Tài liệu Quan điểm triết học mac lênin về con mgười và vấn đề xây dựng nguồn lực con người trong sự nghiệp công nghiệp hoá

TiÓu luËn triÕt häc TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TIỂU LUẬN TRIẾT HỌC Đề tài: QUAN ĐIỂM TRIẾT HỌC MAC-LÊNIN VỀ CON MGƯỜI VÀ VẤN ĐỀ XÂY DỰNG NGUỒN LỰC CON NGƯỜI TRONG SỰ NGHIỆP CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ ĐẤT NƯỚC Sinh viên thực hiện Lớp Khoá Giáo viên hướng dẫn : : : : Hoàng Việt Hoà A8-Khối 2-TCNH 48 Trần Huy Quang Hà Nội,11/2009 Lêi më ®Çu Ph¸t triÓn con ngêi lµ môc tiªu cao c¶ nhÊt c¶ nhÊt cña toµn nh©n lo¹i. Lµn sãng v¨n minh thø ba ®ang ®îc loµi ngêi tíi mét kØ nguyªn míi, më ra bao kh¶ n¨ng ®Ó hä t×m ra nh÷ng con ®êng tèi u ®i tíi t¬ng lai. Trong bèi c¶nh ®ã sù tan r· cña hÖ thèng x· héi chñ nghÜa cµng lµm cho c¸c t tëng tù do t×m kiÕm con ®1 TiÓu luËn triÕt häc êng kh¶ quan nhÊt cho sù nghiÖp ph¸t triÓn con ngêi ViÖt Nam cµng dÔ ®i ®Õn phñ nhËn vai trß vµ kh¶ n¨ng cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin. Trong thùc tÕ, kh«ng Ýt ngêi rÏ ngang ®i t×m kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®ã trong chñ nghÜa t b¶n. NhiÒu ngêi trë vÒ phôc sinh vµ t×m sù hoµn thiÖn con ngêi trong c¸c t«n gi¸o vµ hÖ t tëng truyÒn thèng, con ngêi l¹i “s¸ng t¹o” ra nh÷ng t tëng, t«n gi¸o míi cho “phï hîp” h¬n víi con ngêi ViÖt Nam hiÖn nay. Song nh×n nhËn l¹i mét c¸ch thËt sù kh¸ch quan vµ khoa häc sù tån t¹i cña chñ nghÜa M¸c Lªnin trong x· héi ta, cã lÏ kh«ng ai phñ nhËn ®îc vai trß u tréi vµ triÓn väng cña nã trong sù ph¸t triÓn con ngêi. Trªn c¬ së vËn dông khoa häc vµ s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c - Lªnin vÒ con ngêi t¹i héi nghÞ lÇn thø t cña ban chÊp hµnh trung ¬ng kho¸ VII, §¶ng ta ®· ®Ò ra vµ th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ viÖc ph¸t triÓn con ngêi ViÖt Nam toµn diÖn víi t c¸ch quyÕt vÒ viÖc ph¸t triÓn con ngêi ViÖt Nam toµn diÖn víi t c¸ch lµ “®éng lùc cña sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi ®ång thêi lµ môc tiªu cña chñ nghÜa x· héi. §ã lµ “con ngêi ph¸t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, cêng tr¸ng vÒ thÓ chÊt, phong phó vÒ tinh thÇn, trong s¸ng vÒ ®¹o ®øc”. Ph¸t triÓn con ngêi ViÖt Nam toµn diÖn - ®ã còng chÝnh lµ ®éng lùc, lµ môc tiªu nh©n ®¹o cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ mµ chóng ta ®ang tõng bÐc tiÕn hµnh. Bëi lÏ, ngêi lao ®éng níc ta ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi vµ trong sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt níc theo c¬ chÕ thÞ trêng, cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, th× chÊt lîng ngêi lao ®éng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh. NghÞ quyÕt ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh: “N©ng cao d©n trÝ, båi dìng vµ ph¸t huy nguån lùc to lín cña con ngêi ViÖt Nam lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸”. Thùc tiÔn ®· chøng tá r»ng kh«ng cã ngêi lao ®éng chÊt lîng cao. Chóng ta kh«ng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ, ®a níc ta tho¸t khái nghÌo nµn, l¹c hËu. Nhng còng chÝnh v× nghÌo nµn, l¹c hËu vÒ kinh tÕ mµ chÊt lîng cña ngêi lao ®éng níc ta cha cao. §Ó tho¸t khái c¸i vßng luÈn quÈn nµy vµ t¹o ®µ cho bíc ph¸t triÓn tiÕp theo cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, th× mét níc ®ang cßn ë t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn nh níc ta kh«ng thÓ kh«ng x©y dùng mét chÝnh s¸ch ph¸t triÓn l©u bÒn, cã tÇm nh×n xa tr«ng réng, ph¸t triÓn con ngêi, n©ng cao dÇn chÊt lîng cña ngêi lao ®éng. Do nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò con ngêi, ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ta hiÖn nay, nªn em ®· chän ®Ò tµi tiÓu luËn: “Quan ®iÓm cña triÕt häc M¸c-Lªnin vÒ con ng êi 2 TiÓu luËn triÕt häc vµ vÊn ®Ò x©y dùng nguån lùc con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ë níc ta”. 3 TiÓu luËn triÕt häc Néi dung ch¬ng i. quan ®iÓm cña triÕt häc m¸c-lªnin vÒ con ngêi. Chñ nghÜa x· héi do con ngêi vµ v× von ngêi. Do vËy, h×nh thµnh míi quan hÖ ®óng ®¾n vÒ con ngêi vÒ vai trß cña con ngêi trong sù ph¸t triÓn x· héi nãi chung, trong x· héi chñ nghÜa nãi riªng lµ mét vÊn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña thÕ giíi quan M¸c - Lªnin. Theo chñ nghÜa M¸c - Lªnin con ngêi lµ kh¸i niÖm chØ nh÷ng c¸ thÓ ngêi nh mét chØnh thÓ trong sù thèng nhÊt gi÷a mÆt sinh häc vµ mÆt x· héi cña nã. Con ngêi lµ s¶n phÈm cña sù tiÕn ho¸ l©u dµi tõ giíi tù nhiªn vµ giíi sinh vËt. Do vËy nhiÒu quy luËt sinh vËt häc cïng tån t¹i vµ t¸c ®éng ®Õn con ngêi. §Ó tån t¹i víi t c¸ch lµ mét con ngêi tríc hÕt con ngêi còng ph¶i ¨n, ph¶i uèng... §iÒu ®ã gi¶i thÝch v× sao M¸c cho r»ng co ngêi tríc hÕt ph¶i ¨n, mÆc ë råi míi lµm chÝnh trÞ. Nhng chØ dõng l¹i ë mét sè thuéc tØnh sinh häc cña con ngêi th× kh«ng thÓ gi¶i thÝch ®îc b¶n chÊt cña con ngêi. Kh«ng chØ cã “con ngêi lµ tæng hoµ c¸c quan hÖ x· héi” mµ thùc ra quan ®iÓm cña M¸c lµ mét quan ®iÓm toµn diÖn. M¸c vµ Anghen nhiÒu lÇn kh¼ng ®Þnh l¹i quan ®iÓm cña nh÷ng nhµ triÕt häc ®i tríc r»ng. Con ngêi lµ mét bé phËn cña giíi tù nhiªn, lµ mét ®éng vËt x· héi, nhng kh¸c víi hä, M¸c, Anghen; xem xÐt mÆt tù nhiªn cña con ngêi, nh ¨n, ngñ, ®i l¹i, yªu thÝch... Kh«ng cßn hoµn mang tÝnh tù nhiªn nh ë con vËt mµ ®· ®îc x· héi ho¸. M¸c viÕt: “B¶n chÊt cña con ngêi kh«ng ph¶i lµ mét c¸i trõu tîng cè h÷u cña c¸ nh©n riªng biÖt. Trong tÝnh hiÖn thùc cña nã b¶n chÊt cña con ngêi lµ tæng hoµ cña nh÷ng mèi quan hÖ x· héi” con ngêi lµ sù kÕt hîp gi÷a mÆt tù nhiªn vµ mÆt x· héi nªn M¸c nhiÒu lÇn ®· so s¸nh con ngêi víi con vËt, so s¸nh con ngêi víi nh÷ng con vËt cã b¶n n¨ng gÇn gièng víi con ngêi... Vµ ®Ó t×m ra sù kh¸c biÖt ®ã. M¸c ®· chØ ra sù kh¸c biÖt ë nhiÒu chç nh chØ cã con ngêi lµm ra t liÖu sinh ho¹t cña m×nh, con ngêi biÕn ®æi tù nhiªn theo quy luËt cña tù nhiªn, con ngêi lµ thíc ®o cña v¹n vËt, con ngêi s¶n xuÊt