Tài liệu Nghiên cứu tính chất hoạt động của máy kéo shibaura 3000a khi lắp thêm bánh phụ làm việc trên dốc ngang

bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tr−êng ®¹i häc n«ng nghiÖp I ---------------------------------- ®ång s¸ng t¸c Nghiªn cøu tÝnh chÊt ho¹t ®éng cña m¸y kÐo shibaura-3000a khi l¾p thªm b¸nh phô lµm viÖc trªn dèc ngang luËn v¨n th¹c sÜ kü thuËt Chuyªn ngµnh: Kü thuËt m¸y vµ thiÕt bÞ c¬ giíi ho¸ n«ng l©m nghiÖp M· sè: 60.52.14 Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: PGS.TS. N«ng V¨n V×n Hµ Néi - 2006 Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan r»ng, sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n nµy lµ trung thùc vµ ch−a hÒ sö dông ®Ó b¶o vÖ mét häc vÞ nµo. T«i xin cam ®oan r»ng, mäi sù gióp ®ì cho viÖc thùc hiÖn luËn v¨n nµy ®2 ®−îc c¶m ¬n vµ c¸c th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n ®Òu ®−îc chØ râ nguån gèc. T¸c gi¶ luËn v¨n §ång S¸ng T¸c Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 1 Lêi c¶m ¬n T«i xin tr©n träng c¶m ¬n PGS.TS N«ng V¨n V×n ng−êi ®2 t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì t«i rÊt tËn t×nh trong suèt qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ hoµn thµnh luËn v¨n th¹c sü cña m×nh. Xin tr©n träng c¶m ¬n c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o trong Bé m«n ¤ t« m¸y kÐo, Khoa C¬ ®iÖn - Tr−êng ®¹i häc N«ng nghiÖp I ®2 ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn bæ Ých cho t«i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn v¨n. T«i xin tr©n träng c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp Tr−êng trung häc vµ d¹y nghÒ c¬ ®iÖn x©y dùng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n n¬i t«i ®ang c«ng t¸c ®2 t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì t«i trong suèt nh÷ng n¨m th¸ng ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc cña m×nh. T¸c gi¶ luËn v¨n §ång S¸ng T¸c Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 2 Môc lôc Lêi cam ®oan i Lêi c¶m ¬n ii Môc lôc iii Danh môc c¸c b¶ng v Danh môc c¸c h×nh vi 1. Më ®Çu 1 1.1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi 7 1.2. Môc ®Ých vµ yªu cÇu cña ®Ò tµi 9 1.3. §èi t−îng nghiªn cøu 10 2. Tæng quan vÒ vÊn ®Ò nghiªn cøu 11 2.1. Vµi nÐt vÒ T×nh h×nh c¬ giíi hãa n«ng l©m nghiÖp trªn vïng ®Êt dèc 11 2.2. Vµi nÐt vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn m¸y kÐo ®åi dèc trªn thÕ giíi vµ trong n−íc 2.3. NhËn xÐt chung 19 24 3. Kh¶o s¸t tÝnh chÊt kÐo b¸m cña m¸y kÐo b¸nh khi lµm viÖc trªn dèc ngang 3.1.Sù b¸m cña b¸nh xe chñ ®éng trªn dèc ngang [1], [24] 26 26 3.2. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é tr−ît cña m¸y kÐo khi chuyÓn ®éng trªn dèc ngang [24] 34 3.3. Ph−¬ng ph¸p x©y dùng ®−êng ®Æc tÝnh kÐo lý thuyÕt cho c¸c m¸y kÐo lµm viÖc trªn dèc ngang [24] 36 3.4. Mét sè kÕt qu¶ kh¶o s¸t 42 3.5. KÕt luËn ch−¬ng 45 4. KÕt qu¶ nghiªn cøu, thiÕt kÕ c¶i tiÕn hÖ thèng di ®éng cña m¸y −3000A kÐo shibaura− 4.1. Lùa chän ph−¬ng ¸n thiÕt kÕ c¶i tiÕn Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 46 46 3 4.2. Môc tiªu, ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 47 4.3. ThiÕt kÕ, chÕ t¹o vµ thö nghiÖm b¸nh phô 47 4.3.1. Lùa chän vµ x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè c¬ b¶n cña b¸nh phô 47 4.3.2. ThiÕt kÕ, chÕ t¹o b¸nh phô 50 4.3.3. Kh¶o s¸t tÝnh n¨ng kÐo b¸m cña m¸y kÐo c¶i tiÕn khi lµm viÖc trªn dèc ngang 54 4.3.4. KÕt qu¶ nghiªn cøu thùc nghiÖm 61 4.4. KÕt luËn 64 KÕt luËn chung vµ ®Ò nghÞ 66 KÕt luËn 66 §Ò nghÞ 66 Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 