Tài liệu Phép b iện chứng về mâu thuẫn và vận dụng phân tích mâu thuẫn biện chứng trong nền kt nước ta

z TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ *************** TIỂU LUẬN NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CHỦ NGHĨA MAC-LENIN ĐỀ TÀI: PHÉP BIỆN CHỨNG VỀ MÂU THUẪN VÀ VẬN DỤNG PHÂNTÍCH MÂU THUẪN BIỆN CHỨNG TRONG NỀNKINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG Xà HỘI CHỦ NGHĨA Ở NƯỚC TA Giáo viên hướng dẫn Sinh viên thực hiện Lớp Khoa Trần Huy Quang Trần Thị Hồng A8-TC-K48 Tài Chính-Ngân Hàng Hà Nội,ngày 15 tháng 11 năm 2009 Môc lôc 1 Lêi nãi ®Çu 2 Néi dung chi tiÕt A. Lý luËn chung: hÐp biÖn chøng vÒ m©u thuÉn. 1. PhÐp biÖn chøng. 3 2. M©u thuÉn lµ nguån gèc,®éng lùc cña mäi sù ph¸t triÓn. 3 2.1. Nh©n tè t¹o thµnh m©u thuÉn lµ c¸c mÆt ®èi lËp. 3 2.2. Qu¸ tr×nh vËn ®éng cña m©u thuÉn. 4 2.3. ý nghÜa cña m©u thuÉn. 5 B. Ph©n tÝch m©u thuÉn biÖn chøng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta hiÖn nay. 1. M©u thuÉn gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng víi tÝnh ®Þnh híng XHCN. 6 2. M©u thuÉn gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. 8 3. M©u thuÉn gi÷a kinh tÕ thÞ trêng vµ môc tiªu x©y dùng con ngêi XHCN. 11 4. M©u thuÉn gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng víi vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i. 14 16 17 KÕt luËn Tµi liÖu tham kh¶o Lêi nãi ®Çu Thùc hiÖn ®êng lèi §æi Míi cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam, n íc ta chuyÓn nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr êng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Trong qu¸ tr×nh §æi Míi, n íc ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng: gi÷ v÷ng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, kinh tÕ t¨ng trëng kh¸, kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt t¨ng nhiÒu, ®êi sèng cña c¸c tÇng líp nh©n d©n tiÕp tôc ® îc c¶i thiÖn, t×nh h×nh 2 chÝnh trÞ – x· héi c¬ b¶n æn ®Þnh, quèc phßng an ninh ®îc t¨ng cêng, thÕ vµ lùc cña níc ta ®îc n©ng cao trªn trêng quèc tÕ … Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr êng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa vÉn cßn cã nhiÒu m©u thuÉn cÇn ph¶i gi¶i quyÕt vÒ chÝnh trÞ x· héi,con ng êi vµ m«i trêng...§©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch,thêng xuyªn vµ l©u dµi vµ còng lµ vÊn ®Ò quan träng nhÊt trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi ë n íc ta.§Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò trªn mét c¸ch triÖt ®Ó vµ hiÖu qu¶,®iÒu quan träng lµ ph¶i nh×n râ ®îc nh÷nh m©u thuÉn Êy. ChÝnh v× vËy trong qu¸ tr×nh häc m«n Nh÷ng nguyªn lÝ c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c – Lªnin em ®· chän ®Ò tµi: “ PhÐp biÖn chøng vÒ mËu thuÉn vµ vËn dông ph©n tÝch m©u thuÉn biÖn chøng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta” ®Ó viÕt tiÓu luËn. Tuy nhiªn,lµ mét sinh viªn n¨m nhÊt víi tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ thêi gian t×m hiÓu m«n häc cßn h¹n chÕ nªn bµi tiÓu luËn cña em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em mong ®îc nhËn sù gãp ý cña thÇy gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó bµi tiÓu luËn cña em ®îc hoµn chØnh h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Duy Quang ®· gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu m«n häc Nh÷ng nguyªn lÝ c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c – Lªnin vµ thùc hiÖn bµi tiÓu luËn nµy. Néi dung chi tiÕt A.LÝ luËn chung:PhÐp biÖn chøng vÒ m©u thuÉn. 