§Ò tµi khoa häc
Sè: 01-2003
Nghiªn cøu ph−¬ng ph¸p tÝnh chØ sè tiÒn l−¬ng, tiÒn c«ng
trong khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp c«ng vµ chØ sè gi¸
vËt liÖu x©y dùng vµ tiÒn c«ng trong ngµnh x©y dùng
1. CÊp ®Ò tµi
: Tæng côc
2. Thêi gian nghiªn cøu : 2003
3. §¬n vÞ chñ tr×
: Vô Thèng kª Th−¬ng m¹i, DÞch vô vµ Gi¸ c¶
4. §¬n vÞ qu¶n lý
: Tæng côc Thèng kª
5. Chñ nhiÖm ®Ò tµi
: CN. NguyÔn ThÞ Liªn
6. Nh÷ng ng−êi phèi hîp nghiªn cøu:
CN. NguyÔn §øc Th¾ng
CN. Phan Xu©n CÈm
CN. NguyÔn ThÞ Thanh
CN. Lª H¶i Hµ
CN. NguyÔn ThÞ ViÖt Hång
7. KÕt qu¶ b¶o vÖ: lo¹i kh¸
3
I. ChØ sè tiÒn l−¬ng cña khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp c«ng
1. C¬ së lý thuyÕt vÒ chØ sè liÒn l−¬ng
TiÒn l−¬ng: Nh×n chung, tiÒn l−¬ng ®−îc hiÓu lµ sè tiÒn ng−êi thuª lao
®éng tr¶ cho ng−êi lao ®éng vÒ c«ng søc hä ®· bá ra ®Ó hoµn thµnh mét khèi
l−îng c«ng viÖc trong mét kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh- gäi lµ møc tiÒn l−¬ng (VÝ
dô, ë n−íc ta tiÒn l−¬ng ®−îc tr¶ theo th¸ng, mét sè n−íc tiÒn l−¬ng ®−îc tr¶
theo tuÇn). Nãi c¸ch kh¸c, tiÒn l−¬ng chÝnh lµ gi¸ c¶ cña søc lao ®éng. Tuy
nhiªn, cã nhiÒu c¸ch nh×n vµ ph¹m vi kh¸c nhau vÒ tiÒn l−¬ng. VÝ dô, quan ®iÓm
tiÒn l−¬ng theo møc qui ®Þnh mµ ng−êi thuª lao ®éng tr¶ cho ng−êi lao ®éng;
tiÒn l−¬ng thùc nhËn ®−îc tÝnh thªm c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c cã tÝnh chÊt l−¬ng;
tiÒn l−¬ng d−íi gi¸c ®é lµ chi phÝ lao ®éng, tiÒn l−¬ng thùc tÕ ®−îc biÓu hiÖn
b»ng khèi l−îng hµng ho¸ tiªu dïng mua ®−îc b»ng tiÒn l−¬ng ®ã...
ChØ sè tiÒn l−¬ng: lµ mét chØ tiªu t−¬ng ®èi ®o l−êng sù biÕn ®éng cña
møc tiÒn l−¬ng.
Víi nh÷ng quan ®iÓm ph¹m vi tiÒn l−¬ng kh¸c nhau, sÏ cã nh÷ng chØ sè
møc tiÒn l−¬ng kh¸c nhau.
Víi môc ®Ých cña ®Ò tµi: chØ sè tiÒn l−¬ng nªn triÓn khai x©y dùng lµ ''chØ
sè møc tiÒn l−¬ng thùc nhËn''
2. Lùa chän lo¹i chØ sè tiÒn l−¬ng thÝch hîp víi môc ®Ých nghiªn cøu
Nhãm nghiªn cøu ®Ò tµi ®· rót ra kÕt luËn lµ: chØ sè tiÒn l−¬ng thùc nhËn
lµ ChØ sè tiÒn l−¬ng phï hîp ®¸p øng môc ®Ých ®· nªu.
VËy, ®Ó tÝnh lo¹i chØ sè tiÒn l−¬ng nµy, nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ph¶i lµm lµ:
+ CÇn x¸c ®Þnh ®¬n vÞ tiÒn l−¬ng vµ ph¹m vi ngµnh, lao ®éng, ph¹m vi ®Þa
lý, chuçi sè liÖu tiÒn l−¬ng ®Ó tÝnh chØ sè.
+ Lùa chän sè liÖu vµ chän nguån sè liÖu
+ Chän hÖ thèng quyÒn sè vµ ph−¬ng ph¸p tæng hîp (vÝ dô chän c«ng
thøc tÝnh..)
+ Lùa chän kú gèc ®Ó tÝnh to¸n.
4
C¸c b−íc nghiªn cøu trªn cÇn ®−îc phèi hîp chÆt chÏ víi hÖ thèng thèng kª
tiÒn l−¬ng, ®Ó tõ ®ã cã thÓ khai th¸c nh÷ng d÷ liÖu cÇn thiÕt cho viÖc tÝnh chØ sè.
3. X¸c ®Þnh ®¬n vÞ tiÒn l−¬ng vµ ph¹m vi ngµnh, lao ®éng, ph¹m vi ®Þa lý,
chuçi sè liÖu tiÒn l−¬ng ®Ó tÝnh chØ sè
3.1. X¸c ®Þnh ®¬n vÞ tiÒn l−¬ng vµ sù biÕn ®éng cña nã
a. X¸c ®Þnh møc tiÒn l−¬ng thùc nhËn/th¸ng cña ng−êi lao ®éng trong khu
vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp c«ng.
ChÕ ®é tiÒn l−¬ng hiÖn thêi cña khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp c«ng (kÓ c¶
vùc lùc l−îng vò trang) c¬ b¶n ®−îc qui ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh 25/CP cña ChÝnh phñ
ban hµnh ngµy 25/3/1993. Theo ®ã, quy ®Þnh møc l−¬ng tèi thiÓu lµ
120000®/th¸ng cho c¸c b¶ng l−¬ng, ¸p dông thèng nhÊt cho c¶ n−íc. §©y lµ c¨n
cø ®Ó tÝnh c¸c møc l−¬ng kh¸c nhau cña hÖ thèng thang b¶ng l−¬ng, møc phô
cÊp l−¬ng, møc tr¶ c«ng cho nh÷ng ng−êi lµm c¸c c«ng viÖc ®¬n gi¶n nhÊt trong
®iÒu kiÖn lao ®éng b×nh th−êng. Theo NghÞ ®Þnh nµy, b¶ng l−¬ng cho khu vùc
hµnh chÝnh sù nghiÖp c«ng bao gåm:
B¶ng l−¬ng chøc vô d©n cö qu¶n lý nhµ n−íc tõ cÊp tØnh ®Õn cÊp huyÖn
HÖ thèng b¶ng l−¬ng c¸c ng¹ch c«ng chøc viªn chøc vµ phô cÊp chøc vô
khu vùc HCSN (riªng cho 19 ngµnh: Hµnh chÝnh, L−u tr÷, Toµ ¸n,... Dù tr÷ quèc
gia); mçi ngµnh, mçi ng¹ch l¹i cã nhiÒu bËc, nhiÒu lo¹i hÖ sè.
