Phát triển xuất khẩu lao động trong thời kì hội nhập kinh tế quốc tế
Phát triển xuất khẩu lao động trong thời
kì hội nhập kinh tế quốc tế
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi,
Các số liệu và kết quả nêu trong luận án là trung thực.
ii
MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
MỞ ĐẦU…………………………………………………………………………… .
01
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG
TRONG HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ......................................... 08
1.1. XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG…………………………………………………...
08
1.1.1. Khái niệm……………………………………………………………………...
08
1.1.2. Một số quan niệm khác về xuất khẩu lao động……...
………………………... 10
1.1.3. Các hình thức xuất khẩu lao động
……………………………………………….. 12
1.1.4. Vai trò và tác động của xuất khẩu lao động trong nền kinh tế thị
trường….…. 13
1.1.4.1. Các tác động tích cực đối với nước xuất khẩu lao
động……………………… 14
1.1.4.2. Các tác động tiêu cực đối với nước xuất khẩu lao
động…………………………. 17
1.1.4.3. Các tác động tích cực đối với nước nhập khẩu lao
động………………………… 18
1.1.4.4. Các tác động tiêu cực đối với nước nhập khẩu lao
động………………….………. 18
1.1.5. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả xuất khẩu lao
động…………………………... 19
1.2. PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG TRONG HỘI NHẬP
KINH TẾ QUỐC TẾ………………………………………………….……… 24
1.2.1. Khái niệm………………………………………………………….….
………...24
1.2.2. Phát triển xuất khẩu lao động và hội nhập kinh tế quốc
tế………………..….. 25
iii
1.2.3. Quản lý trong phát triển xuất khẩu lao
động…………………………………. 28
1.2.3.1. Quản lý nhà nước về xuất khẩu lao
động……………………………………….. 30
1.2.3.2. Quản trị phát triển xuất khẩu lao động của doanh nghiệp……….
…………… 32
1.2.3.3. Quản lý người lao động làm việc ở nước
ngoài……………………………….. 36
1.2.3.4. Hợp đồng trong xuất khẩu lao động……………………………….
……………….. 38
1.2.4. Các yếu tố tác động đến phát triển xuất khẩu lao
động………………………..40
1.2.4.1. Nhóm các yếu tố về cầu trong xuất khẩu lao
động…………………………….. 40
1.2.4.2. Nhóm các yếu tố về cung trong xuất khẩu lao động………… ..
………….…… 41
1.2.4.3. Nhóm các yếu tố về tài chính và hiệu quả kinh tế của xuất khẩu lao
động…. 43
1.2.4.4. Nhóm các yếu tố về cơ chế tổ chức và quản lý xuất khẩu lao
động………….. 44
1.2.5. Một số mô hình có liên quan đến phát triển xuất khẩu lao động
………………46
1.2.5.1. Mô hình “ lực đẩy – lực hút ”
Ravenstien………………………………………..46
1.2.5.2. Mô hình chi phí Stouffer và
Lowsy………………………………………………. 47
1.2.5.3. Mô hình chi phí - lợi ích kinh tế
Sjaastad……………………………………….. 48
1.2.6. Mô hình nghiên cứu mức độ tác động của các yếu tố đến sự phát triển
xuất khẩu lao động Việt Nam………………………………………………… 49
1.3. KINH NGHIỆM XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG CỦA MỘT SỐ NƯỚC..........
52
1.3.1. Kinh nghiệm của
Philipin................................................................................... 52
1.3.2. Kinh nghiệm của Thái
Lan................................................................................. 54
1.3.3. Kinh nghiệm của
Indonesia................................................................................ 56
1.3.4. Kinh nghiệm của Trung
Quốc............................................................................ 58
1.3.5. Bài học kinh nghiệm từ xuất khẩu lao động của các
nước................................. 59
Tóm tắt chương
1......................................................................................................................
