Tài liệu Phân tích và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý của công ty gang thép thái nguyên(tisco)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ----------------------- VŨ THỊ HẬU Ph©n tÝch vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l-îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cña C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT QUẢN TRỊ KINH DOANH Hà Nội – 2004 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ----------------------- VŨ THỊ HẬU Ph©n tÝch vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l-îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cña C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT QUẢN TRỊ KINH DOANH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. §ç v¨n Phøc Hà Nội - 2004 LuËn v¨n Th¹c sÜ Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi -1- Môc lôc Trang Néi dung Lêi c¶m ¬n Lêi nãi ®Çu 2 3 PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ chÊt l-îng c¸n bé qu¶n lý s¶n xuÊt c«ng nghiÖp 1.1 §Æc ®iÓm chung cña ho¹t ®éng luyÖn gang thÐp 1.2 C¸n bé qu¶n lý s¶n xuÊt c«ng nghiÖp 5 14 PhÇn II: Ph©n tÝch t×nh h×nh chÊt l-îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cña C«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn(tisco) 2.1 §Æc ®iÓm cña C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn(Tisco) 2.2 T×nh h×nh chÊt l-îng cña c¸c lo¹i c¬ cÊu c¸n bé qu¶n lý cña Tisco 2.3 T×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c c¸n bé theo NghÞ quyÕt T¦ ba khãa VIII cña Tisco 2.4 Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cña Tisco 39 49 64 69 PhÇn III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l-îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cña C«ng ty Gang thÐp th¸i nguyªn(tisco) 3.1 C¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn kü n¨ng cña c¸n bé qu¶n lý ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc 3.2 Gi¶i ph¸p vÒ h×nh thøc ®µo t¹o 3.3 C¸c ch-¬ng tr×nh vµ gi¶i ph¸p hç trî ®µo t¹o 3.4 N©ng cao chÊt l-îng kÕt n¹p §¶ng viªn 3.5 C«ng t¸c c¸n bé KÕt luËn Phô lôc Tµi liÖu tham kh¶o Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý 88 97 100 107 109 126 128 133 Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ -2- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi Lêi c¶m ¬n §Ó tham gia häc tËp, nghiªn cøu vµ hoµn thµnh ®-îc b¶n LuËn v¨n Th¹c sÜ nµy t«i ®· nhËn ®-îc rÊt nhiÒu sù h-íng dÉn, ñng hé vµ gióp ®ì qóy b¸u tõ phÝa Gi¶ng viªn PGS - TS §ç v¨n Phøc, Ban Gi¸m hiÖu- tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi, Ban Chñ nhiÖm vµ tËp thÓ C¸n bé gi¶ng d¹y Khoa Kinh tÕ vµ Qu¶n lý tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi, Trung t©m §µo t¹o Sau §¹i häc, Ban Gi¸m hiÖu - tr-êng §¹i häc Kü ThuËt C«ng NghiÖp, Ban Chñ nhiÖm vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp trong Khoa Kinh tÕ C«ng nghiÖp tr-êng §¹i Häc Kü ThuËt C«ng NghiÖp, Tæng C«ng ty ThÐp ViÖt Nam, c¸c phßng/ban cña C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn . T«i xin tr©n träng göi lêi c¶m ¬n ®Õn ThÇy gi¸o PGS - TS §ç V¨n Phøc, Ban Gi¸m hiÖu- tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi, Ban Chñ nhiÖm vµ tËp thÓ c¸n bé gi¶ng d¹y Khoa Kinh tÕ vµ Qu¶n lý- tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi, Trung t©m §µo t¹o Sau §¹i häc, Ban Gi¸m hiÖu - tr-êng §¹i häc Kü ThuËt C«ng NghiÖp, Ban Chñ nhiÖm Khoa Kinh tÕ C«ng NghiÖp - tr-êng §¹i häc Kü ThuËt C«ng NghiÖp, l·nh ®¹o Phßng Tæ chøc C¸n Bé - C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn./ Th¸i Nguyªn, ngµy 30 th¸ng 09 n¨m 2004 Häc viªn Vò ThÞ HËu Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ -3- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi Lêi nãi ®Çu I. Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu Trong B¸o c¸o ChÝnh trÞ tr×nh bµy t¹i §¹i héi §¶ng lÇn thø IX, §¶ng ta ®· coi ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng thóc ®Èy sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy nguån lùc con ng-êi yÕu tè c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn x· héi nhanh vµ bÒn v÷ng. §èi víi n-íc ta mét quèc gia cã tiÒm n¨ng lín vÒ nguån nh©n lùc so víi nhiÒu quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi, muèn ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng, chóng ta ph¶i t¹o dùng nguån nh©n lùc chÊt l-îng cao vµ cã chÝnh s¸ch ph¸t huy tèi ®a nguån nh©n lùc ®ã. ViÖc qu¶n lý vµ sö dông ®óng nguån nh©n lùc sau khi ®· ®-îc ®µo t¹o phï hîp víi n¨ng lùc cña mçi ng-êi cho c¸c c«ng viÖc cô thÓ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh dÉn ®Õn thµnh c«ng cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc. Tuy nhiªn, nh×n l¹i nguån nh©n lùc cña n-íc ta hiÖn nay, chóng ta kh«ng khái lo l¾ng vÒ chÊt l-îng yÕu kÐm, vÒ c¬ cÊu vµ sù ph©n bæ thiÕu hîp lý. Nguån nh©n lùc nãi chung vµ c¸n bé qu¶n lý nãi riªng cña C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn(TISCO) còng kh«ng n»m ngoµi thùc tr¹ng chung cña ®Êt n-íc. Yªu cÇu vÒ chÊt l-îng c¸n bé