Tài liệu Nghiên cứu khái quát hệ thống giám sát trạm nén khí. thiết kế giám sát cho trạm khí nén có nhiều máy nén DOC

Ch¬ng 1 : Tæng quan vÒ m¸y nÐn khÝ 1.1. Kh¸i niÖm chung [ 1] 1.1.1. Kh¸i niÖm m¸y nÐn M¸y nÐn lµ m¸y ®Ó nÐn khÝ víi c¬ sè t¨ng ¸p ε > 1,15 vµ cã lµm l¹nh nh©n t¹o ë n¬i x¶y ra qu¸ tr×nh nÐn khÝ. C«ng dông cña m¸y nÐn khÝ lµ nÐn khÝ vµ di chuyÓn khÝ nÐn ®Õn n¬i tiªu thô theo hÖ thèng èng dÉn. 1.1.2. Ph©n lo¹i m¸y nÐn khÝ KhÝ nÐn cã nhiÒu c«ng dông : lµ nguyªn liÖu s¶n xuÊt ( trong c«ng nghiÖp ho¸ häc ), lµ t¸c nh©n mang n¨ng lîng ( khuÊy trén t¹o ph¶n øng ), lµ t¸c nh©n mang tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn ( trong kÜ thuËt tù ®éng b»ng khÝ nÐn ), lµ nguån ®éng lùc cÊp cho tuabin, kÝch….hay lµ Cã nhiÒu c¸ch ®Ó ph©n lo¹i m¸y nÐn khÝ a. Theo nguyªn lÝ lµm viÖc , gåm cã : + M¸y nÐn thÓ tÝch : Trong m¸y nµy ¸p khÝ t¨ng do nÐn cìng bøc nhê gi¶m thÓ tÝch d·n c¸ch kh«ng gian lµm viÖc , lo¹i nµy cã m¸y nÐn pittong, m¸y nÐn r«tor (c¸nh trît , b¸nh r¨ng …) + M¸y nÐn ®éng häc : Trong m¸y nµy ¸p khÝ t¨ng do ®îc cÊp ®éng n¨ng cìng bøc nhê cã c¬ cÊu lµm viÖc , lo¹i nµy cã m¸y nÐn li t©m, m¸y nÐn híng trôc. b. Theo ¸p suÊt cã : + M¸y nÐn ¸p suÊt cao + M¸y nÐn ¸p suÊt trung b×nh + M¸y nÐn ¸p suÊt thÊp + M ¸y nÐn ch©n kh«ng c. Theo n¨ng suÊt + Lo¹i lín + Lo¹i võa + Lo¹i nhá d. Theo c¸ch lµm m¸t + Lµm l¹nh theo qu¸ tr×nh nÐn + Kh«ng lµm l¹nh e. Theo sè cÊp nÐn + M¸y nÐn mét cÊp + M¸y nÐn nhiÒu cÊp f. Theo cÊu t¹o + M¸y nÐn piston + M¸y nÐn c¸nh g¹t + M¸y nÐn R«to + M¸y nÐn trôc vÝt + M¸y nÐn li t©m … 1.1.3. C¸c th«ng sè c¬ b¶n cña m¸y nÐn khÝ Mét m¸y nÐn cã 3 th«ng sè c¬ b¶n sau : + TØ sè nÐn ( ε ) lµ tØ sè gi÷a ¸p khÝ ra vµ ¸p suÊt khÝ vµo cña m¸y nÐn P( Ra ) ε= P (Vao ) (1-1) + N¨ng suÊt cña m¸y nÐn (Q) : lµ khèi lîng (kg/s) hay thÓ tÝch ( m3/h) khÝ mµ m¸y nÐn cung cÊp trong mét ®¬n vÞ thêi gian. + C«ng suÊt cña m¸y nÐn (N) : lµ c«ng suÊt tiªu hao ®Ó nÐn vµ truyÒn khÝ. Ngoµi ra m¸y nÐn cßn cã c¸c th«ng sè vÒ hiÖu suÊt m¸y nÐn, vÒ khÝ nÐn (nhiÖt ®é, ¸p suÊt khÝ vµo ra, lÝ tÝnh vµ ho¸ tÝnh cña khÝ víi c¸c th«ng sè khÝ ®Æc trng). 1.1.4. Tù ®éng khèng chÕ m¸y nÐn [4] §Ó ®¶m b¶o cÊp khÝ nÐn hîp lÝ cho c¸c thiÕt bÞ tiªu dïng m¸y nÐn ph¶i ®îc tù ®éng khèng chÕ nh»m tho¶ m·n 2 ®iÒu kiÖn chÝnh : - §¶m b¶o lu ®éng tiªu thô - §¶m b¶o ¸p suÊt khÝ yªu cÇu, thêng giíi h¹n ± ( 8-10 %) ¸p suÊt yªu cÇu. Ngoµi ra khÝ nÐn cßn ph¶i ®îc ®¶m b¶o vÒ chÊt lîng nh ®é Èm, s¹ch …theo yªu cÇu riªng. M¸y nÐn khÝ thêng kÌm theo c¸c bé läc vµ b×nh chøa khÝ víi môc ®Ých : - §iÒu hoµ lu lîng, ¸p suÊt, khö c¸c xung ¸p trong kªnh tiªu thô ®èi víi m¸y nÐn piston. - Lµm viÖc dÔ dµng viÖc ®iÒu chØnh giíi h¹n cùc ®¹i hoÆc cùc tiÓu cña ¸p suÊt, h¹n chÕ tíi gi¸ trÞ cã thÓ cña tÇn suÊt më m¸y ®éng c¬ lai. - Tr¸nh c¸c sôt ¸p ®ét ngét cña khÝ khi cã tiªu thô ®ét ngét trong mét thêi gian ng¾n ( nh phanh khÝ nÐn, chuyÓn ®éng cña kÝch khÝ cã piston lín …) . - Lµm m¸t khÝ nÐn vµ ngng tô h¬i níc, t¹p chÊt … §èi víi thiÕt bÞ díi 10KW ngêi ta thêng dïng tiÕp ®iÓm ¸p khÝ ®¶m b¶o dõng ®éng c¬ khi b×nh chøa ¸p suÊt (®Æt) cùc ®¹i vµ ch¹y l¹i ®éng c¬ khi ¸p suÊt ®Æt cùc tiÓu. TiÕp ®iÓm ¸p khÝ sÏ ®ãng c¾t c«ng t¾c t¬ cÊp ®iÖn cho ®éng c¬ kÐo m¸y nÐn. Mét b×nh trung gian ®îc l¾p trªn dêng èng dÉn khÝ vµ cã thÓ tÝch ®îc tÝnh to¸n sao