Tài liệu Quan hệ indonesia và malaysia giai đoạn 1957 – 1965

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN TRẦN THỊ HÀ QUAN HỆ INDONESIA VÀ MALAYSIA GIAI ĐOẠN 1957 – 1965: NHỮNG BẤT ĐỒNG CHÍNH TRỊ LUẬN VĂN THẠC SỸ LỊCH SỬ HÀ NỘI - 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN TRẦN THỊ HÀ QUAN HỆ INDONESIA VÀ MALAYSIA GIAI ĐOẠN 1957-1965: NHỮNG BẤT ĐỒNG CHÍNH TRỊ Chuyên ngành: Lịch sử thế giới Mã số: 60220311 LUẬN VĂN THẠC SỸ LỊCH SỬ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Phạm Văn Thủy HÀ NỘI – 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi và chưa từng được công bố. Các tài liệu, số liệu trích dẫn trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Hà Nội, ngày tháng năm TÁC GIẢ LUẬN VĂN Trần Thị Hà LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới TS. Phạm Văn Thủy, người đã tận tình hướng dẫn và tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành Luận văn tốt nghiệp này. Tôi cũng chân thành gửi lời cảm ơn tới tập thể thầy cô giáo trường Đại học khoa học xã hội và nhân văn, Đại học quốc gia Hà Nội, thư viện trường và các thầy cô trong lớp cao học Lịch sử thế giới QH-2013 đã giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện Luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, cơ quan, đồng nghiệp đã hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và làm luận văn của tôi. Chân thành cảm ơn Tác giả DANH MỤC VIẾT TẮT ASEAN: Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (Association of Southeast Asian Nations-ASEAN) ANZUS: Khối hiệp ước quân sự Úc - New Zealand - Mỹ (Australia New Zealand - United States Security Treaty) ANZAM: Hiệp ước ANZAM (Australia, New Zealand and Malaysia) AMDA: Hiệp ước phòng thủ Ango – Malayan (Anglo - Malayan Defence Agreement) ASA: Hiệp hội Đông Nam Á (Association of Southeast Asia) CENTO: Tổ chức hiệp ước Trung Đông (Central Treaty Organization ) IMP: Đảng độc lập Mã Lai (Independence of Malaya Party, IMP) MAPHILINDO: Malaysia, Philippines, Indonesia MCP: Đảng Cộng sản Malaya (Malayan Communist Party) Masyumi: Đại hội đồng Hồi giáo Indonesia (Majelis Syuro Muslimin Indonesia) MDU: Liên minh Dân chủ Malaya (Malayan Democratic Union) MNP: Đảng dân tộc Mã Lai (Malayan Nationalist Party) MCA: Hiệp hội người Hoa ở Mã Lai (Malayan Chinese Association) NATO: Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (North Atlantic Treaty Organization ) PKI: Đảng cộng sản Indonesia (Partai Komunis Indonesia) PNI: Đảng Quốc dân Indonesia (Partai Nasional Indonesia, PNI) SEAFET: Hiệp ước hữu nghị và hợp tác kinh tế ở Đông Nam Á (Southeast Asia Friendship and Economic Treaty) SEATO: Tổ chức Hiệp ước Đông Nam Á (Southeast Asia Treaty Organization) SPGF: Lực lượng Du kích nhân dân Sarawak SEAFET: Hiệp ước thân thiện và kinh tế Đông Nam Á ( Southeast Asia Friendship and Economic Treaty) TNKU: Quân đội quốc gia Bắc Kalimantan (Tentera Nasional Kalimantan Utara) TKPA: Quân đội nhân dân Bắc Kalimantan UMNO: Tổ chức dân tộc thống nhất Mã Lai (Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu) MỤC LỤC MỞ ĐẦU ............................................................ Error! Bookmark not defined. 1.Lý do chọn đề tài ......................................... Error! Bookmark not defined. 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề......................... Error! Bookmark not defined. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............ Error! Bookmark not defined. 4. Nguồn tài liệu và phƣơng pháp nghiên cứuError! defined. Bookmark not 5. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu................ Error! Bookmark not defined. 6. Đóng góp của đề tài .................................... Error! Bookmark not defined. 7. Bố cục của luận văn ................................... Error! Bookmark not defined. Chƣơng 1:NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG TỚI MỐI QUAN HỆ GIỮA INDONESIA VÀ MALAYSIA GIAI ĐOẠN 1957-1965Error! Bookmark not defined. 1.1. Bối cảnh quốc tế .................................... Error! Bookmark not defined. 1.1.1.Chiến tranh lạnh và sự xuất hiện hai khối quân sự đối đầu ........ Error! Bookmark not defined. 1.1.2. Mối quan hệ của Indonesia và Malaysia với hai khốiError! Bookmark not defined. 1.2. Bối cảnh khu vực .................................. Error! Bookmark not defined. 1.2.1. Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ độc lập ở Đông Nam Á ................................................................. Error! Bookmark not defined. 1.2.2. Hội nghị Bandung năm 1955 .................. Error! Bookmark not defined. 1.3. Tình hình chính trị của Indonesia và MalaysiaError! Bookmark not defined. 1.3.1. Tình hình chính trị của Indonesia .......... Error! Bookmark not defined. 1.3.2. Tình hình chính trị của Malaysia ........... Error! Bookmark not defined. 1.3.3. Singapore, Sabah và Sarawak gia nhập Liên bang Malaysia ..... Error! Bookmark not defined. 1.4. Khái quát về mối quan hệ Indonesia và Malaysia trƣớc năm 1957 ............................................................................. Error! Bookmark not defined. Chƣơng 2: NHỮNG BẤT ĐỒNG CHÍNH TRỊ GIỮA INDONESIA VÀ MALAYSIA GIAI ĐOẠN 1957 - 1965............ Error! Bookmark not defined. 2.1. Những bất đồng chính trị giữa Indonesia và Malaysia giai đoạn 1957 - 1962 ...................................................... Error! Bookmark not defined. 2.1.1. Những bất đồng trong chính sách đối nội và đối ngoại của Indonesia và Malaysia ................................. Error! Bookmark not defined. 2.1.2. Những bất đồng quan điểm giữa Indonesia và Malaysia về vai trò lãnh đạo khu vực.......................................... Error! Bookmark not defined. 2.1.3. Sự căng thẳng giữa Indonesia và Malaysia thông qua các cuộc nổi dậy ở Brunei, Sarawak. ......................... Error! Bookmark not defined. 2.2. Cuộc đối đầu quân sự giai đoạn 1963 – 1965Error! Bookmark not defined. 2.2.1. Những diễn biến chính của cuộc đối đầu quân sự ................ Error! Bookmark not defined. 2.2.2. Kết quả của cuộc đối đầu quân sự Indonesia và Malaysia ... Error! Bookmark not defined. 2.2.3. Sự can thiệp từ bên ngoài trong cuộc đối đầu giữa Indonesia và Malaysia ....................................................... Error! Bookmark not defined. 2.3. Bình thƣờng hóa quan hệ Indonesia và MalaysiaError! not defined. Bookmark Chƣơng 3: TÁC ĐỘNG CỦA BẤT ĐỒNG CHÍNH TRỊ GIỮA INDONESIA - MALAYSIA ĐỐI VỚI BẢN THÂN MỖI QUỐC GIA VÀ KHU VỰC ĐÔNG NAM Á………………………………………….. Error! Bookmark not defined. 3.1. Đối với Indonesia..................................... Error! Bookmark not defined. 3.1.1. Về kinh tế - xã hội .............................. Error! Bookmark not defined. 3.1.2. Về an ninh - chính trị ........................ Error! Bookmark not defined. 3.1.3. Về đối ngoại........................................ Error! Bookmark not defined. 