Tài liệu Quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường trung học cơ sở thành phố nam định theo định hướng phát triển năng lực

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC ________________________________ ĐOÀN TIẾN TRUNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ NAM ĐỊNH THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60 14 01 14 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Văn Lê HÀ NỘI – 2015 LỜI CẢM ƠN Qua hai năm học tập, rèn luyện và nghiên cứu tại trƣờng Đại học giáo dục tôi đã nhận đƣợc sự tận tình tâm huyết giảng dạy, sự quản lý, hƣớng dẫn tạo điều kiện giúp đỡ về mọi mặt của các thầy cô, trang bị cho tôi những kiến thức quý báu để phục vụ cho công tác của mình. Với tất cả tình cảm của mình tôi xin gửi tới Ban Giám hiệu trƣờng Đại học giáo dục cùng toàn thể các thầy cô đã tham gia giảng dạy lớp học lời cảm ơn chân thành nhất. Với sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Phó giáo sƣ - Tiến sĩ Nguyễn Văn Lê, ngƣời đã trực tiếp giúp đỡ, tận tình hƣớng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện và hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn các thầy cô lãnh đạo phòng Giáo dục – Đào tạo thành phố Nam Định, các đồng chí cán bộ, giáo viên, nhân viên, phụ huynh và học sinh các trƣờng trung học cơ sở thành phố Nam Định, bạn bè đã động viên giúp đỡ, tạo điều kiện thuận cho tôi thực hiện đƣợc luận văn. Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng trong quá trình hoàn thiện luận văn tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận đƣợc sự góp ý, xây dựng của các thầy cô và bạn bè đồng nghiệp để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 12 tháng 11 năm 2015 Tác giả luận văn Đoàn Tiến Trung i DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT STT Các từ viết tắt Nghĩa các từ viết tắt 1 CB Cán bộ 2 CBQL Cán bộ quản lý 3 CNTT Công nghệ thông tin 4 CSVC Cơ sở vật chất 5 GD & ĐT Giáo dục và đào tạo 6 GV Giáo viên 7 HS Học sinh 8 KTĐG Kiểm tra đánh giá 9 KQHT Kết quả học tập 10 NV Nhân viên 11 THCS Trung học cơ sở 12 UBND Ủy ban nhân dân ii MỤC LỤC Lời cảm ơn i Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt ii Danh mục các bảng ix Danh mục các biểu đồ x Danh mục các sơ đồ xi MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1 1.1. Về mặt lý luận ............................................................................................... 1 1.2. Về mặt thực tiễn............................................................................................ 2 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .......................................................... 3 3.1. Khách thể nghiên cứu .................................................................................. 3 3.2. Đối tƣợng nghiên cứu .................................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học .................................................................................... 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 4 6. Các phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................... 4 6.1 Nhóm các phƣơng pháp nghiên cứu lý luận ............................................. 5 6.2 Nhóm các phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn ......................................... 5 6.3. Phƣơng pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học ................................ 6 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 6 8. Đóng góp mới của đề tài ............................................................................. 6 9. Cấu trúc của luận văn ................................................................................. 7 CHƢƠNG 1....................................................................................................... 8 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KTĐG KQHT CỦA HỌC SINH THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TẠI TRƢỜNG THCS ............................................................................................. 8 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 8 1.2. Một số khái niệm cơ bản ........................................................................ 11 iii 1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục........................................................................ 11 1.2.2. Kiểm tra, đánh giá, quản lý kiểm tra đánh giá...................................... 14 1.2.2.1. Kiểm tra .................................................................................. 