TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SẢN XUẤT CỦA MÔ
HÌNH LUÂN CANH TÔM – LÚA Ở HUYỆN
THỚI BÌNH TỈNH CÀ MAU
Giáo viên hướng dẫn:
THS: HUỲNH THỊ ĐAN XUÂN
Sinh viên thực hiện:
NGUYỄN THÙY TRANG
Mssv: 4085339
Khóa: 34
Cần Thơ, 2012
i
LỜI CẢM TẠ
Được sự giới thiệu của Trường Đại Học Cần Thơ cùng với sự chấp nhận của
phòng Kinh Tế huyện Long Mỹ - Hậu, sau thời gian thực tập thu thập số liệu sơ cấp ở
các xã trên địa bàn huyện và số liệu thứ cấp tại phòng Kinh Tế cung cấp, kết hợp với
các lý thuyết kinh tế được học ở trường đến nay em đã hoàn thành luận văn tốt nghiệp
với đề tài: “Phân tích tình hình sản xuất mô hình Tôm – Lúa luân canh huyện Thới
Bình”
Để hoàn thành được đề tài này ngoài sự cố gắng của bản thân, em được sự giúp đỡ
tận tình từ nhà trường và đơn vị thực tập.
Trân trọng cảm ơn cô Huỳnh Thị Đan Xuân đã hướng dẫn tận tình và bổ sung
cho em những kiến thức còn khiếm khuyết để em hoàn thành luận văn tốt nghiệp này
trong thời gian nhanh nhất và hiệu quả nhất.
Em xin cảm ơn các chú, anh, chị làm việc tại phòng Nông nghiệp huyện Thới
Bình đã cung cấp cho em nhiều tài liệu có liên quan đến đề tài, hướng dẫn tận tình về
địa bàn điều tra thu thập số liệu sơ cấp để em bổ sung vào nội dung đề tài. Và tiếp theo,
em xin cảm ơn các cô, chú, anh, chị công tác trên địa bàn xã, ấp đã hướng dẫn địa điểm
cụ thể để em có thể phỏng vấn trực tiếp các hộ thưc hiện mô hình Tôm – Lúa luân canh
giúp em phân tích được thực trạng sản xuất và các nhân tố ảnh hưởng đến mô hình Tôm
- Lúa.
Nhân dịp này cũng xin cảm ơn các bạn trong và ngoài lớp đã nhiệt tình giúp đỡ
trong quá trình thu thập số liệu, đóng góp ý kiến để tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp
này.
Xin chân thành cảm ơn !
Ngày…….tháng……..năm 2012
Sinh viên thực hiện
Nguyễn Thùy Trang
ii
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng đề tài này do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và
kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài nghiên
cứu khoa học nào.
Ngày……tháng…….năm 2012
Sinh viên thực hiện
Nguyễn Thùy Trang
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
iii
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
.....................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
iv
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
Họ và tên Giáo viên hướng dẫn : Huỳnh Thị Đan Xuân
Học vị : Thạc sỉ
Bộ môn: Kinh tế Nông nghiệp & TNMT
Cơ quan công tác: Trường Đại Học Cần Thơ.
Họ và tên sinh viên : Nguyễn Thùy Trang
MSSV : 4085339
Chuyên ngành : Kinh tế nông nghiệp
Tên đề tài : “ Phân tích tình hình sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh Huyện
THới Bình, Tỉnh Cà Mau”.
NỘI DUNG NHẬN XÉT
1. Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo:
........................................................................................................................................
2. Hình thức:
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn, tính cấp thiết của đề tài:
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
4. Độ tin cậy của số liệu, tính hiện đại của luận văn:
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
5. Nội dung và kết quả đạt được:
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
6. Các nhận xét khác:
........................................................................................................................................
7. Kết luận:
........................................................................................................................................
Cần Thơ, ngày……tháng…..năm 2012
Giáo viên hướng dẫn
Huỳnh Thị Đan Xuân
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
v
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
..................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
Cần Thơ, ngày…..tháng…..năm 2012
Giáo viên phản biện
(ký và ghi họ tên)
.............................................................
