Tài liệu Nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng quản lý dự án đầu tư xây dựng tại trung tâm phát triển hạ tầng kỹ thuật thành phố đà lạt

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦY LỢI NGUYỄN NHẬT THÔNG NGHIÊN CỨU GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG TẠI TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG KỸ THUẬT THÀNH PHỐ ĐÀ LẠT LUẬN VĂN THẠC SĨ NĂM 2019 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦY LỢI NGUYỄN NHẬT THÔNG NGHIÊN CỨU GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG TẠI TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG KỸ THUẬT THÀNH PHỐ ĐÀ LẠT Chuyên ngành: Quản lý xây dựng Mã số: 8580302 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PSG TS. NGUYỄN HỮU HUẾ NĂM 2019 LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân tác giả. Các kết quả nghiên cứu và các kết luận trong luận văn là trung thực, không sao chép từ bất kỳ một nguồn nào và dƣới bất kỳ hình thức nào. Việc tham khảo các nguồn tài liệu (nếu có) đã đƣợc thực hiện trích dẫn và ghi nguồn tài liệu tham khảo đúng quy định. Tác giả luận văn Ngu ễn Nhật Thông i LỜI CÁM ƠN Trƣớc hết tôi xin bày tỏ lòng kính trọng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn Hữu Huế, ngƣời đã dành rất nhiều thời gian, tâm huyết hƣớng dẫn và giúp tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp của mình; Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám hiệu, các Thầy Cô Khoa Công trình, Phòng Đào t o Đ i học và Sau đ i học, Trƣờng Đ i học Thủy Lợi đã đóng góp ý kiến cho việc so n thảo và t o điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng để hoàn thiện luận văn bằng tất cả sự nhiệt tình và năng lực của mình, tuy nhiên không tránh khỏi những sai sót. Vì vậy, tôi rất mong nhận đƣợc sự góp ý, chỉ bảo của quý thầy cô, b n bè, đồng nghiệp, đó chính là sự giúp đỡ quý báu nhất để tôi có thể cố gắng hoàn thiện hơn trong quá trình nghiên cứu và công tác sau này. Tôi xin chân thành cảm ơn. ii MỤC LỤC DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH......................................................................................... vi DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................................... vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................. viii MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ......................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài ............................................................................. 2 3. Cách tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................ 2 4. Đối tƣợng và ph m vi nghiên cứu ......................................................................... 2 5. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài .................................................. 2 6. Kết quả đ t đƣợc .................................................................................................... 3 CHƢƠNG 1 1.1 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG ............ 4 Khái quát về công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ........................................... 4 1.1.1 Về quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình ................................................. 4 1.1.2 Các giai đo n quản lý dự án ............................................................................ 5 1.1.3 Quản lý và nguyên tắc quản lý ........................................................................ 7 1.1.4 Mục tiêu quản lý dự án của các chủ thể .......................................................... 9 1.2 Công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ở Việt Nam và ở địa phƣơng .............. 11 1.2.1 Đánh giá chung về các mô hình quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ở Việt Nam 11 1.2.2 Tình hình quản lý đầu tƣ xây dựng ở Việt Nam trong thời gian qua ............ 12 1.2.3 Tình hình quản lý dự án đầu tƣ xây dựng t i tỉnh Lâm Đồng ....................... 