62
iv
Chương 2. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT NAM
TRONG THỜI KỲ HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ VỪA QUA......... 63
2.1. THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM
QUA….63
2.1.1. Cung lao động…………………………………………………………………
63
2.1.2. Cầu lao
động....................................................................................................... 66
2.1.3. Quan hệ cung - cầu lao
động.............................................................................. 68
2.2. ĐƯỜNG LỐI, CHỦ TRƯƠNG, CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG VÀ
NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT KHẨU LAO
ĐỘNG........................................................... 69
2.3. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG
VIỆT NAM TỪ NĂM 1991 ĐẾN NAY.............................................................71
2.3.1. Số lượng lao động xuất
khẩu………………………………………………….......71
2.3.2. Thị trường xuất khẩu lao
động…………………………………………………73
2.3.3. Tình hình lao động xuất khẩu tại một số thị trường trọng
điểm…………….....74
2.3.3.1. Thị trường
Malaysia………………………………………………………………..……75
2.1.3.2. Thị trường Đài
Loan…………………………………………………………………….77
2.1.3.3. Thị trường Hàn
Quốc…………………………………………………………….…… 78
2.1.3.4. Thị trường Nhật
Bản……………………………………………………………..…….. 82
2.1.3.5. Thị trường Trung
Đông………………………………………………………..……83
2.3.4. Hình thức xuất khẩu lao động……………………………………………….
…84
2.3.5. Cơ cấu lao động xuất khẩu……………………………………………….
….... 86
2.3.6. Tình hình doanh nghiệp xuất khẩu lao động
………………………………….. 89
2.3.7. Tình hình tạo nguồn lao động xuất khẩu………………………….
………………. 90
2.4. HIỆU QUẢ KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA XUẤT KHẨU LAO
ĐỘNG……………91
2.4.1. Hiệu quả kinh tế của xuất khẩu lao
động……………………………………….. 91
v
2.4.1.1. Đối với người lao
động……………………………………………………………… 92
2.4.1.2. Đối với doanh nghiệp xuất khẩu lao
động………………………………………. 95
2.4.1.3. Đối với Nhà nước và xã
hội…………………………………………………………… 95
2.4.2. Hiệu quả xã hội của xuất khẩu lao động…………………...
…………………… 97
2.5. ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ ĐẾN SỰ
PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT NAM QUA MÔ
HÌNH LÝ THUYẾT THỰC NGHIỆM…………………………….…...……. 98
2.5.1. Mô tả đặc trưng mẫu điều tra……………………………………….
………… 98
2.5.1.1. Giới
tính……………………………………………………………………………… 98
2.5.1.2. Trình độ học vấn……………………………………………………….
…………… 99
2.5.1.3. Nghề nghiệp và nơi công
tác……………………………………………………… 99
2.5.1.4. Thành phần kinh tế và hình thức sở hữu của doanh nghiệp
xuất khẩu lao động…………………………………..……………….……………
100
2.5.1.5. Quy mô doanh nghiệp xuất khẩu lao
động………………………………………101
2.5.2. Mức độ tác động của các yếu tố đến sự phát triển xuất khẩu lao động
Việt Nam trong thời gian qua………………………………………………... 102
2.5.2.1. Mức độ phát triển xuất khẩu lao động Việt Nam ………………………...
…102
2.5.2.2. Mức độ tác động của các yếu tố đến sự phát triển xuất khẩu
lao động Việt Nam trong thời gian qua………...……………………………103
3.5.3. So sánh tầm quan trọng và mức độ tác động của các yếu tố đến sự
phát triển xuất khẩu lao động Việt Nam……………………....…….………...108
2.6. NHỮNG HẠN CHẾ VÀ NGUYÊN NHÂN YẾU KÉM
CỦA PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG
VIỆT NAM THỜI GIAN QUA……………………………….……...……………
110
vi
2.6.1. Những hạn chế của phát triển xuất khẩu lao động thời gian qua……….
…………110
2.6.1.1. Hạn chế từ thị trường xuất khẩu lao
động…………………………………….. 111
2.6.1.2. Hạn chế từ quản lý nhà nước về xuất khẩu lao
động……………………………….112
2.6.1.3. Hạn chế từ quản lý lao động làm việc ở nước
ngoài……………………………… 113
2.6.1.4. Hạn chế từ nguồn lao động xuất khẩu……….
…………………………………… 114
2.6.1.5. Hạn chế từ doanh nghiệp xuất khẩu lao
động……………………………………… 115
2.6.1.6. Hạn chế từ hiệu quả kinh tế - xã hội của xuất khẩu lao động ...
