Tài liệu Phân tích biến động chi phí sản xuất kinh doanh của xí nghiệp cơ điện đông anh

Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ Më ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh c«ng nghiÖp ®iÖn ViÖt Nam ®· cã nhiÒu ®æi míi vµ ph¸t triÓn, líi ®iÖn quèc gia ®· v¬n tíi mäi vïng miÒn cña tæ quèc.ChÊt lîng ®iÖn n¨ng ®· cã nh÷ng bíc c¶I thiÖn ®¸ng kÓ nhê viÖc quy ho¹ch vµ x©y dùng míi c¸c nhµ m¸y ®iÖn, c¸c hÖ thèng truyÒn t¶I vµ ph©n phèi ®iÖn. Mét trong nh÷ng nh©n tè gãp phÇn vµo viÖc t¨ng trëng vµ hiÖn ®¹i ho¸ Ngµnh ®iÖn lµ sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¾c nhµ s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn trong níc. Lµ mét nhµ s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn thuéc Tæng c«ng ty §iÖn Lùc ViÖt Nam(EVN), b»ng néi lùc vµ u thÐ cña m×nh, XÝ nghiÖp C¬ §iÖn §«ng Anh ®· cã bíc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ, cã vÞ trÝ trªn thÞ trêng thiÕt bÞ ®iÖn t¹i ViÖt Nam. Qua mét thêi gian thùc tËp t¹i XÝ ngiÖp C¬ §iÖn §«ng Anh, em d· cã nh÷ng t×m hiÓu vÒ sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp ®Æc biÖt lµ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh còng nh c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.Th«ng qua viÖc thu thËp c¸c sè liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, em ®© sñ dông ®Ó hoµn thµnh ®å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ. Néi dung cña ®å ¸n: PhÇn I : C¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ. PhÇn II : Ph©n tÝch biÕn ®éng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. PhÇn III : Ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn vµ lùa chän ph¬ng ¸n kinh doanh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù híng dÉn nhiÖt t×nh cña c« gi¸o Ph¹m ThÞ Hång H¹nh, sù gióp ®ì cña c¸c c¸n bé, nh©n viªn cña XÝ nghiÖp C¬ §iÖn §«ng Anh ®· gióp em hoµn thiÖn ®å ¸n m«n häc nµy. Víi van kiÕn thøc kÕ to¸n qu¶n trÞ cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ thêi gian t×m hiÓu cha nhiÒu, ®å ¸n kÕ to¸n qu¶n trÞ kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em rÊt mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n. Hµ Néi, ngµy 15 th¸ng 8 n¨m 2007 Sinh viªn NguyÔn ThÞ H¶i YÕn phÇn I. C¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ I.1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ. Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 1 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ I.1.1. Kh¸I niÖm vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ. KÕ to¸n qu¶n trÞ lµ mét bé phËn cña h¹ch to¸n kÕ to¸n; thùc hiÖn c«ng viÖc thu thËp, xö lý vµ cung cÊp th«ng tin vÒ ho¹t ®«ng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp mét c¸ch cô thÓ díi d¹ng c¸c b¸o c¸o chi tiÕt; phôc vô cho nhµ qu¶n lý trong viÖc ®iÒu hµnh tæ chøc, lËp kÕ ho¹ch, qu¶n lý ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh trong néi bé doanh nghiÖp. I.1.2. Vai trß, nhiÖm vô, chøc n¨ng cña kÕ to¸n qu¶n trÞ. a/ Chøc n¨ng, vai trß cña kÕ to¸n qu¶n trÞ: - Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c tæ chøc dï thuéc nhãm nµo ®Òu cÇn th«ng tin kÕ to¸n ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Tæ chøc v× môc ®Ých lîi nhuËn cÇn th«ng tin kÕ to¸n ®Ó x¸c ®Þnh lîi nhuËn trong mét kú ho¹t ®éng. Tæ chøc kh«ng v× môc ®Ých lîi nhuËn cÇn th«ng tin kÕ to¸n ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é phôc vô héi viªn trong céng ®ång. Tæ chøc nhµ níc cÇn th«ng tin kÕ to¸n ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é cung cÊp c¸c dÞch vô vÒ an ninh vµ phôc vô x· héi. Tãm l¹i, th«ng tin kÕ to¸n lµ yÕu tè cã vai trß quan träng ®èi víi ho¹t ®éng cña mét tæ chøc, cã ¶nh hëng tíi møc ®é ®¹t ®îc cña c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra. - Vai trß cña kÕ to¸n qu¶n trÞ trong chøc n¨ng qu¶n lý doanh nghiÖp: Vai trß cña kÕ to¸n qu¶n trÞ lµ ra quyÕt ®Þnh trong c¸c chøc n¨ng qu¶n lý doanh nghiÖp nh: lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc thùc hiÖn, kiÓm tra, ®¸nh gi¸. §îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: LËp kÕ ho¹ch §¸nh gi¸ Ra quyÕt ®Þnh Thùc hiÖn KiÓm tra - §èi víi viÖc lËp kÕ ho¹ch: kÕ to¸n qu¶n trÞ cã chøc n¨ng lËp dù to¸n, tÝnh to¸n liªn kÕt c¸c môc tiªu víi nhau tõ ®ã chØ râ c¸ch huy ®éng vµ sö dông c¸c nguån lùc ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu mµ kÕ ho¹ch ®Ò ra. Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 2 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ - §èi víi kh©u tæ chøc thùc hiÖn: kÕ to¸n qu¶n trÞ gióp liªn kÕt tèt c¸c yÕu tè s¶n xuÊt hay kÕt hîp tèt nhÊt c¸c nguån lùc ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®Ò ra. Khi ®ã, nhµ qu¶n trÞ còng ph¶i quan t©m ®Õn th«ng tin do kÕ to¸n cung cÊp. - §èi víi kh©u kiÓm tra ®¸nh gi¸: kÕ to¸n qu¶n trÞ gióp kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®Ò ra trªn c¬ së sö dông ph¬ng ph¸p so s¸nh gi÷a sè liÖu kÕ ho¹ch hoÆc dù to¸n víi sè liÖu thùc hiÖn, ®Ó tõ ®ã nhËn diÖn c¸c sai biÖt gi÷a c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®îc víi môc tiªu ®· ®Ò ra. - Kh©u ra quyÕt ®Þnh lµ kh©u xuyªn suèt trong c¸c kh©u qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Chøc n¨ng ra quyÕt ®Þnh ®îc vËn dông liªn tôc. b/ NhiÖm vô cña kÕ to¸n qu¶n trÞ: - KÕ to¸n qu¶n trÞ ph¶n ¸nh ®èi tîng cña kÕ to¸n nãi chung díi d¹ng chi tiÕt theo yªu cÇu cña nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp. KTQT ph¶n ¸nh, tÝnh to¸n gi¸ phÝ cña tõng lo¹i TSC§, TSL§, ph¶n ¸nh chi tiÕt tõng kho¶n nî ph¶i tr¶ ®èi víi tõng kho¶n nî, tõ ®ã ph¶n ¸nh s¶n nghiÖp (hay nguån vèn chñ së h÷u cña doanh nghiÖp) díi d¹ng chi tiÕt nhÊt. KTQT tÝnh to¸n x¸c ®Þnh doanh thu chi phÝ cña tõng lo¹i s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, x¸c ®Þnh chi phÝ theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh (tõng trung t©m chi phÝ), còng nh theo tõng ®èi tîng g¸nh chÞu chi phÝ (tõng lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô, hµng ho¸, lao vô...) tõ ®ã nhµ qu¶n trÞ cã thÓ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh mét c¸ch chi tiÕt nhÊt theo yªu cÇu cña nhµ qu¶n lý. - KTQT ph¶n ¸nh, m« t¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. KTQT dùa trªn c¸ch thøc huy ®éng vµ sö dông c¸c nguån lùc v× vËy nã g¾n liÒn víi c«ng t¸c tæ chøc vµ c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp. KTQT x¸c ®Þnh, m« t¶ ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn tiªu dïng nguån lùc, c¸c bé phËn cung cÊp ho¹t ®éng vµ s¶n phÈm cña viÖc tiªu dïng nguån lùc. I.1.3. KÕ to¸n qu¶n trÞ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kinh doanh. I.1.3.1. KÕ to¸n qu¶n trÞ vËt t hµng ho¸. a) Ph©n lo¹i vËt t hµng ho¸: Ph©n lo¹i vËt t hµng ho¸ lµ ph©n chia vËt t hµng ho¸ cña doanh nghiÖp thµnh c¸c lo¹i, c¸c nhãm, c¸c thø theo tiªu thøc ph©n lo¹i nhÊt ®Þnh. Tuú theo yªu cÇu qu¶n trÞ vËt t, hµng ho¸ trong tõng doanh nghiÖp mµ thùc hiÖn ph©n lo¹i vËt t, hµng ho¸ cho phï hîp. VÝ dô: Khi c¨n cø vµo néi dung kinh tÕ vµ vai trß cña chóng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ta cã thÓ chia nguyªn vËt liÖu thµnh c¸c lo¹i nh sau: +Nguyªn vËt liÖu chÝnh: lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra. Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 3 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ +VËt liÖu phô: Lµ lo¹i vËt liÖu cã vai trß phô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, phôc vô s¶n xuÊt. +Nhiªn liÖu: Lµ lo¹i vËt liÖu phôc vô cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, cho ho¹t ®éng cña m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖ vÇn t¶I nh x¨ng dÇu, than cñi…. +Phô tïng thay thÕ: Lµ c¸c phô tïng, chi tiÕt ®îc sö dông ®Ó thay thÐ söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ. +ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Bao gåm c¸c lo¹i thiÕt bÞ, vËt kiÕn tróc, vËt t x©y dùng dïng cho c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n trong doanh nghiÖp. +C¸c vËt liÖu kh¸c: Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu kh«ng ®îc xÕp vµo c¸c lo¹i kÓ trªn nh s¾t, thÐp, gç, v¶i vôn… b) H¹ch to¸n chi tiÕt vËt t hµng ho¸ theo yªu cÇu cña kÕ to¸n qu¶n trÞ. * C«ng t¸c h¹ch to¸n vËt t hµng ho¸ ph¶I ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: Ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt vËt t, hµng ho¸ theo tõng kho hay tõng bé phËn kÕ to¸n doanh nghiÖp. Ph¶i theo dâi liªn tôc t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho cña tõng lo¹i vËt t, hµng ho¸, c¶ chØ tiªu hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. Ph¶i ®¶m b¶o ®èi chiÕu khíp, chÝnh x¸c gi÷a sè liÖu cña kÕ to¸n chi tiÕt víi sè liÖu h¹ch to¸n chi tiÕt t¹i kho. Ph¶i ®¶m b¶o ®èi chiÕu khíp, chÝnh x¸c gi÷a sè liÖu cña kÕ to¸n chi tiÕt víi sè liÖu cña kÕ to¸n tæng hîp. Ph¶i b¸o c¸o cung cÊp kÞp thêi c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ t×nh h×nh nhËp, xuÊt vËt t theo yªu cÇu cña nhµ qu¶n trÞ. * C¨n cø vµo c¸c yªu cÇu trªn, doanh nghiÖp