cho 5-6s ®Çu ®éng c¬ ®¹t tèc ®é b×nh thêng mµ kh«ng cã ¸p suÊt, tr¸nh më m¸y cã ¸p suÊt. Mét ®Çu x¶ g¾n víi tÕp ®iÓm ¸p khÝ sÏ ®¶m b¶o x¶ khÝ trong b×nh phô vµo khÝ quyÓn khi ®éng c¬ dõng, van bi mét chiÒu khi ®ã sÏ ®ãng kÝn do vËy khi ®éng c¬ ch¹y l¹i th× kh«ng cã ¸p suÊt ®Æt vµo m¸y nÐn khi míi më m¸y. Khi c«ng t¾c t¬ ®ãng th× ®Çu x¶còng ®ãng, khÝ ®iÒu hµnh tiÕp ®iÓm ¸p khÝ lÊy tõ b×nh chøa, thêng tiÕp ®iÓm ¸p khÝ ®ãng m¹ch cho ®éng c¬ khi p ≈ 9-10 bar vµ ng¾t m¹ch ®éng c¬ khi p ≈ 2-3 bar. §èi víi thiÕt bÞ trªn 10KW ngêi ta thêng dïng c¬ cÊu ®iÖn khÝ, khi ¸p kÕ ®¹t gi¸ trÞ cùc ®¹i, tiÕp ®iÓm ¸p kÕ më ra vµ ®éng c¬ dõng. B×nh thêng van ®iÖn kh«ng hót vµ ®êng x¶ khÝ ®ãng kÝn. Khi ¸p suÊt gi¶m tíi gi¸ trÞ cùc tiÓu, tiÕp ®iÓm ¸p kÕ sÏ ®ãng l¹i do lùc lß xo ®iÒu chØnh ¸p suÊt. §éng c¬ më m¸y kÐo m¸y nÐn . Van ®iÖn ®îc cÊp ®iÖn 5-6s ®Ó më cöa x¶, gi¶m t¶i cho ®éng c¬ khi më m¸y. 1.1.5. Nh÷ng u khuyÕt ®iÓm cña truyÒn ®éng b»ng khÝ nÐn [6] Sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi níc phô thuéc rÊt nhiÒu v¸o møc ®é c¬ giíi ho¸ vµ tù ®éng ho¸ c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, m¸y nÐn, tr¹m khÝ nÐn c«ng nghiÖp ®· vµ ®ang ®ãng gãp vai trß kh¸ quan träng, nã ®îc sö dông rÊt réng r·i vµ phæ biÕn,®îc trang bÞ cho c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc, trong c¸c nhµ m¸y c«ng nghiÖp. So víi c¸c lo¹i truyÒn dÉn kh¸c truyÒn dÉn khÝ nÐn cã nhiÒu ®iÓm m¹nh. + TruyÒn ®îc c«ng suÊt cao vµ lùc lín víi nh÷ng c¬ cÊu t¬ng ®èi ®¬n gi¶n, ho¹t ®éng víi ®é tin cËy cao, ®ßi hái Ýt ph¶i b¶o dìng, ch¨m sãc. + DÔ dµng ®iÒu chØnh tinh, kh«ng cÊp, dÔ thùc hiÖn tù ®éng ho¸ theo ®iÒu kiÖn lµm viÖc hay ch¬ng tr×nh cho s½n. + KÕt cÊu gän nhÑ,vÞ trÝ c¸c phÇn tö dÉn vµ thiÕt bÞ dÉn kh«ng cè ®Þnh, c¸c bé phËn nèi thêng lµ nh÷ng ®êng èng dÔ dµng thay ®æi. + Nhê qu¸n tÝnh nhá cña khÝ nÐn nªn cã thÓ sö dông vËn tèc cao mµ kh«ng sî bÞ va ®Ëp m¹nh nh trong c¬ khÝ hay ®iÖn. + DÔ biÕn ®æi chuyÓn ®éng quay cña ®éng c¬ thµnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña c¬ cÊu chÊp hµnh. + Tù ®éng ho¸ ®¬n gi¶n. Tuy nhiªn truyÒn ®éng khÝ nÐn còng cã nh÷ng ®iÓm yÕu : + Tæn thÊt bªn trong ®êng èng dÉn vµ rß rØ bªn trong c¸c phÇn tö lµm gi¶m hiÖu suÊt vµ h¹n chÕ ph¹m vi sö dông. + Khã gi÷ ®îc vËn tèc kh«ng ®æi khi phô t¶i thay ®æi. + Khã thùc hiÖn sù ®ång bé ho¸ chÝnh x¸c c¸c chuyÓn ®éng. 1.2. Trang bÞ ®iÖn cho hÖ thèng m¸y nÐn khÝ [2] 1.2.1. Giíi thiÖu chung Tù ®éng hãa hÖ thèng khÝ nÐn lµ trang bÞ cho hÖ thèng nÐn, c¸c dông cô mµ nhê nh÷ng dông cô ®ã cã thÓ vËn hµnh toµn bé hÖ thèng hoÆc tõng phÇn hÖ thèng mét c¸ch tù ®éng, ch¾c ch¾n, an toµn vµ ®é tin cËy cao mµ kh«ng cÇn tham gia trùc tiÕp cña c«ng nh©n vËn hµnh. Cµng ngµy c¸c thiÕt bÞ tù ®éng ho¸ cµng ®îc ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn vÞc vËn hµnh hÖ thèng b»ng tay cµng ®îc thay thÕ b»ng c¸c hÖ thèng tù ®éng ho¸ mét phÇn hoÆc toµn phÇn. C¸c hÖ thèng khÝ nÐn lín ®Òu cã trung t©m ®iÒu khiÓn, ®iÒu chØnh, b¸o hiÖu vµ b¶o vÖ. Bªn c¹nh viÖc duy tr× tù ®éng c¸c th«ng sè ( nh ¸p suÊt, nhiÖt ®é …) trong giíi h¹n ®· cho, còng cÇn b¶o vÖ hÖ thèng thiÕt bÞ tr¸nh khái chÕ ®é lµm viÖc nguy hiÓm. Tuy nhiªn viÖc trang bÞ thiÕt bÞ cho hÖ thèng tù ®éng còng chØ hîp lÝ khi tÝnh to¸n kinh tÕ lµ cã lîi hoÆc do nhu cÇu tù ®éng ho¸ v× kh«ng thÓ ®iÒu khiÓn b»ng tay do tÝnh chÝnh x¸c cña qu¸ tr×nh, lý do kh¸c còng cã thÓ do c«ng nghÖ ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn trong m«i trêng ®éc h¹i hoÆc dÔ ch¸y næ nguy hiÓm … 1.2.2. Mét sè khÝ cô thêng dïng trong hÖ truyÒn ®éng m¸y nÐn khÝ 1. C«ng t¾c, nót bÊm C¸c nhµ s¶n xuÊt ®a ra thÞ trêng rÊt nhiÒu lo¹i c«ng t¾c vµ nót bÊm kh¸c nhau cho c¸c øng dông kh¸c nhau C«ng t¾c, nót bÊm cã c¸c lo¹i thêng ®ãng hoÆc thêng më, tù nh¶ hay gi÷ ë c¸c vÞ trÝ t¸c ®éng C¸c nót bÊm ®îc bè trÝ c¸c mÇ kh¸c nhau ®Ó dÔ ph©n biÖt nh ; + §á : OFF, ng¾t m¹ch c¾t thiÕt bÞ ra khái nguån ®iÖn. + Vµng : T¸c ®éng ®Ó ®Ò phßng c¸c trêng hîp bÊt thêng. + Xanh l¸ c©y : ON, ®ãng m¹ch ®a nguån ®iÖn vµo c¸c thiÕt bÞ. + C¸c mÇu cßn l¹i nh xanh níc biÓn, ®en, x¸m, tr¾ng kh«ng cã chØ ®Þnh cô thÓ. 2. R¬le thêi gian : Lµ thiÕt bÞ ®ãng ng¾t m¹ch ®iÖn theo thêi gian ®Æt, bao gåm + R¬le thêi gian trÔ hót + R¬le thêi gian trÔ nh¶ R¬le thêi gian cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau ®¸p øng c¸c nhu cÇu tù ®éng trong truyÒn ®éng khÝ nÐn nãi riªng vµ trong kü thuËt nãi chung ( vÝ dô nh r¬le thêi gian dïng trong bé khèng chÕ m¸y nÐn khÝ khëi ®éng tr¸nh khëi ®éng ®Çy t¶i ). 3. R¬le nhiÖt ®é vµ r¬le ¸p suÊt R¬le nhiÖt ®é vµ r¬le ¸p suÊt lµ 2 thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn, ®iÒu chØnh nhiªt ®é vµ ¸p suÊt trong hÖ thèng khÝ nÐn theo kiÓu hai vÞ trÝ ®ãng ng¾t vµ thêng ®îc sö dông víi bé chuyÓn ®æi ®èng ng¾t. R¬le nhiÖt ®é lµ mét tiÕp ®iÓm ®ãng ng¾t ®iÖn cña mét m¹ch ®iÒu khiÓn t¸c ®éng theo nhiÖt ®é cña ®Çu c¶m biÕn nhiÖt ®é. R¬le ¸p suÊt lµ mét tiÕp ®iÓm ®ãng ng¾t ®iÖn cña mét m¹ch ®iÒu khiÓn theo ¸p suÊt cña ®Çu c¶m biÕn ¸p suÊt. R¬le nhiÖt ®é vµ r¬le ¸p suÊt lµ c¸c thiÕt bÞ biÕn ®æi c¸c ®¹i lîng kh«ng ®iÖn ra c¸c ®¹i lîng ®iÖn. 4. CÇu ch× §Ó chèng ng¾n m¹ch ngêi ta thêng sö dông cÇu ch×. Khi cã dßng ng¾n m¹ch, d©y ch¶y trong cÇu ch× sÏ nãng ch¶y, ng¾t m¹ch ®Ó b¶o vÖ ®éng c¬ vµ c¸c phô kiÖn Mét sè yªu cÇu trong viÖc sö dông cÇu ch× : - CÇn ®¸p øng sù ®èt nãng d©y ch¶y trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh - CÇn ng¾t thËt nhanh trêng hîp ng¾n m¹ch - Kh«ng c¶n trë ®éng c¬ khëi ®éng nhiÒu lÇn víi dßng khëi ®éng cao Trong hÖ thèng khÝ nÐn , kh«ng nªn thiÕt kÕ mét cÇu ch× chung cho nhiÒu m¸y nÐn, nªn mçi m¸y nÐn mét cÇu ch× riªng vµ nªn thêng xuyªn kiÓm tra tr¸nh dÝnh tiÕp ®iÓm cÇu ch×. 5. Aptomat Aptomat lµ khÝ cô ®iÖn dïng ®Ó c¾t m¹ch ®iÖn, b¶o vÖ qu¸ t¶i, ng¾n m¹ch, sôt ¸p…Aptomat cßn gäi lµ cÇu dao tù ®éng Sö dông Aptomat cã 3 yªu cÇu - ChÕ ®é lµm viÖc ®Þnh møc cña Aptomat ph¶i lµ chÕ ®é lµm viÖc dµi h¹n, nghÜa lµ dßng ®iÖn cã trÞ sè ®Þnh møc ch¹y qua Aptomat bao l©u còng ®îc. MÆt kh¸c Aptomat ph¶i chÞu ®îc dßng ®iÖn lín lóc c¸c tiÕp ®iÓm cña nã ®· ®ãng hay ®ang ®ãng - Aptomat ph¶i ng¾t ®îc dßng ng¾n m¹ch lín. Sau khi ng¾t dßng ng¾n m¹ch, Aptomat ph¶i ®¶m b¶o vÉn lµm viÖc tèt ë trÞ sè dßng ®iÖn ®Þnh møc - §Ó n©ng cao tÝnh æn ®Þnh nhiÖt vµ ®iÖn ®éng cña c¸c thiÕt bÞ ®iÖn, h¹n chÕ sù ph¸ ho¹i cña dßng ®iÖn ng¾n m¹ch g©y re, Aptomat ph¶i cã thêi gian c¾t nhanh, Muèn vËy thêng ph¶i kÕt hîp lùc thao t¸c c¬ häc víi thiÕt bÞ dËp hå quang bªn trong Aptomat - §Ó thùc hiÖn yªu cÇu b¶o vÖ cã chän läc, Aptomat cÇn ph¶i cã jha n¨mg ®iÒu chØnh trÞ sè dßng ®iÖn ®Æt vµ thêi