Tài liệu Phát triển thị trường thẻ atm của ngân hàng đông á

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ Lêi më ®Çu 1. Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi. Cïng víi sù ph¸t triÓn vµ héi nhËp cña nªn kinh tÕ lµ sù ph¸t triÓn cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam. C¸c ng©n hµng liªn tôc më réng chi nh¸nh n©ng cÊp dÞch vô truyÒn thèng vµ cho ra ®êi nhiÒu dÞch vô míi. Mét trong nh÷ng dÞch vô míi nhÊt ®em l¹i nhiÒu tiÖn Ých cho ngêi sö dông lµ dÞch vô ThÎ Ng©n Hµng. §Æc biÖt trong 3 n¨m gÇn ®©y thÞ trêng thÎ thanh to¸n ë ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn víi tèc ®é rÊt nhanh.Mét trong 10 sù kiÖn cña ngµnh ng©n hµng n¨m 2005 lµ sù bïng næ dÞch vô ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ dÞch vô thÎ ng©n hµng. ThÞ trêng thÎ ng©n hµng t¹i ViÖt Nam ®ang cã møc t¨ng trëng kh¸ cao tíi 300%n¨m , cã ng©n hµng t¨ng trëng ®Õn 400% n¨m trong n¨m 2005. §«ng ¸ lµ ng©n hµng ®i sau trong lÜnh vùc thÎ nhng lu«n häc hái tõ c¸c ng©n hµng ®i tríc vµ lu«n t×m c¸ch c¶i tiÕn c¸c tiÖn Ých vÒ thÎ vµ n©ng c©p dÞch vô thanh to¸n b»ng thÎ. Tuy nhiªn so víi c¸c ng©n hµng lín th× doanh thu còng nh sè lîng ph¸t hµnh thÎ mµ ng©n hµng §«ng ¸ ®¹t ®îc lµ cha lín. H¬n n÷a thÞ trêng thÎ còng cßn kh¸ míi mÎ ®èi víi ®¹i bé phËn d©n chóng vµ v× ®©y lµ mét dÞch vô míi nªn còng nh c¸c ng©n hµng kh¸c §«ng ¸ còng ph¶i tù t×m con ®êng ph¸t triÓn cho m×nh. §Ó t×m hiÓu s©u thªm vÒ lo¹i h×nh dÞch vô míi mÎ ThÎ Ng©n Hµng , n¾m b¾t t×nh h×nh vÒ thÎ chung cña c¸c ng©n hµng trªn thÞ trêng vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña thÞ trêng thÎ §«ng ¸ nãi riªng tõ ®ã t×m ra mét sè gi¶i ph¸p ®Ó ng©n hµng §«ng ¸ ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a dÞch vô thÎ cña m×nh t«i ®· m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ò tµi “ Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸”. 2.Môc tiªu nghiªn cøu. Líp TTCK 44 1 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ - Lµm râ mét sè vÊn ®Ò lÝ luËn vÒ thÎ NH còng nh qu¸ tr×nh ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ t¹i NH §«ng ¸ - Ph©n tÝch nh÷ng tån t¹i vµ bÊt cËp trong ho¹t ®éng kinh doanh thÎ cña NH §«ng ¸ - §a ra mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh thÎ t¹i NH §«ng ¸. 3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp tËp trung vµo ph©n tÝch t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh thÎ cña ng©n hµng §«ng ¸ trªn thÞ trêng thÎ cña ViÖt Nam. 4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu Chuyªn ®Ò ®îc nghiªn cøu b»ng c¸c ph¬ng ph¸p - Duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö - Tæng hîp, ph©n tÝch, so s¸nh vµ ®èi chiÕu - Thèng kª 5. KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn kÕt cÊu cña chuyªn ®Ò gåm cã 3 ch¬ng: - Ch¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ thÞ trêng thÎ cña NHTM - Ch¬ng II: Thùc tr¹ng thÞ trêng thÎ cña NH §«ng ¸ - Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ ng©n hµng §«ng ¸ Líp TTCK 44 2 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ Ch¬ng 1: Nh÷ng vÉn ®Ò chung vÒ thÞ trêng thÎ cña NHTM 1.1. Kh¸i niÖm vµ c¸c ho¹t ®éng cña NHTM 1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ NHTM Theo ph¸p lÖnh “ Ng©n hµng, hîp t¸c x· tÝn dông vµ c«ng ty tµi chÝnh” ban hµnh ngµy 24/05/1990 th× “ Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nhiÖm vô chiÕt khÊu vµ lµm nhiÖm vô thanh to¸n”. Thùc vËy t¹i mçi thêi ®iÓm lu«n x¶y ra t×nh tr¹ng cã nh÷ng ngêi thõa vèn vµ muèn cho vay, vµ cã nh÷ng ngêi thiÕu vèn vµ muèn ®i vay. Ng©n hµng ®ãng vai trß lµ cÇu nèi trung gian gióp cho nh÷ng ngêi thõa vèn vµ thiÕu vèn cã thÓ ®¹t ®îc nhu cÇu cña m×nh. Ng©n hµng th¬ng m¹i (NHTM ) b»ng c¸ch thu hót c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi trong d©n c díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau (®¸p øng nhu cÇu cña nh÷ng ngêi cho vay) råi tiÕn hµnh cho vay ®èi víi nh÷ng ngêi cÇn vèn (®¸p øng nhu cÇu cña ngêi ®i vay) lµm cho ®ång tiÒn lu«n ë tr¹ng th¸i vËn ®éng, ®iÒu hßa nguån vèn trong nÒn kinh tÕ. 1.1.2. C¸c ho¹t ®éng cña mét ng©n hµng th¬ng m¹i 1.1.2.1. Huy ®éng vèn §©y lµ nghiÖp vô ®Æc trng trong kinh doanh cña NHTM, ®ång thêi còng lµ nghiÖp vô cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi sù t¨ng trëng cña ng©n hµng. Nguån vèn ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng chñ yÕu thu tõ c¸c kho¶n tiÒn göi, c¸c kho¶n tiÕt kiªm cña d©n c ( 80% nguån vèn cña c¸c ng©n hµng lµ tõ tiÕt kiÖm d©n c ) hay cña c¸c tæ chøc kinh tÕ. Ngoµi ra trong trêng hîp ®Æc biÖt cÇn thiÕt th× c¸c NHTM cã thÓ huy ®éng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh Líp TTCK 44 3 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ c¸c lo¹i chøng chØ tiÒn göi , hay vay vèn trùc tiÕp cña NHTW hoÆc c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. 