cã thÓ h¹ch to¸n chi tiÕt tËt t hµng ho¸ theo c¸c ph¬ng ph¸p sau: 1.Ph¬ng PhiÕuph¸p nhËpghi thÎ song song: S¬ ®å lu©n chuyÓn ph¬ngSæ(thÎ) ph¸p ghi thÎ song song B¶ng chi (trang bªn) tæng hîp ThÎ kho tiÕt vËt t­ hµng hãa PhiÕu xuÊt PhiÕu xuÊt Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 4 nhËp xuÊt tån KÕ to¸n tæng hîp Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ Ghi chó: - §èi chiÕu gi÷a kÕ to¸n vµ thñ kho - Cuèi th¸ng kÕ to¸n ghi - Hµng ngµy thñ kho ghi - KÕ to¸n ghi NhËn xÐt: + ¦u ®iÓm : • DÔ kiÓm tra ®èi chiÕu • §¶m b¶o ®é tin cËy cao • Cung cÊp th«ng tin cho nhµ qu¶n lý nhanh kÞp thêi + Nhîc ®iÓm: * Khèi lîng ghi chÐp lín * Ghi trïng lÆp gi÷a thñ kho vµ kÕ to¸n + §iÒu kiÖn ¸p dông: ¸p dông cho doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i vËt t hµng ho¸, khèi lîng nhiÖm vô nhËp xuÊt tån Ýt. Tr×nh ®é nh©n viªn kÕ to¸n cha cao. 2.Ph¬ng ph¸p ghi thÎ lu©n chuyÓn S¬ ®å lu©n chuyÓn ph¬ng ph¸p thÎ lu©n chuyÓn B¶ng kªghi nhËp PhiÕu nhËp ThÎ kho Sæ ®èi chiÕu, lu©n chuyÓn Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 PhiÕu xuÊt 5B¶ng kª xuÊt KÕ to¸n tæng hîp Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ Ghi chó : (nh trªn) NhËn xÐt: + ¦u ®IÓm: * Gi¶m bít khèi lîng ghi chÐp. + Nhîc ®IÓm: * VÉn trïng lÆp chØ tiªu sè lîng gi÷a ghi chÐp cña thñ kho vµ kÕ to¸n. * ViÖc kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a thñ kho vµ kÕ to¸n chØ ®îc tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng v× vËy h¹n chÕ chóc n¨ng kiÓm tra cña kÕ to¸n vµ ¶nh hëng ®Õn yªu cÇu cung cÊp th«ng tin nhanh cho nhµ qu¶n trÞ vËt t. + §iÒu kiÖn ¸p dông: theo yªu cÇu cña nhµ qu¶n trÞ kh«ng nªn ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy. 3. Phong ph¸p ghi sæ sè d: S¬ ®å lu©n chuyÓn ph¬ng ph¸p sæ sè d ( trang bªn ) Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 6 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ PhiÕu nhËp PhiÕu giao nhËn vËt t­ Sæ sè d­ ThÎ kho PhiÕu xuÊt B¶ng luü kÕ N-X-T B¶ng Tæng hîp NX-T KÕ to¸n tæng hîp PhiÕu giao nhËn vËt t­ xuÊt NhËn xÐt: + ¦u ®iÓm: * Gi¶m bít khèi lîng ghi chÐp * KÕ to¸n cã thÓ thêng xuyªn ®èi chiÕu víi ghi chÐp cña thñ kho * Cung cÊp kÞp thêi c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh t¨ng gi¶m vµ tån kho cña vËt t hµng ho¸ trong th¸ng theo yªu cÇu cña nhµ qu¶n trÞ, kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®IÓm cña c¸c ph¬ng ph¸p trªn. + Nhîc ®iÓm: * ViÖc kiÓm tra sai xãt cho ph¬ng ph¸p nµy khã. + §iÒu kiÖn ¸p dông: phï hîp cho doanh nghiÖp cã nh©n viªn kÕ to¸n tr×nh ®é cao, nhiÒu chñng lo¹i vËt t. c) Vai trß, ý nghÜa cña kÕ to¸n qu¶n trÞ vËt t hµng ho¸ - KÕ to¸n qu¶n trÞ vËt t hµng ho¸ lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng, nh»m gióp nhµ qu¶n trÞ cã c¸i nh×n ®óng ®¾n, chi tiÕt nhÊt vÒ t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho cña tõng lo¹i, tõng nhãm, tõng thø vËt t, hµng ho¸ theo tõng n¬I b¶o qu¶n, sö dông. - VËt t hµng ho¸ lµ bé phËn kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo, do ®ã viÖc b¶o qu¶n vµ theo dâi vËt t hµng ho¸ lµ viÖc lµm kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, kÕ to¸n qu¶n trÞ vËt t hµng ho¸ cã vai trß gãp phÇn lµm cho qu¸ tr×nh hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý vËt t hµng ho¸ ®îc tèt h¬n. - KÕ to¸n qu¶n trÞ vËt t hµng ho¸ gióp nhµ qu¶n trÞ lËp kÕ ho¹ch vËt t ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ ®óng chñng lo¹i, chÊt lîng vËt t, kh«ng bÞ tån vËt t nhiÒu lµm ø ®äng vèn dÉn ®Õn sö dông van kÐm hiÖu qu¶. Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 7 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ I.1.3.2. KÕ to¸n qu¶n trÞ tµi s¶n cè ®Þnh. a) Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i TSC§ trong doanh nghiÖp. * Kh¸i niÖm: TSC§ trong doanh nghiÖp lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu, nh÷ng tµi s¶n kh¸c cã gi¸ trÞ lín, tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh, sö dông trong thêi gian dµi vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu. * Ph©n lo¹i TSC§: Theo h×nh th¸i biÓu hiÖn : +TSC§ h÷u h×nh +TSC§ v« h×nh Theo quyÒn së h÷u: +TSC§ tù cã +TSC§ thuª ngoµi Theo nguån h×nh thµnh: +TSC§ ®îc h×nh thµnh tõ vèn chñ së h÷u +TSC§ ®îc h×nh thµnh tõ vèn vay +TSC§ ®îc h×nh thµnh tõ nguån kh¸c Theo c«ng dông kinh tÕ: +TSC§ dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh +TSC§ dïng ngoµi s¶n xuÊt kinh doanh Theo t×nh h×nh sö dông: +TSC§ ®ang sö dông +TSC§ cha sö dông +TSC§ kh«ng cÇn sö