Ph¹m thanh liªm
bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
trêng ®¹i häc b¸ch khoa hµ néi
luËn v¨n th¹c sÜ khoa häc
c«ng nghÖ thùc phÈm
ngµnh : c«ng nghÖ thùc phÈm
Nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng « nhiÔm
m«i trêng vµ ¶nh hëng cña c¸c c¬ së
s¶n xuÊt thuèc l¸ ®iÕu ®Õn søc khoÎ c«ng nh©n
vµ d©n c xung quanh. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p
nh»m gi¶m thiÓu « nhiÔm
Ph¹m Thanh Liªm
2006 – 2008
Hµ Néi
2008
Hµ Néi - 2008
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
Trêng ®¹i häc b¸ch khoa hµ néi
LuËn v¨n th¹c sü khoa häc
Nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng « nhiÔm
m«i trêng vµ ¶nh hëng cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt
thuèc l¸ ®iÕu ®Õn søc khoÎ c«ng nh©n vµ d©n c
xung quanh. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p
nh»m gi¶m thiÓu « nhiÔm
ngµnh: C«ng nghÖ thùc phÈm
Ngêi híng dÉn khoa häc:
PGS.TS. NguyÔn ThÞ Kh¸nh Tr©m
Hµ Néi - 2008
a
LêI Cam kÕt
T«i xin cam ®oan c¸c sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong ®Ò tµi ®Òu
mang tÝnh kh¸ch quan, trung thùc vµ chÝnh x¸c.
Do vèn kiÕn thøc cßn h¹n chÕ, nªn luËn v¨n nµy kh«ng tr¸nh khái c¸c
sai sãt, t«i thùc sù rÊt mong nhËn ®îc sù th«ng c¶m vµ chØ b¶o tËn t×nh cña
c¸c ThÇy, c¸c C« vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp sau khi ®äc luËn v¨n nµy.
Hµ Néi, th¸ng 10 n¨m 2008
Ph¹m Thanh Liªm
b
LêI C¶M ¥N
§Ó hoµn thµnh luËn v¨n nµy t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban gi¸m hiÖu,
Trung t©m ®µo t¹o sau ®¹i häc, ViÖn C«ng nghÖ sinh häc vµ C«ng nghÖ Thùc
phÈm, Khoa, bé m«n, c¸c thÇy c« trêng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi.
Xin c¶m ¬n L·nh ®¹o Côc An toµn vÖ sinh thùc phÈm – Bé Y tÕ vµ c¸c
phßng ban trong Côc An toµn vÖ sinh thùc phÈm ®· ñng hé t«i vÒ tinh thÇn vµ
vËt chÊt trong hai n¨m häc tËp vµ lµm luËn v¨n.
T«i v« cïng biÕt ¬n PGS. TS. NguyÔn ThÞ Kh¸nh Tr©m - Phã Côc
trëng Côc An toµn vÖ sinh thùc phÈm - Bé Y tÕ - Ngêi thÇy ®· tËn t×nh
híng dÉn, gióp ®ì vµ ®éng viªn t«i trong suèt thêi gian lµm luËn v¨n nµy.
T«i xin c¸m ¬n ViÖn Y häc Lao ®éng vµ vÖ sinh m«i trêng, Trung t©m
Y tÕ dù phßng Hµ Néi, Trung t©m Y tÕ dù phßng Thanh Ho¸, Nhµ m¸y thuèc
l¸ Th¨ng Long, Nhµ m¸y thuèc l¸ Thanh Ho¸, Nhµ m¸y b¸nh kÑo H¶i Hµ,
Nhµ m¸y xi m¨mg BØm S¬n vµ Uû ban nh©n d©n c¸c phêng, x· cã c¸c nhµ
m¸y ®ãng trªn ®Þa bµn ®· tËn t×nh gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh thu thËp sè
liÖu ®Ó hoµn thµnh luËn v¨n.
Xin c¶m ¬n tËp thÓ líp cao häc c«ng nghÖ thùc phÈm kho¸ 2006 - 2008,
c¸c b¹n ®ång nghiÖp, gia ®×nh vµ ngêi th©n ®· ®éng viªn vµ gióp ®ì t«i hoµn
thµnh tèt kho¸ häc nµy.