3.2. Đối với Malaysia ...................................... Error! Bookmark not defined. 3.2.1. Về kinh tế - xã hội .............................. Error! Bookmark not defined. 3.2.2. Về an ninh - chính trị ........................ Error! Bookmark not defined. 3.2.3. Về đối ngoại........................................ Error! Bookmark not defined. 3.3. Đối với Đông Nam Á ............................... Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN ........................................................ Error! Bookmark not defined. TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................ Error! Bookmark not defined. PHỤ LỤC ........................................................... Error! Bookmark not defined. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Indonesia và Malaysia là hai quốc gia lớn và đông dân, lại nằm ở vị trí trung tâm của khu vực Đông Nam Á.1 Chính vì vậy, hai quốc gia này có vị trí quan trọng không chỉ trong ASEAN mà còn ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Bất cứ sự biến động nào ở Indonesia và Malaysia đều có tác động trực tiếp hay gián tiếp tới an ninh của cả khu vực. Có thể nói, chính sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của Indonesia và Malaysia, cụ thể là đối với các nước láng giềng Đông Nam Á, là một nhân tố quan trọng dẫn đến việc thành lập ASEAN vào cuối những năm 60 của thế kỷ XX. Hai quốc gia này đã đóng vai trò tích cực nếu không muốn nói là trụ cột trong sự lớn mạnh của ASEAN về các mặt kinh tế, chính trị trong hơn ba thập kỷ qua. Ngược lại, sự lớn mạnh của ASEAN là nhân tố giúp Indonesia và Malaysia tăng cường vị thế của mình trên trường quốc tế. Xét trên khía cạnh đó, chúng ta thấy được mối quan hệ khăng khít về kinh tế, chính trị giữa Indonesia, Malaysia với các quốc gia của tổ chức ASEAN, trong đó có Việt Nam. 1 Theo cống kê năm 2015, Indonesia là quốc gia có số dân đông nhất Đông Nam Á, cũng trong năm 2015 Malaysia giữ vai trò là chủ tịch hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á. Việt Nam là một thành viên tích cực của ASEAN; và hơn hết Việt Nam có mối liên hệ lâu dài về mặt lịch sử với cả Indonesia và Malaysia. Nhiều vấn đề mà hai quốc gia này đã và đang gặp phải cũng là những thách thức đối với Việt Nam. Chính vì lẽ đó, việc nghiên cứu lịch sử Indonesia và Malaysia cũng như mối quan hệ giữa hai quốc gia này, cả trong quá khứ và hiện tại, có ý nghĩa thực tiễn to lớn, có thể gợi mở những bài học kinh nghiệm quý báu và giúp định hình, điều chỉnh chính sách đối ngoại hợp lý với các quốc gia này. Trọng tâm nghiên cứu của đề tài là mối quan hệ giữa hai quốc gia Indonesia và Malaysia trong giai đoạn từ năm 1957 đến năm 1965. Đây được xem là giai đoạn hai nước có những bất đồng chính trị sâu sắc mà nguyên nhân trực tiếp được bắt nguồn từ việc Indonesia phản đối thành lập Liên bang Malaysia. Đỉnh điểm của mâu thuẫn là cuộc đối đầu quân sự giữa hai nước trong các năm 1963-1965 dưới tên gọi “Confrontasi” (Đối đầu). Câu hỏi được đặt ra là: Tại sao Indonesia và Malaysia, vốn là hai quốc gia có nhiều điểm tương đồng về lịch sử - văn hóa, đều bị thực dân Phương Tây đô hộ, phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở hai nước có mối liên hệ khăng khít, nhưng khi Malaysia tuyên bố độc lập thì Indonesia lại cực lực phản đối? Tại sao Indonesia và một số quốc gia ở Đông Nam Á lại có sự ngờ vực và phản đối việc thành lập Liên bang Malaysia? Cuộc đối đầu quân sự giữa