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
vi
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
MỤC LỤC
Trang
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ................................................................................... 1
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.................................................................................. 1
1.1.1. Sự cần thiết hình thành đề tài ................................................................. 1
1.1.2 Căn cứ khoa học và thực tiễn .................................................................... 2
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ........................................................................... 2
1.2.1. Mục tiêu chung ......................................................................................... 2
1.2.2 Mục tiêu cụ thể............................................................................................ 2
1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU VÀ GIẢ THIÊT KIỂM ĐỊNH ......................... 3
1.3.1. Câu hỏi nghiên cứu.................................................................................... 3
1.3.2. Giả thuyết ................................................................................................... 3
1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU .............................................................................. 3
1.4.1. Phạm vi về không gian .............................................................................. 3
1.4.2. Phạm vi về thời gian .................................................................................. 3
1.4.3. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 3
1.5. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU ............................................................................... 4
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .
.................................................................................................................................. 5
2.1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN.................................................................................. 5
2.1.1. Các khái niệm cơ bản ................................................................................ 5
2.1.1.1 .Khái niệm về nông hộ .......................................................................... 5
2.1.1.2. Khái niệm về hiệu quả......................................................................... 5
2.1.1.3. Một số khái niệm cơ bản được sử dụng trong phân tích ................. 6
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................................. 8
2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu................................................................... 8
2.2.2. Phương pháp phân tích số liệu ................................................................. 8
2.2.2.1. Phương pháp xử lý dữ liệu................................................................. 8
2.2.2.2. Phương pháp phân tích cho từng mục tiêu cụ thể............................ 9
CHƯƠNG 3: GIỚI THIỆU VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU ............................. 15
3.1. GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ TỈNH HẬU GIANG ............................... 15
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
vii
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................... 15
3.1.1.1. Vị trí địa lý.............................................................................................. 15
3.1.1.2. Đặc điểm địa hình.................................................................................. 15
3.1.1.3. Khí hậu................................................................................................... 16
3.1.2. Tài nguyên thiên nhiên............................................................................ 16
3.1.2.1. Tài nguyên đất ..................................................................................... 16
3.1.2.2. Tài nguyên rừng................................................................................... 16
3.1.2.3. Tài nguyên khoáng sản ........................................................................ 17
3.1.2.4. Tài nguyên nước .................................................................................. 17
3.1.3. Tiềm năng kinh tế.................................................................................... 17
3.1.3.1. Tiềm năng du lịch ................................................................................ 17
3.1.3.2. Những lĩnh vực kinh tế lợi thế ............................................................. 18
3.2. SƠ LƯỢC VỀ HUYỆN LONG MỸ – HẬU GIANG................................. 19
3.2.1. Đơn vị hành chính ................................................................................... 19
3.2.2. Vị trí địa lý ............................................................................................... 20
3.2.3. Cơ cấu ngành nghề trong huyện ............................................................ 21
3.2.3.1. Về kinh tế ............................................................................................. 21
3.2.3.2. Về nông nghiệp .................................................................................... 21
3.2.3.3. Thương mại – dịch vụ .......................................................................... 22
3.2.3.4. Về giáo dục .......................................................................................... 22
3.2.3.5. Về y tế .................................................................................................. 22
3.3. Các đặc tính của nông hộ tham gia sản xuất mô hình trồng nấm ............ 23