Hµ Néi, th¸ng 10 n¨m 2008
Ph¹m Thanh Liªm
c
Môc lôc
§Ò môc
Néi dung
Trang
Lêi cam kÕt
a
Lêi c¸m ¬n
b
Môc lôc
c
Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t
i
Danh môc c¸c b¶ng
k
Danh môc c¸c s¬ ®å, biÓu ®å vµ h×nh
l
Tãm t¾t ®Ò tµi nghiªn cøu
1
Më ®Çu
3
Ch¬ng 1. Tæng quan tµi liÖu
5
1.1.
T×nh h×nh s¶n xuÊt thuèc l¸ trong níc vµ trªn thÕ giíi
5
1.1.1.
T×nh h×nh s¶n xuÊt thuèc l¸ trong níc
5
1.1.2.
T×nh h×nh s¶n xuÊt thuèc l¸ trªn thÕ giíi
7
1.2.
TÇm quan träng cña ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thuèc l¸
®èi víi nÒn kinh tÕ
8
1.3.
C¸c kh¸i niÖm
9
1.3.1
Nicotin
9
1.3.2
Nicotin niÖu
11
1.4.
¶nh hëng cña thuèc l¸ ®Õn søc khoÎ con ngêi
12
1.4.1.
Nh÷ng con ®êng thÉm nhiÔm cña nicotin vµo c¬ thÓ con
ngêi
1.4.1.1. Hót thuèc l¸ chñ ®éng
12
12
d
1.4.1.2. Hót thuèc l¸ chñ ®éng
1.4.2.
¶nh hëng cña nicotin trong thuèc l¸ ®Õn søc khoÎ con
ngêi
1.5.
13
14
Kh¸i qu¸t vÒ c¸c nguån « nhiÔm chñ yÕu trong nhµ m¸y s¶n
xuÊt thuèc l¸ vµ ¶nh hëng cña nã ®Õn søc khoÎ cña c«ng
nh©n vµ d©n c sèng xung quanh nhµ m¸y
19
1.5.1.
¤ nhiÔm do nicotin
19
1.5.2.
¤ nhiÔm do bôi trong nhµ m¸y thuèc l¸
20
1.5.3.
¤ nhiÔm do c¸cbon dioxÝt
21
1.5.4.
¤ nhiÔm do nÊm men vµ nÊm mèc
21
1.5.5.
NhiÖt ®é
22
1.5.6.
§é Èm
22
1.5.7.
Tèc ®é lu th«ng kh«ng khÝ
23
1.6.
S¬ lîc t×nh h×nh nghiªn cøu trong níc vµ níc ngoµi liªn
quan ®Õn ¶nh hëng cña nicotine vµ c¸c yÕu tè kh¸c ®Õn
søc khoÎ cña c«ng nh©n vµ ngêi d©n sèng xung quanh nhµ
m¸y
24
1.6.1.
S¬ lîc t×nh h×nh nghiªn cøu ë níc ngoµi
24
1.6.2.
S¬ lîc t×nh h×nh nghiªn cøu ë trong níc
25
1.7.
C¸c quy ®Þnh cña Bé Y tÕ vÒ ®iÒu kiÖn ®èi víi c¬ së s¶n
xuÊt vµ søc khoÎ cña c«ng nh©n
1.7.1.
QuyÕt ®Þnh sè 4196/1999/Q§-BYTngµy 29/12/1999 cña Bé
Y tÕ
1.7.2.
26
26
QuyÕt ®Þnh sè 3733/2002/Q§-BYT ngµy 10/10/2002 cña
Bé Y tÕ
Ch¬ng 2. §Þa ®iÓm, thêi gian, ®èi tîng, néi dung vµ
27
e
ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
28
2.1.
§Þa ®iÓm nghiªn cøu
28
2.2.
Thêi gian nghiªn cøu
28
2.3.
§èi tîng nghiªn cøu
28
2.3.1
§èi tîng ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ®iÒu kiÖn vÖ sinh c¬ së, vÖ
sinh m«i trêng
28
2.3.2
§èi tîng ®¸nh gi¸ ¶nh hëng tíi søc khoÎ
29
2.4.