14 1.2.2.2. Đánh giá: ............................................................................... 15 1.2.2.3. Quản lý kiểm tra đánh giá...................................................... 16 1.2.3. Kết quả học tập của học sinh.................................................................... 17 1.3. Kiểm tra đánh giá KQHT theo định hƣớng phát triển năng lực của học sinh THCS ............................................................................................... 18 1.3.1. Vị trí, chức năng và nguyên tắc của kiểm tra đánh giá ....................... 18 1.3.1.1. Vị trí của kiểm tra đánh giá ................................................... 18 1.3.1.2. Chức năng của kiểm tra đánh giá .......................................... 18 1.3.1.3. Vai trò của kiểm tra đánh giá ................................................ 20 1.3.1.4. Nguyên tắc của kiểm tra đánh giá ......................................... 21 1.3.2. Các hình thức, phương pháp và quy trình kiểm tra đánh giá ............ 24 1.3.2.1. Các hình thức kiểm tra đánh giá kết quả học tập .................. 24 1.3.2.2. Các phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập ............ 26 1.3.3. Đặc điểm của kiểm tra đánh giá KQHT theo định hƣớng phát triển năng lực của học sinh THCS ........................................................................... 30 1.3.3.1. Năng lực ................................................................................. 30 1.3.3.2. Đặc điểm kiếm tra đánh giá KQHT theo định hướng phát triển năng lực của học sinh THCS............................................................... 32 1.4. Quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh cấp THCS theo định hƣớng phát triển năng lực ........................................................... 39 1.4.1. Nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng về quản lý hoạt động KTĐG KQHT của học sinh THCS theo định hướng phát triển năng lực. .............. 39 1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh THCS theo định hướng phát triển năng lực ................................................... 40 1.4.2.1. Lập kế hoạch kiểm tra đánh giá. ............................................ 40 1.4.2.2. Tổ chức thực hiện việc KTĐG KQHT của HS ....................... 41 iv 1.4.2.3. Chỉ đạo việc thực hiện hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của HS ................................................................................................. 41 1.4.2.4. Kiểm tra giám sát hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh ...................................................................................................... 43 1.4.2.5. Quản lý các điều kiện phục vụ kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh ............................................................................................... 43 1.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động KTĐG KQHT của học sinh các trường THCS theo định hướng phát triển năng lực ....................... 44 1.4.3.1. Nhận thức của giáo viên và học sinh về KTĐG KQHT của HS theo định hướng phát triển năng lực................................................... 44 1.4.3.2. Tinh thần trách nhiệm, tính tích cực chủ động của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh trong việc đổi mới hoạt động KTĐG KQHT của HS theo định hướng phát triển năng lực .......................... 45 1.4.3.3. Các chủ trương, chính sách, văn bản quy định về việc tổ chức KTĐG KQHT của học sinh theo định hướng phát triển năng lực ...... 45 1.4.4.4. Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, kinh phí phục vụ cho việc tổ chức kiểm tra đánh giá. ........................................................... 46 Kết luận chƣơng 1 ........................................................................................... 47 Chƣơng 2 ......................................................................................................... 48 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH CÁC TRƢỜNG THCS THÀNH PHỐ NAM ĐỊNH THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ........... 48 2.1. Khái quát về tình hình phát triển giáo dục của TP Nam Định.......... 48 2.2. Vài nét về các trƣờng THCS TP Nam Định – Tỉnh Nam Định ......... 49 2.2.1. Giới thiệu về hệ thống trường THCS..................................................... 49 2.2.2. Tình hình dạy học và chất lượng học tập của học sinh hiện nay....... 50 2.3. Thực trạng hoạt động KTĐG KQHT của học sinh các trƣờng THCS thành phố Nam Định theo định hƣớng phát triển năng lực ..................... 