3.3.1. Một số đặc điểm của nấm rơm ............................................................... 23
3.3.2. Kỹ thuật trồng nấm rơm......................................................................... 24
3.3.3. Thời vụ..................................................................................................... 26
3.3.4. Giá trị dinh dưỡng của nấm ................................................................... 26
3.3.5. Giá trị kinh tế của nấm rơm................................................................... 26
3.3.6. Các đặc tính của nông hộ........................................................................ 27
3.3.6.1. Độ tuổi và số năm kinh nghiệm ........................................................... 27
3.3.6.2. Trình độ học vấn của chủ hộ ............................................................... 28
3.3.6.3 Nhân khẩu và lao động trực tiếp sản xuất của nông hộ ....................... 30
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
viii
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
3.3.7. Nguồn meo giống và rơm được sử dụng để trồng ................................ 30
3.3.8. Nguyên nhân lựa chọn mô hình trồng nấm rơm của các nông hộ...... 32
3.3.9. Diện tích trồng của nông hộ.................................................................... 33
CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH SẢN XUẤT VÀ HIỆU QUẢ KINH
TẾ CỦA MÔ HÌNH TRỒNG NẤM RƠM Ở XÃ TÂN PHÚ HUYỆN LONG
MỸ TỈNH HẬU GIANG...................................................................................... 34
4.1. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH SẢN XUẤT NẤM RƠM CỦA NÔNG HỘ... 34
4.1.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ nấm rơm ở Việt Nam..............................34
4.1.2. Tình hình sản xuất và tiêu thụ nấm rơm ở xã Tân Phú huyện Long
Mỹ tỉnh Hậu Giang .............................................................................................. 37
4.2. PHÂN TÍCH CHI PHÍ SẢN XUẤT NẤM RƠM CỦA NÔNG HỘ......... 39
4.2.1. Phân tích các yếu tố đầu vào .................................................................. 39
4.2.1.1. Chí phí lao động .................................................................................. 39
4.2.1.2. Chi phí chuẩn bị................................................................................... 40
4.2.1.3. Chi phí trong quá trình trồng nấm ...................................................... 41
4.2.1.4. Khoảng mục chi phí trung bình trồng nấm.......................................... 42
4.2.2. Phân tích các yếu tố đầu ra..................................................................... 44
4.3. PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ SẢN
XUẤT NẤM RƠM CỦA NÔNG HỘ ................................................................. 45
4.3.1. Phân tích các nhân tố có tác động đến năng suất ................................. 45
4.3.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của mô hình trồng nấm rơm. 47
4.4. PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SẢN XUẤT NẤM RƠM VÀ ĐÁNH GIÁ
NHỮNG THUẬN LỢI – KHÓ KHĂN CỦA NÔNG HỘ TRONG QUÁ
TRÌNH SẢN XUẤT ............................................................................................. 50
4.4.1. Phân tích hiệu quả sản xuất mô hình trồng nấm rơm thể hiện qua
phân tích các tỷ số tài chính ................................................................................ 50
4.4.2. Đánh giá những thuận lợi – khó khăn của nông hộ trong quá trình
sản xuất.................................................................................................................. 51
4.4.2.1. Thuận lợi trong sản xuất...................................................................... 51
4.4.2.2. Khó khăn trong sản xuất...................................................................... 52
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
ix
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
CHƯƠNG 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CỦA
MÔ HÌNH ĐÃ CHỌN.......................................................................................... 54
5.1. Giải pháp nâng cao năng suất nấm rơm .................................................... 54
5.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất, góp phần gia tăng thu nhập và
cải thiện đời sống cho nông dân trồng ở xã Tân Phú....................................... 54
5.3. Một số giải pháp khác ................................................................................... 55
5.3.1. Giải pháp tăng cường công tác khuyến nông............................................ 55
5.3.2. Thành lập cửa hàng chuyên cung cấp meo giống cho nông dân .............. 56
5.3.3. Đối với chính quyền địa phương ............................................................... 56
CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................... 58
6.1. KẾT LUẬN .................................................................................................... 58
6.2. KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 59
6.2.1. Đối với các cơ quan chính quyền địa phương....................................... 59
6.2.1. Đối với các nông hộ.................................................................................. 59
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 61
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
x
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
DANH MỤC BIỂU BẢNG
Trang
Bảng 1: Số lượng mẫu được phỏng vấn ............................................................. 27
Bảng 2: Những thông tin cơ bản về nông hộ trồng nấm rơm .......................... 27
Bảng 3: Độ tuổi của đáp viên............................................................................... 28
