Tài liệu Phạm trù con người

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu. Nh- mäi ng-êi ®Òu biÕt, bÊt kú quèc gia nµo muèn tho¸t khái nghÌo nµn, l¹c hËu, n©ng cao møc sèng ng-êi d©n, ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü thuËt lªn tr×nh ®é cao... ®ñ søc s¸nh vai víi c¸c c-êng quèc n¨m ch©u th× ®iÒu tÊt yÕu cÇn thiÕt ph¶i tr¶i qua lµ tiÕn hµnh C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. §Êt n-íc ta ®ang trªn ®µ ®æi míi, môc tiªu chÝnh lµ phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2000 c¬ b¶n hoµn thµnh chiÕn l-îc C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa , ®-a n-íc ta ngang tÇm víi tr×nh ®é cña c¸c n-íc ph¸t triÓn. ThËt ra, sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®· ®-îc §¶ng ta ®Ò x-íng tõ §¹i héi ®¹i biÓu §¶ng toµn quèc lÇn thø III - th¸ng 9/1960, mÆc dï ®· ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng kÓ, song n-íc ta hiÖn nay míi chØ tho¸t khái t×nh tr¹ng khñng ho¶ng vµ b-íc vµo thêi kú ph¸t triÓn moøi, chø vÉn ch-a rót ng¾n ®-îc kho¶ng c¸ch tôt hËu ngµy cµng xa vÒ kinh tÕ. HiÖn nay, ViÖt Nam vÉn cßn lµ mét n-íc nghÌo trªn thÕ giíi, víi thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng-êi ch-a v-ît qu¸ 250USD/n¨m, trong khi ®ã con sè nµy ë Mü lµ 19.700USD/ng-êi/n¨m. VËy do ®©u mµ viÖc tiÕn hµnh C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ë n-íc ta l¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n ®Õn vËy?. Cã ph¶i ch¨ng mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò nµy lµ do viÖc sö dông nguån lùc con ng-êi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ch-a hîp lý?. Bëi vËy con ng-êi lµ nh©n tè trung t©m cña mäi ho¹t ®éng ph¸t triÓn. Mäi ho¹t ®éng ®Òu nh»m môc ®Ých phôc vô lîi Ých cña con ng-êi vµ còng chØ cã con ng-êi míi cã thÓ lµm ®-îc nh÷ng c«ng viÖc cùc kú khã kh¨n vµ gian khæ Êy. V× vËy, viÖc t×m hiÓu vÊn ®Ò con ng-êi trong sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸HiÖn ®¹i hãa lµ hÕt søc quan träng, ®ßi hái ph¶i hiÓu râ b¶n chÊt, vai trß, vÞ trÝ cña con ng-êi trªn mäi ph-¬ng diÖn vµ ®Æc biÖt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò ph¸t triÓn con ng-êi trong giai ®o¹n C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa hiÖn nay, cã nh- vËy míi ph¸t huy ®-îc ®Õn møc tèi ®a vai trß quyÕt ®Þnh cña con ng-êi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Chóng ta h·y cïng nhau xem xÐt vÊn ®Ò trªn! 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 më ®Çu Nh- ®· nãi, viÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò con ng-êi trong C«ng nghiÖp ho¸HiÖn ®¹i hãa lµ mét nhiÖm vô hÕt søc quan träng cña mäi cÊp, mäi thµnh viªn trong x· héi. Së dÜ vÊn ®Ò ®ã l¹i ®-îc quan t©m mét c¸ch ®Æc biÖt nh- vËy lµ v× nhiÒu lý do, song cã thÓ nh¾c ®Õn mét sè lý do chñ yÕu: HiÖn nay, do yªu cÇu cña qu¸ tr×nh C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc vµ viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nhanh vµ bÒn v÷ng th× viÖc ®i lªn b»ng nguån lùc con ng-êi ®-îc coi lµ ®éng lùc chñ yÕu, quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn kh«ng cã môc ®Ých tù th©n, toµn bé nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi ë n-íc ta trong nh÷ng n¨m tr-íc m¾t vµ l©u dµi lµ sù thÓ hiÖn nhÊt qu¸n quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña CNXH: Con ng-êi lµ träng t©m cña sù ph¸t triÓn. Do ®ã, c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ®Êt n-íc ph¶i h-íng cô thÓ vµo môc tiªu tæng qu¸t lµ ph¸t triÓn con ng-êi, xuÊt ph¸t tõ con ng-êi, do con ng­êi v¯ v× con ng­êi, §°ng ta lu«n nhÊn m³nh r´ng “ChiÕn l­îc ph²t triÓn kinh tÕ- x· héi thùc chÊt lµ chiÕn l-îc ph¸t triÓn con ng-êi, ph¸t huy yÕu tè con ng-êi vµ lÊy viÖc phôc vô con ng­êi l¯m ®Ých cao nhÊt cña mäi ho³t ®éng”. V× lÏ ®ã mµ hµng ngµy, hµng giê trªn hÇu hÕt c¸c ph-¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, s¸ch b¸o, t¹p chÝ.v.v..®Òu cã nh÷ng bµi viÕt s©u s¾c ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò con ng-êi mµ chóng ta ®ang quan t©m. Môc tiªu chÝnh cña C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa lµ t¹o ra tiÒm lùc to lín ®ñ kh¶ n¨ng tiÕn tíi thñ tiªu nghÌo nµn, l¹c hËu, x©y dùng cuéc sèng d©n giµu n-íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh, hay nãi chung lµ tÊt c¶ ®Òu nh»m phôc vô con ng-êi, coi con ng-êi lµ yÕu tè trung t©m sè mét cña mäi ho¹t ®éng. V× thÕ nªn mäi ph-¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®Òu chÜa mòi nhän vµo vÊn ®Ò con ng-êi, trong giai ®o¹n hiÖn nay. Cã gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò ®ã víi nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ ng-êi lao ®éng hîp lý th× míi cã ®-îc nh÷ng thµnh c«ng cña sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa. Cã thÓ nãi ®ã lµ vÊn ®Ò sè mét quyÕt ®Þnh ®Õn vËn mÖnh cña n-íc ta, trong nh÷ng n¨m tíi. §Æc biÖt lµ tr-íc ng-ìng cöa cña 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thÕ kû 21, viÖc nhËn thøc râ b¶n chÊt cña vÊn ®Ò con ng-êi trong C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa cã ý nghÜa cùc kú quan träng. Ngoµi ra, viÖc chän vÊn ®Ò nµy lµm ®Ò tµi nghiªn cøu cßn do b¶n th©n t©m ®¾c, tõ tr-íc ®Õn nay ®· quan t©m ®-îc Ýt nhiÒu. Trong néi dung tiÓu luËn nµy, tr-íc hÕt chóng ta nªn hiÓu thÕ nµo vÒ ph¹m trï con ng-êi, ph¹m trï C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa, sau ®ã míi nghiªn cøu vÊn ®Ò con ng-êi trong C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa vµ vËn dông ë ViÖt Nam ta. Cuèi cïng lµ nh÷ng ®Þnh h-íng, gi¶i ph¸p ph¸t triÓn nguån lùc con ng-êi ®ång thêi kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu kÐm trong viÖc sö dông ng-êi lao ®éng trong C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa hiÖn nay. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 néi dung a- c¬ së lý luËn BÊt cø mét quèc gia nµo trªn thÕ giíi, muèn thµnh c«ng trong sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®Òu ph¶i kÕt hîp lîi thÕ vèn cã cña m×nh víi nh÷ng thµnh tùu khoa häc kÜ thuËt hiÖn ®¹i cña nh©n lo¹i. ChÝnh trÝ tuÖ, tr×nh ®é häc vÊn cña con ng-êi lµ ch×a kho¸ v¹n n¨ng ®Ó më cöa kho trong vÊn ®Ò nµy, gióp c¸c n-íc tiÕp cËn víi nÒn v¨n minh khoa häc thÕ giíi. Qu¸ tr×nh C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ë mét n-íc nµo ®ã diÔn ra nhanh hay chËm, thµnh c«ng hay thÊt b¹i ®Òu phô thuéc chÆt chÏ vµo d©n n-íc ®ã vµ tr×nh ®é cña hä. Nh-ng con ng-êi lµ g× ? §ã lµ mét c©u hái mµ tõ x-a ®Õn nay ®· cã kh¸ nhiÒu kh¸i niÖm vÒ con ng-êi mét c¸ch thÇn bÝ. I/ ph¹m trï con ng-êi 1. kh¸i niÖm con ng-êi Tr°i qua c²c thêi kú lÞch sö “con ng­êi” ®­îc hiÓu mét c²ch rÊt kh²c nhau. TriÕt häc cæ ®¹i coi con ng-êi lµ tiÓu vò trô, trong b¶n chÊt cña con ng-êi lµ trong b¶n chÊt cña vò trô, con ng-êi lµ t¸c phÈm diÖu kú cña t¹o ho¸, lµ vËt cao quý nhÊt cña ®Êt trêi, lµ chóa tÓ cña mu«n loµi, chØ phôc tïng duy nhÊt mét ®Êng thÇn linh, con ng-êi ®-îc chia lµm hai phÇn: phÇn hån vµ phÇn x¸c. Chñ nghÜa duy t©m cho r»ng phÇn hån lµ do th-îng ®Õ sinh ra, tån t¹i vÜnh viÔn, thÓ x¸c lµ n¬i c- ngô cña linh hån. Khi con ng-êi chÕt thÓ x¸c mÊt ®i cßn linh hån l¹i l×a khái thÓ x¸c ®i t×m n¬i c- ngô míi. Chñ nghÜa duy vËt cho r»ng kh«ng cã linh hån bÊt tö, phÇn x¸c chi phèi vµ quyÕt ®Þnh phÇn hån, khi thÓ x¸c mÊt ®i th× linh hån còng mÊt theo. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 TriÕt häc thÕ kû 15- 18 ph¸t triÓn quan niÖm triÕt häc vÒ con ng-êi trªn c¬ së KHTN ®· phôc h-ng vµ b¾t ®Çu ph¸t triÓn. Chñ nghÜa duy vËt m¸y mãc coi con ng-êi lµ mét bé m¸y vËn ®éng theo quy luËt c¬ häc, con ng-êi duy vËt ®Ò cao vai trß s¸ng t¹o cña lý tÝnh con ng-êi, mÆt kh¸c coi con ng-êi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn, cña hoµn c¶nh. Chñ nghÜa duy t©m chñ quan coi con ng-êi lµ hiÖn th©n cña c¶m gi¸c, con ng-êi sinh ra (Bec¬li). Chñ nghÜa duy t©m kh¸ch quan coi con ng-êi lµ hiÖn th©n cña ý niÖm (Platon- Hªghen), nh-ng Hªghen ®· cã c«ng lín lµ ®-a ra nh÷ng quy luËt vÒ sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña t- duy ®èi víi mäi c¸ nh©n trong x· héi. Nh×n chung, c¸c quan niÖm trªn ®Òu xem xÐt con ng-êi mét c¸ch tr×u t-îng, hä ®· tuyÖt ®èi ho¸ phÇn hån hoÆc phÇn x¸c, xem xÐt chóng mét c¸ch t¸ch rêi c« lËp vµ tr×u t-îng chóng thµnh trong b¶n chÊt con ng-êi. Do ®ã hä ®· ®i ®Õn nh÷ng kÕt luËn vµ nh÷ng c¸ch lý gi¶i cùc ®oan phiÕn diÖn. MÆt kh¸c, hä còng ch-a chó ý ®Çy ®ñ ®Õn b¶n chÊt x· héi cña con ng-êi, mÆc dï ®· cã nh÷ng quan ®iÓm ®· ®Ò cËp tíi (Hªghen, Phoi¬b¨c), nh-ng ch-a kh¸i qu¸t ®-îc mÆt x· héi trong con ng-êi. Chñ nghÜa M¸c ®· thõa kÕ vµ kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ ®ång thêi ph¸t triÓn nh÷ng quan niÖm vÒ con ng-êi ®· cã trong lÞch sö ®Ó ®-a tíi quan niÖm vÒ con ng-êi hiÖn thùc, con ng-êi ho¹t ®éng thùc tiÔn, con ng-êi võa lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi, ®ång thêi võa lµ chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn- x· héi. NhvËy, triÕt häc M¸c- Lªnin xem xÐt con ng-êi nh- lµ mét thùc thÓ sinh vËt vµ x· héi, v× vËy, con ng-êi tån t¹i vµ ph¸t triÓn tu©n theo tæng hîp c¸c quy luËt sinh häc vµ quy luËt x· héi. 2/ quan niÖm hiÖn ®¹i cña m¸c vÒ con ng-êi vµ trong b¶n chÊt cña nã a/ Con ng-êi lµ mét thùc thÓ sinh häc x· héi Con ng-êi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn, lµ kÕt qu¶ cña sù tiÕn ho¸ l©u dµi cña giíi h÷u sinh, con ng-êi tù nhiªn lµ con ng-êi sinh häc mang b¶n chÊt tÝnh sinh vËt, c¸i sinh vËt trong con ng-êi quy ®Þnh sù h×nh thµnh nh÷ng hiÖn t-îng vµ qu¸ 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tr×nh t©m lý trong con ng-êi, lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña con ng-êi. Ch¼ng h¹n, ®· lµ con ng-êi th× ai còng ph¶i tr¶i qua c¸c giai ®o¹n sinh tr-ëng, tö vong, ai còng cã nhu cÇu ¨n, ë, ®i l¹i, sinh ho¹t v¨n ho¸, t×nh c¶m hiÓu biÕt. Song con ng-êi kh«ng ph¶i lµ ®éng vËt thuÇn tuý v× hä biÕt tiÕn hµnh lao ®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu sinh häc cña m×nh vµ céng ®ång. ChÝnh lao ®éng s¶n xuÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn con ng-êi vµ ý thøc cña hä, t¹o ra nÒn v¨n ho¸ vËt chÊt vµ tinh thÇn. Cã lao ®éng con ng-êi míi ®-îc coi lµ s¶n phÈm cña x· héi. Trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt, con ng-êi cã mèi quan hÖ víi tù nhiªn (LLSX), ®ång thêi gi÷a con ng-êi còng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau (QHSX). ChÝnh v× con ng-êi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi nªn con ng-êi chÞu sù chi phèi cña m«i tr-êng tù nhiªn vµ x· héi cïng c¸c quy luËt biÕn ®æi cña chóng. C¸c quy luËt tù nhiªn t¸c ®éng t¹o nªn ph-¬ng diÖn sinh häc con ng-êi. C¸c quy luËt t©m lý ý thøc, h×nh thµnh nªn c¸c mÆt x· héi trong con ng-êi. HÖ thèng quy luËt trªn cïng t¸c ®éng vµo con ng-êi t¹o nªn thÓ thèng nhÊt hoµn chØnh gi÷a c¸i sinh häc vµ c¸i x· héi trong con ng-êi. Song con ng-êi kh«ng ph¶i chÞu sù chi phèi mét chiÒu cña tù nhiªn vµ x· héi mµ hä hoµn toµn cã thÓ t¸c ®éng trë l¹i, c¶i t¹o chóng cho phï hîp víi môc ®Ých vµ nhu cÇu cña m×nh. NÕu nhu cÇu sinh häc ®-îc tho¶ m·n tèt h¬n th× còng sÏ lµm cho x· héi v¨n minh h¬n. V× thÕ, viÖc c¶i t¹o tù nhiªn vµ c¶i t¹o trËt tù x· héi nh»m t¹o ra m«i tr-êng tù nhiªn vµ m«i tr-êng x· héi ngaú cµng tèt h¬n vµ tr¸ch nhiÖm kh«ng cña riªng ai mµ lµ cña toµn x· héi. Trong khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt con ng-êi t¸c ®éng vµo tù nhiªn ®Ó c¶i t¹o nã, ë ®ã con ng-êi ®-îc gäi lµ chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn. VËy con ng-êi võa lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn, phô thuéc vµo tù nhiªn, võa t¸c ®éng vµo tù nhiªn vµ ngµy cµng t×m mäi c¸ch thèng trÞ tù nhiªn. Trong qu¸ tr×nh c¶i biÕn tù nhiªn con ng-êi còng ®· lµm ra lÞch sö cña m×nh, do ®ã con ng-êi kh«ng nh÷ng lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn- x· héi mµ cßn lµ chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn x· héi , víi ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt, con ng-êi ®· s¸ng t¹o ra trong toµn bé nÒn v¨n ho¸ vËt chÊt vµ tinh thÇn, víi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng, con ng-êi viÕt thªm nh÷ng trang sö míi cho chÝnh m×nh. MÆc dï tù nhiªn vµ x· héi lµ nh÷ng mÆt vËn ®éng theo 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nh÷ng quy luËt kh¸ch quan song qu¸ tr×nh hµnh ®éng cña con ng-êi lu«n lu«n t×m c¸ch h¹n chÕ hoÆc më réng ph¹m vi t¸c ®éng cu¶ quy luËt cho phï hîp v¬Ý nhu cÇu vµ môc ®Ých cña m×nh, kh«ng thÓ cã x· héi lÞch sö vµ sù ph¸t triÓn cña x· héi, lÞch sö nÕu kh«ng cã con ng-êi víi t- c¸ch lµ chñ thÓ lÞch sö. b/ B¶n chÊt cña con ng-êi lµ tæng hoµ c¸c mèi quan hÖ x· héi Con ng-êi muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× ph¶i tiªu dïng mét l-îng nhu yÕu phÈm cÇn thiÕt ®¶m b¶o nhu cÇu sinh häc. Song nh÷ng thø Êy kh«ng ph¶i lµ quµ tÆng cña t¹o ho¸ ban cho mµ nã lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh lao ®éng cña con ng-êi. V× thÕ, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt lµ ho¹t ®éng tÊt yÕu cña loµi ng-êi. ChÝnh lao ®éng ®· ph©n ®Þnh danh giíi gi÷a ng-êi víi ®éng vËt kh¸c, lao ®éng lµ ho¹t ®éng x· héi, nªn mäi sù kh¸c biÖt gi÷a con ng-êi vµ con vËt ®Òu lµ kÕt qu° cña cuéc sèng con ng­êi trong x± héi. PhÇn “x²c” l¯ bé phËn sinh häc trong con ng-êi còng nhê cã lao ®éng mµ kh¸c víi con vËt. Mét c¸ thÓ sinh häc muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®-îc th× nhÊt thiÕt ph¶i sèng trong x· héi vµ ®-îc x· héi ®µo luyÖn. Nh- vËy, c¸ nh©n lµ mét thùc thÓ x· héi vµ b¶n chÊt cña con ng-êi cã tÝnh lÞch sö cô thÓ. V× lÏ ®ã mµ b¶n chÊt cña con ng-êi lµ tæng hoµ c¸c mèi quan hÖ x· héi, kh«ng chØ tæng hoµ c¸c mèi quan hÖ trong hiÖn t¹i mµ c¶ trong qu¸ khø. Qua t×m hiÓu quan ®iÓm cña M¸c vÒ con ng-êi ta cã thÓ rót ra r»ng: Thø nhÊt: B¶n chÊt chung nhÊt vµ s©u s¾c nhÊt cña con ng-êi lµ tæng hoµ c¸c mèi quan hÖ gi÷a ng-êi vµ ng-êi trong x· héi diÔn ra c¶ trong hiÖn t¹i vµ trong qu¸ khø. Thø hai: B¶n chÊt con ng-êi kh«ng ph¶i lµ cè ®Þnh, bÊt biÕn mµ cã tÝnh lÞch sö cô thÓ. Thø ba: B¶n chÊt cña con ng-êi nhÊt thiÕt ph¶i xem xÐt trong mèi quan hÖ c¸ nh©n vµ x· héi. Nãi tãm l¹i, M¸c cho r»ng con ng-êi lµ mét thùc thÓ thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a c¸i sinh häc vµ c¸i x· héi, c¸i x· héi kh«ng thÓ t¸ch rêi c¸i sinh häc trong mçi con ng-êi vµ ng-îc l¹i. Con ng-êi võa lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn- x· héi võa lµ chñ thÓ c¶i biÕn tù nhiªn vµ x· héi theo môc ®Ých nhu cÇu cña m×nh. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ii/ thÕ nµo lµ C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa 1. Kh¸i niÖm vÒ C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa Tõ tr-íc ®Õn nay ®· cã nhiÒu c¸ch quan niÖm vÒ ph¹m trï C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa, ta h·y xem xÐt sè quan ®iÓm ®ã. C«ng nghiÖp ho¸ hiÓu theo nghÜa chung nhÊt lµ tiÕn hµnh trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i cho mäi ngµnh kinh tÕ quèc d©n nh»m môc tiªu chÝnh lµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, n©ng cao møc sèng ng-êi d©n. §ã lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thµnh nÒn kinh tÕ trong ®ã c«ng nghiÖp vµ dÞch vô chiÕm tû träng ngµy cµng lín. C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa lµ mét chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, khoa häc - c«ng nghÖ trong mét thêi gian dµi. Theo c¸ch tiÕp cËn nµy, C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®-îc hiÓu nh- lµ mét chiÕn l-îc ph¸t triÓn trong ®ã cã ph-¬ng h-íng, môc tiªu cña nÒn kinh tÕ mµ kh«ng nªu ®-îc b¶n chÊt cña C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa. C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa lµ qu¸ tr×nh c¶i biÕn lao ®éng thñ c«ng, l¹c hËu thµnh lao ®éng sö dông kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó ®¹t ®-îc n¨ng suÊt x· héi cao- c¸i quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi sù tån vong cña mét chÕ ®é x· héi. C¸ch tiÕp cËn nµy phï hîp víi ®Þnh nghÜa vÒ C«ng nghiÖp ho¸-HiÖn®¹i hãa cña héi nghÞ lÇn thø7 ban chÊp hµnhTW kho¸VII: C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô, qu¶n lý kinh tÕ x· héi tõ sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ ph-¬ng tiÖn vµ ph-¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ t¹o ra n¨ng suÊt x· héi cao. §ã lµ quan ®iÓm míi nhÊt vÒ C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa. MÆc dï cã nh÷ng kh¸c nhau song nh×n chung mäi c¸ch tiÕp cËn trªn ®©y ®Òu kh¼ng ®Þnh r»ng C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa lµ nhiÖm vô trung t©m trong suèt thêi kú qu¸ ®é 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lªn CNXH, ®Òu tõng b-íc h×nh thµnh QHSX míi tiÕn bé, phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt. Còng cã thÓ nãi thùc chÊt cña C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa lµ sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, lµ qu¸ tr×nh chuyÓn nÒn s¶n xuÊt x· héi (c«ng nghiÖp- n«ng nghiÖp dÞch vô) tõ tr×nh ®é thÊp lªn tr×nh ®é c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, lùc l-îng lao ®éng sÏ chuyÓn dÞch thÝch øng vÒ c¬ cÊu ngµnh nghÒ, vÒ tr×nh ®é tay nghÒ vµ häc vÊn. HiÖn ®¹i ho¸, vÒ tr×nh ®é tay nghÒ vµ häc vÊn. HiÖn ®¹i ho¸ trong c«ng nghiÖp th-êng ®-îc hiÓu ra c«ng nghiÖp sö dông nh÷ng yÕu tè cña c«ng nghÖ thuéc “®êi chãt” hoÆc kh«ng t²ch xa “®êi chãt” l¯ bao nhiªu. C«ng nghiÖp ho² ph¶i g¾n víi HiÖn ®¹i hãa vµ ng-îc l¹i, ®ã lµ hai mÆt kh«ng thÓ t¸ch rêi cña mét cuéc C¸ch m¹ng vµ s©u s¾c ®ã. Nãi ®Õn HiÖn ®¹i ho¸ lµ nãi ®Õn c¶ mét qu¸ tr×nh l©u dµi ®Çy gian khæ cña viÖc c¶i biÕn mét x· héi cæ truyÒn thµnh mét x· héi hiÖn ®¹i, cã tr×nh ®é v¨n minh cao h¬n, thÓ hiÖn ®Çy ®ñ h¬n nh÷ng gi¸ trÞ chung mµ nh©n lo¹i ®ang h-íng tíi. §èi víi n-íc ta, ®ã lµ mét qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi c¶i biÕn mét x· héi c«ng nghiÖp l¹c hËu thµnh mét x· héi c«ng nghiÖp g¾n viÖc h×nh thµnh tõng b-í c quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, ngµy cµng ®Çy ®ñ h¬n b¶n chÊt -u viÖt cña chÕ ®é míi. C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ph¶i t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt vÒ vËt chÊt kü thuËt, vÒ con ng-êi vµ khoa häc c«ng nghÖ, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ nh»m huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc, kh«ng ngõng lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, lµm nÒn kinh tÕ t¨ng tr-ëng nhanh vµ bÒn v÷ng, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸ cña nh©n d©n, thùc hiÖn c«ng b»ng vµ tiÕn bé x· héi, b¶o vÖ c¶i thiÖn m«i tr-êng sinh th¸i. ThËt ra, ph¹m trï C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®· ®-îc §¶ng ta ®Ò ra vµ l·nh ®¹o thùc hiÖn trong nhiÒu n¨m nay, coi ®ã lµ nhiÖm vô trung t©m xuyªn suèt thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH, nh-ng ®iÓm míi hiÖn nay lµ g¾n C«ng nghiÖp ho¸ víi HiÖn ®¹i hãa víi viÖc ¸p dông réng r·i c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thêi ®¹i ®óng nh- C-M²c nãi “Nh÷ng thêi ®³i kinh tÕ kh¸c nhau kh«ng ph¶i ë chç chóng ta s¶n xuÊt ra c¸i g× mµ lµ ë chç chóng s¶n xuÊt b´ng c²ch n¯o, víi nh÷ng t­ liÖu lao ®éng n¯o”. Trªn ý nghÜa ®ã, cã thÓ coi 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c«ng nghiÖp lµ ph-¬ng tiÖn chuyÓn t¶i c«ng nghÖ míi vµo cuéc sèng. §Ó lµm ®-îc viÖc nµy ®iÒu quyÕt ®Þnh lµ con ng-êi, víi trÝ tuÖ vµ n¨ng lùc ngµy cµng cao, tÊt c¶ lµ do con ng-êi vµ v× con ng-êi. 2. Vai trß, vÞ trÝ cña con ng-êi trong C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa Con ng-êi- yÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt cña lùc l-îng s¶n xuÊt ®· trë thµnh mét mÖnh ®Ò bÊt hñ, nã kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña nguån lùc con ng-êi trong ph¸t triÓn. Trong c¸c yÕu tè cÊu thµnh cña lùc l-îng s¶n xuÊt th× con ng-êi ®-îc kh¼ng ®Þnh ë vÞ trÝ hµng ®Çu, thiÕu nã s¶n xuÊt sÏ bÞ mÊt sinh khÝ vµ tÊt yÕu dÉn ®Õn v« hiÖu qu¶. §Æc biÖt h¬n, trong giai ®o¹n C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc th× h¬n bao giê hÕt, nh©n tè con ng-êi cµng ph¶i ®-îc ®Æt ë vÞ trÝ trung t©m. NÕu kh«ng cã ®éi ngò tri thøc vµ ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ- lùcl-îng chñ yÕu trong nguån lao ®éng- th× lµm sao cã ®-îc nh÷ng thµnh tùu to lín, t¹o ra khèi l-îng vËt chÊt khæng lå ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña nh©n lo¹i. V× thÕ mäi ho¹t ®éng ph¸t triÓn ®Òu nh»m vµo môc ®Ých chÝnh lµ v× con ng-êi, do con ng-êi. NÕu kh«ng xuÊt ph¸t tõ con ng-êi, ®-îc tiÕn hµnh bëi con ng-êi vµ v× con ng-êi th× kh«ng cã lý do g× mµ khoa häc còng nh- mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµo ®ã cã thÓ tån t¹i ®-îc. Nh- vËy, con ng-êi võa lµ xuÊt ph¸t ®iÓm, lµ lùc l-îng chñ ®¹o lµ môc ®Ých cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tuy nhiªn sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt , cña yÕu tè con ng-êi ph¶i g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn quan hÖ s¶n xuÊt. Lùc l-îng s¶n xuÊt chØ cã thÓ vËn ®éng vµ ph¸t triÓn trong ph-¬ng thøc s¶n xuÊt víi mét quan hÖ s¶n xuÊt song trïng. ë ®©y chóng ta chØ kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña con ng-êi trong C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa chø tuyÖt nhiªn kh«ng tuyÖt ®èi ho¸ nã vµ t¸ch rêi khái quan hÖ s¶n xuÊt hiÖn thêi. Sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa cã thµnh c«ng nh- ý muèn cña chóng ta hay kh«ng ®iÒu ®ã phô thuéc hÇu hÕt vµo con ng-êi vµ tr×nh ®é häc vÊn cña hä. V× thÕ chóng ta cµng hiÓu s©u s¾c r»ng n©ng cao c¶ mÆt b»ng d©n trÝ vµ ®Ønh cao d©n trÝ, båi d-ìng vµ ph¸t huy nguån lùc to lín cña con ng-êi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña c«ng cuéc C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 III/ vÊn ®Ò con ng-êi trong C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i ho¸ 1. VÒ lý luËn Khi kh¼ng ®Þnh r»ng tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö x· héi loµi ng-êi lµ thay thÕ lÉn nhau gi÷a c¸c h×nh thøc kinh tÕ x· héi, M¸c ®· nãi tíi viÖc lÊy sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña con ng-êi lµm th-íc ®o chung cho sù ph¸t triÓn x· héi. M¸c cho r»ng xu h-íng chung cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö ®-îc quy ®Þnh bëi sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi- bao gåm con ng-êi vµ nh÷ng c«ng cô lao ®éng do con ng-êi t¹o ra. Sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi tù nã ®· nãi lªn tr×nh ®é ph¸t triÓn cña x· héi qua viÖc con ng-êi chiÕm lÜnh vµ sö dông ngµy cµng nhiÒu lùc l-îng tù nhiªn víi t- c¸ch lµ c¬ së vËt chÊt cho ho¹t ®éng sèng chÝnh con ng-êi vµ quyÕt ®Þnh quan hÖ gi÷a ng-êi víi ng-êi trong s¶n xuÊt. Nh- phÇn trªn ®· nãi, con ng-êi cã vai trß hÕt søc quan träng trong c«ng cuéc C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa, nÕu kh«ng cã con ng-êi th× thÕ giíi lµm sao ph¸t triÓn ®-îc nh- ngµy nay. ChØ cã con ng-êi trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt míi cã thÓ lµm ra lÞch sö cña m×nh. S¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn, tÝnh chÊt x· héi ho¸ cña s¶n xuÊt ngµy cµng gia t¨ng. ViÖc tiÕn hµnh s¶n xuÊt tËp thÓ b»ng lùc l-îng cña toµn x· héi vµ sù ph¸t triÓn míi cña nÒn s¶n xuÊt do viÖc ®ã mang l¹i sÏ cÇn ®Õn nh÷ng con ng-êi hoµn toµn míi- nh÷ng con ng-êi cã n¨ng lùc toµn diÖn ®ñ søc tinh th«ng toµn bé hÖ thèng s¶n xuÊt. Theo M¸c, con ng-êi kh«ng chØ lµ chñ thÓ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt, lµ yÕu tè hµng ®Çu, yÕu tè ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong lùc l-îng s¶n xuÊt cña x· héi mµ h¬n n÷a, nã cßn ®ãng vai trß lµ chñ thÓ ho¹t ®éng cña qu¸ tr×nh lÞch sö, tõ ®ã M¸c kh¼ng ®Þnh r»ng, sù ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi tr-íc hÕt cã nghÜa lµ ph¸t triÓn sù phong phó cña b¶n chÊt con ng-êi, coi nh- lµ mét môc ®Ých tù th©n. V× thÕ theo M¸c, ý nghÜa lÞch sö môc ®Ých cao c¶ cña sù ph¸t triÓn x· héi lµ ph¸t triÓn con ng-êi toµn diÖn, n©ng cao n¨ng lùc vµ phÈm gi¸ con ng-êi, gi¶i phãng con ng-êi, lo¹i trõ ra khái cuéc sèng con ng-êi mäi sù tha ho¸ ®Ó con ng-êi ®-îc sèng víi cuéc sèng ®Ých thùc cña con ng-êi. Sù t¸c ®éng cña 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nh©n tè con ng-êi cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn toµn bé tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö víi t- c¸ch lµ nguån ®éng lùc cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, nh©n tè con ng-êi võa lµ ph-¬ng tiÖn s¸ng t¹o ra mäi gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn, s¸ng t¹o vµ hoµn thiÖn ngay chÝnh c¶ b¶n th©n m×nh, võa ®ång thêi lµ chñ nh©n sö dông cã hiÖu qu¶ mäi nguån tµi s¶n v« gi¸ Êy. Trªn b×nh diÖn ®ã, vai trß cña nh©n tè con ng-êi trong lùc l-îng s¶n xuÊt kh«ng ph¶i lµ toµn bé nh©n tè con ng-êi nãi chung, vai trß cña nh©n tè con ng-êi lao ®éng chØ giíi h¹n trong khu«n khæ cña s¶n xuÊt vËt chÊt. Nãi kh¸c ®i nh©n tè ng-êi lao ®éng trong lùc l-îng s¶n xuÊt ®-îc hiÓu nh- lµ bé phËn n¨ng ®éng s¸ng t¹o nhÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. V× nã mµ ph-¬ng tiÖn vµ c«ng cô s¶n xuÊt ngµy cµng ®-îc ®æi míi, s¶n xuÊt ph¸t triÓn víi n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l-îng cao, ®êi sèng tinh thÇn vµ bé mÆt cña x· héi cã nhiÒu tiÕn bé. M¸c lµ ng-êi ®Çu tiªn cã c«ng x©y dùng néi dung khoa häc cña kh¸i niÖm lùc l-îng s¶n xuÊt. Theo M¸c, lùc l-îng s¶n xuÊt ®-îc cÊu thµnh bëi t- liÖu s¶n xuÊt vµ ng-êi lao ®éng, ®ång thêi ¤ng dù b¸o C¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt còng sÏ nh- mét bé phËn trùc tiÕp cña lùc l-îng s¶n xuÊt. Ngµy nay, khoa häc kü thuËt ®ang ph¸t triÓn nh- vò b·o, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ph¸t minh khoa häc ngµy cµng rót ng¾n l¹i, v× thÕ ®Ó øng dông cã hiÖu qu¶ nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc kü thuËt trªn thÕ giíi vµo sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa th× ®ßi hái con ng-êi ph¶i ®-îc trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc, tri thøc vÒ khoa häc tù nhiªn ®¶m b¶o con ng-êi cã ®ñ tr×nh ®é ®Ó tiÕp cËn víi nh÷ng ph¸t minh míi, vËn dông vµo s¶n xuÊt. V× thÕ h¬n lóc nµo hÕt, vai trß cña con ng-êi trong thêi ®¹i C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa cµng ®-îc kh¼ng ®Þnh ë vÞ trÝ trung t©m cña sù ph¸t triÓn. §Êt n-íc thÞnh hay suy, yÕu hay m¹nh phÇn lín lµ phô thuéc vµo tri thøc cña con ng-êi n-íc ®ã. 2. VÒ mÆt thùc tiÔn Lý luËn nh- trªn cña M¸c ®· kh¼ng ®Þnh vai trß tét ®Ønh cña nh©n tè con ng-êi trong sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa. Néi dung cña kh¸i niÖm lùc l-îng s¶n xuÊt do M¸c v¹ch ra ®· ®-îc cuéc sèng kh¼ng ®Þnh. Ng-êi lao ®éng vµ t- liÖu s¶n xuÊt lµ hai yÕu tè cÊu thµnh cña lùc l-îng s¶n xuÊt. Thùc tiÔn 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®· chøng minh ®-îc r»ng trong bÊt kú thêi ®¹i nµo vµ bÊt cø quèc gia nµo ch¨ng n÷a th× hai yÕu tè Êy ®Òu cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau, dï khoa häc kü thuËt cã hiÖn ®¹i ®Õn mÊy, c¸c ph-¬ng tiÖn s¶n xuÊt cã tinh th«ng vµ s¾c bÐn thÕ nµo ®i n÷a, nÕu t¸ch nã ra khái yÕu tè ng-êi lao ®éng th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ trë thµnh v« nghÜa vµ ch¾c ch¾n sÏ kh«ng thu ®-îc hiÖu qu¶. Ng-îc l¹i nÕu con ng-êi cã kiÕn thøc vµ tr×nh ®é cao nh-ng kh«ng ®-îc tiÕp cËn víi nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt míi, hiÖn ®¹i th× hiÖu qu¶ ch¾c ch¾n còng sÏ nh- ®· nãi ë trªn. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kh«ng ph¶i lóc nµo con ng-êi còng hiÓu ®óng vÒ vÞ trÝ, vai trß cña tõng bé phËn trong cÊu tróc cña lùc l-îng s¶n xuÊt. Thùc tÕ, cã nh÷ng lóc chóng ta ®· tuyÖt ®èi ho¸ vai trß cña nh©n tè con ng-êi, t¸ch rêi, c« lËp víi t- liÖu s¶n xuÊt vµ coi nhÑ nã, nh-ng ng-îc l¹i, cã nh÷ng lóc chØ coi träng vai trß vµ vÞ trÝ cña c«ng cô vµ ph-¬ng tiÖn s¶n xuÊt, xem con ng-êi trong lùc l-îng s¶n xuÊt nh- mét yÕu tè thô ®éng, phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña t- liÖu s¶n xuÊt. Së dÜ cã t×nh tr¹ng nµy lµ do con ng-êi kh«ng hiÓu ®-îc ®óng vÞ trÝ cña tõng bé phËn trong lùc l-îng s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ kh«ng thÊy ®-îc vai trß sè mét cña nh©n tè con ng-êi. V× thÕ, trong sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa, ®ßi hái mçi con ng-êi ®Òu ph¶i cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ cÊu tróc cña lùc l-îng s¶n xuÊt, ph¶i thÊy râ ®-îc vÞ trÝ cña b¶n th©n ®èi víi c¸c t- liÖu s¶n xuÊt, ®ång thêi thÊy râ ®-îc vai trß to lín cña nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt víi tr×nh ®é khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i. Ph¶i biÕt kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a con ng-êi víi t- liÖu s¶n xuÊt lµm gi¶m ®¸ng kÓ chi phÝ s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, tõ ®ã lµm t¨ng møc thu nhËp b×nh qu©n theo ®Çu ng-êi- chØ tiªu quan träng nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña mét n-íc. Trªn ®©y lµ vµi nÐt chung nhÊt vÒ mÆt lý luËn còng nh- thùc tiÔn cña vÊn ®Ò con ng-êi trong C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa. §Ó hiÓu mét c¸ch s©u s¾c h¬n mét b-íc n÷a h·y cïng nhau ®i s©u ph©n tÝch vÊn ®Ò nµy cô thÓ ë n-íc ta. B- con ng-êi trong C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 i/ kh¸i qu¸t vÒ ®-êng lèi cña ®¶ng Coi con ng-êi lµ vèn quý nhÊt, truyÒn thèng tõ ngµn x-a cña d©n téc ®· ®-îc §¶ng ta vµ chñ tÞch Hå ChÝ Minh n©ng lªn mét tÇm cao míi víi nhËn thøc vµ ®Þnh h-íng míi qua mçi chÆng ®-êng C¸ch m¹ng. §¶ng ta quan niÖm r»ng, tr-íc hÕt con ng-êi ph¶i ®-îc gi¶i phãng khái ¸p bøc bãc lét, bÊt c«ng vµ ph¶i ®-îc sèng trong mét ®Êt n-íc hoµ b×nh, ®éc lËp, ph¶i v-¬n lªn lµm