gian t¸c ®éng CÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña Aptomat : 3 1 4 2 6 5 6 2 H×nh 1.1 : Nguyªn lý lµm viÖc cña Aptomat a - Aptomat dßng ®iÖn cùc ®¹i b¶o vÖ qu¸ t¶i, ng¾n m¹ch b - Aptomat ®iÖn ¸p thÊp b¶o vÖ sôt ¸p hoÆc mÊt ®iÖn 1 – Mãc gi÷ 2 – Nam ch©m ®iÖn 3 – Lß xo 4 – PhÇn øng cña nam ch©m ®iÖn 5 – CÇn r¨ng 6 – Lß xo a – Aptomat ë tr¹ng th¸i b×nh thêng, sau khi ®ãng ®iÖn, Aptomat ®îc gi÷ ë tr¹ng th¸i ®ãng truyÒn ®éng nhê mãc gi÷ 1 khíp víi cÇn 5 cïng 1 côm víi truyÒn ®éng ®éng. Khi m¹ch ®iÖn qu¸ t¶i hay ng¾n m¹ch, nam ch©m ®iÖn 2 sÏ hót pÇn øng 4xuèng lµm nh¶ mãc 1, cÇn 5 ®îc th¶ tù do, truyÒn ®éng nh¶ do lùc lß xo 6. Cùc nam ch©m 2 ë ®©y ®îc gäi lµ mãc b¶o vÖ qu¸ t¶i hay ng¾n m¹ch. b – Khi sôt ¸p qu¸ møc, nam ch©m ®iÖn 2 nh¶ phÇn øng 4, mãc gi÷ 1 bÞ lß xo 3 kÐo lªn,cÇn 5 ®îc tù do vµ nhê lß xo 6, c¸c truyÒn ®éng ®îc ng¾t ra. Côm nam ch©m 2 ë ®©y ®îc gäi lµ mãc abro vÖ sôt ¸p hay mÊt ®iÖn ¸p./ 6. Contactor Contactor lµ mét lo¹i khÝ cô ®iÖn dïng ®Ó ®ãng, ng¾t tõ xa tù ®éng hoÆc b»ng nót Ên c¸c m¹ch ®iÖn cã phô t¶i, ®iÖn ¸p ®Õn 500V, dßng ®iÖn ®Õn 600A. H×nh 1.2 : Nguyªn t¾c cÊu t¹o Contactor ®iÖn tõ xoay chiÒu a – Lo¹i l¾p chuyÓn ®éng quanh b¶n lÒ, truyÒn ®éng chuyÓn ®éng th¼ng víi tay ®ßn truyÒn chuyÓn ®éng. b – N¾p vµ tiÕp ®iÓm chuyÓn ®éng theo hai híng vu«ng gãc víi nhau c – N¾p chuyÓn ®éng th¼ng, tiÕp ®iÓm chuyÓn ®éng xoay quanh b¶n lÒ d – N¾p vµ tiÕp ®iÓm ®Òu chuyÓn ®éng xoay quanh 1 b¶n lÒ cã hÖ thèng tay ®ßn chung C¬ cÊu ®iÖn tõ cña Contactor xoay chiÒu bao gåm : + M¹ch tõ : Lµ c¸c lâi gåm nhiÒu tÊm t«n Silic ghÐp l¹i tr¸nh tæn hao dßng ®iÖn xo¸y, gåm cã : - PhÇn ®éng - PhÇn tÜnh + Cuén d©y cã ®iÖn trë rÊt bÐ so víi ®iÖn kh¸ng, dßng trong cuén d©y phô thuéc vµo khe hë cña kh«ng khÝ gi÷a phÇn ®éng vµ phÇn tÜnh. 7. R¬le hiÖu ¸p dÇu M¸y nÐn gåm nhiÒu chi tiÕt c¬ khÝ truyÒn ®éng víi c¸c bÒ mÆt ma s¸t nªn ph¶i b«i tr¬n b»ng dÇu. DÇu ®îc b¬m dÇu hót tõ ®¸y dÇu ë c¸c c¸cte ®a qua c¸c r·nh dÇu bbè trÝ trªn trôc khuûu vµ c¸c chi tiÕt ®Õn bÒ mÆt ma s¸t, Do ®èi ¸p trong khoang c¸cte lµ ¸p suÊt c¸cte hay ¸p suÊt hót nªn ¸p suÊt tuyÖt ®èi cña dÇu kh«ng cã ý nghÜa mµ hiÖu ¸p dÇu Poil- Ph míi cã ý nghÜa ®èi víi qu¸ tr×nh b«i tr¬n m¸y nÐn. H×nh 1.3 : R¬le hiÖu ¸p dÇu vµ s¬ ®å nguyªn lý m¹ch ®iÖn cña h·ng Danfoss 1- TiÕp ®iÓm hiÖu ¸p dÇu TÝn hiÖu ¸p suÊt dÇu nèi vµo ®Çu hép xèp OIL, tÝn hiÖu ¸p suÊt hót hoÆc ¸p suÊt c¸cte nèi vµo hép xèp LP ( low pressure ). LP ®ång thêi lµ phÝa hót vµ OIL lµ phÝa ®Èy cña b¬m dÇu. HiÖu ¸p suÊt ®Æt trªn r¬le lµ tÝn hiÖu ®Ó ®ãng c¾t m¹ch ®iÖn ®éng c¬ m¸y nÐn. 2- ThiÕt bÞ trÔ thêi gian (T1-T2) Khi dõng m¸y ∆Poil = 0, khi khëi ®éng, b¬m dÇu lµm viÖc, hiÖu ¸p dÇu kh«ng ®îc t¸c ®éng trong vßng 120s tõ khi b¾t ®Çu khëi ®éng cho ®Õn lóc hiÖu ¸p dÇu d¹t ®îc gi¸ trÞ ®Þnh møc. §Ó thùc hiÖn viÖc trÔ thêi gian 120s ngêi ta ®· dïng thanh lìng kim. T2 Test L T2 P Oil LP A R B 220V M 110V S H×nh 1.4 : M¹ch ®iÖn cña r¬le hiÖu ¸p dÇu 3- Reset ( tr¶ l¹i vÞ trÝ ban ®Çu ) Khi r¬le hiÖu ¸p suÊt dÇu t¸c ®éng, cã nghÜa ¸p suÊt dÇu b«i tr¬n qu¸ thÊp víi yªu cÇu. Bëi vËy kh«ng nªn cho m¸y nÐn khëi ®éng l¹i vµ tríc hÕt ph¶i t×m c¸ch kh¾c phôc. NÕu khëi ®éng l¹i nhiÒu lÇn m¸y sÏ bÞ h h¹i. Khi khëi ®éng m¸y nÐn, truyÒn ®éng 13-14 dÆt ®iÖn ¸p vã T 2, ®ãg truyÒn ®éng cña bé b¶o vÖ m¸y