15 1.2.4 Tình hình quản lý dự án đầu tƣ xây dựng t i thành phố Đà L t ................... 20 1.3 Công tác quản lý dự án của các nƣớc trên thế giới .............................................. 24 1.4 Những bài học kinh nghiệm về công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ........... 26 1.4.1 Tiến độ thực hiện và hoàn thành dự án ......................................................... 26 1.4.2 Chất lƣợng thực hiện ..................................................................................... 27 1.4.3 Chi phí thực hiện dự án ................................................................................. 27 1.4.4 Những vấn đề khác dẫn đến không thành công trong công tác quản lý dự án 28 Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................................... 29 iii CHƢƠNG 2 2.1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG 30 Cơ sở pháp lý trong quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ............................................ 30 2.1.1 Quy định của Nhà nƣớc ................................................................................ 30 2.1.2 Quy định của tỉnh Lâm Đồng ........................................................................ 33 2.2 Yêu cầu và các nguyên tắc quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ................................. 33 2.2.1 Yêu cầu chung ............................................................................................... 33 2.2.2 Yêu cầu cụ thể ............................................................................................... 33 2.2.3 Việc quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình đƣợc đánh giá là thành công khi đ t đƣợc các yêu cầu sau: .................................................................................... 34 2.2.4 2.3 Các nguyên tắc quản lý dự án đầu tƣ xây dựng [2] ...................................... 34 Nội dung của công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng [2] .................................. 35 2.3.1 Quản lý tiến độ thực hiện dự án .................................................................... 36 2.3.2 Quản lý chi phí dự án .................................................................................... 36 2.3.3 Quản lý chất lƣợng dự án .............................................................................. 38 2.4 Các mô hình quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ....................................................... 39 2.4.1 Một số mô hình phổ biến về tổ chức và quản lý ........................................... 39 2.4.2 Một số mô hình Nhà nƣớc quản lý xây dựng công trình ở Việt Nam .......... 42 2.5 Các nhân tố tác động tới kết quả của công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ... 49 2.5.1 Các quy định của hệ thống văn bản pháp luật ............................................... 49 2.5.2 Môi trƣờng của dự án .................................................................................... 50 2.5.3 Năng lực của chủ đầu tƣ ................................................................................ 52 2.5.4 Năng lực của Ban quản lý dự án ................................................................... 54 2.6 Các tiêu chí đánh giá chất lƣợng công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ......... 56 2.6.1 Tiêu chí đánh giá trong giai đo n chuẩn bị đầu tƣ ........................................ 57 2.6.2 Tiêu chí đánh giá trong giai đo n thực hiện đầu tƣ....................................... 57 2.6.3 Tiêu chí đánh giá trong giai đo n quyết toán, giải ngân ............................... 58 2.6.4 Tiêu chí đánh giá trong giai đo n vận hành, khai thác ................................. 59 2.6.5 Xây dựng tiêu chí đánh giá chất lƣợng thực hiện công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng của một đơn vị. ...................................................................................... 