Tài liệu Nghiên cứu ứng dụng khả năng kháng khuẩn của vải cotton nhuộm bằng dịch chiết bã cà phê

ĈҤI HӐC QUӔC GIA TP. HCM 75ѬӠ1*ĈҤI HӐC BÁCH KHOA NGUYӈN THӎ HӖNG DUYÊN NGHIÊN CӬU ӬNG DӨNG KHҦ 1Ă1*.+È1*.+8ҬN CӪA VҦI COTTON NHUӜM BҴNG DӎCH CHIӂT Bà CÀ PHÊ RESEARCH ON ANTIBACTERIAL ACTIVITY OF COTTON FABRIC DYED WITH SPENT COFFEE EXTRACT Chuyên ngành: Công nghӋ DӋt, May Mã sӕ: 8540204 LUҰ19Ă17+Ҥ&6Ƭ TP.HӖ CHÍ MINH, tháng 01 QăP 2022 &{QJWUuQKÿѭӧc hoàn thành tҥi: 7UѭӡQJĈҥi hӑc Bách Khoa ± Ĉ+4*± HCM Cán bӝ Kѭӟng dүn khoa hӑc 1: TS. NguyӉn Tuҩn Anh Cán bӝ Kѭӟng dүn khoa hӑc 2: TS.Hӗ Thӏ 0LQK+ѭѫQJ Cán bӝ chҩm nhұn xét 1: PGS.TS. HuǤQK9ăQ7Ut Cán bӝ chҩm nhұn xét 2: 3*6769}7ѭӡng Quân LuұQYăQWKҥFVƭÿѭӧc bҧo vӋ tҥi 7UѭӡQJĈҥi hӑF%iFK.KRDĈ+4*7S+&0 Ngày 22 tháng 01 QăP 2022 Thành phҫn HӝLÿӗng ÿiQKJLiOXұQYăQWKҥFVƭJӗm: 1. Chӫ tӏFK3*676%L0DL+ѭѫQJ 2. Phҧn biӋn 1: PGS.TS. HuǤQK9ăQ7Ut 3. Phҧn biӋn 2: 3*6769}7ѭӡng Quân 4. 7KѭNtTS. Lê Song Thanh QuǤnh 5. +ѭӟng dүn 1: TS. NguyӉn Tuҩn Anh 6. +ѭӟng dүn 2: TS. Hӗ Thӏ 0LQK+ѭѫQJ Xác nhұn cӫa Chӫ tӏch HӝLÿӗQJÿiQKJLi/9Yj7Uѭӣng Khoa quҧn lý chuyên ngành sau khi luұQYăQÿmÿѭӧc sӱa chӳa (nӃu có) 75ѬӢNG KHOA &Ѫ.+Ë CHӪ TӎCH HӜ,ĈӖNG i ĈҤI HӐC QUӔC GIA TP. HCM CӜNG HÒA Xà HӜI CHӪ 1*+Ƭ$9,ӊT NAM T5ѬӠ1*ĈҤI HӐC BÁCH KHOA Ĉӝc lұp ± Tӵ do ± Hҥnh phúc ------------------------------ ------------------------------ NHIӊM VӨ LUҰ19Ă17HҤ&6Ƭ Hӑ tên hӑc viên: NGUYӈN THӎ HӖNG DUYÊN MSHV : 1970365 1Jj\WKiQJQăPVLQK 1ѫLVLQK1DPĈӏnh Chuyên ngành: Công nghӋ DӋt, May Mã sӕ: 8540204 1. 7Ç1Ĉӄ TÀI Bҵng tiӃng ViӋt: Nghiên cӭu ӭng dөng khҧ QăQJ NKiQJ NKXҭn cӫa vҧi cotton nhuӝm bҵng dӏch chiӃt bã cà phê Bҵng tiӃng Anh : Research on Antibacterial Activity of Cotton Fabric Dyed with Spent Coffee Extract 2. NHIӊM VӨ VÀ NӜI DUNG 2.1. Phҫn lý thuyӃt Thông qua các tài liӋu, sách báo, bài viӃt nghiên cӭu khoa hӑF ÿӇ tìm hiӇu tәng quan vӅ các vҩQÿӅ OLrQTXDQÿӃQÿӅ tài, bao gӗm ӭng dөng kháng khuҭn trong dӋt may, chҩt màu tӵ nhiên, bã cà phê (nguӗn gӕc, thành phҫn, chҩt màu, ӭng dөQJ«, vұt liӋu cotton, và Fѫ FKӃ liên kӃt cӫa các hӧp chҩt kháng khuҭn và chҩt màu có trong dӏch chiӃt tӯ bã cà phê vӟi cotton. Tӯ ÿyWLӃn hành xây dӵng quy trình thӵc nghiӋm khҧo sát các yӃu tӕ ҧQK Kѭӣng tӟi quá trình nhuӝm vҧi cotton bҵng dӏch chiӃt bã cà phê và khҧ QăQJNKiQJNKXҭn cӫa vҧi sau nhuӝm. 2.2. Phҫn thӵc nghiӋm Thu hoҥch và xӱ lý nguӗn nguyên liӋu bã cà phê cho các thí nghiӋm. TiӃn hành khҧo siWÿӝ ҭm cӫa bã cà phê và khҧo sát hiӋu suҩt chiӃt tách. Khҧo sát các yӃu tӕ ҧQK KѭӣQJ ÿӃn quá trình nhuӝm vҧi cotton bҵng dӏch chiӃt tӯ bã cà phê. Khҧo sát sӵ ҧQKKѭӣng cӫa các SKѭѫQJSKiSFҫm màu và chҩt cҫm màu ÿӃQFѭӡng ÿӝ màu cӫa vҧL WKHR SKѭѫQJSKiS QKXӝm tұn trích. TiӃQ KjQK ÿiQK JLi NKҧ QăQJ ii gҳn màu cӫa vҧi sau nhuӝPWK{QJTXDFѭӡQJÿӝ PjXYjÿӝ bӅn màu. Tӯ ÿyÿiQK giá khҧ QăQJ NKiQJ NKXҭn cӫa vҧL WK{QJ TXD KjP Oѭӧng polyphenols và tannins tәng có trong dӏch chiӃt và khҧ QăQJNKiQJNKXҭn cӫa vҧLÿӕi vӟi khuҭn E.coli và S. aureus. 2.3. 3KkQWtFKÿiQKJLi - ĈiQKJLiKjPOѭӧng các hӧp chҩt kháng khuҭn polyphenols và tannins tәng có trong dӏch chiӃt. - ĈiQKJLiVӵ ҧQKKѭӣng cӫa các SKѭѫQJSKiSFҫm màu ÿӃQFѭӡQJÿӝ màu cӫa vҧi cotton nhuӝm bҵng dӏch chiӃt tӯ bã cà phê. - ĈiQKJLiVӵ ҧQKKѭӣng cӫa các chҩt cҫPPjXÿӃQFѭӡQJÿӝ màu cӫa vҧi cotton nhuӝm bҵng dӏch chiӃt tӯ bã cà phê. - ĈiQKJLiÿӝ bӅn màu giһt cӫa vҧi cotton nhuӝm bҵng dӏch chiӃt tӯ bã cà phê. - Ĉánh giá khҧ QăQJ NKiQJ NKXҭn cӫa vҧL ÿӕi vӟi E. coli và S. aureus bҵng SKѭѫQJSKiSFҩy khuҭQWUrQÿƭDWKҥch. 3. NGÀY GIAO NHIӊM VӨ: 06/09/2021 4. NGÀY HOÀN THÀNH NHIӊM VӨ: 12/2021 5. CÁN BӜ +ѬӞNG DҮN 1: TS. NGUYӈN TUҨN ANH 6. CÁN BӜ +ѬӞNG DҮN 2: TS. HӖ THӎ 0,1++ѬѪ1* TP.HCM, ngày CÁN BӜ +ѬӞNG DҮN 1 CÁN BӜ +ѬӞNG DҮN 2 75ѬӢNG KHOA &Ѫ.