Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Quan hệ thương mại giữa việt nam và eu trong 10 năm qua (1990 2000) và đề ra t...

Tài liệu Quan hệ thương mại giữa việt nam và eu trong 10 năm qua (1990 2000) và đề ra triển vọng và những giải pháp cho việc thúc đẩy quan hệ thương mại hai bên

.PDF
74
34
75

Mô tả:

Më ®Çu Vµo nh÷ng n¨m cuèi cïng cña thÕ kû XX, cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ vµ sù chÊm døt chiÕn tranh l¹nh, toµn cÇu ho¸ ®· trë thµnh mét xu thÕ chÝnh trong ®êi sèng chÝnh trÞ thÕ giíi. Xu thÕ tù do ho¸ toµn cÇu ph¸ tan xu h-íng khÐp kÝn cña mçi quèc gia trªn hµnh tinh ®ång thêi t¨ng c-êng sù tuú thuéc vÒ lîi Ých kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia. §Ó héi nhËp mét c¸ch cã hiÖu qu¶, t¹i §¹i héi §¶ng lÇn thø VII-6/1991, §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· ®-a ra ®-êng lèi ®èi ngo¹i më réng nh»m ®a d¹ng ho¸, ®a ph-¬ng ho¸ c¸c quan hÖ quèc tÕ trªn tinh thÇn ViÖt Nam muèn lµ b¹n víi tÊt c¶ c¸c n-íc trªn thÕ giíi phÊn ®Êu v× hoµ b×nh ®éc lËp vµ ph¸t triÓn. Thùc tiÔn trong h¬n thËp niªn qua, ViÖt Nam ®· t¨ng c-êng më réng quan hÖ víi thÕ giíi, trong ®ã næi lªn mèi quan hÖ hîp t¸c ngµy cµng cã hiÖu qu¶ gi÷a ViÖt Nam vµ EU. Hai bªn ®· lÊy viÖc b×nh th-êng ho¸ quan hÖ (10/1990) vµ cao h¬n n÷a lµ HiÖp ®Þnh khung ®-îc ký kÕt ngµy 17/7/1995 lµ mét nÒn t¶ng, c¬ së ph¸p lý cho viÖc thóc ®Èy quan hÖ vÒ mäi mÆt. §Æc biÖt quan hÖ th-¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam - EU ®· cã mét vÞ trÝ xøng ®¸ng. Quan hÖ ViÖt Nam-EU thÓ hiÖn sù ®óng ®¾n cña ®-êng lèi chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam tõ lý luËn tíi thùc tiÔn. ChÝnh s¸ch më cöa ®· n©ng cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn tr-êng quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt n-íc ta trong nh÷ng n¨m tíi. Quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam-EU gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña n-íc ta trong thêi gian qua. ë ®©y t¸c gi¶ tËp trung ®i s©u vµo quan hÖ th-¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ EU trong 10 n¨m qua (1990 - 2000) vµ ®Ò ra triÓn väng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p cho viÖc thóc ®Èy quan hÖ th-¬ng m¹i hai bªn. LuËn v¨n ®-îc chia lµm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng 1: Kh¸i qu¸t chung vÒ quan hÖ ViÖt Nam-EU. Ch-¬ng 2: Quan hÖ Th-¬ng m¹i ViÖt Nam-EU. Ch-¬ng 3: TriÓn väng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p thóc ®Èy th-¬ng m¹i ViÖt Nam-EU. Nh©n dÞp nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tõ phÝa c¸c thÇy c« trong khoa Quan hÖ Quèc tÕ, ®Æc biÖt sù h-íng dÉn cña thÇy Ng« Duy Ngä gióp cho em hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp. 2 Ch-¬ng 1: kh¸i qu¸t chung vÒ quan hÖ ViÖt Nam -EU 1- Kh¸i qu¸t vÒ Liªn minh ch©u ¢u(EU). ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn 2 kÕt thóc ®Ó l¹i mét nÒn kinh tÕ kiÖt quÖ cho c¸c n-íc T©y ¢u. Hä cÇn thÊy sù cÇn thiÕt ph¶i hîp t¸c chÆt chÏ h¬n n÷a gi÷a c¸c n-íc trong khu vùc víi nhau ®Ó x©y dùng vµ ng¨n chÆn chiÕn tranh ®Æc biÖt chó träng vµo ph¸t triÓn kinh tÕ. Còng vµo thêi ®iÓm nµy bé mÆt nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· cã nh÷ng thay ®æi to lín. §ã lµ do sù ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt, sù ph¸t triÓn vò b·o cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt. Sau chiÕn tranh Mü ®· thùc sù trë thµnh siªu c-êng vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ víi ý ®å lµm b¸ chñ thÕ giíi. Do vËy, c¸c n-íc T©y ¢u kh«ng thÓ kh«ng hîp t¸c ph¸t triÓn kinh tÕ vµ th«ng qua viÖc t¨ng c-êng kinh tÕ gi÷a hä víi nhau vµ viÖc thiÕt lËp mét tæ chøc siªu quèc gia nh»m ®iÒu hµnh phèi hîp ho¹t ®éng kinh tÕ khu vùc. ý t-ëng thèng nhÊt ch©u ¢u ®· cã tõ l©u vµo thêi ®iÓm nµy ®· dÇn trë thµnh hiÖn thùc. Tõ n¨m 1923, B¸ t-íc ng-êi ¸o, «ng Con-denhoveKalerg ®· s¸ng lËp ra Phong trµo Liªn minh ch©u ¢u . §Õn n¨m 1929, Bé tr-ëng Ngo¹i giao Ph¸p «ng A.Briand ®· ®-a ra ®Ò ¸n Liªn minh ch©u ¢u th× ®Õn sau ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn 2 nh÷ng ý t-ëng ®ã míi dÉn tíi c¸c s¸ng kiÕn cô thÓ (1). (1) Nguån: ViÖn kinh tÕ thÕ giíi- C¸c khèi kinh tÕ vµ mËu dÞch trªn thÕ giíi. Nxb chÝnh tÞ quèc gia. HN 1996 tr 51. 3 Cã 2 h-íng vËn ®éng cho viÖc thèng nhÊt ch©u ¢u, ®ã lµ: Hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia vµ bªn c¹nh viÖc b¶o ®¶m chñ quyÒn d©n téc. Hoµ nhËp hay lµ “nhÊt thÓ ho¸”: C¸c quèc gia ®Òu chÊp nhËn vµ tu©n thñ theo mét c¬ quan quyÒn lùc chung siªu quèc gia . XuÊt ph¸t 09/05/1950, tõ Bé hai tr-ëng h-íng Ngo¹i vËn ®éng trªn, giao Ph¸p «ng ngµy Robert Schuman ®Ò nghÞ ®Æt toµn bé nÒn s¶n xuÊt than, thÐp cña Céng hoµ Liªn bang §øc vµ Ph¸p d-íi mét c¬ quan quyÒn lùc chung trong mét tæ chøc “më” ®Ó c¸c n-íc ch©u ¢u kh¸c cïng tham gia. §©y ®-îc coi lµ nÒn mãng ®Çu tiªn cho mét “ Liªn minh ch©u ¢u” ®Ó g×n gi÷ hoµ b×nh. Víi nç lùc chung, Ph¸p vµ §øc ®· ph¸ ®i hµng rµo ng¨n c¸ch gi÷a hai quèc gia ®-îc coi lµ ¶nh h-ëng to lín tíi tiÕn tr×nh nhÊt thÓ ho¸ ch©u ¢u. B»ng sù cè g¾ng dµn xÕp “cïng nhau g¸nh v¸c träng tr¸ch chung th× ®ã sÏ lµ mét b-íc tiÕn quan träng vÒ phÝa tr-íc” ( Ph¸t biÓu Thñ t-íng §øc Konist Adanauer). Ngµy 13/07/1952, HiÖp -íc thiÕt lËp Céng ®ång than thÐp ch©u ¢u (CECA) do s¸u n-íc Ph¸p, BØ, Céng hoµ Liªn bang §øc, Italia, Hµ Lan, Lucx¨mbua ký kÕt. Trªn c¬ së kÕt qu¶ cña CECA mang l¹i vÒ mÆt kinh tÕ còng nh- chÝnh trÞ. ChÝnh phñ c¸c n-íc thµnh viªn thÊy cÇn thiÕt ph¶i tiÕp tôc con ®-êng ®· chän ®Ó sím ®¹t ®-îc “thùc thÓ ch©u ¢u míi”. Do ®ã, ngµy 25/03/1957, 4 HiÖp -íc thiÕt lËp Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u (EEC) vµ Céng ®ång N¨ng l-îng nguyªn tö ch©u ¢u (CEEA) ®· ®-îc ký kÕt t¹i Rome. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh liªn kÕt, n¨m 1967 c¶ CECA, CEEA vµ EEC chÝnh thøc hîp thµnh mét tæ chøc chung gäi lµ “Céng ®ång ch©u ¢u ” (EC). Trong khi c¸c n-íc ch©u ¢u tiÕn gÇn tíi mét tæ chøc cã tÝnh liªn kÕt cao, th× chÝnh phñ Anh ®ãn nhËn Tuyªn bè Schuman mét c¸ch l¹nh nh¹t, chØ trÝch viÖc thµnh lËp CECA v× nã ®ông ch¹m tíi chñ quyÒn d©n téc. Nh-ng sù ra ®êi tiÕp theo cña EEC vµ CEEA l¹i lµm hä lóng tóng. Do vËy, Anh chñ tr-¬ng thµnh lËp “Khu vùc mËu dÞch Tù do ch©u ¢u hÑp” vµ EFTA ra ®êi gåm cã Anh, Nauy, Thuþ §iÓn, §an M¹ch, ¸o, Bå §µo Nha, Thuþ Sü, PhÇn Lan vµ Ailen. Tuy nhiªn, do môc tiªu ®¬n thuÇn vÒ kinh tÕ nªn EFTA ®· kh«ng gióp cho n-íc Anh n©ng cao vÞ trÝ ë T©y ¢u , trªn tr-êng quèc tÕ vµ bÞ c« lËp. Trong khi ®ã, EC ®· Ýt nhiÒu ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh qu¶ nhÊt ®Þnh c¶ trªn lÜnh vùc kinh tÕ lÉn chÝnh trÞ. Do vËy, Anh cïng víi 3 n-íc §an M¹ch, Ailen vµ Na Uy xin gia nhËp EU vµ ngµy 01/01/1973, EU cã thªm 3 thµnh viªn míi lµ Anh, Ailen, §an M¹ch, riªng Na Uy kh«ng gia nhËp v× ®a sè nh©n d©n kh«ng ñng hé. Nhê cã ®-îc nh÷ng thµnh c«ng ®· ®¹t ®-îc vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, EU kh«ng ngõng viÖc më réng qu¸ tr×nh 5 liªn kÕt réng r·i gi÷a c¸c n-íc, ®Õn ngµy 01/01/1986, EU ®· t¨ng lªn 12 thµnh viªn. §Ønh cao cña qu¸ tr×nh thèng nhÊt ch©u ¢u ®-îc thÓ hiÖn qua cuéc häp th-îng ®Ønh cña c¸c n-íc EU tæ chøc t¹i Maastricht (Hµ Lan) tõ ngµy 09 ®Õn 10/12/1991. T¹i Héi nghÞ nµy c¸c n-íc thµnh viªn ®· ®i ®Õn quyÕt ®Þnh thµnh lËp Liªn minh kinh tÕ vµ tiÒn tÖ EMU vµ Liªn minh chÝnh trÞ (EPU) nh»m lµm ch©u ¢u thay ®æi mét c¸ch c¬ b¶n vµo n¨m 2000 víi mét sù liªn kÕt kinh tÕ s©u réng h¬n sau khi ®ù¬c c¸c quèc gia phª chuÈn ngµy 01/01/1993, HiÖp -íc Maastricht cã hiÖu lùc. Môc tiªu cña viÖc h×nh thµnh EU ®-îc thÓ hiÖn ngay trong c¸c hiÖp -íc ë R«mma vÒ thµnh lËp Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u n¨m 1957. §ã lµ t¨ng c-êng sù liªn kÕt vÒ mÆt kinh tÕ, tËp hîp søc m¹nh cña c¸c quèc gia, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ n¶y sinh trong tõng n-íc vµ c¶ céng ®ång trong tõng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh. Th«ng qua sù liªn kÕt ngµy cµng chÆt chÏ néi bé céng ®ång ®Ó thiÕt lËp mét khu vùc tiÒn tÖ æn ®Þnh ë T©y ¢u nh»m c¹nh tranh víi ®ång ®«la Mü, vÒ l©u dµi ®Ó h×nh thµnh mét Liªn minh tiÒn tÖ vµ kinh tÕ thèng nhÊt vµ tiÕn tíi t¨ng c-êng liªn kÕt vÒ mÆt chÝnh trÞ. TriÓn väng s¸ng sña cña EU lµ sù hÊp dÉn kh«ng nh÷ng ®èi víi c¸c n-íc ch©u ¢u mµ cßn ®èi víi c¸c n-íc kh¸c trong khu vùc. Sau lÇn më réng lÇn thø 3 (01/01/1995), EU b-íc vµo thêi kú míi gåm 15 n-íc thµnh viªn. §iÒu nµy cho thÊy râ b-íc tiÕn quan träng trong 6 tiÕn tr×nh hoµ nhËp ch©u ¢u vµ ¶nh h-ëng cña EU kh«ng chØ ®Õn t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ cña tõng n-íc trong EU mµ cßn c¶ ®Õn ch©u ¢u theo h-íng “h-íng t©m” mµ h¹t nh©n chÝnh lµ EU. HiÖn nay, EU còng ®ang t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c §«ng ¢u cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó gia nhËp EU ®Ó t¨ng c-êng søc m¹nh kinh tÕ, më réng thÞ tr-êng. Nh÷ng n¨m cuèi cña thÕ kû 20, EU lµ mét trong ba trung t©m kinh tÕ thÕ giíi nh- dÉn ®Çu thÕ giíi vÒ th-¬ng m¹i vµ ®Çu t-. Víi 370 triÖu d©n, tæng s¶n l-îng quèc gia 7.074 tû USD, nhËp khÈu hµng ho¸ ®¹t gi¸ trÞ 646.350 tû USD (1) . ChiÕm 1/3 s¶n l-îng c«ng nghiÖp thÕ giíi TBCN, gÇn 50% xuÊt khÈu vµ h¬n 50% c¸c nguån t- b¶n. Vµ ®Æc biÖt viÖc EU thèng nhÊt thÞ tr-êng tiÒn tÖ, ra mét ®ång tiÒn chung (01/01/1999) ®· ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn vÒ chÊt cña EU. 2 - Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn quan hÖ ViÖt Nam-EU. 2.1. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh kinh tÕ ViÖt Nam. Víi chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸, ®a ph-¬ng ho¸ quan hÖ quèc tÕ trong ®ã chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸, ®a ph-¬ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i næi lªn hµng ®Çu cña §¶ng ta x¸c ®Þnh tõ §¹i héi §¶ng lÇn VII (06/1991), ®· mang l¹i cho ViÖt Nam c¬ héi míi ®Ó më réng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ th-¬ng m¹i víi c¸c c-êng quèc ph¸t triÓn vµ c¸c trung t©m kinh tÕ trªn thÕ giíi trong ®ã cã Liªn 1 Nguån: NhÞp cÇu doanh nghiÖp ViÖt Nam-EU. ViÖn nghiªn cøu chiÕn l-îc, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp tr 1. 7 minh ch©u ¢u. Bªn c¹nh ®ã, víi ®-êng lèi chÝnh s¸ch nµy ®· ®-a ®Êt n-íc ta b¾t kÞp nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ víi tèc ®é ph¸t triÓn cao trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc. §-êng lèi cña §¶ng ta lµ ®óng ®¾n bëi v× cho ®Õn nay ViÖt Nam hiÖn cã quan hÖ víi 168 n-íc, quan hÖ th-¬ng m¹i víi h¬n 100 quèc gia vµ vïng l·nh thæ; lµ thµnh viªn cña ASEAN(07/1995), tham gia vµo AFTA; ký HiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i víi Mü ngµy 14/07/2000. Cô thÓ, c«ng cuéc §æi míi ë