B
GIÁO D C VÀ ÀO T O
TRƯ NG
I H C NÔNG NGHI P I
-------
-------
TR N TH THU PHƯƠNG
Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh häc, sù g©y h¹i vµ kh¶ n¨ng
phßng trõ nhÖn giÐ steneotarsonemus spinki Smiley, 1967
h¹i lóa vô xu©n, hÌ thu n¨m 2006 t¹i gia l©m - hµ néi
LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P
HÀ N I - 2006
i
B
GIÁO D C VÀ ÀO T O
TRƯ NG
I H C NÔNG NGHI P I
-------
-------
TR N TH THU PHƯƠNG
Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh häc, sù g©y h¹i vµ kh¶ n¨ng
phßng trõ nhÖn giÐ steneotarsonemus spinki Smiley, 1967
h¹i lóa vô xu©n, hÌ thu n¨m 2006 t¹i gia l©m - hµ néi
LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P
CHUYÊN NGÀNH B O V TH C V T
MÃ S : 60.62.10
NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C: PGS. TS. NGUY N VĂN ĨNH
HÀ N I - 2006
ii
L I CAM OAN
Tôi xin cam oan r ng:
S li u và k t qu nghiên c u trong lu n văn này là hoàn toàn trung
th c và chưa t ng ư c s d ng ho c công b trong b t kỳ công trình nào
khác.
M i s giúp
cho vi c th c hi n lu n văn này ã ư c cám ơn và các
thông tin trích d n trong lu n văn
u ư c ghi rõ ngu n g c.
Tác gi lu n văn
Tr n Th Thu Phương
i
L I CÁM ƠN
Có ư c k t qu nghiên c u này, tôi xin ư c bày t lòng bi t ơn sâu
s c
n:
- PGS. TS Nguy n Văn
ĩnh - Trư ng Khoa Nông h c - Trư ng
h c Nông nghi p I ã hư ng d n, giúp
truy n
i
tôi r t t n tình và chu áo. Th y ã
t cho tôi nh ng ki n th c và kinh nghi m quý báu
hoàn thành
lu n văn nghiên c u khoa h c.
- T p th các th y cô giáo B môn Côn trùng, B nh cây, Cây lương
th c, Di truy n và Ch n gi ng cây tr ng, Th c v t - Khoa Nông h c, Khoa
Sau
i h c - Trư ng
i h c Nông nghi p I ã giúp
quý báu trong th i gian tôi h c t p và th c hi n
Các
ng chí lãnh
và có nh ng góp ý
tài.
o th tr n Trâu Quỳ, xã a T n, Phòng K ho ch -
u tư và Phát tri n nông nghi p nông thôn huy n Gia Lâm, bà con nông dân
ã t o i u ki n và giúp
tôi trong quá trình th c hi n
tài
a phương.
Công ty C ph n B o v Th c v t An Giang ã h tr cho
tài nghiên
c u c a tôi.
Cu i cùng tôi xin chân thành c m ơn gia ình, b n bè ã
ng viên, t o
m i i u ki n thu n l i cho tôi trong quá trình h c t p và th c hi n
Tác gi lu n văn
Tr n Th Thu Phương
ii
tài.
M CL C
Trang
L i cam oan
i
L i cám ơn
ii
M cl c
iii
Danh m c các b ng
vi
Danh m c các hình
viii
Danh m c các ch vi t t t
1. M
x
U
1.1. Tính c p thi t c a
tài
1.2. M c ích, yêu c u c a
1
tài
3
2. T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U
2.1. Tình hình s n xu t lúa
Vi t Nam
4
2.2. Tình hình nghiên c u nh n gié Steneotarsonemus spinki Smiley
6
trên th gi i
2.2.1.
c i m hình thái và sinh h c c a nh n gié Steneotarsonemus
7
spinki
2.2.2. Kh năng tăng qu n th c a nh n gié Steneotarsonemus spinki
11
2.2.3. S gây h i, tri u ch ng, m c
12
gây h i và kh năng lan truy n
c a nh n gié Steneotarsonemus spinki Smiley
2.2.4. Thi t h i kinh t
14
2.2.5. Bi n pháp phòng tr nh n gié Steneotarsonemus spinki Smiley
14
2.3. Tình hình nghiên c u nh n gié Steneotarsonemus spinki Smiley
19
trong nư c
3. N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
3.1.