……………………117
2.6.2. Nguyên nhân của yếu kém và hạn chế trong thời gian
qua…………………...118
Tóm tắt chương
2…………………………………………………………………….122
Chương 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN
XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRONG HỘI
NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ…………………………………………… 123
3.1. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG QUỐC TẾ VÀ
THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN
TỚI………...123
3.1.1. Thị trường lao động quốc tế trong thời gian
tới…………………………………...123
3.1.2. Thị trường lao động Việt Nam trong thời gian
tới………………………………...125
3.2. NHỮNG CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN
XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI…...….....
127
3.2.1. Cơ hội…………………………………………………………………………
128
3.2.2. Thách thức……………………………………………………………………
130
3.3. QUAN ĐIỂM, PHƯƠNG HƯỚNG, MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN XUẤT
KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRONG HỘI NHẬP QUỐC TẾ..............131
3.3.1. Quan điểm phát triển xuất khẩu lao động Việt Nam thời gian
tới.................... 131
vii
3.3.2. Phương hướng và mục tiêu phát triển xuất khẩu lao động Việt Nam
đến năm 2020 và tầm nhìn những năm tiếp theo..............................................
132
3.3.2.1. Thị trường xuất khẩu lao
động.......................................................................132
3.3.2.2. Số lượng lao động xuất
khẩu..........................................................................144
3.3.2.3. Cơ cấu lao động xuất
khẩu............................................................................ 146
3.3.2.4. Cơ chế và bộ máy quản lý xuất khẩu lao
động………………………………… 148
3.3.2.5. Hiệu quả kinh tế – xã
hội............................................................................... 150
3.4. CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT
NAM TRONG HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ ……………….…….……151
3.4.1. Giải pháp về thị trường xuất khẩu lao
động…………………………………..151
3.4.2. Giải pháp về nguồn lao động xuất
khẩu……………………………………..….. 152
3.4.3. Giải pháp quản lý và hỗ trợ của nhà nước về xuất khẩu lao
động……………..156
3.4.3.1. Quản lý nhà nước về xuất khẩu lao
động………………………………….…….156
3.4.3.2. Tăng cường vai trò của Hiệp hội Xuất khẩu lao động Việt
Nam……………….158
3.4.4. Giải pháp về quản lý người lao động làm việc ở nước
ngoài…………………159
3.4.5. Giải pháp về doanh nghiệp xuất khẩu lao động…………………….
………… 161
3.4.6. Giải pháp về công tác thông tin, tuyên truyền về xuất khẩu lao
động…….…..…..163
3.4.7. Giải pháp về tài chính cho xuất khẩu lao động……………………….
…………164
3.4.7.1. Tiền dịch vụ……………………………………………………….
………....164
3.4.7.2.Tiền môi giới…………………………………………………….…………..
164
3.4.7.3. Tiền ký
qũy………………………………………………………………………………165
3.4.7.4. Chính sách hỗ trợ và cho người lao động vay
vốn………………………….…166
3.4.7.5. Thành lập Quỹ rủi ro xuất khẩu lao
động……………………………………….168
viii
3.4.7.6. Phát huy hiệu quả hoạt động Quỹ hỗ trợ việc làm ngoài nước… ...
…………168
3.4.8. Giải pháp về hình thức xuất khẩu lao động…………………………….
……. 169
3.4.9. Giải pháp về hậu xuất khẩu lao
động………………………………………......170
3.5. KIẾN NGHỊ………………………………………………………………………
171
3.5.1. Kiến nghị đối với các cơ quan quản lý nhà nước
……………………………….. 171
3.5.1.1. Quốc
hội……………………………………………………………………… 171
3.5.1.2. Chính phủ…………………………………………………………………….
171
3.5.1.3. Bộ Lao động, Thương binh và Xã
hội…………………………………………. 172
3.5.1.4. Các Bộ, Ngành và Ủy ban nhân dân các cấp có liên
quan………………....174
3.5.2. Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu lao
động………………………………..175
3.5.3. Đối với người lao
động…………………………………………………………...177
Tóm tắt chương 3……………………………………………………………………
178
KẾT LUẬN………………………………………………………………...………....
179
DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
ix
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
- ASEAN Tổ chức các nước Đông Nam Á
- CNH-HĐH Công nghiệp hóa –hiện đại hóa
- DN-ĐT-GD Dạy nghề – Đào tạo – Giáo dục
- DN Doanh nghiệp
- FDI Đầu tư trực tiếp từ nước ngoài
- KTĐN Kinh tế đối ngoại
- KT-XH Kinh tế - xã hội
- LĐ Lao động
- LĐ,TB và XH Lao động, Thương binh và Xã hội
- ILO Tổ chức Lao động Quốc tế
- IOM Tổ chức Di cư Quốc tế
- QLNN Quản lý nhà nước
- TNS Tu nghiệp sinh
- TTS Thực tập sinh
- XHCN Xã hội chủ nghĩa
- XK Xuất khẩu
- XKLĐ Xuất khẩu lao động
- UAE Tiều Vương quốc Ả rập Thống nhất
- WTO Tổ chức Thương mại Thế giới
- 3 D (difficult, dirty, dangerous) Nặng nhọc, bẩn, nguy hiểm
x
DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 2.1: Quy mô dân số và lực lượng lao động Việt
Nam........................................ 64
Bảng 2.2: Quy mô và cơ cấu lao động có việc làm Việt
Nam .................................... 66
Bảng 2.3: Số lượng lao động Việt Nam đi làm việc ở nước
ngoài............................... 72
Bảng 2.4: Cơ cấu ngành nghề của lao động xuất
khẩu............................................................ 87
Bảng 2.5: Thu nhập bình quân hàng tháng của người lao động tại một
số thị trường…………….……………………………………….………. 92
Bảng 2.6: Hiệu quả kinh tế của người lao động tại một số thị
trường ........................ 93
Bảng 2.7: Nguồn thu thuế từ doanh nghiệp xuất khẩu lao động ………….
………….. 96
Bảng 2.8: Thống kê tổng thể (One-Sample
Statistics)...............................................102
Bảng 2.9: Kiểm định trung bình tổng thể ( One-Sample Test )……………...….
…..103
Bảng 2.10: Hệ số tương quan (Coefficientsa)
……………………………….............105
Bảng 2.11: So sánh tầm quan trọng và mức độ tác động đến xuất khẩu lao
động
Việt Nam………………………………………………………….……..109
Bảng 3.1: Một số dự báo về lực lượng lao động Việt Nam……………………….
……126
Bảng 3.2: Dự báo số lượng lao động xuất khẩu Việt Nam thời gian tới……….
…...145
Bảng 3.3: Tổng hợp ngành nghề của thị trường xuất khẩu lao động Việt Nam .
…...147
xi
DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ SƠ ĐỒ
Trang
Sơ đồ 1.1: Di chuyển lao động quốc tế và xuất khẩu lao động ………………...
…..…9
Sơ đồ 1.2: Quy trình quản trị xuất khẩu lao động tại doanh nghiệp
……………........32
Sơ đồ 1.3: Chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu lao động
………………......…33
Sơ đồ 1.4: Mô hình quản lý lao động làm việc ở nước
ngoài………………………........36
Sơ đồ 1.5: Các yếu tố tác động đến sự phát triển xuất khẩu lao động Việt
Nam....….50
Hình 2.1: Số lượng lao động Việt Nam đi làm việc ở một số thị trường trọng
điểm….….75
Hình 2.2: Hình thức xuất khẩu lao động …………………………………….
……….. 85
Hình 2.3: Cơ cấu lao động xuất khẩu theo chuyên môn kỹ thuật…………….
…………. 86
Hình 2.4: Giới tính………………………………………………………….
………….. 99
Hình 2.5: Trình độ học vấn………………………………………………………...