ViÖt Nam ®· ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu to lín cã ý nghÜa quan träng vÒ nhiÒu mÆt trong ®ã cã kinh tÕ. TÝnh chung, tèc ®é t¨ng tr-ëng b×nh qu©n n¨m cña tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) ®· t¨ng 3,9% trong thêi kú 1986-1990 lªn 8,21% trong thêi kú 1991-1995 vµ gÇn 7% trong thêi kú 1996-20002. C¬ cÊu kinh tÕ ®· cã sù chuyÓn dÞch tÝch cùc theo h-íng c«ng nghiÖp ho¸. Tõ n¨m 1985 ®Õn n¨m 2000, tû träng cña n«ng-l©m-thuû s¶n trong GDP ®· gi¶m tõ 3% xuèng 24,1% trong khi tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®· t¨ng t-¬ng øng tõ 29,3% lªn 36,9% vµ tõ 27,7% lªn 39%. §èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ, n¹n l¹m ph¸t ®· ®-îc ®Èy lïi tõ ba con sè trong nh÷ng n¨m 1986-1988 xuèng 2 Nguån Kinh tÕ vµ dù b¸o sè 01/2001 trang 9 8 cßn hai con sè trong n¨m 1989-1992 vµ chØ cßn mét con sè tõ n¨m 1993 ®Õn nay. HiÖn nay, ViÖt Nam ®· cã quan hÖ th-¬ng m¹i víi 154 n-íc trªn thÕ giíi. Kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· t¨ng tõ 729,9 triÖu USD n¨m 1987 lªn 14,308 tû USD n¨m 2000, ®¹t b×nh qu©n 180 USD/ng-êi, ®-îc xÕp vµo n-íc cã nÒn ngo¹i th-¬ng ph¸t triÓn. Kim ng¹ch nhËp khÈu t¨ng t-¬ng øng tõ 2,13 tû lªn gÇn 15 tû USD. TÝnh ®Õn ®Çu n¨m 2000 ®· cã 700 c«ng ty thuéc 66 n-íc vµ vïng l·nh thæ ®Çu ttrùc tiÕp vµo ViÖt Nam víi 2290 dù ¸n vµ 35,5 tû USD vèn ®¨ng ký, trong ®ã cã 15,1 tû USD ®· ®-îc thùc hiÖn. Trong sù nghiÖp §æi míi d-íi sù l·nh ®¹o s¸ng suèt cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, ®· ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu to lín. Bªn c¹nh sù nç lùc to lín cña chÝnh chóng ta, tõng b-íc ®-a nÒn kinh tÕ ®i lªn, tõng b-íc tho¸t khái sù nghÌo nµn l¹c hËu th× ViÖt Nam còng nhËn ®-îc sù gióp ®ì to lín cña b¹n bÌ quèc tÕ trong ®ã cã sù ®ãng gãp, hç trî kh«ng ngõng tõ phÝa ®èi t¸c EU trong sù nghiÖp x©y dùng ®Êt n-íc cña ViÖt Nam. Víi ®-êng lèi ®æi míi ®óng ®¾n “ ViÖt Nam muèn lµ b¹n víi tÊt c¶ c¸c n-íc trong céng ®ång thÕ giíi, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn” (Nguån §¶ng céng s¶n ViÖt Nam. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII. Nxb Sù thËt Hµ néi 1991 tr147), víi chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i réng më, ®a d¹ng ho¸ ®a ph-¬ng ho¸ th× vÞ thÕ cña ViÖt Nam ngµy cµng ®-îc n©ng cao trªn tr-êng quèc tÕ, ViÖt Nam ®-îc b¹n bÌ quèc tÕ ®¸nh gi¸ cao sù 9 nghiÖp l·nh ®¹o kinh tÕ cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vµ ViÖt Nam kh«ng ngõng lµ tÊm g-¬ng s¸ng trong sù nghiÖp ®Êu tranh vµ gi¶i phãng ®Êt n-íc mµ cßn lµ n-íc ®i ®Çu trong viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, x©y dùng kinh tÕ ®Êt n-íc ph¸t triÓn trong thÕ kû 21. ViÖt Nam ®-îc ®¸nh gi¸ trong chiÕn l-îc cña EU ®ang ngµy cµng cã vÞ thÕ cao trªn tr-êng quèc tÕ vµ khu vùc §«ng Nam ¸, lµ mét n-íc n»m trong khu vùc ph¸t triÓn kinh tÕ ch©u ¢u -Th¸i B×nh D-¬ng (Th¸i B×nh D-¬ng) n¨ng ®éng nhÊt cña thÕ giíi trong thÕ kû 21. Do vËy, EU ®· cã mèi quan hÖ truyÒn thèng tõ l©u víi ViÖt Nam, hiÓu râ vÒ ViÖt Nam h¬n so víi c¸c ®èi t¸c kh¸c th× nay trong viÖc ch¹y ®ua n©ng cao vÞ trÝ kinh tÕ còng nh- vÒ chÝnh trÞ v-ît lªn h¼n so víi Mü, NhËt th× EU kh«ng thÓ bá qua ViÖt Nam ®-îc vµ lu«n coi ViÖt Nam cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trong chiÕn l-îc më réng ¶nh h-ëng cu¶ EU t¹i ASEAN vµ trong khu vùc ch©u ¸-TBD th«ng qua c¬ chÕ hîp t¸c ¸-¢u (ASEM). EU ®· t×m thÊy ë ViÖt Nam nh÷ng -u thÕ ®Þa chÝnh trÞ, ®Þa kinh tÕ, ®Ó lÊy ViÖt Nam lµm ®iÓm tùa quan träng trong chiÕn l-îc ®èi ngo¹i cña m×nh víi ch©u ¸. 