Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, n«ng nghiÖp lµ mét trong nh÷ng ngµnh cã
vai trß ®Æc biÖt quan träng. N«ng nghiÖp lµ ngµnh liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc
lµm, thu nhËp vµ ®êi sèng ®¹i ®a sè d©n c. Do vËy, kinh tÕ n«ng nghiÖp lµ mét bé
phËn quan träng trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia. Nh theo
nghÞ quyÕt 06/NQ/TW ngµy 10/11/1998 cña Bé chÝnh trÞ ®· kh¼ng ®Þnh "Coi
träng c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp … lµ nhiÖm vô cùc
kú quan träng c¶ tríc m¾t vµ l©u dµi, lµ c¬ së ®Ó æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh
trÞ, x· héi, cñng cè liªn minh giai cÊp…" Song ®Ó ngµnh n«ng nghiÖp ph¸t triÓn
cÇn sù ®Çu t tho¶ ®¸ng. VÊn ®Ò nµy rÊt bøc xóc víi nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay.
Trong nhiÒu n¨m qua §¶ng vµ nhµ níc ta ®· quan t©m nhiÒu ®Õn n«ng nghiÖp vµ
®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh vÒ mäi mÆt. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh thùc
hiÖn, còng cßn nh÷ng tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt vµ kh¾c phôc: nh c¬ cÊu
kinh tÕ chuyÓn dÞch chËm, c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ ngµnh nghÒ kÐm ph¸t triÓn,
thÞ trêng tiªu thô cßn khã kh¨n, c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm… chÝnh v× vËy, nguy c¬
tôt hËu cña nÒn n«ng nghiÖp níc ta lµ ®¸ng lo ng¹i.
Tõ nh÷ng vÊn ®Ò trª, viÖc ®Çu t vµ sö dông vèn ®Çu t hiÖu qu¶ trong n«ng
nghiÖp cã vai trß lín víi æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn ®Êt níc. Do vËy tÇm quan träng ®ã,
em xin chän ®Ò tµi nµy: §Çu t vµ sö dông vèn ®Çu t trong n«ng nghiÖp - thùc
tr¹ng vµ gi¶i ph¸p"
Do h¹n chÕ vÒ mÆt thêi gian, còng nh lîng kiÕn thøc nªn ®Ò tµi cña em
kh«ng tr¸n khái h¹n chÕ vµ thiÕu sãt. Nhng nhê sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy c«
trong bé m«n, ®Æc biÖt lµ c« gi¸o Ph¹m ThÞ Thªu - gi¸o viªn híng dÉn vÒ tµi
gióp em thùc hiÖn tèt ®Ò tµi nµy.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng I: lý luËn chung
i. Kh¸i niÖm vµ vai trß
1. Kh¸i niÖm ®Çu t vµ ®Çu t ph¸t triÓn
§Çu t, theo nghÜa chung lµ sù bá ra, sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i
(tiÒn, cña c¶i vËt chÊt, ®éi ngò lao ®éng, trÝ tuÖ, c«ng nghÖ, bÝ quyÕt c«ng nghÖ
….). ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng nµo ®ã ë hiÖn t¹o, nh»m ®¹t kÕt qu¶ lín h¬n nguån
lùc bá ra ®· bá ra cho ngêi ®Çu t trong t¬ng lai.
§Çu t vèn (ho¹t ®éng ®Çu t vèn) lµ qu¸ tr×nh sö dông vèn ®Çu t nh»m duy
tr× tiÒm lùc s½n cã hoÆc t¹o ra tiÒm lùc míi, tiÒm lùc lín h¬n cho s¶n xuÊt - kinh
doanh - dÞch vô vµ sinh ho¹t ®êi sèng x· héi.
XÐt vÒ mÆt b¶n chÊt cã 3 lo¹i h×nh ®Çu t:
-§Çu t tµi chÝnh
-§Çu t th¬ng m¹i
-§Çu t ph¸t triÓn
Tuy nhiªn, sù ph©n biÖt nh trªn chØ lµ t¬ng ®èi, chóng cã ®iÓm gièng vµ
kh¸c nhau.
§Çu t ph¸t triÓn lµ lo¹i ®Çu t, trong ®ã ngêi cã tiÒn bá ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c
ho¹t ®éng, nh»m duy tr× vµ t¹o ra tiÒm lùc míi cho nÒn kinh tÕ, lµm t¨ng n¨ng lùc
s¶n xuÊt kinh doanh vµ mäi ho¹t ®éng x· héi kh¸c, lµ ®iÒu kiÖn chñ yÕu ®Ó t¹o
viÖc lµm, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho mäi thµnh viªn trong x·
héi.
§Çu t cho n«ng nghiÖp chÝnh lµ ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn. Nh vËy ®Çu t
cho n«ng nghiÖp lµ rÊt quan träng.
2. Vai trß n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n trong nÒn kinh tÕ
Tõ tríc tíi nay vµ ë mäi níc giµu hay níc nghÌo, n«ng nghiÖp ®Òu cã vÞ
trÝ quan träng, cung cÊp s¶n phÈm thiÕt yÕu nh l¬ng thùc, thùc phÈm, cung cÊp
nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp. ChÝnh v× vËy, mµ n«ng nghiÖp cÇn ®Çu t thÝch ®¸ng
®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng lín vÒ l¬ng thùc, thùc phÈm cña x· héi. Kh«ng
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
vËy mµ cßn lµ ®iÓm khëi ®Çu, lµ nÒn t¶ng cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt níc. Vai trß
cña n«ng nghiÖp,n«ng th«n ®îc thÓ hiÖn ë mét sè khÝa c¹nh chñ yÕu sau:
a. N«ng nghiÖp lµ ngµnh cung cÊp l¬ng thùc, thùc phÈm - nhu cÇu thiÕt
yÕu cho con ngêi
Nh M¸c ®· nãi, tríc hÕt con ngêi cã ¨n sau ®ã míi nãi ®Õn c¸c ho¹t ®éng
kh¸c. Nh vËy ®· cho thÊy vai trß ®Æc biÖt quan träng cña n«ng nghiÖp trong viÖc
n©ng cao møc sèng d©n c, ®¶m b¶o sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi cña ®Êt níc.
ChÝnh v× vËy, vÊn ®Ò an ninh l¬ng thùc ®Òu ®îc c¸c quèc gia quan t©m mét c¸ch
nghiªm tóc.
-VÊn ®Ò nµy cßn ®Æt biÖt quan träng víi ViÖt Nam, víi kho¶ng 76% d©n sè
sèng ë n«ng th«n. Do vËy, viÖc ®Çu t cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®Ó kh«ng chØ ®¸p
øng nhu cÇu vÒ l¬ng thùc, thùc phÈm mµ cßn ®¸p øng nhu cÇu viÖc lµm.
b. N«ng nghiÖp, n«ng th«n lµ thÞ trêng réng lín tiªu thô s¶n phÈm hµng
ho¸ cña c¶ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ dÞch vô.
Nh víi ViÖt Nam, gÇn 80% d©n sè sèng ë n«ng th«n. Nh vËy, thËt sù lµ
tiÒm n¨ng lín ®Ó tiªu thô hµng n«ng s¶n. n«ng nghiÖp cßn chiÕm tû träng cao
trong tæng s¶n phÈm quèc néi. Cã thÓ thÊy râ qua sè liÖu sau vÒ tû träng n«ng
nghiÖp ë ViÖt Nam
N¨m
1991
Tû träng 40,4%
n«ng
nghiÖp
1993
29,8%
1995
28,3%
1996
27,2%
1997
25,7%
2000
24,1%
c. N«ng nghiÖp cung cÊp nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp tiªu thô c«ng
nghiÖp vµ t¹o thªm viÖc lµm cho x· héi
§èi víi c¸c níc trªn thÕ giíi nãi chung vµ níc ta nãi riªng, nguyªn liÖu
n«ng s¶n lµ bé phËn ®Çu t chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ nhiÒu
ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng. Mét sè lo¹i n«ng s¶n, nÕu tÝnh trªn 1 ®¬n vÞ diÖn
tÝch, cã thÓ t¹o ra sè viÖc lµm sau n«ng nghiÖp nhiÒu h¬n hoÆc t¬ng ®¬ng sè viÖc
lµm do chÝnh kh©u s¶n xuÊt n«ng s¶n ®ã. H¬n n÷a, th«ng qua c«ng nghiÖp chÕ
biÕn, gi¸ trÞ n«ng s¶n ®îc t¨ng lªn vµ ®a d¹ng h¬n, ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng
cao cña thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ. Vai trß nµy ®· ®îc thÓ hiÖn râ ë ViÖt Nam,
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®ã lµ n«ng nghiÖp ®· cung cÊp thuû, h¶i s¶n, cao su, chÌ, cµ phª, m©y, tre… t¹o
ra ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ t¹o viÖc lµm
thªm cho x· héi.
d. N«ng nghiÖp lµ ngµnh cung cÊp mét khèi lîng lín hµng ho¸ ®Ó xuÊt
khÈu, ®em l¹i nguån thu ngo¹i tÖ lín cho quèc gia.
N«ng s¶n díi d¹ng th« hoÆc qua chÕ biÕn lµ mÆt hµng chñ yÕu xuÊt khÈu
cña hÇu hÕt c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ë thêi kú ®Çu. Nã ®· gãp phÇn gi¶i quyÕt mét
phÇn nhu cÇu vÒ vèn cho c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn, mµ nhu cÇu vÒ vèn lµ rÊt
lín.
Nhng, cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ tû lÖ n«ng s¶n xuÊt khÈu, nhÊt
lµ s¶n phÈm th«, cã xu híng gi¶m xuèng, nhng vÉn thêng t¨ng lªn vÒ gi¸ trÞ tuyÖt
®èi.
d. N«ng nghiÖp lµ ngµnh cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc b¶o vÖ
tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ m«i trêng sinh th¸i.
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp thêng g¾n liÒn víi ®Êt ®ai, nguån níc,
ho¸ chÊt… §ång thêi viÖc trång vµ b¶o vÖ rõng, phñ xanh ®Êt trèng, ®åi träc, ®Òu
cã ¶nh hëng lín ®Õn m«i trêng. Mét nÒn n«ng nghiÖp ph¸t triÓn ngoµi viÖc b¶o
®¶m c¸c vai trß nãi trªn cßn ph¶i ®¶m b¶o gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i,
chóng lµ yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp nãi riªng vµ kinh tÕ
nãi chung æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng.
Tõ c¸c vai trß trªn chóng ta thÊy râ, n«ng nghiÖp lµ ngµnh liªn quan trùc
tiÕp ®Õn viÖc lµm, thu nhËp vµ ®êi sèng nãi chung cña ®¹i ®a sè dan c. V× vËy,
n«ng nghiÖp cã tÇm quan träng hµng ®Çu ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ vµ æn ®Þnh
chÝnh trÞ - x· héi.
ii. c¸c nguån chñ yÕu ®Çu t cho n«ng nghiÖp vµ ph¸t
triÓn n«ng th«n
1. Vèn ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc
Tríc hÕt, cÇn kh¼ng ®Þnh r»ng vèn ®Çu t cho n«ng nghiÖp tõ ng©n s¸ch nhµ
níc ®ãng vai trß quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.
Vèn nhµ níc ®Çu t cho n«ng nghiÖp cã t¸c dông to lín, gióp t¨ng trëng n¨ng lùc
s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, h×nh thµnh vïng nu«i trång thñy s¶n, ch¬ng
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
tr×nh trång rõng, t¨ng cêng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n gióp chuyÓn dÞch c¬ cÊu
trong n«ng nghiÖp. §©y lµ nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn n«ng
nghiÖp -n«ng th«n, nhng kh¶ n¨ng thu håi vèn chËm hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng thu
håi ®ñ vèn, do ®ã nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng hay kh«ng
muèn ®Çu t, nªn vèn ®Çu t cña nhµ níc tõ ng©n s¸ch lµ quan träng vµ cã tÝnh chÊt
quyÕt ®Þnh.
MÆt kh¸c, ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc gióp n«ng nghiÖp cã c¬ së h¹ tÇng
tèt, kh«ng chØ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mµ cßn thu hót nguån
vèn vµ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nãi chung.
2. Vèn ®Çu t tõ néi lùc n«ng th«n
Cïng víi vèn ®Çu t cña ng©n s¸ch nhµ níc cho n«ng nghiÖp n«ng th«n,
vèn ®Çu t tõ néi lùc n«ng th«n còng gãp phÇn rÊt quan träng trong ph¸t triÓn
n«ng nghiÖp n«ng th«n. Theo thèng kª s¬ bé 49 tØnh, thµnh phè trùc thuéc TW,
sè vèn mµ nh©n d©n ®ãng gãp cho x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cña c¸c lµng, x· ®¹t
kho¶ng 5000 tû ®ång trong khi ®ã tæng vèn hç trî nguån kh¸c lµ 4400 tû ®ång,
thu nhËp vµ kh¶ n¨ng tÝch luü cho ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt, mua s¾m m¸y mãc,
thiÕt bÞ t¨ng lªn nhiÒu trang tr¹i cã sè vèn ®Çu t lín ®· xuÊt hiÖn.
3. Nguån vèn ®Çu t níc ngoµi
Nh trong v¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng lÇn VIII cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®·
kh¼ng ®Þnh vèn trong níc lµ quyÕt ®Þnh, vèn níc ngoµi lµ quan träng. Do vËy,
nhµ níc ta ®· cã chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t cho nÒn kinh tÕ trong ®ã cã n«ng
nghiÖp vµ ®· cã nh÷ng thµnh tùu to lín. Tuy nhiªn do nh÷ng h¹n chÕ cña n«ng
nghiÖp nªn sè lîng dù ¸n, còng nh sè vè ®Çu t trong n«ng nghiÖp tõ níc ngoµi
chiÕm tû träng thÊp, kho¶ng 10% tæng sè dù ¸n kho¶ng 6% tæng sè vèn ®Çu t níc
ngoµi vµo ViÖt Nam (*)
Kh«ng chØ cã ®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi vµo lÜnh vùc n«ng nghiÖp, mµ
cßn cã sù ®Çu t gi¸n tiÕp, hç trî cña c¸c tæ chøc quèc tÕ, tæ chøc phi chÝnh phñ
vµo n«ng nghiÖp níc ta nh FAO, PAM, UNFPA, SIDA (**)
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
4. Vèn ®Çu t cho n«ng nghiÖp -n«ng th«n qua hÖ thèng Ng©n hµng
n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, Ng©n hµng ngêi nghÌo, vµ 1 sè tæ chøc
tÝn dông kh¸c
§©y lµ nguån vèn tÝn dông cho vay víi l·i suÊt u ®·i vµ tuú thuéc vµo tõng
®èi tîng.
Còng nh, c¸c lo¹i Ng©n hµng kh¸c lµ cho vay phôc vô nhu ngêi vay, nhng
víi c¸c Ng©n hµng trªn th× ®èi víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, hé n«ng d©n vay th× ®îc u ®·i vÒ møc l·i suÊt. §©y còng lµ kho¶n vèn ®Çu t quan träng trong viÖc phôc
vô nhu cÇu ®Çu t cho n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n.