1. PhÐp biÖn chøng: PhÐp biÖn chøng lµ häc thuyÕt nghiªn cøu, kh¸i qu¸t biÖn chøng cña thÕ giíi thµnh hÖ thèng c¸c nguyªn lý, quy luËt khoa häc nh»m x©y dùng hÖ thèng c¸c nguyªn t¾c ph¬ng ph¸p luËn cña nhËn thøc vµ thùc tiÔn. Víi ý nghÜa nh vËy, phÐp biÖn chøng thuéc vÒ biÖn chøng chñ quan ®ång thêi nã còng ®èi lËp víi phÐp siªu h×nh – ph¬ng ph¸p t duy vÒ sù vËt, hiÖn tîng cña thÕ giíi trong tr¹ng th¸i c« lËp vµ bÊt biÕn. 2.M©u thuÉn lµ nguån gèc,®éng lùc cña mäi sù ph¸t triÓn Trong phÐp biÖn chøng, kh¸i niÖm m©u thuÉn dïng ®Ó chØ mèi liªn hÖ thèng nhÊt, ®Êu tranh vµ chuyÓn ho¸ gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp cña mçi sù vËt, hiÖn tîng hoÆc 3 gi÷a c¸c sù vËt hiÖn tîng, hiÖn tîng víi nhau. §©y lµ quan niÖm biÖn chøng vÒ m©u thuÉn, kh¸c c¨n b¶n víi quan niÖm siªu h×nh vÒ m©u thuÉn. Theo quan niÖm siªu h×nh, m©u thuÉn lµ c¸i ®èi lËp ph¶n logic, kh«ng cã sù thèng nhÊt, kh«ng cã sù chuyÓn ho¸ biÖn chøng gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp. 2.1. Nh©n tè t¹o thµnh m©u thuÉn lµ mÆt ®èi lËp. Kh¸i niÖm mÆt ®èi lËp dïng ®Ó chØ nh÷ng mÆt, nh÷ng thuéc tÝnh, nh÷ng khuynh híng vËn ®éng tr¸i ngîc nhau nhng ®ång thêi l¹i lµ ®iÒu kiÖn, tiÒn ®Ò tån t¹i cña nhau. MÆt ®èi lËp tån t¹i kh¸ch quan phæ biÕn ë mäi sù vËt hiÖn tîng. M©u thuÉn biÖn chøng lµ sù thèng nhÊt vµ ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp. M©u thuÉn biÖn chøng mang tÝnh: +Kh¸ch quan – phæ biÕn: Theo ¡ngghen:“NÕu b¶n th©n sù di chuyÓn mét c¸ch m¸y mãc ®¬n gi¶n ®· chøa ®ùng m©u thuÉn,th× tÊt nhiªn nh÷ng hinh thøc vËn ®éng cao h¬n cña vËt chÊt vµ ®¨c biÖt lµ cña sù sèng hò c¬ vµ sù sèng h÷u c¬ ®ã l¹i cµng ph¶i chøa ®ùng m©u thuÉn…Sù sèng chÝnh lµ ¬ chç mét sinh vËt trong lóc võa lµ nã nh ng võa lµ mét c¸i kh¸c.Nh vËy sù sèng còng lµ mét m©u thuÉn tån t¹i trong b¶n th©n c¸c sù vËt vµ c¸c qu¸ tr×nh,mét m©u thuÉn thêng xuyªn n¶y sinh vµ tù gi¶i quyÕt,vµ khi m©u thuÉn chÊm døt th× sù sèng còng chÊm døt vµ c¸i chÕt x¶y ra.Còng nh chóng ta ®· thÊy r»ng trong lÜnh vùc t duy,chóng ta kh«ng thÓ tho¸t khái m©u thuÉn;ch¼ng h¹n nh m©u thuÉn gi÷a n¨ng lùc nhËn thøc v« tËn bªn trong cña con ngêi víi sù tån t¹i thùc tÕ cña n¨ng lùc Êy trong nh÷ng con ngêi bÞ h¹n chÕ bëi hoµn c¶nh bªn ngoµi vµ bÞ h¹n chÕ,trong nh÷ng n¨ng lùc nhËn thøc.-m©u thuÉn nµy ®¬c gi¶i quyÕt trong sù nèi tiÕp cña c¸c hÖ,sù nèi tiÕp ®ã ®èi víi chóng ta trªn thùc tiÔn còng lµ v« tËn,-vµ ®îc gi¶i quyÕt trong sù vËn ®éng ®i lªn v« tËn”. +§a d¹ng – phong phó. Mçi sù vËt, hiÖn tîng, qu¸ tr×nh ®Òu cã thÓ bao hµm nhiÒu lo¹i m©u thu©n kh¸c nhau, biÓu hiÖn kh¸c nhau trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö, cô thÓ kh¸c nhau; chóng gi÷ vÞ trÝ, vai trß kh¸c nhau ®èi víi sù tån t¹i, vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña sù vËt. §ã lµ: m©u thuÉn bªn trong vµ bªn ngoµi, c¬ b¶n vµ kh«ng c¬ b¶n, chñ yÕu vµ thø yÕu,… Trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau còng tån t¹i nh÷ng m©u thuÉn víi nh÷ng tÝnh chÊt kh¸c nhau t¹o nªn tÝnh phong phó trong sù biÓu hiÖn cña m©u thuÉn. 4 2.2. Qu¸ tr×nh vËn ®éng cña m©u thuÉn. Sù thèng nhÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ sù n¬ng tùa nhau, sù cïng tån t¹i kh«ng thÓ t¸ch rêi nhau. Sù ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ sù t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau cña c¸c mÆt ®èi lËp theo khuynh híng bµi trõ lÉn nhau. Qu¸ tr×nh thèng nhÊt vµ ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp tÊt yÕu dÉn ®Õn sù chuyÓn ho¸ gi÷a chóng. Sù chuyÓn ho¸ gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp diÔn ra hÕt søc phong phó, ®a d¹ng tuú thuéc vµ tÝnh chÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp còng nh tuú thuéc vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ. Trong sù thèng nhÊt vµ ®Êu tranh gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp, sù ®Êu tranh gi÷a chóng lµ tuyÖt ®èi, cßn sù thèng nhÊt gi÷a chóng lµ t¬ng ®èi. BÊt kú sù vËt hiÖn, tîng nµo còng cã sù thèng nhÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp ( sù thèng nhÊt gióp sù vËt tån t¹i, sù ®Êu tranh gióp sù vËt ph¸t triÓn) VÞ trÝ, vai trß cña sù thèng nhÊt vµ sù ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ kh«ng gièng nhau. Sù thèng nhÊt cã chøc n¨ng , vÞ trÝ lµ duy tr× ë tr¹ng th¸i c©n b»ng phÈm chÊt x¸c ®Þnh cña sù vËt hiÖn tîng. Sù ®Êu tranh cã cã chøc n¨ng, vÞ trÝ duy tr× sù biÕn ®æi vµ vËn ®éng cña c¸c sù vËt hiÖn tîng. §Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ mét qu¸ tr×nh trong ®ã m©u thuÉn ®îc gi¶i quyÕt th«ng qua nh÷ng giai ®o¹n cô thÓ, gåm 3 giai ®o¹n c¬ b¶n: - BiÓu hiÖn sù kh¸c nhau gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp, m©u thuÉn biÖn chøng cha h×nh thµnh. - C¸c mÆt ®èi lËp xung ®ét gay g¾t víi nhau h×nh thµnh m©u thuÉn