4 Danh môc c¸c b¶ng B¶ng 4.1. C¸c th«ng sè kü thuËt c¬ b¶n cña b¸nh phô 51 B¶ng 4.2. KÕt qu¶ kiÓm tra bÒn cña b¸nh phô 52 Danh môc c¸c h×nh H×nh 2.1. Mét sè lo¹i m¸y kÐo ®åi dèc cã khung c©n b»ng 20 H×nh 2.2. Mét sè ph−¬ng ¸n c¶i tiÕn m¸y kÐo n«ng nghiÖp ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng kÐo b¸m vµ t¨ng tÝnh æn ®Þnh 21 H×nh 3.1. S¬ ®å lùc t¸c dông lªn b¸nh xe chñ ®éng khi lµm viÖc trªn dèc ngang 27 H×nh 3.3. S¬ ®å lùc t¸c dông lªn m¸y kÐo 31 H×nh 3.6. §−êng ®Æc tÝnh tù ®iÒu chØnh cña ®éng c¬ 38 H×nh 3.7. §−êng ®Æc tÝnh tù ®iÒu chØnh cña ®éng c¬ SD−3000A 42 H×nh 4.1. S¬ ®å x¸c ®Þnh kÝch th−íc c¬ b¶n cña b¸nh phô 48 H×nh 4.2. S¬ ®å gãc dèc giíi h¹n æn ®Þnh ngang tÜnh häc cña m¸y kÐo 49 H×nh 4.3. B¶n vÏ tæng thÓ cña b¸nh phô 50 H×nh 4.4. H×nh ¶nh b¸nh phô l¾p víi m¸y kÐo SHIBAURA−3000A 51 H×nh 4.4c. Phæ mµu kiÓm tra hÖ sè an toµn bÒn b¸nh phô 54 H×nh 4.5. §−êng ®Æc tÝnh kÐo cña m¸y kÐo SHIBAURA−3000A trªn ®Êt gèc r¹ víi hÖ sè b¸m ϕ=0,8. 56 H×nh 4.6. ¶nh h−ëng ®é dèc ngang ®Õn hiÖu suÊt kÐo cña m¸y kÐo SHIBAURA−3000A Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 58 5 H×nh 4.7. §−êng ®Æc tÝnh kÐo cña m¸y kÐo SHIBAURA−3000A khi lµm viÖc trªn gãc dèc 00 59 H×nh 4.8. §−êng ®Æc tÝnh kÐo cña m¸y kÐo SHIBAURA−3000A khi lµm viÖc trªn gãc dèc 180 60 H×nh 4.9. S¬ ®ç thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh lùc b¸m cña m¸y kÐo 62 H×nh 4.10. H×nh ¶nh ®o lùc b¸m cña m¸y kÐo 63 H×nh 4.11. KÕt qu¶ xö lý sè liÖu b»ng phÇn mÒm DASYLAB 7.0 63 Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 6 1. Më ®Çu 1.1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi §iÒu kiÖn s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp ë vïng ®åi nói cã nh÷ng ®Æc thï riªng, tr−íc hÕt lµ ®Þa h×nh phøc t¹p h¬n nhiÒu so víi ®ång b»ng: ®é dèc mÆt ®ång lín vµ kh«ng ®ång ®Òu, cã n¬i gãc dèc h¬n 300; ®ång ruéng ph©n bè vôn vÆt víi kÝch th−íc l« thöa th−êng nhá vµ kh«ng vu«ng v¾n; mÆt ®ång kh«ng b»ng ph¼ng, ®−êng x¸ ®i l¹i rÊt khã kh¨n, thËm chÝ nhiÒu n¬i kh«ng cã lèi cho m¸y ®i vµo. §Æc ®iÓm thø hai lµ c¬ cÊu c©y trång rÊt ®a d¹ng víi yªu cÇu vÒ c¬ giíi ho¸ còng rÊt kh¸c nhau, tÝnh quy ho¹ch ®ång ruéng cßn rÊt thÊp, cïng mét khu hoÆc ngay trªn cïng mét l« ruéng cã thÓ trång nhiÒu lo¹i c©y trång kh¸c nhau, c©y l©m nghiÖp xen lÉn c©y n«ng nghiÖp. XÐt vÒ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn c¬ giíi ho¸, nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn lµ nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh g©y khã kh¨n cho viÖc thùc hiÖn c¬ gíi ho¸ n«ng l©m nghiÖp ë vïng ®åi nói. M¸y kÐo lµ nguån ®éng lùc chÝnh ®Ó thùc hiÖn c¸c kh©u c«ng nghÖ s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp, ph¶i ho¹t ®éng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn rÊt khã kh¨n, phøc t¹p, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c m¸y kÐo l©m nghiÖp v× hÇu hÕt c¸c vïng ®Êt l©m nghiÖp nãi riªng ph¶i cã tÝnh æn ®Þnh cao, tÝnh n¨ng kÐo b¸m tèt. §Ó ®¸p øng yªu cÇu c¬ giíi ho¸ vïng ®Êt dèc, nhiÒu n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®2 chÕ t¹o ra c¸c lo¹i m¸y kÐo chuyªn dïng cã tÝnh an toµn cao, kh¶ n¨ng kÐo b¸m tèt nhê ®ã n©ng cao ®−îc kh¶ n¨ng sö dông mét c¸ch râ rÖt. Tuy nhiªn, c¸c lo¹i m¸y kÐo nµy th−êng rÊt ®¾t tiÒn. V× vËy h−íng c¶i tiÕn c¸c m¸y kÐo n«ng nghiÖp th«ng dông cho ®ång b»ng ®Ó ®¸p øng ®−îc mét phÇn nµo c¸c c«ng viÖc c¬ giíi ho¸ trªn vïng ®Êt dèc n«ng l©m nghiÖp vÉn ®−îc ¸p dông ë nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi [14]. ë n−íc ta, mét mÆt do nÒn c«ng nghiÖp chÕ t¹o m¸y nãi chung vµ chÕ t¹o m¸y kÐo nãi riªng ch−a ph¸t triÓn, mÆt kh¸c do kh¶ n¨ng vÒ vèn ®Çu t− cña c¸c n«ng hé cßn rÊt h¹n chÕ nªn viÖc c¶i tiÕn c¸c m¸y kÐo n«ng nghiÖp th«ng dông ë ®ång b»ng ®Ó lµm viÖc trªn ®Êt cã ®é dèc cao h¬n vÉn lµ mét ph−¬ng ¸n cã tÝnh kh¶ thi cao. Tuy nhiªn, víi c¸c c«ng viÖc ®ßi hái c¸c m¸y kÐo cã n¨ng suÊt lín vµ cã tÝnh æn ®Þnh cao ph¶i sö dông c¸c m¸y kÐo chuyªn dïng. Mét lý do kh¸c lµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, m« h×nh s¶n xuÊt n«ng l©m kÕt hîp ®2 ph¸t huy tèt c¶ vÒ hiÖu qu¶ sö dông ®Êt vµ sö dông nh©n lùc, gãp phÇn tÝch cùc ph¸t triÓn kinh tÕ x2 héi ë vïng trung du vµ miÒn nói. §Ó ph¸t huy tèt h¬n c¸c m¸y kÐo n«ng nghiÖp ë vïng nµy, nhÊt lµ trong nh÷ng “thêi gian n«ng nhµn”, cÇn t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña c¸c m¸y kÐo b»ng c¸ch c¶i tiÕn kü thuËt hoÆc t¹o ra thªm c¸c viÖc lµm cho c¸c liªn hîp m¸y kÐo [1]. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò trªn, tr−íc hÕt lµ ph¶i cã nh÷ng ®Çu t− nghiªn cøu lùa chän lo¹i m¸y kÐo n«ng nghiÖp cã thÓ c¶i tiÕn ®−îc chõng mùc nhÊt ®Þnh vµ c«ng viÖc c¶i tiÕn kh«ng ®ßi hái chi phÝ qu¸ lín vµ cã thÓ thùc hiÖn ®−îc trong ®iÒu kiÖn chÕ t¹o ë n−íc ta hiÖn nay. M¸y kÐo Shibaura-3000A do NhËt B¶n chÕ t¹o lµ lo¹i m¸y kÐo kÐo 2 cÇu chñ ®éng, cã tÝnh n¨ng kÐo b¸m tèt c«ng dông chÝnh lµ thùc hiªn c¸c kh©u c¬ giíi ho¸ ë khu vùc ®ång b»ng. §Ò tµi nh¸nh cÊp nhµ n−íc KC-07-26-01 do PGS.TS. N«ng V¨n V×n chñ tr× ®2 chän mÉu m¸y kÐo nµy lµm mÉu m¸y cÇn c¶i tiÕn ®Ó ¸p dông thö ë khu vùc trung du vµ miÒn nói. §Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ¸p dông mét lo¹i m¸y kÐo ®ång b»ng vµo khu vùc ®åi dèc cÇn ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu tÝnh n¨ng kü thuËt vµ thö nghiÖm trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt. Trªn c¬ së ®ã cã thÓ t×m ra c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt ®Ó c¶i tiÕn lµ lùa chän chÕ ®é sö dông cho hîp lý. TÝnh chÊt kÐo b¸m vµ tÝnh æn ®Þnh ngang cña c¸c liªn hîp m¸y kÐo g©y ¶nh h−ëng lín ®Õn chÊt l−îng c«ng viÖc, n¨ng suÊt vµ tÝnh an toµn chuyÓn ®éng, ¶nh h−ëng ®Õn søc khoÎ ng−êi l¸i…Hai tÝnh chÊt nµy phô thuéc vµo Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 8 nhiÒu yÕu tè nh−: C¸c th«ng sè cña kÕt cÊu cña liªn hîp m¸y kÐo, tÝnh chÊt c«ng viÖc vµ ®é dèc mÆt ®ång. Do vËy, ®Ó th¨m dß kh¶ n¨ng øng dông mét lo¹i m¸y kÐo th«ng dông dïng trong n«ng nghiÖp vµo phôc vô c¬ giíi ho¸ s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp trªn vïng ®Êt cã ®é dèc cao, tr−íc hÕt cÇn ph¶i nghiªn cøu c¶i tiÕn kÕt cÊu ®Ó n©ng cao tÝnh n¨ng kÐo b¸m vµ tÝnh æn ®Þnh ngang cña liªn hîp m¸y. Víi nh÷ng lý do trªn chóng t«i ®2 thùc hiÖn ®Ò tµi luËn v¨n Th¹c sü: “Nghiªn cøu tÝnh chÊt ho¹t ®éng cña m¸y kÐo shibaura- 3000A khi l¾p thªm b¸nh phô lµm viÖc trªn dèc ngang” §Ò tµi ®−îc thùc hiÖn t¹i Bé m«n §éng lùc, Khoa C¬ ®iÖn, Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp 1 vµ L©m tr−êng Tam Thanh, tØnh Phó Thä. 1.2. Môc ®Ých vµ yªu cÇu cña ®Ò tµi Môc ®Ých nghiªn cøu: Nghiªn cøu c¶i tiÕn hÖ thèng di ®éng cña m¸y kÐo Shibaura-3000A nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng kÐo b¸m vµ t¨ng tÝnh æn ®Þnh ngang phôc vô c¬ giíi hãa n«ng l©m nghiÖp ë vïng ®Êt dèc. NhiÖm vô nghiªn cøu: §Ó thùc hiÖn mùc tiªu trªn trong luËn v¨n ®2 thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: - Nghiªn cøu tæng quan vÒ t×nh h×nh c¬ giíi ho¸ n«ng l©m nghiÖp ë vïng trung du vµ miÒn nói phÝa b¾c n−íc ta. - T×m hiÓu vÒ tÝnh n¨ng kü thuËt cña m¸y kÐo Shibaura-3000A - Kh¶o s¸t lý thuyÕt mét sè yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn tÝnh chÊt kÐo b¸m vµ tÝnh æn ®Þnh ngang cña m¸y kÐo b¸nh khi lµm viÖc trªn dèc ngang. − ThiÕt kÕ, chÕ t¹o b¸nh phô l¾p víi m¸y kÐo SHIBAURA−3000A - Nghiªn cøu thùc nghiÖm tÝnh chÊt kÐo b¸m vµ tÝnh æn ®Þnh ngang cña m¸y kÐo Shibaura-3000A trªn vïng ®Êt dèc. Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 9 1.3. §èi t−îng nghiªn cøu Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o vµ thö nghiÖm b¸nh phô l¾p víi m¸y kÐo SHIBAURA−3000A ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng kÐo b¸m vµ tÝnh æn ®Þnh ngang khi lµm viÖc trªn ®Êt dèc l©m nghiÖp theo yªu cÇu cña ®Ò tµi nh¸nh cÊp nhµ n−íc KC-07-26-01 do PGS.TS. N«ng V¨n V×n chñ tr×. Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 10 2. Tæng quan vÒ vÊn ®Ò nghiªn cøu 2.1. Vµi nÐt vÒ T×nh h×nh c¬ giíi hãa n«ng l©m nghiÖp trªn vïng ®Êt dèc 2.1.1. T×nh h×nh c¬ giíi hãa xö lý thùc b× lµm ®Êt trång rõng a) Trªn thÕ giíi Lµm ®Êt lµ kh©u kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hoÆc t¸i t¹o rõng trång. §©y lµ kh©u nÆng nhäc vµ ®ßi hái nhiÒu c«ng søc, do ®ã nhu cÇu c¬ giíi hãa lµ rÊt lín. Trong c¬ giíi hãa kh©u lµm ®Êt cÇn quan t©m ®Õn c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ thùc hiÖn. * VÒ c«ng nghÖ lµm ®Êt Tïy theo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ−x2 héi cã thÓ lùa chän c«ng nghÖ lµm ®Êt kh¸c nhau. Th−êng ng−êi ta dùa theo cÊp ®é dèc vµ ph©n lo¹i nh− sau: [ 10] - ë ®é dèc cÊp 1 (d−íi 80): Sö dông c«ng nghÖ cµy toµn diÖn song song víi ®−êng ®ång møc, ®−êng cµy lËt óp vÒ phÝa ng−îc dèc ®Ó gi÷ n−íc, tr¸nh röa tr«i do n−íc mÆt.Sö dông c¸c lo¹i cµy 4 l−ìi chóc s©u theo bËc, l−ìi cµy 1-3 s©u h¬n l−ìi cµy 2- 4 t¹o ra ®−êng cµy xÕp l−în sãng. Trªn 1ha t¹o ra ®−îc 4000 ®−êng cµy kiÓu nh− vËy vµ cã thÓ gi÷ ®−îc 900 m3 n−íc m−a. - ë ®é dèc cÊp 2 (8 ÷ 120): C«ng nghÖ cµy theo b¨ng víi tæng sè diÖn tÝch b¨ng nhá h¬n 50% diÖn tÝch chung, chiÒu réng b¨ng 5 ÷ 10 m. ë ®é dèc cao lµm b¨ng nhá, ë phÝa trªn b¨ng cµy s©u h¬n b×nh th−êng ®Ó gi÷ n−íc (chiÒu s©u 30 cm). - ë ®é dèc cÊp 3 (12 ÷ 200): Sö dông c«ng nghÖ lµm ®Êt theo bËc thang, bËc thang cã ®é nghiªng 5 ÷ 60 vÒ phÝa trong ®Ó gi÷ n−íc, tr¸nh xãi Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 11 mßn. ChiÒu réng bËc 0,8 ÷ 4,0 m. - ë ®é dèc cÊp 4 (20 ÷ 350): Lµm bËc thang víi chiÒu réng nhá h¬n 3 m, sö dông c¸c thiÕt bÞ ®µo r2nh vµ khoan hè. - ë ®é dèc cÊp 5 (35 ÷ 400): Lµm bËc thang víi chiÒu réng d−íi 2,5 m, sö dông c¸c thiÕt bÞ ®µo r2nh vµ khoan hè. Tãm l¹i, quy tr×nh c«ng nghÖ lµm ®Êt ®−îc nghiªn cøu vµ ¸p dông kh¸ réng r2i ë c¸c n−íc cã nÒn l©m nghiÖp ph¸t triÓn. ViÖc ¸p dông quy tr×nh c«ng nghÖ nµo lµ tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm cô thÓ cña tõng n−íc vµ cña khu vùc trång rõng. * VÒ thiÕt bÞ CGH lµm ®Êt: C¸c thiÕt bÞ c¬ giíi hãa lµm ®Êt cã thÓ ph©n ra thµnh bé phËn chÝnh lµ nguån ®éng lùc vµ m¸y c«ng t¸c. Tïy theo c«ng nghÖ lµm ®Êt, c¸c m¸y c«ng t¸c cã thÓ ®−îc lùa chän kh¸c nhau nh− : cµy lËt, cµy ngÇm, cµy tù lùa, cµy c©n b»ng, cµy t¹o b¨ng, cµy ®¶o chiÒu ... Nguån ®éng lùc ®Ó c¬ giíi hãa kh©u lµm ®Êt chñ yÕu lµ m¸y kÐo. ë c¸c n−íc ph¸t triÓn th−êng sö dông c¸c m¸y kÐo chuyªn dïng cã c«ng suÊt lín, cã kh¶ n¨ng kÐo b¸m tèt, cã tÝnh æn ®Þnh cao. ë c¸c n−íc chËm ph¸t triÓn hoÆc ®ang ph¸t triÓn th−êng chØ sö dông c¸c m¸y kÐo th«ng th−êng vµ møc ®é c¬ giíi hãa kh©u lµm ®Êt cßn rÊt h¹n chÕ. b) ë ViÖt Nam * VÒ c«ng nghÖ lµm ®Êt: HiÖn nay, c«ng t¸c trång rõng ë n−íc ta th−êng ®−îc tiÕn hµnh mét c¸ch ph©n t¸n víi quy m« nhá vµ chñ yÕu trªn hai lo¹i ®Êt chÝnh sau: - §Êt