qu¶n lý trong tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn còng nh- t¹i c¬ quan C«ng ty ®· vµ ®ang thay ®æi do ¶nh h-ëng tõ viÖc hßa nhËp víi thÕ giíi, sù ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin trong qu¶n lý vµ nh÷ng ®æi míi vÒ kü thuËt kh¸c. KÕt qña lµ ®· xuÊt hiÖn mét kho¶ng c¸ch lín gi÷a nh÷ng yªu cÇu vÒ chÊt l-îng c¸n bé qu¶n lý trong c«ng viÖc so víi chÊt l-îng c¸n bé qu¶n lý hiÖn cã. Trong c«ng t¸c n©ng cao chÊt l-îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, tÇm nh×n vµ nh÷ng suy tÝnh dµi h¹n cã ý nghÜa quan träng trong t¹o dùng kü n¨ng, kiÕn thøc chuyªn m«n, kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ hîp t¸c. §øng tr-íc t×nh h×nh ®ã, ®Ò tµi: “ Ph©n tÝch vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l-îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cña C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn” ®-îc Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ -4- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi x©y dùng trªn c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh cña C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn víi mong muèn gãp phÇn hoµn thiÖn c¬ së lý luËn, chÝnh s¸ch vµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l-îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý. II. Giíi thiÖu ®Ò tµi: 1- Tªn ®Ò tµi: “ Ph©n tÝch vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l-îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cña C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn” . 2- Môc ®Ých nghiªn cøu: XuÊt ph¸t tõ chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ N-íc, thùc tÕ vµ ®Æc ®iÓm riªng cña C«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn, tiÕn hµnh kh¶o s¸t t×nh h×nh, ph©n tÝch vµ ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l-îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cña C«ng ty. 3- §èi t-îng, ph¹m vi nghiªn cøu: - §èi t-îng nghiªn cøu: C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn. - Ph¹m vi nghiªn cøu: Kh«ng ®i s©u vµo kh¶o s¸t, xem xÐt t×nh h×nh c¸n bé qu¶n lý ë tõng ®¬n vÞ thµnh viªn; chñ yÕu nghiªn cøu c¸c chÝnh s¸ch, chñ tr-¬ng cña §¶ng vÒ x©y dùng ®éi ngò c¸n bé vµ c«ng t¸c c¸n bé vËn dông vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña C«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn; ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p c¶i thiÖn. 4- KÕt cÊu: Néi dung chñ yÕu cña luËn v¨n ®-îc tr×nh bµy thµnh 3 phÇn: PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ chÊt l-îng c¸n bé qu¶n lý s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. PhÇn II: Ph©n tÝch t×nh h×nh chÊt l-îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cña C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn(TISCO). PhÇnIII: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l-îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cña C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn(TISCO). Th¸i Nguyªn, ngµy 30 th¸ng 09 n¨m 2004 Häc viªn Vò ThÞ HËu Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ PhÇn I : C¬ -5- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi së lý luËn vÒ chÊt l-îng c¸n bé qu¶n lý s¶n xuÊt c«ng nghiÖp 1.1 ®Æc ®iÓm chung cña ho¹t ®éng luyÖn gang thÐp 1.1.1 §Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm ë ViÖt Nam hiÖn cã kho¶ng 20 dµn m¸y c¸n (kh«ng kÓ c¸c dµn m¸y qóa nhá) ®ang ho¹t ®éng, víi tæng c«ng suÊt kho¶ng 1,7 triÖu tÊn/n¨m. S¶n phÈm chñ yÕu lµ thÐp thanh, thÐp d©y vµ thÐp h×nh nhá. HiÖn nay thÞ tr-êng thÐp ViÖt Nam vÉn ®ßi hái thÐp x©y dùng lµ chñ yÕu, ®iÒu ®ã phï hîp víi mét n-íc cã nÒn kinh tÕ b¾t ®Çu ph¸t triÓn. C«ng suÊt c¸c Nhµ m¸y s¶n xuÊt thÐp x©y dùng kh«ng ®ñ ®¸p øng cho nhu cÇu sö dông trong n-íc. V× vËy ®èi víi c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ s¶n xuÊt chñng lo¹i thÐp nµy, tËp trung nghiªn cøu ®Çu t- chiÒu s©u nh»m t¨ng c-êng chÊt l-îng vµ gi¶m gÝa thµnh s¶n phÈm. Tuy nhiªn ®Ó c¸n thÐp x©y dùng vÉn ph¶i nhËp ph«i tõ n-íc ngoµi. Dù kiÕn trong thêi gian tíi c«ng nghiÖp nÆng vµ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng tuy ch-a ph¸t triÓn m¹nh nh-ng tû lÖ nhu cÇu sö dông c¸c s¶n phÈm thÐp c¸n dÑt cho nhu cÇu cña c¸c ngµnh nµy sÏ t¨ng dÇn. ViÖc lùa chän chñng lo¹i s¶n phÈm ph¶i phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr-êng, nãi c¸ch kh¸c lµ phï hîp nhu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c cã liªn quan. Trong nh÷ng n¨m tíi do t¨ng tr-ëng vÒ viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng mµ chñ yÕu lµ giao th«ng, c¸c Nhµ m¸y thñy nhiÖt ®iÖn, c¸c c«ng tr×nh nhµ cao tÇng l¾p kÕt cÊu khung thÐp chÞu lùc nªn nhu cÇu vÒ thÐp h×nh dù kiÕn sÏ t¨ng theo tû lÖ cao h¬n so víi c¸c chñng lo¹i thÐp kh¸c nhau. Nhu cÇu tiªu thô c¸c chñng lo¹i thÐp tÊm ®ang kh«ng ngõng t¨ng lªn vµ chiÕm tû träng ngµy cµng cao trong tæng l-îng thÐp sö dông. Do nhËn thøc ®-îc vai trß vµ vÞ trÝ cña c«ng nghiÖp luyÖn kim ®èi víi nÒn kinh tÕ cña n-íc ta mµ tõ tr-íc ®Õn nay §¶ng vµ ChÝnh Phñ ®· quan t©m nhiÒu ®Õn viÖc Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi -6- ph¸t triÓn ngµnh, lu«n t¹o mäi thuËn lîi vÒ mäi mÆt ®Ó ngµnh v-ît khã kh¨n trong thêi gian qua tõng b-íc ®i lªn v÷ng ch¾c ®Ó hoµn thµnh sø mÖnh cña m×nh. ChÝnh v× vËy, Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh ThÐp ®Õn n¨m 2010 ®Þnh h-íng ph¸t triÓn vÒ thÞ tr-êng: Ngµnh thÐp lµm chñ thÞ tr-êng trong n-íc vÒ chñng lo¹i, chÊt l-îng, quy c¸ch c¸c lo¹i thÐp th«ng dông, gÝa c¶ vµ t×m ®-îc thÞ tr-êng xuÊt khÈu; tõng b-íc ®¸p øng dÇn nhu cÇu vÒ thÐp tÊm, thÐp l¸ vµ thÐp ®Æc biÖt phôc vô c¬ khÝ chÕ t¹o. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 s¶n xuÊt thÐp trong n-íc ®¸p øng ®-îc 75% - 80% nhu cÇu tiªu dïng thÐp trong n-íc, trong ®ã riªng Tæng C«ng ty ThÐp ViÖt Nam(kÓ c¶ phÇn trong c¸c liªn doanh) chiÕm tû träng trªn 50% vÒ thÐp x©y dùng vµ kho¶ng 70% vÒ thÐp tÊm, thÐp l¸. B¶ng 1.1: C¸c chØ tiªu vÒ c«ng suÊt thiÕt kÕ c¸c Nhµ m¸y thÐp (S¶n xuÊt ph«i thÐp, c¸n thÐp vµ gia c«ng sau c¸n) cña Quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh ThÐp ®Õn n¨m 2010 §Õn n¨m 2005 §Õn n¨m 2010 (triÖu tÊn/n¨m) (triÖu tÊn/n¨m) - S¶n xuÊt ph«i thÐp 1,5 1,8 – 2,0 - C¸n thÐp 4,5 6,5 - Gia c«ng sau c¸n 1,0 1,6 (Nguån: Tæng C«ng ty ThÐp ViÖt Nam ) B¶ng1.2: C¸c chØ tiªu s¶n l-îng cña Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh ThÐp ®Õn n¨m 2010 Ph«i thÐp(ThÐp th«) ThÐp c¸n c¸c lo¹i S¶n phÈm gia c«ng sau c¸n §Õn n¨m 2005 §Õn n¨m 2010 (triÖu tÊn/n¨m) (triÖu tÊn/n¨m) 1,2 – 1,4 1,8 2,5 - 3,0 4,5 – 5,0 0,6 1,2 – 1,5 ( Nguån: Tæng C«ng ty ThÐp ViÖt Nam) Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ -7- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi 1.1.2 §Æc ®iÓm vÒ c«ng nghÖ ChØ trong vßng 20 n¨m trë l¹i ®©y tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ trong ngµnh luyÖn kim trªn thÕ giíi ®· cã nh÷ng b-íc nh¶y vät, ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu to lín. C¸c chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt cña c¸c thiÕt bÞ theo c«ng nghÖ truyÒn thèng ®-îc c¶i thiÖn ®¹t ®-îc nhiÒu tiÕn bé ®¸ng kÓ lµm cho chi phÝ thÐp gi¶m vµ chÊt l-îng ngµy mét n©ng cao. C¸c c«ng nghÖ luyÖn kim míi gÇn ®©y ®-îc ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m qua ®· thµnh c«ng cã thÓ ¸p dông cho c¸c m« h×nh Nhµ m¸y s¶n xuÊt tiªn tiÕn nhÊt vµ thùc tÕ ®· ®-îc ®-a vµo øng dông ë nhiÒu n-íc ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ lín. Trong bèi c¶nh chung khi mµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang ph¸t triÓn theo xu h-íng tù do hãa th-¬ng m¹i, khuyÕn khÝch tù do c¹nh tranh lµnh m¹nh vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm vµ gÝa c¶, ®ång thêi ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu b¶o vÖ m«i tr-êng vµ c©n b»ng sinh th¸i ngµy cµng gay g¾t, ngµnh c«ng nghiÖp luyÖn kim ë c¸c n-íc ®ang ph¶i cè g¾ng phÊn ®Çu t×m c¸ch gi¶m thiÓu chi phÝ n¨ng l-îng, c¸c chÊt vµ khÝ th¶i ra m«i tr-êng vµ n©ng cao tèi ®a n¨ng suÊt thiÕt bÞ ®ång thêi ph¶i b¶o ®¶m chÊt l-îng theo ®óng tiªu chuÈn quy ®Þnh cña s¶n phÈm. Do c¸c thµnh tùu vÒ tiÕn bé kü thuËt ®ãng vai trß ngµy cµng quan träng ®Ó thóc ®Èy ngµnh luyÖn kim ph¸t triÓn. C«ng nghÖ s¶n xuÊt thÐp chñ yÕu(70% s¶n l-îng thÐp) vÉn lµ c«ng nghÖ truyÒn thèng: LuyÖn gang láng tõ quÆng s¾t trong lß cao, sau ®ã luyÖn thÐp tõ gang láng trong lß thæi « xy(sö dông tõ 10 – 20% thÐp phÕ) hay trong lß b»ng(sö dông 40% - 50% thÐp phÕ). ë Nga, Ucraina vµ Trung Quèc vÉn cßn lß b»ng s¶n xuÊt ®Õn 40% s¶n l-îng thÐp, trong khi ®ã ë Mü, NhËt B¶n vµ c¸c n-íc T©y ¢u ®· kh«ng cßn n÷a. Trõ mét phÇn c¸c liªn hîp vµ Nhµ m¸y luyÖn kim theo c«ng nghÖ cæ ®iÓn ®· tån t¹i hµng chôc n¨m qua ë mét sè n-íc kh«ng cßn ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c ®ßi hái vÒ c¸c chØ tiªu kinh tÕ, kü thuËt vµ x· héi ®ang ho¹t ®éng th× phÇn lín c¸c Nhµ m¸y luyÖn kim míi ®-îc x©y dùng ®· ®-îc c¶i t¹o l¹i ®Òu dùa trªn ba m« h×nh c«ng nghÖ chÝnh cã thÓ thÝch hîp ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu hiÖn nay cña viÖc b¶o vÖ m«i tr-êng nh- : Nhµ m¸y liªn hîp gang, thÐp truyÒn thèng; Nhµ m¸y liªn hîp compact; Nhµ m¸y thÐp mini. Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ -8- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi Xu h-íng chung cña Nhµ m¸y luyÖn kim hiÖn nay lµ cè g¾ng bè trÝ trªn mÆt b»ng cã diÖn tÝch nhá gän nhÊt. §iÒu nµy cã ý nghÜa kh«ng chØ ë gÝa thuª ®Êt Ýt nhÊt, mµ cßn ë chç c¸c bé phËn thiÕt bÞ cña Nhµ m¸y khÐp kÝn vµ do ®ã chi phÝ cho c¸c ®-êng èng dÉn khÝ, dÉn n-íc vµ c¸p ®iÖn liªn kÕt cña chóng còng nh- c¸c chi phÝ vËn chuyÓn néi bé sÏ thÊp h¬n. HiÖn nay trªn thÕ giíi cã 4 l-u tr×nh c«ng nghÖ chñ yÕu ®ang ®-îc sö dông réng r·i ë c¸c n-íc c«ng nghiÖp vµ ®ang ph¸t triÓn, ®ã lµ: Lß cao – lß thæi « xy; Hoµn nguyªn trùc tiÕp – lß ®iÖn hå quang(EAF); Hoµn nguyªn nãng ch¶y – lß thæi « xy; Lß ®iÖn hå quang(EAF). §èi víi ViÖt Nam trong Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh ThÐp ®Õn n¨m 2010, c«ng nghÖ ®-îc ®Þnh h-íng ph¸t triÓn theo