Bảng 4: Trình độ học vấn của nông hộ .............................................................. 28
Bảng 5: Nhân khẩu của nông hộ ......................................................................... 30
Bảng 6: Nguồn cung meo giống........................................................................... 30
Bảng 7: Nguồn cung rơm..................................................................................... 31
Bảng 8: Nguyên nhân chọn trồng nấm rơm ...................................................... 32
Bảng 9: Diện tích trồng nấm rơm của nông hộ ................................................. 33
Bảng 10: Diện tích trồng nấm rơm của một số tỉnh ở Việt Nam ..................... 35
Bảng 11: Năng suất và sản lượng nấm rơm cả nước ........................................ 36
Bảng 12: Thị trường và xuất khẩu kim ngạch xuất khẩu năm 2010............... 37
Bảng 13: Năng suất và sản lượng nấm rởm huyện Long Mỹ........................... 38
Bảng 14: Chi phí lao động trên ngàn mét mô trồng nấm ................................. 39
Bảng 15: Chi phí chuẩn bị trên ngàn mét mô.................................................... 40
Bảng 16: Chi phí trong quá trình trồng nấm .................................................... 41
Bảng 17: Các khoản mục trung bình trên ngàn mét mô đất trồng nấm rơm
của nông hộ ........................................................................................................... 42
Bảng 18: Giá bán và doanh thu trung bình của nông hộ ................................. 44
Bảng 19: Kết quả phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất nấm rơm.. 45
Bảng 20: Kết quả phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận sản xuất
nấm rơm ................................................................................................................ 48
Bảng 21: Các chỉ số tài chính dùng để đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình
trồng nấm rơm...................................................................................................... 50
Bảng 22: Những thuận lợi trong việc sản xuất nấm rơm ................................. 51
Bảng 23: Những khó khăn đầu vào trong sản xuất nấm rơm.......................... 52
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
xi
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình 1: Trình độ học vấn của nông hộ ......................................................................... 29
Hình 2: Tỷ trọng các khoản chi phí trung bình trên ngàn mét mô đất trồng
nấm rơm của nông hộ .......................................................................................... 43
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
xii
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BVTV: Bảo vệ thực vật
CSXH: Chính sách xã hội
CP: Chi phí
CPSX: Chi phí sản xuất
ĐVT: Đơn vị tính
HTX: Hợp tác xã
LĐ: Lao động
LĐGĐ: Lao động gia đình
SX: Sản xuất
KT: Kỹ thuật
KHKT: Khoa học kỹ thuật
NN – PTNT: Nông nghiệp – phát triển nông thôn
NXB: Nhà xuất bản
HQSX: Hiệu quả sản xuất
HQ: Hiệu quả
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
xiii
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
xiv
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU
1.1.ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Đến thời điểm hiện nay ngành nông nghiệp nước ta vẫn chiếm vị trí trọng yếu
trong cơ cấu nền kinh tế quốc dân. Do việc đẩy mạnh nhịp độ tăng trưởng, hiện
đại hóa nông nghiệp trong những thập niên tới được coi là một trong những
nhiệm vụ cực kỳ quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế Việt Nam. Thực
hiện đường lối đổi mới của Đảng, trong những năm gần đây, ngành nông nghiệp
Việt Nam đã đạt nhiều chuyển biến hết sức quan trọng. Nhà nước có chủ trương
chuyển đổi cơ cấu kinh tế và phát triển nông nghiệp và nông thôn theo hướng đa
dạng hóa cây trồng, vật nuôi trong nông nghiệp và phát triển các ngành nghề dịch
vụ phi nông nghiệp, phát triển nông thôn để tăng sản lượng hàng hóa, gắn sản
xuất nguyên liệu với công nghiệp chế biến và thị trường tiêu thụ. Đồng thời phát
triển nông thôn tạo công ăn, việc làm và tăng thu nhập cho người dân, từ đó tăng
nhu cầu hàng hóa công nghiệp.
Tuy nhiên, trong thời gian qua, mặc dù Đảng và nhà nước đã đổi mới cơ chế,
đã nhận thấy vai trò quan trọng của kinh tế hộ trong việc phát huy tiềm lực kinh
tế, nhưng kinh tế hộ đa phần là làm theo kinh nghiệm, theo tập quán sản xuất.
Thêm vào đó là kinh tế hộ chịu sự tác động diễn biến phức tạp của thị trường và
thời tiết dẫn đến tiềm năng chưa khai thác hết. Trong khi kinh tế hộ có vai trò rất
quan trọng trong việc nâng cao thu nhập của mỗi hộ và tạo nguồn nguyên liệu
cho công nghiệp. Bên cạnh đó, tình trạng diện tích đất canh tác trên đầu người
giảm do quy mô dân số và lao động nông thôn còn quá lớn, áp lực nhân khẩu đè
nặng lên quỹ đất và tài nguyên thiên nhiên vốn có hạn. Tình trạng sâu bệnh, dịch
hại trong canh tác nông sản ngày một phức tạp. Từ đó, cần phải có những chính
sách phù hợp để phát huy thế mạnh của từng vùng từng địa phương cụ thể. Các
hộ nông dân cần phải nâng cao hiệu quả sản xuất bằng việc chuyển đổi cơ cấu
cây trồng, vật nuôi, da dạng hóa các mô hình sản xuất, đặc biệt là nhạy bén nắm
bắt nhu cầu thị trường ở từng thời điểm. Muốn có biện pháp phát triển kinh tế hộ,
chúng ta cần phải biết được tình hình sản xuất hiện nay của các nông hộ như thế
nào, từ đó tìm ra nguyên nhân để khắc phục nhằm nâng cao hiệu quả mô hình sản
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
1
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
xuất Tôm - Lúa luân canh của nông hộ ở tỉnh Cà Mau, đồng thời phát huy các thế
mạnh của mô hình sản xuất này. Do đó, vấn đề nâng cao thu nhập cho nông dân
ở nông thôn trên phần đất nông nghiệp còn lại hiện nay đang là vấn đề cần thiết.