trèng ®åi träc, ®Êt b¹c mµu lÉn ®¸, tÇng ®Êt canh t¸c máng, ®é dèc lín; - §Êt rõng sau khai th¸c, ®é dèc lín, lÉn gèc, rÔ c©y, cã th¶m thùc vËt che phñ; Lµm ®Êt lµ mét kh©u quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong qu¸ tr×nh canh t¸c n«ng l©m nghiÖp nh»m môc ®Ých n©ng cao ®é ph× cña ®Êt, t¹o ®iÒu Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 12 kiÖn thuËn lîi cho sù sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y trång. §Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých trªn, bªn c¹nh viÖc sö dông c¸c c«ng cô thñ c«ng quen thuéc, ë n−íc ta ®2 tiÕn hµnh nghiªn cøu ¸p dông c¸c c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ m¸y mãc phôc vô cho viÖc CGH kh©u lµm ®Êt. §Ó lµm ®Êt trång rõng trªn ®Þa h×nh ®åi nói cã ®é dèc d−íi 100 ng−êi ta tiÕn hµnh xö lý thùc b×, sau ®ã dïng m¸y cµy ngÇm l¾p sau m¸y kÐo vµ cµy theo ®−êng ®ång møc. Lo¹i cµy nµy kh«ng lËt ®Êt, chØ ph¸ vì tÇng ®Êt mÆt kh« cøng l©u ngµy. HiÖn nay, ®Êt cã ®é dèc d−íi 100 dµnh cho s¶n xuÊt l©m nghiÖp cßn l¹i kh«ng ®¸ng kÓ. §èi víi ®Êt trång rõng trªn ®åi nói cã ®é dèc trªn 100 ®2 nghiªn cøu ¸p dông ph−¬ng ph¸p cµy theo b¨ng ë nh÷ng ®Þa h×nh cã ®é dèc nhá. Trªn ®Êt cã ®é dèc lín h¬n th× dïng m¸y ñi ®Ó t¹o bËc thang theo ®−êng ®ång møc, sau ®ã cµy r¹ch, khoan hay cuèc hè theo bËc thang ®Ó trång c©y. §èi víi rõng sau khai th¸c: ë n−íc ta ®2 thö nghiÖm dïng m¸y ñi, m¸y ®µo gèc, m¸y ph¸t dän c©y bôi ®Ó xö lý thùc b×, ®µo gèc rµ rÔ, dän hiÖn tr−êng phôc vô c¸c kh©u lµm ®Êt tiÕp theo. §èi víi ®Êt bazan (T©y Nguyªn) hoÆc ®Êt phï xa cæ (§«ng Nam bé) sö dông cµy ®Üa (cµy ch¶o) cµy óp thµnh vång ®Ó trång c©y. Lµm nh− vËy cã t¸c dông vïi lÊp cá, h¹n chÕ löa rõng. [8] Nh×n chung ®Êt rõng n−íc ta th−êng cã ®é dèc lín, dÔ bÞ xãi mßn, ®Êt chÆt, ®Þa h×nh chia c¾t phøc t¹p; quy m« s¶n xuÊt nhá, kh¶ n¨ng ®Çu t− tµi chÝnh h¹n chÕ lµm cho viÖc sö dông c¸c c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ cña n−íc ngoµi cã c«ng suÊt lín, gi¸ cao vµo ®iÒu kiÖn n−íc ta tá ra ch−a hiÖu qu¶. V× vËy, CGH kh©u lµm ®Êt trång rõng míi chØ ë møc ®é rÊt thÊp, ®Æc biÖt lµ ë miÒn nói phÝa B¾c. * VÒ thiÕt bÞ c¬ giíi ho¸ lµm ®Êt: Lµm ®Êt trång rõng lµ mét kh©u c«ng viÖc nÆng nhäc, tèn nhiÒu c«ng søc trong qu¸ tr×nh t¸i t¹o rõng. V× thÕ, viÖc nghiªn cøu sö dông c¸c thiÕt bÞ c¬ giíi Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 13 vµo kh©u c«ng viÖc nµy ®2 ®−îc c¸c nhµ khoa häc l©m nghiÖp quan t©m tõ l©u: Giai ®o¹n 1960 -1970, trong viÖc lµm ®Êt trång rõng ®2 b−íc ®Çu thö nghiÖm sö dông c¸c thiÕt bÞ c¬ giíi, nh−: M¸y khoan hè trång c©y Molorobot (TiÖp Kh¾c), ES–35B (CHDC §øc), cµy NKB–2–54M l¾p sau m¸y kÐo DT– 54A (Liªn X«) cµy toµn diÖn theo ®−êng ®ång møc trªn s−ên ®åi ®Ó lµm ®Êt trång rõng b¹ch ®µn ë mét sè tØnh phÝa B¾c. [9], [11] Giai ®o¹n 1971 – 1980, Ngµnh c¬ giíi trång rõng ®2 nghiªn cøu sö dông m¸y ñi DT-75 vµ T-100 ®Ó lµm bËc thang trªn ®åi träc cã ®é dèc tõ 15÷30o. Sau ®ã, ®Ó ®¸p øng yªu cÇu lµm ®Êt trång rõng ngµy cµng t¨ng cña ngµnh l©m nghiÖp, T¸c gi¶ c«ng tr×nh [10] ®2 nghiªn cøu chÕ t¹o cµy ngÇm CN-1 vµ CN-2 l¾p sau m¸y kÐo DT-54 vµ DT-75 víi ®é cµy s©u ®¹t 40 ÷45 cm vµ ®2 ®−a vµo s¶n xuÊt thö nghiÖm ë mét sè ®Þa ph−¬ng. Nh−ng do kh¶ n¨ng ®Çu t− thiÕt bÞ cßn h¹n chÕ, c¬ chÕ s¶n xuÊt kinh doanh thay ®æi, quy tr×nh c«ng nghÖ ch−a ®−îc nghiªn cøu mét c¸ch ®Çy ®ñ nªn kÕt qu¶ cña ®Ò tµi ch−a ®−îc sö dông réng r2i. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, CGH lµm ®Êt trång rõng ®2 ph¸t triÓn lªn mét b−íc cao h¬n, mét sè m¸y mãc hiÖn ®¹i ®2 ®−îc nhËp bæ sung vµ thay thÕ cho c¸c c«ng cô m¸y mãc tr−íc kia. C¸c m¸y kÐo cã c«ng suÊt lín nh− T-130 (Liªn X« cò), KOMATSU, D53A, D53P, D65A, D85A (NhËt B¶n) ®2 ®−îc sö dông vµo lµm ®Êt trång rõng t¹i vïng nguyªn liÖu giÊy VÜnh Phó, Trung t©m Khoa häc - S¶n xuÊt L©m nghiÖp §«ng B¾c B¾c Bé,.… [11] Nh− vËy cã thÓ nãi t×nh ph¸t triÓn c¬ giíi hãa kh©u lµm ®Êt trªn vïng ®Êt dèc ë n−íc ta cßn ë møc rÊt thÊp c¶ vÒ c«ng nghÖ lÉn thiÕt bÞ. 2.1.2. T×nh h×nh c¬ giíi hãa c¸c kh©u ch¨m sãc rõng trång a) Trªn thÕ giíi C¬ giíi hãa kh©u ch¨m sãc rõng trång th−êng thùc hiÖn c¸c kh©u chñ yÕu nh− ph¸t quang, tØa th−a, phun thuèc trõ s©u, xíi ®Êt theo hµng, theo b¨ng Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 14 hay côc bé quanh gèc c©y. C¸c thiÕt bÞ ®Ó CGH c¸c kh©u c«ng viÖc ch¨m sãc rõng th−êng lµ c¸c m¸y cÇm tay nh− c−a x¨ng víi c¬ cÊu c¾t lµ xÝch hoÆc ®Üa c¾t chuyªn dông ®Ó ph¸t thùc b×, m¸y c¾t cá, m¸y liªn hîp chÆt h¹ - vËn xuÊt cì nhá ®Ó chÆt tØa th−a,.... C¸c m¸y kÐo th−êng ®−îc sö dông lµm nguån ®éng lùc cho c¸c kh©u ph¸t thùc b×, phun thuèc trõ s©u, xíi ®Êt theo hµng, theo b¨ng ... §Ó xíi ®Êt vµ vun gèc, ë c¸c n−íc l©m nghiÖp ph¸t triÓn ®2 chÕ t¹o vµ sö dông nhiÒu lo¹i m¸y mãc kh¸c nhau, chñ yÕu lµ c¸c lo¹i m¸y cµy lËt ®Êt víi ®é s©u nhá, m¸y phay ®Êt ®Ó t¹o ®é t¬i xèp cho ®Êt vµ diÖt cá. b) ë ViÖt Nam HiÖn nay, ë nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt l©m nghiÖp còng nh− c¸c trang tr¹i cña c¸c hé gia ®×nh ®2 sö dông c¸c m¸y c¾t cá, c¾t c©y bôi cÇm tay cña n−íc ngoµi s¶n xuÊt, chñ yÕu lµ cña NhËt, Trung Quèc, Thôy §iÓn,... ®Ó c¾t cá, ph¸t quang c©y bôi, d©y leo trong ch¨m sãc rõng. C¸c lo¹i m¸y nµy tá ra t−¬ng ®èi phï hîp víi ®iÒu kiÖn rõng ViÖt Nam. ViÖc xíi ®Êt, vun gèc ®èi víi rõng trång chØ ®−îc tiÕn hµnh trong 3 n¨m ®Çu sau khi trång rõng. ë n−íc ta c«ng viÖc nµy vÉn tiÕn hµnh b»ng thñ c«ng lµ chÝnh, ch−a cã lo¹i m¸y chuyªn dïng nµo ®−îc sö dông cho c«ng viÖc nµy. 2.1.3. T×nh h×nh sö dông m¸y kÐo trong vËn xuÊt gç rõng trång a) ë thÕ giíi Trong khai th¸c gç rõng trång, chiÒu dµi khóc gç th−êng ®−îc chÆt theo quy ®Þnh vµ ®−êng kÝnh c©y th−êng kh«ng lín l¾m, th©n c©y t−¬ng ®èi th¼ng. §Æc ®iÓm nµy thuËn lîi cho kh©u vËn xuÊt vµ vËn chuyÓn. Kh©u vËn xuÊt cã thÓ dïng m¸y kÐo hoÆc dïng têi c¸p tïy theo ®Þa h×nh vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng thiÕt bÞ. Tr−êng hîp dïng m¸y kÐo ®Ó kÐo th× ®ßi hái m¸y ph¶i cã tÝnh n¨ng kÐo b¸m tèt, tÝnh æn ®Þnh cao v× ®iÒu kiÖn chuyÓn ®éng Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 15 trong rõng rÊt phøc t¹p: ®Þa h×nh gå ghÒ, ®é dèc lín, nhiÒu ch−íng ng¹i vËt ... §èi víi kh©u vËn chuyÓn, c¸c m¸y kÐo chØ tham gia vËn chuyÓn trªn c¸c cung ®−êng ng¾n, th−êng vËn chuyÓn tõ b2i tËp kÕt ë b×a rõng ®Õn c¸c kho chøa hoÆc ®Õn c¸c n¬i tËp kÕt míi ®Ó chuyÓn lªn c¸c ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn cã tèc ®é cao h¬n nh− « t« hoÆc tµu háa. §Ó t¨ng hiÖu qu¶ vËn xuÊt vµ vËn chuyÓn, xu h−íng chung lµ t¨ng c«ng suÊt ®éng c¬ nh»m t¨ng vËn tèc chuyÓn ®éng cña liªn hîp m¸y. b) ë ViÖt Nam Nguån nguyªn liÖu gç rõng trång ë n−íc ta ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn vµ vÊn ®Ò c¬ giíi hãa c¸c kh©u khai th¸c, vËn xuÊt vµ vËn chuyÓn gç rõng trång còng trë nªn ngµy cµng cÊp thiÕt h¬n. Mét khã kh¨n lín hiÖn nay lµ chóng ta ch−a cã c¸c lo¹i m¸y kÐo chuyªn dïng cho vïng ®åi dèc, do ®ã viÖc c¬ giíi hãa kh©u vËn xuÊt gç rõng trång còng gÆp nhiÒu khã kh¨n. ViÖc sö dông c¸c m¸y kÐo n«ng nghiÖp ®Ó vËn xuÊt ®ang lµ h−íng kh¶ thi nhÊt. Tuy nhiªn hiÖu qu¶ sö dông kh«ng cao v× c¸c m¸y kÐo n«ng nghiÖp ®−îc thiÕt kÕ chØ lµm viÖc cã