ra c«ng cô s¶n xuÊt... LuËn ®iÓm xem con ngêi lµ sinh vËt biÕt chÕ t¹o ra c«ng cô s¶n xuÊt ®îc xem lµ luËn ®iÓm tiªu biÓu cña chñ nghÜa M¸c vÒ con ngêi. LuËn ®iÓm cña M¸c coi “B¶n chÊt cña con ngêi lµ tæng hoµ c¸c quan hÖ x· héi” M¸c hoµn toµn kh«ng cã ý phñ nhËn vai trß cña c¸c yÕu tè vµ ®Æc ®iÓm sinh häc cña con ngêi, «ng chØ ®èi lËp luËn ®iÓm coi con ngêi ®¬n thuÇn nh mét phÇn cña giíi tù nhiªn cßn bá qua, kh«ng nãi g× ®Õn mÆt x· héi cña con ngêi. Khi x¸c ®Þnh b¶n chÊt cña con ngêi tríc hÕt M¸c nªu bËt c¸i chung, c¸i kh«ng thÓ thiÕu 4 TiÓu luËn triÕt häc vµ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh lµm cho con ngêi trë thµnh mét con ngêi. Sau, th× khi nãi ®Õn “Sù ®Þnh híng hîp lý vÒ mÆt sinh häc” Lªnin còng chØ b¸c bá c¸c yÕu tè x· héi thêng xuyªn t¸c ®éng vµ ¶nh hëng to lín ®èi víi b¶n chÊt vµ sù ph¸t triÓn cña con ngêi. ChÝnh Lªnin còng ®· kh«ng t¸n thµnh quan ®iÓm cho r»ng mä ngêi ®Òu ngang nhau vÒ mÆt sinh häc. ¤ng viÕt “thùc hiÖn mét sù b×nh ®¼ng vÒ søc lùc vµ tµi n¨ng con ngêi th× ®ã lµ mét ®iÒu ngu xuÈn... Nãi tíi b×nh ®¼ng th× ®ã lu«n lu«n lµ sù b×nh ®¼ng x· héi, b×nh ®¼ng vÒ ®Þa vÞ chØ kh«ng ph¶i lµ sù b×nh ®¼ng vÒ thÓ lùc vµ trÝ lùc cña c¸ nh©n”. §Ó kh¼ng ®Þnh cho tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö cña x· héi loµi ngêi lµ sù thay thÕ lÉn nhau cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi, M¸c ®· nãi tíi viÖc lÊy sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña con ngêi lµm thíc ®o chung cho sù ph¸t triÓn x· héi, M¸c cho r»ng xu híng chung cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö ®îc quy ®Þnh bëi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi bao gåm con ngêi vµ nh÷ng c«ng cô lao ®éng do con ngêi t¹o ra, sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi, tù nã ®· nãi lªn tr×nh ®é ph¸t triÓn cña x· héi qua viÖc con ngêi ®· chiÕm lÜnh x· héi vµ sö dông ngµy cµng nhiÒu lùc lîng tù nhiªn víi t c¸ch lµ c¬ së vËt chÊt cho ho¹t ®éng sèng cña chÝnh con ngêi vµ quyÕt ®Þnh quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trong s¶n xuÊt. S¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn tÝnh chÊt x· héi ho¸ ngµy cnµg t¨ng. ViÖc tiÕn hµnh s¶n xuÊt tËp thÓ b»ng lùc lîng cña toµn x· héi vµ sù ph¸t triÓn míi cña nÒn s¶n xuÊt do nã mang l¹i sÏ cÇn ®Õn nh÷ng con ngêi hoµn toµn míi. Nh÷ng con ngêi cã n¨ng lùc ph¸t triÓn toµn diÖn vµ ®Õn lît nã, nÒn s¶n xuÊt sÏ t¹o nªn nh÷ng con ngêi míi, sÏ lµm nªn nh÷ng thµnh viªn trong x· héi cã kh¶ n¨ng sö dông mét c¸ch toµn diÖn n¨ng lùc ph¸t triÓn cña m×nh theo M¸c "ph¸t triÓn s¶n xuÊt v× sù phån vinh cña x· héi, v× cuéc sèng tèt ®Ñp h¬n cho mçi thµnh viªn trong céng ®ång x· héi vµ ph¸t triÓn con ngêi toµn diÖn lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt ®Ó lµm t¨ng thªm nÒn s¶n xuÊt x· héi" ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng con ngêi ph¸t triÓn toµn diÖn h¬n n÷a, M¸c coi sù kÕt hî chÆt chÏ gi÷a ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn con ngêi lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p m¹nh mÏ ®Ó c¶i biÕn x· héi. Con ngêi kh«ng chØ lµ chñ thÓ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt lµ yÕu tè hµng ®Çu, yÕu tè ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong lùc lîng s¶n xuÊt cña x· héi mµ h¬n n÷a, con ngêi cßn ®ãng vai trß lµ chñ thÓ ho¹t ®éng cña qu¸ tr×nh lÞch sö. Th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chËt con ngêi s¸ng t¹o ra lÞch sö cña m×nh, lÞch sö 7cña x· héi loµi ngoµi. Tõ ®ã quan niÖm ®ã M¸c kh¼ng ®Þnh sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi cã ý nghÜa lµ sù ph¸t triÓn phong phó b¶n chÊt con ngêi, coi nh lµ mét môc ®Ých tù th©n. Bëi vËy theo M¸c ý nghÜa lÞch sö môc ®Ých cao c¶ cña sù ph¸t triÓn x· héi lµ ph¸t triÓn con ngêi toµn diÖn, n©ng cao n¨ng 5 TiÓu luËn triÕt häc lùc vµ phÈm gi¸ con ngêi, gi¶i phãng con ngêi, lo¹i trõ ra khái cuéc sèng con ngêi ®Ó con ngêi ®îc sèng víi cuéc sèng ®Ých thùc. Vµ bíc quan träng nhÊt trªn con ®êng ®ã lµ gi¶i phãng con ngêi vÒ mÆt x· héi. §iÒu ®ã cho thÊy trong quan niÖm cña M¸c thùc chÊt cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö x· héi loµi ngêi lµ v× con ngêi, v× cuéc sèng ngµy cnµg tèt ®Ñp h¬n cho con ngêi, ph¸t triÓn con ngêi toµn diÖn vµ gi¶i phãng con ngêi, nãi theo Anghen lµ ®a con ngêi tõ v¬ng quèc cña tÊt yÕu sang v¬ng quèc cña tù do, con ngêi cuèi cïng còng lµ ngêi t«n t¹i cña x· héi cña chÝnh m×nh, ®ång thêi còng trë thµnh ngêi chñ cña tù nhiªn, ngêi chñ b¶n th©n m×nh. §ã lµ qu¸ tr×nh mµ nh©n lo¹i ®· tù t¹o ra cho m×nh nh÷ng ®iÒu kiÖn, nh÷ng kh¶ n¨ng cho chÝnh m×nh nh»m ®em l¹i sù ph¸t triÓn toµn diÖn, tù do vµ hµi hoµ cho mçi con ngêi trong céng ®ång nh©n lo¹i t¹o cho con ngêi n¨ng lùc lµm chñ tiÕn tr×nh lÞch sö cña chÝnh m×nh. Quan niÖm cña M¸c vÒ ®Þnh híng ph¸t triÓn x· héi lÊy sù ph¸t triÓn cña con ngêi lµm thíc ®o chung cµng ®îc kh¼ng ®Þnh trong bèi c¶nh lÞch sö cña x· héi loµi ngêi. Ngµy nay loµi ngêi ®ang sèng trong bèi c¶nh quèc tÕ ®Çy nh÷ng biÕn ®éng, céng ®ång thÕ giíi ®ang thÓ hiÖn hÕt søc râ rµng tÝnh ®a d¹ng trong c¸c h×nh thøc ph¸t triÓn cña nã x· héi loµi ngêi kÓ tõ thêi tiÒn sö cho ®Õn nay bao giê còng lµ mét hÖ thèng thèng nhÊt tuy nhiªn còng lµ mét hÖ thèng hÕt søc phøc t¹p vµ chÝnh v× sù phøc t¹p ®ã ®· t¹o nªn tÝnh kh«ng ®ång ®Òu trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë c¸c níc, c¸c khu vùc kh¸c nhau. §Õn lît m×nh, tÝnh kh«ng ®ång ®Òu cña sù ph¸t triÓn nµy l¹i h×nh thµnh nªn mét bøc tranh nhiÒu mµu s¾c vÒ ®Þnh híng nµo, th× mäi ®Þnh híng ph¸t triÓn vÉn ph¶i híng tíi gi¸ trÞ nh©n v¨n cña nã - tíi sù ph¸t triÓn con ngêi. X· héi bao giê còng tån t¹i nhiÒu giai cÊp ®ã ®iÒu quan träng lµ giai cÊp ®ã cã phôc tïng ®îc lßng d©n hay kh«ng. Tr¶i qua thêi kú ph¸t triÓn cña x· héi lo¹i ngêi chØ cã giai cÊp v« s¶n lµ giai cÊp ®¸p øng ®Çy ®ñ mäi quy luËt cña cuéc sèng vµ ®ã chÝnh lµ lý do t¹i sao m¸c l¹i lÊy giai