1.1.2.2. TÝn dông NghiÖp vô tÝn dông lµ ho¹t ®éng chÝnh vµ lµ nguån sinh lêi chñ yÕu cña NHTM . ë c¸c níc ph¸t triÓn th× 70-80% nguån sinh lêi lµ tõ nghiÖp vô tÝn dông. ë níc ta hiÖn nay tØ lÖ nµy cßn cao h¬n tõ 80-90 %. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, nghiÖp vô nµy cã vai trß thøc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ v× nguån vèn do ng©n hµng cung cÊp chiÕm tØ träng cao trong nguån vèn kinh doanh cña ®¬n vÞ. PhÇn lín quan hÖ tÝn dông ®îc thùc hiÖn ë ng©n hµng. 1.1.2.3.Thanh to¸n Khi huy ®éng vèn tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, NHTM kh«ng chØ lµm nhiÖm vô b¶o qu¶n mµ cßn thùc hiÖn c¸c lÖnh chi tr¶ cho kh¸ch hµng cña hä. Thanh to¸n qua ng©n hµng ®· më ®Çu cho viÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, thøc lµ ngêi göi tiÒn kh«ng cÇn ®Õn ng©n hµng ®Ó lÊy tiÒn mµ chØ cÇn viÕt giÊy chi tr¶ cho kh¸ch hµng ( cßn ®îc gäi lµ sÐc ), kh¸ch hµng mang giÊy ®Õn ng©n hµng sÏ nhËn ®îc tiÒn. Nh vËy, mét dÞch vô míi quan träng nhÊt ®îc ph¸t triÓn ®ã lµ tµi kho¶n tiÒn göi giao dÞch, cho phÐp ngêi göi viÕt søc thanh to¸n cho viÖc mua hµng hãa dÞch vô. ViÖc ®a lo¹i tµi kho¶n tiÒn göi nµy ®îc xem lµ mét trong nh÷ng bíc tiÕn quan träng cña c«ng nghÖ ng©n hµng. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin, nhiÒu thÓ thøc thanh to¸n ®îc ph¸t triÓn nh: ñy nhiÖm chi, nhê thu, L/C, thanh to¸n b»ng ®iÖn thÎ… 1.1.2.4. Ho¹t ®éng trªn thÞ trêng hèi ®o¸i Tham gia trªn thÞ trêng hèi ®o¸i chñ yÕu lµ c¸c NHTM cã sè vèn lín, cã nhiÒu kh¸ch hµng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu vµ cã ho¹t ®éng liªn quan tíi thu, chi ngo¹i tÖ… Líp TTCK 44 4 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ Trªn thÞ trêng chøng kho¸n, NHTM tham gia nh kh¸ch hµng b×nh thêng víi môc tiªu t×m kiÕm lîi nhuËn. Nh vËy, NHTM víi t c¸ch lµ ngêi ph¸t hµnh, ngêi mua b¸n, ngêi b¶o l·nh ph¸t hµnh, ngêi m«i giíi, ngêi ®Çu t… 1.1.2.5. Ho¹t ®éng kh¸c. C¸c NHTM hiÖn ®¹i nhËn thÊy lîi nhuËn ®em l¹i tõ viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô kh¸c cho kh¸ch hµng chiÕm tØ träng ngµy cµng lín trong tæng lîi nhuËn. Do vËy, viÖc ®a d¹ng hãa c¸c dÞch vô n©ng cao hiÖu qu¶ chÊt lîng phôc vô lu«n lµ mèi quan t©m cña ng©n hµng. C¸c dÞch vô ng©n hµng cung cÊpcho kh¸ch hµng nh: dÞch vô ng©n quü, t vÊn, b¶o qu¶n vµ qu¶n lý c¸c chøng tõ cã gi¸, cho thuª kÐt, cÇm ®å vµ c¸c dÞch vô kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Nãi tãm l¹i, ho¹t ®éng cña NHTM v« cïng phong phó vµ ®a d¹ng, vµ lu«n biÕn ®æi, lu«n cã c¸c dÞch vô míi ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña ngêi d©n Mét trong nhng ho¹t ®éng míi nhÊt cña ng©n hµng lµ h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt b»ng thÎ ng©n hµng. 1.2. Ho¹t ®éng cña thÞ trêng thÎ 1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng thÎ: Cã nhiÒu kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng thÎ ng©n hµng: nhng ë ®©y chØ xin nªu ra kh¸i niÖm mang tÝnh phæ biÕn nh sau: ThÞ trêng thÎ lµ n¬i tËp hîp sù tho¶ thuËn qua ®ã c¸c ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô thÎ ®îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c thÞ trêng nh»m gióp cho viÖc thanh to¸n hµng ho¸ dÞch vô ®îc thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng. Qua kh¸i niÖm trªn, cho thÊy thÞ trêng thÎ còng t¬ng tù nh c¸c thÞ trêng hµng ho¸ kh¸c, ®îc thÓ hiÖn qua mét sè néi dung chÝnh nh sau: - §ã lµ n¬i tËp hîp sù tho¶ thuËn cña c¸c bªn tham gia trong thÞ trêng - Lµ n¬i gÆp nhau gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua c¸c hµng hãa vµ dÞch vô thÎ Líp TTCK 44 5 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ - C¸c ho¹t ®éng trªn th× trêng theo nguyªn t¾c thÞ trêng nh»m môc ®Ých gióp cho viÖc thanh to¸n tiÒn hµng hãa , dÞch vô ®îc thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng. Nh vËy, kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng thÎ ®îc ®Ò cËp ë trªn ®· ph¶n ¸nh vÊn ®Ò c¬ b¶n cña thÞ trêng thÎ, ®ã lµ n¬i gÆp nhau gi÷a ngêi mua , vµ ngêi b¸n vµ c¸c quyÕt ®Þnh cña hä ®Òu ®îc dung hoµ b»ng sù ®iÒu chØnh gi¸ c¶. Vµ mÆc dï bªn ngoµi cã sù kh¸c nhau gi÷a c¸c thÞ trêng, nhng nh×n chung c¸c thÞ trêng ®Òu thùc hiÖn cïng mét chøc n¨ng kinh tÕ lµ Ên ®Þnh gi¸ c¶ nh»m ®¶m b¶o sao