dông chê xö lý b) H¹ch to¸n chi tiÕt TSC§ theo yªu cÇu cña kÕ to¸n qu¶n trÞ. Trong qu¸ tr×nh sö dông TSC§ vµo s¶n xuÊt kinh doanh, gi¸ trÞ cña TSC§ bÞ hao mßn dÇn vµ chuyÓn dÞch tõng phÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.Nhng TSC§ h÷u h×nh vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸I vËt chÊt ban ®Çucho ®Õn khi h háng. MÆt kh¸c TSC§ ®îc sö dông vµ b¶o qu¶n ë c¸c bé phËn kh¸c nhau trong doanh nghiÖp. Bëi vËy, ®Ó qu¶n lý tèt TSC§, doanh nghiÖp ph¶I tæ chøc theo dâi TSC§ ë 2 bé phËn: KÕ to¸n chi tiÕt TSC§ t¹i bé phËn sö dông KÕ to¸n chi tiÕt TSC§ t¹i bé phËn kÕ to¸n c) Vai trß, ý nghÜa cña kÕ to¸n qu¶n trÞ tµi s¶n cè ®Þnh. - TSC§ lµ bé phËn tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong thêi gian dµi, nã chiÕm tû träng lín trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, do ®ã kÕ to¸n qu¶n trÞ gãp phÇn vµo viÖc b¶o qu¶n vµ sö dông dã hiÖu qu¶ TSC§ - Th«ng qua qu¸ tr×nh theo dâi TSC§, nhµ qu¶n trÞ sÏ ®a ra c¸c ý kiÕn ®Ò xuÊt gióp cho hiÖu qu¶ sö dông TSC§ ®îc n©ng cao. - KÕ to¸n qu¶n trÞ TSC§ gióp cho nhµ qu¶n trÞ lËp kÕ ho¹ch khÊu hao TSC§ cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 8 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ I.1.3.3. KÕ to¸n qu¶n trÞ lao ®éng vµ tiÒn l¬ng a) Ph©n lo¹i lao ®éng: Theo tÝnh chÊt c«ng viÖc: +Lao ®éng trùc tiÕp: gåm nh÷ng ngêi trùc tiÕp tiÕn hµnh ho¹t ®éng SXKD t¹o ra s¶n phÈm +Lao ®éng gi¸n tiÕp: gåm nh÷ng ngêi chit ®¹o, phôc vô vµ qu¶n lý kinh doanh trong doanh nghiÖp. Theo thêi gian lµm viÖc: +Lao ®éng thêng xuyªn +Lao ®éng thêi vô Theo chøc n¨ng: +Lao ®éng thùc hiÖn chøc n¨ng s¶n xuÊt +Lao ®éng thùc hiÖn chøc n¨ng b¸n hµng +Lao ®éng thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý b) H¹ch to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng theo yªu cÇu cña kÕ to¸n qu¶n trÞ * H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng. +H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng : lµ viÖc theo dâi viÖc sö dông thêi gian lao ®éng ®èi víi tõng ngêi lao ®éng th«ng qua b¶ng chÊm c«ng, phiÕu b¸o giê lµm thªm, phiÕu nghØ hëng BHXH… +H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng: lµ ghi chÐp kÕt qu¶ lao ®éng tõng ngêi th«ng qua khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc hoµn thµnh cña tõng ngêi, nhãm ngêi lao ®éng. * TÝnh l¬ng vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng. +TÝnh l¬ng theo thêi gian: ®îc c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc vµ bËc l¬ng, thang l¬ng cña ngêi lao ®éng. TiÒn l¬ng theo thêi gian= thêi gian lµm viÖc x møc l¬ng thêi gian Møc l¬ng th¸ng = 26 x møc l¬ng ngµy. + TÝnh l¬ng theo s¶n phÈm: TiÒn l¬ng theo s¶n phÈm lµ sè tiÒn l¬ng tÝnh tr¶ cho ngêi lao ®éng c¨n cø theo sè lîng s¶n phÈm mµ hä s¶n xuÊt ra ®¹t tiªu chuÈn chÊt lîng quy ®Þnh hay khèi lîng c«ng viÖc ngêi lao ®éng lµm xong ®îc nghiªm thu vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng cña s¶n phÈm, c«ng viÖc ®ã. TiÒn l¬ng s¶n khèi lîng s¶n ®¬n gi¸ phÈm ph¶I tr¶ cho = phÈm hoÆc c«ng x tiÒn l¬ng ngêi lao ®éng viÖc hoµn thµnh s¶n phÈm ViÖc ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng cho c¸c ®èi tîng sö dông cã thÓ thùc hiÖn b»ng ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp hoÆc trùc tiÕp. c)Vai trß, ý nghÜa cña kÕ to¸n qu¶n trÞ lao ®éng, tiÒn l¬ng. - Lao ®éng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Nãi ®Õn yÕu tè lao ®éng tøc lµ nãi ®Õn lao ®éng sèng, tøc lµ sù hao phÝ cã môc ®Ých vÒ thÓ lùc vµ trÝ lùc cña con ngêi ®Ó t¹o ra s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh. §Ó bï l¹i Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 9 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ phÇn hao phÝ lao ®éng ®ã cña ngêi lao ®éng, doanh nghiÖp ph¶I tr¶ cho hä kho¶n tiÒn phï hîp víi sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng mµ hä ®ãng gãp. Sè tiÒn nµy ®îc gäi lµ tiÒn l¬ng hay tiÒn c«ng. - KÕ to¸n qu¶n trÞ lao ®éng, tiÒn l¬ng cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ sè lîng lao ®éng, thêi gian lao ®éng, kÕt qu¶ lao ®éng vµ quü l¬ng cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Tõ nh÷ng th«ng tin nµy c¸c nhµ qu¶n trÞ ®a ra ®îc ph¬ng ¸n tæ chøc qu¶n lý lao ®éng, bè trÝ hîp lý lùc lîng lao ®éng cña doanh nghiÖp vµo tõng kh©u c«ng viÖc cô thÓ, nh»m phat huy tèt nhÊt n¨ng lùc cña ngêi lao ®én, t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ nh©n c«ng trong chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. I.1.4. Vai trß, ý nghÜa