52 2.3.1. Thực trạng nhận thức về vị trí, vai trò của KTĐG KQHT của HS .... 52 v 2.3.2. Thực trạng nội dung, phương pháp KTĐG KQHT của HS. .............. 55 2.3.2.1. Thực trạng về nội dung KTĐG KQHT của học sinh ............. 55 2.3.2.2. Thực trạng về phương pháp, hình thức KTĐG KQHT của học sinh ...................................................................................................... 56 2.3.3. Thực trạng về cơ sở vật chất và các điều kiện phục vụ KTĐG KQHT của học sinh......................................................................................................... 58 2.4. Thực trạng quản lý KTĐG KQHT của học sinh các trƣờng THCS thành phố Nam Định theo định hƣớng phát triển năng lực ..................... 59 2.4.1. Thực trạng việc lập kế hoạch KTĐG KQHTcủa học sinh THCS theo định hướng phát triển năng lực ........................................................................ 60 2.4.2. Thực trạng việc tổ chức thực hiện kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh THCS theo định hướng phát triển năng lực........................................... 60 2.4.3. Thực trạng việc chỉ đạo kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh THCS theo định hướng phát triển năng lực ............................................................... 64 2.4.4. Thực trạng công tác kiểm tra đánh giá hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của HS THCS theo định hướng phát triển năng lực. ....................... 65 2.4.5. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất và các điều kiện phục vụ kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh ........................................................................... 67 2.5. Đánh giá chung thực trạng hoạt động KTĐG KQHT của HS THCS theo định hƣớng phát triển năng lực thành phố Nam Định ..................... 68 CHƢƠNG 3..................................................................................................... 73 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KQHT CỦA HỌC SINH CÁC TRƢỜNG THCS THÀNH PHỐ NAM ĐỊNH THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ................................. 73 3. 1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ....................................................... 73 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ........................................................ 73 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa........................................................... 73 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ........................................................ 74 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi............................................................ 74 vi 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh các trƣờng THCS thành phố Nam Định theo định hƣớng phát triển năng lực .......................................................................................................... 75 3.2.1. Tổ chức các hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức, bồi dưỡng năng lực về kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh theo định hướng phát triển năng lực cho cán bộ quản lý và giáo viên............................................... 75 3.2.1.1. Mục tiêu của biện pháp .......................................................... 75 3.2.1.2. Nội dung của biện pháp ......................................................... 75 3.2.1.3.Cách thức tổ chức thực hiện biện pháp .................................. 78 3.2.1.4. Điều kiện thực hiện biện pháp ............................................... 79 3.2.2. Xây dựng kế hoạch thực hiện KTĐG KQHT của học sinh theo định hướng phát triển năng lực................................................................................. 80 3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp .......................................................... 80 3.2.2.2. Nội dung của biện pháp ......................................................... 80 3.2.2.3. Cách thức tổ chức thực hiện biện pháp ................................. 81 3.2.2.4. Điều kiện thực hiện biện pháp ............................................... 82 3.2.3. Tổ chức triển khai thực hiện hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh theo định hướng phát triển năng lực ........................................ 82 3.2.3.1. Mục tiêu của biện pháp .......................................................... 