h-íng: Sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tù ®éng hãa ë møc cao, tiÕt kiÖm nguyªn, nhiªn liÖu, ®iÖn n¨ng, ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn vÒ m«i tr-êng; ®Ó s¶n xuÊt ®-îc thÐp chÊt l-îng cao, gi¸ thµnh h¹, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ®ñ søc c¹nh tranh víi thÐp trong khu vùc vµ quèc tÕ. C«ng nghÖ lùa chän ®¶m b¶o bÒn l©u, linh ho¹t(dÔ n©ng cÊp, hiÖn ®¹i hãa khi cÇn thiÕt); thay thÕ c«ng nghÖ l¹c hËu, kÐm hiÖu qu¶ vµ t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i tr-êng. Ngo¹i trõ C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn lµ c¬ së duy nhÊt ®-îc thiÕt kÕ theo c«ng nghÖ s¶n xuÊt khÐp kÝn, cßn l¹i tÊt c¶ c¸c c¬ së s¶n xuÊt thÐp t¹i ViÖt Nam hiÖn nay ®Òu sö dông c«ng nghÖ s¶n xuÊt chu tr×nh ng¾n, ®¬n gi¶n, cô thÓ nh- sau: S¶n xuÊt gang: ChØ cßn hai lß cao nhá dung tÝch 100 m3 t¹i C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn míi ®-îc c¶i t¹o l¹i nhê nguån vèn vay vµ trî gióp kü thuËt cña Trung Quèc. S¶n l-îng Gang cña hai lß cao nµy®· ®¹t 190.000 T/n¨m. S¶n xuÊt thÐp th«: Toµn bé b»ng 22 lß ®iÖn hå quang cì nhá ®-îc chÕ t¹o t¹i Trung Quèc vµ ViÖt Nam, c«ng suÊt lß tõ 1,5 T/mÎ tíi 30T/mÎ. C¸c lß ®iÖn phÇn lín ®· cò, l¹c hËu, c¸c chØ tiªu vËn hµnh ®Òu thÊp kÐm. Tõ cuèi n¨m 2001, C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn ®· ®-a vµo sö dông lß ®iÖn hå quang c«ng suÊt 30 T/mÎ theo c«ng nghÖ phèi liÖu 50% gang láng . N¨m 2003 C«ng ty ThÐp §µ N½ng ®-a vµo s¶n xuÊt lß ®iÖn hå quang míi víi c«ng suÊt 15 T/mÎ, chÕ t¹o trong n-íc. Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ -9- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi S¶n xuÊt thÐp c¸n: HiÖn cã 17 d©y chuyÒn m¸y c¸n ®ang ho¹t ®éng(chÕ t¹o t¹i NhËt, Hµn Quèc, §µi Loan, ViÖt Nam) ®Ó s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm thÐp dµi (thÐp thanh, thÐp cuén vµ thÐp h×nh) ®Æt t¹i c¸c Nhµ m¸y cña Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam vµ c¸c C«ng ty liªn doanh, trong ®ã cã hai m¸y c¸n liªn tôc kh¸ hiÖn ®¹i cña VPS vµ Viankyoei. Gia c«ng sau c¸n: Cã ba d©y chuyÒn s¶n xuÊt èng thÐp hµn ®en vµ m¹ kÏm ®-êng kÝnh trung b×nh vµ nhá, hai d©y chuyÒn m¹ kÏm kiÓu nhóng nãng vµ m¹ mµu liªn tôc. Ngoµi ra cßn mét sè d©y chuyÒn c¾t xÎ thÐp tÊm l¸, kÐo d©y, ®an l-íi quy m« c«ng suÊt nhá. S¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm kh¸c: Mét hÖ thèng s¶n xuÊt tÊm lîp vibr« xim¨ng, mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt s¶n xuÊt g¹ch ke ra mÝt, lß ®øng s¶n xuÊt xi m¨ng c«ng suÊt 80.000 T/n¨m(Trung quèc chÕ t¹o), c¸c thiÕt bÞ s¶n xuÊt g¹ch chÞu löa, g¹ch d©n dông vµ c¸c thiÕt bÞ s¶n xuÊt « xi th-¬ng phÈm. 1.1.3 §Æc ®iÓm vÒ nguyªn vËt liÖu Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ¶nh h-ëng lín ®Õn chÊt l-îng thÐp lµ viÖc chuÈn bÞ nguyªn liÖu ®Ó luyÖn gang, luyÖn thÐp. §èi víi c¸c s¶n phÈm thÐp ®ßi hái chÊt l-îng cao(vÝ dô thÐp l¸) th× viÖc nguyªn liÖu ®-a vµo s¶n xuÊt ph¶i ®-îc quan t©m ®óng møc vµ ph¶i ®-îc kiÓm tra chÆt chÏ. HiÖn nay trªn thÕ giíi quÆng s¾t ®· khai th¸c xong tïy chñng lo¹i vµ ®-îc tuyÓn lµm giµu, thiªu kÕt hay vª viªn, ®ãng b¸nh ®Ó cung cÊp cho lß cao hoÆc c¸c lß hoµn nguyªn trùc tiÕp. §èi víi c¸c Nhµ m¸y mini sö dông s¾t thÐp vôn th× s¾t thÐp vôn th-êng ®-îc xö lý lµm s¹ch vµ ®ãng b¸nh tr-íc khi ®-a vµo lß ®iÖn hå quang. ViÖt Nam lµ n-íc cã mèi quan t©m lín ®Õn viÖc ph¸t triÓn ngµnh luyÖn kim, tuy nhiªn v× chóng ta ®i sau c¸c n-íc kh¸c hµng chôc n¨m nªn ngoµi vÊn ®Ò c«ng nghÖ ra th× vÊn ®Ò nguyªn vËt liÖu vµ n¨ng l-îng cÇn ®-îc nghiªn cøu vÒ c¬ b¶n mét c¸ch kü l-ìng vµ thËn träng cho viÖc ph¸t triÓn l©u dµi. C«ng nghÖ míi hiÖn ®¹i chóng ta cã thÓ nhËp b»ng c¸ch nhËn chuyÓn giao tõ c¸c c«ng ty hµng ®Çu cña thÕ giíi, vÊn ®Ò chØ cßn l¹i lµ nguån tµi chÝnh huy ®éng cho vèn ®Çu t-. Cßn nguån nguyªn liÖu vµ n¨ng l-îng Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ -10- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi th× l¹i quyÕt ®Þnh chñ yÕu cho viÖc ph¸t triÓn ngµnh mét c¸ch v÷ng ch¾c vµ cã hiÖu qu¶ kh«ng chØ hiÖn t¹i mµ cßn trong t-¬ng lai. Nguån nguyªn liÖu vµ n¨ng l-îng dïng cho luyÖn kim hiÖn nay trªn thÕ giíi ®ang cã nguy c¬ ngµy cµng c¹n kiÖt v× sè l-îng chóng chØ lµ c¸c con sè h÷u h¹n. Ngay c¶ ®èi víi hai doanh nghiÖp s¶n xuÊt thÐp hiÖn nay cña Tæng C«ng ty vÊn ®Ò s¾t thÐp vôn cung cÊp cho c¸c lß ®iÖn ®ang lµ mèi quan t©m lín cña c¸c nhµ l·nh ®¹o. §Ó thùc hiÖn ®-îc viÖc x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp luyÖn kim hiÖn ®¹i s¶n xuÊt kho¶ng 10 triÖu tÊn thÐp hµng n¨m(trong ®ã cã hµng chôc v¹n tÊn thÐp hîp kim chÊt l-îng cao) vµo n¨m 2020 th× chóng ta ph¶i l-u ý quan t©m nh÷ng vÊn ®Ò sau: 1.1.3.1Nguyªn liÖu HiÖn cã trªn l·nh thæ phÝa B¾c mét sè má quÆng s¾t, trong ®ã mét vµi má cã thÓ khai th¸c c«ng nghiÖp. HiÖn míi chØ ®ang nghiªn cøu hai má lín lµ Má s¾t Th¹ch Khª vµ Má s¾t Qóy Xa. Má s¾t Th¹ch Khª tuy cã tr÷ l-îng cao nh-ng víi hµm l-îng kÏm trong quÆng kh¸ cao vµ khã khai th¸c nªn ch-a cã hiÖu qu¶ kinh tÕ trong