Cà mau là tỉnh thuộc châu thổ đồng bằng sông Cửu Long, nơi có hệ thống
sông ngòi chằng chịt, tài nguyên thiên nhiên phong phú, nguồn thức ăn tự nhiên
dồi dào, khí hậu thuận lợi đã tạo nên nhiều thế mạnh để phát triển kinh tế thủy
sản, nông, lâm, ngư nghiệp… Cà Mau hiện có gần 140 nghìn hộ nông dân nuôi
tôm trên diện tích hơn 265 nghìn ha. Hơn 10 năm chuyển đổi sản xuất nuôi trồng
thủy sản, Cà Mau có nhiều mô hình chuyên nuôi tôm hoặc nuôi, trồng kết hợp
nhiều giống loài trên cùng diện tích, cho nên sản lượng nuôi trồng thủy sản
(NTTS) của tỉnh đã tăng từ 73,1 nghìn tấn năm 2000 lên hơn 250 nghìn tấn năm
2010, sản lượng lúa ước đạt trên 485.000 tấn đưa kim nghạch xuất khẩu ước đạt
800 triệu USD, cao nhất từ trước đến nay.
Thới Bình là huyện nằm ở phía bắc tỉnh Cà Mau, tuy là huyện không tiếp giáp
biển nhưng có hệ sinh thái mặn – ngọt đan xen tạo tiềm năng, lợi thế rất lớn về
phát triển nông nghiệp cũng như thủy sản. Toàn huyện có diện tích NTTS 45.34r
0 ha, trong đó có 44.586 ha nuôi tôm,còn lại nuôi các loài thủy sản khác. Nguồn
lao động thủy sản đồi dào, hiện có trên 50.000 lao động làm nghề nuôi thủy sản.
Lĩnh vực NTTS trong thời gian qua có bước phát triển khá, nhưng vẩn còn tồn tại
nhiều khó khăn, thách thức. Do khai thác tốt lơi thế tự nhiên của huyện, những
năm gần đây, cuộc cách mạng phá thế độc canh con tôm, đưa cây lúa xuống ao
Tôm đã tạo nên bước đột phá để chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát huy thế mạnh
của địa phương, chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi bằng cách đưa giống
mới, áp dụng khoa học kỹ thuật (KHKT) và công nghệ vào sản xuất để nâng cao
thu nhập cho người lao động ở nông thôn cũng là giải pháp cho những vấn đề đã
nêu ở trên.
Căn cứ những thực tiển đó, tôi nghiên cứu đề tài: “Phân tích hiệu quả sản
xuất của mô hình luân canh Lúa – Tôm ở Huyện Thới Bình Tỉnh Cà Mau”.
Để làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình. Qua đó cũng hy vọng đề tài nghiên
cứu này có thể giúp nông dân, cơ quan, ban ngành….. thấy được thực trạng trong
nuôi tôm luân canh Tôm - Lúa ở huyện Thới Bình tỉnh Cà mau có đạt hiệu quả
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
2
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
kinh tế hay chưa, và mô hình nào hiệu quả hơn. Từ đó giúp nông dân lựa chọn
mô hình sản xuất phù hợp để nâng cao thu nhập.
1.2.MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1.Mục tiêu chung
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình nuôi Tôm - Lúa luân canh ở tỉnh Cà
Mau, để từ đó đề xuất một số giải pháp thích hợp để nâng cao hiệu quả sản xuất
và thu nhập cho nông hộ.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
Để đạt được mục tiêu chung nói trên, nôi dung đề tài sẽ lần lượt giải quyết
những mục tiêu cụ thể sau:
- Phân tích tình hình sản xuất mô hình Tôm - Lúa luân canh ở huyện Thới
Bình tỉnh Cà Mau.