+Ë iii tháng QăP CHӪ NHIӊM BӜ MÔN LӠI CҦ0Ѫ1 Thӡi gian thҩPWKRiWWKRLÿѭDKDLQăPKӑc cao hӑc chҷng mҩy chӕFÿmÿӃn ngày kӃt thúc. Khoҧng thӡLJLDQKDLQăPWX\NK{QJGjLQKѭQJÿӫ ÿӇ tôi nhұQÿѭӧc vô vàn kiӃn thӭc quý giá tӯ thҫy cô. ChһQJÿѭӡQJQj\FjQJÿiQJnhӟ KѫQEDRJLӡ hӃt, khi WURQJ QăP YӯD TXD ÿҥi dӏFK &RYLG ÿm OjP JLiQ ÿRҥQ ³QKӏp sӕQJ´ và tҩt nhiên cҧ ³QKӏp hӑF´Fӫa cҧ thҫy và trò lӟp Cao hӑc DӋW0D\QKѭQJNK{QJthӇ làm suy giҧm tinh thҫn luôn sҹn sàng hӑc tұp cӫa trò và nhiӋt huyӃt dҥy hӑc cӫa thҫy cô. Nhӳng tiӃt hӑF³RIIOLQH´ÿmQKDQKFKyQJÿѭӧc chuyӇn thành các tiӃt hӑc ³RQOLQH´ ÿӇ phù hӧp vӟi tình hình dӏch bӋQKYjÿҧm bҧo an toàn sӭc khӓe cho mӑi QJѭӡLĈһc biӋt, khoҧng thӡi gian ba tháng thành phӕ Hӗ Chí Minh thӵc hiӋn cách ly xã hӝLFNJQJOjNKRҧng thӡi gian lӟp cao hӑc tôi nhұQÿӅ tài luұQYăQWӕt nghiӋp. ĈLӅXQj\ÿmJk\NKyNKăQWURQJYLӋc tiӃn hành các thí nghiӋm nghiên cӭu trӵc tiӃp, tuy nhiên may mҳn dӏch bӋQKÿmWKX\rQJLҧm và cuӝc sӕQJ³EuQKWKѭӡng mӟL´ÿm trӣ lҥi, nhӡ ÿytôi FyFѫKӝLÿӇ nghiên cӭu và hoàn thành luұn YăQ LuұQYăQQj\VӁ không thӇ hoàn thành nӃu không có sӵ JL~Sÿӥ cӫa nhӳng QJѭӡLÿmKӛ trӧ tôi suӕt thӡLJLDQTXD'Rÿytôi xin gӱi lӡi cҧPѫQFKkQWKjQKWӟi các thҫy cô giҧng viên lӟp cao hӑc Công nghӋ DӋt May 7UѭӡQJ Ĉҥi hӑc Bách Khoa TP.HCM. Trong suӕt quãng thӡi gian hӑc tұp, ngoài nhӳng kiӃn thӭc chuyên ngành bә íchÿLӅu tôi cҧm thҩy biӃWѫQYjWUkQTXêY{FQJÿyOjVӵ tұn tình trong giҧng dҥy và sӵ tұn tâm vӟi nghӅ cӫa thҫ\F{&KtQKÿLӅXÿyÿmNKѫLGұy cҧm hӭng hӑc tұp và tiӃp sӭc cho tôi trêQFRQÿѭӡng nghiên cӭu chuyên ngành. Ĉһc biӋt, tôi xin gӱi lӡi cҧPѫQYjOzQJELӃWѫQVkXVҳc tӟi thҫy NguyӉn Tuҩn Anh ± giáo viên Kѭӟng dүn cӫa tôi. Sӵ nhiӋt tình và tұn tâm cӫa thҫ\ÿmWLӃp thêm ý chí và sӭc mҥnh giúp tôi có thӇ hoàn thành luұQYăQPӝt cách tӕt nhҩt. Thҫ\OjQJѭӡLÿmÿӗng hành cùng tôi trong suӕt khoҧng thӡi gian làm luұQ YăQ Oj QJѭӡi luôn kiên nhүn lҳng nghe, giҧLÿiSWKҳc mҳc và sҹn lòng hӛ trӧ khi tôi gһSNKyNKăQWURQJQJKLrQFӭu. &NJQJFKtQKWKҫ\OjQJѭӡLÿmGjQKWKӡLJLDQÿӇ sӱa tӯng lӛi chính tҧ trong bài luұn, OjQJѭӡLOX{Qÿӕc thúc và dүQKѭӟng giúp tôi trong suӕt quá trình nghiên cӭu. Tôi luôn biӃWѫQYjWUkQWUӑng nhӳQJÿLӅXTXêJLiÿy7{LFNJQJFKkQWKjQKcҧPѫQcô iv Hӗ Thӏ 0LQK+ѭѫQJYuÿmJL~Sÿӥ tôi trong suӕt khoҧng thӡi gian qua, sӵ quan tâm chân thành và sӵ nhiӋt tình cӫa cô là nhӳQJÿLӅu tôi luôn trân quý. Ngoài ra, tôi FNJQJ FKkQ WKjQK FҧP ѫQ SKzQJ QJKLrQ Fӭu công ty DӋt May Thành Công và cӱa hàng cà phê Salavina Coffee ÿmWҥRÿLӅu kiӋQÿӇ tôi tiӃn hành các thӵc nghiӋm nghiên cӭu. MӑL QJѭӡL ÿm Kӛ trӧ Yj JL~S ÿӥ tôi rҩt nhiӅu trong khoҧng thӡi gian vӯa qua. SӁ là thiӃu sót nӃu không kӇ ÿӃn các thành viên lӟp cao hӑc, các bҥn là nhӳQJ³FKLӃn hӳX´ÿmÿӗng hành cùng tôi trҧi qua khoҧng thӡi gian KDL QăP FDR KӑF ÿiQJ QKӟ, là nhӳQJ QJѭӡL OX{Q ÿӝng viên, chia sҿ và cә YNJ WLQK thҫn trong suӕt quãng thӡi gian làm luұQYăQCuӕi cùng, JLDÿuQKOX{QOjFKӛ dӵa tinh thҫn vӳng chҳc nhҩt, sӵ ӫng hӝ Yjÿӝng viên cӫDJLDÿuQKOjQJXӗQÿӝng lӵc to lӟn giúp tôi hoàn thành luұQYăQQj\ HàQKWUuQKKDLQăPFDRKӑFÿmVҳp kӃt thúc, tuy nhiên, hành trình hӑc tұp và nghiên cӭu luôn còn mãi. Nhӳng kiӃn thӭc bә tFKÿmKӑFÿѭӧc trong suӕt khoҧng thӡi gian vӯa qua sӁ là hành trang vӳng chҳc giúp tôi tiӃp tөc hӑc tұp, nghiên cӭu và phát triӇn sau này. Sau cùng, tôi xin chân thành cҧP ѫQ Pӝt lҫn nӳa và xin kính chúc các thҫy cô thұt nhiӅu sӭc khӓe, niӅPYXLÿӇ có thӇ tiӃp tөc lèo lái và dүn dҳt nhiӅu thӃ hӋ hӑc trò KѫQQӳa. Trong quá trình thӵc hiӋn luұQYăQQKұn thҩy mình ÿmFӕ gҳng hӃt sӭFQKѭQJvì kiӃn thӭc còn hҥn hҽp nên vүn còn nhiӅu thiӃu sót, tôi kính mong quý thҫy cô góp ý bә VXQJÿӇ luұQYăQFӫDW{Lÿѭӧc hoàn thiӋQKѫQ TP.HCM, ngày 22 WKiQJQăP Hӑc viên NguyӉn Thӏ Hӗng Duyên v TÓM TҲT HiӋn nay, vҧi dӋt chӭF QăQJ ÿDQJ Oj [X WKӃ phát triӇn toàn cҫX Yj ÿDQJ ÿѭӧc nghiên cӭXFNJQJQKѭSKiWWULӇn rӝng rãi. Sӵ xuҩt hiӋn và lây lan cӫa các bӋnh truyӅn nhiӉm gҫQÿk\ÿһc biӋt là Hӝi chӭng hô hҩp cҩp SARS-CoV-2 ÿmlàm gia WăQJPӕi quan tâm toàn cҫu vӅ vҩQÿӅ kháng khuҭn trên các sҧn phҭm dӋWPD\Ĉӗng thӡi xu Kѭӟng phát triӇn bӅn vӳng, phát triӇQÿLÿ{LYӟi bҧo vӋ P{LWUѭӡQJÿmtҥRUDOѭӧng lӟn nhu cҫu tiêu thө các sҧn phҭm có nguӗn gӕc tӯ thiên nhiên. Bã cà phê có chӭa KjPOѭӧng các chҩt kháng khuҭn và chӕng oxy hóa cao QKѭKӧp chҩt polyphenols, tannins, caffeine, melanoidins« ÿm Yj ÿDQJ ÿѭӧc nghiên cӭX ÿӇ xӱ lý tҥo chӭc QăQJFKRYҧi. Nҳm bҳt nhӳng xu thӃ ÿyWiFJLҧ quyӃWÿӏnh tiӃn hành ÿӅ tài ³1JKLrQ cӭu ӭng dөng khҧ QăQJNKiQJNKXҭn cӫa vҧi cotton nhuӝm bҵng dӏch chiӃt bã FjSKr´vӟi mong muӕn tұn dөng tiӅPQăQJNKiQJNKXҭn cӫa nguӗn phӃ phҭm bã FjSKrYjWuPUDSKѭѫQJSKiSSKKӧSÿӇ ӭng dөng rӝng rãi trong sҧn xuҩt. Tͳ khóa: bã cà phê, kháng khu̱n, polyphenols, melanoidins, cotton ABSTRACT Nowadays, functional textiles are a global trend, which have been researching and developing widely. The recent emergence and spread of inflectious diseases, particularly SARS-CoV-2, have raised a global concern of antibacterial textiles. In addition, people¶V DZDUHQHVV RI the environment is increasing day by day and people tend to buy eco-friendly textile products which are derived from nature. Spent coffee grounds containing high level of antibacterial and antioxidant compounds such as polyphenols, tannins, caffeine, melanoidins, etc. have been studied for funtional treatment of fabrics. Therefore, the author decided to carry out the topic ³Research on Antibacterial Activity of Cotton Fabric Dyed with Spent Coffee Extract´ to take advantage of great antibacterial potential of spent coffee grounds and to find a suitable method to widely apply in production. Keywords: spent coffee ground, antibacterial, polyphenols, melanoidins, cotton vi LӠ,&$0Ĉ2$1 7{L[LQFDPÿRDQ bài luұQYăQnày là công trình nghiên cӭu cӫDW{Lÿѭӧc dүn dҳt và Kѭӟng dүn bӣi TS. NguyӉn Tuҩn Anh và TS. Hӗ Thӏ 0LQK+ѭѫQJCác nhұn ÿӏnh và kӃt quҧ ÿѭӧc nêu ra trong luұQYăQOjNӃt quҧ nghiên cӭXQJKLrPW~Fÿӝc lұp cӫa bҧn thân tác giҧ WUrQ Fѫ Vӣ tìm hiӇu, nghiên cӭu các tài liӋu khoa hӑF ÿm ÿѭӧc công bӕ. LuұQ YăQ ÿҧm bҧo tính khách quan, trung thӵc và khoa hӑc, các thông tin trích dүn trong luұQYăQÿmÿѭӧc trích nguӗn rõ ràng, minh bҥch. TP.HCM, ngày 22 WKiQJQăP Hӑc viên NguyӉn Thӏ Hӗng Duyên vii MӨC LӨC LӠI CҦ0Ѫ1 ................................................................................................................... IV TÓM TҲT ......................................................................................................................... VI LӠ,&$0Ĉ2$1 ........................................................................................................... VII MӨC LӨC ......................................................................................................................VIII DANH MӨC HÌNH ҦNH ................................................................................................ XI DANH MӨC BҦNG BIӆU ........................................................................................... XIV MӜT SӔ TӮ VIӂT TҲT .............................................................................................. XVI MӢ ĈҪU ............................................................................................................................. 1 &+ѬѪ1*1*+,Ç1&ӬU TӘNG QUAN .................................................................. 