Tài liệu Nghiên cứu đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp nâng cao mức độ đảm bảo an toàn và vệ sinh môi trường cho các công trình xây dựng dân dụng tại thành phố mới bình dương

Trường Đại học Thủy lợi sĩ Luận văn Thạc LỜI CẢM ƠN Trong những năm tháng được học tập và trao dồi kiến thức dưới ngôi trường Đại học Thủy Lợi là niềm tự hào không chỉ của bản thân tôi mà còn là của cả toàn thể học viên trong nhà trường. Hai năm học Thạc sĩ vừa qua có lẽ là khoảng thời gian tuyệt vời và đáng nhớ nhất trong cuộc đời sinh viên của tôi. Niềm hạnh phúc và thành quả ngày hôm nay tôi có được là nhờ sự chỉ dạy, hướng dẫn và giúp đỡ nhiệt tình của quý thầy cô trong khoa, trong trường, đã tạo điều kiện cho chúng em được học tập trong một môi trường thắm tình thầy - trò, bè bạn. Với lòng kính yêu và biết ơn sâu sắc, tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn chân thành, sâu sắc nhất tới quý thầy cô trong Ban Giám hiệu nhà trường và quý thầy cô trong Khoa Môi Trường, Khoa Công Trình…. Đặc biệt, tôi xin gửi lời tri ân và lời cảm ơn chân thành nhất đến hai Người Thầy đó là: PGS.TS Bùi Quốc Lập và PGS.TS Nguyễn Trọng Tư đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, đưa ra nhưng lời khuyên quý báo, tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài đến khi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Tuy đã cố gắn hết khả năng và vận dụng tất cả sự hiểu biết của mình để thực hiện luận văn, nhưng do đây là công trình nghiên cứu hoàn chỉnh đầu tay nên chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót, sai lầm, tôi mong nhận được những ý kiến, chỉ bảo của quý thầy cô để tôi có thể khắc phục và thực hiện tốt hơn trong các công việc, tác nghiệp thực tế sau này. Đây cũng là bài học sau cùng của tôi ở bậc Thạc sĩ trước khi rời khỏi mái trường Đại học Thủy Lợi thân yêu. Tôi xin chân thành cảm ơn! Học viên: Trương Minh Thiện Trang 1 Trường Đại học Thủy lợi sĩ Luận văn Thạc LỜI CAM KẾT Tôi xin cam đoan: Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân, theo đúng quyết định giao đề tài số 1285, ngày 29/8/2014 của trường đại học Thủy lợi và được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Bùi Quốc Lập và PGS.TS Nguyễn Trọng Tư. Các số liệu, những kết luận nghiên cứu được trình bày trong luận văn này trung thực và chưa từng được công bố dưới mọi hình thức nào. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về vấn đề nghiên cứu của mình. Học viên Trương Minh Thiện Học viên: Trương Minh Thiện Trang 2 Trường Đại học Thủy lợi sĩ Luận văn Thạc MỤC LỤC DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH…………………...…..…………...….9 DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ………..……………….10 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT..…………………………….…...11 MỞ ĐẦU…………...………………….……….…………….………...12 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ AN TOÀN VÀ VỆ SINH MÔI TRƯỜNG TRONG XÂY DỰNG DÂN DỤNG 15 1.1. Tổng quan về an toàn và vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng. 15 1.1.1. Các khái niệm...............................................................................15 1.1.2. Đặc điểm của an toàn lao động, vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng và các yếu tố ảnh hưởng...............................................16 1.1.2.1. Đặc điểm của an toàn lao động, vệ sinh môi trương trong xây dựng dân dụng.................................................................................................16 1.1.