cÊp v« s¶n ®Ó nghiªn cøu trong ®ã M¸c tËp trung nghiªn cøu con ngêi v« s¶n lµ chñ yÕu. Theo M¸c, ngêi v« s¶n lµ ngõ¬i s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi hiÖn ®¹i, nhng lao ®éng cña hä l¹i bÞ tha ho¸, lao ®éng tõ chç g¾n bã víi hä nay trë nªn xa l¹ nghiªm träng h¬n n÷a chÝnh nã ®· thèng trÞ hä, t×nh tr¹ng bÊt hîp lý nµy cÇn ph¶i ®îc gi¶i quyÕt. Víi M¸c, ngêi v« s¶n lµ ngêi tiªu biÓu cho ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi, cã sø mÖnh vµ hoµn toµn cã kh¶ n¨ng gi¶i phãng m×nh, gi¶i phãng x· héi ®Ó x©y dùng x· héi míi tèt ®Ñp h¬n. Theo M¸c "®Õn x· héi céng s¶n chñ nghÜa, con ngêi kh«ng cßn thÊt nghiÖp, kh«ng cßn bÞ rµng buéc vµo mét 6 TiÓu luËn triÕt häc nghÒ nghiÖp nhÊt ®Þnh hä cã thÓ lµm bÊt kú mét nghÒ nµo nÕu cã kh¶ n¨ng vµ thÝch thó, hä cã quyÒn lµm theo n¨ng lùc, híng theo nhu cÇu tuy nhiªn nh÷ng ý muèn ®ã kh«ng x¶y ra bëi v× c¸ch m¹ng céng s¶n chñ nghÜa kh«ng diÔn ra theo ý cña hä. Nã kh«ng diÔn ra ®ång lo¹t tren tÊt c¶ c¸c níc t b¶n, Ýt ra lµ ë c¸c níc t b¶n tiªn tiÕn, tr¸i l¹i nã l¹i diÔn ra ë nh÷ng níc x· héi chñ nghÜa tiªu biÓu lµ níc Nga (Liªn X« cò)… Mét n íc c«ng nghiÖp cha ph¸t triÓn, n«ng d©n chiÕm sè ®«ng trong d©n sè. V× vËy quan niÖm cña «ng vÒ con ngêi khã cã ®iÒu kiÖn ®îc chøng minh. Ch¬ng II: VÊn ®Ò con ngêi trong c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc I. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ xu híng ph¸t triÓn cña c¸c níc trªn thÕ giíi. §ã còng lµ con ®êng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña níc ta ®Ó ®i lªn môc tiªu "X· héi c«ng b»ng v¨n minh, d©n giµu níc m¹nh" c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng chØ lµ c«ng cuéc x©y dùng kinh tÕ mµ chÝnh lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi c¸ch m¹ng s©u s¾c víi lÜnh vùc ®êi sèng x· héi (kinh tÕ, chÝnh trÞ, khoa häc cña con ngêi…) lµm cho x· héi ph¸t triÓn lªn mét tr¹ng th¸i míi vÒ chÊt. Sù thµnh c«ng cña qu¸ t×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®ßi hái ngoµi míi trêng chÝnh trÞ æn ®Þnh, ph¶i cã nguån lùc cÇn thiÕt nh nguån lùc con ngêi, vèn tµi nguyªn thiªn nhiªn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt. C¸c nguån lùc nµy quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Cïng tham gia vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nhng møc ®é t¸c ®éng vµo vai trß cña chóng ®èi víi toµn bé qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng gièng nhau, táng ®ã nguån nh©n lùc ph¶i ®ñ vÒ sè lîng m¹nh vÒ chÊt lîng. Nãi c¸ch kh¸c nguån nh©n lùc ph¶i trë thµnh ®éng lùc ph¸t triÓn. Nguån nh©n lùc ph¸t triÓn th× tÊt yÕu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ph¶i tiÐn hµnh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã. Theo c¸c nhµ kinh ®iÒu cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, con ngêi võa lµ ®iÓm khëi ®Çu võa lµ sù kÕt thóc, ®ång thêi l¹i võa lµ trung t©m cña sù biÕn ®æi lÞch sö, nãi c¸ch kh¸c con ngêi lµ chñ thÓ ch©n chÝnh cña c¸c qu¸ tr×nh x· héi. Tríc ®©y táng s¸ch b¸o con ngêi ®îc xem xÐt trªn ph¬ng diÖn "con ngêi tËp thÓ" "con ngêi giai cÊp" con ngêi x· héi. ë ®©y tÝnh tÝch cùc cña con ngêi víi t c¸ch lµ chñ thÓ ®îc tËp trung chó ý khai th¸c vµ båi dìng chñ yÕu ë nh÷ng phÈm chÊt cÇn cï, trung thµnh, nhiÖt t×nh, quyÕt t©m víi c¸ch m¹ng. Mét quan niÖm vµ mét c¸ch lµm nh vËy ®· gãp phÇn quan träng vµo sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc vµ kh«i phôc kinh tÕ sau chiÕn 7 TiÓu luËn triÕt häc tranh. Tuy nhiªn quan niÖm vµ c¸ch lµm nµy còng béc lé nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh trong ®iÒu kiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc hiÖn. Trong x· héi con ngêi kh«ng chØ t¹o ra c¸c hÖ thèng vµ c¸c qu¸ tr×nh kh¸c nhau cña x· héi (giai cÊp, ®¶ng phÝa, nhµ níc, s¶n xuÊt, v¨n ho¸), mµ hä cßn lµm ngêi, chÝnh hä ®· in ®Ëm dÊu Ên cña tiÕn tr×nh lÞch sö. LÞch sö (suy ®Õn cïng) còng chÝnh lµ lÞch sö ph¸t triÓn c¸ nh©n cña con ngêi, dï hä cã nhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã hay kh«ng. Tõ ®©y cho phÐp t¸ch ra mét b×nh diÖn ®Æc biÖt trong viÖc xem xÐt "con ngêi chñ thÓ" b×nh diÖn " con ngêi c¸ nh©n" cã nghÜa lµ n©ng nhËn thøac lªn mét tr×nh ®é míi - quan niÖm "c¸i c¸ nh©n" lµ sù thÓ hiÖn (hiÖn th©n) mét c¸ch cô thÓ sinh ®éng cña "c¸i x· héi" khi con ngêi trë thµnh chñ thÓ cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng con ngêi kh«ng chØ nhËn ®îc sù tÝch cùc, mµ cßn c¶ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña nã tríc con ngêi kh«ng chØ cã nh÷ng thêi c¬ vµ nh÷ng triÓn väng t¬i s¸ng mµ cßn chøa ®ùng nh÷ng th¸ch thøc, nguy c¬, thËm chÝ lµ c¶ nh÷ng tai ho¹ khñng khiÕp. (ThÊt nghiÖp, « nhiÔm m«i trêng, bÖnh tËt vµ nh÷ng tÖ n¹n x· héi). V× vËy trong mçi con ngêi lu«n cã nh÷ng "gi»ng xÐ" bëi nh÷ng cùc "chñ tí" giÇu nghÌo, thiÖn ¸c, … trong ®iÒu keÞen nµy cÇn xem xÐt con ngêi chñ thÓ víi nh÷ng phÈm chÊt nghÒ nghiÖp chuyªn m«n cô thÓ trong nh÷ng hoµn c¶nh cô thÓ cña hä. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi c¨n b¶n vµ s©u s¾c toµn bé ®êi sèng x· héi, nã ®ßi hái vËt chÊt cao víi ngêi "chñ thÓ", ë ®©y chØ cÇn sù cÇn cï, trung thµnh, nhiÖt t×nh quyÕt t©m c¸ch m¹ng cha ®ñ mµ ®iÒu quan träng h¬n lµ trÝ tuÖ khoa häc, ý chÝ chiÕn th¾ng c¸i nghÌo nµn l¹c hËu, tÝnh n¨ng ®éng lu«n thÝch øng víi hoµn c¶nh, ý thøc kû luËt, b¶n lÜnh l·nh ®¹o, nghÖ thuËt qu¶n lý, kü thuËt kinh doanh… Nh vËy trong ®iÒu kiÖn míi cÇn xem xÐt ®¸nh gi¸ båi dìng "con ngêi chñ thÓ" kh«ng chØ trªn b×nh diÖn "con ngêi - x· héi" mµ cßn trªn c¶ b×nh diÖn "con ngêi c¸ nh©n". H¬n n÷a lµ "con ngêi - chuyªn m«n nghÒ nghiÖp" nhÊt ®Þnh (nh nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lý, nhµ khoa häc, nhµ doanh nghiÖp c«ng nh©n…). Bëi v× Ên dÊu ®»ng sau nh÷ng chñ thÓ cô thÓ nµy lµ lîi Ých t¬ng øng víi chóng. ChØ cã quan niÖm vµ c¸ch lµm nh vËy chóng ta míi biÕt t¸c ®éng vµo ®©u vµ t¸c ®éng nh thÕ nµo ®Ó n©ng cao tÝch