Tài liệu Nghiên cứu xây dựng hệ thống chỉ tiêu kinh tế tổng hợp theo vùng lãnh thổ ở việt nam

§Ò tµi khoa häc Sè: 02-2003 Nghiªn cøu x©y dùng hÖ thèng chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp theo vïng l∙nh thæ ë ViÖt Nam 1. CÊp ®Ò tµi : Tæng côc 2. Thêi gian nghiªn cøu : 2003 3. §¬n vÞ chñ tr× : Vô HÖ thèng Tµi kho¶n Quèc gia 4. §¬n vÞ qu¶n lý : Tæng côc Thèng kª 5. Chñ nhiÖm ®Ò tµi : CN. NguyÔn V¨n N«ng 6. Nh÷ng ng−êi phèi hîp nghiªn cøu: CN. Hoµng Ph−¬ng TÇn CN. §µo Ngäc L©m CN. NguyÔn V¨n Minh CN. NguyÔn B¸ Kho¸ng CN. Lª Ngäc Can CN. TrÞnh Quang V−îng ThS. NguyÔn BÝch L©m CN. Ph¹m Thµnh §¹o CN. §Æng ThÞ Søc CN. Bïi Trinh CN. D−¬ng M¹nh Hïng 7. KÕt qu¶ b¶o vÖ: lo¹i kh¸ 30 I. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña viÖc tÝnh chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp cña hÖ thèng tµi kho¶n quèc gia theo vïng l∙nh thæ (Vïng l·nh thæ ë ®©y ®−îc hiÓu lµ trong mçi vïng l·nh thæ bao gåm mét sè tØnh, thµnh phè hoÆc chØ lµ mét tØnh, thµnh phè theo ®Þa giíi hµnh chÝnh) 1. Mét sè kh¸i niÖm vÒ vïng l·nh thæ vµ vïng l·nh thæ kinh tÕ hµnh chÝnh tØnh, thµnh phè. a. Vïng l∙nh thæ kinh tÕ hµnh chÝnh Vïng l·nh thæ kinh tÕ hµnh chÝnh lµ mét bé phËn l·nh thæ kinh tÕ quèc gia ®−îc ph©n chia hîp lý nhÊt vÒ mÆt dÞa lý, d©n c− vµ c¸c tiÒm n¨ng kÝnh tÕ, c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Ó nh»m vµo môc ®Ých ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ b¶o vÖ tæ quèc, ®−îc ®Æt d−íi sù qu¶n lý cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn nhµ n−íc theo quy ®Þnh cña hiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt. Vïng l·nh thæ kinh tÕ hµnh chÝnh cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau: l. Cã ranh giíi x¸c ®Þnh (hoÆc mang tÝnh chÊt ph¸p lý hoÆc mang tÝnh chÊt −íc ®Þnh) 2. Tån t¹i c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn t−¬ng ®èi ®ång nhÊt, hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng c¬ së vËt chÊt kü thuËt do con ng−êi ®· t¹o dùng vµ cã c¸c ®iÓm d©n c−. 3. Vïng lµ l·nh thæ kinh tÕ hµnh chÝnh tØnh, thµnh phè th× cã cÊu tæ chøc mang tÝnh ®éc lËp t−¬ng ®èi vµ cã chøc n¨ng nhiÖm vô qu¶n lý hµnh chÝnh kinh tÕ - x· héi trªn l·nh thæ theo hiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt quy ®Þnh nh−: - X©y dùng quy ho¹ch vµ chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi; - X©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ng¾n vµ trung h¹n; - X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng; - Trùc tiÕp qu¶n lý hµnh chÝnh vÒ tµi nguyªn, m«i tr−êng, d©n c− vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi; qu¶n lý ng©n s¸ch trªn ®Þa bµn; - Qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña tØnh vµ thµnh phè, tæ chøc ®êi sèng nh©n d©n vµ cung cÊp dÞch vô c«ng cho nh©n d©n, gi÷ v÷ng trËt tù an ninh x· léi trªn ®Þa bµn; 31 - KiÓm tra viÖc thùc hiÖn luËt ph¸p, c¸c quy ®Þnh, quy chÕ, chÝnh s¸ch cña nhµ n−íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc vµ c«ng d©n. b. §èi víi cÊp vïng l∙nh thæ kinh tÕ lín: liªn tØnh, thµnh phè §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò trªn quy m« réng ®· tån t¹i kh¸i niÖm vïng lín (vïng liªn tØnh, thµnh phè) quy m« vµ sè l−îng vïng l·nh thæ kinh tÕ lín phô thuéc vµ yªu cÇu cña viÖc tæ chøc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc trong tõng thêi kú. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam th−êng chia c¸c vïng l·nh thæ kinh tÕ lín theo ranh giíi hµnh chÝnh tõ nhiÒu tØnh hîp l¹i ®Ó xö lý nh÷ng vÊn ®Ò liªn tØnh trªn ph¹m vi l·nh thæ réng lín víi môc ®Ých x©y dùng ®Þnh h−íng chiÕn l−îc chung cña c¶ n−íc vµ cña l·nh thæ... 1.2. Ph¹m vi, nguyªn t¾c vµ mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n trong viÖc tÝnh c¸c chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp cña SNA theo vïng a. Ph¹m vi tÝnh c¸c chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp cña SNA theo vïng - Theo ph¹m vi vÒ ®Þa giíi hµnh chÝnh tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng vµ quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi theo vïng l·nh thæ tØnh, thµnh phè. + Theo quyÕt ®Þnh cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ viÖc phª duyÖt quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Õn n¨m 2010 th× c¶ n−íc cã 8 vïng lín liªn tØnh, TP...; + Theo luËt tæ chøc cña Quèc héi vµ Héi ®ång Nh©n d©n còng nh− quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· léi cña tØnh vµ thµnh phè thuéc Trung −¬ng, c¶ n−íc cã 61 tØnh vµ thµnh phè thuéc Trung −¬ng. - Theo ph¹m trï s¶n xuÊt: + Bao gåm c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm vËt chÊt vµ dÞch vô h÷u Ých ®· ®−îc t¹o ra trong vïng (kÓ c¶ nh÷ng ho¹t ®éng nh−: Tù s¶n xuÊt c¸c n«ng s¶n phÈm ®Ó phôc vô tiªu dïng cña hé gia ®×nh, tù x©y dùng nhµ, tù chÕ biÕn l−¬ng thùc, thùc phÈm, tù dÖt may quÇn ¸o...). + Nh÷ng ho¹t ®éng sau ®©y kh«ng thuéc ph¹m trï s¶n xuÊt nh−: Sù ph¸t triÓn tù nhiªn cña c©y rõng, c¸ biÓn, s«ng, bu«n lËu ma tóy, m·i d©m, mª tÝn dÞ ®oan... 32 b. Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n khi tÝnh c¸c chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp cña SNA theo vïng - Nguyªn t¾c thèng nhÊt Khi tÝnh c¸c chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp cho mçi cÊp vïng (tõng tØnh, thµnh phè hoÆc vïng liªn tØnh, thµnh phè) ph¶i b¶o ®¶m sù thèng nhÊt c¶ vÒ ph¹m vi, néi dung, ph−¬ng ph¸p tÝnh, nguån th«ng tin vµ c¸c lo¹i ph©n tæ theo ngµnh, theo 3 khu vùc, theo lo¹i h×nh kinh tÕ, theo cÊp qu¶n lý,v.v... cña tõng chØ tiªu kh«ng chØ gi÷a c¸c vïng, c¸c tØnh vµ quèc gia, víi c¸c tiªu chuÈn vµ quy ®Þnh chung cña quèc tÕ. - Nguyªn t¾c ®¬n vÞ th−êng tró §¬n vÞ th−êng tró lµ bé phËn cÊu thµnh cña vïng l·nh thæ kinh tÕ, v× vËy, ''NÒn'' kinh tÕ theo vïng l·nh thæ còng lµ tËp hîp toµn bé c¸c ®¬n vÞ th−êng tró trong vïng. Trªn nguyªn t¾c cña ®¬n vÞ th−êng tró vµ ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña chÕ ®é b¸o c¸o vµ ®iÒu tra thèng kª, quy ®Þnh nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së lµ ®¬n vÞ th−êng tró cña vïng nÕu cã c¸c ®iÒu kiÖn sau: i. Lµ nh÷ng ®¬n vÞ c¬ së ®ang thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trong vïng tõ mét n¨m trë lªn bÊt kÓ ®¬n vÞ c¬ së ®ã cña ®Þa ph−¬ng, cña trung −¬ng hay liªn doanh ®Çu t− trùc tiÕp cña n−íc ngoµi. ii. §¬n vÞ cã ®Þa ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt hoÆc n¬i giao dÞch cè ®Þnh trong vïng ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, giao dÞch kinh tÕ vµ v¨n ho¸ ®êi sèng. iii. §¬n vÞ cã chñ thÓ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ (cã tæ chøc hoÆc ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ), c¸c ho¹t ®éng ®êi sèng v¨n ho¸ trong vïng. iv. Mét ®¬n vÞ c¬ së chØ ®−îc coi lµ ®¬n vÞ th−êng tró duy nhÊt ë mét tØnh, thµnh phè vµ vïng liªn tØnh, thµnh phè. 1.3. §¬n vÞ th−êng tró cña vïng ®−îc quy ®Þnh cô thÓ nh− sau: 1.3.1. Hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n d©n c−. Hé gia ®×nh cã nhµ hoÆc n¬i ®Ó sinh sèng th−êng xuyªn hoÆc ®Þa ®iÓm sinh sèng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong vïng tõ l n¨m trë lªn lµ th−êng tró cña vïng. 33 D©n c− vµ ng−êi lao ®éng lµm viÖc, ho¹t ®éng theo c¸c h×nh thøc sau ®©y vÉn ®−îc coi lµ d©n c− th−êng tró cña vïng: 1.3.2. C¸c ®¬n vÞ doanh nghiÖp (xÝ nghiÖp, c«ng ty, tæng c«ng ty, hîp t¸c x∙ vµ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cã t− c¸ch ph¸p nh©n vµ b¸n t− c¸ch ph¸p nh©n) trong i. C¸c ®¬n vÞ thuéc quyÒn qu¶n lý cña tØnh, thµnh phè (cã h¹ch to¸n ®éc lËp hoÆc kh«ng cã h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp nh−ng cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc lao ®éng, s¶n l−îng s¶n phÈm hoÆc doanh thu hoÆc chi phÝ) ®ang ho¹t ®éng kinh tÕ trong tØnh, thµnh phè (hoÆc trong vïng) mµ d−íi c¸c ®¬n vÞ nµy kh«ng cã ®¬n vÞ c¬ së theo nh− quy ®Þnh ë ®iÓm iv. môc 2 phÇn III ë trªn. ii C¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp thuéc quyÒn qu¶n lý cña c¸c bé, ngµnh trung −¬ng, c¸c tæng c«ng ty, c¸c vïng kh¸c vµ ®Çu t− n−íc ngoµi ®ang ho¹t ®éng kinh tÕ trong vïng mµ d−íi c¸c ®¬n vÞ nµy kh«ng cã ®¬n vÞ c¬ së theo nh− quy ®Þnh ë ®iÓm iv môc 2 phÇn III ë trªn. iii. C¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh tÕ phô thuéc hoÆc phô trî cña c¸c bé, ngµnh, c¸c Tæng C«ng ty vµ cña c¸c vïng kh¸c vµ ®Çu t− n−íc ngoµi ®ang ho¹t ®éng kinh tÕ trong vïng, mµ cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc mét sè chØ tiªu c¬ b¶n nh− lao ®éng, s¶n l−îng s¶n phÈm, hoÆc doanh thu hoÆc chi phÝ. iv. §èi víi bé phËn v¨n phßng cña c¸c Tæng c«ng ty, C«ng ty ®ãng ë ®©u th× quy −íc bé phËn v¨n phßng nµy lµ ®¬n vÞ th−êng tró cña vïng mµ v¨n phßng ®ã ®ãng. v. NÕu mét tØnh vµ thµnh phè nµo ®ã cã mét bé phËn lµ v¨n phßng ®¹i diÖn hoÆc ban ®¹i diÖn ë t¹i vïng víi chøc n¨ng giao dÞch kh«ng s¶n xuÊt kinh doanh, kh«ng h¹ch to¸n, mäi nghÜa vô vµ quyÒn lîi ®Òu phô thuéc vµo c«ng ty mÑ, quy −íc bé phËn nµy vÉn thuéc ®¬n vÞ th−êng tró cña vïng cã c«ng ty mÑ. vi. §èi