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến an toàn và vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng..........................................................................................19 1.2. Tình hình nghiên cứu trong, ngoài nước và các vấn đề cần quan tâm nghiên cứu trong luận văn. 27 1.2.1. Tình hình nghiên cứu trong, ngoài nước.....................................27 1.2.1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước................................................27 1.2.1.2. Tình hình nghiên cứu ngoài nước................................................28 1.2.2. Các vấn đề cần quan tâm nghiên cứu trong luận văn.................31 Học viên: Trương Minh Thiện Trang 3 Trường Đại học Thủy lợi Luận văn Thạc sĩ CHƯƠNG 2 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VẤN ĐỀ ĐẢM BẢO AN TOÀN VÀ VỆ SINH MÔI TRƯỜNG TRONG XÂY DỰNG DÂN DỤNG 32 2.1. Các thể chế chính sách đã ban hành 32 2.1.1. Trích yếu nội dung các văn bản pháp lý đã ban hành.................32 2.1.2. Quản lý mức độ an toàn và vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng...................................................................................................34 2.1.3. Các nguyên tắc đề xuất các giải pháp...........................................35 2.2. Cơ sở kỹ thuật về an toàn và vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng. 36 2.2.1. Cơ sở kỹ thuật an toàn trong xây dựng dân dụng........................36 2.2.1.1. Các định nghĩa về lý thuyết trong an toàn...................................36 2.2.1.2. Đánh giá sự gây hại, an toàn và rủi ro........................................37 2.2.2. Cơ sở kỹ thuật về vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng. 38 2.2.2.1. Các định nghĩa về lý thuyết về vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng..........................................................................................................38 2.2.2.2. Đối tượng và mục đích đánh giá.................................................39 2.2.2.3. Tác động chủ yếu của các yếu tố môi trường đến người lao động .........................................................................................................................40 2.2.2.4. Đo và đánh giá mức độ đảm bảo vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng.................................................................................................40 2.2.2.5. Cơ sở về các hình thức vệ sinh lao động.....................................42 2.3. Phương hướng và mục đích đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng trên địa bàn tỉnh Bình Dương. 43 2.3.1. Phương hướng nhiệm vụ.............................................................43 Học viên: Trương Minh Thiện Trang 4 Trường Đại học Thủy lợi Luận văn Thạc sĩ 2.3.1.1. Đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, ý thức chủ động bảo đảm ATLĐ - VSLĐ cho cán bộ, đảng viên và nhân dân..........................................................................................................43 2.3.1.2. Tăng cường công tác đào tạo, nâng cao hiểu biết, kỹ năng phòng tránh tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và bảo đảm vệ sinh lao động cho người lao động.................................................................................................44 2.3.1.3. Đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học – công nghệ trong sản xuất, sử dụng trang thiết bị bảo đảm ATLĐ - VSLĐ, cải thiện môi trường, điều kiện làm việc cho người lao động....................................................................45 2.3.1.4. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về ATLĐ – VSLĐ. .........................................................................................................................45 2.3.1.5. Đổi mới cơ chế, chính sách, đa dạng hóa nguồn lực xã hội trong thực hiện công tác ATLĐ - VSLĐ....................................................................45 2.3.1.6. Chủ động hợp tác, hội nhập quốc tế về ATLĐ – VSLĐ...............46 2.3.2. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của các ban điều hành Tổng công ty Becamex IDC trong công tác đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh môi trường dự án công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương.. 46 2.3.2.1.Nâng cao trách nhiệm của lãnh đạo các cấp trong công tác đảm bảo an toàn lao động, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động. .........................................................................................................................46 2.3.2.2. Nâng cao nhận thức và kiến thức về an toàn lao động, vệ sinh môi trường..............................................................................................................46 2.3.2.3. Đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban chỉ đạo các cấp về xây dựng nhà ở, chăm sóc đời sống công nhân, công tác an toàn lao động. .........................................................................................................................47 2.3.2.4. Trang bị đầy đủ phòng hộ lao động cá nhân đảm bảo chất lượng, quy cách mẫu mã phù hợp với công việc.........................................................47 Học viên: Trương Minh Thiện Trang 5 Trường Đại học Thủy lợi Luận văn Thạc sĩ 2.3.2.5. Nâng cao chất lượng, từng bước hiện đại hóa nhà ở và phương tiện phục vụ sinh hoạt tại khu vực nhà ở công nhân........................................48 2.3.2.6. Tiêu chuẩn hóa công trình phụ tạm phục vụ thi công, tách riêng chi phí xây dựng nhà ở và công trình phụ tạm để nghiệm thu, thanh toán riêng cho các đơn vị..................................................................................................48 2.3.2.7. Bố trí đủ việc làm, nâng cao tiền lương và thu nhập, thực hiện đầy đủ các chế độ chính sách cho người lao động.................................................48 2.3.2.8. Lãnh đạo tạo điều kiện cho tổ chức Công đoàn và Đoàn TNCS Hồ Chí Minh các cấp phát huy vai trò là người đại diện, bảo vệ lợi ích chính đáng cho đoàn viên và tổ chức các hoạt động động viên tinh thần người lao động..49 2.3.2.9. Tăng cường vai trò, trách nhiệm của các ban điều hành dự án của Tổng công ty Becamex IDC trong công tác đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh môi trường.......................................................................................................50 2.3.2.10. Tăng cường công tác kiểm tra, xử phạt an toàn lao động.........50 2.3.3. Mục đích.......................................................................................51 2.4. Kết Luận Chương 2..........................................................................52 CHƯƠNG 3 : PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO AN TOÀN, VỆ SINH MÔI TRƯỜNG TRONG XÂY DỰNG DÂN DỤNG TẠI THÀNH PHỐ MỚI BÌNH DƯƠNG 54 3.1.Thực trạng an toàn lao động và vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng tại thành phố mới Bình Dương. 54 3.1.1. Thực trạng về an toàn lao động và vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng tại thành phố mới Bình Dương.....................................54 3.1.1.1. Thực trạng về an toàn lao động trong xây dựng dân dụng tại thành phố mới Bình Dương.............................................................................54 Học viên: Trương Minh Thiện Trang 6 Trường Đại học Thủy lợi Luận văn Thạc sĩ 3.1.1.2. Thực trạng về vệ sinh môi trường tại công trình xây dựng tại thành phố mới Bình Dương.............................................................................58 3.1.2. Thực trạng về ATVS môi trường xây dựng tại công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương..................................................61 3.1.2.1. Thực trạng về an toàn lao động tại công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương...................................................................................61 3.1.2.2. Thực trạng về vệ sinh môi trường lao động tại công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương.............................................................63 3.2. Đánh giá thực trạng an toàn lao động và vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng tại thành phố mới Bình Dương 65 3.2.1. Đánh giá thực trạng an toàn lao động trong xây dựng dân dụng tại thành phố mới Bình Dương...............................................................65 3.2.2. Đánh giá thực trạng vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng tại thành phố mới Bình Dương.....................................................66 3.3. Giải pháp đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường cho các công trình xây dựng dân dụng trên địa bàn tỉnh Bình Dương. 