cho sè lîng hµng hãa, dÞch vô mµ ngêi muèn mua b»ng sè lîng hµng hãa dÞch vô mµ nh÷ng ngêi muèn b¸n. 1.2.2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña thÞ trêng thÎ T¬ng tù nh c¸c thÞ trêng hµng hãa kh¸c, ho¹t ®éng cña thÞ trêng thÎ bao gåm mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n sau: - Nguyªn t¾c trung gian mua b¸n: ViÖc thùc hiÖn giao dÞch, b¸n s¶n phÈm vµ dÞch vô thÎ ®Òu ®îc thùc hiÖn th«ng qua ng©n hµng. Nguyªn t¾c trung gian mua b¸n ®îc thÓ hiÖn nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c chñ thÎ tham gia trªn thÞ trêng, ®¶m b¶o cho viÖc thanh to¸n tiÒn hµng hãa , dÞch vô b»ng thÎ trªn thÞ trêng ®îc thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng vµ an toµn. §Ó thùc hiÖn theo nguyªn t¾c nµy , trong thùc tÕ cho thÊy c¸c chñ thÎ khi tham gia ho¹t ®éng trªn thÞ trêng thÎ ®Òu ph¶i më tµi kho¶n t¹i mét ng©n hµng ®îc phÐp thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh thÎ trªn thÞ trêng nh»m cho phÐp ng©n hµng thùc hiÖn viÖc ®iÒu phèi nguån tiÒn gi÷a c¸c chñ thÎ tham gia thÞ trêng. -Nguyªn t¾c c«ng khai, râ rµng: TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng mua b¸n hoÆc thùc hiÖn giao dÞch thÎ trªn thÞ trêng ®Òu ®îc thùc hiÖn mét c¸ch c«ng khai, râ rµng . ViÖc c«ng khai râ rµng ë ®©y ®îc biÓu hiÖn ë viÖc mua b¸n c¸c s¶n phÈm thÎ ®Òu ®îc th«ng b¸o cô thÓ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt liªn quan ®Õn Líp TTCK 44 6 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ s¶n phÈm, dÞch vô thÎ nh: c¸c tiÖn Ých sö dông thÎ, c¸c kho¶n phÝ dÞch vô mµ c¸c bªn ph¶i g¸nh chÞu -Nguyªn t¾c c¹nh tranh: Nguyªn t¾c c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÎ ®îc thÓ hiÖn qua viÖc mua , b¸n thùc hiÖn giao dÞch thanh to¸n b»ng thÎ ®îc thùc hiÖn dùa trªn quan hÖ cung cÇu hµng hãa dÞch vô trªn thÞ trêng, gi¸ c¶ hµng hãa ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së quan hÖ cung cÇu, kh«ng mét ngêi nµo , hoÆc mét tæ chøc nµo ¸p ®Æt mét møc gi¸( phÝ dÞch vô) theo ý muèn chñ quan cña m×nh. - Nguyªn t¾c ph¸p chÕ hµng hãa dÞch vô mua b¸n, thùc hiÖn giao dÞch b»ng thÎ. Nguyªn t¾c nµy ®îc thÓ hiÖn qua viÖc c¸c giao dÞch mua vµ b¸n . Thùc hiÖn giao dÞch thÎ trªn thÞ trêng ®Òu ®îc quyÕt ®Þnh b»ng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt tèi cao nh»m b¶o vÖ lîi Ých cho c¸c chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng trªn thÞ trêng, h¹n chÕ tèi ®a c¸c trêng hîp tranh chÊp, gian lËn, hoÆc gi¶ m¹o trong qu¸ tr×nh mua b¸n hoÆc thùc hiÖn c¸c giao dÞch thÎ. 1.2.3. C¸c chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng trªn thÞ trêng thÎ. Cã rÊt nhiÒu chñ thÓ kh¸c nhau ho¹t ®éng trªn thÞ trêng thÎ, bao gåm c¸c chñ thÓ mua vµ b¸n s¶n phÈm hµng hãa thÎ , c¸c chñ thÎ lµm ®¹i lý chÊp nhËn thanh to¸n thÎ…Bªn c¹nh ®ã cßn cã c¸c chñ thÓ c¬ quan nhµ níc , tæ chøc thÎ quèc tÕ… ®ãng vai trß lµ nh÷ng ngêi tæ chøc thÞ trêng. - Chñ thÎ: Chñ thÎ tham gia thÞ trêng thÎ víi t c¸ch lµ nh÷ng ngêi mua hµng hãa trªn thÞ trêng. Theo ®ã, hä yªu cÇu ng©n hµng b¸n ( ng©n hµng ph¸t hµnh) thÎ cho hä ®Ó hä sö dông vµo môc ®Ých thanh to¸n. Nh vËy ho¹t ®éng chñ yÕu cña chñ thÎ trªn thÞ trêng thÎ lµ sö dông thÎ ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng hãa , dÞch vô hoÆc rót tiÒn mÆt. QuyÒn lîi c¬ b¶n cña chñ thÎ nµy trªn thÞ trêng thÎ lµ quyÒn sö dông nh÷ng tiÖn Ých do ph¬ng tiÖn Líp TTCK 44 7 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ thanh to¸n b»ng thÎ mang l¹i nh: sö dông tríc nguån vèn cña ng©n hµng( ®èi víi thÎ tÝn dông) , thanh to¸n nhanh chãng tiÖn Ých, an toµn vµ hiÖn ®¹i Bªn c¹nh quyÒn lîi nªu trªn chñ thÎ ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n c¸c kho¶n nî ( ®èi víi thÎ tÝn dông) cho ng©n hµng vµ tr¶ c¸c kho¶n phÝ dÞch vô cho ng©n hµng so ®· sö dông nh÷ng tiÖn Ých cña dÞch vô thanh to¸n mµ ng©n hµng ®· cung cÊp -Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ( NHPHT) : Tham gia thÞ trêng víi t c¸ch lµ ngêi t¹o ra hµng ho¸( cÊp thÎ ) trªn thÞ trêng thÎ. §Ó cã thÓ ho¹t ®éng trªn thÞ trêng thÎ, ®ßi hái NHPHT ph¶i ®îc NHNN cho phÐp thùc hiÖn ho¹t ®éng ph¸t hµnh thÎ ( cÊp thÎ) ra thÞ trêng. §èi víi c¸c ng©n hµng ph¸t hµnh c¸c lo¹i thÎ quèc tÕ, ngoµi viÖc ®îc phÐp cña ng©n hµng nhµ níc ViÖt Nam cßn ph¶i ®îc phÐp cña c¸c tæ chøc thÎ quèc tÕ. Ho¹t ®éng chñ yÕu cña ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ trªn thÞ trêng lµ cung cÊp c¸c s¶n phÈm dÞch vô thÎ ®Ó kh¸ch hµng sö dông trong thanh to¸n. §Ó thùc hiÖn chøc n¨ng nµy ®ßi hái NHPHT cïng víi c¸c tæ chøc quèc tÕ ( ®èi víi thanh