5. §Çu t tõ c¸c doanh nghiÖp
Ngoµi ra cßn cã sù ®Çu t cho n«ng nghiÖp n«ng th«n tõ c¸c doanh nghiÖp
thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®· ®ãng gãp tèc ®é vµ quy m« ®Çu t cho n«ng
nghiÖp vµ kinh tÕ. Ph¬ng thøc ®Çu t chñ yÕu cña c¸c doanh nghiÖp lµ hç trî kü
thuËt, gièng c©y, con, øng tríc vèn cho n«ng d©n mua vËt t, ph©n bãn ®Ó ®¶m b¶o
s¶n xuÊt nguyªn liÖu, bao tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸, nhÊt lµ vïng nguyªn liÖu
cho c«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn. Nh÷ng kho¶ng ®Çu t nµy, tuy cha tÝnh to¸n cô thÓ,
nhng còng hç trî nhiÒu cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n trong thêi kú ®æi
míi ë ViÖt Nam thêi gian qua.
iii. c¸c h×nh thøc ®Çu t cho n«ng nghiÖp n«ng th«n
1. §Çu t cho c¬ së h¹ tÇng
Môc tiªu x©y dùng c¬ chÕ kinh tÕ n«ng-c«ng nghiÖp -dÞch vô ë n«ng th«n
®Õn 2000 lµ 5%-25%-25% vµ nhÞp ®é ph¸t triÓn n«ng nghiÖp trung b×nh c¶ níc
®Õn 2000 lµ 4-5% n¨m ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy cÇn ®Çu t ®ñm døt ®iÓm cho n«ng
nghiÖp nhÊt lµ c¬ së h¹ tÇng.
§Çu t vµo cë së h¹ tÇng lµ ®Çu t cã t¸c ®éng kÐp, v× kh«ng thÓ chØ lµ ®éng
lùc ®Ó chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng th«n, mµ cßn kÐo theo sù thu hót ®Çu t vµo khu
vùc nµy. Nh vËy ®Çu t vµo c¬ së h¹ tÇng cho n«ng nghiÖp lµ rÊt quan träng, nªn
cÇn x¸c ®Þnh ®óng träng ®iÓm ®Çu t, nhu cÇu ®Çu t nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t
vµo c¬ së h¹ tÇng ë n«ng th«n.
Nh÷ng lÜnh vùc chÝnh cña c¬ së h¹ tÇng cÇn ®Çu t:
-§Çu t ph¸t triÓn m¹ng líi c¬ së h¹ tÇng cÇn ®Çu t.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
-§Çu cho thñy lîi
-§Çu t cho ch¬ng tr×nh cÊp níc níc s¹ch n«ng th«n.
-§Çu t cho ch¬ng tr×nh cung cÊp n¨ng lîng n«ng th«n
-§Çu t hÖ thèng n«ng th«ng tin n«ng th«n
CÇn kh¼ng ®Þnh l¹i r»ng, ®Çu t cho c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n lµ rÊt quan
träng, víi c¸c ch¬ng tr×nhg nh trªn th× cÇn lîng vèn rÊt lín. Do vËy trong qu¸
tr×nh thùc hiÖn cÇn chó ý kiÓm tra, gi¸m s¸t cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m qu¶n lý
tèt vèn bá ra ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vèn ®Çu t nµy. CÇn cã chÝnh s¸ch huy ®éng
nh©n d©n cïng gãp phÇn nhiÒu h¬n n÷a nh h×nh thøc nhµ níc vµ nh©n d©n cïng
lµm.
2. §Çu t vµo s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô.
§©y lµ lÜnh vùc quan träng, lÜnh vùc t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cña n«ng
nghiÖp, t¹o ra vËt phÈm, hµng ho¸ n«ng nghiÖp.
Tríc ®©y, trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung , viÖc s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp lµ do nhµ níc th«ng qua c¸c hîp t¸c x· n«ng nghiÖp. Nhng hiÖn nay th×
viÖc s¶n xuÊt hÇu hÕt lµ do c¸c hé n«ng d©n lµm vµ cã nghÜa vô nép thuÕ cho nhµ
níc.
VÒ kinh doanh vµ dÞch vô còng ®îc quan t©m chó träng. Bëi ®©y lµ ®Çu
mèi cho ®Çu ra cña s¶n phÈm n«ng nghiÖp.
ViÖc ®Çu t cña c¸c doanh nghiÖp, xÝ nghiÖp chÕ biÕn s¶n phÈm n«ng
nghiÖp còng quan träng. Kh«ng nh÷ng ®¸p øng c¸c nhu cÇu ngêi tiªu dïng, tiªu
thô hµng ho¸ n«ng s¶n. C¸c doanh nghiÖp lµm dÞch vô n«ng nghiÖp vÒ ph©n bãn,
gièng c©y trång, vËt nu«i, gióp hé n«ng d©n cã ®îc hiÖu qu¶ cao trong s¶n xuÊt
vÒ n¨ng suÊt, chÊt lîng.
§Çu t s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô trong n«ng nghiÖp trong ®ã bao gåm
c¶ vèn ®Çu t cña nhµ níc th«ng qua c¸c c«ng ty cña Bé n«ng nghiÖp vµ Bé ngµnh
kh¸c, cña hé n«ng d©n vµ c¸c doanh nghiÖp. Nãi chung, còng gãp phÇn ph¸t
triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n trong thêi gian qua cÇn cã chÝnh s¸ch huy ®éng
nh©n d©n cïng gãp tèt h¬n n÷a nh h×nh thøc nhµ níc vµ nh©n d©n cïng lµm.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3. §Çu t vµo gi¸o dôc, khoa häc, c«ng nghÖ, y tÕ vµ mét sè lÜnh vùc
kh¸c.
§©y còng lµ lÜnh vùc quan träng nh»m ph¸t triÓn tèt h¬n n÷a cho n«ng
nghiÖp. ViÖc ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ t¹o ra nhiÒu c©y-con gièng míi, nhÊt
lµ gièng lóa n¨ng suÊt, chÊt lîng cao phôc vô xuÊt khÈu vµ n©ng cao kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cña n«ng s¶n ViÖt Nam. Ngoµi ra, viÖc ¸p dông dông cô s¶n xuÊt
n«ng nghiÖp lµ m¸y mãc cßn gióp chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng, gióp nhanh
chãng kÞp thêi vô.
Nhµ níc cßn cÇn ®Çu t, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c«ng nghÖ chÕ biÕn, qua
b¶o qu¶n tèt sau khi thu ho¹ch. Hç trî t¹o ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, nghiªn cøu c¸c lo¹i
m¸y mãc, thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt, chÕ biÕn s¶n phÈm tõ n«ng l©m-thuû s¶n. §¹t
®îc ®iÒu nµy, cÇn sù ®Çu t tho¶ ®¸ng vµ chÝnh s¸ch hç trî, khuyÕn khÝch thÝch
hîp.
§ång thêi, cÇn chó ý ®Çu t cho gi¸o dôc, y tÕ, v¨n ho¸ x· héi cho d©n
n«ng th«n. §©y, lµ lÜnh vùc mµ §¶ng vµ nhµ níc ngµy cµng chó ý nhiÒu h¬n ®Æc
biÕt lµ gi¸o dôc vµ th«ng tin n«ng th«n. §©y còng lµ 2 chiÕn lîc lín §¶ng vµ nhµ
níc u tiªn hµng ®Çu nh÷ng n¨m võa qu© vµ nh÷ng n¨m tíi.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng ii: thùc tr¹ng ®Çu t tõ 1954 ®Õn nay
i. thêi kú 1954-1988
1. Thêi kú 1954-1965
N¨m 1954, sau khi hoµ b×nh lËp l¹i ë MiÒn B¾c, §¶ng vµ nhµ níc ta ®Æc
biÖt quan t©m ®Çu t cho n«ng nghiÖp nh»m t¹o tiÒn tÖ nhanh chãng kh«i phôc vµ
ph¸t triÓn kinh doanh sau chiÕn tranh. Tuy ng©n s¸ch cßn nghÌo, nhng nhµ níc
vÉn u tiªn ®Çu t 87,9 triÖu ®ång ®Ó tu b« hÖ thèng ®ª ®iÒu vµ x©y dùng míi mét
sè c«ng tr×nh thuû lîi, c¸c tr¹m nghiªn cøu gièng c©y trång vËt nu«i… ngoµi ra,
ChÝnh phñ cßn gi¶m thuÕ n«ng nghiÖp cho n«ng d©n ®Ó "kho¸n søc d©n" sau
chiÕn tranh. Do vËy, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë MiÒn B¾c thêi kú 1955-1957 ®îc
kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kh¸ nhanh. B×nh qu©n 3 n¨m 1955-1957 so víi 1939 s¶n
lîng l¬ng thùc t¨ng 57% n¨ng xuÊt lóa t¨ng 30,8% ®µn bß t¨ng 29%, ®µn lîn
t¨ng 20% l¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ngêi ®¹t 303kg, t¨ng 43%.