cùc cña chñ thÓ hµnh ®éng. Nãi ®Õn nguån nh©n lùc tøc lµ nãi ®Õn chñ thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Tuy nhiªn nã kh«ng ph¶i lµ chñ thÓ biÖ lËp riªng rÏ, mµ lµ chñ thÓ ®îc tæ chøc thµnh lùc lîng thèng nhÊt vÒ t tëng hµnh ®éng. Nãi 8 TiÓu luËn triÕt häc c¸ch kh¸c c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ tæng hîp nh÷ng chñ thÓ víi nh÷ng phÈm chÊt nhÊt ®Þnh tham gia vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Nhng cÇn ph¶i hiÓu r»ng tæng hîp nh÷ng chñ thÓ nµy kh«ng ph¶i lµ tËp hîp gi¶n ®¬n sè lîng ngêi mµ nã lµ søc m¹nh tæng hîp cña chØnh thÓ ngêi trong hµnh ®éng. Søc m¹nh nµy b¾t nguån tríc hÕt lµ nh÷ng phÈm chÊt vèn cã bªn trong cña mçi chñ thÓ vµ nã ®îc nh©n lªn gÊp ®«i trong ho¹t ®éng thùc tiÔn. §éng lùc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ nh÷ng g× thóc ®Èy qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn. V× vËy khi nãi "nguån lùc víi tÝnh c¸ch lµ ®éng lùc cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸" lµ chñ yÕu nãi ®Õn nh÷ng phÈm chÊt tÝch cùc cña tæng hîp nh÷ng chñ thÓ ®îc béc lé trong qu¸ trinfh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh nµy vËn ®éng ph¸t triÓn vµ thÓ hiÖn mÆt tÝch cùc, ®ång thêi h¹n chÕ mÆt tiªu cùc tèi ®a cña m×nh. MÆt kh¸c ®Ó xem xÐt vai trß nguån lùc cña con ngêi, cÇn ®Æt nã trong quan hÖ so s¸nh víi c¸c nguån lùc kh¸c vµ ë møc ®é chi phèi cña nã ®Õn sù thµnh b¹i cña c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc. Khi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ph¸t triÓn m¹nh mÏ, lao ®éng trÝ tuÖ ngµy cµng gia t¨ng vµ trë thµnh xu thÕ phæ biÕn cña nh©n lo¹i. Khi c«ng nghiÖp ho¸ g¾n liÒn víi hiÖn ®¹i ho¸ mµ thùc chÊt lµ hiÖn ®¹i ho¸ lùc lîng s¶n xuÊt víi c¸ch tiÕp cËn nh vËy vai trß quyÕt ®Þnh nguån lùc cña con ngêi ®îc biÓu hiÖn ë nh÷ng ®iÓm nh sau: Tríc hÕt c¸c nguån lùc kh¸c nh vèn, tµi nguyªn thiªn nhiªn, vÞ trÝ ®Þa lý… tù nã chØ tån t¹i díi d¹ng tiÒm n¨ng chóng chØ cã t¸c dông vµ cã ý thøc cña con ngêi. Bëi lÏ con ngêi lµ ngïn lùc duy nhÊt biÕt t duy, cã trÝ tuÖ vµ ý chÝ biÕt lîi dông, c¸c nguån lùc kh¸c g¾n kÕt chóng l¹i víi nhau t¹o thµnh søc m¹nh tæng hîp còng t¸c ®éng vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. c¸c nguån lùc kh¸c lµ nh÷ng kh¸ch thÓ, chÞu sù c¶i t¹o, khai th¸c cña con ngêi vµ nãi ®óng th× chóng ®Òu phôc vô nhu cÇu, lîi Ých cña con ngêi nªn con ngêi biÕt c¸ch t¸c ®éng vµ chi phèi. V× thÕ trong c¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt, ngêi lao ®éng lµ yÕu tè quan träng nhÊt. Thø hai: C¸c nguån lùc kh¸c lµ cã h¹n, cã thÓ bÞ c¹n kiÖt khi khai th¸c. Trong khi ®ã nguån lùc con ngêi mµ cèt lâi lµ trÝ tuÖ l¹i lµ nguån lùc v« tËn. TÝnh v« tËn, trÝ tuÖ con ngêi biÓu hiÖn ë chç nã cã kh¶ n¨ng kh«ng chØ t¸i sinh mµ cßn tù s¶n sinh vÒ mÆt sinh häc mµ cßn ®æi míi kh«ng ngõng ph¸t triÓn vÒ chÊt trong con ngêi x· héi, nÕu biÕt ch¨m lo, båi dìng vµ khai th¸c hîp lý. §ã lµ c¬ së lµm cho n¨ng lùc vµ nhËn thøc ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ngêi ph¸t triÓn nh mét qu¸ tr×nh v« tËn. XÐt trªn b×nh diÖn céng ®ång nh©n lo¹i. 9 TiÓu luËn triÕt häc Nhê vËy con ngêi ®· tõng bíc lµm chñ tù nhiªn, kh¸m ph¸ ra nh÷ng tµi nguyªn míi vµ s¸ng t¹o ra nh÷ng tµi nguyªn vèn kh«ng cã s½n trong tù nhiªn. Víi b¶n chÊt ho¹t ®éng cã môc ®Ých s¸ng t¹o ra nh÷ng hÖ thèng c«ng cô s¶n xuÊt míi ®· t¸c ®éng vµo tù nhiªn mét c¸ch dÔ dµng h¬n. ChÝnh sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña c«ng cô s¶n xuÊt tõ thñ c«ng ®Õn c¬ khÝ vµ ngµy nay lµ tù ®éng ho¸ ®îc x· héi loµi ngêi chuyÓn qua c¸c nÒn v¨n minh tõ thÊp ®Õn cao, tõ ®ã nãi lªn tr×nh ®é v« tËn cña con ngêi. Thø ba: TrÝ tuÖ con ngêi cã søc m¹nh v« cïng to lín mét khi nã ®îc vËt thÓ ho¸, trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Dù b¸o nµy cña M¸c ®· vµ ®ang trë thµnh hiÖn thùc. Sù ph¸t triÓn vò b·o cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ang dÉn c¸c nÒn kinh tÕ cña c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vËn ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ trÝ tuÖ (mµ gäi lµ tri thøc). ë nh÷ng níc nµy lùc lîng s¶n xuÊt trÝ tuÖ ngµy cµng ph¸t triÓn vµ chiÕm tû träng cao. Nguån lîi mµ hä thu ®îc tõ lao ®éng chÊt x¸m chiÕm tíi 1/2 tæng gi¸ trÞ tµi s¶n quèc gia. Giê ®©y søc m¹nh cña trÝ tuÖ ®¹t ®Õn møc nhê cã cuéc c¸ch m¹ng con ngêi cã thÓ t¹o ra nh÷ng m¸y mãc "b¾t chíc" hay pháng theo nh÷ng ®Æc tÝnh trÝ tuÖ cña chÝnh con ngêi. Râ rµng b»ng nh÷ng kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i do chÝnh bµn tay khèi ãc con ngêi mµ ngµy nay nh©n lo¹i ®ang chøng kiÕn sù biÕn ®æi thÇn kú cña m×nh. Thø t: Kinh nghiÖm cña nhiÒu níc vµ thùc tiÔn cña chÝnh níc ta cho thÊy sù thµnh c«ng cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ phô thuéc chñ yÕu vµo ho¹ch ®Þnh ®êng lèi chÝnh s¸ch còng nh tæ chøc thùc hiÖn nghÜa lµ phô thuéc vµo n¨ng lùc nhËn thøc vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ngêi. ViÖc thùc hiÖn vµ hoµn thµnh tèt c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cã ý nghÜa ®Æc biÖt to lín vµ cã t¸c dông hoµn thiÖn nhiÒu mÆt. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµm thay ®æi c¨n b¶n kü thuËt, c«ng nghÖ, s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ chÝnh lµ thùc hiÖn x· héi ho¸ nhiÒu mÆt, gãp phÇn æn ®Þnh, ngµy cµng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña mäi thµnh viªn trong céng ®ång x· héi. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ph¸t triÓn mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng trong ph¹m vi mçi níc vµ c¸c níc víi nhau, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc n©ng cao kh¶ n¨ng tÝch luü më réng s¶n xuÊt. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng ngõng n©ng cao vai trß cña nh©n tè con ngêi trong nÒn s¶n xuÊt vµ ®Æc biÖt trong nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i, kü thuËt cao. ChØ trªn c¬ së thùc hiÖn tèt c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ míi cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn vµ quan t©m ®Çy ®ñ ®Õn sù ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn nh©n tè con ngêi. 10 TiÓu luËn triÕt häc C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc cñng cè vµ t¨ng cêng tiÒm lùc quèc phßng kh¶ n¨ng ®¶m b¶o an ninh vµ quèc phßng, c¸c yÕu tè vËt chÊt, kü thuËt ®¸p øng yªu cÇu ®ã, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cã t¸c dông trùc tiÕp vµ chñ yÕu trong viÖc t¹o ra tiÒm lùc to lín cho quèc phßng. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cßn t¹o nhiÒu kh¶ n¨ng cho viÖc thùc hiÖn tèt sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ vÒ kinh tÕ, khoa häc, c«ng nghÖ v¨n ho¸ x· héi v.v.. II. Môc tiªu con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta hiÖn nay. Môc tiªu "X©y dùng níc ta thµnh thµnh mét níc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh gi÷ v÷ng, d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh". §ã tríc hÕt lµ cuéc c¸ch m¹ng con ngêi v× con ngêi vµ do con ngêi. Bëi khi chóng ta nãi vÒ nh÷ng u viÖt cña chñ nghÜa x· héi th× nh÷ng u viÖt ®ã kh«ng do ai ®a ®Õn. §ã ph¶i lµ kÕt qu¶ nh÷ng nç lùc vît bËc vµ bÒn bØ cña toµn d©n ta víi nh÷ng con ngêi ph¸t triÓn c¶ vÒ trÝ lùc vÒ c¶ kh¶ n¨ng lao ®éng vµ tÝnh tÝch cùc chÝnh trÞ - x· héi vµ ®¹o ®øc t×nh c¶m trong s¸ng. Nh×n l¹i toµn bé sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña §¶ng tõ ngµy thµnh lËp (3-21930) ®Õn nay. §¶ng ta ®· nhiÒu lÇn kh¼ng ®Þnh "con ngêi lµ vèn quý nhÊt ch¨m lo cho h¹nh phóc cña con ngêi môc tiªu phÊn ®Êu cao nhÊt cña chÕ ®é ta". Trªn thùc tÕ trong suèt nh÷ng n¨m th¸ng l·nh ®¹o c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®i tõ th¾ng lîi nµy ®Õn th¾ng lîi kh¸c §¶ng ta ®· cè g¾ng lµm nhiÒu viÖc theo híng ®ã. D©n sù ch¨m lo cho h¹nh phóc con ngêi cha cã nhiÒu thµnh c«ng nh mong muèn, viÖc n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho nh÷ng ngêi lao ®éng cßn thÊp, song phÇn nµo ®· ®¸p øng nguyÖn väng cña nh©n d©n, cña nh÷ng ngêi lao ®éng ch¨m lo cho h¹nh phóc cña nh©n d©n". ViÖc g× cã lîi cho d©n, ta ph¶i hÕt søc lµm, viÖc g× cã h¹i cho d©n ta ph¶i hÕt søc tr¸nh" ®· ®îc §¶ng ta ®Æt lªn vÞ trÝ hµng ®Çu vµ coi ®ã lµ nhiÖm vô Trung t©m. Lêi d¹y cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh - "V× lîi Ých mêi n¨m trång c©y, v× lîi Ých tr¨m n¨m trång ngêi" vµ "muèn x©y dùng chñ nghÜa x· héi tríc hÕt cÇn cã nh÷ng con ngêi x· héi chñ nghÜa" - ®· trë thµnh t tëng qu¸n xuyÕn toµn bé sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña §¶ng ta víi t c¸ch lµ §¶ng cÇm quyÒn ngay tõ ®Çu mäi chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, ®êng lèi cña §¶ng ®Òu qu¸n triÖt viÖc ch¨m sãc, båi dìng vµ ph¸t huy nh©n tè con ngêi. Trong "C¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi" §¶ng ta ®· chØ râ: "Ph¬ng híng lín cña chÝnh s¸ch x· héi lµ: Ph¸t huy nh©n 11 TiÓu luËn triÕt häc tè con ngêi trªn c¬ së ®¶m b¶o c«ng b»ng, b×nh ®¼ng vÒ nghÜa vô vµ quyÒn lîi c«ng d©n kÕt hîp tèt t¨ng trëng kinh tÕ víi tiÕn bé x· héi, gi÷a ®êi sèng vËt chÊt vµ ®êi sèng tinh thÇn, gi÷a ®¸p øng c¸c nhu cÇu tríc m¾t víi ch¨m lo lîi Ých l©u dµi gi÷a c¸ nh©n víi tËp thÓ vµ céng ®ång x· héi". §Þnh híng cã ý nghÜa chiÕn lîc ®ã chÝnh lµ thÓ hiÖn t tëng v× con ngêi, cña môc tiªu ph¸t triÓn con ngêi ViÖt Nam, toµn diÖn trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta hiÖn nay. ViÖc ®Èy m¹nh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ®ßi hái chóng ta ph¶i nhËn thøc mét c¸ch s©u s¾c ®Çy ®ñ nh÷ng gi¸ tÞ lín lao vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh cña nh©n tè con ngêi chñ thÓ cña mäi s¸ng t¹o, mäi nguån cña c¶i vËt chÊt vµ v¨n ho¸ tinh thÇn. Ph¶i cã sù thay ®æi s©u s¾c c¸ch nh×n, c¸ch nghÜ, c¸ch hµnh ®éng cña con ngêi vµ coi viÖc båi dìng ph¸t huy nh©n tè con ngêi ViÖt Nam hiÖn ®¹i nh mét cuéc c¸ch m¹ng. H¬n n÷a, víi tinh tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù nghiÖp x©y dùng ®Êt níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ c¸ch m¹ng con ngêi ph¶i ®îc nhËn thøc lµ hai mÆt thèng nhÊt, kh«ng thÓ t¸ch rêi cña sù nghiÖp x©y dùng ®ã. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa kh«ng thÓ kh«ng xuÊt ph¸t tõ tinh thÇn nh©n v¨n s©u s¾c, kh«ng thÓ kh«ng ph¸t triÓn con ngêi ViÖt Nam toµn diÖn ®Ó lÊy ®ã lµm ®éng lùc x©y dùng x· héi ta thµnh mét x· héi "c«ng b»ng, nh©n ¸i", "tèt ®Ñp vµ toµn diÖn" ®Ó båi dìng vµ ph¸t huy nh©n tè con ngêi, ®Æc biÖt lµ ®èi víi thÕ hÖ trÎ, nhÊt thiÕt ph¶i tõng bíc hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ ®êi sèng x· héi vµ chóng ta "t¨ng trëng nguån lùc con ngêi khi qu¸ hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh gi¸o dôc, v¨n ho¸, v¨n nghÖ, b¶o vÖ søc khoÎ, d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh g¾n liÒn víi viÖc kÕ thõa vµ ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng vµ b¶n s¾c d©n téc" chØ cã trªn c¬ së ®ã khi ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ theo c¬ chÕ thÞ trêng chóng ta míi cã thÓ tr¸nh ®îc nguy c¬ tha ho¸, kh«ng xa rêi nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng, kh«ng ®¸nh mÊt b¶n s¾c d©n téc, ®¸nh mÊt b¶n th©n m×nh trë thµnh c¸i bãng cña ngêi kh¸c. NÒn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ v× môc tiªu ph¸t triÓn con ngêi toµn diÖn th× con ngêi ë ®©y kh«ng chØ hiÓu víi t c¸ch lµ ngêi lao ®éng s¶n xuÊt mµ cßn víi t c¸ch lµ c«ng d©n cña x· héi, mét c¸ nh©n trong tËp thÓ, mét thµnh viªn trong céng ®ång d©n téc, mét con ngêi trÝ tuÖ tríc vËn mÖnh quèc gia. §ã kh«ng chØ lµ ®éi ngò nh÷ng ngêi lao ®éng cã n¨ng suÊt cao nh÷ng nhµ khoa häc giái, c¸c chuyªn gia kü thuËt, c¸c nhµ doanh nghiÖp biÕt lµm ¨n, nh÷ng nhµ qu¶n lý, l·nh ®¹o cã tµi, mµ ®ã cßn lµ hµng triÖu nh÷ng c«ng d©n yªu níc, ý thøc ®îc 12 TiÓu luËn triÕt häc cuéc sèng ®ãi nghÌo vµ nguy c¬ tôt hËu ®Ó cïng nhau g¾n bã v× sù nghiÖp