thêi ®iÓm hiÖn t¹i. Má s¾t Qóy Xa cã tr÷ l-îng kh¸ nh-ng hµm l-îng s¾t vµo lo¹i thÊp vµ hµm l-îng Mangan trong quÆng qu¸ cao, c¬ së h¹ tÇng vÒ giao th«ng vËn t¶i hÇu nh- ch-a cã g× l¹i xa n¬i tiªu thô nªn cÇn ph¶i ®-îc ®¸nh gÝa l¹i mét c¸ch hÖ thèng cho c¸c ph-¬ng ¸n khai th¸c vµ sö dông sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt.VÒ quÆng Mangan vµ cr«m cÇn ph¶i nghiªn cøu chÊt l-îng ®Ó s¶n xuÊt hîp kim ferro mangan vµ fero cr«m. CÇn kh¶o s¸t vµ ®¸nh gi¸ l¹i tr÷ l-îng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c c¸c lo¹i quÆng chøa ®Êt hiÕm, má qu¾c zÝt vµ c¸c lo¹i chÊt trî dung kh¸c. §Ó ®¶m b¶o ®¹t s¶n l-îng nh- ®· dù kiÕn ®Õn n¨m 2020 nãi trªn cÇn ph¶i tiÕn hµnh c©n ®èi toµn bé nguyªn liÖu cã kh¶ n¨ng tù cung cÊp vµ nhËp khÈu cho c¸c liªn hîp míi x©y dùng cã thÓ ho¹t ®éng Ýt nhÊt lµ 30 n¨m trë lªn. C«ng viÖc nµy cÇn ph¶i b¾t ®Çu ngay tõ b©y giê th× nã b¶o ®¶m cho viÖc quyÕt ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t- lín ®óng h-íng vµ cã ®-îc ý ®å chiÕn l-îc trong viÖc sö dông nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn trong n-íc. Do vËy cÇn ph¶i gi¶i quyÕt tiÕp nh÷ng c«ng viÖc sau: Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ -11- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi §¸nh gi¸ vÒ mÆt luyÖn kim mét c¸ch cô thÓ c¸c lo¹i quÆng s¾t néi ®Þa, quÆng mangan, cr«m, qu¾c zÝt, ®Êt hiÕm, c¸c chÊt trî dung... TÝnh hoµn nguyªn vµ tÝnh kh¶ tuyÓn cña quÆng s¾t cña c¸c má kh¸c nhau cña ViÖt Nam. Kh¶ n¨ng thÝch øng víi c¸c c«ng nghÖ luyÖn kim truyÒn thèng vµ c«ng nghÖ míi cña c¸c lo¹i quÆng ®ã. ViÖc gi¶i quyÕt vÒ mÆt khoa häc kü thuËt cña tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò nµy còng cÇn thiÕt ®Ó ®¸nh gi¸ ®èi víi quÆng s¾t vµ c¸c lo¹i vËt liÖu cho luyÖn kim khi nhËp khÈu. 1.1.3.2 Nguån n¨ng l-îng ViÖt Nam cã than ®¸ antraxit, ®iÖn n¨ng tõ c¸c Nhµ m¸y thñy ®iÖn vµ nhiÖt ®iÖn, dÇu má vµ khÝ ®ång hµnh, khÝ thiªn nhiªn. TÊt c¶ c¸c nguån n¨ng l-îng nµy ®Òu cÇn ®-îc ®¸nh gÝa vÒ kh¶ n¨ng sö dông vµ hiÖu qu¶ cho ngµnh luyÖn kim. §iÒu nµy còng ®ßi hái cÇn ph¶i ®-îc c©n ®èi, dï lµ ë møc gÇn ®óng, toµn bé nguån n¨ng l-îng vµ nhu cÇu. ë ViÖt Nam míi b¾t ®Çu x©y dùng c¸c nhµ m¸y cung cÊp n¨ng l-îng, c¸c má khÝ nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm n¨ng l-îng cßn cao v× khÊu hao thiÕt bÞ. VÊn ®Ò gi¸ n¨ng l-îng cao ®ang lµ th¸ch thøc ®èi víi ngµnh luyÖn kim ViÖt Nam. V× vËy bªn c¹nh c¸c nguån n¨ng l-îng truyÒn thèng còng cÇn ph¶i nghÜ ®Õn c¸c nguån n¨ng l-îng kh¸c. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng khã kh¨n ®ã, quan ®iÓm gi¶i quyÕt nguyªn vËt liÖu- ChiÕn l-îc ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ trong ngµnh ThÐp ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020 ®-îc tr×nh bµy nh- sau: ThÐp phÕ liÖu: Chñ yÕu nhËp khÈu vµ kÕt hîp víi khai th¸c thu mua mét phÇn trong n-íc; S¾t xèp : S¶n xuÊt b»ng nguån tµi nguyªn trong n-íc(quÆng s¾t vµ c¸c lo¹i trî dung), khÝ thiªn nhiªn(miÒn Nam hoÆc ®ång b»ng B¾c Bé) vµ than Qu¶ng Ninh; Gang lß cao: S¶n xuÊt b»ng than mì vµ quÆng s¾t(trong n-íc vµ nhËp khÈu); QuÆng s¾t : Khai th¸c trong n-íc dµnh mét phÇn ®Ó xuÊt khÈu lÊy ngo¹i tÖ nhËp than mì vµ quÆng s¾t thÝch hîp ®èi víi c«ng nghÖ ®-îc lùa chän. Mét phÇn dïng cho khu liªn hîp gang thÐp theo c«ng nghÖ truyÒn thèng. VÒ ph¸t triÓn nguån nguyªn liÖu theo Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh ThÐp ®Õn n¨m 2010: Trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001 – 2005 tËp trung nghiªn cøu ®Ó cã kÕt Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ -12- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi luËn ch¾c ch¾n vµ khoa häc vÒ tr÷ l-îng th-¬ng m¹i, kh¶ n¨ng khai th¸c vµ sö dông c¸c nguån quÆng s¾t trong n-íc, träng t©m lµ hai má quÆng s¾t Qóy Xa vµ Th¹ch Khª. Khai th¸c tèi ®a c¸c má quÆng s¾t nhá kh¸c ®Ó s¶n xuÊt gang, tËn thu nguån thÐp phÕ liÖu trong n-íc, ®ång thêi t×m nguån nhËp khÈu thÐp phÕ liÖu æn ®Þnh ®Ó s¶n xuÊt ph«i thÐp b»ng lß ®iÖn ®¹t hiÖu qu¶. 1.1.4 §Æc ®iÓm vÒ nguån nh©n lùc Sau thêi kú bao cÊp vÊn ®Ò nh©n lùc lµ mét g¸nh nÆng ®èi víi ngµnh ThÐp ViÖt Nam. §Ó gi¶i quyÕt t×nh h×nh nµy Tæng C«ng ty thÐp ViÖt Nam ®· ph¶i m¹nh d¹n tæ chøc l¹i, ph©n vïng ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ ®Ó tr¸nh trïng nhau vµ s¾p xÕp l¹i lao ®éng. HiÖn nay tuy nh©n lùc thõa nh-ng toµn Tæng c«ng ty lùc l-îng c¸n bé cã tr×nh ®é §¹i häc vµ trªn §¹i häc chiÕm tû lÖ chØ cã h¬n 8%, vÉn thiÕu chuyªn gia cã tr×nh ®é cao vµ c«ng nh©n kü thuËt tay nghÒ giái. Khi c¸c liªn doanh cña Tæng C«ng ty víi n-íc ngoµi ®-îc thµnh lËp th× Tæng c«ng ty l¹i ph¶i san sÎ c¸c c¸n bé qu¶n lý vµ kü thuËt cña m×nh. NÕu kh«ng tÝnh ®Õn nguån nh©n lùc cña c¸c c«ng ty liªn doanh víi Tæng C«ng ty ThÐp ViÖt Nam th× tæng sè lao ®éng t¹i thêi ®iÓm cuèi n¨m 2003 lµ 17.573 ng-êi. Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh ThÐp ®Õn n¨m 2010 nªu ®Þnh h-íng vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ: Chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o míi vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò kü s- luyÖn kim, c¸n bé qu¶n lý ngµnh, c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ; §Çu t- nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ ®¸p øng ®-îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh ThÐp. 1.1.5 §Æc ®iÓm vÒ qu¸ tr×nh ®Çu tDo cã chÝnh s¸ch më cöa ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng nªn ®Çu t- n-íc ngoµi vµo ViÖt Nam t¨ng lªn nhanh chãng. NhiÒu Nhµ m¸y míi, khu c«ng nghiÖp, khu kinh tÕ míi ®· vµ ®ang ®-îc h×nh thµnh. ViÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, x©y dùng c¸c khu ®« thÞ míi, c¸c nhµ cao tÇng, kh¸ch s¹n... ®· vµ ®ang ph¸t triÓn. Nhu cÇu thÐp ngµy cµng t¨ng lªn. Theo ®¸nh gÝa cña nhiÒu chuyªn gia kinh tÕ, tõ n¨m 2000 trë ®i, kinh tÕ khu vùc sÏ cã b-íc chuyÓn biÕn ®i lªn. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ ®Çu t- n-íc ngoµi vµo ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc t¨ng lªn. Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ -13- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi Ngoµi ra §¶ng vµ Nhµ N-íc ta ®Æt ra môc tiªu c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän nh- x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, ®ãng tÇu, ®iÖn vµ ®iÖn tö, c¬ khÝ chÕ t¹o... nhu cÇu thÐp sÏ kh«ng ngõng t¨ng lªn. ThÐp lµ vËt liÖu chñ yÕu cña nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp, cã vai trß quyÕt ®Þnh tíi sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc. Trong nh÷ng n¨m qua, ngµnh ThÐp ®· cã nhiÒu cè g¾ng khai th¸c, c¶i t¹o vµ më réng nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt cò vµ liªn doanh víi n-íc ngoµi t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ s¶n l-îng thÐp hµng n¨m víi tèc ®é kh¸ nhanh. Tuy nhiªn so víi yªu cÇu cña ®Êt n-íc th× møc s¶n xuÊt hiÖn nay cßn rÊt thÊp. Ph¸t triÓn nhanh ngµnh ThÐp lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan, cÊp b¸ch vµ cã ý nghÜa chiÕn l-îc. Do thiÕu thÐp phÕ, nªn s¶n l-îng thÐp ph«i s¶n xuÊt hµng n¨m chØ ®¹t kho¶ng 0,3 triÖu tÊn. V× vËy hµng n¨m ngµnh ThÐp ph¶i nhËp khÈu gÇn 1 triÖu tÊn ph«i thÐp ®Ó cung cÊp cho dµn m¸y c¸n ho¹t ®éng. ChÝnh v× vËy ngay tõ b©y giê Ngµnh thÐp ph¶i tÝnh to¸n lµm râ thªm b-íc ®i, nhÊt lµ trong nh÷ng n¨m ®Çu, khi vèn trong n-íc cßn h¹n hÑp. Ph¶i kÕt hîp viÖc ®Çu t- chiÒu s©u n©ng c«ng suÊt c¸c c¬ cë s¶n xuÊt thÐp hiÖn cã víi viÖc tiÕn hµnh x©y dùng míi mét sè c¬ së c¸n thÐp c«ng suÊt vµi chôc tÊn/n¨m trªn c¬ së nhËp ph«i cña n-íc ngoµi, ®Ó trong mét sè n¨m tr-íc m¾t ®¸p øng ®ñ nhu cÇu thÐp x©y dùng th«ng th-êng cho x· héi. GÊp rót chuÈn bÞ nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt thÐp liªn hîp hoµn chØnh, c«ng suÊt t-¬ng ®èi lín ®i tõ quÆng luyÖn kim ®Õn kh©u c¸n ra c¸c s¶n phÈm ... phôc vô nhu cÇu ngµy mét t¨ng cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa. §iÒu ®ã ®· ®-îc ChÝnh Phñ phª duyÖt trong Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh ThÐp ®Õn n¨m 2010, ®Þnh h-íng ph¸t triÓn: VÒ c¬ cÊu ®Çu t-: Ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a h¹ nguån (c¸n, kÐo, gia c«ng sau c¸n)vµ th-îng nguån (khai th¸c quÆng s¾t, s¶n xuÊt ph«i), tõng b-íc tù ®¸p øng vÒ c¬ b¶n ph«i thÐp cho s¶n xuÊt c¸n, kÐo. KÕt hîp ®a d¹ng hãa chñng lo¹i, quy c¸ch s¶n phÈm ®Ó phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr-êng víi viÖc ph¸t triÓn cã chän läc, hîp lý mét sè s¶n phÈm thÐp chÊt l-îng cao cho chÕ t¹o c¬ khÝ, ®ãng tµu, s¶n xuÊt « t« vµ thÐp ®Æc Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ -14- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi biÖt cho c«ng nghiÖp quèc phßng. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt thÐp vµ khai th¸c, sö dông nguån tµi nguyªn trong n-íc(tr-íc hÕt lµ quÆng s¾t) ph¶i b¶o ®¶m hîp lý cã hiÖu qu¶. VÒ huy ®éng c¸c nguån vèn ®Çu t-: Huy ®éng mäi nguån vèn, mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t- ph¸t triÓn ngµnh, tranh thñ ®Çu t- n-íc ngoµi mét c¸ch hîp lý (tr-íc hÕt lµ c«ng nghÖ, thiÕt bÞ); ®Èy m¹nh c¸c doanh nghiÖp n-íc tham gia s¶n xuÊt thÐp. Nhu cÇu vèn ®Çu t-: Tæng vèn ®Çu t- ph¸t triÓn ngµnh ThÐp trong 10 n¨m -íc tÝnh kho¶ng 60.000 tû ®ång, trong ®ã: Giai ®o¹n 2001 – 2005 kho¶ng 16.000 tû ®ång; Giai ®o¹n 2006 – 2010 kho¶ng 44.000 tû ®ång. 1.2 c¸n bé qu¶n lý s¶n xuÊt c«ng nghiÖp 1.2.1Qu¶n lý s¶n xuÊt c«ng nghiÖp Cµng ngµy con ng-êi th-êng tËp trung vµo mét hoÆc mét sè ho¹t ®éng ®Ó th«ng qua ®ã cã tiÒn tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña cuéc sèng. Ho¹t ®éng ®Þnh h-íng, ®Çu t-, tæ chøc chi nh»m vµo viÖc tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña ng-êi kh¸c ®Ó cã thu thâa m·n nhu cÇu cña chÝnh m×nh ®-îc gäi lµ ho¹t ®éng kinh tÕ, lµ ho¹t ®éng kinh doanh. Doanh nghiÖp lµ ®¬n vÞ tiÕn hµnh mét hoÆc mét sè ho¹t ®éng kinh doanh, lµ tæ chøc lµm kinh tÕ cã t- c¸ch ph¸p nh©n. Doanh nghiÖp cã thÓ kinh doanh s¶n xuÊt hoÆc kinh doanh th-¬ng m¹i, hoÆc kinh doanh dÞch vô hoÆc c¶ hai hoÆc c¶ ba lo¹i h×nh ®ã. Doanh nghiÖp kinh doanh