Tài liệu Phần i khái quát về công ty cao su sao vàng

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu Ngµy nay, c¸c doanh nghiÖp níc ta thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau ®Òu ph¶i ho¹t ®éng trong mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i chuyÓn m×nh vµ thay ®æi hoµn toµn ®Ó thÝch nghi ®îc m«i trêng vµ kh«ng ngõng ®i lªn. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu nµy, doanh nghiÖp ph¶i ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu, nh÷ng ®ßi hái cña thÞ trêng mµ mét trong nh÷ng ®ßi hái bøc b¸ch ®ã lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i thu ®îc lîi nhuËn. Víi mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× vÊn ®Ò lîi nhuËn thùc sù ®· trë thµnh nÒn t¶ng cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Lîi nhuËn lµ ®ßn b¶y kinh tÕ, lµ môc tiªu hµng ®Çu, lµ c¸i ®Ých cuèi cïng mµ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Çu theo ®uæi. Tõ khi thµnh lËp c«ng ty ®Õn nay, cïng víi sù cè g¾ng nç lùc cña toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ sù quan t©m chØ ®¹o s¸t sao cña Tæng c«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n-®¬n vÞ chñ qu¶n-c«ng ty may xuÊt khÈu Ph¬ng Mai ®· tõng bíc kh¾c phôc khã kh¨n, ®¹t ®îc nh÷ng bíc tiÕn nhÊt ®Þnh. Thµnh tÝch ®ã lµ nh÷ng kÕt qu¶ cña nh÷ng môc tiªu, chÝnh s¸ch ®Çu t ®óng ®¾n mµ môc tiªu hµng ®Çu nh mäi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i cã lîi nhuËn vµ lîi nhuËn ph¶i t¨ng theo c¸c n¨m. XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng cña lîi nhuËn vµ sù híng dÉn cña c« gi¸o, t«i ®· chän ®Ò tµi: “Mét sè biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao lîi nhuËn ë c«ng ty may xuÊt khÈu Ph¬ng Mai” lµm chuyªn ®Ò thùc tËp. Ngoµi lêi më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn néi dung chuyªn ®Ò chia lµm 3 ch¬ng:  Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ lîi nhuËn doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.  Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng vÒ viÖc n©ng cao lîi nhuËn cña c«ng ty may xuÊt khÈu Ph¬ng Mai trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.  Ch¬ng 3: Gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m t¨ng lîi nhuËn ë c«ng ty may xuÊt khÈu Ph¬ng Mai. Do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, chuyªn ®Ò nµy kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt. T«i mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn gãp ý cña ®éc gi¶ ®Ó chuyªn ®Ò nµy ®îc hoµn chØnh h¬n. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o NguyÔn Ngäc §iÖp vµ c¸c c« chó trong c«ng ty may xuÊt khÈu Ph¬ng Mai ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì t«i trong qu¸ tr×nh lµm chuyªn ®Ò nµy. ch¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ lîi nhuËn doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. 1. Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. 1.1.Kh¸i niÖm, nguån gèc lîi nhuËn doanh nghiÖp. Tuú theo quan ®iÓm vµ gãc ®é xem xÐt, ®· cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ lîi nhuËn: - C¸c nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn tríc K.Mark cho r»ng: “ C¸i phÇn tréi lªn n»m trong gi¸ b¸n so víi chi phÝ s¶n xuÊt lµ lîi nhuËn”. Theo A®am Smith, lîi nhuËn lµ “ kho¶n khÊu trõ thø hai” vµo s¶n phÈm cña lao ®éng. Cßn theo David Ricardo, lîi nhuËn lµ phÇn gi¸ trÞ thõa ra ngoµi tiÒn c«ng. - K.Mark th× kh¼ng ®Þnh: “ Gi¸ trÞ thÆng d hay c¸i phÇn tréi lªn trong toµn bé gi¸ trÞ cña hµng hãa, trong ®ã lao ®éng thÆng d hay lao ®éng kh«ng ®îc tr¶ c«ng cña c«ng nh©n ®· ®îc vËt ho¸ th× t«i gäi lµ lîi nhuËn”. - C¸c nhµ kinh tÕ häc t s¶n hiÖn ®¹i nh P.A.Samuelson vµ W.D.Nordhaus l¹i cho r»ng: “ Lîi nhuËn lµ mét kho¶n thu nhËp d«i ra, 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 b»ng tæng sè thu vÒ trõ ®i tæng sè chi”, hay nãi c¸ch kh¸c: “ Lîi nhuËn ®îc ®Þnh nghÜa lµ sù chªnh lÖch gi÷a tæng thu nhËp cña mét doanh nghiÖp vµ tæng chi phÝ”. Nh vËy, xÐt vÒ mÆt lîng c¸c ®Þnh nghÜa ®Òu thèng nhÊt r»ng: Lîi nhuËn lµ sè thu d«i ra so víi chi phÝ ®· bá ra. Tõ gãc ®é doanh nghiÖp cã thÓ thÊy r»ng: Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp lµ kho¶n tiÒn chªnh lÖch gi÷a doanh thu vµ chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó ®¹t ®îc doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®a l¹i. Nguån gèc cña lîi nhuËn còng lµ mét chñ ®Ò ®îc c¸c nhµ kinh tÕ häc tranh c·i. - Chñ nghÜa träng th¬ng cho r»ng: “ Lîi nhuËn ®îc t¹o ra trong lÜnh vùc lu th«ng. Lîi nhuËn th¬ng nghiÖp lµ kÕt qu¶ cña sù trao ®æi kh«ng ngang gi¸, lµ sù lõa g¹t”. - Chñ nghÜa träng n«ng l¹i kh¼ng ®Þnh: “ Nguån gèc sù giµu cã cña x· héi lµ thu nhËp trong lÜnh vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp”. - Kinh tÕ chÝnh trÞ häc t s¶n cæ ®iÓn Anh mµ ®¹i diÖn lµ Adam Smith l¹i cho r»ng: “ Lîi nhuËn trong phÇn lín trêng hîp chØ lµ mãn tiÒn thëng cho viÖc m¹o hiÓm vµ cho lao ®éng khi ®Çu t t b¶n”. ¤ng ®· kh«ng thÊy ®îc sù kh¸c nhau gi÷a lîi nhuËn vµ gi¸ trÞ thÆng d nªn ®· tuyªn bè: “ Lîi nhuËn chØ lµ nh÷ng h×nh th¸i kh¸c nhau cña gi¸ trÞ thÆng d”. Cßn D.Ricardo l¹i kh«ng biÕt ®Õn gi¸ trÞ thÆng d. - KÕ thõa cã chän läc c¸c nh©n tè khoa häc cña kinh tÕ chÝnh trÞ t s¶n cæ ®iÓn, kÕt hîp víi ph¬ng ph¸p nghiªn cøu biÖn chøng duy vËt, K.Mark ®· x©y dùng thµnh c«ng lý luËn vÒ hµng ho¸ søc lao ®éng – c¬ së ®Ó x©y dùng häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d, ®i ®Õn kÕt luËn: “ Gi¸ trÞ thÆng d ®îc quan niÖm lµ con ®Î cña toµn bé t b¶n øng ra, mang h×nh th¸i biÕn tíng lµ lîi nhuËn”. - Kinh tÕ häc hiÖn ®¹i dùa trªn quan ®iÓm cña c¸c trêng ph¸i vµ sù ph©n tÝch thùc tÕ th× kÕt luËn r»ng nguån gèc cña lîi nhuËn doanh nghiÖp gåm: thu nhËp mÆc nhiªn tõ c¸c nguån lùc mµ doanh nghiÖp ®· ®Çu t cho kinh doanh; phÇn thëng cho sù m¹o hiÓm, s¸ng t¹o ®æi míi trong doanh nghiÖp vµ thu nhËp ®éc quyÒn. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Nh vËy tõ trªn ta cã thÓ thÊy r»ng: lîi nhuËn gi÷ vÞ trÝ quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn h¹ch to¸n kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ trêng, doanh nghiÖp cã tån t¹i ®îc hay kh«ng ®iÒu quyÕt ®Þnh lµ doanh nghiÖp cã t¹o ra ®îc lîi nhuËn hay kh«ng. V× thÕ lîi nhuËn ®îc coi lµ ®ßn bÈy quan träng, lµ ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp t×m mäi c¸ch n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, hiÖn ®¹i ho¸ thiÕt bÞ, sö dông nguyªn vËt liÖu tiÕt kiÖm vµ hîp lý … nh»m tèi thiÓu ho¸ chi phÝ, kh«ng ngõng n©ng cao lîi nhuËn. Lîi nhuËn ®a c¸c doanh nghiÖp ®Õn viÖc sö dông kÜ thuËt s¶n xuÊt hiÖu qu¶ nhÊt. Tãm l¹i, lîi nhuËn lµ môc tiªu hµng ®Çu , lµ ®Ých cuèi cïng mµ mäi doanh nghiÖp ®Òu híng tíi. 1.2. Tû suÊt lîi nhuËn. Lîi nhuËn lµ mét chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn, kh«ng thÓ coi lîi nhuËn lµ chØ tiªu duy nhÊt ®¸nh gi¸ chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ còng kh«ng thÓ chØ dïng nã ®Ó so s¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau bëi v×: - Lîi nhuËn lµ kÕt qu¶ tµi chÝnh cuèi cïng v× thÕ nã chÞu ¶nh hëng bëi nhiÒu yÕu tè: cã nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ chñ quan, cã nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ kh¸ch quan vµ cã sù bï trõ lÉn nhau. - Do ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh, ®iÒu kiÖn vËn chuyÓn, thÞ trêng tiªu thô, thêi ®iÓm tiªu thô kh¸c nhau thêng lµm cho lîi nhuËn doanh nghiÖp còng kh«ng gièng nhau. - C¸c doanh nghiÖp cïng lo¹i nÕu quy m« s¶n xuÊt kh¸c nhau th× lîi nhuËn thu ®îc sÏ kh¸c nhau. Nh÷ng doanh nghiÖp lín dï c«ng t¸c qu¶n lý kÐm sè lîi nhuËn thu ®îc vÉn cã thÓ lín h¬n nh÷ng doanh nghiÖp quy m« nhá nhng c«ng t¸c qu¶n lý tèt h¬n. Cho nªn ®Ó ®¸nh gi¸, so s¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi chØ tiªu lîi nhuËn tuyÖt ®èi cßn ph¶i dïng chØ tiªu t¬ng ®èi lµ tû suÊt lîi nhuËn. Cã nhiÒu c¸ch x¸c ®Þnh tû suÊt lîi nhuËn, mçi c¸ch cã néi dung kinh tÕ kh¸c nhau. Sau ®©y lµ mét sè c¸ch tÝnh tû suÊt lîi nhuËn thêng gÆp: 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.2.1. Tû suÊt lîi nhuËn vèn. Tû suÊt lîi nhuËn vèn lµ quan hÖ gi÷a lîi nhuËn sau thuÕ víi tæng nguån vèn trong kú. C«ng thøc: TV  P * 100 V Trong ®ã: TV :Tû suÊt lîi nhuËn vèn. P : Lîi nhuËn sau thuÕ. V : Tæng nguån vèn trong kú. Ta cã thÓ thay mÉu sè b»ng vèn cè ®Þnh, vèn lu ®éng, vèn tù cã cña doanh nghiÖp ®Ó tÝnh c¸c tû suÊt lîi nhuËn t¬ng øng. ChØ tiªu nµy cho biÕt cø 100 ®ång vèn bá vµo ®Çu t sÏ thu ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn sau thuÕ. Nã cho phÐp ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau vÒ quy m« s¶n xuÊt. 1.2.2. Tû suÊt lîi nhuËn gi¸ thµnh. Tû suÊt lîi nhuËn gi¸ thµnh lµ quan hÖ tû lÖ gi÷a lîi nhuËn thu ®îc so víi gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu thô. C«ng thøc: Tg  P * 100 Zt Trong ®ã: Tg: Tû suÊt lîi nhuËn gi¸ thµnh P: Lîi nhuËn thu ®îc (Lîi nhuËn tríc thuÕ hoÆc lîi nhuËn sau thuÕ) Zt: Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu thô trong kú Tû suÊt lîi nhuËn gi¸ thµnh ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ tÝnh theo lîi nhuËn cña chi phÝ s¶n xuÊt. Nã cho biÕt cø 100 ®ång chi phÝ sÏ mang l¹i bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. 1.2.3. Tû suÊt lîi nhuËn doanh thu. Tû suÊt lîi nhuËn doanh thu lµ quan hÖ tû lÖ gi÷a lîi nhuËn sau thuÕ so víi doanh thu thuÇn cña doanh nghiÖp. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 C«ng thøc: P Tdt  * 100 T Trong ®ã: Tdt: Tû suÊt lîi nhuËn doanh thu P: Lîi nhuËn sau thuÕ T: Doanh thu thuÇn ChØ tiªu nµy cho biÕt trong 100 ®ång doanh thu cã bao nhiªu lîi nhuËn sau thuÕ. NÕu tû suÊt nµy thÊp h¬n tû suÊt chung cña toµn ngµnh chøng tá doanh nghiÖp b¸n hµng víi gi¸ thÊp hoÆc gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cao h¬n so víi doanh nghiÖp cïng ngµnh. ChØ tiªu cao hay thÊp phô thuéc vµo ®Æc thï cña tõng ngµnh s¶n xuÊt vµo ph¬ng híng s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng ngµnh. Nh vËy, nhiÖm vô ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ lµ phÊn ®Êu t¨ng lîi nhuËn mµ h¬n thÕ ph¶i lµm t¨ng tû suÊt lîi nhuËn. 