nÐn lµ cÇn thiÕt ®Ó bbé trÔ thêi gian chØ ho¹t ®éng khi m¸y nÐn b¾t ®Çu lµm viÖc. ë r¬le hiÖu ¸p dÇu, ¸p suÊt dÇu cha ®¹t ®îc cña bé trÔ T1,T2 vÉn ®ãng vµ m¹ch ®iÖn cho thanh lìng kim cña bé trÔ thêi gian qua kÑp 220V ®ãng ( gi÷a kÑp 220V vµ 110V chØ cã ®iÖn trë do ®ã r¬le hiÖu ¸p dÇu cã thÓ ho¹t ®éng ë c¶ 110V). Do m¹ch L – M th«ng (tiÕp ®iÓm n»m ë vÞ trÝ A) nªn m¹ch ®iÖn ®Õn bé b¶o vÖ m¸y nÐn ®ãng. NÕu sau 120s, hiÖu suÊt dÇu b«i tr¬n ®¹t møc yªu cÇu th× r¬le hiÖu ¸p dÇu më truyÒn ®éng T1-T2 vµ nh vËy còng ng¾t m¹ch cña thanh lìng kim cña bé trÔ thêi gian. M¹ch L-M vÉn ®ãng ( vÞ trÝ A) vµ m¹ch cña m¸y nÐn vÉn ®ãng. NÕu thiÕu dÇu, r¬le hiÖu ¸p dÇu ®ãng l¹i ®ãng m¹ch ®Õn bé trÔ thêi gian vµ gi÷ ë tr¹ng th¸i ®ãng l©u h¬n 120s th× m¹ch sÏ chuyÓn tõ A sang B nèi th«ng L-S vµ më m¹ch ®iÖn tíi bé b¶o vÖ. M¸y nÐn ngõng lµm viÖc vµ ®Ìn hiÖu b¸o s¸ng. Sau khi söa ch÷a xong cã thÓ dïng tay ®a tiÕp ®iÓm trë vÒ vÞ trÝ A. 8. R¬le ¸p suÊt cao vµ thÊp : Chøc n¨ng cña r¬le ¸p suÊt ®· nh¾c tíi ë môc 1.5. Cã thÓ chia r¬le ¸p suÊt ra c¸c lo¹i sau : + R¬le ¸p suÊt : Lµ c¸c dông cô cã thÓ ng¾t vµ ®ãng trong qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh khi ¸p suÊt t¨ng qu¸ hoÆc gi¶m qu¸ so víi trÞ sè ®· cho tríc. + R¬le ¸p suÊt an toµn : Lµ dông cô cã thÓ ng¾t m¹ch ®iÖn khi ¸p suÊt vît qu¸ c¸c gi¸ trÞ ¸p suÊt cao hoÆc thÊp ®Æt tríc cña c¸c thiÕt bÞ ( b×nh cao ¸p, chai giã …) vµ khi nµo ¸p suÊt thay ®æi trë l¹i kho¶ng vËn hµnh an toµn th× r¬le tù ®éng ®ãng trë l¹i. + R¬le ¸p suÊt kho¸ an toµn : Lµ c¸c dông cô cã thÓ ng¾t m¹ch ®iÖn khi ¸p suÊt vît qu¸ c¸c gi¸ trÞ ¸p suÊt cao hoÆc thÊp ®Æt tríc, kho¸ nµy kh«ng tù ®éng ®ãng l¹i, ®Ó ®ãng l¹i ph¶i dïng tay hoÆc c¸c dông cô t¸c ®éng. 1.2.3. Mét sè thiÕt bÞ tù ®éng thêng dïng trong hÖ truyÒn ®éng m¸y nÐn khÝ 1. ThiÕt bÞ thõa hµnh a. Van ®iÖn tõ Van ®iÖn tõ lµ lo¹i ®ãng më nhê lùc cña cuén d©y ®iÖn tõ ( hay nam ch©m ®iÖn ), van ®iÖn tõ cã thÓ lµ lo¹i van chÆn ( van 1 ng¶ ), hoÆc van chuyÓn dßng ( nhiÒu ng¶ ). - Van ®iÖn tõ 1 ng¶ dïng ®Ó ®ãng më tù ®éng dßng chÊt láng hoÆc chÊt khÝ tõ xa. - Van ®iÖn tõ nhiÒu ng¶ ( van chuyÓn dßng ) dïng ®Ó thay ®æi tù ®éng dßng ch¶y chÊt láng hay khÝ. Theo vÞ trÝ l¸ van khi t¸c ®éng cßn cã thÓ chia ra van thêng ®ãng hay van thêng më. Van thêng ®ãng lµ lo¹i van ®ãng khi cuén d©y ®iÖn tõ kh«ng cã ®iÖn vµ thêng më lµ lo¹i van më khi cuén d©y kh«ng cã ®iÖn. H×nh1.5 : Van ®iÖn tõ ( Solenoid Valves ) 1 – Th©n van 2 – §Õ van 3 – Clopª 4 – èng dÉn híng ®ång thêi lµ èng ng¨n c¸ch khoang hót víi bªn ngoµi 5 – Lâi s¾t 6 – Lâi cè ®Þnh 7 – Vá 8 – Cuén d©y ®iÖn tõ 9 – VÝt cè ®Þnh vá 10 – Vßng ®o¶n m¹ch chèng ån 11 – D©y tiÕp ®iÖn 12 – Mò èc nèi vÝt 13 – Lß xo b. Van thõa hµnh piot ( van chñ ) Van thõa hµnh piot gäi t¾t lµ van chñ ®îc sö dông kÕt hîp víi mét van ®iÒu khiÓn kh¸c ®Ó thùc hiÖn nhiÒu chøc n¨ng trong viÖc tù ®éng ho¸ hÖ thèng. H×nh 1.6 : Van thõa hµnh piot, van lâi víi van chñ 1 – Th©n van 2 – Bé läc 3 – VÝt më van b»ng tay 4 – N¾p trªn 5 –Lç c©n b»ng 6 – BÝch nèi 7 – Thanh ®Èy 8 – èng líi läc 9 – èng dÉn híng 10 – Lß xo 11 – N¾p díi 12 – TÊm van 13 – Xi lanh 14 – Piston 15 – Van piot Khi ®ãng, tÊm van 12 sÏ Ðp lªn ®Õ van nhê søc Ðp cña lß xo 10 ®ång thêi ¸p suÊt p1 cña chÊt láng phÝa ¸p cao Khi më, van piot trªn èng dÉn 15, toµn bé chÊt láng trªn ®Çu piston ®i qua lç S xuèng khoang díi do lùc ®Èy cña lß xo 10. Van chÝnh tõ tõ ®ãng l¹i, khoang trªn piston l¹i cã ¸p suÊt ra p2. 