víi c¸c ®¬n vÞ ho¹t ®éng vËn t¶i nh− c«ng ty, doanh nghiÖp vËn t¶i cã nhiÒu bé phËn ho¹t ®éng trªn nhiÒu ®Þa bµn kh¸c nhau nh−: C¸c ®éi l¸i tµu thuû, phi hµnh ®oµn hµng kh«ng hoÆc c¸c ®éi ®iÒu hµnh c¸c ph−¬ng tiÖn giao th«ng kh¸c, ho¹t ®éng mét phÇn hay ®a phÇn thêi gian n»m ë ngoµi vïng th× quy −íc vÉn ®−îc tÝnh lµ ®¬n vÞ th−êng tró cña vïng cã ®¬n vÞ vËn t¶i hay c«ng ty qu¶n lý trùc tiÕp c¸c ®éi l¸i vµ ®iÒu hµnh c¸c ph−¬ng tiÖn giao th«ng kÓ trªn. 34 1.3.3. C¬ quan nhµ n−íc vµ c¬ quan tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ x∙ héi... trong vïng ®−îc quy ®Þnh nh− sau i. TÊt c¶ c¸c c¬ quan nhµ n−íc vµ c¸c c¬ quan tæ chøc chÝnh trÞ, chÝnh trÞ x· héi, tæ chøc x· héi, nh−: C¸c c¬ quan cña quèc héi, cña Chñ tÞch n−íc, chÝnh phñ, c¸c bé, c¬ quan ngang bé, c¬ quan trùc thuéc chÝnh phñ, c¸c côc, vô, viÖn, c¸c c¬ quan §¶ng, ®oµn thÓ vµ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ x· héi, c¸c c¬ quan trung −¬ng kh¸c, c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp, c¸c së, ty, ban ngµnh vµ c¸c c¬ quan thuéc chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng: TØnh, thµnh phè, huyÖn, x· vµ ph−êng, c¸c c¬ quan an ninh quèc phßng ®ang ®ãng vµ ho¹t ®éng trªn l·nh thæ vïng nµo trªn 1 n¨m th× ®−îc coi lµ ®¬n vÞ th−êng tró cña vïng ®ã. §èi víi c¬ quan qu¶n lý ngµnh däc nh− Thèng kª, Ng©n hµng... th× c¸c c¬ quan ®ãng ë vïng nµo lµ ®¬n vÞ th−êng tró cña vïng ®ã. ii. §èi víi c¬ quan sø qu¸n, l·nh sù qu¸n, c¸c c¨n cø qu©n sù vµ c¸c c¬ quan kh¸c cña chÝnh phñ n−íc ngoµi ®ãng trong l·nh thæ vïng nµo cho dï thêi gian kÐo dµi nhiÒu n¨m còng kh«ng ®−îc coi lµ ®¬n vÞ th−êng tró cña vïng ®ã. Cßn cña ViÖt Nam ®ãng ë n−íc ngoµi th× coi lµ th−êng tró cña vïng cã Bé ngo¹i giao ®ãng. 1.3.4. §¬n vÞ, c¬ quan kh«ng v× lîi nhuËn trong vïng §¬n vÞ hay c¬ quan kh«ng v× lîi nhuËn nh−: C¸c héi nghÒ nghiÖp, héi kinh doanh vµ nghiÖp chñ, héi tõ thiÖn, héi c«ng ®øc, c¸c tæ chøc t«n gi¸o,... cã v¨n phßng ®ãng ë vïng nµo lµ ®¬n vÞ th−êng tró t¹i vïng ®ã. Trong tr−êng lîp mét ®¬n vÞ ho¹t ®éng kh«ng v× môc ®Ých kinh doanh lÊy lêi tiÕn hµnh ho¹t ®éng trªn ph¹m vi toµn quèc hoÆc liªn vïng, th× c¨n cø vµo ®é dµi thêi gian mµ ®¬n vÞ hoÆc chi nh¸nh cña tæ chøc ®ã ®ãng ë vïng nµo th× thuéc vÒ ®¬n vÞ th−êng tró ë vïng ®ã. 1.4. Mét sè ph©n tæ chñ yÕu øng dông trong viÖc biªn so¹n c¸c chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp theo vïng l·nh thæ. a. Ph©n ngµnh kinh tÕ Ph©n ngµnh kinh tÕ quèc d©n lµ ph©n lo¹i c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cïng chung tÝnh chÊt ®−îc thùc hiÖn bëi c¸c ®¬n vÞ ho¹t ®éng s¶n xuÊt nã kh«ng ph©n biÖt lo¹i h×nh së h÷u, lo¹i h×nh ph¸p nh©n vµ lo¹i h×nh kinh tÕ trong tµi kho¶n 35 quèc gia n¨m 1993 cña Liªn hîp quèc còng ®· ghi: ''Ngµnh bao gåm mét nhãm c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn cïng mét lo¹i ho¹t ®éng hay c¸c ho¹t ®éng t−¬ng tù'' Ph©n ngµnh kinh tÕ ¸p dông cho tÝnh c¸c chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp theo vïng l·nh thæ hµnh chÝnh tØnh, thµnh phè hay vïng l·nh thæ kinh tÕ liªn tØnh ë ViÖt Nam ®−îc thèng nhÊt quy ®Þnh dùa theo B¶ng ph©n ngµnh chuÈn cña V.N (VSIC) trong NghÞ ®Þnh sè 75/CP-N§, ngµy 27 th¸ng 10 n¨m 1993 cña ChÝnh phñ. Tuy nhiªn ®èi víi c¸c tæ chøc §¶ng, ®oµn thÓ sau ®©y quy −íc xÕp vµo ho¹t ®éng QLNN, ANQP vµ b¶o ®¶m x· héi b¾t buéc: - §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam - Tæng Liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam - Héi Liªn hiÖp Phô n÷ ViÖt Nam - §oµn Thanh niªn céng s¶n HCM - MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam - Héi N«ng d©n ViÖt Nam - Héi Cùu chiÕn binh b. Ph©n ngµnh s¶n phÈm Ph©n ngµnh s¶n phÈm ¸p dông cho tÝnh c¸c chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp theo vïng l·nh thæ hµnh chÝnh tØnh, thµnh phè hoÆc vïng l·nh thæ kinh tÕ liªn tØnh quy ®Þnh thèng nhÊt víi b¶ng ph©n ngµnh s¶n phÈm cña ViÖt Nam hiÖn hµnh. c. Ph©n theo lo¹i h×nh kinh tÕ Ph©n theo lo¹i h×nh kinh tÕ ®−îc ¸p dông thèng nhÊt theo c¸c chØ tiªu thèng kª kinh tÕ tæng hîp theo 5 lo¹i h×nh kinh tÕ sau: (l) Kinh tÕ nhµ n−íc, gåm c¸c ®¬n vÞ sau: - C¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc (DN nhµ n−íc Trung −¬ng vµ DN nhµ n−íc ®Þa ph−¬ng) - C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n nhµ n−íc; - C«ng ty cæ phÇn Nhµ n−íc; 36 - C¬ quan nhµ n−íc; - §¬n vÞ sù nghiÖp c«ng; - §¬n vÞ sù nghiÖp b¸n c«ng; - §¬n vÞ tæ chøc chÝnh trÞ; - §¬n vÞ tæ chøc chÝnh trµ x· héi; - §¬n vÞ tæ chøc chÝnh trÞ x· héi- nghÒ nghiÖp cña Nhµ n−íc; - §¬n vÞ tæ chøc x· héi vµ c¸c ®¬n vÞ kh¸c cña Nhµ n−íc. (2) Kinh tÕ tËp thÓ, bao gåm: - §¬n vÞ kinh tÕ tËp thÓ (gåm c¸c hîp t¸c x· ®−îc ®¨ng ký thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo luËt hîp t¸c x·; Liªn hiÖp hîp t¸c x· lµ tæ chøc kinh tÕ ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c HTX); - §¬n vÞ sù nghiÖp d©n lËp; - §¬n vÞ tæ chøc x· héi- nghÒ nghiÖp ngoµi Nhµ n−íc; - §¬n vÞ tæ chøc x· héi kh¸c ngoµi Nhµ n−íc. (3) Kinh tÕ c¸ thÓ, gåm c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¸ thÓ nh−: hé s¶n xuÊt kinh doanh thuéc c¸c khu vùc n«ng, l©m, thuû s¶n, c«ng nghiÖp, x©y dùng, dÞch vô kh«ng tham gia hîp t¸c x· ®−îc thµnh lËp theo luËt HTX vµ ch−a ®¨ng ký thµnh lËp doanh nghiÖp; (4) Kinh tÕ t− nh©n, bao gåm: - C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n t− nh©n; - C«ng ty cæ phÊn ngoµi Nhµ n−íc; - C«ng ty hîp doanh; - C¸c doanh nghiÖp t− nh©n. (5) Kinh tÕ cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi: XÕp vµo lo¹i nµy c¸c doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t− n−íc ngoµi vµ doanh nghiÖp liªn doanh, ®−îc ®¨ng ký thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo LuËt ®Çu t− n−íc ngoµi, bao gåm c¸c ®¬n vÞ sau: 37 - Doanh nghiÖp cã 100% vèn n−íc ngoµi - Liªn doanh gi÷a n−íc ngoµi víi doanh nghiÖp Nhµ n−íc; - Liªn doanh gi÷a n−íc ngoµi víi doanh nghiÖp vµ ®¬n vÞ kh¸c ë trong n−íc. d. Ph©n theo cÊp qu¶n lý Ph©n tæ theo cÊp qu¶n lý: T¦, ®Þa ph−¬ng ®Çu t− n−íc ngoµi ®èi víi tõng tØnh, thµnh phè, vïng l·nh thæ rÊt quan träng v× nã phôc vô cho viÖc nghiªn cøu c¬ cÊu kinh tÕ, tèc ®é t¨ng tr−ëng... kh«ng chØ cho toµn bé mµ t¸ch ra tõng phÇn T¦ riªng, ®Þa ph−¬ng riªng vµ ®Çu t− n−íc ngoµi riªng. 1.5. VÊn ®Ò gi¸ c¶ trong viÖc biªn so¹n c¸c chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp theo vïng VÒ nguyªn t¾c c¸c chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp theo vïng l·nh thæ hµnh chÝnh tØnh, thµnh phè, hay vïng l·nh thæ liªn tØnh, thµnh phè ®−îc tÝnh theo 2 lo¹i gi¸: gi¸ so s¸nh vµ gi¸ thùc tÕ a. Gi¸ thùc tÕ Gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh giao dÞch trao ®æi thùc tÕ cña n¨m b¸o c¸o (hay nãi kh¸c lµ s¶n phÈm vËt chÊt vµ dÞch vô cña tõng ngµnh ho¹t ®éng thùc hiÖn b¸n theo gi¸ nµo th× tÝnh theo gi¸ ®ã ë thêi ®iÓm trao ®æi). b. Gi¸ so s¸nh Gi¸ so s¸nh n¨m gèc lµ lÊy gi¸ thùc tÕ cña mét n¨m nµo ®ã ®−îc chän lµm gèc (gäi lµ n¨m c¬ b¶n), trªn c¬ së ®ã tÝnh ®æi c¸c chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp cña c¸c n¨m kh¸c theo gi¸ n¨m gèc ®−îc chän, nh»m lo¹i trõ sù ¶nh h−ëng vµ biÕn ®éng cña gi¸ c¶ qua c¸c n¨m ®Ó nghiªn cøu sù thay ®æi thuÇn vÒ khèi l−îng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu mµ ng−êi ta chän n¨m lµm gèc, trong thùc tÕ cã thÓ ng−êi ta chän n¨m kinh tÕ æn ®Þnh hoÆc chän n¨m ®Çu cña thêi kú kÕ ho¹ch. Ph−¬ng ph¸p chuyÓn ®æi gi¸ thùc tÕ n¨m b¸o c¸c vÒ gi¸ so s¸nh n¨m gèc chñ yÕu th«ng qua hÖ thèng chØ sè gi¸ thÝch hîp cho tõng ngµnh, tõng lo¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt tõng chØ tiªu tÝnh chuyÓn. Ph−¬ng ph¸p tÝnh chuyÓn c¸c chØ tiªu 38 kinh tÕ tæng hîp theo gi¸ so s¸nh cña tõng ngµnh sÏ ®−îc giíi thiÖu theo tõng ngµnh cô thÓ ë phÇn II 1.6. Kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ mét sè chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp theo vïng a. Tæng s¶n phÈm vïng (GRP) GRP vïng lµ tæng s¶n phÈm vïng (®−îc viÕt t¾t tõ thuËt ng÷ tiÕng Anh: Gross Regional Product) trong mét tõ kh¸c ng−êi ta vÉn quen gäi lµ GDP vïng hay GDP trªn ®Þa bµn l·nh thæ (tØnh, thµnh phè hoÆc vïng liªn tØnh, thµnh phè). Kh¸i niÖm tæng s¶n phÈm vïng: Tæng s¶n ph©n vïng (GRP) lµ tæng gi¸ trÞ míi t¨ng thªm cña toµn bé s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ dÞch vô ®−îc t¹o ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh th−êng lµ quý, 6 th¸ng vµ mét n¨m trªn ph¹m vi mét vïng l·nh thæ nh−: Vïng l·nh thæ theo ®Þa giíi hµnh chÝnh tØnh, thµnh phè hay vïng l·nh thæ kinh tÕ liªn tØnh, thµnh phè cña mét n−íc, kh«ng ph©n biÖt nguån vèn vµ chñ së h÷u trong vïng hay ngoµi vïng ®−îc tÝnh theo c¸c ph−¬ng ph¸p: * Ph−¬ng ph¸p s¶n xuÊt: GRP b»ng tæng gi¸ trÞ t¨ng thªm cña tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ trªn vïng l·nh thæ céng víi thuÕ nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô (ph¸t sinh tõ c¸c ®¬n vÞ th−êng tró trong vïng l·nh thæ) HoÆc viÕt b»ng c«ng thøc sau: GRP= Tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt (GRO) - Chi