- Phân tích những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất tôm-lúa luân canh
ở huyện Thới Bình tỉnh Cà Mau
- Đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả sản xuất Tôm - Lúa luân canh
ở huyện Thới Bình tỉnh Cà Mau.
1.3. CÁC GIẢ THUYẾT CẦN KIỂM ĐỊNH VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
1.3.1. Các giả thuyết cần kiểm định
Tìm hiểu sự ảnh hưởng của các khoản mục chi phí liên quan đến hiệu quả sản
xuất của mô hình Tôm- Lúa ở huyện Thới Bình tỉnh Cà mau. Từ đó xem các
nhân tố tác động đến từng mô hình thế nào.
1.3.2. Câu hỏi nghiên cứu
- Thông tin chung về nông hộ, đặc điểm sản xuất và canh tác của nông hộ.
- Các khoản chi phí phát sinh và lợi nhuận mang lại cho nông hộ khi sản xuất
Tôm - Lúa luân canh.
- Những thuận lợi và khó khăn của các hộ nông dân gặp phải trong quá trình
sản xuất- Cần đưa ra những giải pháp gì để nâng cao hiệu quả cho việc NTTS nói
chung cũng như mô hình luân canh Tôm –Lúa của Huyện Thới Bình Tỉnh Cà
Mau nói riêng.
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
3
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.4.1. Phạm vi không gian
Luận văn tập trung nghiên cứu ở địa bàn huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau với số
lượng 40 mẫu phỏng vấn trực tiếp các hộ nông dân. Do số mẫu chưa mang tính
đại diện cao cho tổng thể. Vì vậy kết quả chỉ mang tính đánh giá.
1.4.2. Phạm vi thời gian
- Số liệu thứ cấp được sử dụng từ năm 2010.
- Số liệu sơ cấp được điều tra trực tiếp từ nông hộ trong tháng 11 năm 2011.
- Luận văn được thực hiện từ 22/09/2011 đến 15/11/2011.
1.4.3. Phạm vi nội dung
Đối với hộ nông dân tham gia sản xuất theo mô hình tôm lúa luân canh tại địa
bàn nghiên cứu: do thời gian nghiên cứu có hạn, thực tiễn quá trình sản xuất theo
mô hình tôm lúa luân canh là khá phức tạp và việc thu thập số liệu sơ cấp gặp rất
nhiều khó khăn (cả nguyên nhân chủ quan lẫn khách quan), cho nên từ kết quả
phỏng vấn trực tiếp 40 hộ nông dân, đề tài chỉ phản ánh một số nội dung sau đây:
phân tích hiệu quả sản xuất và các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình sản xuất
(thông qua qua trình phân tích nguồn lực sản xuất của nông hộ, các chỉ tiêu kinh
tế, phương trình hồi quy…) đồng thời đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao
hiệu quả sản xuất tôm lúa luân canh của nông hộ ở huyện thới bình tỉnh cà mau.
1.4.4. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là những nông hộ sản xuất theo mô hình luân canh
Tôm-Lúa ở huyện Thới Bình Tỉnh Cà mau.
1.5. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU
Do lĩnh vực nghiên cứu của đề tài tương đối mới, có ít tài liệu công bố nghiên
cứu về lĩnh vực này nên tác giả chỉ tham khảo một nghiên cứu có liên quan đến
chủ đề của bài viết như sau:
Đổ Thị Anh Thư (2010), thực hiện đề tài: “So sánh hiệu quả sản xuất mô hình
2 vụ Tôm và mô hình luân canh 1 vụ tôm 1 vụ Lúa ở huyện Cầu Ngang tỉnh
TràVinh”. Đề tài này sử dụng phương pháp phân tích kinh tế để so sánh đánh giá
hiệu quả sản xuất của mô hình 2 vụ tôm và mô hình luân canh 1 vụ lúa 1 vụ tôm.
Từ đó đề xuất một số giải pháp mở rộng mô hình ở huyện Cầu Ngang tỉnh Trà
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
4
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
Vinh.