Nh÷ng n¨m 1958 ®Õn 1960, Nhµ níc ®Çu t cho n«ng nghiÖp hµng tr¨m
triÖu ®ång, gãp phÇn ph¸t triÓn thuû lîi, ®a gièng míi vµo s¶n xuÊt. N«ng nghiÖp
tiÕp tôc ph¸t triÓn thuËn lîi gi¸ trÞ tæng s¶n lîng n«ng nghiÖp b×nh qu©n 3 n¨m
1958 ®Õn 1960 t¨ng 24,3%, s¶n xuÊt l¬ng thùc kh«ng nh÷ng ®ñ ¨n mµ cßn d thõa
vµ xuÊt khÈu víi sè lîng 174 ngh×n tÊn (quy ra thãc). V× vËy, cã thÓ nãi, thêi kú
1955-1960 ®îc xem nh chÝnh s¸ch kinh tÕ míi (NEP) Hå ChÝ Minh (*) tõ 1961
®Õn 1965 ®©y lµ thêi kú thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt víi träng t©m lµ
c«ng nghiÖp ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp. Vèn ®Çu t cho n«ng nghiÖp t¨ng
4,9 lÇn ®iÖn phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng 9 lÇn, m¸y kÐo t¨ng 11 lÇn
so víi thêi kú 1958 - 1960. Nhê vËy, hÖ thèng c«ng tr×nh thuû lîi, thuû n«ng, c¬
giíi n«ng nghiÖp , tr¹m trËi thùc nghiÖm, nh©n gièng, b¶o vÖ thùc vËt t¨ng
nhanh. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nhÊt lµ s¶n xuÊt l¬ng thùc ph¸t triÓn æn ®Þnh. L¬ng
thùc b×nh qu©n ®Çu ngêi ®¹t 302 kg, thu nhËp trªnhµ níc 1ha canh t¸c t¨ng
43,7%, l¬ng thùc hµng ho¸ ®¹t trªn 900 ngh×n tÊn.
Song, do qu¸ u tiªn cho c«ng nghiÖp nÆng nªn vèn ®Çu t cho n«ng nghiÖp
bÞ c¾t xÐn nhiÒu, c¬ së vËt chÊt, kü thuËt phôc vô n«ng nghiÖp kh«ng ®ñ søc ®¶m
b¶o yªu cÇu th©m canh, t¨ng n¨ng suÊt. V× vËy, n¨ng suÊt lóa c¶ n¨m gi¶m 20,1
t¹/ha thêi kú 1961-1965, chi phÝ s¶n xuÊt l¹i t¨ng nhanh, tõ 85 ®ång lªn 140
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®ång/ha hiÖu qu¶ 1 ®ång chi phÝ gi¶m tõ 4 dång xuèng 3,5 ®ång trong cïng thêi
kú.
2. Thêi kú 1966-1975
§©y lµ thêi kú trong chiÕn tranh ph¸ ho¹i cñ Mü ®Çu t co n«ng nghiÖp
gi¶m sót, nhiÒu c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô s¶n xuÊt, n«ng nghiÖp bÞ h háng,
xuèng cÊp, ®Êt ®ai bÞ bá hoang, nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp bÞ ®×nh ®èn. S¶n lîng
l¬ng thùc gi¶m 18 v¹n tÊn (3,4%) b×nh qu©n ®Çu ngêi chØ cßn 252,8 kg, nªn thiÕu
l¬ng thùc trÇm träng. Nhµ níc ph¶i nhËp khÈu hµng n¨m trªn díi 1 triÖu tÊn l¬ng
thùc, n¨m cao nhÊt lµ 1,5 triÖu tÊn (n¨m 1974) xÐt vÒ gãc ®é ®Çu t cho n«ng
nghiÖp, còng nh chÝnh s¸ch kinh tÕ kh¸c, ®©y lµ thêi kú cã nhiÒu sai lÇm vµ
khuyÕt ®iÓm: vèn ®Çu t Ýt l¹i kh«ng ®Òu nÆng vÒ nhµ kho, s©n ph¬i, chuång tr¹i
tËp thÓ, xem nhÑ khoa häc, kü thuËt th©m canh nªn chi phÝ cao, hiÖu qu¶ thÊp.
Song bao trïm tÊt c¶ lµ ®Çu t cho n«ng nghiÖp lµ xem nhÑ vèn Ýt, khoa häc kü
thuËt vµ c¸n bé Ýt quan t©m.
3. Thêi kú 1976-1980
Thêi kú nµy, n«ng nghiÖp c¶ níc b¾t ®Çu ph¸t triÓn theo ®êng lèi thèng
nhÊt. Nhµ níc x¸c ®Þnh: n«ng nghiÖp lµ mÆt trËn hµng ®Çu, u tiªn ®Çu t cho khai
hoang , thuû, c¶i t¹o ®Êt, tËp trung lµm thuû lîi ë ®ång b»ng S«ng Cöu Long vµ
khai hoang ë T©y Nguyªn. Nguån vèn ng©n s¸ch ®Çu t cho ngµnh nµy chiÕm trªn
20% tæng sè vèn ®Çu t cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Song khuyÕt ®iÓm thêi kú nµy
lµ dïng vèn vay qu¸ lín vµo khu vùc quèc doanh, c¸c hîp t¸c x· s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp bËc cao, c¸c c«ng tr×nh thÝ ®iÓm, c¬ giíi ho¸ ®ång bé (Quúnh Lu-NghÖ
An), c«ng tr×nh thuû lîi kÐm hiÖu qu¶ (V¸ch B¾c, V¸ch Nam, NghÖ TÜnh cò)
khai hoang ®Ó råi bá hoang, s©n ph¬i, nhµ kho, trô së HTX… cïng víi nh÷ng sai
lÇm kh¸c, nh÷ng sai lÇm trong ph¬ng ph¸p ®Çu t nªu trªn ®· ®Èy n«ng nghiÖp níc ta vµo thêi kú khñng ho¶ng c¶ vÒ quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt. B×nh
qu©n 5 n¨m (1976-1980) s¶n lîng l¬ng thùc chØ ®¹t 11 triÖu tÊn, gi¶m 0,8 triÖu
tÊn so víi n¨m 1976. N¨ng suÊt lóa ®¹t 20,3 t¹/ha, gi¶m 2t¹/ha l¬ng thùc b×nh
qu©n ®Çu ngêi c¶ níc gi¶m tõ 274 kg (1976) xuèng 268 kg (1980). S¶n xuÊt
kh«ng ®ñ tiªu dïng, Nhµ níc ph¶i nhËp khÈu l¬ng thùc b×nh qu©n 1,5 triÖu tÊn
(quy thãc) 1 n¨m 6 n¨m riªng 1970 nhËp 2,2 triÖu t©n
4. Thêi kú 1981-1988
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Díi t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch kho¸n s¶n phÈm c©y lóa ngêi lao ®éng, nguån
vèn ®Çu t cho n«ng nghiÖp ®îc khai th«ng, ngoµi vèn ng©n s¸ch, vèn cña c¸c
n«ng trêng quèc doanh vµ HTX s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn cã 1 phÇn vèn cña c¸c
hé nhËn kho¸n. 80% c¸c hé nhËn kho¸n ®· ®Çu t thªm vèn nhê vËy 92% sè hé vît kho¸n. §éng lùc vît kho¸n ®· th«i thóc c¸c hé ®Çu t vèn, lao ®éng, khoa häc
kü thuËt lµm t¨ng n¨ng suÊt vµ s¶n lîng c©y trång s¶n lîng ch¨n nu«i. Tæng s¶n
lîng l¬ng thùc tõ 15 triÖu tÊn n¨m 1981 lªn 1981 lªn 18,2 triÖu tÊn n¨m 1985 vµ
19,6 triÖu tÊn n¨m 1988. L¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ngêi tõ 272 kg lªn 304 vµ 307
kg trong thêi kú t¬ng øng, l¬ng thùc nhËp khÈu gi¶m dÇn ®Õn 1988 cßn 715
ngh×n tÊn quy thãc; N¨ng suÊt lóa c¶ n¨m t¨ng tõ 22 t¹/ha (1976) lªn 29,7 t¹/ha
(1988). Tuy nhiªn, vµo nh÷ng n¨m 1986-1988 ®éng lùc tinh thÇn cña chØ thÞ 100
®· gi¶m, vèn ®Çu t cña d©n còng gi¶m theo, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng æn
®Þnh. T×nh h×nh l¬ng thùc c¶ níc c¨ng th¼ng, mµ ®Ønh cao lµ ®ãi gi¸p h¹t ®Çu
1988 víi quy m« 21 tØnh, thµnh phè phÝa b¾c, 9,3 triÖu ngêi thiÕu l¬ng thùc.