Néi dung nghiªn cøu
29
2.5.
Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
30
2.5.1.
X¸c ®Þnh c¸c nhãm chØ tiªu nghiªn cøu
30
2.5.2.
C¨n cø x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu nghiªn cøu
31
2.5.3.
Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra thu thËp th«ng tin
32
2.5.3.1. §iÒu tra thu thËp th«ng tin b»ng c¸c mÉu PhiÕu c©u hái
32
2.5.3.2. KiÓm tra thùc ®Þa c¬ së s¶n xuÊt
33
2.5.4.
34
Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch
2.5.4.1. Ph¬ng ph¸p ®o nhiÖt ®é
34
2.5.4.2. Ph¬ng ph¸p ®o ®é Èm
34
2.5.4.3. Ph¬ng ph¸p ®o tèc ®é giã
34
2.5.4.4. Ph¬ng ph¸p lÊy mÉu vµ ph©n tÝch bôi
35
2.5.4.5. Ph¬ng ph¸p lÊy mÉu vµ ph©n tÝch CO2
36
2.5.4.6. Ph¬ng ph¸p lÊy mÉu vµ ph©n tÝch nicotine trong kh«ng khÝ
38
2.5.4.7. Ph¬ng ph¸p lÊy mÉu vµ ph©n tÝch nÊm mèc
39
2.5.4.8, Ph¬ng ph¸p lÊy mÉu vµ ph©n tÝch hµm lîng nicotine niÖu
39
2.6.
41
Cì mÉu
f
2.6.1.
C«ng thøc chung ®Ó x¸c ®Þnh cì mÉu
2.6.2.
Cì mÉu ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÖ sinh c¬ së vµ vÖ sinh m«i
trêng
41
41
2.6.2.1. Cì mÉu pháng vÊn c«ng nh©n
42
2.6.2.2. Cì mÉu pháng vÊn ngêi d©n
42
2.6.2.3. Cì mÉu ph©n tÝch c¸c chØ tiªu m«i trêng
42
2.6.3.
43
Cì mÉu ®¸nh gi¸ ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ
2.6.3.1. Cì mÉu nicotin niÖu cña c«ng nh©n
43
2.6.3.2. Cì mÉu nicotin niÖu cña ngêi d©n
43
2.7.
Xö lý vµ ph©n tÝch sè liÖu
43
Ch¬ng 3. KÕt qu¶ vµ bµn luËn
44
3.1.
§Æc ®iÓm cña c¸c nhµ m¸y
44
3.1.1.
§Æc ®iÓm cña nhµ m¸y thuéc nhãm nghiªn cøu
44
3.1.1.1. Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long
44
3.1.1.2. Nhµ m¸y Thuèc l¸ Thanh Ho¸
45
3.1.2.
49
§Æc ®iÓm cña nhµ m¸y thuéc nhãm ®èi chøng
3.1.2.1. Nhµ m¸y B¸nh kÑo H¶i Hµ
49
3.1.2.2. Nhµ m¸y Xi m¨ng BØm S¬n
49
3.1.3.
§Æc ®iÓm chung cña c«ng nh©n ®îc pháng vÊn t¹i 4 nhµ
m¸y
3.1.4.
§Æc ®iÓm cña d©n c sèng xung quanh 4 nhµ m¸y ®îc
pháng vÊn
3.2.
51
Thùc tr¹ng ®iÒu kiÖn vÖ sinh c¬ së, vÖ sinh lao ®éng cña 4
c¬ së nghiªn cøu
3.3.
50
Thùc tr¹ng « nhiÔm m«i trêng kh«ng khÝ t¹i 4 c¬ së
53
g
nghiªn cøu
56
3.3.1.
Thùc tr¹ng ®iÒu kiÖn vi khÝ hËu
56
3.3.2.
Thùc tr¹ng « nhiÔm m«i trêng kh«ng khÝ
58
3.4.
Thùc tr¹ng kiÕn thøc thùc hµnh, vÖ sinh c¸ nh©n cña c«ng
nh©n
62
3.5.
Thùc tr¹ng søc khoÎ cña c«ng nh©n vµ d©n c xung quanh
64
3.5.1.
T×nh tr¹ng søc khoÎ cña c«ng nh©n
64
3.5.1.1. T×nh h×nh kh¸m søc khoÎ cña c«ng nh©n
64
3.5.1.2. T×nh h×nh bÖnh tËt cña c«ng nh©n
65
3.5.1.3. T×nh tr¹ng søc khoÎ cña c«ng nh©n qua ph©n tÝch cotinin
niÖu
67
3.5.2.
T×nh h×nh søc khoÎ cña ngêi d©n sèng xung quanh
68
3.5.2.1. C¸c bÖnh phæ biÕn mµ ngêi d©n cho r»ng do chÞu ¶nh
hëng « nhiÔm m«i trêng
69
3.5.2.2. KÕt qu¶ xÐt nghiÖm cotinin trong níc tiÓu cña ngêi d©n
70
3.6.
Bµn luËn
71
3.6.1.
§¸nh gi¸ thùc tr¹ng ®iÒu kiÖn vÖ sinh c¬ së
71
3.6.2.
§¸nh gi¸ thùc tr¹ng « nhiÔm m«i trêng kh«ng khÝ
73
3.6.3.
§¸nh gi¸ ¶nh hëng tíi søc khoÎ
77
3.6.3.1. §¸nh gi¸ ¶nh hëng tíi søc khoÎ c«ng nh©n
77
3.6.3.2. §¸nh gi¸ ¶nh hëng tíi søc khoÎ cña d©n c xung quanh
79
Ch¬ng 4. KÕt luËn vµ ®Ò xuÊt
81
4.1.
KÕt luËn
81
4.1.1.
Thùc tr¹ng ®iÒu kiÖn vÖ sinh c¬ së, vÖ sinh m«i trêng xung
quanh
81
h
4.1.2
§¸nh gi¸ ¶nh hëng tíi søc khoÎ cña c«ng nh©n vµ d©n c
sèng xung quanh nhµ m¸y
4.2.
82
§Ò xuÊt gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i trêng trong c¬ së s¶n
xuÊt thuèc l¸
82
4.2.1.
§Ò xuÊt ®èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt thuèc l¸
82
4.2.2.
§Ò xuÊt ®èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc
83
Tµi liÖu tham kh¶o
84
Phô lôc
88
Phô lôc 1. PhiÕu ®iÒu tra thùc tr¹ng vÖ sinh c¬ së s¶n xuÊt
nhµ m¸y s¶n xuÊt thuèc l¸
88
Phô lôc 2. PhiÕu ®iÒu tra vÒ c«ng nh©n
91
Phô lôc 3. PhiÕu pháng vÊn ngêi d©n xung quanh
95
i
Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t
1. ATVSTP :
An toµn vÖ sinh thùc phÈm
2. VSL§ :
VÖ sinh lao ®éng
3. TCCP :
Tiªu chuÈn cho phÐp
4. AOAC :
HiÖp héi ph©n tÝch ho¸ häc quèc tÕ
5. WHO :
Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi
j
Danh môc c¸c b¶ng
Sè b¶ng
B¶ng 1.1.
Tªn b¶ng
S¶n lîng thuèc l¸ cña c¸c c«ng ty thµnh viªn thuéc
Tæng c«ng ty thuèc l¸ tiªu thô trong níc
B¶ng 1.2.
7
TiÒn thu nép ng©n s¸ch cña Tæng C«ng ty Thuèc l¸ vµ
HiÖp héi thuèc l¸ ViÖt Nam qua c¸c n¨m
B¶ng 1.5.
6
S¶n lîng thuèc l¸ cña c¸c c«ng ty thµnh viªn thuéc
HiÖp héi thuèc l¸ ViÖt Nam xuÊt khÈu qua c¸c n¨m
B¶ng 1.4.
6
S¶n lîng thuèc l¸ cña c¸c c«ng ty thµnh viªn thuéc
HiÖp héi thuèc l¸ ViÖt Nam tiªu thô trong níc
B¶ng 1.3.
Trang
9
Lé tr×nh gi¶m hµm lîng Tar vµ Nicotin trong khãi
1 ®iÕu thuèc l¸ theo quy ®Þnh cña Bé Y tÕ
14
B¶ng 1.6.