chñ x· héi vµ ®iÒu quan träng h¬n c¶ lµ ph¶i ®-îc tù do. Ngµy nay, trong sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n-íc, h¬n bao giê hÕt chóng ta cÇn hiÓu biÕt s©u s¾c nh÷ng gi¸ trÞ lín lao vµ ý nghÜa quyÕt ®Þnh cña nh©n tè con ng-êi- chñ thÓ s¸ng t¹o, mäi nguån cña c¶i vËt chÊt vµ v¨n ho¸, mäi nÒn v¨n minh cña c¸c quèc gia. §¶ng ta lu«n lÊy chñ nghÜa M¸c- Lªnin, t- t-ëng Hå ChÝ Minh lµm kim chØ nam cho mäi ho¹t ®éng ph¸t triÓn, v× thÕ ®-êng lèi cña §¶ng lu«n chung thµnh víi nh÷ng lý t-ëng mµ M¸c ®· v¹ch ra. Ngµy nay, C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa x· héi lµ xu h-íng tÊt yÕu mµ n-íc ta ph¶i tr¶i qua, môc tiªu xuyªn suèt cña sù ph¸t triÓn ®ã lµ v× con ng-êi. §ång chÝ Tæng bÝ th- §ç M-êi trong bµi ph²t biÓu:”Con ng­êi ch¨m sãc, båi d­ìng v¯ ph²t huy nh©n tè con ng­êi v× môc tiªu d©n gi¯u n­íc m³nh, x± héi c«ng b´ng, v¨n minh”. T³i héi nghÞ lÇn thø 4 BCH TW §°ng kho² VII ®± nãi r´ng:”Tiªu chÝ ng¯y c¯ng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc xÕp h³ng c²c n­íc trªn thÕ giíi, l¯ sù ph²t triÓn cña con ng­êi”. §ång thêi §ång chÝ cßn chØ râ viÖc ®¸nh gi¸ tiÕn bé kinh tÕ x· héi cña mét n-íc kh«ng ph¶i chØ ë tæng s¶n phÈm quèc d©n nh- tr-íc ®©y mµ cßn dùa trªn c¬ së cña nh÷ng chØ tiªu c¬ b¶n lµ thu nhËp, tr×nh ®é gi¸o dôc vµ tuæi thä cña ng-êi d©n. Kh«ng ph¶i ®Õn ngµy nay chóng ta míi ®iÒu ®ã mµ ngay tõ buæi ban ®Çu tiÕn hµnh sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña m×nh. §¶ng ta ®± nhiÒu lÇn khµng ®Þnh”Con ng-êi lµ vèn quý nhÊt, ch¨m lo ph¸t triÓn cho h¹nh phóc cña con ng-êi lµ môc tiªu cao nhÊt cña chÕ ®é x± héi ta”. Ch¨m lo h³nh phóc cña mäi ng­êi, mäi nh¯ 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®-îc §¶ng ta ®Æt lªn vÞ trÝ hµng ®Çu vµ coi ®ã lµ nhiÖm vô träng t©m. Qu¸n triÖt quan ®iÓm ®ã c-¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n-íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH cña §°ng ta ®± khµng ®Þnh:”Ph­¬ng h­íng lín cña chÝnh s²ch x± héi l¯ ph²t huy nh©n tè con ng-êi trªn c¬ së ®¶m b¶o c«ng b»ng b×nh ®¼ng vÒ nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña c«ng d©n, kÕt hîp tèt viÖc t¨ng tr-ëng kinh tÕ víi tiÕn bé x· héi, gi÷a ®êi sèng tinh thÇn, gi÷a ®¸p øng nhu cÇu tr-íc m¾t víi ch¨m lo lîi Ých l©u dµi gi÷a c² nh©n víi tËp thÓ v¯ céng ®ång x± héi”. Trong qu¸ tr×nh C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa, §¶ng ta lu«n lÊy t- t-ëng ph¸t triÓn con ng-êi, cña M¸c lµm nÒn t¶ng kh«ng cã nghÜa lµ ®Æt ph¸t triÓn kinh tÕ sau ph²t triÓn con ng­êi, m¯ l¯ ë chç “T¨ng tr­ëng kinh tÕ g¾n víi c°i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, ph¸t triÓn v¨n ho¸ gi¸o dôc, thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x± héi”. §¶ng ®· chØ râ r»ng mét n-íc cßn nghÌo nµn l¹c hËu nh- n-íc ta, ®Ó tho¸t khái t×nh tr¹ng ®ã, tr-íc hÕt chóng ta cÇn -u tiªn cho ph¸t triÓn kinh tÕ. Tr-íc ®©y, víi c¨n bÖnh chñ quan duy ý chÝ chóng ta ®· lµm nh- vËy vµ ®· ph¹m sai lÇm. Ngµy nay, ®Ó tr¸nh m¾c l¹i nh÷ng sai lÇm ®ã, ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng thÓ kh«ng xuÊt ph¸t tõ chñ nghÜa nh©n ®¹o hiÖn thùc, tõ tinh thÇn nh©n v¨n s©u s¾c vµ g¾n liÒn víi hiÖn ®¹i ho¸ ®êi sèng x· héi. Bëi lÏ, mét trong nh÷ng ®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ chÝnh lµ ë chç t¹o ra sù c©n ®èi hµi hoµ gi÷a t¨ng tr-ëng kinh tÕ víi m«i tr-êng x· héi lµnh m¹nh. Môc tiªu tèi cao trong chiÕn l-îc ph¸t triÓn cña n-íc ta lµ h-íng tíi viÖc n©ng cao chÊt l-îng cuéc sèng cho mçi thµnh viªn trong céng ®ång x· héi, môc tiªu ®ã chØ cã thÓ ®¹t ®-îc khi cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh víi viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, ph¸t triÓn v¨n ho¸, gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, ®¶m b¶o c«ng b»ng vµ b×nh ®¼ng x· héi, ®ång thêi kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l-îng m«i tr-êng sèng. §ã chÝnh lµ c¬ së lµ nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn l©u bÒn, ph¸t triÓn kh«ng chØ v× thÕ hÖ h«m nay mµ cßn v× sù sinh tån vµ c¬ héi ph¸t triÓn cho thÕ hÖ mai sau. Trªn thùc tÕ vµ trong quan niÖm cña mçi chóng ta, con ng-êi ngµy cµng thÓ hiÖn râ vai trß lµ chñ thÓ cña mäi s¸ng t¹o, mäi nguån cña c¶i vËt chÊt vµ v¨n ho¸, mäi nÒn v¨n minh cña c¸c quèc gia. Bëi vËy, ®Ó ®Èy m¹nh sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa x· héi theo ®Þnh h-íng XHCN vµ ®-a sù nghiÖp C¸ch 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 m¹ng lín lao ®ã ®Õn thµnh c«ng ë n-íc ta, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng xuÊt ph¸t tõ tinh thÇn nh©n v¨n s©u s¾c. Kh«ng thÓ kh«ng ph¸t triÓn con ng-êi ViÖt Nam, n©ng cao ®éi ngò nh÷ng ng-êi lao ®éng n-íc ta lªn mét tÇm cao chÊt l-îng míi. H¬n n÷a, ®ã cÇn ®-îc coi lµ ®éng lùc m¹nh mÏ nhÊt ®Ó gióp chóng ta mau chãng tho¸t khái nghÌo nµn l¹c hËu vµ x©y dùng x· héi ta thµnh mét x· héi c«ng b»ng nh©n ¸i, mét x· héi thùc sù tèt ®Ñp vµ tiÕn bé, mang b¶n s¾c d©n téc vµ hiÖn ®¹i. NghÞ quyÕt §¹i héi ®¹i biÓu §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII ®· kh¼ng ®Þnh: “N©ng cao d©n trÝ, båi d-ìng vµ ph¸t triÓn nguån lùc to lín cña con ng-êi ViÖt Nam lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña c«ng cuéc C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ë n­íc ta”. Tõ ng¯y th¯nh lËp ®Õn nay, §°ng ta ®± nhiÒu lÇn khµng ®Þnh “Con ng­êi lµ vèn quý nhÊt, ch¨m lo ph¸t triÓn con ng-êi lµ môc tiªu phÊn ®Êu cao nhÊt cña chÕ ®é ta”. Trªn thùc tÕ, trong suèt nh÷ng n¨m th²ng l±nh ®³o c²ch m³ng ViÖt Nam ®i tõ th¾ng lîi nµy ®Õn th¾ng lîi kh¸c, §¶ng ta ®· lu«n lu«n cè g¾ng lµm nhiÒu viÖc theo h-íng ®ã, ch¨m lo h³nh phóc cña nh©n d©n. “ViÖc g× cã lîi cho d©n ph°i hÕt søc l¯m, viÖc g× cã h³i cho d©n ph°i hÕt søc tr²nh” ®± ®­îc §°ng ta ®Æt lªn vÞ trÝ h¯ng ®Çu v¯ coi ®ã l¯ nhiÖm vô trung t©m. Lêi d³y cña B²c Hå: “V× lîi Ých m-êi n¨m trång c©y, v× lîi Ých tr¨m n¨m chång ng­êi” v¯ muèn x©y dùng CNXH, tr-íc hÕt ph¶i cã con ng-êi