to¸n thÎ quèc tÕ) ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn c«ng nghÖ, ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm dÞch vô thÎ ph¸t triÓn hÖ th«ng c¬ së h¹ tÇng kü thuËt phôc vô cho viÖc lu th«ng vµ thanh to¸n b»ng thÎ nh»m mang l¹i sù tiÖn nghi cho chñ thÎ. Nguån thu chñ yÕu ®èi víi NHPHT lµ c¸c kho¶n phÝ dÞch vô, l·i vay ( ®èi víi thÎ tÝn dông) thu ®îc tõ chñ thÎ. Ngoµi ra, NHPHT còng thu ®îc mét kho¶n phÝ dÞch vô tõ c¸c ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ khi thùc hiÖn giao dÞch thÎ. -§¬n vÞ chÊp nhËn thÎ( §VCNT) : Lµ c¸c tæ chøc hoÆc c¸ nh©n b¸n hµng hãa, dÞch vô cã chÊp nhËn thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô b»ng thÎ theo hîp ®ång kÝ kÕt víi Ng©n hµng thanh to¸n thÎ. C¸c ®¬n vÞ nµy sÏ ®îc NHTTT cung cÊp( miÔn phÝ hoÆc cho Líp TTCK 44 8 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ thuª) c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ chuyªn dïng ®Ó thùc hiÖn c¸c giao dÞch thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô b»ng thÎ. §VCNT tham gia trªn thÞ trêng thÎ lµ nh»m ®Ó t¨ng cêng lîi thÕ c¹nh tranh cña hä so víi c¸c ®èi thñ kh¸c do ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc thanh to¸n t¹i ®¬n vÞ cña m×nh, gãp phÇn t¨ng doanh sè b¸n hµng hãa , dÞch vô . Tuy nhiªn , ®Ó cã thÓ sö dông dÞch vô thanh to¸n b»ng thÎ do NH thanh to¸n thÎ cung cÊp, §VCNT ph¶i tr¶ cho NH thanh to¸n thÎ mét kho¶n phÝ. -Ng©n hµng thanh to¸n thÎ(NHTTT): Ng©n hµng thanh to¸n thÎ tham gia trªn thÞ trêng nh ngêi trung gian, hä ho¹t ®éng nh c¸c ®¹i lý cho c¸c NHPH thÎ, ®îc NHPHT uû quyÒn thùc hiÖn dÞch vô thanh to¸n thÎ theo hîp ®ång; hoÆc lµ thµnh viªn chÝnh thøc hoÆc lµ thµnh viªn liªn kÕt cña mét tæ chøc thÎ quèc tÕ ( ®èi víi thÎ quèc tÕ) nh»m ®øng ra mua c¸c ho¸ ®¬n giao dÞch cña c¸c §VCNT vµ sau ®ã b¸n l¹i cho NHPHT. Víi viÖc mua b¸n nh v©y, NHTTT sÏ ®îc hëng kho¶n phÝ hoµ hång tõ phÝa c¸c §VCNT vµ NHPHT. Trong thùc tÕ cho thÊy khi lµm trung gian thanh to¸n gi÷a ®¬n vÞ CNT vµ NHPHT, NHTTT sÏ thay mÆt NHPHT thanh to¸n c¸c kho¶n tiÒn mµ chñ thÎ ®· thùc hiÖn ( mua hµng ho¸ dÞch vô) t¹i c¸c §VCNT , sau ®ã NHTTT sÏ thu tiÒn l¹i tõ NHPHT Ngêi tæ chøc thÞ trêng: lµ c¸c c¬ quan qu¶nlý nhµ níc cña tõng quèc gia nh»m tæ chøc vµ qu¶n lýnhµ níc cña quèc gia m×nh , §èi víi thÞ trêng thÎ quèc tÕ ngêi tæ chøc thÞ trêng sÏ lµ c¸c tæ chøc quèc tÕ. Theo ®ã c¸c tæ chøc nµy cÊp phÐp ho¹t ®éng thanh to¸n vµ ph¸t hµnh thÎ cho c¸c thµnh viªn cã nhu cÇu thùc hiÖn dÞch vô thanh to¸n vµ ph¸t hµnh c¸c s¶n phÈm thÎ mang th¬ng hiÖu cña tæ chøc thÎ ®· ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh hÕt søc chÆt chÏ ®èi víi c¸c ng©n hµng thµnh viªn: nh c¸c quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc sö dông th¬ng hiÖu, qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c giao dÞch thÎ, c¸c Líp TTCK 44 9 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ kho¶n phÝ dÞch vô. C¸c thµnh viªn cña c¸c tæ chøc thÎ thêng gåm 3 lo¹i thµnh viªn. - Thµnh viªn liªn kÕt: lµ c¸c thµnh viªn ®îc thµnh lËp bëi mét hoÆc nhiÒu ®Þnh chÕ tµi chÝnh ®Ó trùc tiÕp tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh thÎ thay cho c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh ®ã. - Thµnh viªn chÝnh thøc: Lµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trùc tiÕp tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh thÎ. - Thµnh viªn phô: Lµ c¸c thµnh viªn gi¸n tiÕp tham gia c¸c ho¹t ®éng kinh doanh thÎ th«ng qua sù b¶o trî cña thµnh viªn liªn kÕt hoÆc c¸c thµnh viªn chÝnh thøc. C¸c chñ thÓ nãi trªn cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau vµ ho¹t ®éng díi sù qu¶n lý kiÓm so¸t cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc. Nhê ®ã ho¹t ®éng trªn thÞ trêng thÎ ®îc diÔn ra mét c¸ch lµnh m¹nh gãp phÇn t¹o ®iÒu kiªn cho viÖc lu th«ng hµng ho¸ , tiÒn tÖ mét c¸ch nhanh chãng. 1.2.4..Kh¸i niÖm vÒ thÎ ng©n hµng 1.2.4.1.Kh¸i niÖm Cã rÊt nhiÌu quan ®iÓm kh¸c nhau khi ®Ò cËp ®Õn kh¸i niÖm thÎ ng©n hµng cô thÓ lµ: - Quan ®iÓm 1: Cho r»ng thÎ NH lµ mét trong nh÷ng c«ng cô ®îc sö dông ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô thay thÕ cho tiÒn mÆt hoÆc cã thÓ sö dông ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c NH ®¹i lý, hoÆc t¹i c¸c m¸y ATM. - Quan ®iÓm 2: ThÎ ng©n hµng ®îc sö dông ®Ó thanh to¸n lµ mét lo¹i thÎ giao dÞch tµi chÝnh ®îc ph¸t hµnh bëi Ng©n hµng, c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh - Quan ®iÓm 3 : ThÎ ®îc sö dông ®Ó thanh to¸n lµ mét ph¬ng thøc ghi sæ nh÷ng sè tiÒn cÇn ®Ó thanh to¸n th«ng