Indonesia và Malaysia diễn ra như thế nào? Đặt trong bối cảnh của cuộc Chiến tranh lạnh cuối những năm 50 đầu những năm 60, các nước lớn có tác động như thế nào tới quan hệ giữa Indonesia và Malaysia? Hệ quả của mối quan hệ đối đầu giữa Indonesia và Malaysia đối với tình hình chính trị, kinh tế của mỗi nước cũng như của khu vực Đông Nam Á như thế nào? Trên cơ sở phân tích bối cảnh chính trị của khu vực và thế giới thời Chiến tranh lạnh tác động đến mối quan hệ giữa Indonesia và Malaysia, Luận văn sẽ làm rõ thực chất của những bất đồng chính trị giữa hai quốc gia trong giai 2 đoạn 1957 -1965 là gì. Việc hiểu những bất đồng này không chỉ giúp lật lại trang sử bang giao của hai nước Indonesia và Malaysia mà còn góp phần làm rõ mối quan hệ quốc tế của khu vực Đông Nam Á cuối những năm 50, đầu những năm 60 của thế kỉ XX. Kinh nghiệm từ việc giải quyết những bất đồng chính trị giữa Indonesia và Malaysia trong giai đoạn này sẽ là một bài học kinh nghiệm quý giá cho việc giải quyết các xung đột trong khu vực, quốc tế hiện nay. Trên tinh thần đó, việc lựa chọn đề tài “Quan hệ Indonesia và Malaysia giai đoạn 1957 – 1965: Những bất đồng chính trị” vừa có ý nghĩa khoa học, vừa có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc. 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 2.1. Tình hình nghiên cứu quốc tế Là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với lịch sử khu vực Đông Nam Á nói chung và lịch sử quan hệ bang giao giữa hai nước nói riêng nên vấn đề bất đồng chính trị giữa Indonesia và Malaysia trong giai đoạn 19571966 nhận được sự quan tâm của nhiều học giả trên thế giới. Công trình quan trọng nhất đề cập trực tiếp đến vấn đề này là “Konfrontasi: The Indonesia – Malaysia dispute, 1963-1966” của J.A.C. Mackie, xuất bản vào năm 1974. Công trình đã phân tích các sự kiện cụ thể của cuộc đối đầu quân sự giữa Indonesia và Malaysia diễn ra trong giai đoạn 1963-1965; chế độ chính trị của Indonesia dưới thời Sukarno cũng như các chính sách cụ thể của Indonesia đối với Malaysia. Tuy nhiên, việc tập trung quá sâu vào chế độ chính trị của Tổng thống Sukarno đã khiến công trình không làm rõ được bối cảnh quốc tế và khu vực tác động đến mối quan hệ đối đầu này. Hơn nữa, tác giả cũng không làm rõ các chính sách đối phó của Malaysia trước các chính sách và hành động thù địch từ phía Indonesia. Ngoài công trình của Mackie kể trên, quan hệ giữa Indonesia và Malaysia trong giai đoạn 1957-1965 còn được đề cập đến trong các công trình về lịch 3 sử ngoại giao giữa hai quốc gia. Cuốn “The politics of Indonesia-Malaysia relations: One kin two nations” của tác giả Liow Joseph Chingnyong xuất bản năm 2005 đã khái lược mối quan hệ giữa Indonesia và Malaysia từ năm 1949 khi Indonesia giành được độc lập hoàn toàn từ Hà Lan cho đến năm 2000. Tác giả đã đưa ra lập luận rằng mối quan hệ chính trị giữa hai nước được xác định chủ yếu dựa trên sự cạnh tranh. Đồng thời công trình cũng cung cấp những nền tảng lý thuyết về sự tương đồng giữa hai quốc gia đứng từ góc độ dân tộc, ngôn ngữ và chủ nghĩa dân tộc. Đặc biệt công trình còn nghiên cứu mối quan hệ của hai quốc gia này trong bối cảnh quan hệ với các quốc gia khác ở khu vực Đông Nam Á. Viết về quan hệ Indonesia – Malaysia vào thời điểm đỉnh cao của mối quan hệ đối đầu là công trình “Indonesian Intentions towards Malaysia”, xuất bản năm 1964 bởi Bộ Thông tin truyền thông Malaysia. Công trình này tổng hợp các văn kiện của chính phủ Malaysia trong việc đối phó lại chính sách đối đầu của Indonesia. Nội dung chính của công trình này là khái quát các chính sách của Indonesia với Malaysia; quá trình chuẩn bị xâm lược của Indonesia đối với Malaysia vào năm 1958 và sự chuẩn bị đối phó của Malaysia. Ngoài các công trình nghiên cứu chuyên sâu, mối quan hệ ngoại giao giữa Indonesia - Malaysia trong giai đoạn 1957-1965 còn được thể hiện ở một số công trình viết riêng về quan hệ ngoại giao của từng nước, hay những công trình đề cập đến tình hình chính trị của các quốc gia giai đoạn này. Tiêu biểu trong số đó là công trình “Foreign policy and national integration: The case of Indonesia” của tác giả Jon M.Reinhardt xuất bản vào năm 1971. Công trình đề cập đến chính sách đối ngoại, chủ nghĩa dân tộc, con đường giành độc lập của Indonesia. Cuốn “Indonesian foreign policy and the dilemma of dependence, from Sukarno to Soeharto”, tác giả Franklin B. Weinstein, xuất bản năm 1976, phân tích các chính sách ngoại giao của Indonesia từ khi giành được độc lập năm 1945 đến thời kì cầm quyền Suharto. Tuy công trình có đề 4 cập đến mối quan hệ với quốc gia láng giềng Malaysia, nhưng trọng tâm của cuốn sách là các chính sách của Indonesia với các cường quốc lớn trên thế giới. Từ những nghiên cứu điền dã, tác giả Noboru Ishisawa tìm hiểu nguyên nhân của những bất đồng về biên giới giữa Indonesia và Malaysia trong cuốn “Between frontiers: Nation and identity in a Southeast Asia borderland”, xuất bản năm 2010. Công trình đã dựa trên những nghiên cứu tại vùng biên giới giữa tỉnh Sarawak của Malaysia và tỉnh Borneo của Indonesia để tìm hiểu những vấn đề xung quanh việc phân chia lãnh thổ, việc duy trì lãnh thổ quốc gia và quan điểm của người dân địa phương và khái niệm lãnh thổ quốc gia. Qua đó, tác giả mô tả phép biện chứng xã hội – nhà nước và quan điểm của hai quốc gia về đường biên giới của lịch sử và hiện tại. Ngoài tài liệu sách còn có nguồn tài liệu bằng tạp chí như bài phân tích “Indonesia’s Confrontation with Malaysia: a seach for motives”, của Donal Hindley, đăng trên Asian Survey, năm 1962. Bài viết phân tích chủ nghĩa dân tộc và sự phát triển kinh tế không đồng đều của hai nước và khẳng định chính đây là những yếu tố khiến cho Indonesia và Malaysia có những bất đồng và tranh chấp. Bên cạnh đó là hàng loạt các bài viết đăng trên Asian Survey trong những năm diễn ra cuộc đối đầu Indonesia – Malaysia như “The Indonesian Image of West Irian , Asian Survey Berkeley, 1961, Vol.I, No. 5; Pauker, Guy J., “Indonesia Internal Development or External Expansion?” Asian Survey, Berkeley, 1963.- Vol.III.- No. 2; Butwell, Richard, “Malaysia and Its Impact on the International Relations of Southeast Asia”, Asian Survey.- Berkeley, 1964, Vol.IV, No. 7; Mohammad Hatta, “One Indonesian View of the Malaysia Issue”, Asian Survey, Berkeley, 1965, Vol.V, No. 3; Sutter, John O, “Two Faces of Konfrontasi : "Crush Malaysia" and the gestapu”, Asian Survey, Berkeley, 1966, Vol.VI, No. 10. 