chung. Qua sù ph©n tÝch trªn cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng bíc sang thêi kú ph¸t triÓn míi - ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, chóng ta ph¶i lÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ngêi ViÖt Nam hiÖn ®¹i lµm yÕu tè c¬ b¶n cho viÖc ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng ph¶i g¾n t¨ng trëng kinh tÕ víi c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n ph¸t triÓn v¨n ho¸, gi¸o dôc, thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi. NÕu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ v× sù nghiÖp ph¸t triÓn con ngêi, th× con ngêi ph¶i ®îc coi lµ gi¸ trÞ tèi cao. III. Nguån lùc con ngêi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ thµnh c«ng hay thÊt b¹i nã chØ ®îc tr¶ lêi khi yÕu tè con ngêi ®îc ®¸p øng. ViÖc ®Þnh híng ®i vµo sù ph¸t triÓn con ngêi ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu nhiÒu. Nghiªn cøu con ngêi ®Ó ph¸t triÓn con ngêi, ph¸t triÓn con ngêi ®Ó ®¸p øng c¸c sù ph¸t triÓn kh¸c. Sù ph¸t triÓn ngêi quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña mäi mÆt. Sù th¸ch thøc ®èi víi sù ph¸t triÓn con ngêi ®ã lµ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, do ®ã con ngêi cÇn ph¶i ®îc ch¨m lo ®µo t¹o vÒ trÝ lùc vµ thÓ lùc. YÕu tè hµng ®Çu cña nguån lùc con ngêi tríc hÕt ph¶i lµ trÝ tuÖ, bëi "tÊt c¶ nh÷ng g× thóc ®Èy con ngêi hµnh ®éng ®Òu tÊt nhiªn ph¶i th«ng qua ®Çu ãc cña nã", tóc nãi c¸ch kh¸c ®i lµ trÝ tuÖ lµm chñ con ngêi tr×nh ®é trÝ tuÖ ph¶n ¸nh qua tr×nh ®é häc vÊn vµ tµi n¨ng s¸ng t¹o. Nã biÓu hiÖn ë kh¶ n¨ng ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc ®Ó s¸ng chÕ ra nh÷ng kü thuËt tiªn tiÕn, ë sù nh¹y bÐn, thÝch øng nhanh vµ lµm chñ ®îc kü thuËt, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, cã kü n¨ng lao ®éng nghÒ nghiÖp, cã n¨ng lùc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch lùa chän gi¶i ph¸p vµ tæ chøc thùc hiÖn. Sau trÝ tuÖ lµ yÕu tè søc khoÎ - yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®èi víi ngêi lao ®éng. Søc khoÎ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn trÝ tuÖ, lµ ph¬ng tiÖn tÊt yÕu ®Î chuyÓn t¶i tri thøc vµo ho¹t ®éng thùc tiÔn ®Ó biÕn tri thøc thµnh søc m¹nh vËt chÊt. S¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®ßi hái ë ngêi lao ®éng hµng lo¹t c¸c phÈm chÊt nh cã tÝnh kû luËt tù gi¸c, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu vµ thêi gian, tÝch cùc b¶o dìng thiÕt bÞ m¸y mãc, cã tinh thÇn hiÖp t¸c vµ t¸c phong lao ®éng c«ng nghiÖp cã l¬ng t©m nghÒ nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm cao ®«Ý víi s¶n phÈm. MÆt kh¸c qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, cßn ®ông ch¹m ®Õn vÊn ®Ò phøc t¹p trong quan hÖ gi÷a con ngêi víi thiªn nhiªn. §©y lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch 13 TiÓu luËn triÕt häc sèng cßn kh«ng chØ víi mçi quèc gia mµ cßn ®èi víi nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. V× vËy sù hiÓu biÕt vµ tr¸ch nhiÖm cao tríc vÊn ®Ò m«i sinh còng lµ mét n¨ng lùc vµ phÈm chÊt quan träng cña ngêi lao ®éng trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ khã cã thÓ ®¹t ®îc kÕt qu¶ tèt nÕu kh«ng cã nh÷ng c«ng d©n yªu níc ham häc hái, cÇn cï lao ®éng vµ s¸ng t¹o cã tinh thÇn hîp t¸c, ý chÝ tù chñ v¬n lªn vµ lßng tù träng d©n téc cao kh«ng cam chÞu nghÌo nµn, l¹c hËu, cã hiÓu biÕt vµ t«n träng ph¸p luËt, ®¹o lý, biÕt kÕt hîp hµi hoµ yÕu tè truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i… §iÒu mµ chóng ta cÇn ph¶i häc tËp nhiÒu níc ®· ®i tríc ta mét bíc, ë c¸c níc ®ã viÖc coi träng gi¸o dôc lµ quèc s¸ch hµng ®Çu bëi v× sù yÕu kÐm vÒ trÝ tuÖ, coi thêng tµi n¨ng vµ ®Çu ãc hÑp hßi, ®è kþ, thê ¬ tríc t¬ng lai cña céng ®ång d©n téc sÏ lµ lùc c¶n nguy h¹i ®Õn tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. V× vËy "Sù ph¸t triÓn ngêi vµ gi¸o dôc ®îc coi lµ yÕu tè quan träng to lín ®èi víi tiÕn bé kinh tÕ" (T tëng cña Adam Smith). IV. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p cho nguån lùc con ngêi ë níc ta hiÖn nay. §Ó thùc hiÖn thµnh c«ng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, chóng ta ph¶i sö dông ®óng nguån lùc trong ®ã nguån lùc con ngêi lµ nguån lùc quan träng nhÊt. Muèn sö dông tèt nguån lùc nµy chóng ta ph¶i hiÓu râ thùc tr¹ng vµ tiÒm n¨ng cña nã. Khi ®ã chóng ta míi cã thÓ kh¾c phóc vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®îc. Nh×n thùc tr¹ng nguån lùc níc ta hiÖn nay kh«ng thÓ kh«ng cã nh÷ng b¨n kho¨n. Bªn c¹nh nh÷ng u thÕ nh, lùc lîng lao ®éng dåi dµo (h¬n 65 triÖu lao ®éng). Con ngêi ViÖt Nam cÇn cï chÞu khã, th«ng minh vµ s¸ng t¹o cã kh¶ n¨ng vËn dông vµ thÝch øng nhanh, th× nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt chÊt lîng ngêi lao ®éng, sù bÊt hîp lý vÒ ph©n c«ng lao ®éng ®îc ®µo t¹o trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ nh÷ng khã kh¨n trong ph©n bæ d©n c còng kh«ng ph¶i lµ nhá. §¹i bé phËn lao ®éng níc ta cha ®îc ®µo t¹o ®Çy ®ñ, sè ngêi ®µo t¹o míi chØ chiÕm 10%, nÒn kinh tÕ quèc d©n cßn thiÕu nhiÒu lao ®éng vµ c¸n bé cã tay nghÒ vµ tr×nh ®é kü thuËt, nghiÖp vô cao trong tæng sè ngêi lao ®éng chØ h¬n 1,65% cã tr×nh ®é cao ®¼ng trë lªn 30% (sè liÖu míi) tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc, 50% cha tèt nghiÖp phæ th«ng c¬ së. MÆt kh¸c mÆt b»ng d©n trÝ cßn thÊp, sè n¨m ®i häc cña mçi ngêi d©n tõ 7 tuæi trë lªn míi ®¹t b×nh qu©n 4,5 n¨m. §iÒu ®¸ng kÓ lo ng¹i vµ ®au ®Çu nhÊt cña nhµ níc ta ®ã lµ n¹n mï ch÷, tíi nay níc ta 8% d©n sè mï ch÷, cha phæ cËp ®îc gi¸o dôc tiÓu häc. MÆt kh¸c ngêi lao ®éng ViÖt Nam cßn h¹n chÕ vÒ thÓ lùc, sù ph¸t triÓn vÒ ph¬ng diÖn sinh lý vµ thÕ lùc dêng nh cßn 14 TiÓu luËn triÕt häc ch÷ng l¹i, h¬n n÷a ngêi lao ®éng níc ta nãi chung v¨n ho¸ cßn kÐm, lao ®éng c«ng nghiÖp quen theo kiÓu s¶n xuÊt nhá vµ lao ®éng gi¶n ®¬n. Cïng víi viÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng thùc