biÖn chøng. - Sù chuyÓn ho¸ gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp lµm cho m©u thuÉn biÖn chøng ®îc gi¶i quyÕt t¬ng øng mét sù vËt, hiÖn tîng vÒ chÊt ®îc h×nh thµnh thay thÕ cho sù vËt, hiÖn tîng cò. Cã hai c¸ch chuyÓn ho¸ gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp: + BiÕn ®æi vÒ chÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp. + C¶ hai mÆt ®èi lËp cïng chuyÓn ho¸ ®Õn mét h×nh thøc cao h¬n dÉn ®Õn xuÊt hiÖn nh÷ng mÆt ®èi lËp míi. Trong sù vËt hiÖn tîng míi ra ®êi cã chøa ®ùng c¸c mÆt ®èi lËp míi. C¸c mÆt ®èi lËp nµy t¸c ®éng qua l¹i víi nhau ®Ó t¹o thµnh m©u thuÉn biÖn chøng míi. 5 2.3. ý nghÜa cña m©u thuÉn. -Trong nhËn thøc vµ thùc tiÔn cÇn ph¶i t«n träng m©u thuÉn, ph¸t hiÖn m©u thuÉn, ph©n tÝch ®Çy ®ñ c¸c mÆt ®èi lËp, n¾m ®îc b¶n chÊt, nguån gèc, khuynh híng cña sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn. V.I.Lªnin ®· cho r»ng: “ Sù ph©n ®«i cña c¸i thèng nhÊt vµ nhËn thøc c¸c bé phËn m©u thuÉn cña nã … ®ã lµ thùc chÊt … cña phÐp biÖn chøng”. -Trong nhËn thøc vµ gi¶i quyÕt m©u thuÉn cÇn ph¶i cã quan ®iÓm lÞch sö-cô thÓ biÕt ph©n tÝch cô thÓ tõng lo¹i m©u thuÉn vµ cã ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt phï hîp. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nhËn thøc vµ thùc tiÔn cÇn ph©n biÖt ®óng vai trß, vÞ trÝ cña c¸c lo¹i m©u thuÉn trong tõng hoµn c¶nh, ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh; nh÷ng ®Æc ®iÓm cña m©u thuÉn ®ã ®Ó t×m ra ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tõng lo¹i m©u thuÉn mét c¸ch ®óng ®¾n nhÊt. B.Ph©n tÝch m©u thuÉn biÖn chøng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr êng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta 1.M©u thuÉn gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr êng víi tÝnh ®Þnh h íng x· héi chñ nghÜa. Qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n íc ta tõ mét níc phong kiÕn ®i lªn bá qua giai ®o¹n t b¶n chñ nghÜa nªn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ thö th¸ch, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc kinh tÕ. §iÒu ®ã ®ßi hái nhµ n íc ta ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr êng nhng vÉn gi÷ v÷ng ®îc ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Tríc ®©y ®Ó x©y dùng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h íng x· héi chñ nghÜa níc ta ®· x©y dùng mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch víi hai h×nh thøc së h÷u lµ së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ. V× vËy ®· lµm k×m h·m sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Khi ®Êt níc ta hoµn toµn thèng nhÊt, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· x¸c ®Þnh níc ta sÏ ®i lªn chñ nghÜa x· héi bá qua giai ®o¹n t b¶n chñ nghÜa. Nhng lóc ®ã chóng ta cßn nhËn thøc ®¬n gi¶n vÒ chñ nghÜa x· héi vµ con ® êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi nªn chóng ta ®· coi chñ nghÜa x· héi lµ mét nhµ n íc cña d©n vµ do d©n lµm chñ, xo¸ bá chÕ ®é t h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt nªn ®· thiÕt lËp nªn mét nÒn kinh tÕ mµ chØ cã së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ. Do ®ã ®· t¹o nªn mét nÒn kinh tÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp. HËu qu¶ lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ níc lµm thay chøc n¨ng qu¶n lý s¶n xuÊt 6 kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cßn c¸c doanh nghiÖp võa bÞ trãi buéc v× kh«ng cã quyÒn tù chñ, võa û l¹i vµo cÊp trªn v× kh«ng bÞ rµng buéc víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Thªm vµo ®ã bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh lµm triÖt ®i tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, h×nh thµnh c¬ chÕ k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Khi ®ã chñ yÕu ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu réng chø kh«ng ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu s©u. V× vËy, t¹i ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI n¨m 1986, §¶ng ta ®· ®Ò ra ph ¬ng híng ®æi míi kinh tÕ lµ chuyÓn nÒn kinh tÕ níc ta sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr êng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc. Nh