5 Mặc dù nguồn tài liệu tiếng Anh phong phú bao gồm sách tham khảo, sách chuyên sâu, các bài tạp chí… Tuy nhiên những nguồn tài liệu trên mới chỉ khái quát bối cảnh hai nước Indonesia và Malaysia tác động đến chính sách đối ngoại của hai nước mà chưa đi sâu phân tích bối cảnh quốc tế có tác động sâu sắc đến những bất đồng của hai nước. Đặc biệt, nguồn tài liệu tiếng Anh chưa làm rõ những mâu thuẫn thù địch giữa Indonesia và Malaysia xuất phát từ quan điểm chính trị khác nhau của hai nhà lãnh đạo Sukarno và Abdul Rahman. Nguồn tài liệu tiếng Anh cũng chưa đi sâu phân tích, đánh giá hệ quả của những bất đồng chính trị giữa Indonesia đối với bản thân mỗi nước và khu vực. Tuy nhiên, nguồn tài liệu tiếng Anh trên là tiền đề và cơ sở để tôi thực hiện Đề tài của mình. 2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước Việc nghiên cứu về mối quan hệ giữa Indonesia và Malaysia cũng được đề cập trong một số công trình nghiên cứu của các học giả trong nước. Trong công trình “Quan hệ đối ngoại của các nước ASEAN” do Nguyễn Xuân Sơn và Thái Văn Long chủ biên, Nxb. chính trị quốc gia (1997), đã khái lược mối quan hệ đối ngoại giữa các nước ASEAN. Trong đó, tác giả đã nêu ra một số chính sách đối ngoại của hai nước ảnh hưởng đến mối quan hệ láng giềng giữa hai quốc gia trong giai đoạn 1957-1965. Mối quan hệ giữa Malaysia và Indonesia còn được thể hiện trong những công trình viết riêng về mỗi nước như công trình của Viện nghiên cứu Đông Nam Á với tiêu đề “Liên bang Malaysia – Lịch sử, văn hóa và những vấn đề hiện đại”, Nxb. Khoa học Xã hội (1998) với nội dung đề cập đến quá trình lịch sử, những đặc trưng văn hóa, xã hội tôn giáo của Malaysia. Tác giả Ngô Văn Doanh với công trình “Indonesia- những chặng đường lịch sử”, Nxb. Chính trị quốc gia, (1995) với nội dung giới thiệu về đất nước Indonesia, những vấn đề kinh tế, chính trị, ngoại giao. Ngoài ra còn có các công trình 6 của Huỳnh Văn Tòng, Lịch sử Indonesia (từ thế XV-XVI đến những năm 1950), Bộ Giáo dục và Đào tạo (1992); Huỳnh Văn Tòng, Lịch sử Malaysia, Singapore và Brunei từ thế kỉ XVI đến đầu thập niên 80, Viện đào tạo mở rộng (1993); V.A. Chiurin, Vài nét về chế độ kinh tế xã hội Mã Lai, Nxb. Sự thật (1962)… Những công trình viết chung về lịch sử Đông Nam Á cũng đề cập đến mối quan hệ căng thẳng giữa Indonesia và Malaysia trong giai đoạn 1957-1965 bao gồm: Lịch sử Đông Nam Á: Từ nguyên thủy đến ngày nay do tác giả Lương Ninh chủ biên, Nxb. Chính trị Quốc gia (2016); D.G.E. Hall, Lịch sử Đông Nam Á, Nxb Chính trị quốc gia (1997); Lương Ninh (Cb.), Lịch sử Đông Nam Á: Nxb. Giáo dục (2005); Vũ Dương Ninh (Cb), Đông Nam Á truyền thống và hội nhập, Nxb. Thế Giới (2007)... Điểm qua các nguồn tài liệu bằng tiếng Anh và tiếng Việt cho thấy các công trình viết về mối quan hệ của hai nước trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Đồng thời các công trình cũng đề cập đến nhiều vấn đề kinh tế, chính trị, văn hóa- xã hội của hai nước Indonesia và Malaysia. Tuy nhiên, chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu mối quan hệ của hai quốc gia trong giai đoạn 1957 đến 1965. Các công trình chưa nhấn mạnh đến tầm quan trọng của bối cảnh quốc tế đưa đến những bất đồng mâu thuẫn chính trị giữa Indonesia và Malaysia trong giai đoạn này. Nguồn tài liệu tiếng Anh và tiếng Việt cũng chưa phân tích được tác động của mối quan hệ hai nước đối với bản thân nội tại Indonesia – Malaysia, cũng như đối với tình hình an ninh chính trị khu vực Đông Nam Á. Đặt biệt là ở trong nước, chưa có công trình nghiên cứu nào được công bố viết về bất đồng, mâu thuẫn giữa Indonesia và Malaysia trong giai đoạn đầy biến động này. Dựa trên những công trình khoa học có liên quan được công bố trong và ngoài nước, đề tài “Quan hệ Indonesia và Malaysia giai đoạn 1957 – 1965: 7 Những bất đồng chính trị” sẽ đem đến một cách nhìn tổng quát về mối quan hệ của hai nước trong gần một thập kỷ, phân tích mối quan hệ hai quốc gia trong bối cảnh khu vực và quốc tế. Thông qua việc nghiên cứu mối quan hệ giữa Indonesia và Malaysia, chúng tôi cũng muốn đánh giá những tác động trực tiếp hoặc gián tiếp của những biến động chính trị ở hai quốc gia này đối với tình hình chung của khu vực thời kỳ Chiến tranh lạnh. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài chính là những bất đồng về mặt chính trị giữa hai quốc gia Indonesia và Malaysia trong giai đoạn từ 1957 đến 1965. - Cụ thể luận văn sẽ tập trung vào những nội dung chính sau: + Những tác động của bối cảnh quốc tế và khu vực đến mối quan hệ của Indonesia và Malaysia trong giai đoạn 1957-1965 + Nội dung của chính sách đối đầu được triển khai bởi chính phủ Sukarno + Những biện pháp đối phó của chính phủ Malaysia và lực lượng Đồng minh + Tác động của mối quan hệ đối đầu giữa Indonesia và Malaysia đối với tình hình kinh tế, xã hội, an ninh chính trị của mỗi nước và đối với khu vực 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi thời gian: Phạm vi thời gian nghiên cứu của Luận văn là giai đoạn cao trào của Chiến tranh Lạnh, cụ thể là giai đoạn 1957-1965. 8 - Phạm vi không gian: Trên cơ sở đối tượng nghiên cứu là những bất đồng chính trị giữa Indonesia và Malaysia nên không gian nghiên cứu chính là Indonesia và Malaysia. 4. Nguồn tài liệu và phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Nguồn tài liệu Để thực hiện đề tài này, chúng tôi dựa vào những nguồn tài liệu tiếng Việt và tiếng Anh sau: - Tài liệu gốc: các văn bản đạo luật, các bản tuyên bố của Chính phủ và các cơ quan chức năng; phát biểu các nhà lãnh đạo Indonesia và Malaysia có liên quan đến chủ đề. - Các sách chuyên khảo, tham khảo, bài nghiên cứu về lịch sử Indonesia, lịch sử Malaysia, lịch sử thế giới trong thời kỳ cận, hiện đại. - Các công trình nghiên cứu đề cập trực tiếp về vấn đề quan hệ quốc tế nói chung và quan hệ Indonesia – Malaysia giai đoạn 1957-1965 4.2. Phương pháp nghiên cứu Đề tài thuộc phạm trù lịch sử nên phương pháp chủ yếu mà chúng tôi sử dụng trong luận văn này là phương pháp lịch sử. Cùng với đó tôi sử dụng phương pháp biện chứng giúp đánh giá một cách khách quan các sự kiện trong quan hệ giữa Indonesia và Malaysia trong bối cảnh lịch sử chung của khu vực, các sự kiện kinh tế, chính trị ngoại giao giữa hai nước. Sự kết hợp giữa hai phương pháp này giúp tôi phân tích đánh giá các sự kiện lịch sử, những mâu thuẫn bất đồng của hai nước một cách khách quan hơn. Bên cạnh đó, đề tài còn áp dụng phương pháp khác như phương pháp so sánh, phương pháp tổng hợp, phương pháp logic, các phương pháp của ngành quan hệ quốc tế và khu vực học…Việc kết hợp các phương pháp nghiên cứu 9 cho phép chúng tôi vừa có cái nhìn lịch sử về mối quan hệ của hai quốc gia, vừa đánh giá được những tác động đa chiều của mối quan hệ khu vực, quốc tế đối với quan hệ của hai quốc gia này. 5. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Mục đích nghiên cứu: Làm sáng tỏ những bất đồng chính trị hai nước trong một giai đoạn lịch sử từ năm 1957 đến 1965. 