Yªu cÇu vÒ tiªu chuÈn vi khÝ hËu ë vÞ trÝ lµm viÖc
23
B¶ng 3.1.
§Æc ®iÓm chung cña c«ng nh©n ®îc pháng vÊn t¹i 4
nhµ m¸y
B¶ng 3.2.
§Æc ®iÓm cña d©n c sèng xung quanh 4 nhµ m¸y ®îc
pháng vÊn
B¶ng 3.3.
50
52
§¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ ®iÒu kiÖn vÖ sinh c¬ së, vÖ sinh
lao ®éng cña 4 c¬ së nghiªn cøu
54
B¶ng 3.4.
§¸nh gi¸ møc ®é ®¶m b¶o vÖ sinh n¬i s¶n xuÊt
56
B¶ng 3.5.
Thùc tr¹ng ®iÒu kiÖn vi khÝ hËu cña 4 c¬ së nghiªn cøu
57
B¶ng 3.6
Thùc tr¹ng « nhiÔm m«i trêng kh«ng khÝ t¹i 4 c¬ së
nghiªn cøu
B¶ng 3.7.
59
Thùc tr¹ng « nhiÔm nÊm mèc trong kh«ng khÝ t¹i 4 c¬
së nghiªn cøu
62
B¶ng 3.8.
§iÒu tra vÖ sinh c¸ nh©n ngêi trùc tiÕp s¶n xuÊt
63
B¶ng 3.9.
Kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú vµ kh¸m tuyÓn c«ng nh©n
64
k
B¶ng 3.10.
T×nh h×nh bÖnh tËt c«ng nh©n
B¶ng 3.11.
T×nh h×nh søc khoÎ cña toµn bé c«ng nh©n cña nhµ m¸y
65
qua håi cøu hå s¬ kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú n¨m 2005
66
B¶ng 3.12.
KÕt qu¶ Nicotin trong níc tiÓu cña c«ng nh©n
67
B¶ng 3.13.
¶nh hëng cña c¬ së s¶n xuÊt ®Õn khu vùc d©n c xung
quanh nhµ m¸y
B¶ng 3.14.
B¶ng 3.15
68
C¸c bÖnh phæ biÕn mµ ngêi d©n cho lµ chÞu ¶nh hëng
« nhiÔm m«i trêng
69
KÕt qu¶ Nicotin trong níc tiÓu cña ngêi d©n
70
l
Danh môc c¸c s¬ ®å, biÓu ®å vµ h×nh
Ký hiÖu
Tªn h×nh
Trang
S¬ ®å 3.1.
S¬ ®å nguyªn lý quy tr×nh c«ng nghÖ nhµ m¸y thuèc l¸
47
BiÓu ®å 3.2
Thùc hµnh vÖ sinh cña ngêi c«ng nh©n
63
BiÓu ®å 3.3
Kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú vµ kh¸m tuyÓn c«ng nh©n
65
H×nh 1
C«ng thøc cÊu t¹o cña nicotin
10
H×nh 2
C«ng thøc cÊu t¹o cña cotinin
11
1
Tãm t¾t ®Ò tµi nghiªn cøu
M«i trêng trong c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt thùc phÈm cã ¶nh hëng rÊt
lín ®Õn søc khoÎ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, c d©n sèng xung quanh nhµ
m¸y vµ gi¸n tiÕp ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng, vÖ sinh an toµn ®èi víi s¶n phÈm
do chÝnh nhµ m¸y ®ã vµ c¸c nhµ m¸y l©n cËn s¶n xuÊt ra.
Trong khu«n khæ cña luËn v¨n tèt nghiÖp, víi môc ®Ých gãp phÇn
nghiªn cøu c¸c yÕu tè ¶nh hëng do c¸c nhµ m¸y thuèc l¸ g©y ra tíi m«i
trêng nh»m ®¶m b¶o søc khoÎ cho c«ng nh©n trong c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt
thuèc l¸ ®iÕu vµ d©n c sèng xung quanh nhµ m¸y s¶n xuÊt thuèc l¸, chóng
t«i ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi “Nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng « nhiÔm
m«i trêng vµ ¶nh hëng cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt thuèc l¸ ®iÕu ®Õn søc khoÎ
c«ng nh©n vµ d©n c xung quanh. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m gi¶m thiÓu
« nhiÔm”.
KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®· chØ ra ®îc:
1. Thùc tr¹ng ®iÒu kiÖn vÖ sinh c¬ së, vÖ sinh m«i trêng khu vùc xung
quanh cña hai nhµ m¸y: Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long vµ Nhµ m¸y thuèc l¸
Thanh Ho¸. §èi chiÕu, so s¸nh víi c¸c tiªu chuÈn, quy ®Þnh vÒ vÖ sinh an
toµn thùc phÈm vµ quy ®Þnh vÒ vÖ sinh lao ®éng cña Bé Y tÕ ®Ó x¸c ®Þnh
®îc c¸c nguy c¬ do c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt thuèc l¸ g©y ra ®èi víi m«i
trêng.
2. §¸nh gi¸ ®îc ¶nh hëng cña « nhiÔm m«i trêng tíi søc khoÎ cña
c«ng nh©n vµ d©n c sèng xung quanh nhµ m¸y s¶n xuÊt thuèc l¸ ®iÕu.
3. §Ò xuÊt, kiÕn nghÞ c¸c gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó h¹n chÕ ¶nh hëng «
nhiÔm do c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt thuèc l¸ g©y ra nh»m n©ng cao søc khoÎ cho
c«ng nh©n vµ gi¶m thiÓu ¶nh hëng tíi khu d©n c sèng xung quanh c¸c nhµ
m¸y.
2
Abstract
The environment in food manufacturing factories have a great
influence on health of factory‘s workers and inhabitants nearby; it also effect
indirectly on quality, hygiene and safety of products, which are
manufactured from these factories and neighboring factories.
It is necessary to research on main factors which are impacted by the
environment in tobacco factory aim protect health of tobacco factory’s
employees and population nearby, so we have implemented the thesis
“Assess the real situation of environmental pollution in the tobacco
factories and the influence of it on health of factory’s employees and
inhabitants nearby. Giving some proposals to minimize this pollution”
The main contents and results of the thesis:
1. Indicate reality of hygienic condition in Thanglong tobacco factory,
Thanhhoa tobacco factory and surrounding environment of these factories.
These hygienic conditions are compared with food safety and hygiene
criteria and industrial safety and hygiene regulations of Ministry of Health to
identify environmental risks, which are caused by tobacco factories.
2. Assess the influence of environmental pollution on health of
factory’s workers and population nearby tobacco factories.
3. Propose, petition for the necessary solutions to reduce the influence
of environmental pollution from tobacco factories in order to improve health
of factory’s employees and to minimize the impact of environmental
pollution on the residential area nearby.
3
Më ®Çu
Thuèc l¸ lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm chøa chÊt kÝch thÝch cã sè
lîng ngêi sö dông nhiÒu nhÊt trªn thÕ giíi. ViÖc s¶n xuÊt thuèc l¸ tuy
kh«ng ®îc khuyÕn khÝch nhng cµng ngµy cµng ph¸t triÓn vµ më réng cïng
víi sù gia t¨ng m¹nh vÒ thÞ trêng tiªu thô. Theo dù b¸o, sù ph¸t triÓn cña
ngµnh c«ng nghiÖp thuèc l¸ sÏ t¨ng 33% trong thÞ trêng thuèc l¸ t¹i Ch©u ¸,
®Æc biÖt ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn [6]. Ngµnh c«ng nghiÖp thuèc l¸ ®· mang
l¹i lîi Ých kh«ng nhá vÒ kinh tÕ còng nh x· héi cho nhiÒu quèc gia: gi¶i
quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo nguån thu cho ng©n s¸ch ®Þa
ph¬ng vµ Trung ¬ng. Tuy vËy, xÐt vÒ mÆt t¸c h¹i th× s¶n xuÊt thuèc l¸ l¹i lµ
ngµnh c«ng nghiÖp cã nhiÒu yÕu tè ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ cña ngêi lao
®éng. H¬n n÷a viÖc g©y « nhiÔm m«i trêng cña c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt thùc
phÈm nãi chung vµ c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt thuèc l¸ nãi riªng ®ang lµ vÊn ®Ò
nãng báng ®îc toµn x· héi quan t©m vµ t×m c¸c biÖn ph¸p gi¸p gi¶i quyÕt.