HÖ thèng b¶ng l−¬ng sÜ quan, qu©n nh©n chuyªn nghiÖp vµ phô cÊp chøc
vô l·nh ®¹o qu©n ®éi
B¶ng l−¬ng chuyªn viªn cao cÊp cho c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ, kinh tÕ, hµnh
chÝnh, khoa häc kü thuËt, gi¸o dôc v¨n ho¸ nghÖ thuËt…
Ngoµi ra chÕ ®é l−¬ng nµy cßn qui ®Þnh c¸c møc phô cÊp cho vïng s©u,
vïng xa; phô cÊp ®éc h¹i; phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp lµm ®ªm, lµm ngoµi
giê.…; §èi víi qu©n nh©n NghÞ ®Þnh qui ®Þnh c¸c phô cÊp th©m niªn, phô cÊp
phôc vô quèc phßng cho c¸c c«ng chøc viªn chøc phôc vô qu©n ®éi. NghÞ ®Þnh
cßn qui ®Þnh vÒ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian, yªu cÇu ®−îc n©ng bËc, chuyÓn
ng¹ch.
5
Tõ 1993 ®Õn nay hÖ thèng tiÒn l−¬ng n−íc ta ®· qua nhiÒu lÇn thay ®æi
møc l−¬ng tèi thiÓu/th¸ng. Cô thÓ lµ:
- 120000 - 144000® (NghÞ ®Þnh 06 n¨m 1997)
- 144000 - 180000 ® (NghÞ ®Þnh 175 n¨m 1999)
- 180000 - 200000 ® (NghÞ ®Þnh 77 n¨m 2000)
- 200000 - 290000 ® (NghÞ ®Þnh 03 n¨m 2003)
Ngoµi sù thay ®æi vÒ møc l−¬ng tèi thiÓu/ th¸ng, c¸c lo¹i hÖ sè, phô cÊp
vÉn theo qui ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh 25CP/1993. Theo c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn cña
NghÞ ®Þnh nµy, c¸ch tÝnh møc l−¬ng cô thÓ nh− sau:
Møc tiÒn l−¬ng cña mäi ngµnh nghÒ, ng¹ch bËc cña khu vùc hµnh chÝnh sù
nghiÖp ®Òu bao gåm: møc ¨n l−¬ng tèi thiÓu nh©n (x) víi hÖ sè t−¬ng øng cña
mçi ng¹ch bËc, ngµnh nghÒ, céng víi c¸c lo¹i phô cÊp nh− phô cÊp tr¸ch nhiÖm,
vïng s©u, vïng xa, th©m niªn, ®éc h¹i (nÕu cã)
Trong ®ã, møc l−¬ng tèi thiÓu, c¸c hÖ sè phô cÊp kh«ng thay ®æi trong l
vµi n¨m - khi chÝnh s¸ch tiÒn l−¬ng kh«ng thay ®æi.
Ngoµi ra cßn cã qui ®Þnh vÒ tiÒn c«ng lµm ngoµi giê; tiÒn c«ng ngoµi giê
®−îc tÝnh to¸n theo v¨n b¶n h−íng dÉn cô thÓ cña Bé Lao ®éng (b»ng 150%
hoÆc 200% tiÒn l−¬ng trong giê - tuú theo lµm thªm giê ngµy th−êng hay ngµy
nghØ, ngµy lÔ). TiÒn lµm ngoµi giê vµ tiÒn th−ëng nÕu cã sÏ ®−îc céng vµo møc
tiÒn l−¬ng c¬ b¶n kÓ trªn.
3.2. ChØ sè tiÒn l−¬ng
ChØ sè tiÒn l−¬ng lµ chØ tiªu t−¬ng ®èi ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng vÒ tiÒn l−¬ng
cña ng−êi h−ëng l−¬ng, lµm c«ng, hoÆc c¸c nhãm hoÆc c¸c lo¹i lao ®éng theo
thêi gian.
3.2.1. X©y dùng ®Þnh møc ®¹i diÖn c¸c møc tiÒn l−¬ng
§Ó chØ sè tiÒn l−¬ng cã thÓ ®o l−êng sù thay ®æi gi¸ qua thêi gian, c¸c
møc tiÒn l−¬ng cÇn ®−îc thu thËp cho mét cì mÉu cè ®Þnh, bao gåm c¸c ngµnh,
nghÒ, ng¹ch, bËc, ®¹i diÖn phæ biÕn gi÷a c¸c thêi kú (th¸ng hoÆc quÝ) liªn tiÕp.
Nãi c¸ch kh¸c, cÇn x©y dùng mét b¶ng danh môc c¸c møc l−¬ng ®¹i diÖn ®Ó tÝnh
chØ sè. Danh môc nµy ph¶i bao gåm nh÷ng møc l−¬ng ®¹i diÖn cña c¶ bèn b¶ng
6
l−¬ng nãi trªn. Mçi b¶ng l−¬ng cÇn chän mét sè ng¹ch, bËc ®¹i diÖn, phæ biÕn.
ChØ nh÷ng mÉu ®¹i diÖn nµy míi ®−îc thu thËp sè liÖu tiÒn l−¬ng c¶ hai kú b¸o
c¸o vµ kú gèc ®Ó tÝnh chØ sè. Nh÷ng sù thay ®æi tiÒn l−¬ng ®−îc b¸o c¸o cho c¸c
mÉu ®¹i diÖn nµy ph¶i lµ sù thay ®æi thuÇn tuý vÒ møc l−¬ng, kh«ng tÝnh nh÷ng
thay ®æi do n©ng l−¬ng theo niªn h¹n, ng¹ch bËc…
D−íi ®©y lµ dù th¶o vÒ danh môc møc l−¬ng cÇn chän thu thËp sè liÖu
hµng th¸ng ®Ó tÝnh chØ sè tiÒn l−¬ng:
A. B¶ng l−¬ng chøc vô d©n cö qu¶n lý nhµ n−íc tõ cÊp tØnh ®Õn cÊp huyÖn
I. Chñ tÞch UBND
II. ….
III. ….
X. Phã chñ tÞch UBND huyÖn/quËn
B. HÖ thèng b¶ng l−¬ng c¸c ng¹ch c«ng chøc viªn chøc vµ phô cÊp chøc
vô l·nh ®¹o khu vùc HCSN (riªng cho 19 ngµnh: Hµnh chÝnh, L−u tr÷, Toµ ¸n,..
Dù tr÷ quèc gia);
I. Ngµnh hµnh chÝnh
1. Ng¹ch chuyªn viªn cao cÊp
l.1 BËc 1
l.2. BËc 3
l.3 BËc 5
…..
2. Ng¹ch chuyªn viªn chÝnh
2.1 BËc 1
2.2 BËc 2
….
3. Chuyªn viªn
…..
7
4. C¸n sù
…..
5. L¸i xe
II. Ngµnh t− ph¸p, toµ ¸n
…………
…………
XIX. Ngµnh dù tr÷ quèc gia
…………
C. HÖ thèng b¸ng l−¬ng sÜ quan, qu©n nh©n chuyªn nghiÖp
I. L−¬ng cÊp hµm
…………
II. L−¬ng qu©n nh©n chuyªn nghiÖp
………….