Nguyªn nh©n cña sù gi¶m sót nµy cã nhiÒu, trong ®ã cã ®Çu t kh«ng tho¶ ®¸nh.
ii. thêi kú 1989 ®Õn nay
1. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ®Çu t
NhiÒu n¨m qua, c¸c nguån vèn ®Çu t cho n«ng nghiÖp chñ yÕu lµ vèn
ng©n s¸ch nhµ níc, chiÕm 40%, vèn tÝn dông u ®·i chiÕn trªn díi 10%, nguån
vèn do d©n tù ®Çu t chiÕm trªn díi 30%, vèn ®Çu t trùc tiÕp tõ níc ngoµi kho¶ng
6%. TÝnh cho kho¶ng thêi gian 1990-1997 toµn bé vèn ®Çu t ng©n s¸ch nhµ níc
cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp kh¶ong 12.100 tû ®ång, céng c¸c kho¶n kh¸c (vèn
tÝn dông, d©n tù ®Çu t, vay níc ngoµi … ) th× tæng vèn ®Çu t toµn x· héi cho n«ng
nghiÖp kho¶ng 2000 tû ®ång (xem b¶ng ). §©y còng lµ sù khëi ®Çu kh¸ tèt cña
nhµ níc cho n«ng nghiÖp, khi b¶n th©n tû träng thu ng©n s¸ch trong thêi gian
90-97 còng b¾t ®Çu gi¶m xót (1990: 5,3%; 1991: 7,4%, 1992: 7,1%, 1993: 4,9%
….) nhng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp l¹i liªn tôc t¨ng trëng cao. B×nh qu©n 1991-1995
lµ 5,4%,n¨m 1996: 4,45; n¨m 1997: 4,3%; n¨m 1998: 3,5%, n¨m 1999: 5,2% íc
tÝnh n¨m 2000 kho¶ng 4,9%
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
B¶ng 1: c¬ cÊu chi vèn ®Çu t cña ng©n s¸ch nhµ níc
cho n«ng nghiÖp so víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c
Tû lÖ: %
N¨m
1990
1991
1992
1993
1994
1995
100
100
100
100
100
100
14,2
1,5
3,0
34,6
17,8
2,2
26,7
377,7
14,9
2,3
3,3
19,6
22,8
1,3
35,8
491,5
18
0,8
2,4
48,2
14,1
0,5
16,0
1124,9
18
0,8
2,4
48,2
14,1
0,5
16,0
1853,3
17,5
0,9
2,5
48,5
14,2
0,6
15,8
1926.4
17,2
1,2
2,8
49,1
14,3
0,7
14,7
2034,7
ChØ tiªu
Tæng sè
Trong ®ã
-N«ng nghiÖp
-L©m nghiÖp
-X©y dùng
-C«ng nghiÖp
-Giao th«ng vËn t¶i
-Th¬ng nghiÖp vËt t
-Ngµnh kh¸c
*Gi¸ trÞ hiÖn hµnh
(tû VND)
Nguån: Tæng côc thèng kª
2. Thùc tr¹ng vÒ ®Çu t vµ sö dông vèn ®Çu t cho ph¸t triÓn n«ng
nghiÖp vµ n«ng th«n
2.1. §Çu t tõ nguån ng©n s¸ch nhµ níc
Trong nh÷ng n¨m qua, c¸c nguån vèn ®Çu t cho n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n
gåm: vèn ng©n s¸ch nhµ níc cÊp, vèn tÝn dông, vèn tù cã cña c¸c doanh nghiÖp
vµ nguån kh¸c ®· kh«ng ngõng t¨ng lªn. Trong ®ã nÕu lÊy nguån vèn ®Çu t x©y
dùng c¬ b¶n cña nhµ níc ph©n theo ngµnh kinh tÕ th× n«ng nghiÖp n¨m 1997 so
1990 ®· t¨ng kho¶ng 559,35 tû ®ång, tøc t¨ng 263,3. Nh sè liÖu b¶ng díi
B¶ng 2: vèn ®Çu t XDCB cña nhµ níc ph©n theio ngµnh kinh tÕ (gi¸ so
s¸nh n¨m 1989-tû ®ång)
N¨m
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1997
1997/1999
(%)
2145,8
367
2383
372,4
3333,2
422,1
5729,8
536,8
5559,8
641,7
8690,75
737,07
11275,6
966,35
525,7
263,3
ChØ tiªu
I.Tæng sè
II. N«ng nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
III. C«ng nghiÖp
So III/I (%)
812
17,1
1029
15,6
1604,7
9,4
2130
11,5
1700,2
8,48
3267,7
8,57
3329,5
410
Nguån : Niªn gi¸m thèng kª n¨m 1996, 1998 NXB thèng kª
Trong ®ã vèn ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc cho n«ng nghiÖp th× chñ yÕu ®Çu
t cho thuû lîi. Tæng vèn ®Çu t tõ ng©n s¸ch n¨m 1990: 409 tû ®ång, trong ®ã thuû
lîi lµ 299 tû ®ång, t¬ng øng n¨m 1994 lµ 1500 tû ®ång vµ 1000 tû ®ång, n¨m
1998 ®Çu t cho thuû lîi lµ 1900 tû ®ång chiÕm 60% vèn ng©n s¸ch ®Çu t cho
n«ng nghiÖp.
V× thùc hiÖn vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n trong ngµnh n«ng nghiÖp nh÷ng
n¨m gÇn ®©y th× chñ yÕu lµ x©y l¾p nh n¨m 1997 ®Çu t x©y l¾p lµ 73,76% cho
thiÕt bÞ lµ 4,1%, cßn l¹i lµ cho XDCB kh¸c 22,14% t¬ng øng trong n¨m 1998 lµ
81,21%, 5,46% vµ 23,33%. Tuy vËy, vèn trang bÞ cho lao ®éng l¹i thÊp ta thÊy râ
qua b¶ng díi ®©y
B¶ng 3: trang bÞ vèn ®Çu t cho lao ®éng
(§¬n vÞ:triÖu ®ång)
N¨m
1995
1996
1997
1,68
0,19
1,89
0,2
2,14
0,23
0,18
0,74
4,63
5,46
0,18
0,8
5,95
5,49
ChØ tiªu
1. Cho nÒn kinh tÕ
2. N«ng nghiÖp vµ L©m
nghiÖp-Thuû s¶n
-N«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp
-Thñy s¶n
2. C«ng nghiÖp vµ x©y dùng
3. dÞch vô
0,2
1,16
6,17
6,15
Nguån: NCKT 8/2000
Nh vËy ta cã thÓ thÊy, tuy cã sù quan t©m ®Çu t cho n«ng nghiÖp tõ khi ®æi
míi tíi nay cña nhµ níc th«ng qua ®Çu t vèn ng©n s¸ch vµ chÝnh s¸ch ®· t¨ng c¶
vÒ sè tuyÖt ®èi vµ t¬ng ®èi, nhng cßn cha tho¶ ®¸ng. Nh b¶ng 3 cho thÊy trªn 1
lao ®éng th× t¨ng rÊt chËm so víi c¸c ngµnh kh¸c.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
VÒ sö dông vèn th× thËt sù ®ang vµ lµ vÊn ®Ò thêi sù, v× bªn c¹nh vèn ®Çu t
t¨ng lªn vÒ sè tuyÖt ®èi cßn bÞ quan tham vµ l·ng phÝ lín nh ch¬ng tr×nh 327, dù
¸n l©m-n«ng-c«ng nghiÖp Ba BÓ (B¾c C¹n) n¨m 1997®îc duyÖt 800 triÖu ®ång,
nhng ®· thÊt l¹c 450triÖu ®ång (chiÕm 56,25%) thËm chÝ c¶ vèn xo¸ ®ãi gi¶m
nghÌo. ViÖn kiÓm so¸t nh©n d©n míi kiÓm tra 6/11 x· ë huyÖn Kong Ch¬ R (Gia
Lai) ®· ph¸t hiÖn cã 1 sè c¸n bé x· lîi dông danh nghÜa ban chØ ®¹o xo¸ ®ãi gi¶m
nghÌo ®Ó rót tiÒn.