5.2. Nhiệm vụ: Tập hợp, xử lý và hệ thống hóa tư liệu nhằm tái hiện những nguyên nhân dẫn đến mâu thuẫn chính trị trong quan hệ của hai nước Indonesia và Malaysia trong những năm 50, 60 của thế kỉ XX Phân tích những biểu hiện của sự bất đồng chính trị, những mâu thuẫn trong quan hệ của hai nước từ năm 1957 - 1965. Rút ra một số nhận xét về mối quan hệ của hai nước trong khoảng thời gian từ năm 1957 - 1965. Đồng thời Luận văn cũng đánh giá những ảnh hưởng của mối quan hệ hai nước đối với bản thân nội tại Indonesia Malaysia, và những tác động của hai nước đối với tình chung của khu vực Đông Nam Á. 6. Đóng góp của đề tài Đề tài đi sâu tìm hiểu những nhân tố quốc tế và khu vực tác động đến sự bất đồng, mâu thuẫn trong quan hệ của hai nước trên lĩnh vực chính trị. Phân tích những biểu hiện của sự mâu thuẫn, thù địch trong quan hệ của hai nước chủ yếu thông qua cuộc đối đầu quân sự năm 1963-1965 với sự can thiệp của nhiều nước lớn. Qua đó, luận văn giúp cho độc giả có cái nhìn toàn diện hơn về quan hệ Indonesia - Malaysia trong giai đoạn từ năm 1957 - 1965. Mối quan hệ này không chỉ phản ánh sự chia rẽ trong quan hệ của hai nước láng giềng Đông Nam Á, mà còn phản ánh sự chia rẽ trong quan hệ quốc tế ở thời 10 kì Chiến tranh lạnh. Do đó, luận văn có thể được xem là nguồn tài liệu tham khảo quan trọng cho công tác nghiên cứu về lịch sử Indonesia - Malaysia nói riêng và bổ sung kiến thức cho tác giả về lịch sử thế giới nói chung. 7. Bố cục của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, Phụ lục, Luận văn gồm 3 chương. Chương 1: Những nhân tố tác động tới mối quan hệ giữa Indonesia và Malaysia giai đoạn 1957-1965 Chương 2: Những bất đồng chính trị giữa Indoneisa – Malaysia giai đoạn 1957 - 1965 Chương 3. Tác động của bất đồng chính trị giữa Indonesia – Malaysia đối với bản thân mỗi quốc gia và khu vực Đông Nam Á 11 Chƣơng 1 NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG TỚI MỐI QUAN HỆ GIỮA INDONESIA VÀ MALAYSIA GIAI ĐOẠN 1957-1965 Sau Chiến tranh thế giới thứ hai năm 1945 tình hình thế giới có nhiều thay đổi. Giữa bối cảnh một châu Âu bị tàn phá và suy yếu thì Mỹ và Liên Xô nổi lên với vai trò là siêu cường thế giới, giàu có và hùng mạnh. Những quyết định của Hội nghị cấp cao Ianta2 tháng 2 năm 1945 đã trở thành những khuôn khổ của “Trật tự thế giới mới” [17;234]. Trong “Trật tự thế giới mới” đã diễn ra một cuộc đối đầu gay gắt giữa một bên là phe Xã hội Chủ nghĩa đứng đầu là Liên Xô và bên kia là phe Tư bản chủ nghĩa do Mỹ lãnh đạo. Với hai ý thức hệ đối lập, hai quốc gia này đã đứng trên hai chiến tuyến trái ngược nhau, luôn đấu tranh không khoan nhượng, làm cho tình hình thế giới có lúc căng thẳng. Tuy không nổ ra cuộc chiến tranh trực tiếp từ hai siêu cường, nhưng mâu thuẫn và đối đầu luôn diễn ra trên các vấn đề chính trị, ngoại giao, kinh 2 Hội nghị Ianta còn được gọi là Hội nghị Crime với sự tham gia của 3 cường quốc: Liên Xô, Hoa Kỳ và Anh. Hội nghị họp từ ngày 4 -11/2/1945 tại cung điện Livadia (Liên Xô). Đây là hợp tác quân sự để giải quyết những bất đồng giữa ba cường quốc thắng trục phát xít và buộc Đức đầu hàng vô điều kiện, tổ chức lại thế giới sau chiến tranh, đưa ra chính sách với Đức cũng như với các nước được giải phóng khi cục diện Chiến tranh thế giới thứ hai đã ngã ngũ. Sự kiện này cũng dẫn đến việc hình thành trật tự lưỡng cực Ianta, đó là việc phân chia khu vực ảnh hưởng giữa các nước lớn của phe đồng minh tại hội nghị. Nội dung của hội nghị về việc kết thúc chiến tranh. Ba cường quốc thống nhất mục đích tiêu diệt tận gốc Chủ nghĩa phát xít Đức và Chủ nghĩa quân phiệt Nhật, Liên Xô sẽ tham gia chiến tranh chống Nhật tại châu Á. Hội nghị thông qua các quyết định phân chia ảnh hưởng của hai cường quốc Liên Xô và Hoa Kỳ. Trật tự lưỡng cực Ianta đã góp phần hình thành hai hệ thống xã hội đối lập: Tư bản chủ nghĩa và Xã hội chủ nghĩa. 12