1.3.Vai trß cña lîi nhuËn. §Ó thÊy ®îc vai trß cña lîi nhuËn, tríc hÕt chóng ta sÏ t×m hiÓu lîi nhuËn ®îc ph©n phèi nh thÕ nµo. Ph©n phèi lîi nhuËn kh«ng ph¶i lµ viÖc ph©n chia sè tiÒn l·i mét c¸ch ®¬n thuÇn mµ lµ viÖc gi¶i quyÕt tæng hîp c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ diÔn ra ®èi víi doanh nghiÖp. ViÖc ph©n phèi ®óng ®¾n sÏ trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn, sÏ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho doanh nghiÖp tiÕp tôc c«ng viÖc kinh doanh cña m×nh. Lîi nhuËn thùc hiÖn c¶ n¨m ®îc ph©n phèi theo thø tù sau ®©y; 1. Nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp theo luËt ®Þnh. 2. Nép tiÒn thu vÒ sö dông vèn ng©n s¸ch Nhµ níc ( ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã sö dông vèn ng©n s¸ch Nhµ níc). 3. Tr¶ c¸c kho¶n tiÒn bÞ ph¹t, c¸c kho¶n chi phÝ hîp lý, hîp lÖ cha ®îc trõ khi x©y dùng thuÕ thu nhËp ph¶i nép. 4.Tr¶ c¸c kho¶n lç kh«ng ®îc trõ vµo lîi nhuËn tríc thuÕ. 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 5.TrÝch lËp c¸c quü ®Æc biÖt theo tû lÖ do Nhµ níc quy ®Þnh (®èi víi doanh nghiÖp kinh doanh trong mét sè ngµnh ®Æc thï mµ ph¸p luËt quy ®Þnh. 6. Chia l·i cho c¸c ®èi t¸c gãp vèn theo hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. 7. TrÝch lËp c¸c quü chuyªn dïng cña doanh nghiÖp gåm:  Quü ®Çu t ph¸t triÓn: dïng ®Ó ®Çu t ph¸t triÓn kinh doanh.  Quü dù phßng tµi chÝnh: dïng ®Ó bï ®¾p nh÷ng thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n mµ doanh nghiÖp ph¶i chÞu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.  Quü dù phßng trî cÊp mÊt viÖc lµm: dïng ®Ó chi cho viÖc ®µo t¹o c«ng nh©n do thay ®æi c«ng nghÖ, ®µo t¹o nghÒ dù phßng cho lao ®éng n÷, trî cÊp mÊt viÖc lµm cho lao ®éng thêng xuyªn trong doanh nghiÖp nay bÞ mÊt viÖc lµm.  Quü phóc lîi: dïng ®Ó ®Çu t cho c¸c c«ng tr×nh phóc lîi cho doanh nghiÖp, chi cho c¸c ho¹t ®éng phóc lîi cña doanh nghiÖp, lµm c«ng t¸c tõ thiÖn…  Quü khen thëng: dïng ®Ó thëng cuèi n¨m hoÆc thêng kú cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp; thëng ®ét xuÊt cho c¸ nh©n, tËp thÓ trong doanh nghiÖp cã s¸ng kiÕn mang l¹i hÖu qu¶ trong kinh doanh… Tõ viÖc sö dông lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, ta thÊy lîi nhuËn kh«ng nh÷ng duy tr× sù tån t¹i ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp nãi riªng mµ cßn gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung. Lîi nhuËn ®¸p øng vµ kÕt hîp hµi hoµ c¸c lîi Ých, lîi Ých cña ngêi lao ®éng vµ toµn x· héi. 1.3.1. Vai trß cña lîi nhuËn ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. Th«ng qua viÖc nép thuÕ thu nhËp cho Nhµ níc cña c¸c doanh nghiÖp, lîi nhuËn ®· gãp phÇn t¨ng thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc. Thùc tÕ ë ViÖt Nam, thuÕ ®· trë thµnh nguån thu quan träng, chiÕm kho¶ng 80% tæng thu cña ng©n s¸ch Nhµ níc mµ trong ®ã thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp chiÕm tû träng lín. Nh vËy, lîi nhuËn gãp phÇn ®Ó ng©n s¸ch Nhµ níc thùc hiÖn c¸c vai trß cña m×nh vÒ mÆt kinh tÕ,®ã lµ ®Ó kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt cña kinh tÕ thÞ trêng, lµ t¹o ra m«i trêng vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho s¶n xuÊt kinh doanh, kÝch thÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh tøc lµ lîi nhuËn ®· 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 trë thµnh nguån tÝch luü c¬ b¶n ®Ó më réng t¸i s¶n xuÊt x· héi, lµ c¬ së ®Ó t¨ng thu nhËp quèc d©n. 1.3.2. Vai trß cña lîi nhuËn ®èi víi doanh nghiÖp.  NÕu nh c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· biÕn c¸c doanh nghiÖp trë thµnh nh÷ng tæng kho thùc hiÖn viÖc giao nép, cung øng mét c¸ch ®¬n thuÇn dÉn ®Õn thñ tiªu tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp bëi t¸ch rêi chøc n¨ng s¶n xuÊt vµ kinh doanh, doanh nghiÖp sÏ hoµn toµn kh«ng quan t©m ®Õn môc tiªu lîi nhuËn v× gi¸ c¶ th× ®îc ®Þnh tríc cßn s¶n phÈm th× lu«n lu«n cã ngêi mua. Ngîc l¹i trong c¬ chÕ thÞ trêng, lîi nhuËn l¹i gi÷ mét vÞ trÝ quan träng träng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. H¹ch to¸n kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ trêng ®ßi hái doanh nghiÖp cã tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc hay kh«ng, ®iÒu quyÕt ®Þnh lµ doanh nghiÖp cã t¹o ra ®îc lîi nhuËn hay kh«ng? V× thÕ, lîi nhuËn ®îc coi lµ ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng, lµ ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp t×m mäi c¸ch ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, hiÖn ®¹i ho¸ trang thiÕt bÞ, sö dông nguyªn vËt liÖu tiÕt kiÖm vµ hîp lý….nh»m tèi thiÓu ho¸ chi phÝ, kh«ng ngõng n©ng cao lîi nhuËn. Lîi nhuËn ®· trë thµnh ®éng lùc chi phèi ho¹t ®éng cña ngêi kinh doanh. Lîi nhuËn ®a c¸c doanh nghiÖp ®Õn c¸c khu vùc s¶n xuÊt hµng ho¸ mµ ngêi tiªu dïng cÇn nhiÒu h¬n, bá c¸c khu vùc cã Ýt ngêi tiªu dïng, lîi nhuËn ®a c¸c doanh nghiÖp ®Õn viÖc sö dông kü thuËt s¶n xuÊt hiÖu qu¶ nhÊt. Tãm l¹i, lîi nhuËn lµ môc tiªu hµng ®Çu, lµ c¸i ®Ých cuèi cïng mµ mäi doanh nghiÖp ®Òu híng tíi.  