2.2. Quan hÖ ViÖt Nam -EU. Ngay tõ n¨m 1975-1978, EU ®· cã tiÕp xóc chÝnh trÞ víi ViÖt Nam, viÖn trî kinh tÕ cho ViÖt Nam 109 triÖu USD trong ®ã cã viÖn trî trùc tiÕp lµ 68 triÖu USD. Song do vÊn ®Ò kinh tÕ Campuchia nªn EU ®· ngõng viÖn trî cho ViÖt Nam. §Æc biÖt ngµy 22/10/1990, Héi nghÞ 10 ngo¹i tr-ëng cña EU t¹i Lucx¨mbua ®· chÝnh thøc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao. §©y lµ sù kiÖn hÕt søc quan träng, ®¸nh dÊu b-íc chuyÓn biÕn míi trong quan hÖ cña EU víi ViÖt Nam. GÇn 10 n¨m qua, mèi quan hÖ nµy ngµy cµng ®-îc cñng cè vµ ph¸t triÓn, ®Æc biÖt trong quan hÖ kinh tÕ vµ th-¬ng m¹i. §¹i sø EU t¹i ViÖt Nam kh¼ng ®Þnh: “Quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ EU ®ang ph¸t triÓn m¹nh c¶ vÒ bÒ réng lÉn bÒ s©u”(1) Víi nh÷ng cè g¾ng, nç lùc cña ViÖt Nam vµ EU, mét lo¹t hiÖp ®Þnh hîp t¸c bu«n b¸n ®-îc ký kÕt gi÷a ViÖt Nam - EU, gi÷a ViÖt Nam víi tõng thµnh viªn trong EU, ký kÕt c¸c hiÖp ®inh song ph-¬ng t¹o ra nh÷ng c¬ së ph¸p lý thuËn lîi nh»m ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt trong ®ã ph¸t triÓn quan hÖ th-¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam - EU. §Æc biÖt ký kÕt hiÖp ®Þnh khung gi÷a ViÖt Nam - EU (17/07/1995) t¹o c¬ së ph¸p lý cho sù ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ, th-¬ng m¹i, ®Çu t- gi÷a ViÖt Nam - EU. ViÖc ViÖt Nam tÝch cùc t¨ng c-êng hîp t¸c víi Liªn minh ch©u ¢u vÒ mäi mÆt, trong ®ã quan hÖ th-¬ng m¹i ®-îc hai bªn ®¸nh gi¸ cao, sÏ mang l¹i nhiÒu lîi thÕ cho ViÖt Nam. §Æc biÖt trong ®ã cã mét sè mÆt hµng chñ lùc cña ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao t¹i thÞ tr-êng nµy. Ngoµi ra, EU sÏ gióp ViÖt Nam tiÕp cËn ®-îc 11 khoa häc c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc, cïng víi viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ. Lµ mét Liªn minh kinh tÕ vµ tiÒn tÖ lín, mét trong ba trung t©m kinh tÕ lín cña thÕ giíi, EU ®· cã nh÷ng ¶nh h-ëng kh«ng nhá ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ, th-¬ng m¹i cña ViÖt Nam trong thËp kû 90, ®ång thêi cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña EU ®èi víi ph¸t triÓn th-¬ng m¹i ViÖt Nam - EU. C¶ ViÖt Nam vµ EU ®Òu coi nhau lµ tèi t¸c quan träng, do ®ã viÖc t¨ng c-êng thóc ®Èy mèi quan hÖ toµn diÖn, b×nh ®¼ng gi÷a ViÖt Nam vµ EU lµ mét nhu cÇu cho viÖc ph¸t triÓn mèi quan hÖ nµy. 2.2.1.VÒ chÝnh trÞ: Hai bªn ®· cã nh÷ng cuéc tiÕp xóc chÝnh trÞ cÊp cao gi÷a c¸c nhµ l·nh ®¹o trong khu«n khæ ASEM (Asia European Meeting). §Æc biÖt t¹i cuéc gÆp gì ASEM I t¹i B¨ng Cèc (03/1996) còng nh- c¸c cuéc gÆp gì song ph-¬ng gi÷a nguyªn thñ t-íng Vâ V¨n KiÖt víi chñ tÞch Uû ban ch©u ¢u Santer cïng víi nhiÒu vÞ ®øng ®Çu nhµ n-íc vµ chÝnh phñ c¸c n-íc thµnh viªn EU. C¸c cuéc gÆp gì gi÷a Bé tr-ëng Ngo¹i giao NguyÔn M¹nh CÇm vµ c¸c ngo¹i tr-ëng cña c¸c n-íc thµnh viªn EU. Vµ chuyÕn th¨m h÷u nghÞ míi ®©y cña Tæng bÝ th- ban chÊp hµnh Trung -¬ng §¶ng céng s¶n ViÖt Nam Lª Kh¶ Phiªu t¹i Céng hoµ Ph¸p, Céng hoµ Italia vµ Uû ban ch©u ¢u (EC) ®· gãp phÇn lµm 1 Nguån: ViÖn nghiªn cøu thÕ giíi. C¸c khèi kinh tÕ vµ mËu dÞch trªn thÕ giíi. Nxb chÝnh trÞ quèc gia. HN1996 tr 80. 