2. C¬ cÊu thõa hµnh a. C¸c c¬ cÊu thõa hµnh cã m«t¬ ®iÖn C¸c c¬ cÊu thõa hµnh cã m«t¬ ®iÖn lµ c¸c thiÕt bÞ nh»m biÕn ®æi tÝn hiÖu ®iÒu chØnh thµnh sù dÞch chuyÓn c¬ häc cña c¬ quan ®iÒu chØnh Theo d¹ng cña sù dÞch chuyÓn c¬ häc cã thÓ chia ra c¬ cÊu cã chuyÓn ®éng quay vµ c¬ cÊu cã chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn Theo s¬ ®å m¹ch ®iÖn cã thÓ dïng cho sù ®iÒu khiÓn cã tiÕp ®iÓm hay kh«ng tiÕp ®iÓm. C¸c lo¹i van ®ãng më b»ng m«t¬ ®iÖn Ýt ®îc sö dông trong c¸c hÖ thèng khÝ nÐn. b. C¸c c¬ cÊu thõa hµnh ®iÒu khiÓn b»ng khÝ nÐn C¸c c¬ cÊu thõa hµnh ®iÒu khiÓn b»ng khÝ nÐn biÕn tÝn hiÖu khÝ nÐn thµnh sù dÞch chuyÓn c¬ khÝ cña c¬ cÊu ®iÒu khiÓn, thêng chóng ®îc chuyÓn thµnh sù dÞch chuyÓn tÞnh tiÕn cña c¸c thµnh ®Èy Theo d¹ng phÇn tö c¶m biÕn cã thÓ ph©n ra c¸c c¬ cÊu thõa hµnh d¹ng mµng máng vµ d¹ng piston H×nh 1.7 : C¬ cÊu thõa hµnh dïng khÝ nÐn kiÓu mµng máng ®Ó ®iÒu chØnh cöa tho¸t cña van 1 – Th©n 2 – N¾p díi hép mµng 3 – N¾p trªn hép mµng 4 – Mµng cao su 5 – èng nèi khÝ nÐn ®iÒu khiÓn 6 – TÊm ®ì mµng 7 – Lß xo 8 – Thanh truyÒn 9 – §Çu nèi 10 – V¹ch chia 3. C¸c dông cô tù ®éng ®iÒu chØnh b¸o hiÖu – b¶o vÖ ¸p suÊt vµ hiÖu ¸p suÊt a. C¸c phÇn tö c¶m biÕn ®µn håi C¸c phÇn tö c¶m biÕn ®µn håi biÕn sù thay ®æi ¸p suÊt hay sù chªnh lÖch nhiÖt cña ¸p suÊt m«i trêng lµm viÖc thµnh sù chuyÓn dÞch c¬ häc. C¸c phÇn tö c¶m biÕn ®µn håi kh«ng nh÷ng ®îc sö dông trong c¸c dông cô ®iÒu chØnh, b¸o hiÖu b¶o vÖ ¸p suÊt vµ c¶ trong c¸c dông cô ®iÒu chØnh, b¸o hiÖu, b¶o vÖ nhiÖt ®é. C¸c phÇn tö c¶m biÕn ®µn håi còng ®îc chia lµm hai lo¹i theo cÊu t¹o lµ hép xÕp ( hay niph«ng ) vµ mµng ®µn håi H×nh 1.8 : C¸c phÇn tö c¶m biÕn ®µn håi a – èng mµng cã vá h×nh song b– Hép xÕp mét ®¸y c- Hép xÕp mét ®¸y d – Mµng ph¼ng ®¬n gi¶n e - Mµng ph¼ng ®¬n gi¶n + Mµng ph¼ng ®¬n gi¶n sö dông cho c¸c lo¹i dông cô nhá vµ thêng ®îc sö dông khi sù dÞch chuyÓn kh«ng ®¸ng kÓ + Mµng ®µn håi lîn sãng ®îc sö dông khi yªu cÇu ®é d·n në løn h¬n, ®Ó lµm gi¶m ®é cøng ngêi ta dËp c¸c nÕp sãng h×nh trßn ®ång t©m víi mµng. b. C¸c dông cô ®iÒu chØnh hai vÞ trÝ C¸c r¬le ¸p suÊt vµ r¬le hiÖu ¸p thuéc vµo lo¹i dông cô cã ®Æc tÝnh r¬le hay dông cô ®iÒu chØnh hai vÞ trÝ R¬le ¸p suÊt lµ dông cô chuyÓn ®æi c¸c tÝn hiÖu ¸p suÊt hoÆc hiÖu ¸p suÊt thµnh ra sù ®ãng ng¾t (ON/OFF) cña m¹ch ®iÖn … * R¬le ¸p suÊt ®¬n + R¬le ¸p suÊt thÊp : Lµ dông cô ho¹t ®éng ë ¸p suÊt thÊp vµ ng¾t m¹ch ®iÖn cña m¸y nÐn khi ¸p suÊt gi¶m xuèng qu¸ møc cho phÐp ®Ó b¶o vÖ m¸y nÐn vµ ®«i khi ®Ó ®iÒu chØnh c«ng suÊt nÐn. H×nh 1.9 : Nguyªn t¾c cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña r¬le ¸p suÊt thÊp a- Nguyªn t¾c cÊu t¹o b- TiÕp ®iÓm ON – OFF (LP) c- TiÕp ®iÓm ON – OFF (HP) H×nh 1.10 : CÊu t¹o cña r¬le ¸p suÊt thÊp 1 – VÝt ®Æt ¸p suÊt thÊp LP 2 – VÝt ®Æt vi sai LP 3 – Tay ®ßn chÝnh 5 – VÝt ®Æt ¸p suÊt cao HP 7 – Lß xo chÝnh 8 – Lß xo vi sai 9 – Hép xÕp d·n në 10 – §Çu nèi ¸p suÊt thÊp 11 - §Çu nèi ¸p suÊt cao 12 – TiÕp ®iÓm 13 – VÝt ®Êu d©y ®iÖn 14 –VÝt nèi ®Êt 15 – Nèi luån d©y ®iÖn 16 – C¬ cÊu lËt ®Ó ®ãng më tiÕp ®iÓm døt kho¸t 18 – TÊm kho¸ 19 –Tay ®ßn + R¬le ¸p suÊt cao R¬le ¸p suÊt cao ho¹t ®éng víi ¸p suÊt