phÝ trung gian vïng (RIC) + ThuÕ nhËp khÈu vïng GRP gåm tæng hîp c¸c yÕu tè: tæng thu cña ng−êi lao ®éng, tæng thu nhËp hçn hîp, tæng sè thuÕ s¶n xuÊt, tæng khÊu hao TSC§ vµ tæng Gi¸ trÞ thÆng d− trong vïng b. Tæng gi¸ tri s¶n xuÊt vïng (GRO) Tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt vïng (®−îc viÕt t¾t GRO tõ thuËt ng÷ tiÕng Anh: Gross Regional Output) lµ toµn bé gi¸ trÞ cña c¶i vËt chÊt vµ dÞch vô do lao ®éng trong c¸c ngµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt x· héi t¹o ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh trªn ph¹m vi mét vïng l·nh thæ cña nÒn kinh tÕ quèc gia, kh«ng ph©n biÖt nguån vèn vµ chñ së h÷u trong vïng hay ngoµi vïng. 39 c. Chi phÝ trung gian vïng (RIC) Chi phÝ trung gian vïng (®−îc viÕt t¾t lµ RIC tõ thuËt ng÷ tiÕng Anh: Regional Intermediate Consumption) lµ mét bé phËn cÊu thµnh c¸c yÕu tè cña gi¸ trÞ s¶n xuÊt, nã bao gåm toµn bé chi phÝ vËt chÊt vµ dÞch vô ®−îc sö dông cho s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm vËt chÊt vµ dÞch vô kh¸c trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh trªn ph¹m vi vïng l·nh thæ. d. Gi¸ trÞ t¨ng thªm vïng (RVA) Gi¸ trÞ t¨ng thªm vïng (®−îc viÕt t¾t lµ RVA tõ thuËt ng÷ tiÕng Anh: Regional Value Added) lµ phÇn gi¸ trÞ míi cña s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô ®−îc t¹o ra trong tõng ngµnh s¶n xuÊt ë mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, 6 th¸ng, n¨m) trªn ph¹m vi cña mét vïng l·nh thæ nhÊt ®Þnh. Gi¸ trÞ t¨ng thªm vïng cña tõng ngµnh kinh tÕ b»ng hiÖu sè gi÷a gi¸ trÞ s¶n xuÊt vïng (GRO) vµ chi phÝ trung gian vïng (RIC) ThuÕ nhËp khÈu hµng hãa dÞch vô cña c¸c ®¬n vÞ th−êng tró ®ãng trong vïng ph¶i nép cho h¶i quan do ho¹t ®éng nhËp khÈu trong n¨m. 1.7. Thùc tr¹ng ¸p dông tÝnh mét sè chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp cña hÖ thèng tµi kho¶n quèc gia theo vïng Qua 10 n¨m ¸p dông hÖ thèng Tµi kho¶n quèc gia (SNA) ë ViÖt Nam, nh×n chung ®· cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ, ®· thùc sù lµ mét c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu trong nghiªn cøu vµ ph©n tÝch kinh tÕ vÜ m« cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n−íc theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa. TÝnh to¸n mét sè chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp chñ yÕu thuéc HÖ thèng Tµi kho¶n quèc gia ë cÊp tØnh, thµnh phè b−íc ®Çu ®· ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña c¸c cÊp uû §¶ng vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng trong viÖc: §¸nh gi¸ kÕt qu¶ s¶n xuÊt tæng hîp, tèc ®é t¨ng tr−ëng, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña l·nh thæ kinh tÕ hµnh chÝnh tØnh, thµnh phè; lµm c¬ së x©y dùng chiÕn l−îc, quy ho¹ch kÕ ho¹ch, ®Þnh ra nh÷ng chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cô thÓ trong chiÕn l−îc vµ chÝnh s¸ch chung cña §¶ng vµ Nhµ n−íc phï hîp víi ®Æc ®iÓm, tiÒm n¨ng cña mçi ®Þa ph−¬ng; tæ chøc ®iÒu hµnh vµ g¾n kÕt c¸c c¬ cÊu kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi thuéc c¸c ngµnh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c cÊp qu¶n lý kh¸c nhau ho¹t ®éng trªn l·nh thæ ®Ó t¹o nªn sù ph¸t triÓn theo c¬ cÊu kinh tÕ x· héi trªn l·nh thæ hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ cao, bÒn 40 v÷ng b¶o vÖ tµi nguyªn m«i tr−êng,... ViÖc tÝnh to¸n nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp theo vïng l·nh thæ hµnh chÝnh tØnh, thµnh phè còng ®ång thêi cung cÊp nh÷ng th«ng tin quan träng cho viÖc biªn so¹n HÖ thèng Tµi kho¶n Quèc gia cña toµn nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn viÖc ¸p dông tÝnh to¸n mét sè chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp chñ yÕu theo l·nh thæ hµnh chÝnh tØnh, thµnh phè còng ®· béc lé mét sè h¹n chÕ vµ thiÕu sãt. §ã lµ, chÊt l−îng sè liÖu ch−a cao, ®· béc lé râ nÐt nhÊt lµ: so s¸nh gi÷a sè liÖu thèng kª cña c¸c tØnh, thµnh phè b¸o c¸o víi sè liÖu cña c¶ n−íc cã sù sai lÖch nhau nhiÒu trªn hai gi¸c ®é tr¸i ng−îc nhau. Së dÜ cã nh÷ng tån t¹i trªn lµ do c¸c nguyªn nh©n sau: 1. Tæng côc Thèng kª ch−a h×nh thµnh quy tr×nh thu thËp th«ng tin, tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu phï hîp víi thùc tÕ qu¶n lý, h¹ch to¸n thèng kª vµ kÕ to¸n ë ViÖt Nam, ®Ó võa phï hîp víi c¸c chuÈn mùc quèc tÕ võa ®¸p øng yªu cÇu th«ng tin kinh tÕ ®èi víi tõng cÊp vïng l·nh thæ hµnh chÝnh. 