cña kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ vµ gi¸ thµnh - Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n quan t©m ®Õn viÖc qu¶n lý chi phÝ, v× mçi ®ång chi phÝ bá ra ®Òu cã ¶nh hëng ®Õn lîi nhuËn. V× vËy vÊn ®Ò quan träng ®îc ®Æt ra cho nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp lµ ph¶i kiÓm so¸t chi phÝ cña doanh nghiÖp. - KÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ vµ gi¸ thµnh gióp cho nhµ qu¶n lý thÊy râ nh÷ng chi phÝ cÊu thµnh nªn s¶n phÈm ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p qu¶n lý chi phÝ, h¹ chi phÝ s¶n xuÊt nh»m lµm gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. I.1.5. Ph©n lo¹i chi phÝ, kh¸I niÖm tõng lo¹i chi phÝ, ý nghÜa cña tõng c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ. Chi phÝ ®îc nhµ qu¶n trÞ sö dông cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau. Do vËy, chi phÝ ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu c¸ch, tuú theo môc ®Ých sö dông cña nhµ qu¶n trÞ trong tõng quyÕt ®Þnh. NhËn ®Þnh vµ thÊu hiÓu c¸ch ph©n lo¹i vµ øng xö cña tõng lo¹i chi phÝ lµ ch×a kho¸ cña viÖc ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong qu¸ tr×nh tæ chøc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp I.1.5.1. Ph©n lo¹i chi phÝ theo chøc n¨ng ho¹t ®éng: ý nghÜa cña c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ theo chøc n¨ng ho¹t ®éng lµ: - Cho thÊy vÞ trÝ, chøc n¨ng ho¹t ®éng cña chi phÝ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ tËp hîp chi phÝ. - Cung cÊp th«ng tin cã hÖ thèng cho viªc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 10 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ Theo chøc n¨ng ho¹t ®éng chÝ phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ NVL trùc tiÕp Chi phÝ NC trùc tiÕp Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ qu¶n lý 1. Chi phÝ s¶n xuÊt Kh¸i niÖm: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc cung cÊp dÞnh vô trong mét kú nhÊt ®Þnh. a. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ chi phÝ cña nh÷ng lo¹i nguyªn vËt liÖu mµ cÊu t¹o thµnh thùc thÓ cña s¶n phÈm, cã gi¸ trÞ vµ cã thÓ x¸c ®Þnh dîc mét c¸ch t¸ch biÖt râ rµng vµ cô thÓ cho tõng lo¹i s¶n phÈm. b. Chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp: Chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp lµ chi phÝ thanh to¸n cho c«ng nh©n trùc tiÕp vËn hµnh d©y chuyÒn s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm hoÆc dÞnh vô phôc vô. Kh¶ n¨ng vµ kü n¨ng cña lao ®éng trùc tiÕp cã ¶nh hëng ®Õn sè lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm hay dÞnhvô cung cÊp. c. Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Chi phÝ s¶n xuÊt chung cã thÓ ®îc ®Þnh nghÜa mét c¸ch ®¬n gi¶n lµ gåm tÊt c¶ nh÷ng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt ngo¹i trõ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phi lao ®éng trùc tiÕp. 2. Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt. a. Chi phÝ lu th«ng vµ tiÕp thÞ (chi phÝ b¸n hµng): Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 11 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ Chi phÝ lu th«ng vµ tiÕp thÞ bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸ vµ ®¶m b¶o viÖc ®a hµng ho¸ ®Õn tay ngêi tiªu dïng. b. Chi phÝ qu¶n lý. Chi phÝ qu¶n lý lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ liªn quan víi viÖc tæ chøc hµnh chÝnh vµ c¸c ho¹t ®éng v¨n phßng lµm viÖc cña doanh nghiÖp. C¸c kho¶n chi phÝ nµy kh«ng thÓ xÕp vµo lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt hay chi phÝ lu th«ng. I.1.5.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸ch øng xö cña chi phÝ. ý nghÜa: Nh»m ®¸p øng nhu cÇu lËp kÕ ho¹ch, kiÓm so¸t vµ chñ ®éng ®iÒu tiÕt chi phÝ ®èi víi lÜnh vùc qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ngêi ta cßn ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch øng xö cña chi phÝ, nghÜa lµ khi møc ®é ho¹t ®éng biÕn ®éng th× chi phÝ sÏ biÕn ®éng nh thÕ nµo. Theo c¸ch øng xö cña chi phÝ BiÕn phÝ BiÕn phÝ tû lÖ §Þnh phÝ BiÕn phÝ vÒ cÊp bËc §Þnh phÝ tuú ý Chi phÝ hçn hîp §Þnh phÝ b¾t buéc 1. BiÕn phÝ Kh¸i niÖm:BiÕn phÝ lµ nh÷ng kho¶n môc chi phÝ cã quan hÖ tû lÖ thuËn víi biÕn ®éng vÒ møc ®é ho¹t ®éng. BiÕn phÝ khi tÝnh cho mét ®¬n vÞ th× nã æn ®Þnh, kh«ng thay ®æi, biÕn phÝ khi kh«ng cã ho¹t ®éng b»ng 0. a. BiÕn phÝ tû lÖ. BiÕn phÝ tû lÖ lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cã quan hÖ tû lÖ thuËn trùc tiÕp víi biªn ®éng cña møc ®é ho¹t ®éng c¨n cø. b. BiÕn phÝ cÊp bËc. Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 12 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ BiÕn phÝ cÊp bËc lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ thay ®æi khi nøc ®é ho¹t ®éng thay ®æi nhiÒu vµ râ rµng, biÕn phÝ lo¹i nµy kh«ng ®æi khi møc ®é ho¹t ®éng c¨n cø thay ®æi Ýt. 2/ §Þnh phÝ: Kh¸i niÖm: §Þnh phÝ lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh«ng biÕn ®æi khi møc ®é ho¹t ®éng thay ®æi, nhng tÝnh cho mét ®¬n vÞ ho¹t ®éng t¨ng th× ®Þnh phÝ thay ®æi. a/ §Þnh phÝ tuú ý: §Þnh phÝ tuú ý lµ ®Þnh phÝ cã thÓ thay ®æi nhanh chãng b»ng hµnh ®éng qu¶n trÞ. C¸c nhµ qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh møc ®é vµ sè lîng ®Þnh phÝ nµy nh chi phÝ qu¶ng c¸o, ®µo t¹o nh©n viªn, nghiªn cøu. b/ §Þnh phÝ b¾t buéc: §Þnh phÝ b¾t buéc lµ ®Þnh phÝ kh«ng thÓ thay ®æi mét c¸ch nhanh chãng v× chung thuêng liªn quan ®Õn TSC§ vµ cÊu tróc c¬ b¶n cña doanh nghiÖp. 3. Chi phÝ hçn hîp. Kh¸i niÖm:Chi phÝ hçn hîp lµ lo¹i chi phÝ mµ b¶n th©n nã gåm c¶ c¸c yÕu tè biÕn phÝ lÉn ®Þnh phÝ. I.1.5.3. Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ víi s¶n phÈm: Theo mèi quan hÖ víi s¶n phÈm Chi phÝ thêi kú §Þnh phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n phÈm §Þnh phÝ l­u th«ng vµ qu¶n lý Chi phÝ NVL trùc tiÕp Chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp Chi phÝ s¶n xuÊt chung 1/ Chi phÝ thêi kú: Kh¸i niÖm: Chi phÝ thêi kú lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kú h¹ch to¸n. V× thÕ chi phÝ thêi kú cã ¶nh hëng ®Õn lîi tøc cña kú mµ chóng ph¸t sinh. Chi phÝ thêi kú kh«ng ph¶i nh÷ng chi phÝ t¹o thµnh thùc thÓ cña s¶n phÈm hay vµo trong Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 13 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ c¸c yÕu tè cÊu thµnh gi¸ vèn cña hµng ho¸ mua vµo, mµ lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ hoµn toµn biÖt lËp víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc mua vµo hµng ho¸. 2/ Chi phÝ s¶n phÈm: Kh¸i niÖm: Chi phÝ s¶n phÈm lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm hay qu¸ tr×nh mua hµng ho¸ vÒ ®Ó b¸n l¹i. Chi phÝ s¶n phÈm lu«n lu«n g¾n liÒn víi s¶n phÈm. I.1.5.4. C¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ kh¸c nh»m môc ®Ých ra quyÕt ®Þnh. Nh»m môc ®Ých ra quyÕt ®Þnh Chi phÝ trùc tiÕp,chi phÝ gi¸n tiÕp CP kiÓm so¸t ®­ îc vµ CP kh«ng kiÓm so¸t ®­îc Chi phÝ chªnh lÖch Chi phÝ c¬ héi Chi phÝ ch×m 1/ Chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp Chi phÝ trùc tiÕp cßn ®îc gäi lµ chi phÝ cã thÓ t¸ch biÖt, ph¸t sinh mét c¸ch riªng biÖt cho mét ho¹t ®éng cô thÓ cña doanh nghiÖp, nh mét s¶n phÈm, ë mét ph©n xëng s¶n xuÊt, mét ®¹i lý, ... Chi phÝ gi¸n tiÕp cßn ®îc gäi lµ chi phÝ chung hay chi phÝ kÕt hîp, kh«ng cã liªn quan tíi ho¹t ®éng cô thÓ nµo mµ liªn quan cïng lóc víi nhiÒu ho¹t ®éng. Do ®ã, ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ gi¸n tiÕp cña mét ho¹t ®éng cô thÓ ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ. 2/ Chi phÝ kiÓm so¸t ®îc vµ chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®îc: Chi phÝ kiÓm so¸t ®îc vµ kh«ng kiÓm so¸t ®îc lµ nh÷ng kho¶n môc chi phÝ ph¶n ¸nh ph¹m vi quyÒn h¹n cña c¸c nhµ qu¶n trÞ c¸c cÊp ®èi víi c¸c lo¹i chi phÝ ®ã. Nh vËy, c¸c nhµ qu¶n trÞ cÊp cao cã ph¹m vi quyÒn h¹n réng ®èi víi chi phÝ h¬n. 3/ Chi phÝ chªnh lÖch Nh÷ng kho¶n chi phÝ nµo cã ë ph¬ng ¸n nµy nhng chØ cã mét phÇn hoÆc kh«ng cã ë c¸c lo¹i ph¬ng ¸n kh¸c th× ®îc gäi lµ chi phÝ chªnh lÖch. Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 14 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ 4/ Chi phÝ c¬ héi Chi phÝ c¬ héi lµ lîi Ých bÞ mÊt v× chän ph¬ng ¸n vµ hµnh ®éng nµy thay v× ph¬ng ¸n hµnh ®éng kh¸c. Hµnh ®éng kh¸c ë ®©y lµ ph¬ng ¸n tèi u nhÊt cã s½n so víi ph¬ng ¸n ®îc chän. 5/ Chi phÝ ch×m Chi phÝ ch×m lµ mét lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i chÞu vµ vÉn sÏ ph¶i chÞu dï doanh nghiÖp chän ph¬ng ¸n hµnh ®éng nµo. Chi phÝ ch×m kh«ng bao giê thÝch hîp víi viÖc ra quyÕt ®Þnh v× chóng kh«ng cã tÝnh chªnh lÖch vµ nã tån t¹i trong mäi ph¬ng ¸n hµnh ®éng. I.2. Ph©n tÝch mèi quan hÖ chi phÝ – khèi lîng – lîi nhuËn (CVP) Nghiªn cøu mèi quan hÖ CVP lµ mét viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt vµ h÷u Ých, nã híng cho c¸c nhµ doanh nghiÖp trong viÖc lùa chän ®Ó ra quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ kinh doanh, nh chän d©y chuyÒn s¶n xuÊt, ®Þnh gi¸ s¶n phÈm, chiÕn lîc khuyÕn m¹i, sö dông tèt c¸c ®iÒu kiÖn