59 Kết luận chƣơng 2 ......................................................................................................... 63 iv CHƢƠNG 3 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC QLDA ĐTXD TẠI TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG KỸ THUẬT THÀNH PHỐ ĐÀ LẠT ............................................................................... 64 3.1 Giới thiệu về công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng t i Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t ..................................................................................... 64 3.1.1 Quá trình hình thành, nội dung và tính chất ho t động của đơn vị [17] ....... 64 3.1.2 Cơ cấu tổ chức và bộ máy quản lý của đơn vị [17] ...................................... 66 3.1.3 Thực tr ng công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng t i Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t............................................................................. 73 3.2 Đánh giá thực tr ng công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng t i Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t ........................................................................ 82 3.2.1 Giới thiệu một số dự án tiêu biểu do Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t làm chủ đầu tƣ [17] ....................................................................... 82 3.2.2 Những thuận lợi trong việc đáp ứng mục tiêu của các dự án ........................ 84 3.2.3 Những h n chế trong việc đáp ứng mục tiêu của dự án ................................ 86 3.3 Nghiên cứu đề xuất một số giải pháp nâng cao năng lực quản lý dự án đầu tƣ xây dựng t i Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t ................................ 88 3.3.1 Định hƣớng phát triển của Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t giai đo n (2019 – 2023) ................................................................................. 88 3.3.2 Mục tiêu, phƣơng hƣớng phát triển của Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t ....................................................................................................... 89 3.3.3 Cơ hội và thách thức ..................................................................................... 91 3.3.4 Một số giải pháp đáp ứng các mục tiêu quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình t i Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t............................. 93 Kết luận chƣơng 3 ....................................................................................................... 107 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................................... 108 1. Kết luận.................................................................................................................... 108 2. Kiến nghị ................................................................................................................. 108 2.1. Đối với cơ quan quản lý Nhà nƣớc và tỉnh Lâm Đồng .................................... 108 2.2. Đối với thành phố Đà L t ................................................................................. 109 2.3. Đối với Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t .................... 109 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................... 111 PHỤ LỤC 112 v DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH Hình2.1 Phƣơng pháp xác định Tổng mức đầu tƣ............................................................. 38 Hình2.2 Hình thức chủ đầu tƣ trực tiếp quản lý dự án ...................................................... 42 Hình2.3 Mô hình chủ nhiệm điều hành dự án ................................................................... 43 Hình2.4 Mô hình chìa khóa trao tay .................................................................................. 44 Hình2.5 Mô hình quản lý dự án theo chức năng ............................................................... 