Tài liệu Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trường tiểu học trần danh lâm, quận 8 thành phố hồ chí minh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC ________________________________________ NGUYỄN THỊ THANH TRÚC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC TRẦN DANH LÂM, QUẬN 8 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC ________________________________________ NGUYỄN THỊ THANH TRÚC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC TRẦN DANH LÂM, QUẬN 8 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60 14 01 14 Ngƣời hƣớng dẫn khoa ho ̣c: PGS. TS NGÔ QUANG SƠN HÀ NỘI – 2015 LỜI CẢM ƠN Sau hai năm (2013-2015) học tập và nghiên cứu, tác giả đã hoàn thành chƣơng trình khóa học Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục và hoàn thành luận văn “Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm, Quận 8 Thành phố Hồ Chí Minh” tại Trƣờng Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội. Tác giả xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình đến Ban Giám hiệu Trƣờng Đại học Giáo dục, Đại học Quốc Gia Hà Nội, các thầy cô giáo đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt là sự giúp đỡ và chỉ bảo tận tình của PGS.TS Ngô Quang Sơn, ngƣời thầy đã trực tiếp hƣớng dẫn, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này. Với tình cảm chân thành, tác giả xin đƣợc gửi lời cảm ơn tới cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên tại trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm, Quận 8, thành phố Hồ chí Minh, cùng anh em đồng nghiệp trong cơ quan đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện để tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập, thu thập và xử lý thông tin phục vụ quá trình nghiên cứu của mình. Do điều kiện nghiên cứu, trong luận văn không tránh khỏi khiếm khuyết, rất mong nhận đƣợc sự giúp đỡ và góp ý kiến của các thầy, cô giáo và đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn. Hà Nội, tháng 10 năm 2015 Tác giả Nguyễn Thị Thanh Trúc i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của tôi, có sự hỗ trợ từ giáo viên hƣớng dẫn là PGS.TS Ngô Quang Sơn. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trong đề tài này là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào trƣớc đây. Những số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá đƣợc chính tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi trong phần tài liệu tham khảo. Ngoài ra, đề tài còn sử dụng một số nhận xét, đánh giá cũng nhƣ số liệu của các tác giả, cơ quan tổ chức khác và cũng đƣợc thể hiện trong phần tài liệu tham khảo. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về luận văn của mình. Hà Nội, tháng 10 năm 2015 Tác giả Nguyễn Thị Thanh Trúc ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Viết đầy đủ 1 CBQL Cán bộ quản lý 2 CMHS Cha mẹ học sinh 3 GV Giáo viên 4 GD Giáo dục 5 GDNGLL Giáo dục ngoài giờ lên lớp 6 GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo 7 GVCN Giáo viên chủ nhiệm 8 GDKNS Giáo dục kỹ năng sống 9 HS Học sinh 10 HĐGDNGLL 11 KNS Kỹ năng sống 12 NGLL Ngoài giờ lên lớp 13 QL Quản lý 14 QLGD Quản lý giáo dục 15 QLNT Quản lý nhà trƣờng 16 TH Tiểu học 17 THCS Trung học cơ sở 18 THPT Trung học phổ thông Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp iii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... I LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................... II MỤC LỤC ......................................................................................................III DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................ VII DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................... VIII DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ.......................................................... X MỞ ĐẦU1CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC... 8 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................... 8 1.1.1. Các nghiên cứu ở nƣớc ngoài.................................................................. 8 1.1.2. Các nghiên cứu trong nƣớc ................................................................... 11 1.2. Một số khái niệm công cụ ........................................................................ 14 1.2.1. Quản lý .................................................................................................. 14 1.2.2 Quản lý giáo dục .................................................................................... 15 1.2.3 Quản lý nhà trƣờng................................................................................. 16 1.2.4. Hoạt động giáo dục ............................................................................... 17 1.2.5. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ................................................... 18 1.2.6. Biện pháp thực hiện chƣơng trình HĐGDNGLL ................................. 20 1.2.7. Kĩ năng sống và giáo dục kĩ năng sống ................................................ 21 1.3. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng tiểu học ........................................................................ 26 1.3.1. Vị trí, vai trò của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đối với học sinh tiểu học ............................................................................................................ 26 1.3.2. Mục tiêu của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp .............................. 27 1.3.3. Nội dung và hình thức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trƣờng tiểu học ................................................................................................ 29 1.3.4. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh tiểu học .............................................................................. 31 1.4. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ở trƣờng tiểu học .............................................................. 37 1.4.1. Quản lý việc xây dựng kế hoạch ........................................................... 37 1.4.2. Quản lý việc xây dựng bộ máy và tổ chức thực hiện ............................ 37 iv 1.4.3. Chỉ đạo việc thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp .............. 38 1.4.4. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ......................................................................................................................... 38 1. 5. Các yếu tố ảnh hƣởng tới việc thực hiện chƣơng trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ở trƣờng tiểu học ....... 39 1.5.1. Một số định hƣớng đổi mới giáo dục Việt Nam liên quan đến HĐGDNGLL theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ......................................... 39 1.5.3. Nội dung chƣơng trình của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ........................................................................ 41 1.5.4. Hình thức tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ................................................................................... 42 1.5.5. Sự đánh giá hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của lực lƣợng trong và ngoài nhà trƣờng theo hƣớng phát triển kỹ năng sống............................... 43 1.5.6. Cơ sở vật chất để thực hiện chƣơng trình theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ................................................................................................................. 43 1.5.7. Năng lực của ngƣời thực hiện chƣơng trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ............................................. 44 1.5.8. Tính tích cực và chủ động của học sinh theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ................................................................................................................. 45 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................ 45 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC TRẦN DANH LÂM, QUẬN 8 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .................................................... 47 2.1. Tổng quan về Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh ........................................ 47 2.1.1. Vị trí địa lí ............................................................................................. 47 2.1.2. Các điều kiện về kinh tế, văn hoá, xã hội. ............................................ 48 2.1.3. Khái quát về trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm ...................................... 50 2.2. Thực trạng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ở trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm ................................................. 52 2.2.1 Nhận thức của giáo viên và học sinh về kỹ năng sống .......................... 52 2.2.2 Sự tiếp nhận thông tin liên quan đến kỹ năng sống của học sinh tiểu học ......................................................................................................................... 53 2.2.3. Đánh giá về mức độ kỹ năng sống của học sinh ................................... 54 v 2.2.4. Nhận thức của giáo viên về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ...................................... 56 2.2.5. Mục đích giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ...................................................................... 57 2.2.6. Mức độ thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ....................................................... 58 2.3. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ở trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm, Quận 8 Thành phố Hồ Chí Minh ......................................................................................................... 58 2.3.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ở trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm, Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh................................................................................... 59 2.3.2. Thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển giáo dục kỹ năng sống ở trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm, Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh................................................................................... 61 2.3.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng TH Trần Danh Lâm, Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh................................................................................... 64 2.3.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ........................................................................ 71 2.4. Đánh giá chung về thực trạng .................................................................. 72 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................................................................ 75 CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC TRẦN DANH LÂM, QUẬN 8 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ................................................... 77 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................ 77 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu........................................................ 77 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa.......................................................... 77 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .......................................................... 78 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống........................................................ 78 3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm, Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh ...................................................................... 