Tãm l¹i thêi gian qua viÖc ®Çu t vèn tõ ng©n s¸ch nhµ níc nãi riªng vµ vèn
®Çu t nãi chung cho n«ng nghiÖp lµ cha ®óng møc, lµ cha hîp lý. §Æc biÖt bÞ thÊt
tho¸t, l·ng phÝ. Do ®ã kÕt qu¶ ®Çu t vèn cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n
®· Ýt l¹i cµng Ýt.
2.2. Vèn ®Çu t tõ néi lùc n«ng th«n
Nh B¸c Hå ®· nãi d©n giµu th× níc míi m¹nh, thËt vËy, mµ c¸c hé n«ng
d©n tríc hÕt còng v× ®Ó lo cho cuéc sèng, hä còng ®· bá vèn ®Ó ®Çu t.
Theo sè liÖu ®iÒu tra vèn trong d©n cña Tæng côc thèng kª 1992, tæng vèn
do d©n ®Çu t vµo n«ng, l©m, thñy s¶n 1 n¨m kho¶ng 1023,5 tû ®ång, b»ng
106,8% so víi vèn ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc cho lÜnh vùc nµy. B×nh qu©n 1 hé
lµ 500.000 ®ång, cha kÓ ®Çu t cho dÞch vô, ngµnh nghÒ ë n«ng th«n (íc tÝnh
kho¶ng 500 tû ®ång) vµ tõ n¨m 1996-1998 vèn ®Çu t tõ d©n kho¶ng 10.000 tû
®ång mét n¨m, nhiÒu gÊp 3 lÇn vèn ng©n s¸ch nhµ níc giµnh cho n«ng nghiÖp vµ
chiÕm 30% tæng vèn ®Çu t hµng n¨m.
C¸c h×nh thøc ®Çu t vèn cña hé n«ng d©n cho s¶n xuÊt rÊt ®a d¹ng, phæ
biÕn nhÊt lµ liªn doanh ®Ó ®Êu thÇu c¸c c«ng tr×nh cña tËp thÓ, khai hoang, lÊn
biÓn, nu«i trång thuû s¶n, c¶i t¹o vên c©y, ao c¸, më mang ngµnh nghÒ n«ng
th«n.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Çu t cña hé n«ng d©n cho kinh tÕ trang tr¹i rÊt
phæ biÕn. HiÖn nay cã kho¶ng 3044 trang tr¹i l¬n nhá trªn c¶ níc, s¶n lîng íc
tÝnh ®¹t 10.000 tû ®ång chiÕm 10% gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ d©n còng ®Çu
t cho trang tr¹i vÒ trang thiÕt bÞ, dông cô cho viÖc s¶n xuÊt còng lín.
Nãi tãm l¹i, ®Çu t cho n«ng nghiÖp víi ngguån vèn trong d©n vµ néi lùc
n«ng th«n lµ rÊt lín, ®©y còng lµ 1 phÇn do chÝnh s¸ch §¶ng, nhµ níc ta trong sù
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ trêng ®· ph¸t huy
tiÒm n¨ng cña nh©n d©n.
2.3. Vèn th«ng qua hÖ thèng tÝn dông Ng©n hµng
Cïng víi vèn ®Çu t trùc tiÕp cña nhµ níc vµ n«ng d©n, tõ 1991 ®Õn nay,
cßn cã nguån tÝn dông cho vay ®Õn hé s¶n xuÊt theo nghÞ ®Þnh 202 cña chÝnh
phñ. Ng©n hµng n«ng nghiÖp c¸c cÊp trong kho¶ng thêi gian tõ 1991-1994 ®·
cho h¬n 10,8 triÖu lît hé n«ng d©n vay víi sè vèn h¬n 30,7 ngh×n tû ®ång, d nî
®Õn 1994 lµ 3500 tû ®ång. Nguån vèn nµy ngµy cµng t¨ng lªn vµo nh÷ng n¨m
1996-2000. Nguån vèn tÝn dông ®Çu t gi¸n tiÕp vµo n«ng nghiÖp, n«ng th«n thêi
kú 1996-1998 kho¶ng 20-22 ngh×n tû ®ång/n¨m. riªng 1998 Ng©n hµng n«ng
nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· cho 6triÖu hé n«ng d©n vay víi tæng sè vèn
kho¶ng 22 ngh×n tû ®ång vµ hµng n¨m chiÕm 10% tæng vèn ®Çu t x· héi. Nhê
nguån vèn tÝn dông nµy nªn c¸c hé cã vèn ®Ó s¶n xuÊt, më réng s¶n xuÊt, kh¾c
phôc khã kh¨n vÒ vèn nhÊt lµ hé n«ng d©n nghÌo, hé s¶n xuÊt kinh tÕ trang tr¹i.
Song hiÖn nay, viÖc sö dông vèn cña hé n«ng d©n ngoµi nh÷ng t¸c dông
lín nh trªn, cßn tån t¹i kh¸ nhiÒu hé n«ng d©n sö dông vèn cho vay u ®·i kh«ng
tèt vµ ®Æc biÖt cßn vay vÒ nhng kh«ng sö dông vèn ®ã ®Ó phôc vô s¶n xuÊt, dÉn
®Õn t×nh tr¹ng ®Õn thêi gian tr¶ nî nhng kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶.
2.4. Nguån vèn ®Çu t tõ níc ngoµi
a. Nguån vèn ®Çu t gi¸n tiÕp níc ngoµi (ODA)
Trong nh÷ng n¨m qua, nguån vèn nµy ®· ngµy cµng t¨ng lªn víi hµng tr¨m
tû ®ång mçi n¨m, vèn nµy gãp phÇn quan träng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng
th«n. Nguån vèn ODA vµo níc ta thêi gian qua ®îc nhiÒu tæ chøc quèc tÕ quan
t©m nh FAO, FAM, UNFPA, SIDA, UNICEP… ®· gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ
ViÖt Nam, nhÊt lµ trong x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng th«n (thñy lîi, giao
th«ng, bu ®iÖn, gi¶i trÝ, tû lÖ t¨ng d©n sè, ch¬ng tr×nh níc s¹ch, b¶o vÖ m«i trêng…)
Trong thêi gian 1993-1998, nguån vèn ODA níc ta ®· ®¹t tíi trÞ gi¸ 843
tû ®« la b»ng 78% tæng ODA cam kÕt, nhng ®Çu t trong n«ng nghiÖp chØ kho¶ng
8% (67,4 tû) vèn vay ODA lµ mét nguån lùc bªn ngoµi hç trî cho ph¸t triÓn chø
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
kh«ng thay thÕ cho nguån lùc trong níc, tæng sè vèn lµ sù ®ãng gãp cña hai bªn:
bªn tµi trî vµ bªn ®îc tµi trî. §èi víi ViÖt Nam sù ®ãng gãp nµy vµo kho¶ng 1520%. V× vËy, OAD còng ®îc coi lµ nguån vèn quan träng ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt
Nam.
b. Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI)
Cïng víi c¸c nguån vèn kh¸c, nguån vèn FDI vµo lÜnh vùc n«ng nghiÖp
vµ n«ng th«n thêi gian qua vµ hiÖn nay ®Òu t¨ng lªn. NÐu n¨m 1989 c¶ níc míi
chØ cã 5 dù ¸n, víi 2,8 triÖu USD vèn 1,5 tû USD, sè dù ¸n ®· triÓn khai cã sè
vèn ®¹t 467 triÖu USD, gÇn b»ng 1/3 tæng sè vèn ®¨ng ký .