67 3.3.1. Các giải pháp chủ yếu..................................................................67 3.3.1.1. Các giải pháp chủ yếu đảm bảo an toàn cho các công trình xây dựng dân dụng trên địa bàn tỉnh Bình Dương.................................................67 3.3.1.2. Các giải pháp chủ yếu đảm bảo vệ sinh môi trường cho các công trình xây dựng dân dụng trên địa bàn tỉnh Bình Dương..................................84 3.3.2. Các giải pháp hỗ trợ khác đảm bảo ATVSLĐ cho các công trình xây dựng dân dụng trên địa bàn tỉnh Bình Dương................................88 3.4. Ứng dụng các giải pháp đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường cho công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương. 89 3.4.1. Ứng dụng các giải pháp đảm bảo an toàn cho công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương..................................................89 Học viên: Trương Minh Thiện Trang 7 Trường Đại học Thủy lợi Luận văn Thạc sĩ 3.4.1. 1. Ứng dụng biện pháp kĩ thuật an toàn khi lập biện pháp kĩ thuật và tổ chức thi công công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương......89 3.4.1. 2. Ứng dụng biện pháp kĩ thuật an toàn lao động khi lập tiến độ thi công công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương............................90 3.4.1. 3. Ứng dụng biện pháp kĩ thuật an toàn lao động khi lập mặt bằng thi công công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương.......................91 3.4.1. 4. Ứng dụng biện pháp kĩ thuật an toàn điện cho công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương.............................................................92 3.4.1. 5. Ứng dụng biện pháp chống sét cho công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương...................................................................................93 3.4.1. 6. Ứng dụng biện pháp kĩ thuật an toàn lao động khi sử dụng các máy móc, thiết bị và dụng cụ thi công công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương.....................................................................................................93 3.4.1. 7. Ứng dụng biện pháp kĩ thuật an toàn trong thi công các bộ phận công trình trên cao cho công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương. .........................................................................................................................94 3.4.2. Ứng dụng các giải pháp đảm bảo vệ sinh môi trường cho công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương................................101 3.4.2.1. Ứng dụng biện pháp quản lý môi trường không khí cho công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương....................................................101 3.4.2.2. Ứng dụng biện pháp quản lý tiếng ồn cho công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương..........................................................................102 3.4.2.3 Ứng dụng biện pháp quản lý môi trường nước cho công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương...........................................................102 3.4.2.4. Ứng dụng biện pháp quản lý chất thải rắn (CTR) cho công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương....................................................102 3.5. Kết Luận Chương 3 103 Học viên: Trương Minh Thiện Trang 8 Trường Đại học Thủy lợi Luận văn Thạc sĩ Kết Luận Và Kiến Nghị……………………………………………….105 Tài Liệu Kham Thảo…………………………………………………..106 DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH Hình 1.1: Tập huấn về bảo hộ lao động công trường xây dựng dân dụng tại Bình Dương...................................................................................................18 Hình 1.2: Bảo hộ lao động hóa chất, phóng xạ trên công trường xây dựng dân dụng tại Bình Dương.........................................................................19 Hình 2.1: Cơ sở đánh giá các yếu tố trong môi trường xây dựng dân dụng.....................................................................................................................4 0 Hình 3.1:Vụ tường sập ở công trường xây dựng tại Bình Dương.............................................................................................................56 Hình 3.2: Chung cư Sora Gardens I, dự án tại khu đô thị Tokyu Bình Dương.................................................................................................................58 Hình 3.3:Bụi do công tác đào đắp, vận chuyển đất đá tại công trường..................................................................................................................5 9 Hình 3.4: Hiện trạng ATLĐ tại hiện trường công trình tòa nhà hành chính....................................................................................................................6 2 Hình 3.5:Công trình Tòa nhà Hành chính tỉnh Bình Dương năm 2013....................................................................................................................62 Học viên: Trương Minh Thiện Trang 9 Trường Đại học Thủy lợi sĩ Luận văn Thạc DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ Bảng 2.1: Các yếu tố ảnh hưởng đến môi trường trong xây dựng dân dụng…………………………………………………………..……………...41 Bảng 3.1: Bảng thống kê tình hình an toàn lao động trong xây dựng trong 4 năm từ 2011÷2014…..…………………………………………………...54 Biểu đồ 3.1- Biểu đồ so sánh tình hình TNLĐ ngành xây dựng trong 04 năm từ 2011 đến 2014 trên địa bàn tỉnh Bình Dương.......................................54 Học viên: Trương Minh Thiện Trang 10 Trường Đại học Thủy lợi sĩ Luận văn Thạc DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Nội dung Ký hiệu viết tắt An toàn lao động ATLĐ Vệ sinh lao động VSLĐ An toàn vệ sinh lao động ATVSLĐ An toàn AT Chất thải rắn CTR Vi sinh vật VSV Bảo hộ lao động BHLĐ Kỹ sư tư vấn giám sát KSTVGS Giám sát thi công GSTC Tư vấn giám sát TVGS Chủ đầu tư CĐT Tai nạn lao động TNLĐ Bệnh nghề nghiệp BNN Người lao động NLĐ Học viên: Trương Minh Thiện Trang 11 Trường Đại học Thủy lợi sĩ Luận văn Thạc MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Bình Dương là một trong những tỉnh đi đầu về tốc độ đô thị hóa của miền Đông Nam Bộ nói riêng và của cả nước nói chung; với 92 xã, phường, thị trấn của 9 huyện, thị, thành phố. Ngoài ra Bình Dương còn có ranh giới với các tỉnh trọng điểm phía Nam như: phía Bắc giáp Bình Phước, phía Tây giáp Tây Ninh, phía Đông giáp Đồng Nai và phía Nam giáp Thành phố Hồ Chí Minh; Bình Dương có diện tích tự nhiên 2,694,43 km2, dân số 1.748.001 người (01/04/2009), mật độ dân số 649 người/ km2 ( theo niên giám thống kê tỉnh Bình Dương tháng 6/2013). Cùng với tốc độ đô thị hóa và công nghiệp hóa cao thì vấn đề cần được quan tâm nhất hiện nay là đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường để phục vụ cho nhu cầu xây dựng công trình đang diễn ra hằng ngày tại các công trường xây dựng trên địa bàn tỉnh càng trở nên cấp thiết. Hiện nay, tại thành phố mới Bình Dường các công trường xây dựng với nhiều dự án xây dựng nhà cao tầng nhằm mục đích định hướng phát triển Bình Dương thành Thành Phố trực thuộc Trung Ương trong những năm tới theo chủ trương của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương. Do đó tình trạng xây dựng, phát triển đô thị sẽ ngày một gia tăng và