D. B¶ng l−¬ng chuyªn viªn cao cÊp cho c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ, kinh tÕ
hµnh chÝnh, khoa häc kü thuËt, gi¸o dôc v¨n ho¸ nghÖ thuËt
………….
3.2.2. QuyÒn sè
Do sè l−îng ng−êi lao ®éng h−ëng mçi b¶ng l−¬ng, mçi møc l−¬ng kh«ng
®ång ®Òu, ®Ó tÝnh chØ sè cÇn x¸c ®Þnh ®−îc quyÒn sè cña c¸c nhãm l−¬ng ®−îc
®¹i diÖn ®Ó tÝnh chØ sè. Th«ng th−êng, danh môc quyÒn sè ph¶i ®¶m b¶o c¸c
nhãm c¬ b¶n cña c¸c nhãm chØ sè. NÕu quyÒn sè cµng chi tiÕt th× viÖc tÝnh chØ sè
cµng chÝnh x¸c. QuyÒn sè thÝch hîp lµ sè liÖu tuyÖt ®èi (hoÆc phÇn tr¨m) sè
ng−êi thuéc c¸c nhãm møc l−¬ng ®¹i diÖn ®−îc chän tÝnh chØ sè trong tæng sè
ng−êi ®−îc h−ëng l−¬ng cña toµn bé khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp c«ng; hoÆc
quyÒn sè ®−îc tÝnh b»ng tæng sè tiÒn l−¬ng cña mçi nhãm møc l−¬ng ®¹i diÖn
trong tæng quÜ tiÒn l−¬ng tr¶ cho ng−êi lao ®éng.
Nguån sè liÖu dÓ tÝnh quyÒn sè ®−îc khai th¸c tõ sè liÖu thèng kª lao
®éng tiÒn l−¬ng.
8
Víi danh môc c¸c møc l−¬ng cÇn thu thËp gi¸ nh− trªn, quyÒn sè Ýt nhÊt
ph¶i bao gåm:
Tæng sè
A. B¶ng l−¬ng chøc vô d©n cö qu¶n lý nhµ n−íc tõ cÊp tØnh ®Õn cÊp
huyÖn.
B. HÖ thèng b¶ng l−¬ng c¸c ng¹ch c«ng chøc viªn chøc
I. Ngµnh hµnh chÝnh
l. Ng¹ch chuyªn viªn cao cÊp
2. Ng¹ch chuyªn viªn chÝnh
3. Chuyªn viªn
4. C¸n sù
5. Lo¹i kh¸c
II. Ngµnh t− ph¸p, toµ ¸n
l. L−u tr÷ viªn cao cÊp
2. L−u tr÷ viªn chÝnh
3. Lo¹i kh¸c
…………
XIX. Ngµnh dù tr÷ quèc gia
………….
E. HÖ thèng b¶ng l−¬ng sÜ quan, qu©n nh©n chuyªn nghiÖp
I. L−¬ng cÊp lµm
…………
II. L−¬ng qu©n nh©n chuyªn nghiÖp
……………….
……………….
9
F. B¶ng l−¬ng chuyªn viªn cao cÊp cho c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ, kinh tÕ hµnh
chÝnh, khoa häc kü thuËt, gi¸o dôc, v¨n ho¸ nghÖ thuËt
…………..
4. C«ng thøc tÝnh chØ sè
Cã nhiÒu c«ng thøc kh¸c nhau cho viÖc tÝnh to¸n chØ sè. Trong thùc tiÔn,
cã hai c«ng thøc phæ biÕn th−êng ®−îc sö dông lµ c«ng thøc Laspeyres vµ
Paasche. Tuy nhiªn, chän c«ng thøc Laspeyres-víi kú gèc cè ®Þnh (2000 hoÆc
2003) lµ phï lîp víi yªu cÇu tÝnh to¸n vµ ®iÒu kiÖn kinh phÝ.
ChØ sè ®−îc tÝnh hµng quÝ cho c¶ n−íc, c¸c vïng.
ChØ sè tiÒn l−¬ng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo thèng kª lao ®éng, tiÒn l−¬ng.
NÕu thèng kª lao ®éng tiÒn l−¬ng cµng ®Çy ®ñ th× cµng cã ®ñ d÷ liÖu ®Ó tÝnh
quyÒn sè, thu thËp sè liÖu th¸ng vÒ c¸c møc tiÒn l−¬ng thùc nhËn.
5. Tæ chøc thùc hiÖn tÝnh chØ sè tiÒn l−¬ng trong khu vùc hµnh chÝnh sù
nghiÖp
+ Víi chÕ ®é tiÒn l−¬ng nh− cña n−íc ta hiÖn nay (tr×nh bµy trªn) vµ c¸ch
®¶m b¶o c¸c nguyªn t¾c so s¸nh ®ång chÊt nh− trªn, nh×n chung sè liÖu vÒ c¸c
møc gi¸ ®−îc thu thËp sÏ gièng nhau trong kho¶ng thêi gian nhµ n−íc ch−a thay
®æi hoÆc c¶i tiÕn chÕ ®é tiÒn l−¬ng vµ ng−êi cã møc l−¬ng ®¹i diÖn ®−îc chän
kh«ng cã thu nhËp thªm tõ c¸c kho¶n lµm ngoµi giê hoÆc tiÒn th−ëng th× chØ sè
møc tiÒn l−¬ng tÝnh ®−îc sÏ lu«n b»ng l00%.
+ T¹i c¸c thêi ®iÓm cã thay ®æi møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu th× chØ sè tiÒn
l−¬ng ®−îc tÝnh theo c«ng thøc:
ip = pl/po trong ®ã pl lµ møc l−¬ng tèi thiÓu kú b¸o c¸o
po lµ møc l−¬ng tèi thiÓu kú gèc
VÝ dô: biÕn ®éng cña tiÒn l−¬ng khi thay ®æi møc l−¬ng tèi thiÓu tõ
210000® lªn 290000®:
10
M· sè
Ng¹ch c«ng chøc
01.002
Chuyªn viªn chÝnh
HÖ sè
Møc l−¬ng thùc hiÖn
15/12/2000
Møc l−¬ng tèi thiÓu (P)
Sè l−îng ng−êi
(gi¶ thiÕt)
Quü l−¬ng
(D = P x Q)
Møc l−¬ng thùc hiÖn
1/1/2003
Møc l−¬ng tèi thiÓu (P)
Sè l−îng ng−êi
(gi¶ thiÕt) (Q)
Quü l−¬ng (D = P x Q)
ChØ sè tiÒn l−¬ng th¸ng
1.2003/th¸ng 12.2000
Møc l−¬ng thùc hiÖn
1/4/2004
Møc l−¬ng tèi thiÓu (P)
Sè l−îng ng−êi
(gi¶ thiÕt) (Q)
QuÜ l−¬ng (D = P x Q)
ChØ sè tiÒn l−¬ng th¸ng
4.2000/ th¸ng 1.2003
BËc l−¬ng
210000
290000
QxP
1
3,35
3
3,91
6
4,75
703500
100
821100
70
997500
50
70350000
57477000
49875000
971500
100
1133900
70
1377500
50
97150000
79373000
68875000
971500
100
1133900
70
1377500
50
97150000
79373000
68875000
ChØ
sè
(%)
1777020000
245398000
138,1
290000
100
245398000
100
11
II. ChØ sè gi¸ x©y dùng
A. C¬ së lý thuyÕt vÒ chØ sè gi¸ x©y dùng
1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng x©y dùng vµ c¸c s¶n phÈm x©y dùng
X©y dùng lµ mét ngµnh kinh tÕ cã nhiÒu ®Æc thï. S¶n phÈm x©y dùng ®−îc
t¹o ra bëi c¸c ho¹t ®éng rÊt phøc t¹p. HÇu hÕt c¸c s¶n phÈm x©y dùng lµ s¶n
phÈm ®¬n chiÕc mÆc dï mçi s¶n phÈm hoµn thµnh cã thÓ cïng m« h×nh nh−ng l¹i
cã kÝch th−íc, thiÕt kÕ chi tiÕt, chÊt l−îng vËt liÖu… rÊt kh¸c nhau. Ho¹t ®éng
x©y dùng kh¸c nhau gi÷a c¸c tØnh, c¸c vïng trong mét n−íc. C«ng viÖc x©y dùng
th−êng giíi h¹n trong mét kho¶ng thêi gian, nh−ng gåm nhiÒu c«ng ®o¹n, c−êng
®é, tÝnh chÊt c«ng viÖc kh¸c nhau; møc ®é ho¹t ®éng x©y dùng phô thuéc nhiÒu
vµo yÕu tè mïa vµ thêi tiÕt. C«ng viÖc x©y dùng cã thÓ do nhiÒu ®¬n vÞ tham gia.