ë níc ta hiÖn nay, nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt thuèc l¸ cßn trong t×nh tr¹ng
sö dông c«ng nghÖ l¹c hËu, trang thiÕt bÞ ®· qua sö dông, c«ng suÊt thÊp.
§iÓn h×nh lµ nh÷ng doanh nghiÖp nhá, c¸c doanh nghiÖp nµy thêng cã møc
®é huy ®éng c«ng suÊt qu¸ thÊp, c¬ së nhµ xëng, kho tµng chËt chéi, dét
n¸t, Èm thÊp kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu vÖ sinh ®èi víi c¬ së s¶n xuÊt thùc
phÈm. Còng v× qu¸ ph©n t¸n nªn c¸c doanh nghiÖp nµy ®Òu cã quy m« nhá,
lîi nhuËn Ýt, thËm chÝ bÞ lç. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp nhá ®Òu kh«ng ®ñ ®iÒu
kiÖn ph¸t triÓn thÞ trêng, kh«ng cã vèn ®Ó t¸i ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ, ®æi
míi trang thiÕt bÞ. Thùc tr¹ng ®ã dÉn ®Õn viÖc c¸c c¬ së s¶n xuÊt thuèc l¸ nµy
®· g©y « nhiÔm m«i trêng ngay trong chÝnh c¬ së s¶n xuÊt cña m×nh, lµm
¶nh hëng tíi m«i trêng xung quanh vµ ¶nh hëng trùc tiÕp tíi søc khoÎ
ngêi lao ®éng.
4
NhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi ®· nghiªn cøu nh÷ng t¸c ®éng xÊu cña
nhµ m¸y s¶n xuÊt thuèc l¸, cña ngêi hót thuèc l¸ ®Õn viÖc « nhiÔm m«i
trêng. Xu híng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c nhµ s¶n xuÊt thuèc l¸ trªn
thÕ giíi ®ang nç lùc s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm Ýt ®éc h¹i nhÊt ®èi víi con
ngêi. Trong ®ã vÊn ®Ò quan träng lµ thùc hiÖn lé tr×nh gi¶m hµm lîng nhùa
Tar (hµm lîng nhùa) vµ Nicotin trong khãi thuèc l¸ ®iÕu. Bªn c¹nh ®ã c¸c
nhµ s¶n xuÊt còng ®ang thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nh»m gi¶m thiÓu ¶nh hëng
cña thuèc l¸ tíi con ngêi vµ m«i trêng xung quanh.
ViÖt Nam còng sím nhËn thøc ®îc bªn c¹nh nh÷ng nguån lîi do
ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thuèc l¸ ®em l¹i th× viÖc gi¶m thiÓu nh÷ng thiÖt
h¹i do thuèc l¸ g©y ra ph¶i ®îc thùc hiÖn mét c¸ch triÖt ®Ó. ChÝnh phñ ViÖt
Nam ®ãng vai trß quan träng vµ tÝch cùc trong viÖc ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña
ngµnh c«ng nghiÖp nµy.
§Ó gãp phÇn ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thuèc l¸ trong
níc, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p c¶i thiÖn chÊt lîng m«i trêng lµm viÖc còng
nh m«i trêng sèng cña c d©n sèng xung quanh nhµ m¸y, chóng t«i ®· tiÕn
hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi: “§¸nh gi¸ thùc tr¹ng « nhiÔm m«i trêng vµ ¶nh
hëng cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt thuèc l¸ ®iÕu tíi søc khoÎ c«ng nh©n vµ d©n c
sèng xung quanh. §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu « nhiÔm”.
5
Ch¬ng 1.