45 Hình2.6 Mô hình tổ chức chuyên trách ............................................................................. 46 Hình2.7 Mô hình d ng ma trận.......................................................................................... 48 Hình3.1 Sơ sồ tổ chức bộ máy ho t động của đơn vị ........................................................ 67 Hình3.2 Sơ sồ tổ chức thực hiện giai đo n chuẩn bị đầu tƣ .............................................. 74 Hình3.3 Sơ sồ tổ chức thực hiện giai đo n thực hiện đầu tƣ............................................. 76 Hình3.4 Sơ sồ tổ chức thực hiện giai đo n kết thúc đầu tƣ ............................................... 80 Hình3.5 Sơ sồ tổ chức thực hiện giai đo n kết thúc đầu tƣ ............................................... 94 vi DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Chỉ tiêu đánh giá chất lƣợng quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ............................ 59 Bảng 3.1 Quy định thời gian tối đa về thời gian nộp HSQT và thời gian thẩm tra, phê duyệt quyết toán: ............................................................................................................... 81 Bảng 3.2 Thời gian tối đa lập Báo cáo quyết toán, thời gian kiểm toán, và thời gian thẩm tra, phê duyệt quyết toán. .................................................................................................. 82 Bảng 3.3 Giới thiệu một số dự án tiêu biểu đang thực hiện do Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật làm chủ đầu tƣ ............................................................................................. 82 vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CĐT Chủ đầu tƣ PTHTKT Phát triển h tầng kỹ thuật UBND U ban nhân dân QH Quốc hội CP Chính phủ NĐ Nghị định TT Thông tƣ QĐ Quyết định viii MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trên địa bàn thành phố Đà L t nhiều dự án đầu tƣ xây dựng đã đƣợc triển khai thực hiện theo đúng kế ho ch đã đề ra do đã làm tốt việc tổ chức quản lý dự án. Tuy nhiên cũng có không ít dự án bị chậm tiến độ hoặc kém hiệu quả. Công tác bồi thƣờng giải phóng mặt bằng phục vụ dự án xây dựng còn gặp nhiều khó khăn, hiệu quả chƣa cao. Việc phát sinh tăng và điều chỉnh tổng mức đầu tƣ còn diễn ra khá phổ biến. Bộ máy tổ chức quản lý dự án xây dựng công trình còn thiếu về số lƣợng và yếu về chất lƣợng… Thực tế cho thấy phƣơng thức quản lý cùng với kinh nghiệm, năng lực quản lý dự án nhìn chung còn có những h n chế nhất định, cùng với những bất cập trong việc xác định vị thế quyền h n và trách nhiệm của các cơ quan quản lý dự án đang là một thách thức đối với chính quyền địa phƣơng. Việc lựa chọn mô hình và phƣơng thức quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình đã có nhiều ý kiến phân tích, đề xuất, nhƣng để giải quyết một cách tổng quan và phát huy hiệu quả thì còn nhiều vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu để bổ sung hoàn chỉnh nhằm phù hợp với thực tế và xu hƣơng phát triển. Nhằm khắc phục những bất cập trong việc quản lý các dự án đầu tƣ xây dựng, Luật Xây dựng số 50/2014/QH13 [1] đã đƣợc Quốc hội Khóa XIII thông qua ngày 18/6/2014, Nghị định số 59/2015/NĐ-CP ngày 18/6/2015 của Chính phủ [2] về quản lý dự án đầu tƣ xây dựng, Nghị định số 32/2015/NĐ-CP ngày 25/3/2015 về quản lý chi phí đầu tƣ xây dựng [3], Nghị định số 46/2015/NĐ-CP ngày 12/5/2015 về quản lý chất lƣợng và bảo trì công trình xây dựng [4] đã quy định cụ thể về tổ chức quản lý dự án đầu tƣ xây dựng. Từ thực tiễn nêu trên, học viên lựa chọn đề tài “Nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lƣợng quản lý dự án t i Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t” làm đề tài nghiên cứu của mình nhằm khắc phục những h n chế yếu kém, từ đó lựa chọn quy trình và phƣơng thức quản lý dự án phù hợp với thực tế và xu hƣớng phát triển, tổ 1 chức triển khai các thực hiện các dự án đầu tƣ xây dựng hiệu quả, đồng thời rút kinh nghiệm cho các dự án triển khai trong thời gian tới. 