78 vi 3.2.1. Biện pháp 1 : Nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, nhân viên, phụ huynh, học sinh về vị trí, vai trò của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục kỹ năng sống đối với giáo dục toàn diện cho học sinh ở các trƣờng Tiểu học ........................................................................................................... 78 3.2.2.Biện pháp 2: Bồi dƣỡng kỹ năng xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động GDNGLL theo hƣớng phát triển KNS ............................................................ 80 3.2.3. Biện pháp 3: Xác định mục tiêu hoạt động GDNGLL theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm. ............. 86 3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cƣờng tổ chức các hoạt động GDNGLL theo hƣớng phát triển KNS cho học sinh ở trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm. ................... 89 3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cƣờng công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động GDNGLL theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm ............................................................................................... 92 3.2.6. Biện pháp 6: Phối hợp các lực lƣợng trong hoạt động giáo dục NGLL theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm.................................................................................................................. 94 2.3.7. Biện pháp 7: Xây dựng các điều kiện cơ sở vật chất đảm bảo hoạt động GDNGLL theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm ............................................................................................... 96 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 97 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý đƣợc đề xuất .................................................................................................. 100 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3.............................................................................. 107 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 109 1. Kết luận ..................................................................................................... 109 2. Khuyến nghị .............................................................................................. 110 2.1. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo ...................................................... 110 2.2. Đối với trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm ............................................... 111 2.3. Đối với giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và học sinh................. 111 2.4. Đối với cha mẹ học sinh và các lực lƣợng ngoài nhà trƣờng ................ 112 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 113 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 117 vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2. 1: Kết quả Nhận thức của giáo viên và học sinh về kỹ năng sống ......................................................................................................... 52 Bảng 2. 2: Sự tiếp nhận thông tin liên quan đến kỹ năng sống của học sinh tiểu học ............................................................................................ 53 Bảng 2. 3: Kết quả đánh giá về mức độ kỹ năng sống của học sinh ......................................................................................................... 54 Bảng 2. 4. Kết quả nhận thức của giáo viên giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ....... 56 Bảng 2. 5: Quan điểm của giáo viên về mục đích giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp 56 Bảng 2. 6: Quan điểm của giáo viên về mục đích giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp 57 Bảng 2. 7: Kết quả mức độ thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho học sinh TH thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp............................. 58 Bảng 2. 8: Kết quả đánh giá của cán bộ, giáo viên về hiệu quả của kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ................................................................................................. 60 Bảng 2. 9: Thực trạng tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ........................................................................... 62 Bảng 2. 10: Kết quả đánh giá thực trạng tuyên truyền, giáo dục của hiệu trƣởng cho đội ngũ giáo viên về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ......................................... 64 viii Bảng 2. 11: Kết quả đánh giá thực trạng tuyên truyền, giáo dục đối với phụ huynh học sinh về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ................................................................... 66 Bảng 2.12: Kết quả đánh giá về mức độ đầu tƣ cơ sở vật chất cho hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống..... 67 Bảng 2. 13: Thực trạng công tác quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ................................................ 68 Bảng 2. 14: Kết quả đánh giá tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống của Đội thiếu niên ........... 70 Bảng 2. 15: Kết quả đánh giá thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ................... 71 Bảng 3.1: Khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp quản lý đƣợc đề xuất ............................................................................................ 100 Bảng 3. 2: Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp ............................ 103 ix DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu đồ 3. 1: Tính cần thiết của các biện pháp .......................................... 102 Biểu đồ 3. 