vËy chÊp nhËn nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ chóng ta chÊp nhËn sù m©u thuÉn cña nã víi tÝnh ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa v× nÒn kinh tÕ thÞ tr êng gåm cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, nhiÒu h×nh thøc së h÷u vµ do ®ã còng cã nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi. Sù phøc t¹p vµ ®a d¹ng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµm cho ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ngµy cµng khã kh¨n vµ ®ßi hái ph¶i cã sù qu¶n lý chÆt chÏ cña nhµ níc. Mçi thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é cã b¶n chÊt kinh tÕ x· héi riªng, nªn bªn c¹nh sù thèng nhÊt cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, cßn cã nh÷ng kh¸c biÖt vµ m©u thuÉn khiÕn cho nÒn kinh tÕ thÞ trêng níc ta ph¸t triÓn theo nh÷ng ph¬ng híng kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é t h÷u tuy cã vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt viÖc lµm, nh ng v× dùa trªn chÕ ®é t h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt, nªn chóng kh«ng tr¸nh khái tÝnh tù ph¸t ch¹y theo lîi nhuËn ®¬n thuÇn, n¶y sinh nh÷ng hiÖn t îng tiªu cùc lµm tæn h¹i ®Õn lîi Ých chung cña x· héi. V× vËy, thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc ph¶i ®îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ ®Ó thùc hiÖn tèt vai trß cña m×nh; ®ång thêi Nhµ níc ph¶i thùc hiÖn tèt vai trß qu¶n lý vü m« kinh tÕ – x· héi ®Ó ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h íng x· héi chñ nghÜa. 2. M©u thuÉn gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ m©u thuÉn c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, th× vÊn ®Ò lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p. xÐt trªn ph¬ng diÖn triÕt häc, th× lùc lîng s¶n xuÊt lµ néi dung, cßn quan hÖ s¶n xuÊt lµ ý thøc, lùc lîng s¶n xuÊt lµ yÕu tè ®éng, lu«n lu«n thay ®æi, vµ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh quan hÖ s¶n 7 xuÊt. Khi lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh th× quan hÖ s¶n xuÊt lóc nµy tá ra kh«ng cßn phï hîp n÷a vµ trë thµnh yÕu tè k×m h·m. §Ó më ®êng cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn th× cÇn thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt cò b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau, nã lµ thíc ®o ®Ó ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia. ¥ ViÖt Nam, mÆc dï nhµ níc ®· cã rÊt nhiÒu chÝnh s¸ch ®Ó c©n ®èi sao cho LLSX – QHSX ph¸t triÓn song song ®ång bé. Nhng thùc tÕ cho thÊy, khi b¾t tay vµo x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× LLSX lu«n tá ra m©u thuÉn víi QHSX. TÝnh c¹nh tranh vµ n¨ng ®éng lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, th× ngîc l¹i chóng ta l¹i chËm th¸o gì c¸c víng m¾c vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Ó t¹o ®éng lùc vµ ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp nhµ níc n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, ph¸t huy vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. ViÖc thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc cßn lµm chËm. Cha quan t©m tæng kÕt thùc tiÔn, kÞp thêi chØ ra ph¬ng híng, biÖn ph¸p ®æi míi kinh tÕ hîp t¸c, ®Ó hîp t¸c x· nhiÒu n¬i tan r· hoÆc chØ cßn lµ h×nh thøc, c¶n trë s¶n xuÊt ph¸t triÓn, cha kÞp thêi ®óc kÕt kinh nghiªm, gióp ®ì c¸c h×nh thøc kinh tÕ hîp t¸c míi ph¸t triÓn. Cha gi¶i quyÕt tèt mét sè chÝnh s¸ch ®Ó khuyÕn khÝch kinh tÕ t nh©n ph¸t huy tiÒm n¨ng, ®ång thêi cha qu¶n lý tèt thµnh phÇn kimh tÕ nµy. Qu¶n lý kinh tÕ hîp t¸c liªn doanh víi níc ngoµi cßn nhiÒu s¬ hë. Kinh tÕ vÜ m« cßn nh÷ng yÕu tè thiÕu v÷ng ch¾c. C«ng t¸c tµi chÝnh, ng©n hµng, gi¸ c¶, kÕ ho¹ch ho¸, qui ho¹ch x©y dùng, qu¶n lý ®Êt ®ai cßn yÕu kÐm, thñ tôc ®æi míi hµnh chÝnh chËm. Th¬ng nghiÖp nhµ níc bá trèng mét sè trËn ®Þa quan träng, cha ph¸t huy tèt vai trß chñ ®¹o trªn thÞ trêng. Qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu cßn nhiÒu s¬ hë, tiªu cùc, mét sè trêng hîp g©y ra t¸c ®éng xÊu víi s¶n xuÊt. ChÕ ®é ph©n phèi thu nhËp cßn bÊt hîp lý, béi chi ng©n s¸ch vµ nhËp siªu cßn lín ... §ã lµ mét sè h¹n chÕ cña QHSX k×m h·m LLSX ph¸t triÓn vµ ®iÒu ®ã lµm cho qu¸ tr×nh x©y dùng ®Êt níc cña ta gÆp nhiÒu khã kh¨n. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc ®èi víi chóng ta hiÖn nay ®ã lµ viÖc lµm, t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp lµ mét biÓu hiÖn râ rµng ®Ó chøng tá ®îc r»ng gi÷a LLSX – QHSX cã sù mÊt c©n ®èi. Khi QHSX phï hîp, nã kh«ng nh÷ng gi¶i phãng ®îc søc s¶n xuÊt mµ cßn t¹o tiÒn ®Ò ®Ó thóc ®Èy bíc ph¸t triÓn cña LLSX. V× vËy vÊn ®Ò ®Æt ra cÇn ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó gi¶i quyÕt ®îc m©u thuÉn nµy? 8 CÇn ®æi míi vµ hoµn thiÖn khung ph¸p lý, th¸o gì mäi trë ng¹i vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó huy ®éng tèi ®a mäi nguån lùc, t¹o søc bËt míi cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ víi c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau. Mäi doanh nghiÖp, mäi c«ng d©n ®îc ®Çu t kinh doanh theo h×nh thøc do luËt ®Þnh vµ ®îc ph¸p luËt b¶o vÖ. Mäi tæ chøc kinh doanh theo c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau hoÆc ®an xen hçn hîp ®Òu ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn l©u dµi, hîp t¸c, c¹nh tranh b×nh ®¼ng vµ lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Ph¸t triÓn m¹nh c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa, tõng bíc h×nh thµnh mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh. TiÕp tôc ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nhµ níc ®Ó thøc hiÖn tèt vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ. Ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhµ níc trong nh÷ng s¶n xuÊt vµ dÞch vô quan träng: X©y dùng c¸c tæng c«ng ty nhµ níc ®ñ m¹nh ®Ó lµm nßng cèt trong nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ lín, cã n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, ph©n biÖt quyÒn cña chñ së h÷u vµ quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChuyÓn c¸c doanh nghiÖp nhµ níc kinh doanh sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ c«ng ty tr¸ch nhiÖm hò h¹n hoÆc c«ng ty cæ phÇn. B¶o ®¶m quyÒn tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm ®Çy ®ñ trong s¶n xuÊt, kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, c¹nh tranh b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt,xo¸ bá bao cÊp cña nhµ níc ®èi víi doanh nghiÖp. Thùc hiÖn chñ tr¬ng cæ phÇn ho¸ nh÷ng doanh nghiÖp mµ nhµ níc kh«ng n¾m gi÷ 100% vèn ®Ó huy ®éng thªm vèn, t¹o ®éng lùc vµ c¬ chÕ qu¶n lý n¨ng ®éng thóc ®Èy doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶. Ph¸t triÓn kinh tÕ tËp thÓ víi c¸c h×nh thøc hîp t¸c ®a d¹ng, ph¸t triÓn hîp t¸c x· kinh doanh tæng hîp ®a ngµnh hoÆc chuyªn ngµnh®Ó s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô, t¹o ®iÒu kiÖn më réng qui m« s¶n xuÊt, kinh doanh phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng H×nh thµnh ®ång bé vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn, hoµn thiÖn c¸c lo¹i thÞ trêng ®i ®«i víi viÖc x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý thÓ chÕ, ®Ó thÞ trêng ho¹t ®éng n¨ng ®éng, cã hiÖu qu¶. cã trËt tù, kØ c¬ng trong m«i trêng c¹nh tranh l¹nh m¹nh, c«ng khai minh b¹ch, h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn kinh doanh. Ph¸t triÓn thÞ trêng vèn vµ tiÒn tÖ, tæ chøc vµ vËn hµnh an toµn, hiÖu qu¶ thÞ trêng chøng kho¸n, thÞ trêng b¶o hiÓm, H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ trêng bÊt ®éng 9 s¶n, thÞ trêng lao ®éng. T¹o ®iÒu kiÖn c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi d©n, tõ ®ã n©ng cao ®êi sèng x· héi. Vµ ®iÒu cuèi cïng lµ viÖc ®æi míi chÕ ®é së h÷u, ®ã lµ mÊu chèt quan träng nhÊt trong viÖc c©n b»ng mèi quan hÖ gi÷a LLSX vµ QHSX. . HiÖn nay ë níc ta, mét sè h×nh thøc së h÷u ®· ®îc h×nh thµnh, mét sè h×nh thøc kh¸c ®ang ®îc kh«i phôc hoÆc míi b¾t ®Çu h×nh thµnh. ChÕ ®é nhiÒu h×nh thøc së h÷u trong nÒn kinh tÕ lµ hoµn toµn cã c¬ së kh¸ch quan. §ã lµ nh÷ng thay ®æi diÔn ra trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Tr×nh ®é ph¸t triÓn LLSX vµ x· héi ho¸ s¶n xuÊt trong c¸c khu vùc kinh tÕ quèc d©n kh«ng gièng nhau. Cã nh÷ng kho¶ng c¸ch ®¸ng kÓ trong ph¸t triÓn kü thuËt ë c¸c xÝ nghiÖp, c¸c ngµnh, c¸c vïng