2. Mục đích nghi n cứu của đề tài Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lƣợng công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t. 3. Cách tiếp cận và phƣơng pháp nghi n cứu Để đ t đƣợc mục tiêu nghiên cứu, học viên đã dựa trên cách tiếp cận đối tƣợng nghiên cứu là các dự án đầu tƣ xây dựng do Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t làm chủ đầu tƣ. Học viên đã dựa vào những cơ sở lý luận khoa học, các văn bản quy định pháp luật và ý nghĩa thực tiễn để xây dựng đề tài nghiên cứu. Phƣơng pháp nghiên cứu: - Phƣơng pháp lý thuyết - Phƣơng pháp chuyên gia - Phƣơng pháp điều tra, khảo sát - Phƣơng pháp tổng hợp, thu thập số liệu. - Phƣơng pháp phân tích và đánh giá thực tiễn 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu: công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng các công trình của Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t. - Ph m vi nghiên cứu: Công tác quản lý dự án t i Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t giai đo n năm 2015 – 2018 và định hƣớng năm 2019 - 2022. 5. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài Ý nghĩa khoa học của đề tài: Luận văn đáp ứng đƣợc các yêu cầu cơ bản của một luận văn th c sỹ, có giá trị lý luận. Luận văn tổng hợp đƣợc một số tồn t i cơ bản trong công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng 2 Ý nghĩa thực tiễn của đề tài: Luận văn đề xuất đƣợc một số giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng công tác quản lý dự án t i Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t nói riêng và các Ban quản lý dự án cùng quy mô về cơ cấu tổ chức nói chung. 6. Kết quả đạt đƣợc Phân tích thực tr ng: Nghiên cứu, tổng hợp những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý dự án đầu tƣ xây dựng nói chung và việc quản lý dự án đầu tƣ xây dựng t i Trung tâm Phát triển h tầng kỹ thuật thành phố Đà L t nói riêng. Trên cơ sở nghiên cứu các văn bản pháp quy hiện hành về quản lý đầu tƣ xây dựng của Nhà nƣớc Việt Nam, các văn bản của quá trình đầu tƣ để phân tích nhiệm vụ, vai trò, trách nhiệm của Chủ đầu tƣ và các chủ thể khác tham gia vào ho t động đầu tƣ xây dựng. Thông qua các tài liệu, các kết quả nghiên cứu để làm rõ vấn đề cần nghiên cứu. Đề xuất giải pháp: Từ những h n chế, tồn t i trong công tác quản lý dự án của đơn vị, luận văn đƣa ra một số giải pháp cụ thể cho từng vấn đề mang tính chất cơ bản của công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng trong giai đo n thực hiện đó là xây dựng cơ cấu tổ chức thực hiện, quản lý tiến độ, quản lý chất lƣợng và quản lý chi phí trong thi công xây dựng công trình nhằm phù hợp với thực tế và xu hƣớng phát triển hiện nay. 3 CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG 1.1 Khái quát về công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng 1.1.1 Về quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình Sự xuất hiện của hàng lo t công trình kém chất lƣợng, công trình dở dang, chúng ta cảm thấy đau lòng. Nếu các nhà quản lý hiểu rõ đƣợc kiến thức quản lý dự án. nắm vững đƣợc quy luật vận động của dự án thi sẽ tránh đƣợc rất nhiều các hiện tƣợng . Từ những năm 50 trở l i đây, cùng với sự phát triển nhƣ vũ bão của khoa học kỹ thuật và kinh tế xã hội, các nƣớc đều cố gắng nâng cao sức m nh tổng hợp của bản thân nhằm theo kịp cuộc c nh tranh toàn cầu hóa. Chính trong tiến trình này, các tập đoàn doanh nghiệp lớn hiện đ i hóa không ngừng xây dựng những dự án công trình có quy mô lớn. kỹ thuật cao, chất lƣợng tốt. Dự án đã trở thành phần cơ bản trong cuộc sống xã hội. Cùng với xu thế mở rộng quy mô dự án và sự không ngừng nâng cao về trình độ khoa học công nghệ, các nhà đầu tƣ dự án cũng yêu cầu ngày càng cao đối với chất lƣợng dự án. Vì thế, quản lý dự án trở thành yếu tố quan trọng quyết định sự tồn t i của dự án. Quản lý dự án là sự vận dụng lý luận, phƣơng pháp, quan điểm có tính hệ thống để tiến hành quản lý có hiệu quả toàn bộ công việc liên quan tới dự án dƣới sự ràng buộc về nguồn lực