VÒ ph¹m vi, ho¹t ®éng x©y dùng bao gåm: lµm míi, söa ch÷a, n©ng cÊp
hoÆc më réng tµi s¶n cè ®Þnh d−íi d¹ng x©y dùng nhµ cöa (c¶ nhµ ë cña d©n vµ
c¸c c«ng tr×nh kh«ng ph¶i nhµ d©n), c¬ së h¹ tÇng cÇu, ®−êng, nhµ x−ëng s¶n
xuÊt...
Do vËy, viÖc tÝnh to¸n kÕt qu¶ ho¹t ®éng x©y dùng, ®o l−êng sù biÕn ®éng
gi¸ c¶ cña c¸c s¶n phÈm thuéc ngµnh x©y dùng rÊt khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ ®èi víi
c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh c¸ thÓ tiÕn hµnh.
2. ChØ sè gi¸ x©y dùng
Còng nh− c¸c lo¹i chØ sè gi¸ kh¸c, néi dung nghiªn cøu chØ sè gi¸ x©y
dùng bao gåm: gi¸ c¶, quyÒn sè, c«ng thøc tÝnh vµ c¸ch tæ chøc thùc hiÖn.
* Gi¸ s¶n phÈm x©y dùng
Theo tµi liÖu h−íng dÉn cña IMF vµ tµi liÖu tham kh¶o cña mét sè n−íc,
cã hai c¸ch tiÕp cËn ®Ó tÝnh to¸n biÕn ®éng gi¸ c¶ cña ngµnh x©y dùng, ®ã lµ:
+ TiÕp cËn tõ phÝa cÇu: Gi¸ cña mét s¶n phÈm x©y dùng lµ chi phÝ mµ
ng−êi mua hoÆc ng−êi chñ së h÷u cuèi cïng tr¶ cho s¶n phÈm ®ã, nh− toµn bé
chi phÝ x©y dùng vµ gi¸ ®Êt, ngoµi ra cßn chi phÝ xin giÊy phÐp, thuÕ, b¶o hiÓm,
phÝ nghiÖp vô (ph¸p lý, kiÕn tróc. . .), thuÕ bÊt ®éng s¶n, thuÕ ®Êt… lµ s¶n phÈm
x©y dùng ®¬n chiÕc, nh−ng ®Ó quan s¸t biÕn ®éng gi¸, th«ng th−êng ng−êi ta
thiÕt kÕ c¸c s¶n phÈm chuÈn cña mçi lo¹i (theo qui ®Þnh cña Bé X©y dùng – V¨n
12
phßng kiÕn tróc). VÝ dô, ®èi víi nhµ ë chung c− cã thÓ x©y dùng mét c¨n hé
chuÈn 24m2 víi c¸c tiªu chuÈn kü thuËt cô thÓ vÒ thiÕt kÕ, kiÕn tróc, c¸c kÝch
th−íc, lo¹i vËt liÖu cô thÓ…, hoÆc l m ®−êng quèc lé theo tiªu chuÈn kü thuËt
quèc gia… Nãi c¸ch kh¸c, ®©y lµ c¸ch tiÕp cËn ®Ó ®o biÕn ®éng gi¸ x©y dùng
trùc tiÕp trªn c¬ së c¸c s¶n phÈm c«ng tr×nh x©y dùng ®· hoµn thµnh.
+ TiÕp cËn tõ phÝa cung: Gi¸ mçi s¶n phÈm x©y dùng phô thuéc c¸c yÕu
tè sau:
* §Çu vµo trùc tiÕp: vËt liÖu, lao ®éng, n¨ng l−îng…
* §Çu vµo gi¸n tiÕp: bao gåm chi tr¶ bæ sung c¸c mÆt hµng t¨ng gi¸, chi
phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh
* HiÖu qu¶ s¶n xuÊt ®¹t ®−îc lµ viÖc ®Çu vµo ®−îc chuyÓn thµnh ®Çu ra
hiÖu qu¶ h¬n
* Lîi nhuËn chÝnh lµ phÇn cßn l¹i sau khi quyÕt ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm.
V× vËy gi¸ s¶n phÈm x©y dùng ®Çu ra lµ hµm sè cña c¸c yÕu tè trªn, trong
®ã phÇn ®Çu vµo trùc tiÕp gåm chi phÝ vËt liÖu vµ c«ng lao ®éng lµ träng sè, cã
nghÜa lµ sù biÕn ®éng gi¸ c¶ cña c¸c s¶n phÈm x©y dùng sÏ ®−îc tÝnh th«ng qua
biÕn ®éng gi¸ c¶ vËt liÖu x©y dùng vµ gi¸ nh©n c«ng lao ®éng trong ngµnh x©y
dùng. §©y chÝnh lµ mét c¸ch tiÕp cËn t−¬ng ®èi kh¶ thi ®Ó ®o biÕn ®éng gi¸ c¶
x©y dùng.
* ChØ sè gi¸ x©y dùng
ChØ sè gi¸ x©y dùng lµ mét chØ tiªu t−¬ng ®èi ®o l−êng sù biÕn ®éng vÒ gi¸
c¶ cña c¸c s¶n phÈm x©y dùng qua c¸c yÕu tè gi¸ ®Çu vµo hoÆc qua gi¸ c¸c s¶n
phÈm ®Çu ra cña ho¹t ®éng x©y dùng. Trong ®ã chØ sè gi¸ ®Çu vµo ®o l−êng sù
biÕn ®éng cña gi¸ vËt liÖu x©y dùng vµ gi¸ nh©n c«ng; chØ sè gi¸ ®Çu ra ®o l−êng
sù biÕn ®éng gi¸ cña c¸c s¶n phÈm x©y dùng cô thÓ.