kh¸c nhau. ChÝnh v× vËy mµ cÇn ®iÒu chØnh l¹i c¬ cÊu QHSH. Trong viÖc ®æi míi c¸c quan hÖ së h÷u, x¸c lËp nhiÒu h×nh thøc së h÷u, cÇn ph¶i xem xÐt, ®¸nh gi¸ ®óng, t¨ng cêng vai trß chñ ®¹o cña c¸c h×nh thøc së h÷u nhµ níc, b»ng c¸ch c¶i tæ khu vùc nµy: nh÷ng xÝ nghiÖp nµo cÇn ®îc duy tr×, nh÷ng xÝ nghiÖp nµo cÇn ®îc gi¶i thÓ vµ viÖc gi¶i thÓ ®ã ra sao, lµ nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p. ChÝnh v× thÕ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cµng ®ßi hái ph¶i cã sù ®iÒu hµnh hîp lý cña Nhµ níc. 3.M©u thuÉn gi÷a kinh tÕ thÞ trêng vµ môc tiªu x©y dùng con ngêi XHCN Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng muèn x©y dùng chñ nghÜa x· héi tríc hÕt ph¶i cã con ngêi XHCN. YÕu tè con ngêi gi÷ vai trß cùc kú quan träng trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng, bëi con ngêi lµ chñ thÓ cña mäi s¸ng t¹o, cña mäi nguån lùc cña c¶i vËt chÊt v¨n ho¸. Con ngêi ph¸t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, cêng tr¸ng vÒ thÓ chÊt, phong phó vÒ tinh thÇn, trong s¸ng vÒ ®¹o ®øc lµ ®éng lùc cña sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi, lµ môc tiªu cña CNXH. Chóng ta ph¶i b¾t ®Çu tõ con ngêi lµm ®iÓm xuÊt ph¸t. Kinh tÕ thÞ trêng lµ mét lo¹i h×nh kinh tÕ mµ trong ®ã c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a con ngêi víi con ngêi ®îc biÓu hiÖn th«ng qua thÞ trêng, tøc lµ th«ng qua viÖc mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸ tiÒn tÖ trªn thÞ trêng. Trong kinh tÕ thÞ trêng, c¸c quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ ph¸t triÓn, më réng, bao qu¸t trªn mäi lÜnh vùc, cã ý nghÜa phæ biÕn ®èi víi ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng. Do nÈy sinh vµ ho¹t ®éng mét c¸ch kh¸ch quan trong ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh. Kinh tÕ thÞ trêng ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ v¨n minh vµ ph¸t triÓn x· héi lµ nh©n tè ph¸t triÓn søc s¶n xuÊt, t¨ng trëng kinh tÕ, thóc ®Èy x· héi tiÕn lªn. tuy nhiªn, kinh tÕ thÞ trêng còng cã nh÷ng khuyÕt 10 tËt nh sù c¹nh tranh l¹nh lïng, tÝnh tù ph¸t mï qu¸ng dÉn ®Õn sù ph¸ s¶n, thÊt nghiÖp, khñng ho¶ng chu kú. XuÊt ph¸t tõ sù ph©n tÝch trªn ®©y, chóng ta ®· thÊy r»ng ®æi míi ë níc ta hiÖn nay kh«ng thÓ x©y dùng vµ ph¸t triÓn con ngêi nÕu thiÕu yÕu tè kinh tÕ thÞ trêng. Do hËu qu¶ cña nhiÒu n¨m chiÕn tranh, cña nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, cña c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp… nÒn kinh tÕ n íc ta ®· tôt hËu nghiªm träng so víi khu vùc vµ quèc tÕ. Trong bèi c¶nh ®ã, kinh tÕ thÞ trêng lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng ®a nÒn kinh tÕ níc ta ra khái khñng ho¶ng vµ ph¸t triÓn, phôc håi s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh tèc ®é t¨ng trëng b¾t kÞp bíc tiÕn cña thêi ®¹i. Trªn c¬ së ®ã, ®êi sèng cña nh©n d©n ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn vµ n©ng cao, nh÷ng nhu cÇu sinh ho¹t vËt chÊt c¬ b¶n nhanh chãng. Con ngêi kh«ng thÓ cã c¬ thÓ khoÎ m¹nh nÕu thiÕu ¨n, thiÕu mÆc, thiÕu c¸c ®iÒu kiÖn y tÕ hiÖn ®¹i ®Ó ch¨m sãc gi÷ g×n søc khoÎ. Con ngêi kh«ng thÓ cã trÝ tuÖ minh mÉn, ph¸t triÓn nÕu c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng häc tËp nghiªn cøu khoa häc kh«ng ®îc ®¸p øng. ViÖc x©y dùng, cñng cè, hoµn thiÖn cã chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN còng ®ång nghÜa víi viÖc t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn chiÕn lîc x©y dùng vµ ph¸t triÓn con ngêi cho thÕ kû XXI. Trong nh÷ng n¨m qua, kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta ®· ®îc nh©n d©n hëng øng réng r·i vµ ®i vµo cuéc sèng rÊt nhanh chãng, gãp phÇn kh¬i dËy nhiÒu tiÒm n¨ng s¸ng t¹o, lµm cho nÒn kinh tÕ sèng ®ång h¬n, bé mÆt thÞ trêng ®îc thay ®æi vµ s«i ®éng h¬n. §©y lµ nh÷ng kÕt qu¶ ®óng ®¾n c¸c quy luËt kh¸ch quan cña x· héi. Qu¸ tr×nh biÖn ch÷ng ®i lªn CNXH tõ kh¸ch quan ®ang trë thµnh nhËn thøc chñ quan quy m« toµn x· héi. Bªn c¹nh ®ã, cã mét khÝa c¹nh kh¸c còng cÇn ®îc ®Ò cËp ®Õn: kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta hiÖn nay kh«ng chØ t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó x©y dùng, ph¸t