Lîi nhuËn lµ mét chØ tiªu c¬ b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ThËt vËy lîi nhuËn chÝnh lµ thíc ®o ®o lêng kÕt qu¶ cña sù nç lùc cña doanh nghiÖp, cña tÊt c¶ nh÷ng cè g¾ng tõ kh©u t×m hiÓu thÞ trêng, tiÕn hµnh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm ®Õn ph©n phèi s¶n phÈm. Nã ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c mÆt sè lîng vµ chÊt lîng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña viÖc sö dông c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt. Cã thÓ nãi, vai trß ®Çu tiªn cña lîi nhuËn lµ thóc ®Èy doanh nghiÖp kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Vµ sau ®ã nã l¹i ®o lêng, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña roµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.  Lîi nhuËn t¸c ®éng ®Õn tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®îc v÷ng ch¾c. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ThËt vËy, lîi nhuËn sau khi nép thuÕ cho Nhµ níc vµ chi tr¶ c¸c kho¶n ph¹t, c¸c chi phÝ kh¸c sÏ ®îc dïng ®Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c quü chuyªn dïng cña doanh nghiÖp. C¸c quü nµy thÓ hiÖn kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®Ó mµ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ trêng, kh¶ n¨ng tù chñ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®ãng vai trß rÊt quan träng. Cã tù chñ vÒ tµi chÝnh, doanh nghiÖp míi cã thÓ thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng, kh«ng ngõng më réng quy m« s¶n xuÊt. Râ rµng lîi nhuËn lµ yÕu tè quÕt ®Þnh cho sù tån t¹i vµ ®i lªn cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng c¹nh tranh gay g¾t nh ngµy nay. 1.3.3.Vai trß cña lîi nhuËn ®èi víi ngêi lao ®éng. Lîi nhuËn gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng ngêi lao ®éng th«ng qua c¸c h×nh thøc khen thëng, trî cÊp … mµ c¸c h×nh thøc nµy chØ cã khi doanh nghiÖp thu ®îc l·i. L·i cµng lín, ngêi lao ®éng cµng ®îc hëng nhiÒu. Bëi vËy lîi nhuËn còng lµ mét nh©n tè khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng,tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu….nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn. Tõ vai trß cña lîi nhuËn ®èi víi toµn x· héi còng nh víi doanh nghiÖp ta thÊy sù cÇn thiÕt tÊt yÕu cña viÖc doanh nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu kinh doanh thu ®îc lîi nhuËn vµ h¬n thÕ, lîi nhuËn ngµy cµng ph¶i t¨ng. 2. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh vµ c¸c yÕu tè ¶nh hëng tíi lîi nhuËn doanh nghiÖp. 2.1. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh lîi nhuËn doanh nghiÖp. 2.1.1. C¸c bé phËn cÊu thµnh lîi nhuËn doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng gåm:  Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô cña c¸c ngµnh kinh doanh chÝnh vµ s¶n xuÊt kinh doanh phô.  Ho¹t ®éng tµi chÝnh: lµ ho¹t ®éng ®Çu t vÒ vèn vµ ®Çu t tµi chÝnh ng¾n h¹n, dµi h¹n víi môc ®Ých kiÕm lêi nh ®Çu t chøng kho¸n, cho thuª tµi s¶n, kinh doanh bÊt ®éng s¶n, mua b¸n ngo¹i tÖ…  Ho¹t ®éng bÊt thêng: lµ ho¹t ®éng diÔn ra kh«ng thêng xuyªn, kh«ng dù tÝnh tríc hoÆc cã dù tÝnh nhng Ýt cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn nh gi¶i quyÕt 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 c¸c vÊn ®Ò tranh chÊp vÒ vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ, xö lý tµi s¶n thõa, thiÕu cha râ nguyªn nh©n… Trªn c¬ së ba ho¹t ®éng chÝnh, lîi nhuËn cña doanh nghiÖp thêng ®îc cÊu thµnh tõ ba bé phËn sau: - Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh. - Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng bÊt thêng. Thùc tÕ tû träng cña mçi bé phËn lîi nhuËn trong tæng lîi nhuËn cã sù kh¸c nhau gi÷a c¸c doanh nghiÖp do c¸c lÜnh vùc kinh doanh kh¸c nhau còng nh m«i trêng kinh tÕ kh¸c nhau. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn nh sau: Thø nhÊt: C¬ cÊu lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh th«ng thêng kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh trªn lÜnh vùc tµi chÝnh, tÝn dông, ng©n hµng. Víi c¸c doanh nghiÖp th«ng thêng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¸ch biÖt víi ho¹t ®éng tµi chÝnh. V× thÕ v¬ cÊu lîi nhuËn trong doanh nghiÖp thêng cã ba bé phËn: lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng bÊt thêng. Trong ba bé phËn kinh doanh, lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh lµ bé phËn lîi nhuËn chiÕm tû träng lín nhÊt. Trong khi ®ã, kh¸c víi nhãm doanh nghiÖp th«ng thêng c¬ cÊu lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc tµi chÝnh, tÝn dông, ng©n hµng chØ gåm 2 bé phËn lµ lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc tµi chÝnh vµ lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng bÊt thêng.