3 1.1.T͝ng quan v͉ các nghiên cͱu ͱng dͭng bã cà phê trong d͏t may .......................................3 1.2. T͝ng quan v͉ ͱng dͭng kháng khu̱n trong d͏t may ..........................................................4 &ѫFKӃ kháng khuҭn ........................................................................................................................ 4 1.2.2.Các hӧp chҩt kháng khuҭn phә biӃQÿѭӧc sӱ dөng trong dӋt may............................................. 5 &iFSKѭѫQJSKiSKRjQWҩt kháng khuҭn phә biӃn trong dӋt may [7] ...................................... 16 1.2.4.Nguyên lí hoҥWÿӝng cӫa các chҩt kháng khuҭn xӱ lý cho hàng dӋt may [7] ............................ 17 1.3.T͝ng quan v͉ thu͙c nhu͡m t͹ nhiên ...................................................................................19 1.3.1.Lӏch sӱ hình thành và phát triӇn cӫa thuӕc nhuӝm tӵ nhiên .................................................... 20 1.3.2.Sӵ hӗi sinh cӫa nhuӝm tӵ nhiên ................................................................................................... 21 ѬXQKѭӧFÿLӇm cӫa thuӕc nhuӝm tӵ nhiên [10].......................................................................... 22 1.3.4.Chҩt cҫm màu cho thuӕc nhuӝm tӵ nhiên [10] ........................................................................... 23 1.3.5.Tính bӅn màu cӫa thuӕc nhuӝm tӵ nhiên .................................................................................... 25 1.3.6.LӵFWѭѫQJWiFJLӳa thuӕc nhuӝm vӟi vұt liӋu dӋt [11] ................................................................ 26 1.4.T͝ng quan v͉ bã cà phê và các ch̭t kháng khu̱n có trong bã cà phê ..............................27 1.4.1.Giӟi thiӋu vӅ cà phê và bã cà phê.................................................................................................. 27 1.4.2.Các hӧp chҩt kháng khuҭn và mang màu có trong bã cà phê ................................................... 29 viii 1.5.T͝ng quan v͉ [˯FRWWRQ.........................................................................................................33 &˯FK͇ liên k͇t cͯa cotton vͣi các hͫp ch̭t kháng khu̱n và hͫp ch̭t mang màu trong d͓ch chi͇t bã cà phê ...........................................................................................................35 &+ѬѪ1*3+ѬѪ1*3+ÈP THÍ NGHIӊM ............................................................ 38 2.1. Nguyên li͏u, hóa ch̭t và thi͇t b͓ s͵ dͭng...........................................................................38 2.1.1. Nguyên vұt liӋu .............................................................................................................................. 38 2.1.2. Hóa chҩt ......................................................................................................................................... 38 2.1.3. Dөng cө và thiӃt bӏ thí nghiӋm ..................................................................................................... 39 2.2. 3K˱˯QJSKiSWK͹c nghi͏m ..................................................................................................41 2.2.1. KhҧRViWYjÿiQKJLiÿӝ mҩWQѭӟc cӫa bã cà phê ...................................................................... 41 2.2.2. KhҧRViWTX\WUuQKYjÿiQKJLiKLӋu suҩt chiӃt .......................................................................... 41 ;iFÿӏQKKjPOѭӧng các chҩt kháng khuҭn trong dӏch chiӃt bã cà phê .................................. 43 2.2.4. Khҧo sát yӃu tӕ ҧQKKѭӣQJÿӃQFѭӡQJÿӝ màu vҧi cotton nhuӝm bҵng dӏch chiӃt tӯ bã cà phê có sӱ dөng chҩt cҫm màu ........................................................................................................... 