huy nguån lùc con ngêi mµ cßn t¹o ra m«i trêng thÝch hîp cho con ngêi ph¸t triÒn hoµn toµn, toµn diÖn c¶ vÒ thÓ chÊt lÉn tinh thÇn. Kinh tÕ thÞ trêng t¹o ra sù c¹nh tranh, ch¹y ®ua quyÕt liÖt. §iÒu ®ã buéc con ngêi ph¶i n¨ng ®éng s¸ng t¹o, linh ho¹t, cã t¸c phong nhanh nh¹y, cã ®Çu ãc quan s¸t, ph©n tÝch ®Ó thùc tiÔn cña con ngêi gãp phÇn lµm gi¶m ®i sù chËm ch¹p vµ tr× trÖ vèn cã cña con ngêi ViÖt Nam. Kinh tÕ thÞ trêng t¹o ra nh÷ng ®iÓu kiÖn thÝch hîp cho con ngêi më réng c¸c quan hÖ bu«n b¸n giao lu, tõ ®ã h×nh thµnh c¸c chuÈn mùc v¨n ho¸ ®¹o ®øc theo tiªu trÝ thÞ trêng nh ch÷ tÝn trong chÊt lîng vµ giao dÞch….§©y còng lµ mét h íng tèt ®Ñp bï ®¾p nh÷ng thiÕu hôt trong gi¶i trÝ cña con ngêi ViÖt Nam. 11 Tuy nhiªn, cÇn ph¶i thÊy r»ng kh«ng ph¶i cø x©y dùng ®îc kinh tÕ thÞ trêng lµ nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp tù nã h×nh thµnh cho con ngêi. Cã nh÷ng lóc, nh÷ng n¬i, kinh tÕ thÞ trêng kh«ng nh÷ng lµm cho ngêi ta n¨ng ®éng h¬n, tèt ®Ñp h¬n mµ ngîc l¹i, cßn lµm tha ho¸ b¶n chÊt con ngêi, biÕn con ngêi thµnh g· n« lÖ sïng b¸i ®ång tiÒn hoÆc kÎ ®¹o ®øc gi¶ chØ biÕt t«n träng søc m¹nh vµ lîi Ých c¸ nh©n, s½n sµng chµ ®¹p lªn nh©n phÈm, v¨n ho¸, ®¹o ®øc, lu©n lý…Bªn c¹nh nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc, kinh tÕ thÞ trêng còng cã nhiÒu khuyÕt tËt, h¹n chÕ g©y ra nh÷ng t¸c ®éng xÊu. §¬n gi¶n vÝ dô nh: tÖ n¹n th¬ng m¹i ho¸ trêng häc, xem nhÑ truyÒn thèng t«n s träng ®¹o. Quan hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ lµm s«i ®éng thÞ trêng nhng còng lµm sãi mßn nh©n c¸ch vµ phÈm chÊt con ngêi. Ngoµi ra, ®i kÌm víi kinh tÕ thÞ trêng lµ hµng lo¹t c¸c tÖ n¹n x· héi dÔ ®a ®Õn sù rèi lo¹n, khñng ho¶ng cho gia ®×nh, h¹t nh©n- tÕ bµo cña x· héi. N¹n cê b¹c, rîu chÌ, m¹i d©m…lµ nh÷ng c¨n bÖnh trÇm kha kh«ng dÔ bÒ kh¾c phôc trong kinh tÕ thÞ trêng. ThËt kh«ng sai khi h×nh dung kinh tÕ thÞ trêng lµ con dao hai lìi, nÕu dïng kh«ng cÇn thËn sÏ bÞ ®øt tay. Nh÷ng ph©n tÝch trªn ®©y cho thÊy, kinh tÕ thÞ trêng lµ môc tiªu x©y dùng con ngêi XHCN lµ mét m©u thuÉn biÖn chøng trong thùc tiÔn níc ta hiÖn nay. §©y lµ hai mÆt ®èi lËp cña mét m©u thuÉn x· héi. Gi÷a kinh tÕ thÞ trêng vµ qu¸ tr×nh x©y dùng con ngêi võa cã sù thèng nhÊt, võa cã sù ®Êu tranh. Kinh tÕ thÞ trêng võa t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng, ph¸t huy nh÷ng nguån lùc con ngêi, võa t¹o ra nh÷ng ®éc tè huû ho¹i ®Çu ®éc con ngêi. ViÖc gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn trªn ®©y lµ viÖc lµm kh«ng hÒ ®¬n gi¶n. §èi víi níc ta m©u thuÉn gia kinh tÕ thÞ trêng vµ qu¸ tr×nh x©y dùng con ngêi ®îc gi¶i quyÕt b»ng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng, b»ng sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng CNXH. §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh “ s¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng ®èi lËp víi CNXH mµ lµ thµnh phÇn cÇn thiÕt cho c«ng cuéc x©y dùng XHCN vµ c¶ khi CNXH ®· ®îc x©y dùng “ Nh vËy, §¶ng ta v¹ch râ sù thèng nhÊt gi÷a kinh tÕ thÞ trêng vµ môc tiªu x©y dùng chñ nghÜa. ViÖc ¸p dông c¬ chÕ thÞ trêng ®ßi hái ph¶i n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý tÇm vÜ m« cña nhµ níc, ®ång thêi x¸c nhËn ®Çy ®ñ chÕ ®é tù chñ cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh. Thùc hiÖn tèt c¸c vÊn ®Ò nµy sÏ ph¸t huy ®îc nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc to lín còng nh ng¨n ngõa h¹n chÕ kh¾c phôc nh÷ng tiªu cùc cña kinh tÕ thÞ trêng. C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i híng vµo phôc vô c«ng cuéc x©y dùng nguån lùc con ngêi. CÇn ph¶i tݪn hµnh c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ gi¸o dôc nh»m lo¹i bá t©m lý sïng b¸i ®ång tiÒn, bÊt chÊp ®¹o lý coi thêng c¸c gi¸ trÞ nh©n v¨n, ph¶i ra søc ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn nh©n ®¹o, thÈm mü, c¸c di s¶n v¨n ho¸ nghÖ thuËt cña d©n téc nh néi dung cña nghÞ quyÕt TW 5 ®· nªu. §©y chÝnh lµ c«ng cô lµ ph¬ng tiÖn quan träng ®Ó t¸c ®éng, gãp phÇn gi¶i quyÕt m©u thuÉn ®· nªu trªn. 12 4.M©u thuÉn gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr êng víi vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr êng sinh