XHCN ®· trë thµnh t- t-ëng qu¸n xuyÕn toµn bé sù nghiÖp C¸ch m¹ng cña §¶ng ta víi t- c¸ch lµ §¶ng cÇm quyÒn. Ngay tõ ®Çu, mäi chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch, ®-êng lèi cña §¶ng ®Òu qu¸n triÖt viÖc ch¨m sãc vµ båi d-ìng, ph¸t huy nh©n tè con ng-êi. Liªn tôc trong nh÷ng n¨m võa qua §¶ng ta ®· ban hµnh hµng lo¹t c¸c nghÞ quyÕt vµ ph-¬ng h-íng, môc tiªu, ®iÒu kiÖn, gi¶i ph¸p thuéc nhiÒu lÜnh vùc cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn sù nghiÖp ch¨m sãc båi d-ìng vµ ph¸t huy nh©n tè con ng-êi, ph¸t triÓn con ng-êi ViÖt Nam toµn diÖn. ViÖc ®Èy m¹nh C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc ®ßi hái chóng ta ph¶i nhËn thøc mét c¸ch s©u s¾c, ®Çy ®ñ nh÷ng gi¸ trÞ lín lao vµ ý nghÜa quyÕt ®Þnh cña nh©n tè con ng-êi, ph¶i cã sù thay ®æi s©u s¾c trong c¸ch nh×n, c¸ch nghÜ, c¸ch hµnh ®éng cña con ng-êi vµ coi viÖc båi d-ìng vµ ph¸t huy nh©n tè con ng-êi ViÖt Nam hiÖn ®¹i nh- lµ mét cuéc c¸ch m¹ng- c¸ch m¹ng con ng-êi. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 H¬n thÕ n÷a, víi tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù nghiÖp x©y dùng ®Êt n-íc theo ®Þnh h-íng XHCN, C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc vµ c¸ch m¹ng con ng-êi ph¶i ®-îc nhËn thøc lµ hai mÆt thèng nhÊt, kh«ng thÓ t¸ch rêi cña sù nghiÖp x©y dùng ®ã, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®± tõng nãi “Môc ®Ých cña C NXH lµ g× ? Nãi mét c¸ch ®¬n gi¶n dÔ hiÓu lµ: Kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt v¯ tinh thÇn cho nh©n d©n, m¯ tr­íc hÕt l¯ nh©n d©n lao ®éng”. V¯ Ng­êi nh¾c nhë chóng ta “Ph°i lu«n lu«n nhí r´ng ®iÒu quan träng bËc nhÊt trong kÕ ho¹ch kinh tÕ cña chóng ta hiÖn nay lµ nh»m c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n”. T¹i héi nghÞ lÇn thø t- BCH TW kho¸ VII §¶ng ta ®· ®Ò ra vµ th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ viÖc ph¸t triÓn con ng-êi ViÖt Nam toµn diÖn víi t- c¸ch lµ ®éng lùc cña sù nghiÖp x©y dùng x± héi míi, ®ång thêi l¯ môc tiªu cña CNXH. “§ã l¯ con ng-êi ph¸t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, c-êng tr¸ng vÒ thÓ lùc, phong phó vÒ tinh thÇn, trong s²ng vÒ ®³o ®øc”. Ph²t triÓn con ng­êi ViÖt Nam to¯n diÖn- ®ã còng chÝnh lµ ®éng lùc, lµ môc tiªu nh©n ®¹o cña sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc mµ chóng ta ®ang tõng b-íc tiÕn hµnh. Bëi lÏ, ng-êi lao ®éng n-íc ta ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi vµ trong sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc theo c¬ chÕ thÞ tr-êng, cã sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng XHCN th× chÊt l-îng cña ng-êi lao ®éng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh. Thùc tiÔn ®· chøng tá r»ng kh«ng cã ng-êi lao ®éng chÊt l-îng cao, chóng ta kh«ng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ ®-a ®Êt n-íc tho¸t khái nghÌo nµn l¹c hËu. Nh-ng còng chÝnh nghÌo nµn l¹c hËu kinh tÕ mµ chÊt l-îng cña ng-êi lao ®éng n-íc ta ch-a cao. §Ó cã thÓ ®ét ph¸ ra khái vßng luÈn quÈn ®ã vµ t¹o ra ®µ ph¸t triÓn cho b-íc ®i tiÕp theo cña sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa, th× mét n-íc ®ang ë t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn nh- n-íc ta kh«ng thÓ kh«ng x©y dùng mét chÝnh s¸ch ph¸t triÓn l©u bÒn, cã tÇm nh×n xa tr«ng réng, ph¸t triÓn con ng-êi n©ng cao dÇn chÊt l-îng cña ng-êi lao ®éng. Qua ph©n tÝch trªn, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng b-íc sang thêi kú ph¸t triÓn míi- ®Èy m¹nh sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc theo ®Þnh h-íng XHCN, chóng ta ph¶i lÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ng-êi ViÖt Nam hiÖn ®¹i lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng, ph¶i g¾n t¨ng tr-ëng kinh tÕ víi c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, ph¸t triÓn v¨n ho¸, gi¸o dôc, thùc 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi. NÕu C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa lµ v× sù ph¸t triÓn con ng-êi ViÖt Nam toµn diÖn th× con ng-êi ph¶i ®-îc coi lµ gi¸ trÞ tèi cao môc ®Ých cña sù nghiÖp ®Çy khã kh¨n phøc t¹p nh-ng lµ tÊt yÕu ®ã. II/ Thùc tr¹ng vÒ nguån lùc con ng-êi vµ vÊn ®Ò ph¸t triÓn nguån lùc con ng-êi trong C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam Chóng ta tiÕn hµnh C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc víi thÕ m¹nh lín nhÊt hiÖn cã lµ lùc l-îng lao ®éng ®«ng ®¶o. §©y lµ c¬ së ®Ó §¶ng ta x¸c ®Þnh nguån lùc c¬ b¶n nhÊt ®Ó C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc lµ nguån nh©n lùc. Tuy nhiªn víi lùc l-îng lao ®éng hiÖn cã th× ch-a thÓ ®¸p øng ®-îc nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ trong giai ®o¹n míi. ViÖc ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng nguån lùc con ng-êi lµ c¬ së thùc tiÔn quan träng ®Ó t×m ra nh÷ng ph-¬ng h-íng, gi¶i ph¸p ph¸t triÓn vµ sö dông h÷u hiÖu nguån lùc con ng-êi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n-íc. Xem xÐt nguån lùc con ng-êi hiÖn nay kh«ng chØ c¨n cø vµo nh÷ng tiªu chÝ vÒ sè l-îng vµ chÊt l-îng, nh÷ng mÆt tÝch cùc còng nhmÆt h¹n chÕ mµ cßn ph¶i thÊy ®-îc t×nh h×nh ph¸t triÓn con ng-êi trong ho¹t ®éng thùc tiÔn. Còng cÇn ph¶i hiÓu râ nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn, x· héi ®ang t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn nguån lùc con ng-êi vµ dù b¸o ®-îc xu h-íng ph¸t triÓn cña nã trong t-¬ng lai, ph¶i thÊy c¶ nh÷ng biÕn ®æi trong thang gi¸ trÞ cña nã ë thêi kú ®æi míi, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng XHCN. HiÖn nay, ngoµi chØ sè tæng thu nhËp quèc d©n trªn ®Çu ng-êi, ®Ó ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña mét quèc gia nµo ®ã ng-êi ta cßn c¨n cø vµo chØ sè ph¸t triÓn ng-êi cña n-íc ®ã (HDI), nã cho phÐp xÐt cô thÓ cuéc sèng, chÊt l-îng cuéc sèng cña tõng ng-êi vµ céng ®ång. Theo c¸ch ®ã, tiªu chÝ ph¸t triÓn ng-êi cña n-íc ta hiÖn nay ®øng thø 120 trªn tæng sè 174 n-íc trªn thÕ giíi. Chóng