* ViÖc lùa chän ®Ó biªn so¹n chØ sè gi¸ x©y dùng ®Çu vµo hay ®Çu ra phô
thuéc vµo môc ®Ých sö dông chØ sè vµ lo¹i chØ sè cÇn cã; sù s½n cã cña sè liÖu vµ
nguån lùc tµi chÝnh, nguån nh©n lùc cña c¬ quan chÞu tr¸ch nhiÖm biªn so¹n chØ sè.
Nguån ®Ó biªn so¹n chØ sè gi¸ x©y dùng ®Çu vµo
13
+ Gi¸ vËt liÖu x©y dùng: Thu thËp tõ c¸c nhµ s¶n xuÊt, ph©n phèi hoÆc nhµ
sö dông vËt liÖu x©y dùng
+ Gi¸ nh©n c«ng (lao ®éng): LÊy tõ c¸c hiÖp héi th−¬ng m¹i, c¸c c¬ quan
ChÝnh phñ chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu chØnh l−¬ng, hoÆc ®iÒu tra trùc tiÕp trong doanh
nghiÖp, hé c¸ thÓ kinh doanh x©y dùng.
+ Th«ng tin vÒ quyÒn sè: dùa vµo ®iÒu tra c¸c doanh nghiÖp ngµnh x©y
dùng, c¸c doanh nghiÖp kiÕn tróc, c¸c ®¬n vÞ gi¸m s¸t khèi l−îng thi c«ng, ®iÒu
tra vÒ lao ®éng cña doanh nghiÖp, hé c¸ thÓ ®Ó lÊy nh÷ng sè liÖu vÒ c«ng lao
®éng, møc sö dông trung b×nh nh÷ng lo¹i vËt liÖu c¬ b¶n cña mét sè lo¹i c«ng
tr×nh;…
Nguån ®Ó biªn so¹n chØ sè gi¸ x©y dùng ®Çu ra
+ Chän mét sè c«ng tr×nh x©y dùng chuÈn tõ mçi lo¹i nh−: nhµ ë, tr−êng
häc, bÖnh viÖn, nhµ m¸y, con ®−êng, cÇu,… trªn c¬ së ®ã x©y dùng danh môc
mÆt hµng, quyÒn sè, thu thËp gi¸ c¶,... ®Ó tÝnh chØ sè.
Ph¹m vi ®Þa lý
§−îc quyÕt ®Þnh theo qui m« khu vùc, trong ®ã xu h−íng biÕn ®éng gi¸
thùc chÊt kh«ng cã sù kh¸c nhau, ®ñ ®Ó ph©n biÖt thµnh thÞ n«ng th«n, cã xÐt ®Õn
nguån lùc vµ sù s½n cã cña sè liÖu.
Ph¹m vi mÆt hµng
Môc ®Ých lµ x¸c ®Þnh sè l−îng mÆt hµng tèi thiÓu nh−ng chiÕm tû träng
cao trong tæng trÞ gi¸ c«ng tr×nh do vËy cÇn xem xÐt kü.
QuyÒn sè
C¸c quyÒn sè kh¸c nhau cã thÓ ®−îc sö dông tuú theo tÝnh s½n cã cña sè
liÖu, vÝ dô: c¸c ph©n nhãm cña ngµnh x©y dùng, c¸c d¹ng kh¸c nhau cña c¸c s¶n
phÈm x©y dùng (nhµ ë, c¨n hé, nhµ m¸y, tr−êng häc, c«ng tr×nh d©n dông,…) sù
ph©n t¸n vÒ ®Þa lý (thµnh phè, vïng n«ng th«n, thµnh thÞ,...); quyÒn sè nhãm mÆt
hµng theo ®ã cã thÓ thu ®−îc gi¸ tõ c¸c nhµ cung cÊp vËt liÖu ,...
C¸c chØ sè ph©n nhãm dùa trªn:
Sù s½n cã sè liÖu quyÒn sè cña c¸c mÆt hµng cho phÐp biªn so¹n chØ sè
theo c¬ cÊu nhãm kh¸c nhau:
14
+ Theo lo¹i ho¹t ®éng x©y dùng
+ C¸c chØ sè vïng/tØnh
+ C¸c chØ sè cho c¸c lo¹i c«ng viÖc kh¸c nhau/ c¸c nhãm vËt liÖu
Møc gi¸
C¸c møc gi¸ sö dông lµ c¸c møc gi¸ s¸t nhÊt víi gi¸ thÞ tr−êng mµ ng−êi
mua ph¶i tr¶ cho c¸c s¶n phÈm x©y dùng, c¸c h¹ng môc, c¸c dÞch vô.
§iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó thu thËp nh÷ng th«ng tin gi¸ thÝch hîp lµ: c¸n bé
chÞu tr¸ch nhiÖm thu thËp gi¸ cÇn cã kiÕn thøc tèt vÒ ngµnh x©y dùng.
C¸c lo¹i møc gi¸ s½n cã: Gi¸ më thÇu, gi¸ hîp ®ång, gi¸ thanh to¸n.
Thu thËp gi¸
Sè l−îng gi¸ thu thËp trªn tõng doanh nghiÖp: phô thuéc vµo møc ®é, biªn
®é biÕn ®éng gi¸ vµ qui m« cña doanh nghiÖp.
Qui c¸ch phÈm cÊp mÆt hµng: muèn thu thËp gi¸ chÝnh x¸c ®ßi hái cã qui
c¸ch phÈm cÊp cô thÓ.
Ph−¬ng ph¸p thu thËp: göi b¶ng hái vµ th−êng xuyªn kiÓm tra thùc ®Þa.
C«ng thøc tÝnh Laspayres, ®−îc cËp nhËt quyÒn sè ®Þnh kú 3 hoÆc 5 n¨m
B. Thùc tr¹ng vÒ chØ sè gi¸ vËt liÖu x©y dùng hiÖn nay ë n−íc ta
HiÖn nay, sù biÕn ®éng gi¸ VLXD ®−îc ph¶n ¸nh trong ''ChØ sè gi¸ vËt t−
s¶n xuÊt”, cô thÓ lµ chØ sè nhãm ''VËt liÖu x©y dùng''. Nh− vËy lµ, cïng víi gi¸
vËt t−, chØ sè gi¸ nhãm vËt liÖu x©y dùng ®· ®−îc tÝnh tõ n¨m 1996.
Møc gi¸ dïng ®Ó tÝnh chØ sè gi¸ nhãm VLXD lµ gi¸ mµ c¸c ®¬n vÞ kinh
doanh vËt liÖu x©y dùng (cöa hµng, c«ng ty, kho b·i) trong kh©u th−¬ng nghiÖp
bu«n b¸n cho ng−êi sö dông vµo c¸c c«ng tr×nh x©y dùng. Gi¸ nµy bao gåm c¸c
lo¹i thuÕ, phÝ vËn chuyÓn vµ c¸c kho¶n trî cÊp kh¸c tõ ChÝnh phñ trong kh©u l−u
th«ng mµ ng−êi mua ph¶i tr¶ cho ng−êi cung cÊp VLXD.