hiÖu qu¶ ë c¸c gãc dèc ngang d−íi 10 ®é. Trong c«ng tr×nh [ 7 ] ®2 nghiªn cøu c¶i tiÕn m¸y kÐo n«ng nghiÖp ®Ó thùc hiÖn kh©u vËn xuÊt, bèc dì vµ vËn chuyÓn gç nhá rõng trång. Tuy nhiªn c¸c kÕt qu¶ cßn h¹n chÕ vµ mÉu m¸y ch−a ®−îc ¸p dông trong thùc tiÔn. Trong c«ng tr×nh [ 14 ] ®2 nghiªn cøu lùa chän hÖ thèng ®éng lùc phôc vô s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp ë vïng trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c còng víi h−íng c¶i tiÕn m¸y kÐo n«ng nghiÖp ®ång b»ng nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng kÐo b¸m vµ t¨ng tÝnh æn ®Þnh ngang, song kÕt qu¶ nghiªn cøu míi dõng ë ph©n tÝch lý thuyÕt. Nh×n chung, c¸c kh©u vËn xuÊt vµ vËn chuyÓn gç rõng trång trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chñ yÕu dïng c¸c m¸y kÐo n«ng nghiÖp. Tuy hiÖu qu¶ cßn thÊp nh−ng ®2 cã t¸c dông nhÊt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn chung cña c¬ giíi hãa n«ng l©m nghiÖp. Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 16 2.1.4. VÒ quy m« vµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt a) ë thÕ giíi Tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn kÝnh tÕ−x2 héi vµ nh÷ng ®Æc thï riªng cña mçi n−íc, cña tõng vïng trong mét n−íc, viÖc tæ chøc s¶n xuÊt l©m nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c ph−¬ng thøc kh¸c nhau víi c¸c quy m« kh¸c nhau. Mét ®Æc ®iÓm ®Æc tr−ng nhÊt lµ vïng ®Êt ®Ó s¶n xuÊt l©m nghiÖp vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp th−êng xen lÉn nhau, trªn c¸c ®é dèc thÊp th−êng dµnh cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (nhá h¬n 12−150), cßn ë c¸c ®é dèc cao h¬n dµnh cho s¶n xuÊt l©m nghiÖp hoÆc c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ l©u n¨m. Do vËy, hÇu hÕt ë nh÷ng vïng, nh÷ng n−íc cã nÒn kinh tÕ ch−a ph¸t triÓn th−êng sö dông m« h×nh s¶n xuÊt n«ng l©m kÕt hîp víi quy m« nhá vµ võa. Kh¸i niÖm vÒ hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ c¬ giíi hãa còng dµnh chung cho c¬ giíi hãa n«ng l©m nghiÖp, trong ®ã nguån ®éng lùc chÝnh lµ m¸y kÐo, cã thÓ liªn hîp víi c¸c lo¹i m¸y c«ng t¸c kh¸c nhau, cã thÓ lµ m¸y l©m nghiÖp hoÆc m¸y n«ng nghiÖp. Víi d¹ng m« h×nh nµy sÏ khai th¸c nguån ®éng lùc cã hiÖu qu¶ h¬n, cÇn Ýt vèn h¬n. Tuy nhiªn, nÕu ®iÒu kiÖn kinh tÕ−x2 héi cho phÐp th× nªn sö dông m« h×nh chuyªn canh, t¸ch biÖt thµnh nh÷ng trang tr¹i riªng chØ s¶n xuÊt c©y l©m nghiÖp, kÓ c¶ trªn c¸c ®é dèc thÊp còng kh«ng trång c©y n«ng nghiÖp. §ång thêi trang bÞ c¸c m¸y chuyªn dïng cã tÝnh n¨ng kü thuËt cao. Lo¹i m« h×nh nµy cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nh−ng ®ßi hái vèn lín vµ cÇn gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn x2 héi nh− gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho c¸c hé n«ng d©n ë khu vùc ®ã. b) ë ViÖt Nam Tõ khi thùc hiÖn chñ tr−¬ng cña ChÝnh phñ vÒ viÖc giao ®Êt, giao rõng cho c¸c hé n«ng d©n sö dông l©u n¨m, c¸c n«ng tr−êng quèc doanh bÞ thu hÑp l¹i. Lo¹i h×nh s¶n xuÊt trang tr¹i ®−îc h×nh thµnh, nh−ng hÇu hÕt lµ ë møc ®é quy m« nhá vµ ch−a ph¶i lµ phæ biÕn trong toµn quèc. M« h×nh s¶n xuÊt phæ biÕn h¬n c¶ lµ m« h×nh s¶n xuÊt n«ng l©m kÕt hîp, trong ®ã c¸c hé n«ng d©n lµm chñ, Nhµ Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 17 n−íc chØ hç trî mét phÇn nµo vÒ vèn ®Çu t− trång rõng, bao tiªu s¶n phÈm. Do nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn, viÖc thùc hiÖn c¬ giíi hãa còng cã nhiÒu biÕn ®æi. ViÖc trang bÞ m¸y mãc, thiÕt bÞ c¬ giíi hãa s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp ®−îc t− nh©n hãa víi tr×nh ®é kü thuËt ë møc thÊp