i tư ng, th i gian,
a i m, v t li u và d ng c nghiên c u
3.2. N i dung nghiên c u
20
20
iii
3.3. Phương pháp nghiên c u
21
3.3.1. Phương pháp i u tra thành ph n và s gây h i c a nh n nh
21
h i lúa
3.3.2. Phương pháp i u tra di n bi n m t
nh n nh h i lúa
21
3.3.3. Quan sát mô t tri u ch ng và phân c p h i c a nh n gié
22
3.3.4. Quan sát mô t
22
c i m hình thái và kích thư c
3.3.5. Quan sát mô t t p tính và ho t
ng c a nh n gié
23
3.3.6. Phương pháp nuôi sinh h c nh n gié Steneotarsonemus spinki
24
3.3.7. Thí nghi m xác
25
nh m c
gây h i c a nh n gié
3.3.8. Phương pháp kh o sát hi u l c c a m t s lo i thu c hoá h c
26
i v i nh n gié Steneotarsonemus spinki Smiley
3.4. Ch tiêu theo dõi và phương pháp tính toán
28
4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N
4.1. Tình hình s n xu t lúa v xuân năm 2006 c a huy n Gia Lâm -
30
Hà N i
4.2. Thành ph n nh n nh h i lúa v xuân, hè thu năm 2006 t i Gia
31
Lâm - Hà N i
4.3. Di n bi n m t
c a m t s loài nh n nh h i lúa ph bi n trong
32
v xuân, hè thu năm 2006 t i Gia Lâm - Hà N i
4.3.1. Di n bi n m t
nh n cà r t b lá Aceria tulipae Kernel h i lúa
32
v xuân năm 2006 t i Gia Lâm - Hà N i
4.3.2. Di n bi n m t
nh n bánh xe Schizotetranychus oryzae Rossi
35
h i lúa v xuân năm 2006 t i Gia Lâm - Hà N i
4.3.3. Di n bi n m t
nh n gié Steneotarsonemus spinki Smiley trên
37
lúa v xuân, hè thu năm 2006 t i Gia Lâm - Hà N i
4.4.
c i m hình thái và sinh h c c a nh n gié Steneotarsonemus
spinki Smiley
iv
42
4.4.1.
c i m hình thái và t p tính c a nh n gié Steneotarsonemus
42
spinki Smiley
4.4.2.
c i m sinh h c c a nh n gié Steneotarsonemus spinki
4.5. Tri u ch ng và m c
gây h i c a nh n gié Steneotarsonemus
47
53
spinki
4.5.1. Tri u ch ng gây h i c a nh n gié
53
4.5.2. M c
60
gây h i c a nh n gié
4.5.3. Kh năng t n t i, lan truy n và xâm nh p c a nh n gié
62
4.6. M c
64
thi t h i
4.7. Kh o sát hi u l c c a m t s lo i thu c
5. K T LU N -
i v i nh n gié h i lúa
67
NGH
71
TÀI LI U THAM KH O
73
PH L C
79
v
DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 2.1. K t qu s n xu t lúa c a Vi t Nam t năm 2000
n 2005
4
B ng 3.1. Các công th c thí nghi m thu c
27
B ng 4.1. Thành ph n nh n nh h i lúa v xuân, hè thu năm 2006 t i
31
Gia Lâm - Hà N i
B ng 4.2. Di n bi n m t
nh n cà r t b lá Aceria tulipae Kernel
33
h i lúa v xuân năm 2006 t i Gia Lâm - Hà N i
B ng 4.3. Di n bi n m t
nh n bánh xe Schizotetranychus oryzae
35
Rossi h i lúa v xuân năm 2006 t i Gia Lâm - Hà N i
B ng 4.4. Di n bi n m t
nh n gié Steneotarsonemus spinki Smiley
38
h i lúa v xuân năm 2006 t i Gia Lâm - Hà N i
B ng 4.5. Di n bi n m t
nh n gié Steneotarsonemus spinki Smiley
40
h i lúa trên gi ng QN1 v hè thu năm 2006 t i HNNI Hà N i
B ng 4.6. Kích thư c các pha phát d c c a nh n gié
43
B ng 4.7. Th i gian pha phát d c c a nh n gié S. spinki
47
B ng 4.8. T l s ng
49
i u ki n nhi t
n trư ng thành cái
tr ng c a nh n gié
24,6 ± 1,31oC
B ng 4.9. Th i gian hoàn thành
B ng 4.10. Kh năng
i c a nh n gié cái h i lúa
i u ki n 24,6± 1,31oC
51
các m c lây nh n gié khác
64
tr ng c a nh n gié cái
B ng 4.11. Kh i lư ng h t trên bông
nhau vào giai o n lúa k t thúc
50
nhánh (25 ngày sau c y)
B ng 4.12. Kh i lư ng h t trên bông khi lây 10 nh n gié vào giai
66
o n sau c y 25 và 55 ngày
B ng 4.13. Hi u l c c a thu c hoá h c
phòng thí nghi m
vi
i v i nh n gié h i lúa trong
68
B ng 4.14. Hi u l c c a thu c hoá h c
i v i nh n gié h i lúa trên
69
ng ru ng
B ng 4.15. Năng su t lúa khi phun thu c hoá h c phòng tr nh n gié
vii
69
DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 2.1. Hình v và nh ch p nh n trư ng thành cái c a loài
8
S. spinki qua kính hi n vi i n t (Cho et al., 1999)
Hình 2.2. Hình v
và
nh ch p nh n trư ng thành
c c a
8
thí nghi m kh o sát hi u l c c a thu c hoá h c
27
loài S. spinki qua kính hi n vi i n t (Cho et al., 1999)
Hình 3.1. Sơ
BVTV
i v i nh n gié trên
Hình 4.1. Di n bi n m t
ng ru ng
nh n cà r t b lá h i lúa v xuân năm
34
nh n bánh xe h i lúa v xuân năm 2006
37
nh n gié h i lúa v xuân năm 2006
39
nh n gié h i lúa hè thu năm 2006
41
2006 t i Gia Lâm - Hà N i
Hình 4.2. Di n bi n m t
t i Gia Lâm - Hà N i
Hình 4.3. Di n bi n m t
t i Gia Lâm - Hà N i
Hình 4.4. Di n bi n m t
t i
HNNI Hà N i
Hình 4.5. nh ch p tr ng c a nh n gié qua kính hi n vi (400×)
43
Hình 4.6. Nh n non di
44
Hình 4.7.