có h n. Để thực hiện mục tiêu dự án, các nhà đầu tƣ phải lên kế ho ch tổ chức, chỉ đ o, phối hợp, điều hành, khống chế và định giá toàn bộ quá trình từ lúc bắt đầu đến lúc kết thúc dự án. Một cách chung nhất có thể hiểu quản lý dự án là tổng thể những tác động có hƣớng đích của chủ thể quản lý tới quá trình hình thành, thực hiện và ho t động của dự án nhằm đ t tới mục tiêu dự án trong những điều kiện và môi trƣờng biến động. Một cách cụ thể hơn, quản lý dự án là quá trình lập kế ho ch, điều phối thời gian, nguồn lực và giám sát quá trình phát triển của dự án nhằm mục tiêu đƣa dự án vào khai thác đ t chất lƣợng, tiến độ, chi phí phù hợp, an toàn và hiệu quả. 4 1.1.2 Các giai đoạn quản lý dự án Dự án đầu tƣ xây dựng công trình bao gồm 3 giai đo n: [2] - Chuẩn bị đầu tƣ; - Thực hiện đầu tƣ; - Kết thúc xây dựng và đƣa công trình vào khai thác sử dụng. Giai đoạn chuẩn bị đầu tư: Đối với các dự án, công trình quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, Chủ đầu tƣ tổ chức lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi để có cơ sở xem xét quyết định chủ trƣơng đầu tƣ xây dựng. Trƣờng hợp các dự án nhóm A (trừ dự án quan trọng quốc gia) đã có quy ho ch đƣợc phê duyệt đảm bảo các nội dung quy định thì không phải lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Giai đoạn thực hiện đầu tư: Sau khi báo cáo đầu tƣ đƣợc phê duyệt dự án đầu tƣ đƣợc chuyển sang giai đo n thực hiện đầu tƣ. Vấn đề đầu tiên là lựa chọn đơn vị tƣ vấn, phải lựa chọn những chuyên gia tƣ vấn, thiết kế giỏi trong các tổ chức tƣ vấn, thiết kế giàu kinh nghiệm, có năng lực thực thi việc nghiên cứu từ giai đo n đầu, giai đo n thiết kế đến giai đo n giám sát xây dựng đầu là nhiệm vụ quan trong và phức t p. Trong khi lựa chọn đơn vị tƣ vấn, nhân tố quyết định là cơ quan tƣ vấn này phải có kinh nghiệm qua những dự án đã đƣợc họ thực hiện trƣớc đó. Một phƣơng pháp thƣờng dùng để chọn là đòi hỏi các đơn vị tƣ vấn cung cấp các thông tin về kinh nghiệm, tổ chức sau đó xem xét lựa chọn rồi tiến tới tổ chức đấu thầu. Việc lựa chọn nhà thầu tƣ vấn xây dựng công trình đƣợc thực hiện theo Nghị định 63/2014/NĐ-CP [5] Sau khi lựa chọn nhà thầu thiết kế, trên cơ sở dự án đƣợc phê duyệt, nhà thầu thiết kế tổ chức thực hiện các công việc tiếp theo của mình. Tùy theo quy mô, tính chất công trình xây dựng, việc thiết kế có thể thực hiện theo một bƣớc, hai bƣớc hay ba bƣớc. 5 Thiết kế một bƣớc là thiết kế bản vẽ thi công đƣợc áp dụng đối với công trình có yêu cầu lập Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tƣ xây dựng. Thiết kế hai bƣớc gồm thiết kế cơ sở và thiết kế bản vẽ thi công đƣợc áp dụng đối với công trình phải lập dự án đầu tƣ xây dựng. Thiết kế ba bƣớc gồm thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật và thiết kế bản vẽ thi công đƣợc áp dụng đối với công trình phải lập dự án đầu tƣ xây dựng, có quy mô lớn, yêu cầu kỹ thuật và điều kiện thi công phức t p. Sau khi sản phẩm thiết kế đƣợc hình thành, CĐT tổ chức thẩm định hồ sơ Thiết kế kỹ thuật - Tổng dự toán và trình lên cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền phê duyệt. Trƣờng hợp không đủ năng lực thẩm định thì thuê các tổ chức, cá nhân tƣ vấn có đủ năng lực để thẩm tra dự toán thiết kế công trình làm cơ sở cho việc phê duyệt. Trên cơ sở kết quả thẩm định TKKT-DT ngƣời có thẩm quyền quyết định đầu tƣ sẽ ra quyết định phê duyệt TKKT-DT. Khi đã có quyết định phê duyệt TKKT-DT, CĐT tổ chức đấu thầu xây dựng nhằm lựa chọn nhà thầu có đủ năng lực để cung cấp các sản phẩm dịch vụ xây dựng phù hợp, có giá dự thầu hợp lý, đáp ứng đƣợc yêu cầu của CĐT và các mục tiêu của dự án. Sau khi lựa chọn nhà thầu thi công, CĐT tổ chức đàm phán ký kết hợp đồng thi công xây dựng công trình với nhà thầu và tổ chức quản lý thi công xây dựng công trình. Nội dung quản lý thi công xây dựng công trình bao gồm quản lý chất lƣợng xây dựng; quản lý tiến độ xây dựng; quản lý khối lƣợng thi công xây dựng công trình; quản lý an toàn lao động trên công trƣờng xây