qua c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ chuyªn dïng ®îc l¾p ®Æt t¹i c¸c ®Þa ®iÓm chÊp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ. Líp TTCK 44 10 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ Ng©n hµng nhµ níc ViÖt Nam còng ®a ra kh¸i niÖm vÒ thÎ ng©n hµng ®îc quy ®Þnh trong v¨n b¶n quy chÕ ph¸t hµnh , sö dông vµ thanh to¸n thÎ NH ®îc ban hµnh ngµy 19/10/1999. Theo ®ã, NHNN quy ®Þnh thÎ ng©n hµng lµ c«ng cô thanh to¸n do NH ph¸t hµnh cÊp cho kh¸ch hµng sö dông theo hîp ®ång ký kÕt gi÷a ng©n hµng ph¸t hµnh vµ chñ thÎ. 1.2.4.2.M« t¶ thÎ ng©n hµng TÊt c¶ c¸c lo¹i thÎ lu hµnh trªn thÞ trêng ®Òu lµm b»ng nhùa ®îc cÊu t¹o bëi 3 líp , cã h×nh d¹ng nh mét tÊm thÎ ®iÖn tho¹i vµ cã cïng kÝch cì theo quy ®Þnh nh sau: ChiÒu dµi: 80,5598 mm ChiÒu ngang: 50,3975mm BÒ dµy: 0,4572 mm T¹i mÆt tríc cña thÎ sÏ cã c¸c yÕu tè c¬ b¶n nh sau: - BiÓu tîng vµ tªn cña ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ: §©y lµ yÕu tè b¾t buéc ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i thÎ nh»m ®Î ph©n biÖt NH ph¸t hµnh thÎ. - Bé nhí ®iÖn tö: thêng ®îc gäi lµ “chip” ®îc sö dông ®èi víi c¸c lo¹i thÎ th«ng minh, trong ®ã cã chøa c¸c d÷ liÖu liªn quan ®Õn chñ thÎ. - Sè thÎ: ®îc in dËp næi hoÆc in ch×m tuú theo tõng lo¹i s¶n phÈm thÎ - Tªn cña chñ thÎ: chØ ®Þnh tªn cña c¸ nh©n ( hoÆc tæ chøc) ®îc NH ph¸t hµnh cÊp thÎ ®Ó sö dông. - Thêi h¹n vµ hiÖu lùc cña thÎ: §Ó chØ ®Þnh kho¶n thêi gian theo ®ã NH ph¸t hµnh thÎ cho phÐp chñ thÎ sö dông. Kho¶ng thêi gian sö dông thÎ cã thÓ lµ 6 th¸ng, 12 th¸ng, 18 th¸ng, 24 th¸ng, tuú theo chÝnh s¸ch cña tõng ng©n hµng ph¸t hµnh. HÕt thêi h¹n sö dông thÎ , chñ thÎ ph¶i tr¶ l¹i thÎ cho ng©n hµng. Trong trêng hîp thÎ hÕt h¹n sö dông , chñ thÎ cã nhu cÇu tiÕp tôc sö dông thÎ th× chñ thÎ ph¶i lµm thñ tôc gia h¹n thÎ. Líp TTCK 44 11 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ - Th¬ng hiÖu cña tæ chøc thÎ quèc tÕ( ®èi víi thÎ quèc tÕ) ®îc sö dông ®Ó nhËn biÕt lo¹i thÎ quèc tÕ sö dông. T¹i mÆt sau cña thÎ, bao gåm c¸c yÕu tè c¬ b¶n sau: - Ch÷ ký cña chñ thÎ: ViÖc NH ph¸t hµnh yªu cÇu chñ thÎ ký tªn vµo mÆt sau cña thÎ nh»m ®Ó x¸c ®Þnh ®óng ngêi sö dông thÎ khi thanh to¸n tiÒn hµng hãa, dÞch vô thÎ t¹i ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ. - D¶i b¨ng tõ: lµ n¬i lu tr÷ c¸c d÷ liÖu liªn quan ®Õn chñ thÎ ®· ®îc m· ho¸ theo nh÷ng tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh, trong ®ã bao gåm 3 r·nh. Trong ®ã: R·nh 1 : Lu tr÷ c¸c th«ng tin nh sè tµi kho¶n thÎ, tªn chñ thÎ , thêi h¹n hiÖu lùc thÎ. R·nh 2 : Lu tr÷ m· sè kiÓm tra , lo¹i thÎ c¸c th«ng tin kh¸c R·nh 3 : Lu tr÷ m· sè nhËn d¹ng c¸ nh©n ( sè PIN) ®îc sö dông ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y rót tiÒn mÆt tù ®éng. - Mét sè th«ng tin tham chiÕu: Bao gåm c¸c th«ng tin nh sè ®iÖn tho¹i cña NH ph¸t hµnh thÎ ®Ó liªn hÖ, sè kiÓm tra ®Ó t¨ng thªm sù an toµn cña thÎ nh»m h¹n chÕ c¸c trêng hîp lµm gi¶ thÎ. 1.2.5. Ph©n loai thÎ Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i thÎ v× thÕ ta cã thÓ biÕt ®Õn nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau cña thÎ. Sau ®©y lµ nh÷ng c¸ch ph©n lo¹i c¬ b¶n: 1.2.5.1. Theo c«ng dông vµ chøc n¨ng cña thÎ. - ThÎ thanh to¸n: (hay thÎ ghi nî) lµ lo¹i thÎ ph¸t hµnh dùa trªn c¬ së tµi kho¶n ký quü, tµi kho¶n thÎ hay tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n, khi chñ thÓ sö dông th× sè d cña tµi kho¶n sÏ gi¶m tøc th×. NÕu ®îc Ng©n hµng cÊp h¹n møc thÊu chi, th× kh¸ch hµng cã thÓ chi tiªu vît qu¸ sè d trªn tµi kho¶n v·ng lai nhng ph¶i trong h¹n møc tÝn dông ®· th«ng b¸o tríc cho kh¸ch hµng (th«ng thêng b»ng 1 hay 2 th¸ng l¬ng cña kh¸ch hµng). Kh¸ch hµng ®îc hëng l·i trªn sè d tµi kho¶n cña m×nh. Líp TTCK 44 12 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ - ThÎ tÝn dông: lµ lo¹i thÎ dïng thanh to¸n tríc, tr¶ tiÒn cho Ng©n hµng sau nghÜa lµ dùa vµo uy tÝn hoÆc kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña chñ thÎ mµ Ng©n hµng sÏ cÊp thÎ cho chñ thÎ mét h¹n møc tÝn dông nhÊt ®Þnh cho phÐp chñ thÎ tiªu xµi trong h¹n møc Êy, sau ®ã theo tõng ®Þnh kú (cã thÓ cuèi th¸ng) Ng©n hµng sÏ göi ho¸ ®¬n thanh to¸n giµnh cho chñ thÎ. Chñ thÎ ph¶i thanh to¸n l¹i cho Ng©n hµng sè tiÒn tÝn dông mµ chñ thÎ ®· sö dông kÌm l·i. Víi hai lo¹i thÎ nµy ®Æc ®iÓm gièng nhau lµ kh¸ch hµng cã thÓ sö dông trùc tiÕp hoÆc rót tiÒn mÆt. §Æc ®iÓm kh¸c nhau chÝnh lµ sè tiÒn mµ kh¸ch hµng sö dông. §èi víi thÎ thanh to¸n kh¸ch hµng tuú ý sö dông sè tiÒn cã trong tµi kho¶n thÎ mµ m×nh ®· göi vµ ®îc hëng l·i trªn sè d cßn l¹i trong tµi