2. C¸c Vô cña Tæng côc Thèng kª vµ c¸c Côc Thèng kª ch−a tu©n theo ®óng nguyªn t¾c “§¬n vÞ th−êng tró'' do quèc tÕ ®· quy ®Þnh khi tÝnh c¸c chØ tiªu tæng hîp cña HÖ thèng Tµi kho¶n quèc gia (SNA) cÇn ph¶i tu©n thñ. 3. Do thiÕu c¶ vÒ sè l−îng, c¶ vÒ n¨ng lùc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé thèng kª, nhÊt lµ c¸n bé chuyªn s©u vÒ Tµi kho¶n quèc gia ë cÊp tØnh vµ thµnh phè. 4. Do ý thøc chÊp hµnh luËt ph¸p trong lÜnh vùc Thèng kª - KÕ to¸n, c¸c chÕ ®é b¸o c¸o ®iÒu tra thèng kª cña c¸c c¬ së, c¸c cÊp, c¸c ngµnh ch−a nghiªm. 5. Kh«ng lo¹i trõ yÕu tè chñ quan, thµnh tÝch cña mét sè ®Þa ph−¬ng còng t¸c ®éng ®Õn tèc ®é t¨ng tr−ëng kh«ng s¸t thùc tÕ. 6. C¸c Vô chøc n¨ng cña Tæng côc ch−a t¨ng c−êng kiÓm tra, kiÓm so¸t chÆt chÏ tõ nguån th«ng tin, quy tr×nh tÝnh to¸n, ph−¬ng ph¸p tÝnh vµ chÊt l−îng sè liÖu cña c¸c tØnh, thµnh phè. 41 II. Ph−¬ng ph¸p biªn so¹n mét sè chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp theo vïng l∙nh thæ ë ViÖt Nam theo gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ so s¸nh 2.1. Theo gi¸ thùc tÕ 1. Ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c, c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp ®iÖn n−íc, n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp thñy s¶n, vËn t¶i b−u ®iÖn, x©y dùng, kinh doanh tµi s¶n vµ dÞch vô t− vÊn (kh«ng kÓ dÞch vô nhµ ë tù cã tù ë), ho¹t ®éng phôc vô c¸ nh©n céng ®ång (kh«ng kÓ phÇn chi tõ nguån ng©n s¸ch) l.1 Gi¸ trÞ s¶n xuÊt a. §èi víi khèi c¸c doanh nghiÖp a1. C«ng thøc tÝnh Gi¸ trÞ s¶n xuÊt = Doanh thu thuÇn vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô + trî cÊp s¶n phÈm + Thu do cho thuª thiÕt bÞ m¸y mãc cã ng−êi ®iÒu khiÓn vµ c¸c tµi s¶n kh¸c (kh«ng kÓ ®Êt) + Thu do b¸n phÕ liÖu thu håi s¶n phÈm tËn thu ®−îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt + Gi¸ trÞ c¸c m« h×nh c«ng cô... lµ tµi s¶n cè ®Þnh tù trang bÞ cho ®¬n vÞ (tµi s¶n tù trang tù chÕ) + céng chªnh lÖch (cuèi kú- ®Çu kú) thµnh phÈm tån kho, s¶n phÈm dë dang, hµng göi ®i b¸n + ThuÕ s¶n phÈm. a2. Nguån th«ng tin: LÊy sè liÖu trong b¸o c¸o quyÕt to¸n cña c¸c doanh nghiÖp theo chÕ ®é b¸o c¸o quyÕt to¸n cña Bé Tµi chÝnh. b. §èi víi kinh tÕ hé c¸ thÓ b1. §èi víi ngµnh C«ng nghiÖp, VËn t¶i b−u ®iÖn, XDCB, Kinh doanh tµi s¶n vµ dÞch vô t− vÊn, Phôc vô c¸ nh©n, céng ®éng, ho¹t ®éng dÞch vô ngµnh n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, thñy s¶n. b1.1. C«ng thøc: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt = Doanh thu thuÇn vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô + ThuÕ s¶n phÈm b.l.2. Nguån th«ng tin: Dùa vµo kÕt qu¶ ®iÒu tra ngoµi quèc doanh cña c¸c ho¹t ®éng trªn. 42 b.2. §èi víi ho¹t ®éng trång trät, ch¨n nu«i ngµnh n«ng nghiÖp, ngµnh l©m nghiÖp, ngµnh thñy s¶n. b.2.l. C«ng thøc chung ®Ó tÝnh GO: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt = S¶n l−îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú x §¬n gi¸ ng−êi s¶n xuÊt b×nh qu©n trong kú. b.2.1.1. §èi víi ho¹t ®éng ch¨n nu«i cña n«ng nghiÖp: S¶n l−îng s¶n phÈm ch¨n nu«i s¶n xuÊt trong kú = Träng l−îng thÞt h¬i cuèi kú - Träng l−îng thÞt h¬i ®Çu kú + Träng l−îng thÞt h¬i b¸n ra giÕt thÞt trong kú – Träng l−îng thÞt h¬i mua vµo trong kú. Trong ®ã: Träng l−îng thÞt h¬i ®Çu kú (cuèi kú) = Sè l−îng tõng lo¹i gia sóc ®Çu kú (cuèi kú) x träng l−îng b×nh qu©n 1 con tõng lo¹i. - §èi víi gia cÇm quy −íc: TÝnh toµn bé sè l−îng s¶n xuÊt ®−îc b¸n ra giÕt thÞt trong n¨m. - S¶n l−îng c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i kh¸c nh−: C¸c lo¹i con gièng b¸n ra lµm thùc phÈm hoÆc xuÊt khÈu, s¶n phÈm ch¨n nu«i kh«ng qua giÕt thÞt: trøng, s÷a,... s¶n phÈm cña c¸c vËt nu«i kh¸c: mËt ong, kÐn t»m... S¶n phÈm phô ch¨n nu«i lµ sè thùc tÕ thu ho¹ch vµ sö dông trong n¨m. b.2.1.2. §èi víi ho¹t ®éng l©n nghiÖp: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt = Gi¸ trÞ khai th¸c thu nhÆt + Tæng chi phÝ tu bæ, ch¨m sãc, c¶i t¹o, trång rõng tù nhiªn. b.2.2. Nguån th«ng tin Dùa vµo, ChÕ ®é b¸o c¸o thèng kª ®Þnh kú n«ng l©m nghiÖp vµ thñy s¶n ''Ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 657/2002/Q§- TCTK ngµy 02 ,th¸ng 10 n¨m 2002 cña Tæng côc tr−ëng Tæng côc Thèng kª vµ kÕt qu¶ §iÒu tra møc sèng d©n c− cña Tæng côc Thèng kª. 1.2. Chi phÝ trung gian treo gi¸ thùc tÕ a. §èi víi khèi doanh nghiÖp a.1. C«ng thøc: 43 Chi phÝ trung gian = Chi phÝ vËt chÊt + Chi phÝ dÞch vô = Chi phÝ nguyªn vËt liÖu + Chi phÝ nhiªn liÖu ®éng lùc + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi x kl + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c x k2 Trong ®ã: k1 k2 Chi phÝ trung gian