s¶n xuÊt cã thÓ chÕ t¹o, l¾p r¸p mét hoÆc mét sè s¶n phÈm hoµn chØnh; mét hoÆc mét sè côm chi tiÕt; mét hoÆc mét sè chi tiÕt; mét hoÆc mét sè c«ng ®o¹n. S¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ lo¹i h×nh s¶n xuÊt trong ®ã con ng-êi sö dông nh÷ng thø chÊt l-îng cao, ®¾t tiÒn ®Ó chÕ biÕn ra nh÷ng thø chÊt l-îng cao, ®¾t tiÒn h¬n. Ngay tõ ®Çu vµ cho tíi m·i vÒ sau s¶n phÈm c«ng nghiÖp chñ yÕu lµ c«ng cô lao ®éng, t- liÖu s¶n xuÊt, vËt t- kü thuËt, m¸y mãc thiÕt bÞ... C«ng cô lao ®éng, m¸y mãc thiÕt bÞ cã tÝnh n¨ng t¸c dông rÊt diÖu kú; khi sö dông chóng cho phÐp nh©n søc ng-êi lªn nhiÒu lÇn, lµm t¨ng n¨ng suÊt, t¨ng vµ æn ®Þnh chÊt l-îng s¶n phÈm... C«ng cô lao ®éng, m¸y mãc thiÕt bÞ lµ lo¹i s¶n phÈm cã cÊu t¹o Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi -15- rÊt phøc t¹p, hoµn chØnh: « t«, m¸y c¾t gät kim lo¹i, m¸y gÆt dËp liªn hîp, ®Çu m¸y thñy, m¸y ph¸t ®iÖn, m¸y bay ... ®-îc kÕt cÊu bëi hµng ngµn, hµng v¹n chi tiÕt. M¸y bay hiÖn ®¹i nhÊt ë thêi ®iÓm 2003 trÞ gi¸ tíi 800 triÖu USD. C«ng cô lao ®éng, m¸y mãc thiÕt bÞ cã ®é chÝnh x¸c cao, nhiÒu tr-êng hîp siªu chÝnh x¸c tõng chi tiÕt vµ l¾p ghÐp c¸c chi tiÕt, gi÷a c¸c côm c¸c khèi víi nhau. B¶ng 1.3: Møc ®é chÝnh x¸c vµ phøc t¹p cña mét sè s¶n phÈm c«ng nghiÖp STT Tªn m¸y mãc Sè l-îng chi §é chÝnh Chi tiÕt cã ®é chÝnh x¸c gia thiÕt bÞ tiÕt cÊu thµnh x¸c l¾p r¸p c«ng cao nhÊt Tªn §é chÝnh x¸c 3.000 – 4.000 CÊp E Trôc chÝnh CÊp 2 M¸y tiÖn T616 1.125 CÊp 1 Trôc chÝnh CÊp 2 3 M¸y tiÖn(ET-660) 28.756 H7/h7 Trôc chÝnh CÊp 2 4 Vi xö lý 10 triÖu CÊp 10 Transistor CÊp 10 5 M¸y c¸n ren... 7.000 - 8.000... CÊp D... Trôc chÝnh... CÊp 1... 1 M¸y xäc b¸nh r¨ng 2 (Nguån: Nghiªn cøu x©y dùng tiªu chuÈn Gi¸m ®èc, Qu¶n ®èc doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp – PGS, TS §ç V¨n Phøc, 2004) §Ó chÕ t¹o ra s¶n phÈm cã c«ng dông ®Æc biÖt, ®é phøc t¹p chÝnh x¸c cao cÇn sö dông c¸c yÕu tè ®Çu vµo nh-: vËt t-, c«ng nghÖ, lao ®éng chÊt l-îng cao, ®¾t tiÒn. §Ó s¶n xuÊt c«ng nghiÖp víi tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nãi ë trªn ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt cã thÓ kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c con ng-êi ph¶i nghiªn cøu, ¸p dông ph-¬ng ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ khoa häc nhÊt. Doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh kinh doanh trªn c¬ së t- c¸ch ph¸p nh©n cña doanh nghiÖp Nhµ n-íc... Doanh nghiÖp th-êng tiÕn hµnh kinh doanh mét lÜnh vùc ngµnh hµng cã ph¹m vi, quy m« cô thÓ víi mét t- c¸ch ph¸p nh©n ®Çy ®ñ, hoµn c¶nh c¸c nguån lùc vµ c¹nh tranh nhÊt ®Þnh nh»m ®-îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kú väng. Trong kinh tÕ thÞ tr-êng doanh nghiÖp tiÕn hµnh kinh doanh lµ tham gia c¹nh Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ -16- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi tranh. Doanh nghiÖp c¹nh tranh thµnh c«ng th× tån t¹i vµ ph¸t triÓn, ng-îc l¹i th× ®æ vì, ph¸ s¶n. Muèn kinh doanh cã hiÖu qu¶ tr-íc hÕt ph¶i nghiªn cøu lùa chän ®-îc s¶n phÈm - thÞ tr-êng mét c¸ch c«ng phu, th«ng minh nhÊt. §Ó cã ph-¬ng ¸n kinh doanh doanh nghiÖp tr-íc hÕt ph¶i ®Çu t- nghiªn cøu, dù b¸o cô thÓ, ®Þnh l-îng t-¬ng ®èi chÝnh x¸c nhu cÇu cña thÞ tr-êng, c¸c nguån ®¸p øng kh¸c(c¸c ®èi thñ c¹nh tranh) vµ n¨ng lùc cña b¶n th©n doanh nghiÖp trong t-¬ng lai. Tõ mét gãc ®é nh×n nhËn kh¸c chóng ta thÊy do kú väng vÒ hiÖu qu¶ vµ ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh nªn ho¹t ®éng cña con ng-êi phÇn lín cã sù tham gia cña nhiÒu ng-êi. Ho¹t ®éng kinh tÕ cã sù tham gia cña nhiÒu ng-êi trong bèi c¶nh cã c¹ng tranh lµ ho¹t ®éng v« cïng phøc t¹p. Muèn cã hiÖu qu¶ cao ph¶i biÕt nh×n nhËn, ®Þnh h-íng tinh nhanh; lËp kÕ ho¹ch, chuÈn bÞ triÓn khai nghiªm tóc ph©n c«ng râ rµng; phèi hîp ¨n khíp nhÞp nhµng, ®iÒu chØnh linh ho¹t ... C¸c thao t¸c ®ã lµ thao t¸c qu¶n lý kinh doanh. Qu¶n lý kinh doanh lµ lo¹i lao ®éng ®Æc biÖt (t- duy, trÝ tuÖ) cña con ng-êi nh»m ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cã sù tham gia cña nhiÒu ng-êi; lµ t¸c ®éng ®Õn ng-êi thõa hµnh ®Ó hä thùc hiÖn c«ng viÖc, môc tiªu cña doanh nghiÖp; lµ lo¹i quan hÖ ®Æc biÖt gi÷a ng-êi víi ng-êi trong ho¹t ®éng kinh doanh. Qu¶n lý kinh doanh trong ®iÒu kiÖn cã c¹nh tranh lµ t×m c¸ch, biÕt c¸ch t¸c ®éng ®Õn nh÷ng ng-êi cÊp d-íi, nh÷ng ng-êi thõa hµnh ®Ó hä t¹o ra vµ duy tr× c¸c lîi thÕ vÒ chÊt l-îng hµng hãa, gi¸, thêi h¹n, thuËn tiÖn, uy tÝn. §Ó t¸c ®éng cã hiÖu lùc ph¶i hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ con ng-êi, v× con ng-êi lµ kh¸ch hµng, lµ ®èi t¸c- b¹n hµng, víi nh÷ng ng-êi ®¹i diÖn cho c¸c c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng cña Nhµ N-íc, víi nh÷ng ng-êi l·nh ®¹o chÝnh quyÒn, ®Þa ph-¬ng, víi ®¹i diÖn cho tæ chøc cña nh÷ng ng-êi lao ®éng, víi nh÷ng ng-êi cña c¸c c¬ quan kinh doanh dÞch vô b¶o hiÓm, víi nh÷ng ng-êi trong néi bé tæ chøc. C«ng viÖc cña nh÷ng ng-êi qu¶n lý kinh doanh chñ yÕu lµ dïng ng-êi, quan hÖ víi con ng-êi phôc vô cho viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña doanh nghiÖp, thùc hiÖn c¸c môc tiªu, môc ®Ých cña tËp thÓ doanh nghiÖp. Do vËy, nÕu kh«ng hiÓu biÕt tèt Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi -17- vÒ t×nh h×nh søc kháe, nhu cÇu, n¨ng lùc, ®éng c¬ ho¹t ®éng cña nh÷ng ng-êi thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc kinh doanh cña doanh nghiÖp ... th× kh«ng thÓ lµm tèt c«ng viÖc qu¶n lý. Nh- vËy, kinh doanh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong kinh tÕ thÞ tr-êng cÇn nghiªn cøu, xem xÐt thùc sù nghiªm tóc, c«ng phu, tèn kÐm nhu cÇu cña thÞ tr-êng, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh; ®Çu t- tho¶ ®¸ng, th«ng minh ®Ó t¹o ra vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¸c yÕu tè néi lùc nh-: tr×nh ®é cña nh÷ng ng-êi l·nh ®¹o qu¶n lý, tr×nh ®é cña c¸c chuyªn gia c«ng nghÖ, tr×nh ®é cña ®éi ngò nh÷ng ng-êi thõa hµnh ... Nh÷ng ng-êi ®ã sÏ s¸ng t¹o ra c¸ch thøc, c«ng cô, ph-¬ng tiÖn ho¹t ®éng tiÕn bé, ®¶m b¶o vµ duy tr× c¸c lîi thÕ kinh doanh cña s¶n phÈm, dÞch vô, kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. C¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph¶i lµ ng-êi ®¶m nhiÖm hoµn thµnh 04 lo¹i c«ng viÖc(A,B,C,D) sau ®©y: Qu¶n lý s¶n xuÊt c«ng nghiÖp = LËp kÕ ho¹ch §¶m b¶o tæ §iÒu phèi Ho¹ch s¶n + chøc cho + ho¹t ®éng + XuÊt c«ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt NghiÖp c«ng nghiÖp c«ng nghiÖp A B KiÓm tra ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp C D LËp kÕ ho¹ch lµ qóa tr×nh ph¸c häa, dù kiÕn mét ho¹t ®éng trong t-¬ng lai. S¶n phÈm cña qóa tr×nh lËp kÕ ho¹ch lµ b¶n kÕ ho¹ch. B¶n kÕ ho¹ch th-êng cã tªn cña ho¹t ®éng cô thÓ vµ bao gåm c¸c néi dung nh-: Môc ®Ých vµ c¸c môc tiªu cña ho¹t ®éng; Néi dung, quy m«, ®Þa diÓm, thêi gian ho¹t ®éng, ng-êi chñ tr× c¸c phÇn viÖc chÝnh; Thµnh phÇn vµ toµn bé kinh phÝ. LËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt c«ng nghiÖp(A) lµ qóa tr×nh ®Çu t- nghiªn cøu t×m hiÓu, lùa chän tr-íc s¶n phÈm c«ng nghiÖp – thÞ tr-êng cô thÓ, c¸c yÕu tè cho viÖc tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh trªn thùc tÕ vµ ph-¬ng ph¸p thùc hiÖn. CÇn ph¶i biÕt nhiÒu, hiÓu ®-îc vµ cã chuÈn lùa chän th× míi chän ®óng ®-îc. §¶m b¶o tæ chøc cho ho¹t ®éng(B) lµ thiÕt lËp, kh«ng ngõng hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý vµ x¸c ®Þnh, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l-îng cña c¬ cÊu nh©n lùc. X©y Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu LuËn v¨n Th¹c sÜ -18- Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi dùng bé m¸y qu¶n lý ph¶i tu©n theo quy tr×nh nh-: X¸c ®Þnh nhu cÇu qu¶n lý; Lùa chän kiÓu c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý; X¸c ®Þnh quy m« cña bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hµnh; X¸c ®Þnh, chÝnh thøc quy ®Þnh c¸c quan hÖ trùc thuéc hoÆc quan hÖ phèi hîp trong ho¹t ®éng qu¶n lý. Nh©n lùc cña doanh nghiÖp lµ toµn bé kh¶ n¨ng lao ®éng mµ doanh nghiÖp cÇn vµ cã thÓ huy ®éng, sö dông cho viÖc thùc hiÖn, hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô tr-íc m¾t vµ l©u dµi.. C¬ cÊu nh©n lùc lµ sè l-îng vµ tû träng cña c¸c lo¹i nh©n lùc. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng cÇn x¸c ®Þnh c¬ cÊu nh©n lùc cÇn thiÕt cho viÖc thùc hiÖn, hoµn thµnh c¸c c«ng viÖc vµ c¬ cÊu nh©n lùc hiÖn cã. So s¸nh hai kÕt qu¶ ®ã chóng ta cã kÕt luËn vÒ møc ®é phï hîp ®Ó cã biÖn ph¸p øng phã. ChÊt l-îng nh©n lùc lµ møc ®é ®¸p øng, phï hîp cña c¬ cÊu nh©n lùc hiÖn so víi c¬ cÊu nh©n lùc cÇn thiÕt. §iÒu phèi lµ cho ®iÒu hµnh(vËn hµnh), phèi hîp tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng bé phËn trong doanh nghiÖp ®· ®-îc thiÕt kÕ nh»m thùc hiÖn nh÷ng g× ®· ho¹ch ®Þnh. §iÒu phèi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp(C) lµ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nh-: LËp kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp; Giao nhiÖm vô cô thÓ cho c¸c bé phËn, c¸ nh©n; §¶m b¶o ®iÒu kiÖn vËt chÊt – kü thuËt cÇn thiÕt cho c¸c bé phËn, c¸ nh©n thùc hiÖn, hoµn thµnh c¸c c«ng viÖc; H-íng dÉn ®«n ®èc c¸c bé phËn, c¸ nh©n thùc hiÖn, hoµn thµnh c¸c c«ng viÖc theo tiªu chuÈn chÊt l-îng vµ tiÕn ®é...; KiÓm tra, ®¸nh gi¸, th-ëng(ph¹t) c¸c bé phËn, c¸ nh©n. KiÓm tra lµ qóa tr×nh xem xÐt, ph¸t hiÖn nh÷ng sai lÖch so víi nh÷ng g× ®· ho¹ch ®Þnh, ®· thiÕt kÕ ®Ó kÞp thêi xö lý, ®iÒu chØnh. Trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cÇn tiÕn hµnh kiÓm ®Þnh ý t-ëng s¶n phÈm- thÞ tr-êng, kiÓm tra viÖc thiÕt kÕ s¶n phÈm, viÖc lùa chän ph-¬ng ¸n c«ng nghÖ, tÊt c¶ c¸c lo¹i vËt t- - kü thuËt, kiÓm tra tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng thµnh phÇn, c¸c s¶n phÈm trung gian vµ cuèi cïng, kiÓm tra tÊt c¶ c¸c lo¹i chi phÝ vµ c¸c kho¶n thu(D)... Kh«ng kiÓm tra lµ kh«ng hoµn toµn qu¶n lý, lµ hiÖu lùc qu¶n lý thÊp. Trong qu¶n lý doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cÇn ph¶i kiÓm ®Þnh chÊt l-îng c¸c s¶n phÈm qu¶n lý tr-íc khi ban hµnh triÓn khai. Khoa: Kinh tÕ vµ Qu¶n lý Häc viªn : Vò ThÞ HËu