Mét sè dù ¸n cã quy m« lín nh: s¶n xuÊt chÕ biÕn ®êng víi §µi Loan (t¹i
Thanh Ho¸) 22,5 triÖu USD, nhµ m¸y ®êng tËp ®oµn Bourlon cña Ph¸p t¹i T©y
Ninh: 95 triÖu USD, trång vµ chÕ biÕn cao su víi Berlarut t¹i Vòng Tµu: 37 triÖu
USD, trång vµ chÕ biÕn chÌ víi §µi Loan t¹i Hµ T©y: 12,2 triÖu USD, trång chuèi
víi Hµn Quèc (t¹i bÕn tre) 20 triÖu USD… ngoµi ra 1 sè dù ¸n nhá kh¸c ®îc triÓn
khai trong lÜnh vùc trång rõng, chÕ biÕn gç ch¨n nu«i gµ…
Nh vËy cã thÓ thÊy c¸c dù ¸n FDI tËp trung vµo trång vµ chÕ biÕn ®êng,
cao su, chÌ, cµ phª… theo ph¬ng ph¸p c«ng nghiÖp. Theo con sè thèng kª ta cã
sè dù ¸n vµ sè vèn thùc hiÖn trong lÜnh vùc nµy thêi gian tõ 1988-1996 nh sau:
B¶ng 4: thùc hiÖn vèn ®Çu t vµ kÕt qu¶ ®¹t ®îc cña c¸c dù ¸n fdi ®ang ho¹t
®éng c¸c n¨m 1988-1996 theo ngµnh kinh tÕ
ChØ tiªu
Sè dù
¸n
1. Tæng sè
2.N«ng, l©m
nghiÖp
3. Thñy s¶n
4. N«ng, c«ng
nghiÖp thuû s¶n
So 4/1 (%)
Tæng
vèn thùc
hiÖn
8888,1
166,9
Vèn
ph¸p
®Þnh
11655,9
381,8
Vèn ph¸p
®Þnh thùc
hiÖn
6601,7
168,1
ViÖt
Nam
Níc
ngoµi
Sè lao
®éng
Doanh
thu
1544
109
Tæng
vèn
®¨ng ký
26400,1
899,9
1302,5
40
5299,2
128,1
1468,3
9208
4834,6
156,5
33
142
118,2
1018,1
33,9
200,8
61,1
442,9
25,1
193,3
5,9
45,9
19,3
147,4
2203
11411
103,9
260,4
9,2
3,8
2,2
3,8
2,9
3,5
2,8
17,7
5,4
Niªn gi¸m thèng kª 96-NXB thèng kª
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
TÝnh tõ 1988 ®Õn 1999, ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam lµ kho¶ng 2800 dù
¸n, trong ®ã cho n«ng-l©m-ng nghiÖp lµ 286 dù ¸n (10,2%), vèn ®Çu t vµo c¶ níc
lµ 37.088,4 triÖu USD, trong ®ã cho n«ng-l©m-ng nghiÖp lµ 1329 triÖu USD
(chiÕm 4%) (*). Riªng 1999 cã 26 dù ¸n c¶ n«ng-l©m nghiÖp vµ thuû s¶n vèn ®¨ng
ký lµ 60,4 triÖu USD, ®©y lµ sù gi¶m sót so c¸c n¨m tríc vµ còng gièng t×nh h×nh
®Çu t vµo c¸c ngµnh kh¸c gi¶m c¶ quy m« vèn vµ sè dù ¸n.
Bªn c¹nh c¸c kÕt qu¶ vÒ kinh tÕ trùc tiÕp, c¸c dù ¸n FDI trong n«ng
nghiÖp, n«ng th«n cßn cã t¸c dông ®a khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i vµo n«ng
nghiÖp.
Trong thêi gian gÇn ®©y cïng sù gi¶m sót ®Çu t tõ FDI c¶ níc ë c¸c ngµnh,
trong n«ng nghiÖp còng vËy. Nhng còng ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng nhiÒu dù ¸n lµm
¨n cã l·i, gi¶i quyÕt lao ®éng, nhng vÉn mÊt c©n ®èi.
3. Mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®îc
Cïng víi viÖc t¨ng vèn ®Çu t x©y dùng c¬ bµn cña nhµ níc nh b¶ng 2, c¸c
nguån vèn kh¸c cña nhµ níc ®Çu t ngµy cµng t¨ng lµm cho gi¸ trÞ tµi s¶n trong
n«ng nghiÖp còng t¨ng nh b¶ng sè liÖu sau ®©y:
B¶ng 5: gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh míi t¨ng ph©n theo ngµnh kinh tÕ (gi¸ so
s¸nh 1989-tû ®ång)
N¨m
19901
1991
1992
1994
1995
1996
1997
ChØ tiªu
1. Tæng sè
1433,5 1222,7 16,27 4402,7 4785,5 5584,5 7318,3
2. C«ng nghiÖp
531,5 531,5
691 2680,4 1954,5 1824,7 1248,2
3. n«ng nghiÖp
199,1 175,3 245,9 313,5 413,4 437,3 437,3
4. So 2/1 (%)
13,89 14,34 15,11
7,1
8,,6
7,83
Niªn gi¸m thèng kª 1996,1998 NXB thèng kª
1997/1990
(%)
Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy sù t¨ng lªn nhanh chãng trong n«ng nghiÖp,
còng cho thÊy sù quan t©m trªn cña nhµ níc ®èi víi n«ng nghiÖp.
VÒ c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n ®· cã bíc chuyÓn dÞch nhng
chËm, tû träng n«ng nghiÖp trong c¬ cÊy kinh tÕ cßn cao. ThÓ hiÖn sè liÖu b¶n
sau.
510,5
191,7
725,5
9,9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
B¶ng 6: c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng, l©m,thuû s¶n
c¶ níc 1991-1998 (%)
ChØ tiªu n¨m
1991 1992
1. N«ng nghiÖp 84,5 84,7
2. L©m nghiÖp
7,7
6,8
3.Thuû s¶n
7,6
8,5
Kinh tÕ dù b¸o sè 6-2000
1993
84,5
7,0
8,2
1994
84,3
6,5
8,9
1995
84,3
6,8
9,9
1996
84,8
6,0
9,2
1997
84,6
5,5
9,9
1998
85
5
10
B¶ng 7: c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n
ChØ tiªu/n¨m
1996
1.N«ng nghiÖp
91,0
2. C«ng nghiÖp
14,7
3. DÞch vô
13,8
Kinh tÕ dù b¸o sè 6-2000
1997
70,8
15,5
13,7
1998
70,3
15,4
13,8
VÒ c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ cã bíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ do ®ã thóc ®Èy n«ng
nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n ph¸t triÓn æn ®Þnh, vît qua mäi khã kh¨n v× thêi tiÕt
vµ thiªn tai.
*Thuû lîi: hiÖn nay c¶ níc cã 8267 c«ng tr×nh c¸c lo¹i trong ®ã 754 hå
chøa níc lo¹i võa vµ lín, cã 1017 ®Ëp d©ng, 4712 cèng tíi tiªu võa vµ lín, gÇn
2000 tr¹m b¬m ®iÖn c¸c lo¹i. Tæng trÞ gi¸ hiÖn t¹i kho¶ng 60.000 tû ®ång.