§iÓm ®iÒu tra gi¸ VLXD lµ nhµ cung øng vËt t− ho¹t ®éng trong kh©u l−u
th«ng. Gi¸ b¸n vËt t− ®−îc thu thËp l th¸ng 2 kú (vµo ngµy 5 vµ ngµy 20 hµng
th¸ng).
15
QuyÒn sè ®Ó tÝnh chØ sè gi¸ nhãm VLXD lµ tû träng doanh thu b¸n vËt
liÖu x©y dùng trªn tæng doanh thu cña toµn bé c¸c nhãm vËt t− cña c¸c ®¬n vÞ
kinh doanh th−¬ng m¹i tæng hîp tõ kÕt qu¶ ®iÒu tra doanh nghiÖp (trong Tæng
®iÒu tra c¬ së KT 1995). C¸c tØnh, thµnh phè ®¹i diÖn tù x©y dùng b¶ng quyÒn sè
trªn c¬ së gi¸ trÞ x©y dùng sau ®ã Tæng côc Thèng kª x©y dùng b¶ng quyÒn sè c¶
n−íc trªn c¬ së quyÒn sè cña 37 tØnh ®¹i diÖn.
Tæng côc Thèng kª giao cho 37 tØnh/thµnh phè ®iÒu tra thu thËp gi¸ XD
vµo ngµy 5 vµ ngµy 20 hµng th¸ng vµ tÝnh chØ sè gi¸ nhãm VLXD theo quý; trªn
c¬ së ®ã Tæng côc tæng hîp chØ sè chung cña c¶ n−íc.
Tuy nhiªn, tån t¹i chÝnh lµ: ph¹m vi mÆt hµng vËt liÖu x©y dùng trong chØ
sè gi¸ b¸n vËt t− cho s¶n xuÊt nh− hiÖn nay lµ kh«ng ®ñ, cßn rÊt nhiÒu nhãm,
mÆt hµng kh¸c còng dïng trong x©y dùng nh−ng l¹i n»m ngoµi nhãm nµy. V×
vËy, chØ sè gi¸ nhãm vËt liÖu x©y dùng hiÖn t¹i kh«ng ph¶n ¸nh hÕt biÕn ®éng gi¸
cña toµn bé c¸c lo¹i vËt liÖu x©y dùng. Cô thÓ, nhãm vËt liÖu x©y dùng trong chØ
sè gi¸ b¸n vËt t− cho s¶n xuÊt hiÖn nay chØ gåm mét sè lo¹i vËt liÖu sau ®©y: l .Xi
m¨ng; 2. G¹ch ngãi c¸c lo¹i; 3. §¸ c¸t sái; 4. ThiÕt bÞ vÖ sinh; 5. VËt liÖu x©y
dùng kh¸c (tÊm lîp, kÝnh, cöa sæ, khung nh«m kÝnh,... )
NhiÒu nhãm kh¸c nh−: nhãm gç, kim lo¹i, s¬n... ch−a cã trong chØ sè gi¸
VLXD.
Tõ thùc tr¹ng trªn cho thÊy:
- Cho ®Õn nay TCTK ch−a cã mét chØ sè gi¸ vËt liÖu x©y dùng ®¸p øng
yªu cÇu cña viÖc tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu gi¸ trÞ s¶n xuÊt, gi¸ trÞ t¨ng thªm cho
ngµnh x©y dùng.
- NÕu chØ xÐt riªng chØ sè nhãm vËt liÖu x©y dùng th× sè l−îng vµ chñng
lo¹i mÆt hµng cßn thiÕu nhiÒu, ch−a ®ñ ®¹i diÖn cho biÕn ®éng cña toµn bé vËt
liÖu x©y dùng.
- Ph©n tæ nhãm mÆt hµng c¬ së cßn ch−a chi tiÕt, ch−a phï hîp víi nhãm
mÆt hµng c¬ së cña mét sè chØ sè gi¸ kh¸c liªn quan; tÝnh b×nh qu©n gi¶n ®¬n
trong mét nhãm qu¸ cao, dÉn ®Õn chØ sè nhãm bÞ ¶nh h−ëng.
- QuyÒn sè kh«ng ph¶n ¸nh ®−îc c¬ cÊu sö dông vËt t− trong tõng lo¹i
c«ng tr×nh, tøc lµ kh«ng ph¶n ¸nh ®−îc quyÒn sè cña chØ sè gi¸ vËt liÖu x©y
16
dùng. §Ó lo¹i trõ yÕu tè gi¸ mét c¸ch ®Çy ®ñ cho gi¸ trÞ s¶n xuÊt chi phÝ trung
gian cña ngµnh x©y dùng cßn cÇn cã thªm chØ sè gi¸ nh©n c«ng trong x©y dùng.
- Tuy nhiªn, hiÖn nay, chØ sè nhãm vËt liÖu x©y dùng, kÕt hîp víi chØ sè
gi¸ tiªu dïng còng ®· ph¶n ¸nh ®−îc biÕn ®éng gi¸ VLXD c¶ n−íc vµ c¸c tØnh
trong tõng thêi kú, ®¸p øng ®−îc mét phÇn yªu cÇu tÝnh gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ
t¨ng thªm cña ngµnh x©y dùng theo gi¸ so s¸nh.
III. Hoµn thiÖn chØ sè gi¸ vËt liÖu x©y dùng ë n−íc ta
§èi víi ngµnh x©y dùng, theo ''Ph−¬ng ph¸p biªn so¹n HÖ thèng Tµi quèc
gia ë ViÖt Nam'' (Nhµ xuÊt b¶n thèng kª 2003) th× hiÖn nay viÖc tÝnh chuyÓn chØ
tiªu gi¸ trÞ s¶n xuÊt theo gi¸ thùc tÕ n¨m b¸o c¸o vÒ gi¸ n¨m so s¸nh ®ang sö
dông ph−¬ng ph¸p ''gi¶m ph¸t ®¬n''. Cô thÓ lµ:
GTSX ngµnh x©y dùng (gi¸
so s¸nh)
=
GTSX ngµnh x©y dùng (gi¸ thùc tÕ)
ChØ sè gi¸ vËt liÖu x©y dùng (so n¨m gèc)
Vµ:
CPTG (gi¸ so s¸nh) = GTSX (gi¸ so s¸nh) x Tû lÖ CPTG/GTSX (gi¸ thùc tÕ)
V× vËy ®Ó phôc vô yªu cÇu hiÖn t¹i cña TKQG th× chØ cÇn cã chØ sè gi¸
chung vÒ VLXD. Ngoµi ra chØ sè gi¸ x©y dùng sÏ lµ c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó ®iÒu
chØnh c¸c hîp ®ång x©y dùng khi quyÕt to¸n c«ng tr×nh x©y dùng; lµ c¬ së ®Ó
®iÒu chØnh tiÒn c«ng x©y dùng; vµ lµ c«ng cô ®Ó ph©n tÝch c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ
vÜ m« trªn c¬ së ®ã ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®Çu t− vµ x©y dùng.
1- Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cÇn hoµn thiÖn
ChØ sè gi¸ vËt liÖu x©y dùng lµ mét chØ tiªu t−¬ng ®èi ®o l−êng sù biÕn
®éng vÒ gi¸ c¶ - qua thêi gian cña c¸c lo¹i vËt liÖu sö dông trong c¸c c«ng tr×nh
x©y dùng.
XuÊt ph¸t tõ c¬ së lý thuyÕt vÒ chØ sè gi¸ vµ thùc tÕ chØ sè gi¸ vËt liÖu x©y
dùng ®· cã, c¸c b−íc cÇn hoµn thiÖn chØ sè gi¸ vËt liÖu x©y dùng bao gåm:
1.1. X¸c ®Þnh c¸c nhãm chØ sè
§Ó tÝnh chØ sè gi¸ chung, tr−íc hÕt cÇn ph¶i x©y dùng mét danh môc
nhãm, mÆt hµng lÊy gi¸ vµ s¾p xÕp c¸c nhãm, mÆt hµng ®ã theo ph©n tæ phï hîp
17
víi yªu cÇu cña ng−êi sö dông chØ sè (nh− yªu cÇu cña tµi kho¶n quèc gia, Vô
c«ng nghiÖp, x©y dùng, c¸c chñ ®Çu t−, nhµ thÇu x©y dùng,...).
a. C¸c nhãm chØ sè gi¸ theo lo¹i c«ng tr×nh x©y dùng
+ XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu trong ngµnh thèng kª: C¨n cø vµo tµi liÖu h−íng
dÉn nghiÖp vô cña Vô TKQG (ChÕ ®é b¸o c¸o thèng kª ®Þnh kú TKQG , yªu cÇu
cña Vô TKQG trong chuyªn ®Ò ''Mét sè ý kiÕn vÒ viÖc tÝnh chØ sè gi¸ ®èi víi
ngµnh x©y dùng c¬ b¶n '') th× chØ sè gi¸ x©y dùng ®−îc tÝnh cho 4 nhãm ngµnh
x©y dùng nh−: x©y dùng nhµ ë; x©y dùng c«ng tr×nh d©n dông (kh«ng kÓ nhµ ë);
x©y dùng c¬ së h¹ tÇng; x©y dùng nhµ x−ëng s¶n xuÊt. Cô thÓ, chØ sè ®−îc tÝnh
cho c¸c nhãm sau ®©y:
I. Nhãm c«ng tr×nh nhµ ë
Trong x©y dùng, nhµ ë ®−îc ph©n lo¹i theo c¸c nhãm sau ®©y:
1. Nhµ kiªn cè
+ Nhµ cao tÇng x©y g¹ch
+ Nhµ cao tÇng l¾p ghÐp (nhµ chung c−)
+ Nhµ villa, biÖt thù...
2. Nhµ b¸n kiªn cè
+ Nhµ x©y g¹ch m¸i ngãi khÐp kÝn
+ Nhµ x©y g¹ch kh«ng khÐp kÝn
+ Nhµ m¸i b»ng khÐp kÝn
+ Nhµ m¸i b»ng kh«ng khÐp kÝn
+ Nhµ x©y g¹ch m¸i t«n khÐp kÝn
+ Nhµ x©y g¹ch kh«ng khÐp kÝn...
3. Nhµ gç l©u bÒn m¸i l¸
+ Nhµ gç m¸i l¸ cä
+ Nhµ gç m¸i tranh tre...
4. Nhµ tranh tre nøa l¸, nhµ ®¬n s¬
18
+ Nhµ t−êng ®Êt m¸i t«n...
II. Nhãm c¸c c«ng tr×nh d©n dông (nhµ cöa kh«ng ph¶i nhµ ë)
C¸c c«ng tr×nh thuéc nhãm nµy ®−îc ph©n lo¹i nh− sau:
1. Kh¸ch s¹n
+ Kh¸ch s¹n cao tÇng x©y g¹ch
+ Kh¸ch s¹n cao tÇng l¾p ghÐp
+ Kh¸ch s¹n mét tÇng kiÓu villa, biÖt thù
2. Nhµ trä
+ Nhµ tÇng x©y g¹ch m¸i b»ng
+ Nhµ tÇng x©y g¹ch m¸i t«n
+ Nhµ x©y m¸i ngãi...
3. Nhµ lµm trô së, v¨n phßng
+ Trô së, v¨n phßng lµ nhµ cao tÇng x©y g¹ch m¸i b»ng
+ Trô së, v¨n phßng x©y g¹ch b»ng m¸i ngãi
+ Trô së, v¨n phßng lµ nhµ khÐp kÝn
+ Trô së, v¨n phßng kh«ng khÐp kÝn
III. Nhãm c«ng tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng
C¸c c«ng tr×nh thuéc nhãm nµy ®−îc ph©n lo¹i nh− sau:
1. Giao th«ng ®−êng bé
+ §−êng bª t«ng nhùa
+ §−êng nhùa
+ §−êng ®¸
2. Giao th«ng ®−êng s¾t
+ §−êng 1m435
+ §−êng s¾t tµ vÑt b»ng gç
+ §−êng s¾t tµ vÑt b»ng s¾t
19
3. §−êng b¨ng s©n bay
+ Lo¹i d−êng dµi 4 m
+ Lo¹i ®−êng b¨ng réng 45 m
CÇu c¸c lo¹i trªn ®−êng bé, ®−êng s¾t
CÇu v−ît
§−êng ngÇm
IV. Nhãm c«ng tr×nh kho tµng nhµ x−ëng s¶n xuÊt
l. Nhµ x−ëng s¶n xuÊt c¸c dông cô c¬ khÝ
2. Nhµ x−ëng s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm ho¸ chÊt vµ ph©n bãn
3. Nhµ x−ëng s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn thùc phÈm
4. Nhµ x−ëng s¶n xuÊt xi m¨ng
5. Nhµ x−ëng s¶n xuÊt dÖt, b«ng, v¶i, sîi
6. Nhµ x−ëng s¶n xuÊt kh¸c
+ Danh môc mÆt hµng ®¹i diÖn ®Ó ®iÒu tra gi¸
Nh− trªn ®· ®Ò cËp, cã nhiÒu lo¹i vËt liÖu ®−îc dïng chung cho nhiÒu
c«ng tr×nh x©y dùng víi l−îng sö dông kh¸c nhau, nh−ng cã lo¹i vËt liÖu ®Æc thï
chØ dïng cho mét sè lo¹i c«ng tr×nh x©y dùng. V× vËy, nguyªn t¾c chän hµng ®¹i
diÖn ®Ó tÝnh chØ sè lµ chän nh÷ng mÆt hµng phæ biÕn nhÊt, ®¹i diÖn trong c¸c lo¹i
c«ng tr×nh x©y dùng, víi ®Çy ®ñ qui c¸ch phÈm cÊp, tiªu chuÈn kü thuËt, sau ®ã
tæng hîp 11 thµnh mét danh môc mÆt hµng ®¹i diÖn ®Ó ®iÒu tra gi¸ th−êng
xuyªn, tiÕp theo tæng hîp l¹i ®Ó chän ra nh÷ng nhãm, mÆt hµng vËt liÖu phæ
dông nhÊt chung cho c¸c nhãm s¶n phÈm cña ngµnh x©y dùng.