Học viên: Trương Minh Thiện Trang 12 Trường Đại học Thủy lợi Luận văn Thạc sĩ theo sau đó là nhu cầu đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường là thực sự cần thiết. Trước thực trạng này trong những năm qua cùng với sự giúp đỡ của địa phương, Chính Phủ và các tổ chức tài trợ của quốc tế, đến nay trên địa bàn tỉnh với những quy định kỹ thuật an toàn và vệ sinh môi trường cơ bản đã đáp ứng kỹ thuật trong đánh giá chất lượng công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên mức độ đảm bảo an toàn và vệ sinh môi trường vẫn còn nhiều hạn chế, chỉ mới đáp ứng tại các công trường lớn do nhà thầu nước ngoài quản lý xây dựng; bên cạnh đó còn rất nhiều công trường vẫn chưa đảm bảo yêu cầu an toàn và vệ sinh môi trường . Nguyên nhân là do công nhân chưa quen với tập quán sử dụng bảo hộ lao động khi làm việc, nhà thầu và chủ đầu tư chưa thực sự quan tâm đến vấn đề an toàn và vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dựng. Môi trường bị ô nhiễm bởi nhiều yếu tố: bụi, không khí, nước và cả tiếng ồn…nếu khắc phục được các vấn đề này sẽ đảm bảo sức khỏe và tăng khả năng làm việc của công nhân tại công trường và tránh được rủi ro tai nạn đi đáng kể. Với ý nghĩa đó, đề tài:“Nghiên cứu đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp nâng cao mức độ đảm bảo an toàn và vệ sinh môi trường cho các công trình xây dựng dân dụng tại thành phố mới Bình Dương” đã được lựa chọn để nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu đề tài - Phân tích và đánh giá thực trạng mức độ an toàn, vệ sinh môi trường cho các công trình xây dựng dân dụng tại thành phố mới Bình Dương. - Đề xuất một số giải pháp đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường cho các công trình xây dựng dân dụng tại thành phố mới Bình Dương. 3. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu Luận văn thực hiện trên cơ sở kết hợp nghiên cứu các tài liệu sẵn có về lý Học viên: Trương Minh Thiện Trang 13 Trường Đại học Thủy lợi Luận văn Thạc sĩ thuyết và thực tiễn về tình hình đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường trong xây dựng nói chung và cho các công trình xây dựng dân dụng tại thành phố mới Bình Dương nói riêng. Để thực hiện nghiên cứu đề tài này, tác giả luận văn sử dụng các phương pháp sau: - Phương pháp kế thừa; - Phương pháp phân tích, tổng hợp, thu thập thông tin; 4. Kết quả dự kiến đạt được - Phân tích và đánh giá thực trạng mức độ an toàn, vệ sinh môi trường cho các công trình xây dựng dân dụng tại thành phố mới Bình Dương. - Đề xuất một số giải pháp đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường cho các công trình xây dựng dân dụng tại thành phố mới Bình Dương và một số giải pháp cụ thể ứng dụng cho công trình xây dựng tòa nhà hành chính Bình Dương. Học viên: Trương Minh Thiện Trang 14 Trường Đại học Thủy lợi sĩ Luận văn Thạc CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ AN TOÀN VÀ VỆ SINH MÔI TRƯỜNG TRONG XÂY DỰNG DÂN DỤNG 1.1. Tổng quan về an toàn và vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng. 1.1.1. Các khái niệm. An toàn lao động (ATLĐ) trong thi công xây dựng công trình dân dụng là hệ thống các biện pháp về tổ chức và quản lý, điều hành trên công trường nhằm cải thiện điều kiện lao động và ngăn chặn tai nạn lao động trong thi công xây dựng dân dụng [4a]. An toàn lao động không tốt thì gây ra tai nạn lao động, vệ sinh lao động không tốt thì gây ra bệnh nghề nghiệp [4a]. Dưới góc độ pháp lý, an toàn lao động và vệ sinh lao động là tổng hợp những quy phạm pháp luật quy định các biện pháp bảo đảm an toàn lao động và vệ sinh lao động nhằm ngăn ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, và cải thiện điều kiện lao động cho người lao động [4a]. An toàn lao động là chỉ việc ngăn ngừa sự cố tai nạn xảy ra trong quá trình lao động, gây thương tích đối với cơ thể hoặc gây tử vong cho người lao động [4b]. Vệ sinh lao động (VSLĐ) trong thi công xây dựng công trình dân dụng là chỉ việc ngăn ngừa bệnh tật do các chất độc hại tiếp xúc trong quá trình lao động gây ra đối với nội tạng hoặc gây tử vong cho người lao động [4b]. Học viên: Trương Minh Thiện Trang 15 Trường Đại học Thủy lợi Luận văn Thạc sĩ Vệ sinh môi trường trong xây dựng là tổng hợp các biện pháp nhằm giảm thiểu các tác động của môi trường: bụi, tiếng ồn, nước thải, chất thải rắn...