ta vui mõng tr-íc thµnh tùu 10 n¨m ®æi míi võa qua, nã cã ý nghÜa quan träng trong mäi lÜnh vùc. Nhê cã th¾ng lîi lín ®ã, ®Êt n-íc ®· tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÕ nghiªm träng vµ kÐo dµi, tuy cßn mét sè mÆt ch-a v÷ng 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ch¾c, song ®· t¹o ®-îc tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó chuyÓn sang thêi kú ph¸t triÓn míi, thêi kú ®Èy m¹nh C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ, æn ®Þnh chÝnh trÞ, chóng ta cßn thu ®-îc mét sè thµnh tùu to lín trªn c¸c lÜnh vùc v¨n ho¸, x· héi, gi¸o dôc, ®µo t¹o.v.v.. Tuy vËy, c«ng cuéc C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc l¹i ®ang ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu bøc b¸ch vµ s©u réng h¬n. N-íc ta cßn nghÌo nµn l¹c hËu, ®ang trong t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, trong khi ®ã l¹i ch-a thùc hiÖn tèt cÇn kiÖm trong s¶n xuÊt, tiÕt kiÖm trong tiªu dïng, g©y nh÷ng ¶nh h-ëng kh«ng tèt ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña nh©n d©n lao ®éng.Trªn lÜnh vùc x· héi vÉn cßn nhiÒu tiªu cùc vµ nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i gi¶i quyÕt ®ã lµ: N¹n tham nhòng, sù ph©n ho¸ giµu nghÌo, thiÕu viÖc lµm, chÊt l-îng gi¸o dôc ®µo t¹o, phôc vô y tÕ cßn thÊp, t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr-êng sinh th¸i, v¨n ho¸ phÈm ®éc h¹i ®ang cßn lan trµn vµ c¸c tÖ n¹n x· héi ph¸t triÓn. Nh÷ng vÊn ®Ò ®ã còng g©y ¶nh h-ëng xÊu ®Õn sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch con ng-êi ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay. C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ c«ng cuéc x©y dùng kinh tÕ mµ chÝnh lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi con ng-êi s©u s¾c trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, nh»m lµm cho x· héi ph¸t triÓn lªn mét tr¹ng th¸i míi vÒ chÊt. V× vËy, nã ®ßi hái ph¶i cã nguån nh©n lùc ®ñ vÒ sè l-îng, m¹nh vÒ chÊt l-îng, thùc sù lµ ®éng lùc cña ph¸t triÓn. ¦u ®iÓm næi bËt cña con ng-êi ViÖt Nam lµ mang trong m×nh nh÷ng phÈm chÊt truyÒn thèng quÝ b¸u: Anh dòng trong chiÕn ®Êu, cÇn cï, bÒn bØ, dÎo dai trong lao ®éng, cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o vµ thÝch øng nhanh.v.v.. Nh÷ng phÈm chÊt nµy thÓ hiÖn tr×nh ®é, n¨ng lùc trÝ tôª cña ng-êi lao ®éng phô hîp víi tèc ®é ph¸t triÓn cña con ng-êi hiÖn ®¹i. Tuy nhiªn, lùc l-îng lao ®éng dåi dµo cïng víi lßng nhiÖt t×nh c¸ch m¹ng, th× ch-a ®ñ tiÕn hµnh C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa. Sù ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc trong giai ®o¹n hiÖn nay ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng con ng-êi cã trÝ tuÖ khoa häc, tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cao, cã ý chÝ chiÕn th¾ng nghÌo nµn, l¹c hËu, tÝnh n¨ng ®éng th¸o v¸t, lu«n lu«n thÝch øng víi hoµn c¶nh, cã ý thøc ph¸p luËt, b¶n lÜnh l·nh ®¹o, nghÖ thuËt qu¶n lý, kü thuËt kinh doanh.v.v.. Song, h¹n chÕ cña nguån lùc con ng-êi ViÖt Nam-®éng lùc cña C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa- thÓ hiÖn ë c¶ vÒ sè l-îng vµ chÊt l-îng. HiÖn nay, ë n-íc ta míi chØ cã kho¶ng 5% d©n sè ë 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®é tuæi tõ 18 ®Õn 23 ®ang häc trong c¸c tr-êng ®¹i häc, cao ®¼ng vµ THCN vµ d¹y nghÒ. Trong toµn bé ®éi ngò lao ®éng míi cã gÇn 12% qua ®µo t¹o, sè l-îng c«ng nh©n kü thuËt lµ c¸n bé chuyªn m«n kü thuËt ®Õn nay míi cã gÇn 2,5 triÖu ng-êi, trong ®ã 20% cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ cao ®¼ng, 0,3% cã tr×nh ®é trªn ®¹i häc. Nh×n chung, mÆt b»ng d©n trÝ ë n-íc ta cßn thÊp, sè ng-êi ®-îc ®µo t¹o cã tr×nh ®é tay nghÒ cao còng nh- cã häc vÊn ®¹i häc vµ sau ®¹i häc cßn qu¸ Ýt, cßn thiÕu nhiÒu c¸n bé Khoa häc- C«ng nghÖ vµ chuyªn gia giái. Trong khi ®ã, do nhiÒu nguyªn nh©n, t×nh tr¹ng hÉng hôt vÒ kiÕn thøc, bÊt cËp vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n, nghiÖp vô trong ®éi ngò c¸n bé, viªn chøc cßn kh¸ phæ biÕn. §ang cã t×nh tr¹ng l·o ho¸ c¶ vÒ tuæi t¸c vµ tri thøc ë ®éi ngò c¸n bé khoa häc, sù yÕu kÐm vÒ kü n¨ng thùc hµnh, kh¶ n¨ng øng dông kiÕn thøc vµo cuéc sèng cña tuæi trÎ. Bªn c¹nh ®ã, qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ theo c¬ chÕ thÞ tr-êng vµ më réng giao l-u quèc tÕ ®ang mang c¶ mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc vµo qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn t©m lý, ý thøc t- t-ëng, ®¹o ®øc cña con ng-êi ViÖt Nam. Nh÷ng ®iÒu kiÖn sèng vµ lµm viÖc cßn khã kh¨n, thiÕu thèn c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn, vÊn ®Ò vÖ sinh m«i tr-êng vµ b¶o hé lao ®éng ch-a tèt.v.v.. ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng èm ®au, thiÕu dinh d-ìng, bÖnh nghÒ nghiÖp vµ tai n¹n vÉn cßn ë møc cao. C- mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tÕ cßn nhiÒu vÊn ®Ò tån ®äng nan gi¶i nh- trªn, ®Ó ph¸t huy tèi ®a nh÷ng thÕ m¹nh s½n cã vµ ®Èy lïi nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña nguån lùc con ng-êi trong qu¸ tr×nh C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i hãa- ®ßi hái mçi chóng ta ph¶i ®-a ra ®-îc nh÷ng ph-¬ng h-íng gi¶i ph¸p thÝch hîp nh»m ph¸t huy nh©n tè con ng-êi, ph¸t triÓn con ng-êi phôc vô sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸HiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc. Cã thÓ nãi ®Õn mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ sau: Thø nhÊt, vÒ nhËn thøc chóng ta ph¶i nhËn râ rµng chiÕn l-îc trong c¹nh tranh quèc tÕ gay g¾t lµ vÊn ®Ò nh©n tµi. Sù c¹nh tranh tæng hîp cña mét ®Êt n-íc trong thêi ®¹i hiÖn nay kh«ng t¸ch rêi víi viÖc n©ng cao ph¸t huy n¨ng lùc néi sinh, tè chÊt trÝ tuÖ cña hµng triÖu ng-êi lao ®éng ë tuyÕn ®Çu s¶n xuÊt. V× thÕ, tr-íc hÕt ph¶i lµm tèt c«ng t¸c c¸n bé, ®Ó hä cã nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ ®óng ®¾n. Ng-êi c¸n bé cÇn ph¶i biÕt vÞ trÝ nhiÖm vô cÇn tËp trung cña m×nh, kh«ng 20