Danh môc c¸c nhãm, mÆt hµng c¬ së VLXD cô thÓ ®· ®−îc dù th¶o trªn
c¬ së nghiªn cøu tham kh¶o danh môc vËt liÖu cña mét sè lo¹i c«ng tr×nh x©y
dùng (nhµ ë, nhµ cöa kh«ng ph¶i nhµ ë, c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng c¬ së; nhµ x−ëng
SX), danh môc mÆt hµng ®¹i diÖn tÝnh sö dông ®Ó tÝnh chØ sè gi¸ b¸n s¶n phÈm
cña ng−êi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, gi¸ nhËp khÈu ViÖt Nam vµ danh môc VLXD
Australia (tham kh¶o trong b¸o c¸o tæng hîp). M· nhãm mÆt hµng lµ m· s¶n
phÈm chñ yÕu (CPC) vµ cã thÓ chuyÓn ®æi sang m· theo ph©n ngµnh VSIC
20
1.2. Møc gi¸ vµ ®¬n vÞ thu thËp gi¸
Møc gi¸ vËt liÖu x©y dùng lµ gi¸ mµ c¸c ®¬n vÞ x©y dùng mua vµo ®Ó x©y
c¸c c«ng tr×nh x©y dùng. Gi¸ c¶ g¾n liÒn víi quy c¸ch phÈm cÊp cô thÓ cña tõng
lo¹i VLXD.
Møc gi¸ VLXD ®Ó tÝnh chØ sè bao gåm gi¸ VLXD c−íc phÝ vËn chuyÓn
(kh«ng bao gåm thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng).
VËy gi¸ VLXD ph¶n ¸nh biÕn ®éng gi¸ cña gi¸ VLXD vµ gi¸ c−íc vËn
chuyÓn. Tuy nhiªn, trong tr−êng hîp t¹i thêi ®iÓm thu thËp gi¸, gi¸ vËt liÖu vµ
gi¸ c−íc vËn chuyÓn kh«ng thay ®æi, cÇn l−u ý lo¹i trõ ¶nh h−ëng cña yÕu tè cù
ly vËn chuyÓn.
l.3. Thêi gian thu thËp gi¸ c¶
Nh×n chung, gi¸ c¶ ®−îc thu thËp vµo thêi ®iÓm gi÷a tõng th¸ng (ngµy 15
hµng th¸ng), hoÆc nh÷ng ngµy mua b¸n gÇn nhÊt thêi ®iÓm gi÷a th¸ng. §èi víi
nh÷ng vËt liÖu cã biÕn ®éng gi¸ ®¸ng kÓ suèt c¶ th¸ng, gi¸ gi÷a th¸ng kh«ng ®ñ
tÝnh ®¹i diÖn th× cÇn thu thËp vµ tÝnh gi¸ b×nh qu©n c¶ th¸ng.
l.4. §¬n vÞ ®iÒu tra gi¸
Gi¸ VLXD ®−îc thu thËp t¹i c¸c ®¬n vÞ x©y dùng. Ngoµi ra gi¸ VLXD
®−îc lÊy tõ c¸c nhµ cung øng (bao gåm: nhµ s¶n xuÊt, nhµ ph©n phèi, nhµ nhËp
khÈu).
1.5. X©y dùng quyÒn sè tÝnh chØ sè gi¸ VLXD vµ nguån sè liÖu
QuyÒn sè ®Ó tÝnh chØ sè gi¸ VLXD lµ gi¸ trÞ hoÆc tû träng vÒ gi¸ trÞ tõng
lo¹i VLXD sö dông cho tõng lo¹i c«ng tr×nh (s¶n phÈm) x©y dùng. §èi víi mçi
lo¹i c«ng tr×nh cÇn x©y dùng quyÒn sè lµ møc sö dông tõng lo¹i vËt liÖu cho
c«ng tr×nh ®ã. §Ó x©y dùng quyÒn sè nµy, sè liÖu ®−îc khai th¸c tõ chÕ ®é b¸o
c¸o chÝnh thøc n¨m cña thèng kª x©y dùng, ngoµi ra cÇn ph¶i tæ chøc mét sè
cuéc ®iÒu tra chän mÉu mét sè c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh (®· quyÕt to¸n xong)
lµm ®¹i diÖn cho tõng lo¹i c«ng tr×nh. Cuéc ®iÒu tra nµy cÇn thiÕt kÕ chän mÉu
trªn c¬ së dµn mÉu tæng thÓ vÒ nh÷ng c«ng tr×nh míi x©y dùng hoµn thµnh trong
kho¶ng thêi gian 5 n¨m, kÓ tõ n¨m lµm gèc cña chØ sè vÒ tr−íc.
21
1.6. C«ng thøc tÝnh chØ sè gi¸ vËt liÖu x©y dùng
C«ng thøc tÝnh chØ sè gi¸ vËt liÖu x©y dùng cho tõng lo¹i c«ng tr×nh ®−îc
theo tÝnh c«ng thøc Laspeyres chuyÓn ®æi nh− sau:
m
I rt / 0 =
∑I
i =1
j
t/0
* W0j
m
∑W
j= 1
j
0
Trong ®ã:
I rt / 0 lµ chØ sè gi¸ vËt vËt liÖu x©y dùng cña c«ng tr×nh kú b¸o c¸o so kú gèc
cè ®Þnh;
W0j lµ quyÒn sè tû träng vÒ gi¸ trÞ mçi lo¹i (mçi nhãm mÆt hµng vËt liÖu
c¬ së j) tham gia trong c«ng tr×nh r,
m lµ sè nhãm mÆt hµng vËt liÖu c¬ së tham gi¸ tÝnh chØ sè gi¸ vËt liÖu x©y
dùng cña mçi c«ng tr×nh r
I tj / 0 lµ chØ sè gi¸ vËt liÖu x©y dùng nhãm mÆt hµng c¬ së j, ®−îc tÝnh theo
c«ng thøc 4.1 d−íi ®©y:
I tj / 0 = I tj / t −1 × I tj−1 / 0
vµ chØ sè gi¸ nhãm mÆt hµng c¬ së VLXD thø j ®−îc tÝnh theo c«ng thøc
4.2 nh− sau:
n
I tj / t −1 =
∑k
i =1
i
t / t −1
n
Trong ®ã k
i
t / t −1
p ti
= i
p t −1
i lµ mÆt hµng lÊy gi¸, t lµ kú b¸o c¸o, t-1 lµ kú tr−íc.
C¸c vÊn ®Ò kü thuËt kh¸c trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n chØ sè gi¸ vËt liÖu x©y
dùng (nh− tÝnh gi¸ b×nh qu©n th¸ng cña c¸c mÆt hµng ®¹i diÖn, c¸c b−íc tÝnh
to¸n chØ sè tõ c¸c ph©n nhãm lªn chØ sè chung, tÝnh chØ sè c¸c vïng lªn chØ sè
chung cña c¶ n−íc, tr−êng hîp xö lý thay thÕ c¸c mÆt hµng kh«ng tån t¹i b»ng
22
- Xem thêm -
.PDF 
27 
31 
132 