kho¶n. §èi víi thÎ tÝn dông kh¸ch hµng chØ ®îc sö dông trong h¹n møc tÝn dông mµ Ng©n hµng ®ång ý. Kh¸ch hµng sö dông thÎ tÝn dông ph¶i thanh to¸n l·i trªn d nî tÝn dông thÎ cho Ng©n hµng ph¸t hµnh. ThÎ tÝn dông ®· cã mÆt t¹i ViÖt Nam c¸ch ®©y 10 n¨m nhng vÉn kh«ng ph¸t triÓn m¹nh ®îc v× c¸c Ng©n hµng rÊt h¹n chÕ cÊp h¹n møc tÝn dông cho chñ thÎ. Th«ng thêng chñ thÎ ph¶i ký quü hoÆc thÕ chÊp tµi s¶n ®Ó ®¶m b¶o cho h¹n møc tÝn dông ®îc cÊp. 1.2.5.2. Theo ph¹m vi sö dông. Theo giíi h¹n l·nh thæ cã thÓ sö dông ®îc lo¹i thÎ ta cã thÓ cã: - ThÎ néi ®Þa: lµ thÎ do Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ t¹i ViÖt Nam ph¸t hµnh ®îc sö dông vµ thanh to¸n trong ph¹m vi l·nh thæ cña níc Céng hoµ X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam. - ThÎ quèc tÕ: lµ mét lo¹i thÎ thanh to¸n cña mét tæ chøc quèc tÕ ®îc ph¸t hµnh bëi mét Ng©n hµng thµnh viªn cña tæ chøc ®ã vµ ®îc sö dông réng r·i trªn toµn thÕ giíi nh: Master card, Visa card, JCP card nã cã thÓ lµ thÎ tÝn dông hay thÎ ghi nî. Nh vËy thÎ néi ®i¹ chØ sö dông trong ph¹m vi l·nh thæ ViÖt Nam, cßn thÎ quèc tÕ ngoµi ph¹m vi l·nh thæ ViÖt Nam, cßn cã thÓ sö dông ë nhiÒu níc kh¸c n÷a. HiÖn nay hÇu hÕt c¸c lo¹i thÎ quèc tÕ ®îc chÊp Líp TTCK 44 13 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ nhËn t¹i ViÖt Nam ®Òu lµ lo¹i thÎ tÝn dông nh: Visa card, Master card vµ hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt Nam chØ cã mét sè Ýt Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ quèc tÕ nh: Exim bank, ACB, Vietcombank. 1.2.5.3. Theo c«ng nghÖ lµm thÎ. - ThÎ tõ: lµ thÎ mµ mÆt sau cã b¨ng tõ, trªn ®ã lu tr÷ mét sè th«ng tin c¬ b¶n cña thÎ vµ chñ thÎ (ngo¹i trõ nh÷ng th«ng tin b¶o mËt ). §©y lµ mét lo¹i thÎ th«ng dông vµ vÉn ®îc a chuéng trªn thÕ giíi v× gi¸ thµnh rÎ. - ThÎ chÝp: lµ thÎ mµ mÆt tríc thÎ cã g¾n mét con chÝp ®iÖn tö, cã kh¶ n¨ng lu tr÷ nhiÒu th«ng tin h¬n, vµ khã lµm gi¶ thÎ h¬n. - ThÎ tæng hîp: lµ lo¹i thÎ võa cã b¨ng tõ võa cã chÝp ®iÖn tö, cã thÓ sö dông trªn c¶ hai lo¹i thiÕt bÞ, ngoµi ra cã thÓ lu tr÷ thªm mét sè th«ng tin c¸ nh©n kh¸c. HiÖn nay ë ViÖt Nam mét sè Ng©n hµng ®· cã kÕ ho¹ch chuyÓn tõ viÖc sö dông thÎ tõ sang viÖc sö dông thÎ chÝp ®Ó n©ng cao tÝnh an toµn, b¶o mËt cña thÎ. 1.2.5.4. C¸c c¸ch ph©n lo¹i kh¸c. - ThÎ ATM (Automatic Teller Machine) : ATM lµ ký hiÖu viÕt t¾t cña m¸y rót tiÒn tù ®éng, cßn thÎ ATM chØ dïng ®Ó rót tiÒn trªn m¸y ATM. - ThÎ ®a n¨ng: ®îc ph¸t triÓn bëi Ng©n hµng §«ng ¸ vµ hÖ thèng VNBC (Vietnam Bank Card), ®îc tÝch hîp vµ më réng tÊt c¶ c¸c tÝnh chÊt cña thÎ tÝn dông, thÎ thanh to¸n, thÎ ATM; cã thÓ n¹p tiÒn vµo tµi kho¶n, rót tiÒn mÆt t¹i quÇy giao dÞch Ng©n hµng hoÆc trªn m¸y ATM, thùc hiÖn c¸c giao dÞch chuyÓn kho¶n; ngoµi ra cßn ®îc cÊp mét h¹n møc tÝn dông gäi lµ thÊu chi. §Æc ®iÓm næi bËt cña thÎ ®a n¨ng lµ kh¸ch hµng cã thÓ n¹p tiÒn trùc tiÕp t¹i c¸c m¸y ATM. - ThÎ liªn kÕt: lµ sù phèi hîp ph¸t hµnh thÎ cña Ng©n hµng vµ mét ®èi t¸c phi Ng©n hµng, vÝ dô nh thÎ §«ng ¸- Manulife, thÎ ®a n¨ng §«ng ¸- Mai linh, Líp TTCK 44 14 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ ®Æc trng cña lo¹i thÎ nµy lµ ngoµi chøc n¨ng lµ thÎ Ng©n hµng nã cßn lµ thÎ thµnh viªn, thÎ kh¸ch hµng th©n thiÕt hoÆc VIP cña ®¬n vÞ liªn kÕt. 1.2.6.Chøc n¨ng tiÖn Ých cña thÎ Ng©n hµng. - Rót tiÒn mÆt : lµ chøc n¨ng th«ng dông nhÊt cña thÎ Ng©n hµng mµ ngêi sö dông cã thÓ thùc hiÖn 24/24 t¹i kh¸ nhiÒu ®iÓm trªn toµn quèc. ChØ cÇn cã mét chiÕc thÎ ATM ngêi sö dông cã thÓ rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y ATM mµ kh«ng cÇn lu«n lu«n mang theo tiÒn mÆt bªn ngßi. - Thanh to¸n: ®©y cã thÓ coi lµ chøc n¨ng chÝnh mµ c¸c Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ mong muèn kh¸ch hµng sö dông. ThÎ cã thÓ sö dông ®Ó thanh to¸n hµng ho¸ dÞch vô t¹i c¸c cöa hµng, trung t©m th¬ng m¹i, siªu thÞ, nhµ s¸ch , nhµ hµng, kh¸ch s¹n. Thanh to¸n trùc tiÕp hoÆc tù ®éng c¸c dÞch tiÒn ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i, internet hoÆc phÝ b¶o hiÓm, mua c¸c lo¹i thÎ tr¶ tríc. - VÊn tin tµi kho¶n, vÊn tin giao dÞch: cho phÐp chñ thÎ qu¶n lý chi tiÕu cña m×nh mét c¸ch hiÖu qu¶ nhê vµo viÖc chñ thÎ kiÓm tra ®îc sè d tµi kho¶n thÎ còng nh kiÓm tra l¹i ®îc c¸c giao dÞch gÇn nhÊt cña m×nh. - §æi sè pin (mËt m· c¸ nh©n): chñ thÎ hoµn toµn ®îc quyÒn tù m×nh ®æi m· sè pin trùc tiÕp trªn m¸y ATM bÊt cø lóc nµo nh»m ®¶m b¶o an toµn cho chñ thÎ. - Hëng l·i suÊt kh«ng kú h¹n trªn sè d tµi kho¶n thÎ. - NhËn chuyÓn kho¶n: c¸c kh¸ch hµng cã thÓ chuyÓn tiÒn hoÆc nhËn tiÒn tõ ngêi th©n qua tµi kho¶n cña Ng©n