tr¹ng ®éi ngò c¸n bé tri thøc ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ tri thøc cao ®ang ®Æt ra mét vÊn ®Ò ®îc gi¶i quyÕt, sù giµ ho¸ cña ®éi ngò trÝ thøc, trong c¸c ngµnh khoa häc träng yÕu tuæi b×nh qu©n cña tiÕn sü lµ 52,8, phã tiÕn sü 48,1, gi¸o s 59,5, phã gi¸o s 56,4. CÊp viÖn trëng lµ 55 (sè liÖu nµy cho tíi nay ®· thay ®æi). Nh vËy ®Õn n¨m 2001 h¬n 80% sè ngêi cã häc hµm, häc vÞ hiÖn nay ®· ®Õn tuæi vÒ hu. §iÒu ®ã g©y nªn sù hÉng hôt c¸n bé khoa häc kÕ cËn. Trong khi sè ngêi cã häc vÊn cao gi¶m th× sè sinh viªn tèt nghiÖp ®¹i häc vµ cao ®¼ng kh«ng t×m ®îc viÖc lµm l¹i t¨ng lªn ph¶i ch¨ng chóng ta ®· qu¸ thõa nh÷ng ngêi cã häc vÊn ch¾c ch¾n lµ kh«ng. Sù thõa ®ã chÝnh lµ t¸c ®éng cña mÆt tr¸i cña kinh tÕ thÞ trêng. Râ rµng sù chËm c¶i t¹o gi¸o dôc vµ néi dung ®µo t¹o kh«ng theo kÞp nh÷ng ®ßi hái cña ngêi sö dông ®· dÉn ®Õn sù l·ng phÝ trong ®Çu t cho gi¸o dôc, lùc lîng lao ®éng ë níc ta hiÖn nay rÊt h¹n chÕ vÒ chÊt lîng nhÊt lµ tr×nh ®é chuyªn m«n, nghÒ nghiÖp, kü n¨ng lao ®éng, thÓ lùc vµ v¨n ho¸ lao ®éng c«ng nghiÖp. Thªm vµo ®ã viÖc sö dông vµ khai th¸c sè lao ®éng, ®· ®îc ®µo t¹o, cã tr×nh ®é l¹i kh«ng hîp lý vµ kÐm hiÖu qu¶. NÕu chóng ta kh«ng cã mét nç lùc phi thêng b»ng hµnh ®éng thùc tÕ trong viÖc x©y dùng vµ sö dông nguån lùc lao ®éng th× sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ khã cã thÓ thùc hiÖn ®îc thµnh c«ng; vµ ®ã còng lµ lý do v× sao nhiÒu nhµ khoa häc kªu gäi ph¶i tiÕn hµnh mét cuéc c¸ch m¹ng vÒ con ngêi mµ thùc chÊt lµ c¸ch m¹ng vÒ chÊt lîng lao ®éng mçi bíc tiÕn cña "c¸ch m¹ng con ngêi" sÏ ®em l¹i nh÷ng thµnh tùu to lín cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, nh chóng ta ®· biÕt "c¸ch m¹ng con ngêi" víi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ hai mÆt cña mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn thèng nhÊt, gi÷a chóng cã mét quan hÖ biÖn chøng lÇn nhau. §Ó t¹o ra sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ chÊt lîng trong nguån lùc con ngêi cÇn cã hµng lo¹t nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch øng nh»m ph¸t triÓn tèt yÕu tè cña con ngêi trong sù nghiÖp ®i lªn cña ®Êt níc. Ch¨m sãc ®µo t¹o ph¸t huy nguån lùc con ngêi phôc vô cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. VÊn ®Ò con ngêi trong c«ng cuéc ®æi míi v× c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ tËp trung thµnh vÊn ®Ò quan träng bËc nhÊt trong "kÕt cÊu h¹ tÇng x· héi, kinh tÕ" tøc lµ mét trong nh÷ng tiÒn ®Ò c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn x· héi, ®i vµo c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. 15 TiÓu luËn triÕt häc §¹i héi VIII cña §¶ng ta lµ ®¹i héi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ më ra bíc ngoÆt lÞch sö ®a níc ta tiÕn lªn mét thêi kú ph¸t triÓn toµn diÖn mçi "LÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ngêi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng". V× vËy cÇn ®îc tËp trung vµ ch¨m sãc båi dìng, ®µo t¹o ph¸t huy søc m¹nh cña con ngêi ViÖt Nam thµnh lùc lîng lao ®éng x· héi, lùc lîng s¶n xuÊt cã ®ñ b¶n lÜnh vµ kü n¨ng nghÒ nghiÖp ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn ®Êt níc, ®ñ søc x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc hîp t¸c c¹nh tranh trong kinh tÕ thÞ trêng më cöa nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Søc m¹nh cña con ngêi vµ c¸c d©n téc sèng trªn ®Êt níc ViÖt Nam. Ph¶i thÓ hiÖn thµnh søc m¹nh cña ®éi ngò nh©n lùc, trong ®ã cã bé phËn nh©n tµi trªn nÒn d©n trÝ víi cèt lâi lµ nh©n c¸ch nh©n phÈm ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc cña tõng ngêi, tõng nhµ céng ®ång, giai cÊp vµ c¶ d©n téc. Nãi ®Õn nguån lùc con ngêi lµ nãi ®Õn søc m¹nh trÝ tuÖ tay nghÒ. Ph¬ng híng chñ yÕu cña ®æi míi gi¸o dôc - ®µo t¹o lµ phôc vô ®¾c lùc cho c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt níc, tøc lµ cuèi cïng ph¶i t¹o ra ®îc nguån lùc con ngêi. C¸c trêng chuyªn nghiÖp vµ ®¹i häc tËp trung vµo ®µo t¹o nguån nh©n lùc ®ñ kh¶ n¨ng tiÕp cËn c«ng nghÖ tiªn tiÕn, c«ng nghÖ coi nh b¸o c¸o chÝnh trÞ ®¹i héi VIII ®· chØ ra. Ph¶i mau chãng lµm cho khoa häc vµ c«ng nghÖ trë thµnh nÒn t¶ng cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Gi¸o dôc ®¹i häc ph¶i kÕt hîp víi nghiªn cøu khoa häc, ph¸t triÓn khoa häc c¶ vÒ c¬ b¶n vµ øng dông. B¶o ®¶m tËp trung ®µo t¹o ®éi ngò nh©n lùc cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ víi diÖn ®¹i trµ, ®ång thêi ®Æc biÖt chó ý tíi mòi nhän - cã chÝnh s¸ch ph¸t hiÖn båi dìng vµ sö dông ngêi tµi mau chãng t¨ng cêng ®éi ngò nh©n lùc cã tr×nh ®é vµ n¨ng lùc cao, tõ c¸c nghÖ nh©n lµm c¸c nghÒ truyÒn thèng ®Õn c¸c chuyªn gia c«ng nghÖ cao. Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o kÕt hîp chÆt chÏ víi khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ míi cã thÓ ®ãng gãp xøng ®angs vµo ph¸t huy nguån lùc con ngêi, tuy nhiªn mét yÕu tè mµ ngµy nay con ngêi cÇn ph¶i hoµn thiÖn ®ã lµ. CÇn coi träng mÆt ®¹o ®øc nh©n c¸ch cña nguån lùc con ngêi. Muèn cã nguån lùc con ngêi ®¸p øng ®îc c«ng cuéc ®æi míi gi¸o dôc nhµ trêng cïng víi gi¸o dôc gia ®×nh vµ gi¸o dôc x· héi ph¶i lµm tèt viÖc ph¸t ®éng mét cao trµo häc tËp trong toµn §¶ng toµn d©n, toµn qu©n nh»m ®µo t¹o nªn nh÷ng con ngêi ph¸t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, cêng tr¸ng vÒ thÓ chÊt, phong phó vÒ tinh thÇn, trong s¸ng vÒ ®¹o ®øc lµ ®éng lùc cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ®ång thêi lµ môc tiªu cña chñ nghÜa x· héi. VËy mäi chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc cÇn ph¶i qu¸n triÖt viÖc ch¨m sãc, båi dìng vµ ph¸t triÓn nh©n tè con ngêi. 16 TiÓu luËn triÕt häc ý kiÕn b¶n th©n. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ con ®êng tÊt yÕu duy nhÊt ®Ó ®a níc ta tõ mét níc kÐm ph¸t triÓn ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín c¶ nh÷ng mÆt kinh tÕ còng nh x· héi nhng ®Ó thµnh c«ng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, chóng ta ph¶i biÕt tËn dông c¸c nguån lùc s½n cã trong níc còng nh níc ngoµi. Mét trong nh÷ng nguån lùc ®ã lµ nguån nh©n lùc, con ngêi kh«ng nh÷ng chØ cã vai trß vÒ sù vËn ®ång vµ ph¸t triÓn cña x· héi mµ trong ®iÒu kiÖn nay, con ng êi lµ nguån lùc cho qu¸ tr×nh ®æi míi ®Êt níc. Sù ph¸t triÓn vît bËc vÒ mÆt trÝ tuÖ. §ång thêi trÝ tuÖ cßn gióp con ngêi kh¸m ph¸ ra khoa häc kü thuËt gióp con ngêi ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt tõ gi¶n ®¬n ®Õn phøc t¹p ®Ó tõ ®ã biÕn con ngêi tõ l¹c hËu sang v¨n minh nh ngµy nay. Cßn ®èi víi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ con ngêi lµ nguån lùc chñ thÓ quan träng trong suèt qu¸ tr×nh tiÕn hµnh. Bëi tiÒm n¨ng con ngêi víi trÝ tuÖ vµ lao ®éng ®Þnh híng, trÝ tuÖ ®ã ®· vµ ®ang lµ s¶n phÈm quý gi¸ nhÊt cña nguån lùc, quyÕt ®Þnh sù tiÕn bé cña mçi quèc gia. Lµm thÕ nµo ®Ó nhanh chãng t¹o ra sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ chÊt lîng trong nguån lùc con ngêi? §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy cÇn ph¶i cã hµng lo¹t c¸c gi¶i ph¸p thÝch øng nh»m ph¸t huy tèt yÕu tè con ngêi. Víi b¶n th©n lµ sinh viªn ®ang ngåi trªn ghÕ nhµ trêng b¶n th©n t«i còng cã hai ý kiÕn c¬ b¶n mµ ®· ®îc c¸c nhµ kinh tÕ; c¸c nhµ lý luËn ®óc kÕt tõ tríc tíi, nh»m n©ng cao tr×nh ®é nhËn thøc vµ ph¸t huy tèi ®a nguån lùc con ngêi th× cÇn ph¶i ®Ò cËp hia vÊn ®Ò khi tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Thø nhÊt: Quan t©m ®óng møc tíi nhu cÇu vµ lîi Ých cña ngêi lao ®éng trong s¶n xuÊt còng nh trong ho¹t ®éng x· héi, con ngêi lu«n lu«n bÞ kÝch thÝch, bÞ th«i thóc bëi hµng lo¹t c¸c ®éng lùc ë níc ta hiÖn nay, nÒn kinh tÕ tuy ®· tho¸t khái khñng ho¶ng vµ bíc vµo thêi kú ph¸t triÓn míi, nhng ®êi sèng vËt chÊt cña ngêi lao ®éng cßn khã kh¨n, do ®ã cÇn cã sù quan t©m ®óng møc tíi nhu cÇu vµ lîi Ých cña ngêi lao ®éng mµ tríc hÕt lµ lîi Ých kinh tÕ. Tríc ®©y chóng ta ®· cã lóc chóng ta nÆng vÒ kªu gäi nh©n d©n “ th¾t lng buéc bông” ®Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi mµ Ýt chó ý ®Õn lîi Ých kinh tÕ cña hä cho nªn ë chõng mùc nhÊt ®Þnh, chóng ta ch¼ng nh÷ng ®· kh«ng kÝch thÝch ngêi lao ®éng, h¨ng say s¶n xuÊt, mµ cßn cã khi ngîc l¹i, lµm cho hä quay lng l¹i víi s¶n xuÊt chóng ta ®· quªn r»ng nhu cÇu thiÕt thùc tríc m¾t b¶o ®¶m sù tån t¹i cña ngêi lao ®éng chÝnh lµ nh÷ng ®éng lùc to lín thóc ®Èy lîi Ých, kinh tÕ cho ngêi lao ®éng lµm mét kh©u rÊt quan träng t¹o ra ®éng lùc ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng. Thø hai: X©y dùng m«i trêng x· héi, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy yÕu tè con ngêi. Con ngêi lµ chñ thÓ, ®ång thêi con ngêi còng lµ s¶n phÈm cña sù vËn ®éng 17 TiÓu luËn triÕt häc x· héi, cña chÕ ®é x· héi. V× vËy muèn ph¸t huy ®îc yÕu tè con ngêi cÇn ph¶i cã m«i trêng thÝch øng. ViÖc gi¶i phãng lùc lîng s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn tríc tiªn vµ chñ yÕu nhÊt lµ ë kh©u xo¸ bá nh÷ng c¬ chÕ ®· vµ ®ang k×m h·m tÝnh tÝch cùc chñ ®éng s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng, do ®ã x©y dùng m«i trêng lµ tiÒm ®Ò cho x©y dùng con ngêi míi táng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. 18 TiÓu luËn triÕt häc kÕt luËn Chñ nghÜa x· héi do con ngêi, v× con ngêi. Do vËy h×nh thµnh mèi quan hÖ ®óng ®¾n vÒ con ngêi vÒ vai trß cña con ngêi trong sù ph¸t triÓn x· héi nãi chung trong x· héi, x· héi chñ nghÜa nãi riªng lµ mét v¸n ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña thÕ giíi quan M¸c - Lªnin. Con ngêi lµ kh¸i niÖm chØ nh÷ng c¸ thÓ ngêi nh mét chØnh thÓ, trong sù thèng nhÊt gi÷a mÆt sinh häc vµ mÆt x· héi cña nã. NÕu chØ dõng l¹i ë mét sè tríc tÝnh sinh häc cña con ngêi th× kh«ng thÓ gi¶i thÝch ®îc b¶n chÊt cña con ngêi, con ngêi lµ mét thùc thÓ ®Æc biÖt ho¹t ®éng cã ý thøc, cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cho m×nh. Tõ tù nhiªn vµ chÝnh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®ã nh÷ng quan hÖ x· héi ®îc h×nh thµnh cã t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi sù h×nh thµnh nh©n c¸ch, b¶n chÊt con ngêi M¸c viÕt “Con ngêi lµ tæng hoµ cña nh÷ng quan hÖ x· héi”. Con ngêi lµ chñ thÓ lÞch sö, s¸ng t¹o vµ lÞch sö. Trong CMXHCN con ngêi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh võa lµ ®iÓm xuÊt ph¸t võa lµ môc ®Ých cña mét chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi x©y dùng x· héi chñ nghÜa lµ x©y dùng x· héi chñ nghÜa lµ x©y dùng mét x· héi mµ ë ®ã cã ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ tinh thÇn. ViÖt Nam ®· lµm ®îc ®iÒu ®ã hay cha; cho tíi nay tuy chóng ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ nhng ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña ®¹i ®a sè, ngêi d©n cßn thiÕu. Do vËy lý luËn chñ nghÜa M¸c Lªnin nãi chung vµ quan ®iÓm chñ nghÜa M¸c Lªnin vÒ con ngêi lµ kim chØ nam ®Ó híng ®Êt níc ta cÇn pahØ ®i ®©u, lµm g× vµ lµm nh thÕ nµo, ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc, cã nh vËy chóng ta míi vît qua ®îc c¸i ngìng cña nghÌo nµn vµ l¹c hËu... 19 TiÓu luËn triÕt häc Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o t×nh triÕt häc M¸c Lªn cña NXB chÝnh trÞ quèc gia (tËp I, tËp II). 2. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ häc cña NXB gi¸o dôc 1996, 3. Tµi liÖu häc tËp lý luËn chÝnh trÞ phæ th«ng (NXB chÝnh trÞ quèc gia (tËp 1). 4. Tap chÝ céng s¶n. 5. VÊn ®Ò con ngêi trong sù ngihÖp CNH, H§H. Ph¹m Minh H¹c. NXB chÝnh trÞ quèc gia 1996. 6. Con ngêi ViÖt Nam vµ c«ng cuéc ®æi míi kû yÕu héi nghÞ khoa häc tõ 28 - 29 /7/1993. T¹i TPHCM. 7.C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam - lý luËn vµ thùc tiÔn. NguyÔn Träng ChuÈn. NXB chÝnh trÞ quèc gia. 8. ChiÕn lîc huy ®éng vèn vµ nguån nh©n lùc cho sù nghiÖp CNH, H§H ®Êt níc. TrÇn Kiªn 9. §Þnh híng ph¸t triÓn ®éi ngò trÝ thøc ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh CNH, H§H. Ph¹m TÊt Dong. 20