ë c¸c doanh nghiÖp nµy, lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh chiÕm tû träng lín h¬n trong tæng lîi nhuËn ®ã lµ do hä thùc hiÖn kinh doanh hµng ho¸ ®Æc biÖt- kinh doanh tiÒn tÖ nªn ho¹t ®éng tµi chÝnh còng chÝnh lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Thø hai: Trong c¸c m«i trêng kinh tÕ kh¸c nhau, c¸c doanh nghiÖp cïng lo¹i cã sù kh¸c vÒ tû träng c¸c bé phËn lîi nhuËn trong tæng lîi nhuËn cña m×nh. LÊy vÝ dô lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh th«ng thêng c¬ cÊu tæng lîi nhuËn gåm 3 phÇn.Khi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é cao ho¹t ®éng thÞ trêng tµi chÝnh, thÞ trêng chøng kho¸n diÔn ra s«i næi, hiÖu qu¶ th× tÊt yÕu ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp còng ®îc ph¸t triÓn. Lóc nµy, lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh sÏ chiÕm mét tû träng ®¸ng kÓ, kh«ng kÐm g× lîi nhuËn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Ng10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 îc l¹i khi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë tr×nh ®é thÊp, ho¹t ®éng thÞ trêng tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng thÞ trêng chøng kho¸n cha ph¸t triÓn, ho¹t ®éng tµi chÝnh sÏ rÊt h¹n chÕ. Doanh nghiÖp kh«ng cã c¬ së ®Çu t tµi chÝnh thËm chÝ kh«ng cã kh¶ n¨ng vÒ vèn ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng ®Çu t ®ã. V× vËy, lîi nhuËn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lu«n chiÕm tû träng lín trong tæng lîi nhuËn doanh nghiÖp, ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn mäi ho¹t ®éng doanh nghiÖp. Tãm l¹i, c¬ cÊu lîi nhuËn cña doanh nghiÖp th«ng thêng gåm 3 bé phËn: lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng bÊt thêng. Nh×n chung, lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh (®èi víi c¸c ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông lµ lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh) lu«n chiÕm tû träng lín vµ quyÕt ®Þnh trong tæng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. §iÒu nµy cho ta mét ®Þnh híng râ nÐt khi ph©n tÝch lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. VÒ nguyªn t¾c khi ph©n tÝch lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, cÇn ph¶i ph©n tÝch c¸c bé phËn cÊu thµnh nªn tæng lîi nhuËn. Nhng trong thùc tÕ ®«i khi nguyªn t¾c ®ã cã thÓ thay ®æi. §ã lµ khi ph©n tÝch lîi nhuËn doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh trong mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp. Ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cßn rÊt h¹n chÕ, cßn lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng bÊt thêng chØ chiÕm tû lÖ nhá nh b¶n chÊt cña nã. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ ho¹t ®éng chñ ®¹o vµ lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ lîi nhuËn c¬ b¶n trong tæng lîi nhuËn. Trong ®iÒu kiÖn ®ã sÏ thiÕt thùc khi ta tiÕn hµnh ph©n tÝch lîi nhuËn doanh nghiÖp chñ yÕu dùa trªn bé phËn lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §ã chÝnh lµ lý do lîi nhuËn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®îc quan t©m h¬n trong ®Ò tµi nµy. 2.1.2. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh lîi nhuËn doanh nghiÖp. Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp thu ®îc tõ ba ho¹t ®éng bao gåm: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng bÊt thêng. V× vËy lîi nhuËn doanh nghiÖp ®ùoc tÝnh nh sau: Lîi nhuËn doanh nghiÖp = Lîi nhuËn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh + lîi nhuËn ho¹t ®éng tµi chÝnh + lîi nhuËn ho¹t ®éng bÊt thêng. - X¸c ®Þnh lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: Lîi nhuËn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ lîi nhuËn thu ®îc do tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh vµ s¶n xuÊt kinh doanh phô trong doanh nghiÖp. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc sau: LN =  QiPi – ( QiZi + Qi*CPi + QiTi) Trong ®ã: LN: Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Qi: Khèi lîng s¶n phÈm hµng hãa tiªu thô thø cña s¶n phÈm thø i. Pi: Gi¸ b¸n ®¬n vÞ cña s¶n phÈm thø i. Zi: Gi¸ thµnh hay gi¸ vèn hµng b¸n thø cña s¶n phÈm thø i. CPi: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng cña s¶n phÈm thø i. Ti: ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vµ thuÕ VAT cña s¶n phÈm thø i. Nh vËy, bé phËn lîi nhuËn nµy ®îc x¸c ®Þnh lµ chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn víi tæng chi phÝ t¬ng øng víi sè s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô ®· tiªu thô. Lîi nhuËn ho¹t ®éng = Doanh thu thuÇn – Chi phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh X¸c ®Þnh doanh thu thuÇn. Doanh thu thuÇn = Tæng doanh thu –c¸c kho¶n gi¶m trõ chi phÝ =tæng doanh thu – chiÕt khÊu gi¶m gi¸ b¸n hµng – hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i – thuÕ ph¶i nép. Trong ®ã : +Doanh thu thuÇn : lµ chªnh lÖch gi÷a tæng doanh thu vµ c¸c kho¶n trõ doanh thu. +Tæng doanh thu (doanh thu b¸n hµng): lµ tæng gi¸ trÞ ®îc thùc hiÖn do viÖc b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, cung cÊp, lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng. Thêi ®iÓm ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu lµ tõ khi ngêi mua chÊp nhËn thanh to¸n, kh«ng phô thuéc vµo viÖc tiÒn ®· thanh to¸n hay cha. + C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu gåm: 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368  ChiÕt khÊu b¸n hµng: lµ sè tiÒn thëng tÝnh trªn tæng sè doanh thu tr¶ cho kh¸ch hµng do ®· thanh to¸n tiÒn hµng tríc thêi h¹n quy ®Þnh.  