kinh doanh hiÑn cã.. nh»m ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. ViÖc nghiªn cøu quan hÖ CPV ®îc thùc hiÖn dùa trªn c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ thµnh biÕn phÝ vµ b¸o c¸o ho¹t ®éng kinh doanh. I.2.1. Kh¸i niÖm c¬ b¶n cña ph©n tÝch mèi quan hÖ CVP. - Tæng sè d ®¶m phÝ: lµ sè d biÓu hiÖn b»ng sè tuyÖt ®èi tæng sè tiÒn cßn l¹i cña doanh thu b¸n hµng vµ sau khi ®· trõ biÕn phÝ. Tæng SD§P= Doanh thu – chi phÝ biÕn ®æi - Tû lÖ sè d ®¶m phÝ: lµ chØ tiªu biÓu hiÑnb»ng sè t¬ng quanhÖ tû lÖ gi÷a tæng sè d ®¶m phÝ víi doanh thu, hoÆc gi÷a phÇn ®ãng gãp víi gi¸ b¸n. Tû lÖ SD§P= Tæng SD§P/Doanh thu - KÕt cÊu chi phÝ: lµ mét chØ tiªu t¬ng ®èi, ph¶n ¸nh m«I quan hÖ gi÷a tye lÖ ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ cña mét doanh nghiÖp. - §ßn bÈy kinh doanh: lµ mét chØ tiªu ph¶n ¸nh møc ®é sö dông ®Þnh phÝ trong tæ chøc doanh nghiÖp. §é lín cña ®ßn bÈy kinh doanh Tæng sè d ®¶m phÝ = Thu nhËp thuÇn I.2.2. Mét sè øng dông quan hÖ CVP vµo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh. Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 15 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ C¸c nhµ qu¶n trÞ sö dông c¸c mèi quan hÖ cña chi phÝ – khèi lîng – lîi nhuËn ®Ó ra quyÕt ®Þnh. C¸c ph¬ng ¸n mµ c¸c nhµ qu¶n trÞ thêng ®a ra lµ : 1. Thay ®æi s¶n lîng vµ ®Þnh phÝ. 2. Thay ®æi s¶n lîng vµ biÕn phÝ. 3. Thay ®æi ®Þnh phÝ, gi¸ b¸n, s¶n lîng. 4. Thay ®æi ®Þnh phÝ, biÕn phÝ vµ doanh thu. 5. Thay ®æi khung gi¸ b¸n. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc nghiªn cøu c¸ch øng dông mèi quan hÖ CVP vµo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh, ta xÐt mét vÝ dô vÒ qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cña XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn §«ng Anh. Trong ®iÒu kiÖn b×nh thêng, møc tiªu thô hang th¸ng lµ 22 tñ ®iÖn, ®¬n gi¸ 3.685.000 ®/tñ; biÕn phÝ ®¬n vÞ lµ 2.211.000 ®/tñ ; tæng ®Þnh phÝ ho¹t ®éng trong th¸ng lµ 24.321.000 ® . B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tñ ®iÖn §VT: VN§ ChØ tiªu Doanh thu Tæng sè §¬n vÞ 81.070.000 3.685.000 48.642.000 2.211.000 Tæng sè d ®¶m phÝ 32.428.000 1.474.000 Tæng ®Þnh phÝ ho¹t ®éng 24.321.000 Lîi nhuËn 8.107.000 (22bé x 3.685.000®) BiÕn phÝ (22bé x 2.211.000®) Gi¶ ®Þnh XÝ nghiÖp ®ang t×m kiÕm ph¬ng ¸n ®Ó t¨ng thu nhËp hµng th¸ng tõ s¶n phÈm nµy. Ban qu¶n trÞ cña xÝ nghiÖp ®· ®a ra c¸c t×nh huèng sau. T×nh huèng 1: Thay ®æi s¶n lîng vµ ®Þnh phÝ Doanh nghiÖp cã ý ®Þnh ®Çu t cho qu¶ng c¸o lµ 8.000.000 ®ång th× dù kiÕn doanh thu sÏ t¨ng 25%. Trong trêng hîp c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng thay ®æi. Nh vËy, nÕu dù ®Þnh trªn thµnh sù thËt ta cã nh÷ng ph©n tÝch sau: Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 16 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ Doanh thu t¨ng 25% t¬ng øng víi møc t¨ng 20.267.500 ®ång Sè d ®¶m phÝ t¨ng thªm (30%x22)x1.474.000 = 9.728.400 ® §Þnh phÝ qu¶ng c¸o t¨ng thªm 8.000.000 ® L·i thuÇn t¨ng thªm 1.728.400 ® →VËy nÕu XÝ nghiÖp ¸p dông ph¬ng ¸n trªn th× lîi nhuËn sÏ t¨ng thªm lµ 1.728.000 ®. →Doanh nghiÖp nªn thùc hiÖn ph¬ng ¸n trªn T×nh huèng 2: Thay ®æi s¶n lîng vµ biÕn phÝ. XÝ nghiÖp dù kiÕn gi¶m 100.000 ® BiÕn phÝ ®¬n vÞ trong c¬ cÊu s¶n xuÊt v× vËy chÊt lîng s¶n phÈm bÞ gi¶m, XÝ ngiÖp chØ b¸n ®îc 19 tñ ®iÖn. Nh vËy, nÕu dù ®Þnh nµy thµnh sù thËt ta cã nh÷ng ph©n tÝch sau: Gi¶m biÕn phÝ ®¬n vÞ 100.000 ® th× SD§P ®¬n vÞ tõ 1.474.000 ® ®Õn 1.574.000 ® Tæng SD§P dù kiÕn 19x 1.574.000 = 29.906.000 ® Tæng SD§P hiÖn t¹i 22x 1.474.000 = 32.428.000 ® Tæng SD§P gi¶m - 2.522.000 ® NÕu XÝ nghiÖp thùc hiÖn theo ph¬ng ¸n nµy th× Lîi nhuËn sÏ gi¶m xuèng cßn 5.585.000 ®. →Do ®ã, XÝ nghiÖp kh«ng nªn thùc hiÖn ph¬ng ¸n nµy. T×nh huèng 3 : Thay ®æi ®Þnh phÝ, gi¸ b¸n vµ s¶n lîng. XÝ nghiÖp dù ®Þnh t¨ng chi phÝ qu¶ng c¸o lªn 10.000.000 ®, gi¶m gi¸ b¸n xuèng cßn 3.550.000 ®/tñ, sè lîng s¶n phÈm tiªu thô ®îc lµ 35 bé. Nh vËy, nÕu dù ®Þnh trªn thµnh sù thËt ta cã nh÷ng ph©n tÝch sau: XÝ nghiÖp gi¶m gi¸ b¸n 3.685.000 – 3.550.000 = 135.000 ®/tñ lµm cho SD§P ®¬n vÞ gi¶m cßn 1.339.000 ® VËy : Tæng SD§P íc tÝnh 35 x 1.339.000 = 46.865.000 ® Trõ Tæng sddp hiÖn t¹i 22 x 1.474.000 = 32.428.000 ® Tæng SD§P t¨ng thªm 14.437.000 ® Trõ chÝ phÝ qu¶ng c¸o 10.000.000 ® L·I thuÇn t¨ng 4.437.000 ® →VËy, doanh nghiÖp nªn chän ph¬ng ¸n nµy, khi ®ã l·I thuÇn t¨ng thªm lµ 8.107.000 + 2.437.000 =12.544.000 ® T×nh huèng 4: Thay ®æi ®Þnh phÝ , biÕn phÝ vµ doanh thu. Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 17 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ Doanh nghiÖp dù ®Þnh thay ph¬ng thøc tr¶ l¬ng nh©n viªn b¸n hµng thay v× tr¶ hµng th¸ng 3.000.000 ® sÏ tr¶ h×nh thøc tiÒn hoa hång cho mçi s¶n phÈm b¸n ®îc lµ150.000 ®/sp. Doanh thu t¨ng thªm 20 %. Nh vËy , nÕu c¸c dù ®Þnh trªn thµnh sù thËt, ta cã ph©n tÝch sau: Thay ®æi tiÒn l¬ng hµng th¸ng b»ng tiÒn hoa hång theo møc tiªu thô s¶n phÈm lµ sù thay ®æi mét kho¶n ®Þnh phÝ b»ng mét kho¶n biÕn phÝ. §Þnh phÝ gi¶m 3.000.000®, biÕn phÝ t¨ng 150.000®/sp cho tõng s¶n phÈm b¸n ®îc. Nh vËy biÕn phÝ t¨ng lªn cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm lµ: 150.000 +2.211.000 = 2.361.000 ®. Sè d ®Þnh phÝ ®¬n vÞ cßn lµ: 3.685.000 – 2.361.000= 1.324.000. ® Tæng SD§P øoc tÝnh (22 x 120%) x 1.324.000® = 34.953.600® Trõ Tæng SD§P hiÖn t¹i SD§P t¨ng 32.428.000® 2.525.600® Trõ §Þnh phÝ gi¶m -3.000.000® L·I thuÇn t¨ng 5.525.600® NÕu thùc hiÖn ph¬ng ¸n nµy l·I thuÇn t¨ng 5.525.600®, lîi nhuËn thu ®îc lµ : 5.525.600 + 8.107.000 =13.632.600® →XÝ nghiÖp nªn thùc hiÖn ph¬ng ¸n nµy. T×nh huèng 5: Thay ®æi khung gi¸ b¸n. XÝ nghiÖp nhËn ®îc 1 ®¬n ®Æt hµng 5 bé dao c¸ch ly. §Ó cã ®¬n gi¸ b¸n thÝch hîp, ®Òu buéc 2 bªn chÊp nhËn vµ ®ång thêi mang l¹i cho XN 1 kho¶n lîi nhuËn 6.000.000 ®, XN ph¶I b¸n víi gi¸ bao nhiªu nÕu ®¬n gi¸ b¸n ®ã kh«ng ®îc vît qu¸ ®¬n gia hiÖn nay ( 3.685.000 ®) Cã 2 trêng hîp x¶y ra: a) Doanh thu tríc ®©y ®· ®ñ bï ®¾p ®Þnh phÝ hay nãi c¸ch kh¸c, ®Þnh phÝ ®· ®îc trang tr¶i tõ tríc. Th¬ng vô nµy lµ mét th¬ng vô ngo¹i lÖ. Trong trêng hîp nµy môc tiªu cña XN chØ lµm sao ®¹t ®îc møc 6.000.000 ® lîi nhuËn khi b¸n thªm 5 tñ ®iÖn. VËy ®¬n gi¸ b¸n sÏ gåm: - BiÕn phÝ cña s¶n phÈm: 2.211.000 ® - Céng: L·I thuÇn muèn cã mét s¶n phÈm ( 6.000.000/5) 1.200.000® - §¬n gi¸ b¸n 3.411.000® VËy ®¬n gi¸ cña mét s¶n phÈm lµ 3.411.000 ®, tho¶ m·n yªu cÇu trªn Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 18 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ b) Doanh thu thu ®îc cha ®ñ bï ®¾p ®Þnh phÝ nªn th¬ng vô nµy ph¶I dµnh mét phÇn ®Ó bï ®¾p chi phÝ. Gi¶ sö doanh thu hiÖn nay cÇn ph¶i dµnh ra 3.000.000® ®Ó bï ®¾p ®Þnh phÝ. VËy ®¬n gi¸ b¸n sÏ lµ: BiÕn phÝ cña s¶n phÈm: Céng: l·i thuÇn muèn cã cña mét s¶n phÈm 2.211.000® 1.200.000® PhÇn bï ®¾p ®Þnh phÝ(3.000.000/5) 600.000® §¬n gi¸ b¸n 4.011.000 ® VËy ®¬n gi¸ b¸n cña mét s¶n phÈm lµ 4.011.000®, kh«ng tho¶ m·n yªu cÇu ®· ®Æt ra. Do ®ã, XÝ nghiÖp kh«ng nªn thùc hiÖn th¬ng vô nµy. Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 19 Khoa KÕ to¸n-QTDN §å ¸n m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ PhÇn II. Ph©n tÝch biÕn ®éng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ NGHIÖP C¥ §IÖN §¤NG ANH §Ó tiÖn theo dâi trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch, em xin giíi thiÖu mét vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ XÝ nghiÖp nh sau: Trong ®å ¸n nµy em lÊy s¶n phÈm Tñ ®iÖn ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, v× ®©y lµ s¶n phÈm chÝnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ mang l¹i nguån doanh thu chñ yÕu cña XÝ nghiÖp. C¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp gåm: 1, Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: - Chi phÝ NVL chÝnh: D©y ®iÖn tõ; ThÐp; Sø c¸ch ®iÖn - Chi phÝ NVL phô: S¬n; ®iÖn 2, Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: - L¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt - B¶o hiÓm - ¡n ca 3, Chi phÝ s¶n xuÊt chung: - Nguyªn vËt liÖu dïng trong ph©n xëng - C«ng cô dông cô dïng trong ph©n xëng - L¬ng nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng - KhÊu hao TSC§ dïng trong ph©n xëng - DÞch vô mua ngoµi - C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn 4. Chi phÝ b¸n hµng: - Nguyªn vËt liÖu dïng cho b¸n hµng - C«ng cô dông cô dïng cho b¸n hµng - L¬ng nh©n viªn b¸n hµng - KhÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ dïng trong b¸n hµng - DÞch vô mua ngoµi - C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn 5. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: - Nguyªn vËt liÖu dïng cho qu¶n lý - C«ng cô dông cô dïng cho qu¶n lý - L¬ng nh©n viªn qu¶n lý - KhÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ dïng trong qu¶n lý - DÞch vô mua ngoµi - C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt Tñ ®iÖn: ®îc s¶n xuÊt ë ph©n xëng chÕ t¹o vµ ph©n xëng c¬ ®iÖn + Ph©n xëng chÕ t¹o: chÕ t¹o phÇn lâi trong cña tñ ®iÖn Sinh viªn : NguyÔn ThÞ H¶I YÕn – Líp KÕ to¸n K48 20