….... 99
Hình 2.6: Nghề nghiệp và nơi làm việc…………...…………………………..……
100
Hình 2.7: Thành phần kinh tế và hình thức sở hữu………...…………………….
….100
Hình 2.8: Số lượng CB-CNV làm việc trong lĩnh vực xuất khẩu lao
động……….....101
Hình 3.1: Dự báo dân số thế giới trong độ tuổi lao động………………..……….
….___________125
Sơ
đồ 3.2: Mô hình quản lý lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài
…………….… 160
.
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Việt Nam là nước đang phát triển, có dân số hơn 86 triệu người, đứng thứ
14 trên
thế giới và thứ 7 tại Châu Á, hàng năm với mức tăng dân số trung bình
khoảng 1 triệu
người, là nước có nhiều lợi thế về sức lao động. Sau hơn 20 năm đổi mới,
mở cửa, hội
nhập và phát triển theo kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
(XHCN), nền kinh
tế nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn trên nhiều lĩnh vực. Tuy
nhiên, do tình trạng
gia tăng nhanh về dân số và lao động (LĐ), dẫn đến nhu cầu việc làm luôn
là vấn đề gay
gắt, bức xúc đối với Đảng, Nhà nước và toàn xã hội. Chương trình giải
quyết việc làm
quốc gia hàng năm vẫn không đáp ứng hết nhu cầu việc làm của người lao
động.
Trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và xu hướng toàn cầu hóa, Việt
Nam
đang có nhiều cơ hội phát huy lợi thế về nguồn nhân lực, trao đổi hàng hoá
“Sức lao
động”. Mặt khác, trong điều kiện đất nước ta hiện nay, hơn 70 % lao động
sống ở nông
thôn, trình độ chuyên môn tay nghề thấp, tiền công sức lao động rẻ, sức
ép việc làm lớn,
mỗi năm có khoảng 1,6 triệu người cần việc làm. Chính vì vậy, xuất khẩu
lao động
(XKLĐ) không những là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, mà còn là
một chiến
lược quan trọng lâu dài góp phần giải quyết việc làm, phát triển nguồn
nhân lực, tăng thu
nhập cho người lao động, tăng cường quan hệ kinh tế đối ngoại, thực hiện
tăng trưởng và
phát triển kinh tế bền vững gắn liền với công bằng xã hội.
XKLĐ của nước ta bắt đầu từ những năm 1980 thông qua hình thức đưa
LĐ sang
các nước XHCN làm việc theo Hiệp định hợp tác quốc tế về lao động. Từ
năm 1991 đến
nay, XKLĐ đã được chuyển dần theo cơ chế thị trường có sự quản lý của
nhà nước theo
định hướng XHCN. Gần 30 năm đưa lao động ra nước ngoài làm việc,
XKLĐ của nước
ta đã có những bước phát triển rõ rệt, số LĐ đưa đi hàng năm và hiệu quả
năm sau đều đạt
cao hơn năm trước, Hiện nay có khoảng 500 ngàn LĐ làm việc ở 41 nước
và vùng lãnh
thổ. Tuy nhiên phải khẳng định rằng những kết quả đạt được cho đến nay
chưa tương
xứng với tiềm năng của đất nước. XKLĐ tuy đã có những quan điểm chủ
trương chỉ đạo
đúng đắn nhưng cách làm còn mang nặng tính sản xuất nhỏ, manh mún,
ăn sẵn mà thiếu
2
đi tính khoa học, cách tổ chức bài bản, cách làm có chiều sâu và dài hạn,
thiếu sự định
hướng mang tính chiến lược và lâu dài. Việc duy trì và phát triển XKLĐ của
nước ta đang
đứng trước những thách thức to lớn bởi thị trường hạn hẹp và luôn biến
động khó lường,
chất lượng LĐ thấp, khả năng cạnh tranh yếu, tình hình lao động ở nước
ngoài phức tạp,
hệ thống DN XKLĐ còn non trẻ. Phát triển XKLĐ của nước ta đã khó lại
càng khó khăn