trong chi phÝ dÞch vô mua ngoµi c¸c ®¬n vÞ ®iÒu tra Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi c¸c ®¬n vÞ ®iÒu tra = = Chi phÝ trung gian trong chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c c¸c ®¬n vÞ ®iÒu tra Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c c¸c ®¬n vÞ ®iÒu tra a2- Nguån th«ng tin: Chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu, nhiªn liÖu ®éng lùc, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c lÊy trong b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè cña c¸c doanh nghiÖp. HÖ suÊt k1, k2 lµ hÖ sè ®iÒu tra vÒ tµi kho¶n quèc gia ®· c«ng bè. b. §èi víi hé c¸ thÓ. b1. §èi víi ho¹t ®éng CN, vËn t¶i, b−u ®iÖn, XDCB, Phôc vô c¸ nh©n céng ®ång, kinh doanh tµi s¶n vµ dÞch vô t− vÊn, söa ch÷a m« t« xe m¸y vµ ®å dïng c¸ nh©n gia ®×nh. b1.1. C«ng thøc: Chi phÝ trung gian = Chi phÝ vËt chÊt + Chi phÝ dÞch vô = Chi phÝ nguyªn vËt liÖu + Chi phÝ nhiªn liÖu + Chi phÝ ®iÖn n−íc + Chi phÝ vËt chÊt kh¸c + Chi phÝ vËn t¶i thuª ngoµi + Chi phÝ b−u ®iÖn + Chi phÝ qu¶ng c¸o + Chi phÝ dÞch vô kh¸c. b1.2. Nguån th«ng tin: Dùa vµ kÕt qu¶ ®iÒu tra ngoµi quèc doanh vµ c¸c ngµnh vµ kÕt qu¶ ®iÒu tra tµi kho¶n quèc gia ®· c«ng bè. b.2. §èi víi ho¹t ®éng n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, thuû s¶n: b2.1. C«ng thøc 44 Chi phÝ trung gian = Chi phÝ vËt chÊt + Chi phÝ dÞch vô = Gièng + Ph©n bãn thøc ¨n ch¨n nu«i + Thuèc trõ s©u + Nhiªn liÖu + §iÖn + Dông cô nhá + Chi phÝ vËt chÊt kh¸c + Chi phÝ dÞch vô. b.2.2. Nguån th«ng tin Dùa vµo kÕt qu¶ ®iÒu tra ngoµi quèc doanh ngµnh n«ng l©m nghiÖp, ®iÒu tra møc sèng d©n c− cña Tæng côc Thèng kª, b¸o c¸o thèng kª ®Þnh kú n«ng l©m nghiÖp theo quyÕt ®Þnh sè 657/2002/Q§- TCTK ngµy 02/10/2002 cña Tæng côc tr−íng côc Thèng kª. 1.3. Gi¸ trÞ t¨ng thªm theo gi¸ thùc tÕ a. §èi víi c¸c thµnh phÇn doanh nghiÖp vµ thµnh phÇn hé c¸ thÓ a1. C«ng thøc: Gi¸ trÞ t¨ng thªm = Gi¸ trÞ s¶n xuÊt - Chi phÝ trung gian = Thu nhËp cña ng−êi 1ao ®éng (tiÒn l−¬ng, tiÒn tr¶ c«ng lao ®éng, trÝch b¶o hiÓm x· héi thay l−¬ng, thu nhËp kh¸c tõ s¶n xuÊt) + ThuÕ VAT + ThuÕ xuÊt khÈu + ThuÕ TT§B + KhÊu hao TSC§ + Thu nhËp hçn hîp tõ s¶n xuÊt + Gi¸ trÞ thÆng d−. Trong ®ã: - ThuÕ s¶n xuÊt gåm thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ s¶n xuÊt kh¸c. - ThuÕ s¶n xuÊt kh¸c gåm: thuÕ tµi nguyªn, thuÕ sö dông ®Êt trong n«ng nghiÖp, thuÕ m«n bµi, tiÒn cho thuª ®Êt. b. Nguån th«ng tin b1. §èi víi doanh nghiÖp. LÊy sè liÖu trong b¸o c¸o quyÕt to¸n cña doanh nghiÖp biÓu B02 - DV, thuyÕt minh b¸o c¸o víi c¸c hÖ sè bãc t¸ch trong ®iÒu tra tµi kho¶n quèc gia ®· c«ng bè. b2- §èi víi thµnh phÇn hé c¸ thÓ. LÊy sè liÖu trong kÕt qu¶ ®iÒu tra chuyªn ngµnh ngoµi nhµ n−íc hµng n¨m cña c¸c vô, chÕ ®é b¸o c¸o ®Þnh kú cña c¸c chuyªn ngµnh, v¸ c¸c hÖ sè bãc t¸ch phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm tõ c¸c chØ tiªu cña kÕ to¸n, lÊy kÕt qu¶ ®iÒu tra tµi kho¶n quèc gia ®· c«ng bè. 45 2. Ho¹t ®éng th−¬ng nghiÖp, kh¸ch s¹n nhµ hµng, l÷ hµnh. 2.1. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt theo gi¸ thùc tÕ a. C«ng thøc (®èi víi mäi thµnh phÇn kinh tÕ) Gi¸ trÞ s¶n xuÊt = Doanh thu thuÇn vÒ b¸n nµng hãa vµ dÞch vô - TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n ra (hoÆc trÞ gi¸ vèn hµng chuyÓn b¸n ®èi víi kh¸ch s¹n nhµ hµng, hoÆc chi phÝ tõ c¸c kho¶n chi hé kh¸ch ®èi víi lo¹t ®éng l÷ hµnh) + ThuÕ s¶n phè ph¸t sinh ph¶i nép. b. Nguån th«ng tin b.1. §èi víi doanh nghiÖp: LÊy sè liÖu trong b¸o c¸o quyÕt to¸n cña DN biÓu B02 - DN. b.2- §èi víi hé c¶ thÓ: LÊy sè liÖu trong kÕt qu¶ ®iÒu tra th−¬ng nghiÖp ngoµi quèc doanh vµ c¸c hÖ sè suy réng cña ®iÒu tra TKQG ®· c«ng bè. 2.2. Chi phÝ trung gian theo gi¸ thùc tÕ a. §èi víi khèi doanh nghiÖp a.1. C«ng thøc Chi phÝ trung gian = Chi phÝ vËt chÊt + Chi phÝ dÞch vô = Chi phÝ nguyªn vËt liÖu + Chi phÝ nhiªn liÖu ®éng lùc + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi x kl + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c x k2 Trong ®ã k1 k2 Chi phÝ trung gian trong chi phÝ dÞch vô mua ngoµi cña c¸c ®¬n vÞ ®iÒu tra Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi c¸c ®¬n vÞ ®iÒu tra = = Chi phÝ trung gian trong chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c cña c¸c ®¬n vÞ ®iÒu tra Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c cña c¸c ®¬n vÞ ®iÒu tra a2. Nguån th«ng tin Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, ®éng lùc, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c, lÊy tõ biÓu chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè cña DN. HÖ sè kl, k2 lµ hÖ sè ®iÒu tra cña TKQG ®· c«ng bè. 46 b. Thµnh phÇn kinh tª hé c¸ thÓ b1- C«ng thøc Chi phÝ trung gian = Chi phÝ vËt chÊt + Chi phÝ dÞch vô = Chi phÝ nguyªn vËt liÖu + Chi phÝ nhiªn liÖu + Chi phÝ ®iÖn n−íc + Chi phÝ vËt chÊt kh¸c + Chi phÝ vËn t¶i, b−u ®iÖn thuª ngoµi + Chi phÝ dÞch vô kh¸c. b.2- Nguån th«ng tin: Dùa vµo kÕt qu¶ ®iÒu tra th−¬ng nghiÖp hé c¸ thÓ cña Vô th−¬ng nghiÖp vµ c¸c hÖ sè bãc t¸ch cña kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ TKQG ®· c«ng bè. 2.3. Gi¸ trÞ t¨ng thªm theo gi¸ trÞ thùc tÕ. a. C«ng thøc (¸p dông ®èi víi mäi thµnh phÇn kinh tÕ) Gi¸ trÞ t¨ng thªm = Gi¸ trÞ s¶n xuÊt- Chi phÝ trung gian = Thu nhËp cña ng−êi lao ®éng + ThuÕ VAT + ThuÕ xuÊt khÈu + ThuÕ TT§B + KhÊu hao TSC§ + Thu nhËp hçn hîp + ThÆng d− kh¸c. b. Nguån th«ng tin b1. §èi víi doanh nghiÖp: LÊy sè liÖu trong b¸o c¸o quyÕt to¸n cña DN. C¸c hÖ sè bãc t¸ch lÊy trong kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ TKQG ®· c«ng bè. b2- §èi víi hé c¸ thÓ LÊy sè liÖu trong kÕt qu¶ ®iÒu tra th−¬ng nghiÖp ngoµi nhµ n−íc hµng n¨m. C¸c hÖ sè bãc t¸ch lÊy trong kÕt qu¶ ®iÒu tra TKQG ®· c«ng bè. 3. DÞch vô nhµ ë tù cã tù ë cña d©n c− 3.l. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt theo gi¸ thùc tÕ a. C«ng ty Gi¸ trÞ s¶n xuÊt = Gi¸ trÞ hao mßn nhµ ë + Chi phÝ söa ch÷a th−êng xuyªn Trong ®ã: Gi¸ trÞ hao mßn nhµ ë = Tæng gi¸ trÞ nhµ ë theo tõng lo¹i nhµ Tæng sè n¨m sö dông 47 Chi phÝ söa ch÷a Chi phÝ söa ch÷a nhá th−êng xuyªn nhá th−êng b×nh qu©n mét ng−êi hoÆc l hé hoÆc xuyªn hoÆc tiÒn tiÒn tr¶ c«ng b×nh qu©n cña ng−êi Tæng sè d©n = x tr¶ c«ng cho tr«ng coi, qu¶n lý tÝnh cho l tr¶ c«ng hoÆc hé gia ®×nh ng−êi c«ng coi, cho ng−êi tr«ng coi, qu¶n lý tÝnh qu¶n lý cho 1 ng−êi hoÆc l hé ®iÒu tra b. Nguån th«ng tin: Dùa vµo kÕt qu¶, Tæng ®iÒu tra d©n sè vµ nhµ ë, c¬ quan x©y dùng vµ qu¶n lý nhµ ë, §iÒu tra hé gia ®×nh vµ ®iÒu tra chuyªn ®Ò kh¸c. 3.2. Chi phÝ trung gian theo gi¸ trÞ thùc tÕ C«ng thøc: Chi phÝ trung gian = Chi phÝ söa ch÷a nhá th−êng xuyªn cña d©n c− 3.3. Gi¸ trÞ t¨ng thªm theo gi¸ thùc tÕ C«ng thøc: Gi¸ trÞ t¨ng thªm = Gi¸ trÞ hao mßn nhµ ë cña d©n c− 4. Ngµnh qu¶n lý nhµ n−íc an ninh quèc phßng, v¨n hãa, thÓ thao, y tÕ vµ cøu trî x· héi, gi¸o dôc ®µo t¹o, khoa häc c«ng nghÖ, phôc vô c¸ nh©n céng ®ång (chi b»ng nguån ng©n s¸ch nhµ n−íc cÊp) 4.l. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt theo gi¸ thùc tÕ a. §èi víi c¬ quan, ®¬n vÞ ho¹t ®éng theo ng©n s¸ch nhµ n−íc a1. C«ng thøc: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt = Tæng chi th−êng xuyªn - môc 118 - môc 113 - môc l05 môc 120 - môc 122 - môc 123 - môc 124 - môc 125 - môc 126 - môc 127 - môc 128 - môc 131 - môc 132 - môc 133 + k x môc 134 + khÊu hao TSC§ + phÇn chi cho c¸c ho¹t ®éng trªn tõ nguån ngoµi ng©n s¸ch - (môc 135 + môc 136 ®èi víi ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n−íc) a.2. Nguån th«ng tin 48 - Tæng chi th−êng xuyªn vµ c¸c môc chi ng©n s¸ch lÊy trong b¸o c¸o quyÕt to¸n cña ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp, hoÆc b¸o c¸o quyÕt to¸n n¨m cña c¸c Së Tµi chÝnh trong vïng. - k lµ hÖ sè bãc t¸ch tõ ®iÒu tra Tµi kho¶n quèc gia ®· c«ng bè. KhÊu hao TSC§ lµ sè trÝch hao mßn TSC§ trong n¨m (tµi kho¶n 214), mÉu biÓu B01-H. B¸o c¸o tµi chÝnh n¨m cña ®¬n vÞ. - PhÇn chi cho ho¹t ®éng tõ nguån ngoµi ng©n s¸ch, dïng hÖ sè ®iÒu tra cña mét n¨m ®Ó suy réng cho nhiÒu n¨m, hoÆc dïng hÖ sè cña ®iÒu tra TKQG ®· c«ng bè. b. §èi víi c¸c ®¬n vÞ ngoµi nhµ n−íc (kÓ c¶ DN vµ hé c¸ thÓ) b.1. C«ng thøc: Gi¸ trÞ sx = Doanh thu thuÇn + ThuÕ GTGT ph¸t sinh ph¶i nép b.2. Nguån th«ng tin: §èi víi doanh nghiÖp dùa vµo b¸o c¸o quyÕt to¸n cña ®¬n vÞ. §èi víi hé c¸ thÓ dùa vµo kÕt qu¶ ®iÒu tra dÞch vô ngoµi Nhµ n−íc cña Vô Th−¬ng nghiÖp vµ Vô Tµi kho¶n quèc gia. 4.2. Chi phÝ trung gian theo gi¸ thùc tÕ a. §èi víi c¬ quan ®¬n vÞ ho¹t ®éng theo ng©n s¸ch Nhµ n−íc a.1. C«ng thøc Chi phÝ trung gian = Chi phÝ vËt chÊt + Chi phÝ dÞch vô a2. Nguån th«ng tin: - C¸c môc chi vµ tiÓu môc chi, dùa vµo b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m, cña c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp, hoÆc b¸o c¸o quyÕt to¸n ng©n s¸ch cña c¸c Së tµi chÝnh trong vïng. - PhÇn chi phÝ dÞch vô ngoµi ng©n s¸ch dùa vµo hÖ sè suy réng cña kÕt qu¶ ®iÒu tra TKQG ®· c«ng bè. - HÖ sè k, dïng kÕt qu¶ ®iÒu tra cña Tµi kho¶n quèc gia ®· c«ng bè. b. §èi víi khèi ®¬n vÞ ngoµi Nhµ n−íc (KÓ c¶ DN vµ hé c¸ thÓ). 49