12 t¨ng thªm sù hiÓu biÕt n÷a cña c¸c n-íc thµnh viªn EU víi ViÖt Nam. T¹i buæi gÆp chñ tÞch EC, hai bªn ®· cam kÕt t¨ng c-êng vµ ph¸t triÓn theo chiÒu s©u mèi quan hÖ n¨ng ®éng gi÷a ViÖt Nam-EU. PhÝa EU bµy tá tÝch cùc ñng hé ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh ®æi míi vµ trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ gia nhËp Tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Míi ®©y, hai bªn th¶o luËn ®· bµn ph-¬ng h-íng chiÕn l-îc hîp t¸c 5 n¨m (2001-2005) t¹i Hµ néi (10/2000) ®Ó tiÕn tíi mèi quan hÖ b×nh ®¼ng gi÷a ViÖt Nam-EU. 2.2.2.VÒ viÖn trî: EU vÉn tiÕp tôc dµnh viÖn trî cho ViÖt Nam víi møc 44,6 triÖu USD/n¨m1. Trong thêi kú 1991-1995 viÖn trî ph¸t triÓn cho ViÖt Nam tËp trung vµo 7 lÜnh vùc chñ yÕu: Ph¸t triÓn n«ng th«n vµ viÖn trî nh©n ®¹o; m«i tr-êng vµ b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn; hîp t¸c kinh tÕ; hç trî c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ; hç trî c¸c ®èi t¸c ®Çu t- cña Céng ®ång ch©u ¢u; hîp t¸c khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ viÖn trî l-¬ng thùc.Thêi kú 1996-2000, viÖn trî ph¸t triÓn cña EU dµnh cho ViÖt Nam ®· t¨ng tõ 23 triÖu Ecu/n¨m trong c¸c n¨m 1994-1995 lªn 52 triÖu Ecu/n¨m cho thêi kú nµy2. Sù hç trî nµy chñ yÕu tËp trung cho c¸c lÜnh vùc ph¸t triÓn -u tiªn cña ViÖt Nam, nh- lµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n; hç trî c¸c nguån nh©n lùc vµ c¶i thiÖn dÞch vô y tÕ; hç trî c¶i c¸c kinh tÕ vµ hµnh chÝnh, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc; hç trî b¶o vÖ m«i tr-êng vµ nguån tµi nguyªn 1 Nghiªn cøu ch©u ¢u sè 1/1998 13 thiªn nhiªn. Cô thÓ trong thêi gian qua, EU ®· hç trî thùc hiÖn c¸c dù ¸n trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n nh- t¨ng c-êng n¨ng lùc cho côc thó y ViÖt Nam (9 triÖu Ecu); ph¸t triÓn x· héi vµ l©m sinh ë NghÖ An (17,5 triÖu Ecu).v.v..Néi dung chñ yÕu cña c¸c dù ¸n bao gåm t¨ng c-êng c¸c dÞch vô khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m; ph¸t triÓn thuû lîi vµ n©ng cao tr×nh ®é canh t¸c; trång rõng vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n... EU còng hç trî cho Bé gi¸o dôc vµ §µo t¹o t¨ng c-êng thÓ chÕ vµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¶i thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. C¸c dù ¸n ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong lÜnh vùc du lÞch, hµng kh«ng d©n dông... Bªn c¹nh ®ã, ch-¬ng tr×nh trî gióp kü thuËt “EUROTAPVIET” ®-îc b¾t ®Çu tõ n¨m 1994 nh»m tµi trî cho c¸c lÜnh vùc b¶o hiÓm x· héi, b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, trong ho¹t ®éng ®Çu t-, tiªu chuÈn ho¸ chÊt l-îng, n©ng cÊp th«ng tin, ng©n hµng, tÝn dông... ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam chuyÓn nhanh sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng vÉn tiÕp tôc ®-îc thùc hiÖn. 2.2.3. VÒ th-¬ng m¹i: HiÖp ®Þnh khung ViÖt Nam - EU quy ®Þnh râ ViÖt Nam vµ EU sÏ dµnh cho nhau quy chÕ “tèi huÖ quèc” (MFN), ®Æc biÖt cho ViÖt Nam h-ëng quy chÕ -u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP). Theo Wilkinson-Gi¸m ®èc vô §«ng Nam ¸ thuéc Uû ban EU t¹i Bruc-xen trong chuyÕn th¨m ViÖt Nam 2 §Æc san Quèc tÕ-2000 tr20 14 tõ ngµy 28/3 ®Õn ngµy 24/4/1993 ®· ®¸nh gi¸ cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn thÞ tr-êng EU nhÊt lµ thÞ tr-êng hµng dÖt, v× thÕ HiÖp ®Þnh hµng dÖt ViÖt Nam - EU ®· ®-îc ký kÕt ngµy 15/12/1993 t¹o cho ViÖt Nam nhiÒu kh¶ n¨ng xuÊt khÈu sang EU h¬n, vµ «ng còng nhÊn m¹nh: HiÖp ®Þnh rÊt cÇn thiÕt ®èi víi ViÖt Nam , bëi ViÖt Nam ch-a lµ thµnh viªn cña tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi vµ do ®ã ViÖt Nam sÏ chÞu nh÷ng quy ®Þnh h¹n ng¹ch do EU ph©n bæ. Sau khi ký kÕt HiÖp ®Þnh khung (17/5/1997), ®Æc biÖt sau khi ViÖt Nam gia nhËp ASEAN. EU trë thµnh b¹n hµng rÊt quan träng cña ViÖt Nam. Gi¸ trÞ th-¬ng m¹i hai chiÒu gi÷a ViÖt Nam vµ EU ®· lªn tíi 3,3 tû USD (1997), 4,96 tû USD (1998) vµ -íc ®¹t 3,1 tû USD n¨m 1999; kÓ tõ n¨m 1997, ViÖt Nam ®· c¶i thiÖn th©m