hơn khi thị trường lao động quốc tế ngày càng cạnh tranh gay gắt, các
nước XKLĐ trong
khu vực có điều kiện tương đồng đang ra sức dành giật thị trường, giảm
giá sức lao động,
củng cố và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tổ chức XKLĐ và quản lý
lao động ở
nước ngoài bài bản, có sự định hướng và hỗ trợ tối đa của nhà nước, trong
khi các nước
tiếp nhận LĐ lại có xu hướng giảm dần nhập khẩu LĐ phổ thông, tăng LĐ
kỹ thuật cao,
LĐ lành nghề, ngoài ra các nước này đang chịu tác động bởi cuộc khủng
hoảng tài chính
quốc tế và suy giảm kinh tế toàn cầu ảnh hưởng trực tiếp đến việc làm, thu
nhập, đời sống
của người LĐ. Chính vì vậy, muốn đẩy mạnh và phát triển bền vững XKLĐ
trong thời
gian tới chúng ta cần có một cách làm bài bản, có định hướng chiến lược
lâu dài, cần có
những bước đi thích hợp, không nóng vội với các giải pháp hợp lý và đồng
bộ. Xuất phát
từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài nghiên cứu "Phát triển xuất khẩu
lao động Việt
Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế" làm luận án tiến sĩ thuộc chuyên ngành
kinh tế học.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Từ trước đến nay, đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học, luận văn
thạc sĩ,
luận án tiến sĩ nghiên cứu các khía cạnh khác nhau liên quan đến hoạt
động XKLĐ, Các
công trình tiêu biểu mà tác giả luận án đã tiếp cận:
(1) Luận án phó tiến sĩ của nghiên cứu sinh Trần Văn Hằng năm 1996
“Các giải pháp nhằm đổi mới quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động ở
Việt
Nam trong giai đoạn 1995-2010”. Luận án thuộc chuyên ngành kinh tế,
quản lý
và kế hoạch hóa quốc dân nhằm làm rõ vấn đề liên quan đến quản lý nhà
nước
(QLNN) về XKLĐ theo cơ chế thị trường, phân tích thực trạng QLNN về
XKLĐ
và những bài học kinh nghiệm từ thực tiễn của XKLĐ Việt Nam đồng thời
đề
xuất quan điểm, giải pháp đồi mới QLNN về XKLĐ.
3
(2) Luận án tiến sĩ của NCS Nguyễn thị Phương Linh năm 2004 “Một số
giải
pháp đổi mới quản lý tài chính về XKLĐ Việt Nam theo cơ chế thị trường”.
Luận án thuộc chuyên ngành tài chính-lưu thông tiền tệ và tín dụng với
mục đích tập trung làm rõ vấn đề quản lý tài chính trong XKLĐ, phân tích
hiện
trạng quản lý tài chính XKLĐ của nước ta ở tầm vĩ mô, nêu ra những tồn tại
và
hạn chế cùng với nguyên nhân của nó và đề xuất một số giải pháp đổi mới
công
tác quản lý tài chính về XKLĐ Việt Nam theo cơ chế thị trường.
(3) Công trình nghiên cứu của TS.Trần Thị Thu năm 2006 “Nâng cao hiệu
quả quản lý xuất khẩu lao động của các doanh nghiệp trong điều kiện hiện
nay”.
Công trình nghiên cứu được TS. Trần Thị Thu tiến hành trên cơ sở thực
tiễn XKLĐ tại Công ty Cung ứng nhân lực quốc tế và Thương mại (SONA)
với
mục đích làm rõ khái niệm và sự cần thiết nâng cao hiệu quả quản lý
XKLĐ tại
các doanh nghiệp XKLĐ của Việt Nam, đánh giá hiệu quả quản lý XKLĐ
của
các doanh nghiệp XKLĐ Việt Nam và đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu
quả
quản lý XKLĐ của các doanh nghiệp XKLĐ đến năm 2010.
(4) Đề án Dạy nghề cho lao động đi làm việc ở nước ngoài đến năm 2015
được
Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 07/02/2006 quyết định số
33/2006/QĐ-TTg.