82 3.2.3.2. Nội dung của biện pháp ......................................................... 82 3.2.3.3. Cách thức tổ chức thực hiện biện pháp ................................. 83 3.2.3.4. Điều kiện thực hiện biện pháp ............................................... 87 3.2.4. Tăng cường quản lý hoạt động KTĐG KQHT của HS theo định hướng phát triển năng lực................................................................................. 87 3.2.4.1. Mục tiêu của biện pháp .......................................................... 87 3.2.4.2. Nội dung của biện pháp ......................................................... 87 3.2.4.3. Cách thức tổ chức thực hiện biện pháp ................................. 88 3.2.4.4. Điều kiện thực hiện biện pháp ............................................... 90 vii 3.2.5. Thường xuyên kiểm tra giám sát các hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh theo định hướng phát triển năng lực ........................... 90 3.2.5.1. Mục tiêu của biện pháp .......................................................... 90 3.2.5.2. Nội dung của biện pháp ......................................................... 90 3.2.5.3. Cách thức tổ chức thực hiện biện pháp ................................. 90 3.2.5.4. Điều kiện thực hiện biện pháp ............................................... 92 3.2.6. Tăng cường quản lý cơ sở vật chất và các điều kiện phục vụ hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh theo định hướng phát triển năng lực ............................................................................................................... 92 3.2.6.1. Mục tiêu của biện pháp .......................................................... 92 3.2.6.2. Nội dung của biện pháp ......................................................... 92 3.2.6.3.Cách thức tổ chức thực hiện biện pháp .................................. 93 3.2.6.4. Điều kiện thực hiện biện pháp ............................................... 94 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 95 3.4. Kết quả thăm dò ý kiến về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ................................................................................................................ 96 Kết luận chƣơng 3 ......................................................................................... 99 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 100 1. Kết luận .................................................................................................... 100 2. Khuyến nghị ............................................................................................. 101 2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Nam Định ....................................... 101 2.2. Đối với Thành ủy, UBND thành phố Nam Định ............................... 101 2.3. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Nam Định .............. 101 2.4. Đối với các trƣờng THCS thành phố Nam Định ............................... 102 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 103 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 106 viii DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ KÝ HIỆU TÊN TRANG Bảng 2.1 Thống kê số lớp, số học sinh cấp THCS thành phố 49 Nam Định Bảng 2.2 Thống kê chất lƣợng đội ngũ CB, GV, NV cấp 50 THCS Bảng 2.3 Thống kê kết quả học lực, hạnh kiểm cấp THCS 51 Bảng 2.4 Đánh giá về nhận thức của CBQL, GV về trách 54 nhiệm của các lực lƣợng, cá nhận trong hoạt động KTĐG KQHT của HS theo định hƣớng phát triển năng lực Bảng 2.5 Đánh giá mức độ quan tâm của GV trong quá trình 55 thực hiện các nội dung KTĐG KQHT của HS Bảng 2.6 Đánh giá của GV về thực trạng sử dụng các 58 phƣơng pháp KTĐG đối với các bài KT định kỳ Bảng 2.7 Đánh giá của CBQL, GV về việc tổ chức thực hiện 61 KTĐG KQHT của HS THCS thành phố Nam Định theo định hƣớng phát triển năng lực Bảng 2.8 Đánh giá về công tác chỉ đạo quản lý hoạt động 64 KTĐG của Hiệu trƣởng Bảng 2.9 Đánh giá vê công tác KTĐG hoạt động KTĐG 64 KQHT HS của Hiệu trƣởng Bảng 2.10 Các yếu tố tác động tới quản lý hoạt động KTĐG 69 KQHT của HS theo định hƣớng phát triển năng lực Bảng 3.1 Kế hoạch KTĐG KQHT của học sinh 81 Bảng 3.2 Ma trận đề kiểm tra định kỳ 84 Bảng 3.3 Đánh giá của CBQL, GV về tính cấp thiết, tính khả 95 thi của các biện pháp ix DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ SỐ KÝ HIỆU Biểu đồ 2.1 TÊN Đánh giá về nhận thức của CBQL, GV về vai TRANG 53 trò hoạt động KTĐG Biểu đồ 2.2 Đánh giá của CBQL, GV về mức độ áp dụng 57 hình thức, phƣơng pháp