43 3K˱˯QJSKiSÿiQKJLiF˱ͥQJÿ͡ PjXYjÿ͡ b͉n màu cͯa v̫i nhu͡m b̹ng d͓ch chi͇t tͳ bã cà phê ........................................................................................................................51 2.3.3KѭѫQJSKiSÿiQKJLiFѭӡQJÿӝ màu bҵng hӋ thӕng CIE Lab ............................................... 51 3KѭѫQJSKiSÿiQKJLiÿӝ bӅn màu cӫa vҧi sau khi nhuӝm ..................................................... 53 3K˱˯QJSKiSÿiQKJLiNK̫ QăQJNKiQJNKX̱n cͯa v̫i cotton nhu͡m b̹ng d͓ch chi͇t bã cà phê .............................................................................................................................54 &+ѬѪ1*: KӂT QUҦ VÀ BÀN LUҰN ..................................................................... 56 ĈiQKJLiÿ͡ m̭WQ˱ͣc cͯa bã cà phê..................................................................................56 ĈiQKJLiKL͏u sṷt chi͇t tách bã cà phê .............................................................................56 ĈiQKJLiKjPO˱ͫng polyphenols t͝ng và tannins t͝ng có trong d͓ch chi͇t .....................57 3.4.ĈiQKJLi\͇u t͙ ̫QKK˱ͧQJÿ͇n kh̫ QăQJ nhu͡m màu v̫i cotton b̹ng d͓ch chi͇t bã cà phê............................................................................................................................57 ĈiQKJLiҧQKKѭӣng cӫa quy trình nҩu tҭy tӟi hiӋu quҧ làm sҥch vҧi ..................................... 57 ix ĈiQKJLiҧQKKѭӣng cӫDSKѭѫQJSKiSFҫm màu và chҩt cҫPPjXÿӃQFѭӡQJÿӝ màu cӫa vҧi cotton nhuӝm bҵng dӏch chiӃt bã cà phê .................................................................................. 58 ĈiQKJLiҧQKKѭӣng cӫa nӗQJÿӝ chҩt cҫm màu CuSO4.5H22ÿӃQFѭӡQJÿӝ màu cӫa vҧi cotton nhuӝm bҵng dӏch chiӃt bã cà phê ......................................................................................... 65 ĈiQKJLiVӵ ҧQKKѭӣng cӫa thӡi gian nhuӝPÿӃQFѭӡQJÿӝ màu cӫa vҧi cotton nhuӝm bҵng dӏch chiӃt bã cà phê ....................................................................................................................... 67 ĈiQKJLiҧQKKѭӣng cӫa nhiӋWÿӝ nhuӝPÿӃQFѭӡQJÿӝ màu cӫa vҧi cotton nhuӝm bҵng dӏch chiӃt bã cà phê ....................................................................................................................... 68 ĈiQKJLiÿ͡ b͉n màu cͯa v̫i cotton nhu͡m b̹ng d͓ch chi͇t tͳ bã cà phê ......................70 &+ѬѪ1*7ӘNG KӂT VÀ KIӂN NGHӎ ................................................................. 75 4.1. T͝ng k͇t ................................................................................................................................75 4.2. Ki͇n ngh͓ K˱ͣng phát tri͋n và mͧ r͡QJÿ͉ tài ...................................................................77 TÀI LIӊU THAM KHҦO ............................................................................................... 79 x DANH MӨC HÌNH ҦNH Hình 1.1. Vӏ trí thӃ cӫa nhóm OH trên hӧp chҩt simple phenols [7]««««««6 Hình 1.2. Cҩu trúc hóa hӑc cӫa acfeicacid và coumaric acid [5]««««««««6 Hình 1.3. &ѫFKӃ phҧn ӭng giӳa phenolic/BTCA và cellulose [5]«««««««7 Hình 1.4. Cҩu trúc hóa hӑc cӫa egenol và isoeugenol [5]««««««««««7 Hình 1.5. Cҩu trúc hóa hӑc cӫa pentagalloyl glcRVHK\GURO\]DEOHWDQQLQ>@««10 Hình 1.6. Cҩu trúc hóa hӑc cӫa procyanidine B-2 (condenseGWDQQLQ>@«««10 Hình 1.7. Cҩu trúc hóa hӑc cӫa mӝt sӕ 4$&Vÿѭӧc sӱ dөng trong dӋt may««.13 Hình 1.8. Cҩu trúc hóa hӑc cӫa mӝt sӕ N-halamines««««««««««««14 Hình 1.9. Hӧp chҩt kháng khuҭQDÿѭӧc kӃt hӧp vӟL[ѫVӧi, (b) tráng phӫ lên bӅ mһW[ѫVӧi và (c) liên kӃt hóa hӑc vӟL[ѫVӧi. «««««««««««««««15 Hình 1.10. N-halamide ÿѭӧc tái tҥo trong quá trình giһt vӟi NaOCl «««««...17 Hình 1.11. Quy trình chiӃt xuҩt và thu hoҥch cà phê «««««««««««26 Hình 1.12. Các hӧp chҩt có trong bã cà phê [14] «««««««««««««...