hµng , kh¸ch hµng còng cã thÓ nhËn ®îc tiÒn l¬ng, tiÒn thëng vµ rót tiÒn l¬ng ra nhê mét chiÕc thÎ. - N¹p tiÒn: chñ thÎ cã thÓ n¹p tiÒn vµo tµi kho¶n trùc tiÕp t¹i Ng©n hµng hoÆc n¹p t¹i m¸y ATM chuyªn dông cña Ng©n hµng. Nãi chung viÖc sö dông thÎ cã rÊt nhiÒu tiÖn Ých. Kh¸ch hµng a thÝch sö dông thÎ phÇn lín v× thÎ lµ mét chiÕc vÝ ®iÖn tö n¬i kh¸ch hµng cã thÓ kh¸ yªn t©m Líp TTCK 44 15 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ cÊt gi÷ tiÒn mÆt, kh«ng nh÷ng thÕ kho¶n tiÒn mÆt nµy cã thÓ sinh lêi víi l·i suÊt kh«ng kú h¹n. 1.3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn thÞ trêng thÎ cña NHTM 1.3.1. C¸c nh©n tè kh¸ch quan 1.3.1.1. C¸c ®iÒu kiÖn vÒ mÆt x· héi - Thãi quen sö dông tiÒn mÆt cña c«ng chóng: ThÎ thanh to¸n rÊt khã vµ kh«ng thÓ ph¸t triÓn trong mét x· héi mµ thãi quen sö dông tiÒn mÆt lµ phæ biÕn trong ®êi sèng tiªu dïng cña ®¹i bé phËn d©n c, bëi thÎ thanh to¸n lµ méi ph¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. - Thãi quen giao dÞch qua ng©n hµng: §©y lµ nh©n tè ®Æc biÖt quan träng t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña thÎ ng©n hµng,thÎ ng©n hµng lµ mét s¶n phÈm dÞch vô do ng©n hµng cung cÊp. Sù thµnh c«ng cña nã phô thuéc vµo niÒm tin cña c«ng chóng vµo hÖ thèng Ng©n hµng, tõ ®ã t¨ng cêng c¸c ho¹t ®éng giao dÞch, më tµi kho¶n thanh to¸n t¹i Ng©n hµng. - Tr×nh ®é d©n trÝ: Lµ mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn ®¹i, sù ph¸t triÓn cña thÎ phô thuéc vµo møc ®é am hiÓu cña c«ng chóng ®èi víi nã. Tr×nh ®é d©n trÝ ë ®©y lµ c¸c kiÕn thøc vÒ Ng©n hµng, kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ sö dông thÎ ng©n hµng , còng nh viÖc nh©n thøc ®îc nh÷ng tiÖn Ých mµ nã mang l¹i.HiÖn nay kh¸ nhiÒu ng©n hµng ®· tiÕp cËn ®îc c¸c ®èi tîng lµ nh©n viªn t¹i c¸c doanh nghiÖp, häc sinh, sinh viªn, nh÷ng ®èi tîng rÊt nh¹y bÐn trong viÖc nhËn thøc vµ tiÕp cËn víi lo¹i h×nh c«ng nghÖ míi. - Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi: §©y lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt cho sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ nãi chung vµ ngµnh ng©n hµng nãi riªng trong ®ã cã ho¹t ®éng kinh doanh thÎ ng©n hµng. 1.3.1.2. C¸c ®iÒu kiÖn vÒ mÆt kinh tÕ Líp TTCK 44 16 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ - TiÒn tÖ æn ®Þnh: §©y lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cho viÖc më réng sö dông thÎ ®èi víi bÊt kú quèc gia nµo. V× thÎ lµ ph¬ng tiÖn thanh to¸n, viÖc thanh to¸n cã diÔn ra ®îc trªn c¬ së tiÒn tÖ ph¶i æn ®Þnh. - Sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ: Sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghÖ thÎ còng nh c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c phô thuéc chñ yÕu vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Bëi v× , kinh tÕ cã ph¸t triÓn thu nhËp cña ngêi d©n míi ®îc n©ng cao. Nh÷ng c¸ nh©n vµ gia ®×nh cã thu nhËp cao th× kh¶ n¨ng sö dông thÎ cµng cao vµ cã nh÷ng yªu cÇu cao ®èi víi dÞch vô kÌm theo thÎ ( nh h¹n møc thÊu chi, kh¶ n¨ng rót tiÒn t¹i c¸c m¸y ATM…) 1.3.1.3. C¸c ®iÒu kiÖn vÒ mÆt khoa häc c«ng nghÖ C¸c øng dông cña c«ng nghÖ th«ng tin ®· tao ra nh÷ng tiÖn Ých kú diÖu cña thÎ. Tuy nhiªn thÎ thanh to¸n sÏ chØ lµ tÊm nha b×nh thêng nÕu nã kh«ng ®îc g¾n víi c¸c chÝp ®iÖn tö hay d¶i b¨ng tõ mang nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt, vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n nÕu nã kh«ng ®îc ®a vµo m¸y ®äc vµ hÖ thèng m¸y tÝnh kÕt nèi víi c¸c trung t©m ph¸t hµnh vµ thanh to¸n. Nh vËy, c¸c tiÖn Ých cña thÎ lu«n t¨ng lªn cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ. 1.3.1.4. C¸c ®iÒu kiÖn vÒ mÆt ph¸p lý Ho¹t ®éng thanh to¸n vµ ph¸t hµnh thÎ cña c¸c Ng©n hµng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo m«i trêng ph¸p lý cña mçi quèc gia. Mét hµnh lang ph¸p lý thèng nhÊt sÏ t¹o cho c¸c ng©n hµng sö chñ ®éng khi tham gia thÞ trêng thÎ còng nh trong viÖc ®Ò ra c¸c chiÕn lîc kinh doanh cña m×nh, cñng cè nªn t¶ng v÷ng ch¾c cho viÖc ph¸t triÓn thÎ trong t¬ng lai. 1.3.1.5. C¸c ®iÒu kiÖn vÒ c¹nh tranh Më réng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¹nh tranh trªn thÞ trêng. Sù c¹nh tranh lµnh m¹nh buéc c¸c ng©n hµng ph¶i suy nghÜ nghiªm tóc cho viÖc ®Çu t ph¸t triÓn lo¹i h×nh thanh to¸n nµy, t¹o cho ng©n Líp TTCK 44 17 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ hµng sù chñ ®éng, s¸ng t¹o trong viÖc cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm thÎ chÊt lîng tèt nhÊt, ®em l¹i lîi Ých cao nhÊt cho kh¸ch hµng ®Ó thu lîi nhuËn tèi u. 1.3.2. C¸c nh©n