Phạm Quốc Dũng (2010), thực hiện đề tài: “So sánh hiệu quả kinh tế của
mô hình chuyên canh lúa 3 vụ và mô hình luân canh 2 vụ lúa – 1 vụ dưa
hấu”. Đề tài đã phân tích đầy đủ các chỉ tiêu của từng mô hình sản xuất về chi
phí sản xuất, năng suất, thu nhập và các chỉ số tài chính. Đồng thời để tài còn
phân tích sâu hơn về các nhân tố có ảnh hưởng đến thu nhập của mỗi mô hình
sản xuất. Từ đó, đề tài đã rút ra được kết luận về các nhân tố ảnh hưởng đến thu
nhập, năng suất của các mô hình như sau: các nhân tố chi phí như phân bón,
thuốc, chi phí giống,… đều ảnh hưởng tiêu cực đến thu nhập và ảnh hưởng với
mức độ tương đương nhau; còn các nhân tố diện tích, năng suất, đơn giá đều ảnh
hưởng tích cực đến thu nhập, nghĩa là khi các nhân tố này tăng lên thì thu nhập
của mỗi mô hình cũng tăng theo.
Lê Duy Phúc (2010), Thực hiện đề tài: “So sánh hiệu quả kinh tế của mô
hình 3 vụ lúa và mô hình 2 vụ lúa – 1 vụ mè ở quận Thốt Nốt thành phố Cần
Thơ”. Đề tài phân tích sâu về chỉ tiêu kinh tế, chỉ tiêu tài chính, những thuận lợi
và khó khăn của thị trường đầu vào và đầu ra. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng
đến từng mô hình sản xuất như chi phí giống, chi phí vật tư (chi phí thuốc và chi
phí phân), chi phí lao động thuê và lao động gia đình, từ đó đưa ra kết luận mức
ảnh hưởng của từng nhân tố đến mô hình.
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
5
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
Phân tích hiệu quả sản xuất của mô hình Tôm – Lúa luân canh ở huyện Thới Bình
CHƯƠNG 2
PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN
2.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của kinh tế hộ
2.1.1.1. Khái niệm
Hộ nông dân (hay nông hộ) là những hộ nông dân làm nông nghiệp, lâm
nghiệp, ngư nghiệp,… hoặc kết hợp làm nhiều nghề, sử dụng lao động, tiền vốn
của gia đình. Nông hộ là gia đình sống bằng nghề nông.
Nông hộ là đơn vị tái sản xuất chứa đựng các yếu tố hay nguồn lực của quá
trình tái sản xuất (lao động, vốn, đất đai kỹ thuật), là đơn vị sản xuất tự thực hiện
tái sản xuất dựa trên việc phân bố các nguồn lực vào các ngành sản xuất để thực
hiện tốt các chức năng của nó. Trong quá trình đó, nó có mối quan hệ chặt chẽ
với các đơn vị khác và với hệ thống kinh tế quốc dân. Khai thác đầy đủ những
khả năng tiềm lực của nông hộ sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nền kinh
tế quốc dân.
2.1.1.2. Đặc điểm
Kinh tế hộ có những đặc trưng riêng biệt với quá trình tiến triển của hộ qua
các giai đoạn lịch sử. Cũng do những đặc trưng riêng này của nó mà có thể cho
rằng hộ là đơn vị kinh tế xã hội đặc biệt. Hộ mang tính huyết tộc. Các thành viên
huyết tộc của hộ là chủ thể đích thực của hộ, điều đó tạo nên sự thống nhất chặt
chẽ giữa việc sở hữu, quản lý, sử dụng các yếu tố sản xuất. Hộ dựa trên cơ sở
kinh tế chung, mỗi thành viên đều có nghĩa vụ và trách nhiệm như nhau, đều có ý
thức tự giác đóng góp làm tăng quỹ thu nhập của hộ, đảm bảo sự tồn tại và phát
triển của mỗi thành viên.
Đặc trưng nổi bật của các hộ ở nước ta hiện nay là có quy mô đất canh tác
rất nhỏ bé và quy mô canh tác của nông hộ có xu hướng giảm dần do việc tăng
dân số, và xu hướng lấy đất đai nông nghiệp đển phát triển các ngành công
nghiệp, giao thông, dịch vụ và các ngành phi nông nghiệp, bản thân nông nghiệp
muốn phát triển cũng phải lấy đất để xây dựng các kết cấu hạ tầng của nông
nghiệp. Quá trình tổ chức lao động là do hộ tự tổ chức, công việc đồng án hộ sử
dụng nhân công gia đình là chủ yếu. Lao động gia đình này không được xem là
GVHD: Huỳnh Thị Đan Xuân
6
SVTH: Nguyễn Thùy Trang
- Xem thêm -