hôt c¸n c©n th-¬ng m¹i cña ViÖt Nam tõ chç nhËp siªu ®Õn viÖc thÆng d- trong bu«n b¸n víi EU. Danh môc hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU ngµy cµng t¨ng lªn ngoµi thuû s¶n, n«ng s¶n(cµ phª, chÌ, gia vÞ) ®· cã c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ biÕn nh- dÖt may, giµy dÐp, s¶n phÈm b»ng da thuéc, ®å gç, ®å ch¬i trÎ em, dông cô thÓ thao, gèm sø mü nghÖ, ®Æc biÖt ®· xuÊt hiÖn c¸c mÆt hµng c«ng nghÖ cao nh- ®iÖn tö, ®iÖn m¸y... HÇu hÕt c¸c n-íc EU ®· lµ b¹n hµng th©n mËt cña ViÖt Nam. §øng ®Çu lµ §øc chiÕm tû träng lµ 28,5% tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam-EU, tiÕp ®Õn lµ 15 Ph¸p 20,7%; Anh 12,7%; Italy 9,6%; BØ vµ Luxemburg 8,1%; Hµ Lan 7,6%; T©y Ban Nha 4,2%; Thuþ §iÓn 2,8%; §an M¹ch 2,2%; ¸o 1,4%; PhÇn Lan 0,9%; ireland, Hy L¹p vµ Bå §µo Nha ®Òu 0,4%1. 2.2.4.VÒ ®Çu t-: Cho tíi nay, c¸c n-íc thµnh viªn EU chiÕm kho¶ng 12-15% tæng vèn ®Çu t- n-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam vµ tû lÖ ®ã ®ang kh«ng ngõng t¨ng lªn. HiÖn ®· cã 11 trong 15 n-íc thµnh viªn tham gia ®Çu t- vµo ViÖt Nam. B¶ng1: C¸c dù ¸n ®· ®-îc cÊp phÐp cña c¸c n-íc thµnh viªn EU (tÝnh ®Õn ngµy 11/5/2000) STT N-íc ®Çu Sè dù ¸n t1 2 3 Ph¸p Anh Hµ Lan 143 40 ®¬n vÞ USD Tæng vèn Vèn ph¸p Vèn thùc ®Çu t- ®Þnh hiÖn 2.176.197. 1.128.011. 622.087.96 065 567 6 1.299.974. 938.435.92 897.868.39 683 6 7 621.524.71 733.945.88 7 0 375.030.50 143.498.89 107.472.45 6 8 5 372.980.40 357.930.40 98.230.070 5 5 112.485.84 70.003.000 52.273.000 46 833.295.01 6 4 5 6 §øc Thuþ §iÓn §an M¹ch 38 9 6 0 1 7 Italia 12 61.449.142 24.843.600 58.728.838 8 BØ 12 59.471.775 20.367.754 4.473.398 §Æc san Quèc tÕ 2000 tr42. 16 9 Luxambua 11 5.561.324 5.628.730 17.463.895 2.295.132 10 ¸o 4 5.345.000 2.755.000 11 PhÇn Lan 1 81.000 81.000 322 5.381.871. 3.475.080. 2.614.838. 756 597 576 12,6 17,6 15,5 Toµn bé EU %EU/tæng 10,8 sè Nguån: Vô qu¶n lý dù ¸n. Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t-. Tõ n¨m 1988 ®Õn 1996, EU ®· ký 207 dù ¸n víi ViÖt Nam (chiÕm 11,8% sè dù ¸n c¸c n-íc ®Çu t- vµo ViÖt Nam, trong ®ã Ph¸p víi 98 dù ¸n, Hµ Lan víi 33 dù ¸n, §øc 23 dù ¸n vµ Anh lµ 22 dù ¸n. Tæng sè vèn ®¨ng ký lµ2765,3 triÖu USD b»ng 10,2% tæng sè vèn ®¨ng ký cña c¸c dù ¸n ®Çu t- vµo ViÖt Nam. Vèn ph¸p ®Þnh cña 207 dù ¸n nµy lªn 1799,7 triÖu USD chiÕm 65,3% trong tæng sè vèn ®¨ng ký1. C¸c dù ¸n ®Çu t- cña EU tËp trung chñ yÕu vµo nh÷ng lÜnh vùc nh- khai th¸c dÇu khÝ, b-u chÝnh viÔn th«ng, kh¸ch s¹n, du lÞch. Trong sè c¸c n-íc ®Çu t- vµo ViÖt Nam th× Ph¸p, Anh, §øc, Hµ Lan, Thuþ §iÓn ®-îc xÕp vµo nh÷ng quèc gia cã sè vèn ®Çu t- lín. Anh vµ Ph¸p n»m trong 10 n-íc ®øng ®Çu vÒ ®Çu t- trùc tiÕp vµo ViÖt Nam. Cô thÓ lµ: TÝnh ®Õn n¨m 1999 víi gÇn 30 dù ¸n cã tæng sè vèn ®Çu t- kho¶ng 1,2 tû USD, trong khi ®ã Ph¸p ®-îc coi lµ 1 trong nh÷ng n-íc ®Çu t- lín nhÊt vµo ViÖt Nam vµ tÝnh ®Õn n¨m 1998 cã 79 dù ¸n ®ang ®-îc thùc hiÖn, víi tæng sè vèn ®Çu t- lµ 633,5 triÖu USD. 1 Nghiªn cøu ch©u ¢u sè 1/2000 17 §Çu t- lµ lÜnh vùc ®-îc hai bªn khuyÕn khÝch th«ng qua viÖc t¹o m«i tr-êng thuËn lîi cho ®Çu t- t- nh©n bao gåm nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt h¬n vÒ chuyÓn vèn vµ trao ®æi th«ng tin vÒ c¸c c¬ héi ®Çu t-, ®-îc thÓ hiÖn lµ: EU gióp ViÖt Nam c¶i thiÖn m«i tr-êng kinh tÕ b»ng c¸ch t¹o thuËn lîi cho viÖc tiÕp cËn c«ng nghÖ cña EU; bªn c¹nh ®ã phÝa EU còng t¹o thuËn lîi cho viÖc tiÕp xóc gi÷a c¸c nhµ kinh doanh tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p nh»m khuyÕn khÝch, trao ®æi, bu«n b¸n vµ ®Çu t- trùc tiÕp vµ viÖc t¨ng c-êng hiÓu biÕt