«27 Hình 1.13. Cҩu trúc hóa hӑc cӫa chlorogenic acid««««««««««««««27 Hình 1.14. Cҩu trúc hóa hӑc cӫa tannic acid (mӝt loҥi tannin) ««««««««.28 Hình 1.15. Cҩu trúc polymer cӫa cotton ««««««««««««««««««.30 Hình 1.16. Cҩu trúc hóa hӑc cӫa Cellulose «««««««««««««««««.31 Hình 1.17. Hình dáng [ѫFRWWRQGѭӟi kính hiӇQYLÿLӋn tӱ «««««««««31 Hình 1.18. Liên kӃt giӳa tannic acid và cellulose vӟi thuӕc nhuӝm basic««««34 Hình 1.19. Cҩu trúc cӫa melanoidins ..«««««««««««««««........34 Hình 1.20. Mô phӓng liên kӃt giӳa cotton và các hӧp chҩt trong dӏch chiӃt bã cà phê vӟi cҫm màu kim loҥi «««««««««««««««««««««««««35 Hình 2.1. Máy nhuӝm hӗng ngoҥi DarLim Starlet DL-6000 ««««««««36 xi Hình 2.2. Máy ngҩm ép Darlim«««««««««««««««««««« Hình 2.3. Máy Stenter DL-2015CS ««««««««««««««««««.36 Hình 2.4. Quy trình xӱ lý nhuӝm vҧi «««««««««««««««««40 Hình 2.5. Quy trình khҧo sát các yӃu tӕ ҧQKKѭӣQJÿӃQFѭӡQJÿӝ màu vҧi cotton nhuӝm vӟi dӏch chiӃt tӯ bã cà phê có sӱ dөng chҩt cҫm màu««««««««...42 Hình 2.6. &iFSKѭѫQJSKiSFҫm màu«««««««««««««««««42 Hình 2.7. Quy trình cҫm màu tұQWUtFKWUѭӟc nhuӝm«««««««««««« Hình 2.8. Quy trình cҫm màu tұQWUtFKÿӗng thӡi««««««««««««« Hình 2.9. Quy trình cҫm màu tұn trích sau nhuӝm ««««««««««««45 Hình 2.10. HӋ màu CIE Lab«««««««««««««««««««««47 Hình 2.11. 4X\WUuQKÿiQKJLiÿӝ bӅn màu sau giһt «««««««««««.49 Hình 3.1. BiӇXÿӗ thӇ hiӋQÿӝ chênh lӋch màu ο‫ ܧ‬và giá trӏ K/S cӫa vҧi cotton cҫm màu ngҩPpSWUѭӟc nhuӝm «««««««««««««««««««««54 Hình 3.2. Các mүu vҧi cҫm màu ngҩPpSWUѭӟc nhuӝP««««««««««55 Hình 3.3. BiӇu ÿӗ thӇ hiӋQÿӝ chênh lӋch màu ο‫ ܧ‬và giá trӏ K/S cӫa vҧi cotton cҫm màu ngҩm ép sau nhuӝm «««««««««««««««««««««55 Hình 3.4. Các mүu vҧi cҫm màu ngҩm ép sau nhuӝP««««««««««..55 Hình 3.5. BiӇXÿӗ thӇ hiӋQÿӝ chênh lӋch màu ο‫ ܧ‬và giá trӏ K/S cӫa vҧi cotton cҫm màu tұn trích WUѭӟc nhuӝm ««««««««««««««««««««56 Hình 3.6. Các mүu vҧi cҫm màu tұn trích ± cҫPPjXWUѭӟc nhuӝm «««««57 Hình 3.7. Các mүu vҧi cҫm màu tұn trích - cҫPPjXÿӗng thӡi ««««««..57 Hình 3.8. BiӇXÿӗ thӇ hiӋQÿӝ chênh lӋch màu ο‫ ܧ‬và giá trӏ K/S cӫa vҧi cotton cҫm màu tұn trích ± cҫPPjXÿӗng thӡi ««««««««««««««««««.58 Hình 3.9. BiӇXÿӗ thӇ hiӋQÿӝ chênh lӋch màu ο‫ ܧ‬và giá trӏ K/S cӫa vҧi cotton cҫm màu tұn trích sau nhuӝm «««««««««««««««««««««59 xii Hình 3.10. Các mүu vҧi cҫm màu tұn trích sau nhuӝP«««««««««««61 Hình 3.11. BiӇXÿӗ thӇ hiӋQÿӝ chênh lӋch màu ο‫ ܧ‬và giá trӏ K/S cӫa vҧi cotton theo nӗQJÿӝ dӏch chiӃt«««««««««««««««««««««««.61 Hình 3.12.Các mүu vҧi nhuӝm cҫm màu vӟi các nӗQJÿӝ CuSO4.5H2O khác nhau61 Hình 3.13. BiӇXÿӗ thӇ hiӋQÿӝ chênh lӋch màu ο‫ ܧ‬và giá trӏ K/S cӫa vҧi cotton theo thӡi gian nhuӝm«««««««««««««««««««««««« Hình 3.14. Các mүu vҧi nhuӝm cҫm màu CuSO4.5H2O vӟi thӡi gian khác nhau...63 Hình 3.15. BiӇXÿӗ thӇ hiӋQÿӝ chênh lӋFKPjX¨(YjJLiWUӏ K/S cӫa vҧi cotton theo nhiӋWÿӝ nhuӝm«««««««««««««««««««««««««« Hình 3.16. Các mүu vҧi nhuӝm cҫm màu CuSO4.5H2O vӟi nhiӋWÿӝ khác nhau.....63 Hình 3.17. Khҧ QăQJNKiQJNKXҭn cӫa vҧLÿӕi vӟi khuҭQ(FROL««««««« Hình 3.18. Khҧ QăQJNKiQJNKXҭn cӫa vҧLÿӕi vӟi khuҭQ6DXUHXV«««««...67 xiii DANH MӨC BҦNG BIӆU Bҧng 1.1. Phân loҥi các hӧp chҩt polyphenols«««««««««««««« Bҧng 2.1. Nguyên vұt liӋu sӱ dөng««««««««««««««««««34 Bҧng 2.2. Hóa chҩt sӱ dөng trong nghiên cӭu«««««««««««««« Bҧng 2.3. Các dөng cө và thiӃt bӏ sӱ dөng trong nghiên cӭu «««««««...35 Bҧng 2.4. ĈLӅu kiӋn cҫm màu vҧi cotton ««««««««««««...«««43 Bҧng 2.5. 3KѭѫQJSKiScҫm màu ngҩm ép «««««««««««««««44 Bҧng 2.6. 3KѭѫQJiQcҫm màu tұn trích ««««««««««««««««44 Bҧng 2.7. 3KѭѫQJiQNKҧo sát ҧQKKѭӣng cӫa nӗQJÿӝ chҩt cҫm màu ÿӃQFѭӡQJÿӝ màu ««««««««««««««««««««««««««««««46 Bҧng 2.8. &iFSKѭѫQJiQNKҧo sát ҧQKKѭӣng cӫa thӡi gian nhuӝm ÿӃQFѭӡQJÿӝ màu««««««««««««««««««««««««««««««46 Bҧng 2.9. 