dựng, quản lý môi trƣờng xây dựng. Tóm l i, trong giai đo n này CĐT chịu trách nhiệm đền bù, giải phóng mặt bằng xây dựng theo tiến độ và bàn giao mặt bằng xây dựng cho nhà thầu xây dựng; trình duyệt hồ sơ TKKT-DT; tổ chức đấu thầu; đàm phán ký kết hợp đồng; quản lý chất lƣợng kỹ thuật công trình trong suốt quá trình thi công và chịu trách nhiệm tòan bộ các công việc đã thực hiện trong quá trình triển khai dự án. Giai đoạn kết thúc xây dựng và đưa công trình vào khai thác sử dụng: 6 Sau khi công trình đƣợc thi công xong theo đúng thiết kế đã đƣợc phê duyệt, đảm bảo các yêu cầu về chất lƣợng, kỹ thuật, mỹ thuật, CĐT thực hiện công tác bàn giao công trình cho cơ quan quản lý, sử dụng thực hiện khai thác, vận hành công trình với hiệu quả cao nhất. Nhƣ vậy các giai đo n của quá trình đầu tƣ có mối liên hệ hữu cơ với nhau, mỗi giai đo n có tầm quan trọng riêng của nó cho nên không đánh giá quá cao hoặc xem nhẹ một giai đo n nào và kết quả của giai đo n này là tiền đề của giai đo n sau. Trong quá trình quản lý đầu tƣ xây dựng CĐT luôn đóng vai trò quan trọng và quyết định đến việc nâng cao hiệu quả đầu tƣ và xây dựng. 1.1.3 Quản lý và nguyên tắc quản lý 1.1.3.1 Quản lý Mặc dù xuất hiện từ lâu đời và đƣợc áp dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày, nhƣng cho tới nay vẫn chƣa có một quan niệm thống nhất về quản lý với rất nhiều các khái niệm đƣợc đƣa ra bởi các học giả và nhà nghiên cứu khác nhau nhƣ sau: - Theo F.W Taylor: Quản lý là biết chính xác điều b n muốn ngƣời khác làm và sau đó biết đƣợc rằng họ đã thực hiện công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất. - Theo Henrry Fayol: Quản lý là một tiến trình bao gồm tất cả cá khâu: lập kế ho ch, tổ chức, phân công điều hiển và kiểm soát các nỗ lực của cá nhân, bộ phận và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực vật chất khác của tổ chức để đ t đƣợc mục tiêu đề ra. - Theo M.P.Follet: Quản lý là nghệ thuật đ t mục tiêu thông qua con ngƣời. - Theo Koontz và O’Donnell: Quản lý là thiết kế và duy trì một môi trƣờng mà trong đó các cá nhân làm việc với nhau trong các nhóm có thể hoàn thành các nhiệm vụ và các mục tiêu đã định - Theo Stoner và Robbins: Quản lý là một tiến trình bao gồm việc ho ch định, tổ chức, quản trị con ngƣời và kiểm tra các ho t động trong một đơn vị một cách có hệ thống nhằm hoàn thành các mục tiêu của đơn vị đó 7 - Theo Mary Parker Follet: Quản lý là hoàn thành công việc thông qua ngƣời khác. Định nghĩa này đã đƣa ra cách thức tiến hành các ho t động quản trị thông qua ngƣời khác, quản trị là ho t động có mục đích và mang tính tập thể. Từ những quan niệm trên, chúng ta có thể khái quát: Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hƣớng của chủ thể Quản lý lên đối tƣợng bị Quản lý nhằm đ t đƣợc mục tiêu chung của tổ chức đã đề ra trong điều kiện biến động của môi trƣờng và sự thay đổi của các nguồn lực [6]. Nhƣ vậy, quản lý bao gồm 5 yếu tố thành phần nhƣ sau: - Chủ thể quản lý và đối tƣợng bị quản lý - Có mục tiêu quản lý rõ ràng - Kết quả và hiệu quả - Có nguồn tài nguyên h n chế - Môi trƣờng quản trị luôn thay đổi 1.1.3.2 Nguyên tắc quản lý Nguyên tắc là những điều cơ bản nhất thiết phải tuân theo. Quản lý là ho t động có mục đích vì vậy phải xác định nguyên tắc trong ho t động, giúp chủ thể quản lý thực hiện có hiệu quả công việc để đ t đƣợc mục tiêu quản lý. Nguyên tắc quản lý đƣợc hiểu là những tƣ tƣởng chủ đ o nhằm định hƣớng cho các chủ thể quản lý khi thực hiện nhiệm vụ quản lý [6] Tính chất và đặc điểm của nguyên tắc quản lý là: - Nguyên tắc là do con ngƣời đặt ra nhƣng nó xuất phát từ yêu cầu khách quan, mang tính khách quan. - Mang tính bắt buộc chủ thể quản lý phải tuân thủ trong quá trình thực hiện hành động quản lý. 8 - Nguyên tắc quản lý liên tục đƣợc phát triển và hoàn thiện vì xã hội luôn luôn vận động biến đổi. - Đối tƣợng của quản lý rất đa d ng và phong phú, gắn với nhiều lĩnh vực khác nhau nên bên c nh nguyên tắc quản lý chung có thể vận dụng cho mọi ho t động quản