lÉn nhau trong lÜnh vùc m«i tr-êng kinh tÕ, x· héi cña m×nh. NhËn râ tiÒm n¨ng to lín vµ chÝnh s¸ch quan hÖ quèc tÕ cña EU (c¸c n-íc ch©u ¢u th-êng quan t©m ®Õn néi bé ch©u ¢u h¬n), ViÖt Nam cÇn xóc tiÕn, khai th«ng quan hÖ víi EU, ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó hoµ nhËp vµo thÞ tr-êng EU mÆc dï viÖc hoµ nhËp vµo thÞ tr-êng nµy kh«ng ph¶i dÔ dµng nh-ng ®ã còng lµ mét thÞ tr-êng mµ ViÖt Nam hoµn toµn cã thÓ tiÕp cËn. 18 Ch-¬ng 2: quan hÖ th-¬ng m¹i viÖt nam-liªn minh ch©u ©u. 2.1. ChÝnh s¸ch th-¬ng m¹i cña EU víi c¸c n-íc. Ngµy 1/1/1994 céng ®ång ch©u ¢u trë thµnh Liªn minh ch©u ¢u thèng nhÊt ®Çu tiªn trªn thÕ giíi vÒ kinh tÕ, tiÒn tÖ, chÝnh trÞ, qu©n sù, v¨n ho¸... Uû ban ch©u ¢u ®-îc thay mÆt cho EU ®-a ra chÝnh s¸ch, trong ®ã cã chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i. ChÝnh s¸ch bao gåm chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i néi khèi vµ chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a EU víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi. 2.1.1. ChÝnh s¸ch th-¬ng m¹i néi khèi cña EU. ChÝnh s¸ch nµy cho phÐp hµng ho¸ cña c¸c n-íc thµnh viªn ®-îc tù do l-u th«ng trong thÞ tr-êng chung thuéc EU. C¸c n-íc ®· ®i ®Õn thèng nhÊt lµ: Tr-íc tiªn, xo¸ bá hoµn toµn mäi lo¹i thuÕ quan ®¸nh vµo hµng ho¸ xuÊtnhËp khÈu gi÷a c¸c n-íc thµnh viªn EU; thø hai, xo¸ bá h¹n ng¹ch (quotas) ¸p dông trong th-¬ng m¹i néi khèi; thø ba, xo¸ bá tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ vÒ sè l-îng, c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ d-íi nhiÒu h×nh thøc lµ c¸c qui chÕ vµ c¸c qui ®Þnh vÒ cÊu thµnh s¶n phÈm, ®ãng gãi, tiªu chuÈn c«ng nghiÖp...; thø t-, xo¸ bá tÊt c¶ c¸c rµo c¶n vÒ thuÕ gi÷a c¸c n-íc thµnh viªn. ChÝnh s¸ch th-¬ng m¹i nµy kh«ng chØ thóc ®Èy viÖc t¨ng c-êng trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c n-íc thµnh viªn EU víi nhau mµ cßn t¹o c¬ héi cho c¸c n-íc bªn ngoµi EU bu«n b¸n víi c¶ khèi EU. 19 2.1.2. ChÝnh s¸ch th-¬ng m¹i cña EU víi c¸c n-íc trªn thÕ giíi. ë tõng nhãm n-íc mµ EU cã chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i riªng cña m×nh thÓ hiÖn ë tõng møc -u tiªn trong chÝnh s¸ch cña m×nh. Trong ®ã, EU ph©n ra hai nhãm n-íc: - Nhãm 1: C¸c n-íc ph¸t triÓn - Nhãm 2: C¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn. Nh-ng môc tiªu chung cña chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i cña EU lµ chØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ ®i ®óng quÜ ®¹o ®Ó phôc vô môc tiªu chiÕn l-îc kinh tÕ cña liªn minh. Bªn ngoµi, chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i dùa trªn chÝnh s¸ch tù do ho¸ th-¬ng m¹i cña EU lµ h-íng vµo ch-¬ng tr×nh më réng hµng ho¸ nh- t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hµng ho¸ c¸c n-íc trong ®ã EU -u tiªn c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn (kÕt thóc vµo n¨m 2004) nh»m ®Èy m¹nh tù do ho¸ th-¬ng m¹i th«ng qua lÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan ®¸nh vµo hµng ho¸ xuÊt-nhËp khÈu, tiÕn tíi xo¸ bá h¹n ng¹ch, dµnh GSP cho c¸c n-íc kÐm ph¸t triÓn. Vµ chÝnh s¸ch nµy ®ang ®-îc c¸c n-íc sö dông, ®Æc biÖt víi nh÷ng n-íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh nh- Mü, T©y ¢u, NhËt B¶n, nhãm Nics, lîi thÕ c¹nh tranh hµng ho¸ cña Mü, T©y ¢u, NhËt B¶n, nhãm Nics ®-îc n©ng cao - ®ã lµ hµm l-îng chÊt x¸m cao trong mçi s¶n phÈm (chiÕm h¬n 70%). Do vËy, tù do ho¸ th-¬ng m¹i sÏ mang l¹i mét nguån lîi nhuËn to lín cho nh÷ng n-íc Mü, T©y ¢u, NhËt B¶n, nhãm Nics. 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu xem nhiều nhất