Gi¶m gi¸ hµng b¸n: lµ sè tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng ngoµi ho¸ ®¬n hay hîp ®ång cung cÊp dÞch vô do c¸c nguyªn nh©n ®Æc biÖt nh hµng kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng quy c¸ch …. Ngoµi ra cßn bao gåm kho¶n th ëng cho kh¸ch hµng do trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®· tiÕn hµnh mua mét khèi lîng hµng lín hoÆc gi¶m trõ cho kh¸ch hµng mua khèi lîng hµng ho¸ trong mét ®ît.  Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: lµ sè hµng ®· ®îc coi lµ tiªu thô (®· chuyÓn giao quyÒn së h÷u, ®· thu tiÒn hay ®îc ngêi mua chÊp nhËn thanh to¸n) nhng bÞ ngêi mua tõ chèi tr¶ l¹i do ngêi b¸n kh«ng t«n träng hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt.  C¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép nh: VAT, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt nhËp khÈu….  X¸c ®Þnh chi phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Chi phÝ t¬ng øng víi lîng hµng ho¸, lao vô, dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng trong mét thêi kú ( t¬ng øng víi kú tÝnh doanh thu) ®îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp = Gi¸ vèn hµng b¸n + Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp + Chi phÝ b¸n hµng. Trong ®ã: + Gi¸ vèn hµng b¸n ®îc x¸c ®Þnh nh sau: §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt: Gi¸ vèn hµng b¸n = Gi¸ vèn hµng mua +Chªnh lÖch hµng ho¸ tån kho. Chªnh lÖch hµng tån kho = Hµng ho¸ tån kho ®Çu kú – Hµng ho¸ tån kho cuèi kú. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt bao gåm 3 yÕu tè chi phÝ: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. + Chi phÝ b¸n hµng: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm hµng hãa, lao vô, dÞch vô trong 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 kú nh chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng, chi phÝ dÞch vô b¸n hµng, chi phÝ qu¶ng c¸o… + Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh co liªn quan chung ®Õn toµn bé ho¹t ®éng cña c¶ doanh nghiÖp mµ kh«ng t¸ch riªng ra ®îc cho bÊt kú mét ho¹t ®éng nµo nh chi phÝ qu¶n lý kinh doanh,qu¶n lý hµnh chÝnh vµ chi phÝ chung kh¸c. Tãm l¹i: Lîi nhuËn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh = Tæng doanh thu - ChiÕt khÊu b¸n hµng – Gi¶m gi¸ hµng b¸n - Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i- ThuÕ gi¸n thu - Gi¸ vèn hµng b¸n- Chi phÝ qu¶n lý - doanh nghiÖp – Chi phÝ b¸n hµng. = Doanh thu thuÇn - Gi¸ vèn hµng b¸n- Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp – Chi phÝ b¸n hµng. = L·i gép – Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp – Chi phÝ b¸n hµng. Nh vËy, ®Ó x¸c ®Þnh lîi nhuËn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cÇn ph¶i c¨n cø vµo toµn bé sè liÖu kÕ to¸n cña kú s¶n xuÊt.MÆc dï nh÷ng kh¸i niÖm vµ c«ng thøc trªn rÊt ®¬n gi¶n nhng trong thùc tiÔn ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc tÝnh to¸n ®îc chÝnh x¸c th× l¹i rÊt phøc t¹p. - X¸c ®Þnh lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh: Lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh: lµ lîi nhuËn thu ®îc tõ c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh nh lîi nhuËn do tham gia gãp vèn liªn doanh, do ho¹t ®éng ®Çu t, mua b¸n chøng kho¸n ng¾n h¹n, dµi h¹n, cho thuª tµi s¶n, cho vay vèn, b¸n ngo¹i tÖ… Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh ®îc x¸c ®Þnh lµ chªnh lÖch gi÷a thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lîi nhuËn ho¹t ®éng tµi chÝnh = Thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh – Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh. Trong ®ã: + Thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ nh÷ng kho¶n thu do ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh hoÆc kinh doanh vÒ vèn ®a l¹i. + Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: lµ nh÷ng chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh vµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng vÒ vèn nh lç liªn doanh, lç do kinh doanh chøng kho¸n. - X¸c ®Þnh lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng bÊt thêng. Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng bÊt thêng lµ nh÷ng kho¶n thu ®îc tõ c¸c ho¹t ®éng x¶y ra ngoµi dù kiÕn cña doanh nghiÖp nh lîi nhuËn thu ®îc tõ thanh lý, nhîng b¸n tµi s¶ncè ®Þnh, tõ c¸c kho¶n nî khã ®ßi ®· xo¸ sæ nay thu l¹i ®îc… Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng bÊt thêng ®îc x¸c ®Þnh lµ chªnh lÖch gi÷a thu nhËp ho¹t ®éng bÊt thêng vµ chi phÝ ho¹t ®éng bÊt thêng Lîi nhuËn ho¹t ®éng bÊt thêng = Thu nhËp ho¹t ®éng bÊt thêng – Chi phÝ ho¹t ®éng bÊt thêng. Trong ®ã + Thu nhËp ho¹t ®éng bÊt thêng lµ nh÷ng kho¶n thu mµ doanh nghiÖp kh«ng dù tÝnh tríc hoÆc nh÷ng kho¶n thu kh«ng x¶y ra mét c¸ch thêng xyuªn nh thu tiÒn ph¹t do vi ph¹m hîp ®ång, thu ®îc tõ c¸c kho¶n nî khã ®ßi, thu vÒ do thanh lý, nhîng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh… + Chi phÝ ho¹t ®éng bÊt thêng lµ nh÷ng kho¶n chi do c¸c nghiÖp vô riªng biÖt víi nh÷ng ho¹t ®éng th«ng thêng cña doanh nghiÖp ®em l¹i nh