cao, khi ¸p suÊt ®Çu ®Èy m¸y nÐn t¨ng vît qu¸ trÞ sè cho phÐp, r¬le më truyÒn ®éng ng¾t m¹ch ®iÖn cung cÊp cho m¸y nÐn ®Ó b¶o vÖ H×nh 1.11 : R¬le ¸p suÊt cao kiÓu KP7W cña Danffoss 1 – VÝt ®Æt s¸p suÊt 2 – VÝt ®Æt vi sai ¸p suÊt 3 – Tay ®ßn chÝnh 4 – Lèi c¸p vµo 5 – TÊm kho¸ 6 – Tay ®ßn 7 – Tay ®ßn reset trong 8 – Tay ®ßn reset ngoµi Tuy nhiªn do yªu cÇu vÒ an toµn ngõ¬i ta chia r¬le ¸p suÊt cao ra lµm 3 lo¹i : - R¬le ¸p suÊt cao thêng lµ lo¹i sau khi ¸p suÊt t¨ng cao th× c¾t m¹ch, khi ¸p suÊt gi¶m xuèng r¬le tù ®ãng m¹ch cho m¸y nÐn ho¹t ®éng trë l¹i - R¬le ¸p suÊt cao cã giíi h¹n ¸p suÊt, ®Æc biÖt lµ cã nót reset b»ng tay trªn vá m¸y. Khi ®· ng¾t (OFF) r¬le kh«ng tù ®ãng l¹i mµ ph¶i cã t¸c ®éng Ên nót reset cña ngêi vËn hµnh m¸y. - R¬le ¸p suÊt cao cã giíi h¹n an toµn, ®Æc ®iÓm lµ cã tay ®ßn reset n»m trong vá m¸y, khi ®· ng¾t m¹ch ®iÖn m¸y nÐn (OFF) ngêi vËn hµnh m¸y nÐn ph¶i kiÓm tra nguyªn nh©n t¨ng ¸p suÊt, më n¾p r¬le vµ dïng dông cô ®Ó ®a tay ®ãng reset vÒ vi trÝ ban ®Çu Do nhiÖm vô b¶o vÖ an toµn nh vËy nªn thêng ngêi ta bè trÝ ®Ìn b¸o khi r¬le t¸c ®éng OFF. * R¬le ¸p suÊt kÐp R¬le ¸p suÊt kÐp gåm r¬le ¸p suÊt cao vµ r¬le ¸p suÊt thÊp ®îc tæ hîp chung l¹i trong mét vá thùc hiÖn chøc n¨ng cña hai r¬le, ng¾t ®iÖn cho m¸y nÐn khi ¸p suÊt cao vît qu¸ møc cho phÐp vµ khi ¸p suÊt thÊp h¹ xuèng díi møc cho phÐp. ViÖc ®ãng ®iÖn l¹i cho m¸y nÐn khi ¸p suÊt gi¶m xuèng vµ khi ¸p suÊt t¨ng lÓntong ph¹m vi an toµn còng ®îc thùc hiÖn b»ng tay víi nót Ên reset ngoµi hoÆc b»ng tay ®ßn víi tay ®ßn reset phÝa trong vá nh ®· nãi ë trªn. H×nh 1.12 : CÊu t¹o r¬le ¸p suÊt kÐp kiÓu KP15 cña Danfoss a- CÊu t¹o b, c, d – TiÕp ®iÓm ON – OFF 1 – VÝt ®Æt ¸p suÊt thÊp LP 2 – VÝt ®Æt vi sai ∆P ( LP) 3 – Tay ®ßn chÝnh 5 – VÝt ®Æt ¸p suÊt cao HP 7 – Lß xo chÝnh 8 – Lß xo vi sai 9 – Hép xÕp d·n në 10 – §Çu nèi ¸p suÊt thÊp 11 - §Çu nèi ¸p suÊt cao 12 – TiÕp ®iÓm 13 – VÝt ®Êu d©y ®iÖn 14 –VÝt nèi ®Êt 15 – Nèi luån d©y ®iÖn 16 – C¬ cÊu lËt ®Ó ®ãng më tiÕp ®iÓm døt kho¸t 18 – TÊm kho¸ 19 –Tay ®ßn 30 – Nót reset • Lu ý khi l¾p ®Æt : C¸c r¬le ¸p suÊt cÇn lu ý èng nèi tõ èng hót hoÆc èng ®Èy vµo r¬le nªn ë vÞ trÝ trªn èng ®Ó ng¨n dÇu lät vµo hép xÕp v× nÕu ®Ó dÇu lät vµo hép xÕp l©u ngµy cã thÓ hép xÕp bÞ bá kh«ng ho¹t ®éng ®îc mét c¸ch hoµn h¶o, h¬n n÷a còng ®¶m b¶o cho c¸c truyÒn ®éng lµm viÖc b×nh thêng. * R¬le hiÖu ¸p dÇu R¬le hiÖu ¸p dÇu dïng trong hÖ thèng m¸y nÐn khÝ chñ yÕu ®Ó b¶o vÖ sù b«i tr¬n hoµn h¶o m¸y nÐn. Do ¸p suÊt trong khoang c¸cte m¸y nÐn lu«n thay ®æi do ®ã mét ¸p suÊt dÇu kh«ng ®æi nµo ®ã kh«ng thÓ ®¶m b¶o an toµn cho viÖc b«i tr¬n m¸y nÐn, v× vËy hiÖu ¸p suÊt ( hiÖu ¸p dÇu trõ ¸p suÊt c¸cte hay ¸p suÊt P0 ) míi lµ ®¹i lîng ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c chÕ ®é b«i tr¬n yªu cÇu cña m¸y nÐn , thêng ∆P ≥ 0,7 bar V× khi khëi ®éng m¸y nÐn, hiÖu ¸p dÇu kh«ng b»ng 0 nªn lóc nµy cã bé phËn nèi t¾t qua r¬le, kho¶ng 45s sau khëi ®éng, hiÖu ¸p dÇu ®îc x¸c lËp bé phËn nèi t¾t sÏ ng¾t m¹ch. Bé nèi t¾t ®îc ®iÒu khiÓn b»ng r¬le thêi gian. Khi lµm viÖc, r¬le hiÖu ¸p dÇu ®ãng më chØ phô thuéc vµo gi¸ trÞ hiÖu ¸p suÊt dÇu tõ b¬m trõ ¸p suÊt hót hay ¸p suÊt c¸cte mµ hoµn toµn kh«ng phô thuéc vµo ¸p suÊt còng nh ¸p suÊt c¸cte. H×nh 1.13 : CÊu t¹o r¬le hiÖu ¸p dÇu RT55 cña Danfoss 1- §Çu nèi víi ¸p suÊt hÖ thèng dÇu b«i tr¬n (OIL) 2- §Çu nèi víi ¸p suÊt hót hoÆc c¸cte m¸y nÐn (LP) 3- §Üa §Æt hiÖu ¸p 4- Nót reset 5- Bé phËn thö nghiÖm Ho¹t ®éng cña r¬le biÕn ¸p dÇu : NÕu kh«ng cã ¸p suÊt dÇu khi khëi ®éng hoÆc khi hiÖu ¸p suÊt dÇu gi¶m xuèng díi gi¸ trÞ ®Æt khi vËn hµnh th× m¸y nÐn sÏ ®îc ng¾t dßng ®iÖn nguån sau khi thêi gian trÔ tr«i qua. 1.2.4. C¸c dông cô tù ®éng ®iÒu chØnh b¸o hiÖu, b¶o vÖ nhiÖt ®é vµ hiÖu chØnh nhiÖt ®é C¸c dông cô ®iÒu khiÓn, ®iÒu chØnh, b¸o hiÖu vµ b¶o vÖ nhiÖt ®é, gièng nh ¸p suÊt còng ®îc trang bÞ c¸c bé biÕn ®æi nhiÖt ®é. Nhê c¸c bé biÕn ®æi nµy mµ sù thay ®æi nhiÖt ®é do c¸c phÇn tö c¶m biÕn nhiÖt thu ®îc biÕn ®æi thµnh c¸c tÝn hiÖu t¬ng øng nh ®é dÞch chuyÓn c¬ khÝ ( ®é gi·n në cña hép xÕp thanh lìng kim hay mµng ®µn håi ). 1. C¸c bé biÕn ®æi nhiÖt ®é a. HÖ thèng biÕn ®æi nhiÖt ¸p HÖ thèng biÕn ®æi nhiÖt ¸p ®Ó biÕn ®æi c¸c tÝn hiÖu nhiÖt ®é ra ¸p suÊt, sau ®ã thµnh sù dÞch chuyÓn c¬ häc cña hép xÕp hoÆc mµng ®µn håi, cã thÓ thùc hiÖn tõ xa hoÆc t¹i chç. H×nh1.14 : S¬ ®å nguyªn lý hÖ thèng biÕn ®æi nhiÖt ¸p tõ xa vµ t¹i chç a- Tõ xa b- T¹i chç 1- §Çu c¶m nhiÖt 2- èng mao dÉn 3- Hép xÕp 4- Vá ngoµi hép xÕp 5- ChÊt láng b. C¸c phÇn tö nh¹y c¶m nhiÖt d·n në nhiÖt Trong c¸c dông cô tù ®éng nhiÖt, ngêi ta sö dông c¸c phÇn tö nh¹y c¶m dÉn më nhiÖt ®Ó biÕn ®æi sù d·n në nhiÖt ®é ra sù dÞch chuyÓn c¬ häc ®Ó ®ãng më tiÕp ®iÓm hoÆc sù ®iÒu chØnh liªn tôc H×nh 1.15 : C¸c phÇn tö nh¹y c¶m nhiÖt a- Bé hai phÇn tö b- Thanh lìng kim 1- TÊm cøng 2- B¨ng thÐp Bé hai phÇn tö, gåm mét tÊm cøng 1 vµ mét d¶i b¨ng thÐp 2 dÔ ®µn håi vµ ®îc c¨ng b¨ng lß xo 3. NÕu tÊm cøng vµ d¶i b¨ng lµm b»ng kim lo¹i cã ®é d·n në nhiÖt kh¸c nhau th× khi thay ®æi nhiÖt ®é, ®iÓm A sÏ thùc hiÖn mét dÞch chuyÓn x. Bé biÕn ®æi thanh lìng kim (b) cã d¹ng mét thanh kim lo¹i nhng ®îc hµn ghÐp tõ ahi kim lo¹i kh¸c nhau vµ cã hÖ sè d·n në nhiÖt kh¸c nhau. NÕu lkim lo¹i M1 cã ®é d·n në nhiÖt lín h¬n kim lo¹i M 2 th× khi t¨ng nhiÖt ®é ®iÓm A dÞch chuyÓn lªn mét vÞ trÝ A’ mét qu·ng ®êng x. c. NhiÖt ®iÖn trë NhiÖt ®iÖn trë biÕn tÝn hiÖu nhiÖt ®é trë thµnh ®iÖn trë, nhiÖt ®iÖn trë gåm c¸c kim lo¹i vµ b¸n dÉn. NhiÖt ®iÖn trë ®îc chÕ t¹o tõ c¸c d©y dÉn lim lo¹i máng, ®îc quÊn lªn khung vµ ®Æt trongvá bäc b¶o vÖ, vËt liÖu chÕ t¹o nhiÖt ®iÖn trë lµ c¸c kim lo¹i cã hÖ sè nhiÖt ®iÖn trë cao vµ æn ®Þnh ( Niken, b¹ch kim, ®ång …) §iÖn trë cña c¸c d©y dÉn b¹ch kim vµ Niken cã thÓ viÕt díi d¹ng Rt = R ( 1 + α.t) Trong ®ã : R - §iÖn trë cña d©y dÉn ë 00C ( Ω ) α - HÖ sè t¨ng ®iÖn trë do nhiÖt 1/k, ®èi víi kim lo¹i α > 0 t – NhiÖt ®é, 0C 2. C¸c dông cô ®iÒu chØnh nhiÖt ®é hai vÞ trÝ C«ng dông cña c¸c dông cô m¸y lµ ®iÒu khiÓn, ®iÒu chØnh, b¸o hiÖu vµ b¶o vÖ nhiÖt ®é hoÆc nhiÖt ®é qua c¬ cÊu thõa hµnh hai vÞ trÝ ®ãng ng¾t ON – OFF. a. R¬le nhiÖt ®é kiÓu d·n në nhiÖt * R¬le nhiÖt ®é KiÓu d·n në nhiÖt hai phÇn tö H×nh 1.16 : CÊu t¹o cña r¬le nhiÖt ®é kiÓu d·n në nhiÖt a- Nguyªn t¾c cÊu t¹o b, d - N¹p chÊt l¾p phô c, e - N¹p h¬i f - S¬ ®å cÊu t¹o víi c¸c vÝt tiÕp ®iÓm 1 – Van ®iÒu chØnh nhiÖt ®é dÇu OIL 3 – Tay ®ßn chÝnh 5 – VÝt ®iÒu chØnh nhiÖt ®é cao 7 – Lß xo chÝnh 9 – Hép xÕp 10 – èng mao dÇu 11 – èng mao hÖ thèng 12 – TiÕp ®iÓm 13 – C¸c vÝt tiÕp ®iÓm 14 – VÝt tiÕp ®iÓm 15 – Nèi luån d©y ®iÖn 16 – C¬ cÊu lËt 17 – BÇu c¶m nhiÖt 18 – TÊm kho¸