*Giao th«ng: tõ 1991-1997 x©y míi 26599 km ®êng 28.313 cÇn cã lo¹i,
hiÖn nay cã 22/61 tû lÖ cã 100% ®êng «t« tíi trung t©m x·, nhng còng cßn h¬n
500 x· cha cã ®êng «t« ®Õn x·.
* §iÖn : tõ 1995 ®Õn 1999 ®· ®Çu t 1.546,802 tû ®ång cho ph¸t triÓn m¹ng
líi n«ng th«n x©y dùng 16.976 km ®êng d©y trung thÕ, 95% tr¹m biÕn ¸p. §Õn
cuèi 1999 ®iÖn líi quèc gia ®· ®Õn hÕt c¸c tØnh, 95,7% huyÖn, 7,2% sè x· vµ
68,4% sè hé c¶ níc.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
* hÖ thèng chî ®îc h×nh thµnh ë c¸c tô ®iÓm kinh tÕ n«ng th«n , ®· cã t¸c
dïng ®Æc thï ®Èy kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn.
Còng nhê sù t¨ng lªn cña c¸c nguån vèn ®Çu t mµ s¶n lîng l¬ng thùc b×nh
qu©n ®Çu ngêi/n¨m n¨ng suÊt lóa, g¹o xuÊt khÈu ngµy cµng t¨ng nh sau
B¶ng 8: mét sè kÕt qu¶ ®¹t cña n«ng nghiÖp ViÖt Nam thêi
kú 1989-nay
N¨m
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1996
1998
1999
2000
(íc)
S..Lùc lîng thùc quy
thãc (triÖu tÊn)
20,5
21,5
21,9
24,4
25,5
26,2
27,6
29,2
30,6
31,8
34,3
35,5
LTBQ ®Çu ngêi
n¨m/ngêi)
322,2
324,4
324,9
248,9
359
360,9
372,5
387
398
408
444
460
S.Llóa, triÖu tÊn
18,9
19,2
19,6
21,6
22,8
23,5
24,9
26,9
27,6
29,1
31,4
32
N.S lóa (t¹/ha)
32,2
31,9
31,1
33,3
34,8
35,6
36,9
37,7
38,8
39,6
40,8
41,6
G¹o X.K(tr.tÊn)
1,420
1,624
1,033
1,946
1,722
1,982
2,058
3,047
3,682
3,8
4,55
S.Lcµ phª nh©n
(1000 tÊn)
40,8
90,0
100,0
119,0
136,0
180
218,1
320,0
342,2
370
470
700
Cµ phª xuÊt khÈu
(1000tÊn)
57,4
89,6
93,5
116,2
122,7
156,2
213,0
300
389
350
400
686
Tæng ®µn lîn
12,2
12,3
12,2
13,8
14,8
15,6
16,3
16,9
17,4
17,8
18,2
Tèc ®é t¨ng trëng
n¨m (%)
6,77
1,57
2,17
7,08
3,82
3,92
4,95
4,4
4,32
353
5,2
ChØ tiªu
4,9
Nguån: t¹p chÝ céng s¶n sè7/99,sè10/1998',con sè vµ sù kiÖn 12/99
4. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ nguån vèn vµ sö dông vèn ®Çu t
4.1. H¹n chÕ vÒ nguån vèn
+Nguån vèn ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc cho n«ng nghiÖp (nh ®· ph©n tÝch
ë trªn ) cho thÊy trong thêi gian qua tuy t¨ng vÒ sè tuyÖt ®èi, nhng lËi gi¶m vÒ tû
träng (nh b¶ng sè 2). Cã tÝnh vèn ®Çu t cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n gi¶m c¶ vÒ
vÒ tû träng vµ sè lîng tuyÖt ®èi nh :§ång Nai tõ 48,5 tû ®ång n¨m 1995 xuèng
44,2 tû ®ång n¨m 1996 vµ 38,8 tû ®ång n¨m 1997, tû träng tõ 10% xuèng cßn
6,3% vµ 4,8% trong 3 n¨m t¬ng øng yªu cÇu ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n.
Tuy r»ng, ®Çu t cho n«ng nghiÖp kh«ng ®em l¹i sù ®uæi kÞp nhanh chãng nh c¸c
níc trong khu vùc b»ng viÖc ®Çu t cho c«ng nghiÖp. Nhng c«ng nghiÖp ho¸ vµ
hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n lµ híng ®i tÊt yÕu cña mét níc n«ng
nghiÖp, nªn viÖc ®Çu t cho n«ng nghiÖp cÇn chó träng h¬n n÷a. +Nguån vèn ®Çu
t trong d©n lµ quan träng nhng cßn h¹n chÕ v× thu nhËp vµ tÝch luü cßn thÊp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
(b¶ng 9), kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tù ®Çu t theo yªu cÇu th©m canh cao, ph¸t triÓn c«ng
nghiÖp vµ doanh nghiÖp n«ng th«n, nhÊt lµ ®Çu t vµo c«ng nghÖ tiªn tiÕn.
B¶ng 9: thu nhËp vµ tû lÖ tÝch luü khu vùc n«ng th«n
N¨m
1989
ChØ tiªu
-Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu
21
ngêi ë n«ng th«n 1 th¸ng
(ngh×n ®ång)
-Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu
36
ngêi c¶ níc 1 th¸ng (ngh×n
®ång)
-Tû lÖ tÝch luü sè GDP
5,2%
kinh tÕ khu vùc n«ng th«n
Nguån: con sè vµ sù kiÖn 6/2000
1995
1998
98 so89 (lÇn)
172
212
10,09
251
386
10,72
10,6%
10%
1,92
+Nguån vèn tÝn dông cña Ng©n hµng n«ng nghiÖp cho vay ®Õn hé s¶n
xuÊt tuy t¨ng, nhng b×nh qu©n 1 hé cßn thÊp. C¬ cÊu cho vay cha hîp lý, vèn vay
ng¾n h¹n lµ chñ yÕu cha phï hîp chu kú s¶n xuÊt n«ng -l©m -thuû s¶n vµ ®Æc
®iÓm c©y trång.
+Nguån ®Çu t trùc tiÕp, gi¸n tiÕp cña khu vùc níc ngoµi trong lÜnh vùc
n«ng nghiÖp hiÖu qu¶ cha cao so víi ®Çu t vµo c¸c lÜnh vùc kh¸c, sè dù ¸n vµ
vèn ®Çu t thÊp. Nh tÝnh to¸n sè Niªn gi¸m thèng kª 1999 th× sè dù ¸n ®Çu t c¶ níc 2800 dù ¸n trong ®ã ®Çu t vµo n«ng - l©m nghiÖp lµ 286 dù ¸n (chiÕm 10,2%),
tæng sè vèn ®Çu t vµo c¶ níc lµ 37.088,4 triÖu USD trong ®ã cho n«ng l©m
nghiÖp lµ 1329 triÖu USD (chiÕm 4%). MÆt kh¸c l¹i chñ yÕu ®Çu t vµo lÜnh vùc
chÕ biÕn, Ýt vµ hÇu nh kh«ng cã ®Çu t vµo nghiªn cøu, vËt nu«i.
+Nguån ®Çu t cña c¸c doanh nghiÖp th× Ýt, më réng s¶n xuÊt cßn cha nhiÒu,
sù trî gióp c¸c hé cho s¶n xuÊt, vÒ vèn kü thuËt trªn ph¬ng diÖn hîp ®ång, hîp
t¸c ®Ó c¸c hé cung cÊp s¶n phÈm cho doanh nghiÖp hä ®· xuÊt hiÖn nh víi c«ng
ty ®êng Lam S¬n Thanh Ho¸, nhng cha nhiÒu. MÆt kh¸c còng lµ do sù h¹n hÑp vÒ
vèn cña c¸c doanh nghiÖp.
4.2. H¹n chÕ vÒ sö dông vèn
.DOC 
25 
62 
79 