v× thiÕu vèn ®Çu t−, chñ yÕu sö dông c¸c nguån ®éng lùc lµ c¸c m¸y kÐo n«ng nghiÖp cì c«ng suÊt nhá vµ cì trung. §èi víi c¸c l©m tr−êng quèc doanh (chØ tån t¹i víi sè l−îng rÊt Ýt), mÆc dï cã vèn ®Çu t− lín h¬n so víi c¸c n«ng hé nh−ng còng kh«ng ph¸t triÓn ®−îc hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ c¬ giíi hãa, thËm chÝ kh«ng cßn tån t¹i (ë hÇu hÕt c¸c l©m tr−êng, n«ng tr−êng miÒn B¾c). Khi cÇn thùc hiÖn mét sè kh©u c¬ giíi hãa hä thuª c¸c c¸c chñ t− nh©n cã hiÖu qu¶ h¬n. Mét sè nhËn xÐt: VÊn ®Ò c¬ giíi hãa s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp ë nhiÒu n−íc trªn thÕ ®2 ®−îc gi¶i quyÕt tèt, tuy nhiªn, viÖc ¸p dông nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu ë n−íc ngoµi vµo ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cña n−íc ta cÇn ph¶i quan t©m mét sè ®iÓm ®Æc thï sau: - HÇu hÕt rõng n−íc ta n»m trªn ®Þa h×nh dèc. V× vËy, yªu cÇu ®èi víi c¸c thiÕt bÞ c¬ giíi lµ ph¶i cã søc v−ît vµ tÝnh æn ®Þnh cao; c«ng nghÖ lµm ®Êt ph¶i tÝnh ®Õn viÖc h¹n chÕ tèi ®a xãi mßn ®Êt; thiÕt bÞ lµm ®Êt ph¶i phï hîp víi ®iÒu kiÖn lµ ®Êt cã ®é dèc, ®é chÆt cao vµ tÇng ®Êt canh t¸c máng. - Quy m« s¶n xuÊt kh«ng lín, lùc l−îng lao ®éng thñ c«ng dåi dµo, gi¸ nh©n c«ng rÎ ®2 h¹n chÕ viÖc ®Çu t− mua s¾m c¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, ®¾t tiÒn. §ång thêi c¬ së h¹ tÇng kü thuËt cßn thÊp kÐm, thiÕu ®ång bé ®2 lµm cho gi¸ thµnh sö dông thiÕt bÞ t¨ng cao. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò trªn, viÖc lùa chän hÖ thèng ®éng lùc cho phï hîp cÇn ph¶i ®−îc xem xÐt −u tiªn v× trªn c¬ së ®ã míi cã thÓ ®Þnh h−íng ®−îc hÖ thèng c¸c m¸y c«ng t¸c kÌm theo. Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 18 2.2. Vµi nÐt vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn m¸y kÐo ®åi dèc trªn thÕ giíi vµ trong n−íc a) ThÕ giíi Yªu cÇu chung ®èi víi c¸c m¸y kÐo ®åi dèc lµ ph¶i cã tÝnh chÊt kÐo b¸m tèt, tÝnh an toµn, tÝnh æn ®Þnh cao. VÒ cì c«ng suÊt ®ßi hái trong mét d¶i réng v× c¸c c«ng viÖc c¬ giíi hãa s¶n xuÊt l©m nghiÖp rÊt ®a d¹ng, lùc kÐo cÇn thiÕt cho c¸c lo¹i m¸y c«ng t¸c kh¸c nhau còng rÊt kh¸c nhau. §Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu ®ã, hÖ thèng m¸y kÐo dïng cho ®åi dèc cã thÓ sö dông kÕt hîp nhiÒu lo¹i m¸y kÐo. − C¸c m¸y kÐo xÝch th−êng ®¶m nhiÖm c¸c c«ng viÖc cã lùc c¶n lín. − C¸c m¸y kÐo b¸nh th«ng th−êng ®¶m nhiÖm c¸c c«ng viÖc cã lùc c¶n kh«ng lín l¾m vµ chØ lµm viÖc trªn c¸c gãc dèc nhá h¬n 150 . [1], [14], [22] − C¸c m¸y kÐo chuyªn dïng ®¶m nhiÖm c¸c c«ng viÖc trªn ®é dèc lín tíi 250. [16] − C¸c m¸y kÐo nhá thùc hiªn c¸c c«ng viÖc ch¨m sãc HÇu hÕt c¸c c«ng viÖc trªn ®Êt dèc ®ßi hái c¸c liªn hîp m¸y ph¶i chuyÓn ®éng theo ®−êng ®ång møc, do ®ã yªu cÇu kü thuËt ®èi víi c¸c m¸y kÐo ®åi dèc, tr−íc hÕt lµ ph¶i cã tÝnh æn ®Þnh ngang cao vµ tÝnh n¨ng kÐo b¸m tèt, tÝnh an toµn cao khi m¸y kÐo chuyÓn ®éng trªn dèc ngang. §Ó t¨ng tÝnh æn ®Þnh ngang cã thÓ thùc hiÖn theo mét sè ph−¬ng ¸n nh−: t¨ng bÒ réng c¬ së, h¹ thÊp träng t©m, l¾p thªm t¶i träng phô, sö dông c¸c m¸y kÐo cã khung tù c©n b»ng. §Ó t¨ng kh¶ n¨ng b¸m, cã thÓ t¨ng kÝch th−íc c¸c mÊu b¸m, t¨ng träng l−îng b¸m cho c¸c b¸nh phÝa trªn dèc, sö dông m¸y kÐo 2 cÇu chñ ®éng, m¸y kÐo xÝch hoÆc m¸y kÐo nöa xÝch, m¸y kÐo cã khung th¨ng b»ng. CÇn l−u ý lµ c¸c ph−¬ng ¸n lµm t¨ng tÝnh æn ®Þnh ngang ®ång thêi còng cã t¸c dông lµm t¨ng kh¶ n¨ng kÐo b¸m nhê h¹n chÕ ®−îc sù chªnh lÖch gi÷a Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi – LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc kü thuËt -------------------------------- 19