ảnh hưởng trực tiếp đến người lao động [4b]. An toàn lao động và vệ sinh lao động (ATVSLĐ) là những chế định của luật lao động bao gồm những quy phạm pháp luật quy định việc đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh lao động nhằm bảo vệ tính mạng, sức khỏe của người lao động, đồng thời duy trì tốt khả năng làm việc lâu dài của người lao động (4b). 1.1.2. Đặc điểm của an toàn lao động, vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng và các yếu tố ảnh hưởng. 1.1.2.1. Đặc điểm của an toàn lao động, vệ sinh môi trương trong xây dựng dân dụng. a) Đặc điểm của an toàn lao động trong xây dựng dân dụng Nguy cơ về an toàn là những mối nguy hiểm sắp xảy ra có thể gây ra tai nạn chết người hoặc thương tật cho công nhân cũng như làm hư hỏng các thiết bị, máy móc thi công và kết cấu công trình. Đó không chỉ đơn thuần là do hậu quả của việc thao tác sai quy trình mật mà còn có những yếu tố khác nhau như công nhân không được đào tạo, thiếu sự giám sát an toàn, thái độ làm việc chưa đúng mực, không có kế hoạch hoặc cả do sự chủ quan khi đã quá quen thuộc với những công việc hằng ngày mà quên mất sự nguy hiểm của nó. Nhiều kết quả nghiên cứu cho thấy rằng sự thiếu an toàn đối với công nhân khi làm việc trực tiếp tại công trường xây dựng dân dụng. Công nhân phải đứng làm việc ở độ cao cả hàng trăm mét và thường thì họ sẽ bị chấn thương nặng hoặc có thể nghiêm trọng hơn là tử vong nếu như rơi từ độ cao đó xuống đất. Ngay cả với việc được trang bị đây đủ mũ bảo hộ, ủng , áo bảo hộ cũng không thể đảm bảo an toàn nếu bị một con ốc rơi xuống trúng vào đầu từ tầng thứ 10 - 15. Học viên: Trương Minh Thiện Trang 16 Trường Đại học Thủy lợi Luận văn Thạc sĩ Vật liệu xây dựng dân dụng dễ cháy, lan tỏa rất nhanh và sức nóng rất dữ dội vì vậy sẽ cực kỳ nguy hiểm nếu xảy ra cháy nổ ở công trường không chỉ ảnh hưởng đến vật chất mà có thể sẽ gây thương vong rất nhiều. Người ngoài sẽ lấy làm ngạc nhiên trước kích thước rất lớn của các loại xe tải 10 tấn và máy xúc đất sâu 20 mét hoặc những loại máy móc lớn khác được dùng trong thi công công trình dân dụng. Tuy nhiên công nhân vận hành máy thường chú ý làm việc khác hoặc vận hành máy móc một cách rất cẩu thả, không đúng quy trình. Tương tự như vậy, thợ điện cảnh báo cho con em mình hãy cẩn thận với những dây dẫn điện 115V/20A trong nhà, nhưng chính họ lại rất cẩu thả và không cẩn trọng khi sửa chữa các thiết bị điện trong phạm vi ảnh hưởng của đường dây cao thế 4.000V. Những mối nguy hiểm này thường tiềm ẩn trong các ngành công nghiệp, nhưng đây chưa phải là nguy cơ mất an toàn thật sự. Trong hầu hết các vụ tai nạn, con người mới chính là nguyên nhân gây ra. Chúng ta sẽ xem xét lại vấn đề này trong các phần tiếp theo. b) Đặc điểm của vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng Mãi cho đến gần đây, người ta mới quan tâm rằng trong ngành xây dựng dân dụng có rất nhiều công việc nặng nhọc, thiếu không khí trong lành và nếu nói theo cách hài hước là nơi tập luyện cho các vận động viên quốc gia để rèn luyện sức khỏe cho họ trong môi trường này. Mũ bảo hộ được xem là công cụ bảo vệ an toàn chính cho công nhân và được sử dụng tương đối phổ biến. Tuy nhiên các dụng cụ bảo vệ đắt tiền khác như: tai nghe, khẩu trang và thiết bị giảm xốc... thì lại không có sẳn hoặc công nhân không chịu sử dụng nếu được trang bị. Nếu không may tai nạn xảy ra thì sẽ có rất nhiều người phải chết hoặc bị thương vì thiếu những dụng cụ bảo vệ đó. Các nguy cơ, yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe của người công nhân trong ngành xây dựng dân dụng bao Học viên: Trương Minh Thiện Trang 17 Trường Đại học Thủy lợi Luận văn Thạc sĩ gồm: nhiệt độ cao, phóng xạ, tiếng ồn, bụi bẩn, rung động mạnh và các hóa chất độc hại... Hình 1.1: Tập huấn về bảo hộ lao động công trường xây dựng dân dụng tại Bình Dương (nguồn: Báo Bình Dương) Tuy nhiên mối nguy lớn nhất ở đây có thể là nhận thức kém của người lao động. Nếu tai nạn chưa xảy ra tức thì, người công nhân trực tiếp thường coi nhẹ hậu quả và có khi còn cho rằng “mình có thể làm việc trong môi trường bụi bặm này thêm vài giờ nữa, sau đó chỉ cần tắm gội sạch sẽ là sẽ ổn ngay thôi mà” hoặc “chẳng cần phải đeo tai nghe khi vào đường hầm làm việc vì mình sẽ hết ù tai khi ra khỏi đường hầm thôi” hoặc “ mình sẽ lái cỗ máy này cho đến 40 tuổi thôi, sau đó sẽ nghỉ hưu” hoặc trơi nóng quá và mình cảm thấy hoa mắt chóng mặt, nhưng chỉ phải lái cỗ máy này khoảng một giờ nữa thôi. Chẳng có Học viên: Trương Minh Thiện Trang 18 Trường Đại học Thủy lợi Luận văn Thạc sĩ lý do gì để ngừng lái máy và đi uống nước cả” và “mình đã làm việc ở nơi có chất amiăng này 20 năm nay rồi và cũng chẳng mắc một loại bệnh gì cả. Làm sao nó có thể gây ung thư được?”. Nhưng thực tế các hóa chất sẽ từ từ hủy hoại con người từ bên trong, đến khi phát hiện thì đã không còn cách chữa trị. Hình 1.2: Bảo hộ lao động hóa chất, phóng xạ trên công trường xây dựng dân dụng tại Bình Dương (nguồn: Báo Bình Dương) Ngày nay, người ta nhận thức rõ hơn những căn bệnh nghề nghiệp thật sự là vấn đề nghiêm trọng trong ngành xây dựng dân dụng. Có những khoản chi phí trực tiếp cho việc chữa trị và cũng có những khoản chi phí gián tiếp cho việc mất đi những công nhân lành nghề. Nhiều nguy cơ không chỉ cần được nêu ra mà còn cần phải loại trừ. Chất amiăng là một trong số đó. Điều quan trọng là tất cả các công ty liên quan đến ngành xây dựng dân dụng vẫn chưa quan tâm đúng mức đến sức khỏe và các phương pháp làm giảm các mối nguy hại cho sức khỏe con người. Nếu như sự quan tâm nhân đạo là chưa đủ, trách nhiệm pháp lý cần phải được chú trọng. Học viên: Trương Minh Thiện Trang 19 Trường Đại học Thủy lợi Luận văn Thạc sĩ 1.1.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến an toàn và vệ sinh môi trường trong xây dựng dân dụng Các yếu tố môi trường lao động: vi khí hậu, tiếng ồn và rung động, bức xạ và phóng xạ, chiếu sáng không hợp lý, bụi, các hoá chất độc, các yếu tố vi sinh vật có hại… a) Vi khí hậu Vi khí hậu là trạng thái lý học của không khí trong khoảng không gian thu hẹp của nơi làm việc bao gồm các yếu tố nhiệt độ, độ ẩm, bức xạ nhiệt và tốc độ vận chuyển của không khí. Các yếu tố này phải đảm bảo ở giới hạn nhất định, phù hợp với sinh lý của con người. Nhiệt độ cao hơn hoặc thấp hơn tiêu chuẩn cho phép sẽ làm suy nhược cơ thể, làm tê liệt sự vận động, do đó làm tăng mức độ nguy hiểm khi sử dụng máy móc thiết bị....Nhiệt độ quá cao sẽ gây bệnh thần kinh, tim mạch, bệnh ngoài da, say nóng, say nắng, đục nhãn mắt nghề nghiệp. Nhiệt độ quá thấp sẽ gây ra các bệnh về hô hấp, bệnh thấp khớp, khô niêm mạc, cảm lạnh... Độ ẩm cao có thể dẫn đến tăng độ dẫn điện của vật cách điện, tăng nguy cơ nổ do bụi khí, cơ thể khó bài tiết qua mồ hôi. Các yếu tố tốc độ gió, bức xạ nhiệt nếu cao hoặc thấp hơn tiêu chuẩn vệ sinh cho phép đều ảnh hưởng đến sức khoẻ, gây bệnh tật và giảm khả năng lao động của con người. b) Tiếng ồn và rung sóc Tiếng ồn là âm thanh gây khó chịu cho con người, nó phát sinh do sự chuyển động của các chi tiết hoặc bộ phận của máy do va chạm. Rung sóc thường do các dụng cụ cầm tay bằng khí nén, do các động cơ nổ tạo ra. Làm việc trong điều kiện có tiếng ồn và rung sóc quá giới hạn cho phép dễ gây các bệnh nghề nghiệp như: điếc, viêm thần kinh thực vật, rối loạn cảm giác, rối loạn phát dục, tổn thương về xương khớp và các cơ hoặc làm giảm khả Học viên: Trương Minh Thiện Trang 20