2: Tính khả thi của các biện pháp ............................................. 104 Biểu đồ 3. 3: Biểu đồ so sánh tính khả thi và tính cần thiết của các biện pháp ............................................................................................... 105 Sơ đồ 3. 1: Sơ đồ mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý HĐGDNGLL theo hƣớng phát triển KNS cho học sinh tiểu học .................. 98 x MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban chấp hành Trung ƣơng tại Hội nghị Trung ƣơng 8 khóa XI đã đề cập: “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Nghị quyết đã đề ra mục tiêu cụ thể cho giáo dục phổ thông: “Tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời." Luật Giáo dục năm 2005 đã nêu: “Mục tiêu của Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở.” [26,tr19] Với mục tiêu giáo dục và chủ trƣơng của Đảng, giáo dục phổ thông nói chung và giáo dục tiểu học nói riêng đã phát triển và đạt đƣợc những thành tựu to lớn trong thời kỳ đất nƣớc phát triển theo định hƣớng kinh tế thị trƣờng xã hội chủ nghĩa. Giáo dục tiểu học đƣợc định hƣớng rõ nội dung chƣơng trình, thực hiện đổi mới phƣơng pháp dạy học, giáo dục tích hợp trong các môn học. Chính vì thế, mỗi nhà trƣờng xác định quá trình dạy học không những giúp ngƣời học lĩnh hội các tri thức khoa học mà còn phải hình thành nhân cách toàn diện cho học sinh. Đó là hệ thống tri thức, thái độ, kỹ năng, hành vi ứng xử và thói quen hành vi thể hiện trong cuộc sống của cộng đồng, của xã hội. Từ đó hình thành ở ngƣời học ý thức xã hội, tâm lý, thể chất, cách 1 ứng xử đúng đắn thông qua mối quan hệ cùng nhau trong tập thể, trong nhóm, các hoạt động học tập, lao động, vui chơi, văn nghệ, thể dục thể thao, hoạt động xã hội. Mục đích học tập đã phát triển từ học để biết đến học để hành, rồi đến học để thành ngƣời, một con ngƣời tự chủ, năng động, sáng tạo. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là sự tiếp nối, bổ sung, hỗ trợ dạy học trên lớp, là con đƣờng gắn lý thuyết với thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa lý thuyết và hành động, nhằm lôi cuốn đông đảo học sinh tham gia để mở rộng hiểu biết, tạo không khí vui tƣơi lành mạnh, tạo điều kiện để học sinh rèn luyện thói quen sống trong cộng đồng và phát huy tối đa năng lực, sở thích của từng cá nhân. Còn giáo dục kỹ năng sống là một tập hợp các kỹ năng mà con ngƣời có đƣợc thông qua giảng dạy hoặc trong thực tiễn cuộc sống hàng ngày. Hiện nay, học sinh tiểu học bị ảnh hƣởng của nhiều yếu tố xã hội; thiếu hiểu biết về thực tiễn xã hội, lối sống văn hóa, chƣa phân biệt đƣợc những điều cần làm và không nên làm trong xã hội; kỹ năng sống còn nhiều hạn chế. Nhiều học sinh không có khả năng đáp ứng kịp thời với thực tiễn cuộc sống, có những học sinh điều kiện kinh tế tốt nhƣng nhận thức và ý chí còn hạn chế, chƣa có những kỹ năng sống cơ bản và giá trị cuộc sống. Thực tiễn trong nhiều năm qua cho thấy ở các trƣờng tiểu học đã đạt đƣợc chất lƣợng giáo dục cao và đạt mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh, tổ chức và quản lý tốt hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Trƣờng Tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian qua cũng đã thực hiện tốt giáo dục toàn diện cho học sinh. Tuy nhiên, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp còn nhiều bất cập, tổ chức giáo dục kỹ năng cơ bản và giáo dục kỹ năng sống chỉ lồng ghép trong các môn học, chủ yếu cung cấp tri thức hình thành nhận thức, thái độ cho học sinh. Công tác quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và quản lý giáo dục kỹ năng sống còn nhiều hạn chế, hiệu quả chƣa cao dẫn đến một bộ phận học sinh học lệch, thờ ơ, chƣa trang bị và phát huy đƣợc cho học 2 sinh. Bên cạnh đó, các trƣờng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và giáo dục kỹ năng sống là hai nhiệm vụ tách rời nhau, chƣa đƣợc quan tâm đúng mức, chƣa đạt hiệu cao trong giáo dục toàn diện. Trong khi đó tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là sự chuyển hóa giữa giáo dục với tự giáo dục, chuyển hóa những yêu cầu về chuẩn mực hành vi đã đƣợc quy định thành hành vi và thói quen tƣơng ứng. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giúp học sinh tích lũy dần dần những kinh nghiệm thực tiễn của cuộc sống, giúp học sinh hình thành và phát triển toàn diện nhân cách. Do đó, các trƣờng thực hiện việc quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh sẽ đem lại nhiều hiệu quả cao trong giáo dục toàn diện, phù hợp với học sinh tiểu học giai đoạn hiện nay. Trƣớc thực trạng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và quản lý giáo dục kỹ năng sống là rất khó khăn, đòi hỏi sự phối hợp của nhiều lực lƣợng, cần có kế hoạch hóa, có chỉ đạo và tổ chức suốt quá trình giáo dục. Nhƣng hiệu quả không cao, cần phải thực hiện nhiều thời gian và chi phối các lƣợng lực trong quá trình tổ chức thực hiện. Với mong muốn nghiên cứu thực trạng công tác hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ở trƣờng tiểu học Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh từ đó có biện pháp thích hợp trong việc quản lý, tôi chọn đề tài “Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trường Tiểu học Trần Danh Lâm, Quận 8 Thành phố Hồ Chí Minh” nhằm nâng cao chất lƣợng giáo dục đáp ứng yêu cầu về giáo dục toàn diện trong trƣờng tiểu học; nâng cao chất lƣợng, hiệu quả hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển giáo dục kỹ năng sống của nhà trƣờng; đẩy mạnh các hoạt động giáo dục của trƣờng ngày càng tích cực, phong phú, đa dạng; phát huy tính tích cực, hứng thú, năng động, sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập và tham gia các hoạt động 3 khác của nhà trƣờng; học sinh phát triển kỹ năng sống, hình thành thói quen trong hoạt động thực tiễn và trong cuộc sống. 2. Câu hỏi nghiên cứu Câu hỏi đƣợc đặt ra là: Cần những biện pháp quản lý nhƣ thế nào để nâng cao hiệu quả của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh? 3. Giả thuyết khoa học Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng Tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian qua chƣa thực sự đƣợc chú trọng và hiệu quả còn thấp; việc quản lý của Hiệu trƣởng vẫn còn hạn chế, còn nhiều bất cập. Nếu phân tích, đánh giá đúng thực trạng HĐGGNGLL theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ở trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh thì sẽ xác lập đƣợc hệ thống các biện pháp quản lý phù hợp với thực tiễn và có tính khả thi bền vững, sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh, góp phần thúc đẩy chất lƣợng giáo dục toàn diện của trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh, phát triển những kỹ năng sống cần thiết cho học sinh. 4. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng công tác quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và quản lý giáo dục kỹ năng sống, đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng Tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh. 5. Đối tƣợng, khách thể nghiên cứu 5.1. Đối tượng nghiên cứu: 4 Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng Tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh. 5.2. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng Tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Nội dung nghiên cứu: Một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng Tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh. 6.2. Thời gian nghiên cứu: Số liệu nghiên cứu từ năm 2010 đến 2014 6.3. Không gian nghiên cứu Luận văn chỉ nghiên cứu trƣờng Tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh. 7. Nhiệm vụ nghiên cứu - Những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục kỹ năng sống ở trƣờng Tiểu học. - Khảo sát thực trạng biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng Tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh. - Đề xuất những biện pháp chủ yếu về quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng Tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh. 8. Phƣơng pháp nghiên cứu 8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận 5 - Nghiên cứu Luật giáo dục, các văn kiện, chỉ thị của Đảng và Nhà nƣớc về định hƣớng phát triển việc hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục kỹ năng sống ở các trƣờng tiểu học. - Nghiên cứu các văn bản của Bộ Giáo dục và Đào tạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục kỹ năng sống ở các trƣờng tiểu học trong công tác quản lý. - Tham khảo các tài liệu khoa học có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. - Đọc, phân tích, tổng hợp các tài liệu để xây dựng cơ sở lý luận của luận văn. 8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phƣơng pháp điều tra: Thông qua phỏng vấn trực tiếp, phiếu trƣng cầu ý kiến, tìm hiểu nhận thức, nguyện vọng của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh để thu thập thông tin về hiện trạng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục kỹ năng sống trong công tác quản lý tại trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh. - Phƣơng pháp chuyên gia: Xin ý kiến của các chuyên gia có nhiều kinh nghiệm về quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ở trƣờng tiểu học. 8.3. Những phương pháp hỗ trợ khác Sử dụng phƣơng pháp thống kê toán học trong việc xử lý các số liệu. 9. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài 9.1. Ý nghĩa lý luận Tổng kết lý luận về công tác quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ở trƣờng tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh, chỉ ra những thành công và mặt hạn chế, cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng một số biện pháp quản lý hiệu quả hoạt động này. 9.2. Ý nghĩa thực tiễn 6 Kết quả nghiên cứu có thể đƣợc áp dụng cho công tác quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống ở trƣờng tiểu học trong cả nƣớc. 10. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn gồm 3 chƣơng: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở các trƣờng tiểu học. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng Tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hƣớng phát triển kỹ năng sống cho học sinh ở trƣờng Tiểu học Trần Danh Lâm Quận 8 thành phố Hồ Chí Minh. 7 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp từ lâu đã trở thành một đề tài nghiên cứu phong phú và hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu khoa học xã hội và càng ngày họ càng phát hiện ra vai trò to lớn của HĐGDNGLL trong việc hình thành và phát triển nhân cách toàn diện của con ngƣời nói chung cũng nhƣ vai trò bổ trợ cho các môn học cơ bản nói riêng chính vì vậy HĐGDNGLL là một phần quan trọng trong chƣơng trình giáo dục ở hầu hết các nƣớc trên thế giới. Trƣớc hết, tôi muốn đề cập đến các tác giả nói về tƣ tƣởng giáo dục nhà trƣờng kết hợp với giáo dục xã hội, giáo dục gia đình, nhƣ: Khổng Tử (551 - 479 TCN) - một nhà triết gia, một nhà giáo dục lỗi lạc của Trung Hoa cổ đại cho rằng: thông qua giáo dục để tạo ra lớp ngƣời “trị quốc” muốn vậy học phải đi đôi với hành, ông đánh giá cao vai trò của cá nhân trong việc tu dƣỡng, học thầy, học bạn, học trong cuộc sống. Ông khẳng định: “Đọc thuộc ba trăm thước kinh thư giỏi, giao cho việc hành chính không làm được, giao cho việc đi sứ không có khả năng đối đáp học kiểu như vậy chẳng có ích gì”. [ 29, tr 8] Mạc Tử (475 - 309 TCN) cho rằng mục đích giáo dục phải tạo nên lớp ngƣời “Kiêm ái” là những ngƣời lao động sống bằng chính sức lao động của mình. Từ đó, Ông đƣa ra nguyên tắc giáo dục: học phải mang tính thực tiễn của mọi ngƣời, học đi đôi với hành và miệng nói đi đôi với tay làm. Mặc tử yêu cầu trẻ phải hoạt động, phải tri giác thế giới xung quanh, phải suy nghĩ thầy phải đàm thoại với trò. [20, tr 4] 8