KTĐG Biểu đồ 2.3 Đánh giá về vai trò của việc xây dựng kế 60 hoạch KTĐG Biểu đồ 2.4 Đánh giá của CBQL, GV về hiệu quả quản lý 65 công tác tổ chức KTĐG KQHT của HS theo định hƣớng phát triển năng lực Biểu đồ 3.1 Tỷ lệ đánh giá tính cấp thiết và khả thi của các 96 biện pháp Biểu đồ 3.2 Tỷ lệ đánh giá mức độ cấp thiết của các biện 97 pháp Biểu đồ 3.3 Tỷ lệ đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp x 97 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ SỐ KÝ HIỆU TÊN TRANG Sơ đồ 1.1 Phƣơng pháp đánh giá kết quả học tập của học 27 sinh xi MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN Đề TÀI 1.1. Về mặt lý luận Nghị quyết 29 – NQ/TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 của Hội nghị BCH TƢ khóa XI về “ Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa”; [25] đã đƣa ra quan điểm về xây dựng và phát triển con ngƣời Việt Nam phát triển toàn diện trong đó nhấn mạnh về việc xây dựng đạo đức, nhân cách và lối sống, kỹ năng áp dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tiễn. Điều 2 – Luật Giáo dục năm 2005 quy định mục tiêu của giáo dục Việt Nam: Đào tạo con ngƣời Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tƣởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dƣỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. [33] Công văn số 4099/BGD ĐT-GDTrH ngày 5 tháng 8 năm 2014 của Bộ giáo dục và đào tạo về hƣớng dẫn nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 2014 – 2015 đã yêu cầu: “Tiếp tục triển khai Chƣơng trình hành động thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 của hội nghị lần thứ 8 BCH TƢ khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả nội dung các cuộc vận động, các phong trào thi đua của nghành bằng những việc làm thiết thực hiệu quả, phù hợp điều kiện từng địa phƣơng, gắn với việc đổi mới hoạt động giáo dục của nhà trƣờng, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống của các bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và học sinh tại mỗi cơ quan quản lý và cơ sở giáo dục trung học”, “ Chú trọng giáo dục đạo đức và giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống, hiểu biết xã hội, thực hành pháp luật, tăng cƣờng các hoạt động nhằm giúp học sinh vận dụng kiến thức liên môn vào giải quyết các vấn đề thực tiễn…” “Đổi mới kiểm tra 1 đánh giá theo hƣớng chú trọng đánh giá phẩm chất và năng lực của học sinh. Chú trọng đánh giá quá trình: đánh giá trên lớp; đánh giá bằng hồ sơ; đánh giá bằng nhận xét; tăng cƣờng hình thức đánh giá thông qua sản phẩm dự án; bài thuyết trình; kết hợp kết quả đánh giá trong quá trình giáo dục và đánh giá tổng kết cuối kỳ, cuối năm học. Các hình thức kiểm tra, đánh giá đều hƣớng tới phát triển năng lực của học sinh; coi trọng đánh giá để giúp đỡ học sinh về phƣơng pháp học tập, động viên sự cố gắng, hứng thú học tập của các em trong quá trình dạy học. Việc kiểm tra, đánh giá không chỉ là việc xem học sinh học đƣợc cái gì mà quan trọng hơn là biết học sinh học nhƣ thế nào, có biết vận dụng không”. [8] 1.2. Về mặt thực tiễn Kiểm tra đánh giá học sinh là những khâu rất quan trọng trong quá trình dạy học và giáo dục. Bộ GD&ĐT đã có nhiều giải pháp nhằm cải tiến kiểm tra đánh giá, bƣớc đầu đã có chuyển biến tích cực, song kết quả đạt đƣợc vẫn còn hạn chế, chƣa hƣớng đến đánh giá năng lực học sinh. Muốn đổi mới căn bản toàn diện chƣơng trình, sách giáo khoa phổ thông từ năm 2015 theo yêu cầu của Bộ GD&ĐT, thì “mắt xích” cần phải tập trung, nỗ lực nhiều nhất, đầu tƣ nhiều thời gian, trí tuệ, tiền bạc nhất chính là khâu đổi mới cách thức KTĐG học sinh. Trƣớc hết chúng ta phải hiểu kiểm tra đánh giá là bộ phận không thể tách rời của quá trình dạy học bởi đối với ngƣời giáo viên, khi tiến hành quá trình dạy học phải xác định rõ mục tiêu của bài học, nội dung và phƣơng pháp cũng nhƣ kỹ thuật tổ chức quá trình dạy học sao cho hiệu quả. Muốn biết có hiệu quả hay không, ngƣời giáo viên phải thu thập thông tin phản hồi từ học sinh để đánh giá và qua đó điều chỉnh phƣơng pháp dạy, kỹ thuật dạy của mình và giúp học sinh điều chỉnh các phƣơng pháp học. Nhƣ vậy, kiểm tra đánh giá là bộ phận không thể tách rời của quá trình dạy học và kiểm tra đánh giá là động lực để thúc đẩy sự đổi mới quá trình dạy và học. Đổi mới kiểm tra đánh giá sẽ là động lực thúc đẩy các quá trình khác nhƣ đổi mới phƣơng pháp dạy học, đổi mới cách thức tổ chức hoạt động 2 dạy học, đổi mới quản lý…. Nếu thực hiện đƣợc việc kiểm tra đánh giá hƣớng vào đánh giá quá trình, giúp phát triển năng lực ngƣời học, thì lúc đó quá trình dạy học trở nên tích cực hơn rất nhiều. Quá trình đó sẽ nhắm đến mục tiêu xa hơn, đó là nuôi dưỡng hứng thú học đường, tạo sự tự giác trong học tập và quan trọng hơn là gieo vào lòng học sinh sự tự tin, niềm tin“người khác làm được mình cũng sẽ làm được” Trong những năm gần đây, ngành giáo dục tỉnh Nam Định nói chung, thành phố Nam Định nói riêng đã có nhiều cố gắng và đạt dƣợc một số kết quả trong việc chỉ đạo và quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học. Tuy nhiên quá trình kiểm tra đánh giá vẫn thiên về việc tiếp cận nội dung, kiểm tra kiến thức kỹ năng là chính mà chƣa tiếp cận theo hƣớng phát triển năng lực cho học sinh. Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường THCS thành phố Nam Định theo định hướng phát triển năng lực”. 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn, đề tài đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động KTĐG KQHT theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh của hiệu trƣởng nhằm nâng cao chất lƣợng dạy học trong các trƣờng THCS thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định trong giai đoạn hiện nay. 3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU 3.1. Khách thể nghiên cứu Kiểm tra đánh giá KQHT theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh các trƣờng THCS. 3.2. Đối tƣợng nghiên cứu Quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh của hiệu trƣởng các trƣờng THCS thành phố Nam Định – Tỉnh Nam Định. 3 4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC Quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh THCS góp phần quan trọng vào thực hiện mục tiêu giáo dục đào tạo. Những năm qua, hoạt động giáo dục nói chung và hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh THCS tại thành phố Nam Định đã đạt đƣợc những kết quả rất đáng ghi nhận. Tuy nhiên trong điều kiện mới, để phát huy tối đa năng lực của ngƣời học, hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Nam Định đã bộc lộ nhiều hạn chế và đang gặp phải nhiều khó khăn và thách thức mới. Nếu đề xuất và triển khai đồng bộ các biện pháp quản lý phù hợp và khả thi đối với công tác kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh theo định hƣớng phát triển năng lực thì sẽ góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học tại các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Nam Định - Tỉnh Nam Định. 5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 5.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận về quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh theo định hƣớng phát triển năng lực tại các trƣờng THCS. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh và các biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh theo định hƣớng phát triển năng lực tại các trƣờng THCS thành phố Nam Định – Tỉnh Nam Định và nguyên nhân của thực trạng. 5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT của học sinh các trƣờng THCS thành phố Nam Định theo định hƣớng phát triển năng lực. 6. CÁC PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Để thực hiện đƣợc mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài cần sử dụng phối hợp các nhóm phƣơng pháp nghiên cứu sau: 4 6.1 Nhóm các phƣơng pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu các tài liệu phục vụ cho đề tài nhƣ các văn kiện của Đảng, các chỉ thị, nghị quyết, các tài liệu bồi dƣỡng cán bộ quản lý công chức nhà nƣớc, các tài liệu về kiểm tra đánh giá theo định hƣớng phát triển năng lực của học sinh. 6.2 Nhóm các phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn + Phƣơng pháp quan sát: Quan sát hoạt động KTĐG KQHT của học sinh, tinh thần, ý thức trách nhiệm... của giáo viên để có những đánh giá khách quan nhất về công tác KTĐG KQHT theo định hƣớng phát triển năng lực của học sinh tại các trƣờng THCS. Quan sát hoạt động QL chỉ đạo hoạt động KTĐG kết quả học tập của học sinh của hiệu trƣởng các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, dự giờ thăm lớp, kiểm tra hồ sơ của GV nhằm đánh giá thực trạng quản lí hoạt động KTĐG kết quả học tập của hiệu trƣởng các trƣờng THCS. Phƣơng pháp này hỗ trợ cho phƣơng pháp điều tra. + Phƣơng pháp phỏng vấn, điều tra giáo dục: Đây là phƣơng pháp chính, đƣợc sử dụng nhằm khảo sát thực trạng hoạt động KTĐG KQHT của học sinh theo định hƣớng phát triển năng lực và thực trạng công tác quản lý ở các trƣờng THCS, thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định. Sử dụng phƣơng pháp này, chúng tôi sẽ xây dựng các phiếu hỏi dành cho các đối tƣợng: Cán bộ quản lý và giáo