Đề án nhằm mục đích phát triển nguồn lao động đáp ứng yêu cầu về số
lượng,
chất lượng, cơ cấu ngành nghề cho thị trường lao động nước ngoài, Thủ
tướng Chính phủ
đã phê duyệt đề án này với những mục tiêu cụ thể và các bước đi phụ hợp
với từng giai
đoạn phát triển xuất khẩu lao động phấn đấu đến năm 2015 100% lao
động xuất khẩu qua
đào tạo trong đó có 40% chuyên môn kỹ thuật cao.
(5) Đề tài nghiên cứu khoa học cấp thành phố “Những giải pháp nâng cao
số
lượng và chất lượng lao động xuất khẩu lao động của TP. Hồ Chí Minh”
của Công ty
Dịch vụ xuất khẩu Lao động và Chuyên gia (SULECO) làm chủ nhiệm đề
tài (nghiệm thu
tháng 5/2007). Trên cơ sở hiện trạng xuất khẩu lao động của TP. Hồ Chí
Minh những
năm qua và kết quả điều tra người lao động xuất khẩu của Công ty
SULECO, đề tài đã
đưa ra được một số giải pháp nâng cao số lượng và chất lượng lao động
xuất khẩu TP. Hồ
4
Chí Minh , góp phần vào việc thực hiện thành công chiến lược phát triển
kinh tế-xã hội
2001-2010 của thành phố. Tuy vậy hạn chế của đề tài là mới dừng lại
trong việc nghiên
cứu đối với lao động xuất khẩu của TP. Hồ Chí Minh như là một trung tâm
kinh tế - văn
hóa lớn, nhưng không mang tính đặc trưng cho xuất khẩu lao động cả
nước, do đây không
phải là nơi cung cấp nguồn lao động xuất khẩu lớn trong nhưng năm qua,
và bản thân
công ty SULECO với cơ cấu lao động xuất khẩu hiện có không đặc trưng
cho cơ cấu và
thực trạng xuất khẩu lao động Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Tóm lại, các công trình nghiên cứu và đề án trên có những vấn đề liên
quan đến đề tài của luận án mà tác giả lựa chọn. Thế nhưng, vẫn chưa có
công
trình nào nghiên cứu một cách hệ thống và toàn diện cả về mặt lý luận và
thực
tiễn về phát triển xuất khẩu lao động Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc
tế. Đây là một
vấn đề còn khá mới mẻ và chưa có một nghiên cứu khoa học nào công bố
trùng với tên và
nội dung của đề tài luận án lựa chọn.
3. Đối tượng, mục đích, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài luận án là XKLĐ và phát triển bền vững
xuất
khẩu lao động Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế bao gồm phát triển
thị trường
XKLĐ, phát triển nguồn nhân lực trong xuất khẩu lao động, phát triển hệ
thống doanh
nghiệp, cơ sở pháp lý, cơ chế, chính sách và cơ sở hạ tầng phục vụ xuất
khẩu lao động.
3.2. Mục đích của luận án
Mục đích nghiên cứu của đề tài luận án gồm:
- Nghiên cứu và đúc kết những vấn đề về cơ sở lý luận của phát triển xuất
khẩu lao
động trong hội nhập kinh tế quốc tế, đồng thời đưa ra một số kinh nghiệm
phát triển xuất
khẩu lao động của một số nước có điều kiện và cơ cấu lao động tương
đồng với nước ta
để có thể vận dụng vào phát triển xuất khẩu lao động Việt Nam.
- Phân tích và đánh giá toàn diện tình hình phát triển xuất khẩu lao động
Việt Nam
từ năm 1991 đến nay khi mà xuất khẩu lao động chuyển sang hoạt động
theo cơ chế thị
5
trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Chỉ
ra những ưu
điểm, tồn tại, hạn chế cùng với những nguyên nhân của nó.
- Trên cơ sở quan điểm, chủ trương của Đảng vả Nhà nước về xuất khẩu
lao động,
đưa ra định hướng chiến lược, phương hướng, mục tiêu phát triển xuất
khẩu lao động Việt
- Xem thêm -