th¸i NÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®· lµm cho m«i trêng ngµy cµng « nhiÔm. Trong suèt nh÷ng n¨m qua, con ngêi ®· thêng xuyªn t¸c ®éng trùc tiÕp tíi thiªn nhiªn vµ c¶i biÕn m«i trêng sèng. Con ngêi ®· khai th¸c than ®¸, s¾t, vµ c¸c kim lo¹i kh¸c, n¾n dßng s«ng, ®µo kªnh, b¹t nói, x©y dùng c¸c tr¹m thuû ®iÖn víi c¸c hå chøa n íc nh©n t¹o … nh÷ng ho¹t ®éng ®ã ®· ¶nh hëng tíi khÝ hËu, tõ ®ã t¸c ®éng m¹nh tíi sinh quyÓn. Tr íc ®©y, ë níc ta cã 3/4 diÖn tÝch ®Êt ®ai lµ rõng, nay chØ cßn 1/4 lµ rõng. NhiÒu lo¹i gç quý nh gô, l¸t hoa, gi¸ng h¬ng, sÕn, t¸u … ®· bÞ khai th¸c ®Õn møc gÇn nh c¹n kiÖt. Rõng bÞ triÖt h¹ nhiÒu lµm cho lîng «xi trong kh«ng khÝ vµ lîng chÊt h÷u c¬ s¶n sinh bÞ gi¶m sót râ rÖt. Lîng níc dù tr÷ do rõng gi÷ l¹i ngµy cµng Ýt dÇn, lµm cho qu¸ tr×nh sa m¹c ho¸ vµ th¶o nguyªn ho¸ cµng t¨ng nhanh. Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ nhanh lµm cho diÖn tÝch ®Êt trång ngµy cµng bÞ thu hÑp. Sù ph©n phèi níc ngät cho ngêi vµ cho vËt nu«i, c©y trång còng bÞ h¹n chÕ. TiÕn bé khoa häc kÜ thuËt ® îc øng dông tÝch cùc vµo s¶n xuÊt ®· kÐo theo sù nhiÔm bÈn cña tÊt c¶ c¸c quyÓn. C¸c chÊt th¶i cña nhµ m¸y lµm cho c¸c hå ao, s«ng ngßi, cöa biÓn, c¶ng vµ biÓn c¶ bÞ nhiÔm bÈn ngµy cµng nhiÒu. C¸c tÇu biÓn ®· th¶i ra biÓn vµ ®¹i d ¬ng nhiÒu chÊt th¶i ®éc h¹i, lµm chÕt nhiÒu sinh vËt næi vµ nh÷ng sinh vËt kh¸c ¨n sinh vËt næi còng chÕt theo… Nh÷ng khÝ th¶i cña c¸c nhµ m¸y khi vµo trong khÝ quyÓn ®· lµm t¨ng lîng khÝ CO vµ CO 2 trong kh«ng khÝ g©y hiÖn tîng hiÖu øng nhµ kÝnh, g©y thñng tÇng «z«n, lµm cho tr¸i ®Êt nãng lªn dÉn ®Õn b¨ng ë hai cùc Tr¸i §Êt tan ra, v× vËy níc biÓn sÏ d©ng lªn vµ nhÊn ch×m ®Êt liÒn. Sù « nhiÔm bÇu khÝ quyÓn lµm cho tr¸i ®Êt ngµy cµng nãng lªn dÉn ®Õn sù thay ®æi thêi tiÕt, khÝ hËu ë ViÖt Nam còng nh ë c¸c khu vùc kh¸c trªn thÕ giíi. GÇn ®©y hiÖn tîng sãng thÇn ®· g©y thiÖt h¹i nÆng nÒ vÒ ng êi vµ cña cho c¸c níc ë khu vùc Nam ¸ vµ §«ng Nam ë níc ta, tuy kh«ng n»m trong khu vùc ¶nh hëng cña sãng thÇn nhng víi thêi tiÕt kh« vµ nhiÖt ®é cao ®· g©y ra hµng lo¹t c¸c vô ch¸y rõng ë S¬n La vµ h¹n h¸n ë T©y Nguyªn, Ninh ThuËn, B×nh ThuËn… 13 Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr êng th× nã ®· kÐo theo hµng lo¹t c¸c nh©n tè g©y ¶nh hëng ®Õn m«i trêng sinh th¸i. §©y lµ vÊn ®Ò quan träng ®îc ®Æt ra kh«ng chØ ë ViÖt Nam mµ c¶ trªn toµn thÕ giíi. Nã ®ßi hái cÇn ph¶i ®îc gi¶i quyÕt triÖt ®Ó nÕu kh«ng m«i trêng bÞ ph¸ huû lµ con ngêi sÏ tù huû ho¹i m«i trêng sèng cña chÝnh b¶n th©n m×nh. Sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia chØ cã thÓ bÒn v÷ng khi m«i trêng sèng vµ thiªn nhiªn ®îc b¶o vÖ tèt, duy tr× ®îc mèi c©n b»ng sinh th¸I, tr¸nh bÞ « nhiÔm vµ biÕt c¸ch khai th¸c, sö dông, phôc håi mét c¸ch hîp lý nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. 14 kÕt luËn M©u thuÉn lµ mét hiÖn tîng kh¸ch quan phæ biÕn h×nh thµnh tõ nh÷ng cÊu tróc vµ thuéc tÝnh bªn trong vèn cã tù th©n cña tÊt c¶ c¸c sù vËt, hiÖn t îng trong b¶n th©n thÕ giíi kh¸ch quan….do ®ã trong ho¹t ®éng thùc tiÔn ph©n tÝch tõng mÆt ®éc lËp t¹o thµnh m©u thuÉn cô thÓ ®Ó nhËn thøc ®îc b¶n th©n khuynh híng vËn ®éng, ph¸t triÓn cña sù vËt hiÖn tîng . CÇn n¾m v÷ng nguyªn t¾c ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn. ®ã lµ sù ®Êu tranh gi÷a hai mÆt ®èi lËp diÔn ra theo quy luËt ph¸ vì nh÷ng c¸i cò ®Ó thiÕt lËp c¸i míi tiÕn bé h¬n. V× vËy, trong ®êi sèng x· héi, mäi hµnh vi ®Êu tranh cÇn ®îc coi lµ ch©n chÝnh khi nã thóc ®Èy sù ph¸t triÓn. Trong thêi kú chuyÓn nÒn kinh tÕ ë ViÖt Nam tõ kÕ ho¹ch tËp trung quan liªu,bao cÊp chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Chñ tr¬ng l·nh ®¹o cña ®¶ng lµ rÊt ®óng ®¾n tuy nhiªn trong thùc hiÖn cßn nhiÒu thiÕu sãt, m©u thuÉn gi÷a c¸c vÊn ®Ò nÈy sinh, nhng nh÷ng m©u thuÉn ®ã l¹i ®ßi hái chóng ta ph¶i gi¶i quyÕt cã nh thÕ kinh tÕ míi ph¸t triÓn theo ®óng nghÜa ®æi m¬Ý cña nã. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o t×nh nh÷ng nguyªn lÝ c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin Bé Gi¸o Dôc vµ §µo T¹o,NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia,2009. 2. File 130 bµi tiÓu luËn triÕt häc:T060,T009,T077. 15 16