viên các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định Ngoài ra, phƣơng pháp điều tra bằng phiếu hỏi còn đƣợc sử dụng để thu thập ý kiến của CB quản lý và GV về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động KTĐG KQHT của học sinh theo định hƣớng phát triển năng lực ở các trƣờng THCS, thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định đƣợc đề xuất trong luận văn. 5 + Phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm: Phƣơng pháp nghiên cứu này giúp cho việc thu thập thông tin liên quan đến vấn đề KTĐG KQHT của HS THCS thông qua các bài viết và tài liệu báo cáo để phục vụ cho nhiệm vụ nghiên cứu lý luận và thực trạng của đề tài. + Phƣơng pháp khảo nghiệm sƣ phạm: Khảo nghiệm một số biện pháp quản lý hoạt động KTĐG KQHT của HS THCS theo định hƣớng phát triển năng lực của Hiệu trƣởng các trƣờng THCS nhằm đánh giá mức độ cần thiết và khả thi của một số biện pháp đƣợc đề xuất. 6.3. Phƣơng pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học Sử dụng phƣơng pháp thống kê toán học để xử lý các dữ liệu, các thông tin trong quá trình nghiên cứu, điều tra, thu thập từ các phƣơng pháp trên. 7. GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Vì điều kiện thời gian và năng lực có hạn, đề tài chỉ tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh đối với các bài kiểm tra định kỳ 1 tiết, kiểm tra học kỳ và kiểm tra khảo sát chất lƣợng của hiệu trƣởng các trƣờng THCS thành phố Nam Định – Tỉnh Nam Định. - Nghiên cứu số liệu của 3 năm học gần đây (2012 – 2013; 2013 – 2014; 2014-2015) 8. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI - Góp phần làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh và quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh THCS trong hoàn cảnh mới. - Phát hiện đƣợc thực trạng kiểm tra đánh giá và các biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT theo định hƣớng phát triển năng học sinh của hiệu trƣởng các trƣờng THCS thành phố Nam Định – Tỉnh Nam Định. 6 - Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh cho hiệu trƣởng các trƣờng THCS. 9. CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục chữ viết tắt, tài liệu tham khảo và các phụ lục, nội dung chính của luận văn gồm 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của việc quản lý kiểm tra đánh giá KQHT theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh các trƣờng THCS. Chƣơng 2: Thực trạng hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT và quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh tại các trƣờng THCS thành phố Nam Định – Tỉnh Nam Định. Chƣơng 3: Biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh tại các trƣờng THCS thành phố Nam Định – Tỉnh Nam Định. 7 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KTĐG KQHT CỦA HỌC SINH THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TẠI TRƢỜNG THCS 1.1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ * Các nghiên cứu ở nƣớc ngoài Từ khi xuất hiện nhà trƣờng, các hình thức kiểm tra đánh giá mức độ nhận thức của ngƣời học đã ra đời. Đầu thế kỷ XVI, lần đầu tiên trong lịch sử giáo dục thế giới, nhà giáo dục Tiệp Khắc J.A.Comesnky đã đặt nền móng cho lý luận dạy học ở nhà trƣờng và xây dựng thành một hệ thống vấn đề trong tác phẩm “Lý luận dạy học vĩ đại”, trong đó nêu vai trò ý nghĩa của kiểm tra đánh giá quá trình lĩnh hội tri thức của học sinh, ông lƣu ý việc kiểm tra đánh giá phải căn cứ vào mục tiêu học tập và hƣớng dẫn học sinh tự kiểm tra đánh giá kiến thức của bản thân. Về sau các nhà nghiên cứu lý luận dạy học đã phân tích và phát triển lý luận kiểm tra đánh giá ở các góc độ: vai trò, ý nghĩa, mục tiêu, nội dung, nguyên tắc và phƣơng pháp nhằm đảm bảo tính khách quan của việc kiểm tra đánh giá. Năm 1971, B.S. Bloom cùng George F. Madaus và J.Thomas Hastings cho ra đời cuốn sách “Evaluation to improve Learning” (Đánh giá thúc đẩy học tập). Cuốn sách này dành cho giáo viên, viết về kỹ thuật đánh giá KQHTcủa học sinh. Nếu đƣợc áp dụng đúng cách việc đánh giá sẽ giúp giáo viên hỗ trợ học sinh cải thiện khả năng học tập. Trọng tâm của cuốn sách này cũng chính là việc tăng cƣờng khả năng học tập của học sinh. Cuốn sách không nhằm giải quyết các vấn đề liên quan dến việc lựa chọn và sử dụng các loại trí tuệ, năng lực tiềm ẩn của các bài kiểm tra thành tích đã đƣợc chuẩn hóa - loại hình thƣờng đƣợc học sinh các trƣờng tiến hành một đến hai lần một năm, mà hƣớng tới để hoàn thiện và sử dụng đúng cách một hệ thống các câu hỏi, các bài kiểm tra đánh giá quá trình học tập và các dạng bài 8