lý thì mỗi lĩnh vực cụ thể sẽ gắn với các nguyên tắc cụ thể đi kèm. 1.1.4 Mục tiêu quản lý dự án của các chủ thể Mục tiêu cơ bản của quản lý dự án là hoàn thành các công việc dự án theo đúng yêu cầu kỹ thuật và chất lƣợng, trong ph m vi ngân sách đƣợc duyệt và theo tiến độ thời gian cho phép. 1.1.4.1 Mục tiêu quản lý dự án của Chủ đầu tư Chủ đầu tƣ xây dựng công trình là ngƣời (hoặc tổ chức) sở hữu vốn hoặc là ngƣời đƣợc giao quản lý và sử dụng vốn để đầu tƣ xây dựng công trình. Chủ đầu tƣ là ngƣời phải chịu trách nhiệm toàn diện trƣớc ngƣời quyết định đầu tƣ và pháp luật về các mặt chất lƣợng, tiến độ, chi phí vốn đầu tƣ và các quy định khác của pháp luật. Chủ đầu tƣ đƣợc quyền dừng thi công xây dựng công trình và yêu cầu khắc phục hậu quả khi nhà thầu thi công xây dựng công trình vi ph m các quy định về chất lƣợng công trình, an toàn và vệ sinh môi trƣờng. - Trong công tác quản lý khảo sát chất lƣợng xây dựng: Chủ đầu tƣ phải lựa chọn nhà thầu khảo sát đủ điều kiện năng lực theo quy định; tổ chức tốt việc lập, phê duyệt nhiệm vụ khảo sát xây dựng phƣơng án khảo sát kỹ thuật xây dựng và bổ sung nhiệm vụ khảo sát xây dựng; thực hiện kiểm tra đầy đủ việc tuân thủ các quy định trong hợp đồng xây dựng của nhà thầu khảo sát xây dựng trong quá trình thực hiện khảo sát; thực hiện tốt việc giám sát công tác khảo sát xây dựng, nghiệm thu và phê duyệt báo cáo kết quả khảo sát. - Đối với công tác quản lý chất lƣợng thiết kế xây dựng công trình: Chủ đầu tƣ tổ chức tốt việc lập nhiệm vụ thiết kế xây dựng công trình trên cơ sở báo cáo xây dựng công trình hoặc chủ trƣơng đầu tƣ đƣợc cấp thẩm quyền phê duyệt; lựa chọn tổ chức, cá nhân có đủ điều kiện năng lực để lập thiết kế và thẩm tra thiết kế xây dựng công trình khi cần thiết; kiểm tra việc tuân thủ các quy định trong hợp đồng xây dựng của nhà 9 thầu thiết kế, nhà thầu thẩm tra thiết kế trong quá trình thực hiện hợp đồng; kiểm tra và trình thiết kế cơ sở cho ngƣời quyết định đầu tƣ thẩm định, phê duyệt theo quy định của pháp luật đối với công trình sử dụng nguồn vốn của Nhà nƣớc; tổ chức thẩm định, phê duyệt thiết kế dự toán; thực hiện thay đổi thiết kế theo quy định tổ chức nghiệm thu hồ sơ thiết kế xây dựng công trình - Trong công tác quản lý chất lƣợng thi công xây dựng công trình: Chủ đầu tƣ có trách nhiệm tổ chức lựa chọn tổ chức, cá nhân có đủ điều kiện năng lực theo quy định để thực hiện thi công xây dựng công trình, giám sát thi công xây dựng công trình và các công việc tƣ vấn xây dựng khác; thông báo về nhiệm vụ quyền h n của các cá nhân trong hệ thống quản lý chất lƣợng của chủ đầu tƣ, nhà thầu giám sát thi công xây dựng công trình cho các nhà thầu có liên quan biết để phối hợp thực hiện; kiểm tra sự phù hợp năng lực của nhà thầu thi công so với hồ sơ dự thầu và hợp đồng xây dựng; kiểm tra việc huy động và bố trí nhân lực của nhà thầu giám sát thi công xây dựng công t nh so với yêu cầu của hợp đồng xây dựng; kiểm tra và giám sát trong quá trình thi công xây dựng công trình; thực hiện các quy định về bảo vệ môi trƣờng; tổ chức kiểm định, nghiệm thu, lập hồ sơ hoàn thành, lƣu trữ hồ sơ của công trình và bàn giao công trình xây dựng; t m dừng hoặc đình chỉ thi công đối với nhà thầu thi công khi xét thấy chất lƣợng thi công không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, biện pháp thi công không đảm bảo an toàn... Tóm l i, mục tiêu quản lý dự án của Chủ đầu tƣ là đảm bảo và nâng cao chất lƣợng công trình sẽ thỏa mãn đƣợc các yêu cầu của Chủ đầu tƣ, tiết kiệm đƣợc vốn Nhà nƣớc hay nhà đầu tƣ và góp phần nâng cao chất lƣợng cuộc sống xã hội. Ngoài ra đảm bảo và nâng cao chất lƣợng t o lòng tin, sự ủng hộ của các tổ chức xã hội và ngƣời hƣởng lợi đối với Chủ đầu tƣ, góp phần phát triển mối quan hệ hợp tác lâu dài. 1.1.4.2 Mục tiêu quản lý dự án của các nhà thầu Nhà thầu là tổ chức, cá nhân có đủ năng lực ho t động xây dựng, năng lực hành nghề xây dựng khi tham gia quan hệ hợp đồng trong ho t động xây dựng. Có các lo i nhà thầu xây dựng nhƣ: 10