3KѭѫQJiQNKҧo sát ҧnh Kѭӣng cӫa nhiӋWÿӝ nhuӝPOrQFѭӡQJÿӝ màu..47 Bҧng 3.1. KӃt quҧ ÿRÿӝ mҩWQѭӟc cӫa bã cà phê «««««««««««««51 Bҧng 3.2. HiӋu suҩt chiӃt tách bã cà phê ««««««««««««««...«51 Bҧng 3.3. +jPOѭӧng polyphenol tәng và tannin tәng trong dӏch chiӃt bã cà phê..52 Bҧng 3.4. HiӋu suҩt ngҩm ép «««««««««««...«««««««53 Bҧng 3.5. KӃt quҧ ÿiQKJLiҧQKKѭӣng cӫa SKѭѫQJSKiSFҫm màu ngҩPpSWUѭӟc nhuӝm ÿӃQFѭӡng ÿӝ màu vҧi cotton ««««««««««««««««54 Bҧng 3.6. KӃt quҧ ÿiQKJLiҧQKKѭӣng cӫa SKѭѫQJSKiSFҫm màu ngҩm ép sau nhuӝm ÿӃQFѭӡQJÿӝ màu vҧi cotton «««««««««««««««««56 Bҧng 3.7. KӃt quҧ ÿiQKJLiҧQKKѭӣng cӫa SKѭѫQJSKiSFҫm màu tұn trích ± cҫm PjXWUѭӟc nhuӝm ÿӃQFѭӡQJÿӝ màu vҧi cotton «««««««««««««57 Bҧng 3.8. KӃt quҧ ÿiQKJLiҧQKKѭӣng cӫa nӗQJÿӝ chҩt cҫm màu CuSO4.5H2O ÿӃn FѭӡQJÿӝ màu vҧi cotton ««««««««««««««««««««.........60 xiv Bҧng 3.9. KӃt quҧ ÿiQKJLiҧQKKѭӣng cӫa thӡi gian ÿӃn FѭӡQJÿӝ màu vҧi cotton cҫPPjXÿӗng thӡi vӟi CuSO4.5H2O ««««««««««««««««« Bҧng 3.10. KӃt quҧ ÿiQKJLiҧQKKѭӣng cӫa nhiӋWÿӝ nhuӝPÿӃQFѭӡQJÿӝ màu vҧi cotton cҫPPjXÿӗng thӡi vӟi CuSO4.5H2O««««««««««««««64 BҧQJĈѫQF{QJQJKӋ nhuӝm tӕLѭXcho quy trình nhuӝm vҧi cotton ««« Bҧng 3.12. KӃt quҧ ÿiQKJLiÿӝ bӅn màu giһt cӫa vҧi cotton vӟLQѭӟc (color fastness to water) theo tiêu chuҭn ISO 105-01 «««««««««««««65 Bҧng ĈiQKJLiÿӝ bӅn màu cӫa vҧi nhuӝm vӟi dӏch chiӃt cà phê (colorfastness to domestic and commercial laundering) theo sӕ lҫn giһW«««««««««« Bҧng 3.14. KӃt quҧ ÿiQKJLiNKҧ QăQJNKiQJNKXҭn cӫa vҧi nhuӝm vӟi dӏch chiӃt tӯ EmFjSKrÿӕi vӟi vi khuҭn E. coli ««««««««««««««««««66 Bҧng 3.15. KӃt quҧ ÿiQKJLiNKҧ năQJNKiQJNKXҭn cӫa vҧi cotton nhuӝm vӟi dӏch chiӃt tӯ EmFjSKrÿӕi vӟi vi khuҭn S. aureus«««««««««««««««68 xv MӜT SӔ TӮ VIӂT TҲT % o.w.f: % on weight fabric (phҫQWUăPWUrQNKӕLOѭӧng vҧi) BDHAC: Benzyldimethylhexadecyl ammonium chloride BTCA: 1,2,3,4-butantetracacboxylic CGA: Chlorogenic acid CPC: Cetylpyridinium chloride CQA: Caffeoylquynic acids CTAB: Cetyltrimethyl ammonium bromide DMDHEU: Dimethylol dihydroxy ethylene urea EDTA: Ethylenediaminetetraacetic acid GAE: Gallic Acid Equivalents MBC: Minimum Bactericidal Concentration MIC: Minimum Inhibitory Concentration PDADMAC: Poly(diallyl dimethyl ammonium chloride) PHMB: Olyhexamethylene biguanide PMA: Poly(methacrylic acid) QACs: Quaternary ammonium compounds TAE: Tannic Acid Equivalent xvi MӢ ĈҪU 1. Lý do thӵc hiӋQÿӅ tài Sӵ xuҩt hiӋn và lây lan cӫa các bӋnh truyӅn nhiӉm gҫQÿk\ÿһc biӋt là Hӝi chӭng hô hҩp cҩp tính nһng 2 (SARS-CoV-ÿmOjPWăQJPӕi quan tâm toàn cҫu vӅ vҩQ ÿӅ kháng khuҭn trên vҧL Ĉӗng thӡi vӟL [X Kѭӟng phát triӇn bӅn vӳng, phát triӇQÿLÿ{LYӟi bҧo vӋ P{LWUѭӡQJÿmWK~Fÿҭy các nhà nghiên cӭu tìm kiӃm nhӳng chҩt kháng khuҭn tӯ tӵ nhiên không làm ҧQKKѭӣQJÿӃn sӭc khӓHFRQQJѭӡi. Theo báo cáo cӫa Tә chӭc cà phê thӃ giӟi (International Coffee 2UJDQL]DWLRQ Oѭӧng cà phê tiêu thө QăP  ÿҥt gҫn 10 triӋu tҩn. Riêng ӣ ViӋt Nam, con sӕ ÿy ÿҥt khoҧng 162,000 tҩn. Bã cà phê sau quá trình pha chӃ chiӃm khoҧng 75% hҥWFjSKrEDQÿҫXÿѭӧc coi là chҩt thҧi và bӏ thҧi bӓ. Mӝt sӕ Oѭӧng bã FjSKrÿѭӧc nghiên cӭu sӱ dөng làm thӭFăQFKăQQX{LYjSKkQEyQFKRWUDQJWUҥi hoһc làm vұt liӋu sinh hӑc, ӭng dөng trong viӋc xӱ OêQѭӟc, mӻ phҭm... Tuy nhiên, ÿD Vӕ Em Fj SKr ÿѭӧc xӱ lý theo quy trình xӱ lý rác thҧi bҵng viӋc chôn lҩp hay thiêu hӫ\FyWiFÿӝng tiêu cӵFÿӃQP{LWUѭӡng. %m Fj SKr ÿm TXD Vӱ dөng có chӭD KjP Oѭӧng các chҩt hӳX Fѫ FDR QKѭ polyphenols, tannins, melanoidins«FyNKҧ QăQJchӕng oxy hóa và kháng khuҭQÿm ÿѭӧc nghiên cӭu ӭng dөng nhuӝm và tҥo chӭFQăQJFKRYҧi cotton, len YjWѫWҵm [1,2,3]7X\QKLrQNKyNKăQOӟn khi nhuӝm vҧi bҵng thuӕc nhuӝm tӵ nhiên là khҧ QăQJ Jҳn màu và giӳ màu trên vҧL WѭѫQJ ÿӕi thҩp. Thӵc tӃ, hӧp chҩt màu này dӉ dàng bӏ rӱa trôi