tè chñ quan 1.3.2.1. Nh©n tè vÒ vèn Thùc tÕ cho thÊy viÖc ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ ®ßi hái mét chi phÝ ®Çu t sao cho viÖc l¾p ®Æt nh÷ng thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh l¾p ®Æt m¸y ATM hay POS . V× vËy, vèn ®Çu t lµ ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn vµ còng quan träng nhÊt ®èi víi c¸c Ng©n hµng trong bíc ®Çu triÓn khai dÞch vô thÎ trªn thÞ trêng vµ ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ ®Ó b¾t kÞp nh÷ng tiÕn bé trªn thÕ giíi. 1.3.2.2. Nh©n tè vÒ nh©n lùc Lµ mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn ®¹i, thÎ mang nhiÒu tÝnh chÊt tiªu chuÈn hãa cao ®é vµ cã quy tr×nh vËn hµnh thèng nhÊt , do ®ã nã ®ßi hái ph¶i cã mét ®éi ngò nh©n lc cã kh¶ n¨ng , tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm tiÕp cËn , ®¶m b¶o quy tr×nh ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ diÔn ra mét c¸ch th«ng suèt, an toµn, vµ hiÖu qu¶ , ph¸t huy ®îc nh÷ng tiÖn Ých vèn cã cña thÎ. Líp TTCK 44 18 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng thÞ trêng thÎ cña ng©n hµng ®«ng ¸ 2.1.Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ng©n hµng §«ng ¸ vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng 2.1.1.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh. Vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1990, nÒn kinh tÕ chÝnh trÞ ViÖt Nam cã nhiÒu biÕn ®éng, hµng lo¹t tæ chøc tÝn dông ®Æc biÖt lµ quü tÝn dông nh©n d©n r¬i vµo t×nh tr¹ng suy yÕu do lµm ¨n thua lç dÉn ®Õn nguy c¬ ph¸ s¶n. Trung t©m tÝnh dông Phó Gia ( do «ng Ph¹m C«ng Tíc liªn doanh cïng UBND QuËn Phó NhuËn lËp ra ) lµ mét trong sè ®ã. Tríc t×nh h×nh nµy cöa hµng vµng b¹c Phó NhuËn ( tiÒn th©n cña c«ng ty vµng b¹c ®¸ quý Phó NhuËn hiÖn nay) ®· ®øng ra gióp ®ì UBND quËn Phó NhuËn gi¶i quyÕt hËu qu¶, ®¶m b¶o cho ngêi d©n quËn Phó NhuËn cã thÓ thu håi vèn vµ tiÒn göi l·i khi göi tiÒn vµo trung t©m tÝn dông Phó gia. Sau sù kiÖn nµy, vµo cuèi n¨m 1991 NHNN vµ UBND Tp. Hå ChÝ Minh ®· ®Ò nghÞ UBND QuËn Phó NhuËn thÝ ®iÓm thµnh lËp mét NH TMCP míi theo Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng tÝn dông do UBTV quèc héi ban hµnh n¨m 1990 nh»m gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ trªn ®Þa bµn quËn. ThÓ theo ®Ò nghÞ ®ã, UBND QuËn Phó NhuËn ®· chØ ®¹o cho cöa hµng vµng b¹c Phó NhuËn lËp luËn chøng kinh tÕ vµ tiÕn hµnh c¸c thñ tôc ph¸p lý ®Ó thµnh lËp NHTMCP. Theo giÊy phÐp thµnh lËp sè 135/ GP-UB do UBNDTp HCM cÊp ngµy 6/4/1992, giÊy phÐp ho¹t ®éng sè 0009/ NG-QP do NHNN ViÖt Nam cÊp ngµy 27/3/1992 vµ giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh sè 059011 do träng tµi kinh tÕ TPHCM cÊp ngµy 8/4/1992. Ngµy 1/7/1992, Ng©n hµng TMCP Líp TTCK 44 19 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ cña Ng©n hµng §«ng ¸ §«ng ¸ ®· chÝnh thøc thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng víi trô së chÝnh ®Æt t¹i 60-62 Nam K× Khëi NghÜa ( nay lµ ®êng NguyÔn V¨n Trçi ) quËn Phó NhuËn. Vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu cña Ng©n hµng kh¸ khiªm tèn víi 20 tØ ®ång do c¸c cæ ®«ng chÝnh ®ãng gãp lµ: - Cöa hµng vµng b¹c QuËn Phó NhuËn; - C«ng ty kinh doanh ph¸t triÓn nhµ QuËn Phó NhuËn. - C«ng ty may xuÊt khÈu quËn Phó NhuËn. §éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cña toµn ng©n hµng lóc nµy chØ gåm cã 56 ngêi. 2.1.2. Më réng vµ ph¸t triÓn Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ lµm cho ®êi sèng cña ngêi d©n ngµy mét ®îc n©ng cao vµ do ®ã nhu cÇu cña ngêi d©n vÒ dÞch vô ng©n hµng còng theo ®ã t¨ng lªn. §Ó ®¸p øng mét c¸ch tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch hµng, hµng lo¹t chi nh¸nh còng nh ®iÓm giao dÞch cña Ng©n hµng §«ng ¸ cã mÆt tõ B¾c chÝ Nam: tõ Hµ Néi, H¶i Phßng ®Õn Kiªn Giang, B¹c Liªu, An Giang, CÇn Th¬ , B×nh D¬ng, Tp.HCM. Víi chØ mét trô së chÝnh n¨m 1992 ®Õn nay Ng©n hµng §«ng ¸ ®· cã mét hÖ thèng 46 chi nh¸nh vµ ®iÓm giao dÞch t¹i kh¾p c¸c tØnh, thµnh phè trong c¶ níc. Ng©n hµng §«ng ¸ cã 2 c«ng ty trùc thuéc lµ c«ng ty kiÒu hèi §«ng ¸ vµ c«ng ty chøng kho¸n §«ng ¸. C¸c dÞch vô cña Ng©n hµng còng ngµy mét hoµn thiÖn. Vèn ®iÒu lÖ cña Ng©n hµng gia t¨ng víi tèc ®é ®¸ng kinh ng¹c. NÕu nh lóc míi thµnh lËp vèn ®iÒu lÖ cña Ng©n hµng míi dõng l¹i ë con sè 20 tØ ®ång th× ®Õn 9/12/2005 vèn ®iÒu lÖ ng©n hµng ®· t¨ng lªn 500 tû ®ång. NghÜa lµ chØ sau 14 n¨m vèn ®iÒu lÖ cña ng©n hµng ®· t¨ng 25 lÇn. Ng©n hµng §«ng ¸ dù kiÕn sÏ t¨ng vèn ®iÒu lÖ lªn 800 tû ®ång. T×nh h×nh vèn ®iÒu lÖ cña ng©n hµng §«ng ¸. Líp TTCK 44 20 SVTH: NguyÔn H¶i YÕn