chi ph¹t thuÕ, truy nép thuÕ, bÞ ph¹t tiÒn do vi ph¹m hîp ®ång, chi cho thanh lý, nhîng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh… Tãm l¹i, viÖc x¸c ®Þnh lîi nhuËn doanh nghiÖp ph¶i xuÊt ph¸t tõ viÖc x¸c ®Þnh c¸c bé phËn cÊu thµnh lîi nhuËn. C¸ch x¸c ®Þnh lîi nhuËn nh trªn lµ ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh v× thÕ nã ®îc ¸p dông réng r·i trong c¸c doanh nghiÖp. Tuy vËy ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng th× khèi lîng c«ng viÖc sÏ rÊt lín. TËp hîp chi phÝ chung vµ ph©n bæ chóng cho c¸c ®èi 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 tîng thÝch hîp lµ c«ng viÖc khã kh¨n nhÊt trong viÖc x¸c ®Þnh lîi nhuËn. Nã ®ßi hái sù ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, trung thùc míi kh«ng bÞ sai lÖch. 2.2.C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn lîi nhuËn doanh nghiÖp. Lîi nhuËn lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, bëi vËy nã chÞu ¶nh hëng cña tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh nµy. V× thÕ, ®Ó cã thÓ “ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn”, ®iÒu tÊt yÕu lµ doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt, ®¸nh gi¸ c¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi nã, nh»m khuyÕn khÝch, ph¸t triÓn c¸c yÕu tè tÝch cùc, h¹n chÕ c¸c yÕu tè tiªu cùc. C¸c yÕu tè bªn ngoµi ¶nh hëng ®Õn lîi nhuËn doanh nghiÖp. - Quan hÖ cung- cÇu hµng ho¸, dÞch vô trªn thÞ trêng Doanh nghiÖp nµo còng ph¶i ho¹t ®éng trong mét m«i trêng nhÊt ®Þnh nªn yÕu tè ®Çu tiªn t¸c ®éng tíi doanh nghiÖp nãi chung còng nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng doanh nghiÖp nãi riªng chÝnh lµ thÞ trêng víi c¸c mèi quan hÖ cña nã. ThÞ trêng tr¶ lêi cho doanh nghiÖp ba c©u hái lín: s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh thÕ nµo vµ s¶n xuÊt cho ai? Trªn c¬ së ®ã, doanh nghiÖp lùa chän s¶n phÈm mµ thÞ trêng cÇn, tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, míi bá ra chi phÝ vµ thu vÒ doanh thu. ThÞ trêng lµ mét qu¸ tr×nh mµ trong ®ã ngêi mua vµ ngêi b¸n hµng ho¸ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ sè lîng hµng ho¸. Nh vËy, nãi ®Õn thÞ trêng vµ c¬ chÕ thÞ trêng tríc hÕt ph¶i nãi ®Õn hµng ho¸, ngêi mua, ngêi b¸n. Cung cÇu hµng hãa lµ kh¸i qu¸t cña hai lùc lîng ngêi mua vµ ngêi b¸n trªn thÞ trêng. Khi nãi ®Õn cung, cÇu hµng hãa, dÞch vô ë ®©y lµ chóng ta nãi ®Õn cung cã kh¶ n¨ng ®¸p øng vµ cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. ChÝnh nhu cÇu vÒ hµng hãa, dÞch vô trªn thÞ trêng sÏ quyÕt ®Þnh lîng cung øng cña doanh nghiÖp. Khi cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cña x· héi ®èi víi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp t¨ng lªn, doanh nghiÖp sÏ b¸n ®îc nhiÒu s¶n phÈm víi møc gi¸ cã xu híng t¨ng, nªn thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn. Ngîc l¹i, khi nhu cÇu nµy gi¶m xuèng lîng s¶n phÈm tiªu thô gi¶m ®i, møc lîi nhuËn cña doanh nghiÖp còng sÏ gi¶m xuèng. Nh vËy, quan hÖ cung cÇu cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. -Doanh thu. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lîi nhuËn = Doanh thu – Chi phÝ Trong ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi, doanh thu cã quan hÖ tû lÖ thuËn víi lîi nhuËn: Doanh thu t¨ng, lîi nhuËn t¨ng vµ ngîc l¹i. §ång thêi, lîi nhuËn còng chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn doanh thu nh sau: + Khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô. Trong ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi, khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô cã quan hÖ tû lÖ thuËn víi lîi nhuËn doanh nghiÖp. Khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô t¨ng, lîi nhuËn t¨ng vµ khi khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô gi¶m, lîi nhuËn gi¶m. §©y ®îc coi lµ yÕu tè chñ quan t¸c ®éng tíi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô phô thuéc vµo quy m« cña doanh nghiÖp, t×nh h×nh tæ chøc c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm, viÖc ký kÕt hîp ®ång tiªu thô, viÖc vËn chuyÓn giao hµng, thu tiÒn hµng… Khèi l îng tiªu thô t¨ng ph¶n ¸nh nh÷ng nç lùc cña doanh nghiÖp tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn kh©u tiªu thô. + ThuÕ gi¸n thu. §©y lµ kho¶n nép cã tÝch chÊt nghÜa vô cña doanh nghiÖp ®èi víi Nhµ níc. MÆc dï lµ thuÕ ®¸nh vµo ngêi tiªu dïng nhng nã lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. V× thÕ, khi bíc vµo ho¹t ®éng kinh doanh ®èi víi mÆt hµng hay mét nhãm hµng nµo ®ã, ngoµi viÖc tÝnh to¸n c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu sÏ tiªu hao, chi phÝ tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng th× doanh nghiÖp ph¶i tÝnh lµ ph¶i nép bao nhiªu tiÒn thuÕ vÒ loµi mÆt hµng ®ã. Bëi mÆc dï thuÕ lµ mét kho¶n chi phÝ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp nhng doanh nghiÖp ph¶i lu«n thùc hiÖn nghÜa vô nép thuÕ cña m×nh theo nguyªn t¾c nép ®óng, nép ®ñ vµ nép kÞp thêi. + Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i lµm gi¶m lîi nhuËn doanh nghiÖp, ph¶n ¸nh sù yÕu kÐm cña doanh nghiÖp trong viÖc qu¶n lý chÊt lîng vµ tæ chøc c«ng t¸c tiªu thô. Bëi vËy, doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao, ®Çu t s¶n xuÊt nh»m tr¸nh trêng hîp nµy. 2.2.1. C¸c yÕu tè bªn trong ¶nh hëng ®Õn lîi nhuËn. - Chi phÝ. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Trong ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi, chi phÝ vµ lîi nhuËn cã quan hÖ tû lÖ nghÞch víi nhau: chi phÝ t¨ng, lîi nhuËn gi¶m vµ ngîc l¹i. + Gi¸ vèn hµng b¸n. Gi¸ vèn hµng b¸n lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng, chñ yÕu ¶nh hëng ®Õn lîi nhuËn. Trong ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi, nÕu doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ s¶n xuÊt, thu mua liªn quan ®Õn hµng tiªu thô sÏ lµm cho lîi nhuËn t¨ng lªn vµ ngîc l¹i. YÕu tè nµy chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu t¸c ®éng kh¸c nh c«ng t¸c qu¶n lý, sö dông vËt t, tiÒn vèn, lao ®éng… nªn doanh nghiÖp cÇn cã c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó gi¶m chi phÝ, qu¶n lý tèt nguån sö dông. + Chi phÝ b¸n hµng. Chi phÝ b¸n hµng lµ toµn bé c¸c kho¶n chi liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô nh tiÒn l¬ng nh©n viªn b¸n hµng, chi vËt liÖu bao gãi, chi dông cô b¸n hµng, chi qu¶ng c¸o, chi vËn chuyÓn, bèc dì, hao hång.. nh÷ng kho¶n chi nµy ph¸t sinh sÏ lµm gi¶m lîi nhuËn. Bëi vËy, cÇn xem xÐt ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña tõng kho¶n chi. + Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp thêng lµ nh÷ng chi phÝ cè ®Þnh, Ýt biÕn ®æi theo quy m« kinh doanh. §©y còng lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Trªn ®©y lµ nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng chñ yÕu ®Õn lîi nhuËn doanh nghiÖp. Trªn thùc tÕ ë mçi doanh nghiÖp møc ®é ¶nh hëng c¸c nh©n tè lµ kh¸c nhau. C¸c doanh nghiÖp cÇn dùa trªn thùc tÕ doanh nghiÖp m×nh ®Ó ®¸nh gi¸, ph©n tÝch c¸c nh©n tè nh»m kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, còng lµ kh«ng ngõng n©ng cao lîi nhuËn doanh nghiÖp. - Gi¸ b¸n s¶n phÈm. Trong ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi, ®©y lµ yÕu tè cã quan hÖ cïng chiÒu víi lîi nhuËn: gi¸ b¸n t¨ng th× lîi nhuËn t¨ng vµ ngîc l¹i. Tuy nhiªn vÊn ®Ò ®Æt ra lµ khi nhu cÇu t¨ng lªn hay gi¶m xuèng doanh nghiÖp nªn ®a ra møc gi¸ nµo cho phï hîp? Gi¸ cao, thu lîi nhuËn nhiÒu th× sau mét thêi gian khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô sÏ gi¶m bít. Gi¸ thÊp th× lîi 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 nhuËn thu ®îc Ýt. V× vËy, doanh nghiÖp cÇn x©y dùng mét chÝnh s¸ch gi¸ c¶ hîp lý nh»m ®¸p øng ®îc c¸c môc tiªu trong tõng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. - KÕt cÊu s¶n phÈm tiªu thô. Mçi lo¹i mÆt hµng do doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã møc lç l·i kh¸c nhau bëi chóng cã doanh thu vµ chi phÝ kh¸c nhau. V× thÕ khi c¸c yÕu tè kh«ng thay ®æi th× sù biÕn ®æi cña kÕt cÊu mÆt hµng tiªu thô sÏ cã ¶nh hëng ®Õn doanh thu vµ sù t¨ng gi¶m lîi nhuËn. Trong thùc tÕ, nÕu t¨ng tû träng b¸n ra cña nh÷ng mÆt hµng cã lîi nhuËn cao, ®ång thêi gi¶m tû träng nh÷ng mÆt hµng cã lîi nhuËn thÊp th× tæng lîi nhuËn doanh nghiÖp sÏ t¨ng lªn. ViÖc thay ®æi kÕt cÊu tiªu thô tríc hÕt lµ do t¸c ®éng cña thÞ trêng. Do vËy nhµ qu¶n lý cÇn ®i s©u t×m hiÓu, n¾m b¾t nhu cÇu thÞ trêng ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m ®Èy m¹nh tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng thªm lîi nhuËn doanh nghiÖp. Ch¬ng 2 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Thùc tr¹ng vÒ viÖc n©ng cao lîi nhuËn cña c«ng ty may xuÊt khÈu Ph¬ng Mai trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y 1. Giíi thiÖu vÒ c«ng ty 1.1. Kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty may xuÊt khÈu Ph¬ng Mai. C«ng ty may xuÊt khÈu Ph¬ng Mai thuéc Tæng C«ng ty X©y dùng vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n-Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. §iÖn tho¹i: 8523373-8525054 FAX: 844524492 C«ng ty ®îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh 02 NN-TCCB/Q§ ngµy 02/10/1990 cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n vÒ viÖc thµnh lËp xÝ nghiÖp may xuÊt khÈu. XÝ nghiÖp n»m ngay ven s«ng L÷ thuéc khu D phêng Ph¬ng Mai- QuËn §èng §a- Hµ Néi, cã tæng diÖn tÝch mÆt b»ng lµ: 3.200m2.  PhÝa §«ng Nam lµ s«ng L÷  PhÝa §«ng B¾c gi¸p khu nhµ d©n  PhÝa T©y Nam gi¸p víi C«ng ty x©y l¾p vµ vËt t x©y dùng Víi nhiÖm vô chñ yÕu cña xÝ nghiÖp lµ s¶n xuÊt quÇn ¸o BHL§ vµ may quÇn ¸o xuÊt khÈu. C¬ së ban ®Çu cña xÝ nghiÖp gåm mét d·y nhµ kho khung TiÖp, mét d·y nhµ kho cÊp 4 ®· háng n¸t cïng víi mét sè thiÕt bÞ m¸y mãc c¬ b¶n nh: m¸y kh©u, bµn lµ, m¸y ch÷ §øc, kÐt s¾t... Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng xÝ nghiÖp ®îc ®Çu t c¶i t¹o l¹i nhµ kho thµnh mét xëng s¶n xuÊt gåm hai tÇng.TÇng 1 dïng lµm kho chøa nguyªn liÖu, thµnh phÈm. TÇng 2 lµm ph©n xëng s¶n xuÊt vµ x©y dùng thªm 1 d·y nhµ tÇng míi. Ngoµi ra m¸y mãc thiÕt bÞ còng ®îc mua s¾m thªm, cô thÓ lµ n¨m 1997 xÝ nghiÖp mua thªm 50 m¸y may cïng víi nh÷ng phô liÖu vµ thiÕt bÞ ®iÖn. 20