sau nhuӝm và không tӗn tҥi lâu trên vҧi, dүn tӟLÿӝ bӅn màu cӫa vҧi không cao, tӯ ÿyNKҧ QăQJNKiQJNKXҭn vӕQFyWURQJEmFjSKrFNJQJFzQOҥi không ÿiQJNӇ. ĈӇ WăQJNKҧ QăQJJҳQPjXYjWăQJÿӝ bӅQPjXQJѭӡLWDWKѭӡng sӱ dөng các chҩt cҫm màu khi nhuӝm tӵ nhiên cho vҧi. Muӕi kim loҥLWDQQLQ« ÿѭӧc sӱ dөng phә biӃQÿӇ cҫm màu cho vҧi cottonOHQYjWѫWҵm. Các nghiên cӭu cӫa J. Bae và K. H. Hong khi nhuӝm vҧi len vӟi dӏch chiӃt bã cà phê có cҫm màu sau nhuӝm vӟi tannin cho thҩy khҧ QăQJ NKiQJ R[\ KyD WUrQ  Yj NKҧ QăQJ NKiQJ NKXҭn S. 1 aureus và K. pneumoniae cao (trên 95%) [1]. Tuy nhiên, viӋc sӱ dөng chҩt cҫm màu ÿӇ tӕLѭXKyDKLӋu quҧ nhuӝm và khҧ QăQJNKiQJNKXҭn cho vҧi cotton khi nhuӝm vӟi dӏch chiӃt bã cà phê vүn cҫQÿѭӧc nghiên cӭu thêm. Tӯ nhӳng lý do trên, tác giҧ thӵc hiӋQ ÿӅ WjL ³Nghiên cӭu ӭng dөng khҧ QăQJNKiQJNKXҭn cӫa vҧi cotton nhuӝm bҵng dӏch chiӃWEmFjSKr´³5HVHDUFK on $QWLEDFWHULDO$FWLYLW\RI&RWWRQ)DEULF'\HGZLWK6SHQW&RIIHH([WUDFW´ 2. Mөc tiêu cӫDÿӅ tài Nghiên cӭu, phân tích các tính chҩt, yӃu tӕ chӫ ÿҥROLrQTXDQÿӃn khҧ QăQJ kháng khuҭn vӕQFyWURQJFjSKrFNJQJQKѭFiFSKѭѫQJiQWұn dөng lҥi bã cà phê trong viӋc áp dөng khҧ QăQJӭc chӃ vi khuҭn cӫa bã cà phê trên vҧi 100% cotton. KhҧR ViW Yj ÿiQK JLi NKҧ QăQJ NKiQJ NKXҭn cӫa vҧi 100% cotton sau khi ÿѭӧc xӱ lý nhuӝm vӟi bã cà phê. 3. ĈӕLWѭӧng và phҥm vi nghiên cӭu 3.1. ĈӕLWѭӧng nghiên cӭu Vҧi mӝc dӋWWKRLYkQÿLӇm 100% cotton, trӑQJOѭӧng 130g/m2 ÿѭӧc nhuӝm vӟi dӏch chiӃt tӯ bã FjSKr5REXVWDÿѭӧc thu hӗi tӯ cӱa hàng Salavina Coffee. Khҧ QăQJNKiQJNKXҭn cӫa vҧi cotton sau khi nhuӝm vӟi dӏch chiӃt tӯ bã cà phê. 3.2. Phҥm vi nghiên cӭu ‡ ĈӅ xuҩt quy trình nhuӝm phù hӧSYjÿiQKJLiNKҧ QăQJNKiQJNKXҭn cӫa vҧi sau khi nhuӝm vӟi dӏch chiӃt tӯ bã cà phê. ‡ ĈӏDÿLӇm nghiên cӭu: Phòng nghiên cӭu R&D công ty DӋt May Thành Công. ‡ Thӡi gian thӵc hiӋn: 04 tháng (tӯ ÿӃn 12/2021) 2 &+ѬѪ1*1: NGHIÊN CӬU TӘNG QUAN &+ѬѪ1*NGHIÊN CӬU TӘNG QUAN 1.1. Tәng quan vӅ các nghiên cӭu ӭng dөng bã cà phê trong dӋt may Ӭng dөng cӫa bã cà phê trên sҧn phҭm dӋWPD\ÿmÿѭӧc nghiên cӭu và phát triӇn rҩt nhiӅu trong nhӳQJQăPJҫQÿk\ÿһc biӋt là nhuӝm vҧi bҵng dӏch chiӃt tӯ bã cà phê và ӭng dөQJFiFWtQKQăQJFKӕng oxy hóa, kháng khuҭn, tҥo mùi và khӱ mùi vӕn có cӫDEmFjSKrÿӇ tҥo chӭFQăQJFKRYҧi. Nhӳng nghiên cӭu nәi bұt vӅ nhuӝm tӵ nhiên bҵng dӏch chiӃt tӯ bã cà phê có thӇ kӇ ÿӃQQKѭ MӟLÿk\QKҩWQăPOjQJKLrQFӭu cӫa R. Mongkholrattanasit vӅ nhuӝm vҧi cotton vӟi dӏch chiӃt tӯ bã cà phê có sӱ dөng chitosan là chҩt tҥo liên kӃt ngang. Nghiên cӭu cho thҩy chitosan kӃt hӧp vӟi citric acid góp phҫn cҧi thiӋn ÿiQJNӇ ÿӝ bӅn màu cӫa vҧi sau khi nhuӝm. Các nghiên cӭu cӫa J. Bae và K. H. Hong (2019) khi nhuӝm vҧi len vӟi dӏch chiӃt bã cà phê có cҫm màu sau nhuӝm vӟi tannin cho thҩy khҧ QăQJNKiQJR[\KyD trên 90% và khҧ QăQJNKiQJNKXҭn S. aureus và K. pneumoniae cao (trên 95%). 7URQJQѭӟFFNJQJÿmFyQKLӅu nghiên cӭXÿѭӧc thӵc hiӋQQKѭÿӅ tài luұQYăQ cӫa tác giҧ Lê Thӏ +ѭѫQJ7KӏQK³Nghiên cӭu ӭng dөng khҧ QăQJNKӱ mùi cӫa bã cà phê lên vҧi len Merino´YjÿӅ tài cӫa nhóm tác giҧ 9}ĈuQK.Kҧi và Hӗ Mӻ LӋ, ³Nghiên cӭu và ӭng dөng khҧ QăQJ Wҥo màu cӫa dӏch chiӃt tӯ bã cà phê lên vҧi FRWWRQWѫWҵm và len´. Nhìn chung, các nghiên cӭXÿӅu chӍ UDNKyNKăQNKLQKXӝm tӵ nhiên vӟi dӏch chiӃt tӯ EmFjSKrOjÿӝ bӅn màu vҧi sau khi nhuӝm còn thҩSÿһc biӋWÿӕi vӟi vҧi cotton, do khҧ QăQJ OLrQ NӃt cӫa các hӧp chҩW PDQJ PjX FNJQJ QKѭ FiF Kӧp chҩt chӕng oxy hóa, kháng khuҭn vӟi vҧi thҩp. Bên cҥQKÿyFiFQJKLrQFӭu vӅ khҧ QăQJ kháng khuҭn khi nhuӝm vҧi cotton bҵng bã cà phê còn rҩt ít. 'Rÿy luұQYăQQj\WiFJLҧ cҫn tұp trung nghiên cӭXFiFSKѭѫQJSKiSJҳn màu hiӋu quҧ KѫQÿӇ WăQJNKҧ QăQJOLrQNӃt cӫa các chҩt màu lên vҧi, tӯ ÿyFҧi thiӋn ÿӝ bӅn màu vҧi. Bên cҥQKÿyOXұQYăQFNJQJQJKLrQFӭXÿiQKJLiNKҧ QăQJNKiQJ 3