Tæng quan tµi liÖu
1.1. T×nh h×nh s¶n xuÊt thuèc l¸ trong níc vµ trªn thÕ giíi
1.1.1. T×nh h×nh s¶n xuÊt thuèc l¸ trong níc
Thuèc l¸ lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt. H»ng n¨m, ngµnh c«ng nghiÖp
thuèc l¸ ®ãng gãp cho ng©n s¸ch Nhµ níc nh÷ng nguån thu rÊt lín. Tuy
nhiªn, bªn c¹nh c¸c lîi Ých vÒ kinh tÕ, ViÖt Nam lµ 1 trong 8 níc ®Çu tiªn
trªn thÕ giíi ®· ký c«ng íc khung vÒ phßng chèng t¸c h¹i cña thuèc l¸.
Theo c«ng íc nµy, c¸c níc tham gia c«ng íc nµy ph¶i thùc hiÖn c¸c lé
tr×nh gi¶m t¸c h¹i do thuèc l¸ g©y ra [21]. §Ó thùc hiÖn c«ng íc khung vÒ
phßng chèng t¸c h¹i thuèc l¸, Nhµ níc ®· ®éc quyÒn qu¶n lý viÖc s¶n xuÊt,
ph©n phèi c¸c s¶n phÈm thuèc l¸. Theo ph©n c«ng cña ChÝnh phñ th× chØ cã
c¸c c«ng ty thuéc Tæng c«ng ty Thuèc l¸ ViÖt Nam vµ c¸c c«ng ty thuéc
HiÖp héi Thuèc l¸ ViÖt Nam míi ®îc quyÒn s¶n xuÊt thuèc l¸. §ång thêi
còng x¸c ®Þnh kinh doanh thuèc l¸ lµ mét lo¹i h×nh kinh doanh cã ®iÒu kiÖn:
tÊt c¶ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh thuèc l¸ ph¶i ®îc Së C«ng Th¬ng
cÊp giÊy phÐp[1].
Tæng c«ng ty Thuèc l¸ ViÖt Nam lµ doanh nghiÖp Nhµ níc ho¹t ®éng
theo m« h×nh Tæng c«ng ty 91 vµ ®îc chuyÓn ®æi theo m« h×nh c«ng ty mÑc«ng ty con theo QuyÕt ®Þnh sè 327/2005/Q§-TTg ngµy 09/12/2005 cña Thñ
tíng ChÝnh phñ víi chøc n¨ng chÝnh lµ s¶n xuÊt vµ kinh doanh trong lÜnh
vùc thuèc l¸. S¶n lîng thuèc l¸ ®iÕu cña c¸c c¸c c«ng ty thµnh viªn trong
nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®îc thÓ hiÖn qua c¸c b¶ng sau:
6
B¶ng 1.1. S¶n lîng thuèc l¸ cña c¸c c«ng ty thµnh viªn thuéc Tæng C«ng
ty thuèc l¸ tiªu thô trong níc[19]
TT
N¨m
S¶n lîng thuèc l¸ ®iÕu (triÖu bao)
1
2006
2.263
2
2007
2.513
3
06/2008
1.247
HiÖp héi thuèc l¸ ViÖt Nam gåm 17 c«ng ty vµ tæng c«ng ty thµnh
viªn. C¸c ®¬n vÞ thuéc HiÖp héi s¶n xuÊt thuèc l¸ ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh
vùc chÝnh: s¶n xuÊt, kinh doanh, xuÊt khÈu c¸c lo¹i nguyªn liÖu thuèc l¸,
thuèc l¸ ®iÕu, c¸c nguyªn phô liÖu phôc vô ngµnh c«ng nghiÖp thuèc l¸. S¶n
lîng thuèc l¸ ®iÕu vµ nguyªn liÖu cña HiÖp héi tõ n¨m 2006 ®Õn 6 th¸ng
®Çu n¨m 2008 vÉn liªn tôc t¨ng vµ ®îc thÓ hiÖn ë b¶ng 1.2:
B¶ng 1.2. S¶n lîng thuèc l¸ cña c¸c c«ng ty thµnh viªn thuéc
HiÖp héi thuèc l¸ ViÖt Nam tiªu thô trong níc[10]
TT
N¨m
S¶n lîng thuèc l¸ ®iÕu (triÖu bao)
1
2006
4.075,2
2
2007
4.578,9
3
06/2008
2.150,0
- Xem thêm -
.PDF 
111 
3 
84 