ng (A); Nh n non không di
nh ch p nh n trư ng thành
ng (B) (400×)
c qua kính hi n vi (A: m t
45
b ng 100×; B: chân sau 400×)
Hình 4.8. nh ch p nh n trư ng thành cái qua kính hi n vi (400×)
46
Hình 4.9. Tri u ch ng gây h i c a nh n gié trên gân m t dư i lá
54
(sau 5 ngày lây nhi m)
Hình 4.10. Tri u ch ng gây h i c a nh n gié
m t trên lá
55
Hình 4.11. Tri u ch ng gây h i trong gân lá (60 ×)
55
Hình 4.12. Tri u ch ng phía ngoài b lá lúa (10 ngày sau lây nhi m)
57
Hình 4.13. Tri u ch ng trong b lá lúa (30 ngày sau lây nhi m)
58
viii
Hình 4.14. Tri u ch ng trên thân lúa (50 ngày sau lây nhi m)
59
Hình 4.15. Tri u ch ng c a nh n gié h i trên bông
59
Hình 4.16. Tri u ch ng bên trong h t lúa
60
Hình 4.17. M c
gây h i c a nh n gié
các m c lây nhi m trên
65
Hình 4.18. H t c a 3 gi ng lúa KD18, XM và IR352 b nh n gié gây
67
gi ng lúa IR352
h i
ix
DANH M C CÁC CH
B o v th c v t:
VI T T T
BVTV
ng b ng sông H ng:
BSH
Khang dân 18:
KD18
Xuân Mai:
XM
Xuân mu n:
XM1
Xuân s m:
XS
Xuân trung:
XT
x
1. M
1.1.
TÍNH C P THI T C A
U
TÀI
Cây lúa là m t trong nh ng cây c c có l ch s tr ng tr t lâu
i, 1 trong
3 cây lương th c ch y u c a nhân lo i (lúa mỳ, lúa, ngô). Cây lúa có ngu n
g c nhi t
i, d tr ng và cho năng su t cao[11].
Hi n nay, trên th gi i có kho ng 100 nư c tr ng lúa và t p trung ch
y u
châu Á và 85% s n lư ng lúa c a th gi i thu c 8 nư c Trung Qu c,
n
, Indonesia, Băngladesh, Vi t Nam, Thái Lan, Myanmar và Nh t B n
(B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn, 2005)[3].
Vi t Nam, cây lúa là cây lương th c ch y u và có ý nghĩa l n trong
n n kinh t qu c dân và xã h i. Năng su t và s n lư ng trong nh ng năm qua
tăng nhưng không n
b r t nhi u
nh. Hàng năm, ngoài tác h i do thiên tai, cây lúa còn
i tư ng gây h i làm gi m năng su t và s n lư ng như sâu h i,
b nh h i, chu t h i, c d i và nh n h i.
Trong nh ng năm qua, sâu b nh và chu t h i luôn ư c coi là
tư ng gây h i chính trên lúa. Nh n h i là
nh t. Nh n nh h i lúa là
i
i tư ng ít ư c quan tâm và chú ý
i tư ng khá m i, cơ th r t nh bé, phương th c
s ng khác v i nhóm côn trùng gây h i. Chính vì v y, chúng ã không ư c
quan tâm úng m c. Ngư i nông dân và ngay c cán b b o v th c v t cũng
có ít hi u bi t v chúng cũng như bi n pháp phòng ch ng và h u h t các lo i
thu c tr sâu hi n nay không có tác d ng phòng tr nh n h i.
nư c ta, theo Ph m Văn L m (2000)[13], trên lúa có 3 loài nh n nh
gây h i. Nguy n Văn
thu c 3 h
ĩnh (2006, chưa công b ) cho bi t có 9 loài nh n nh
ư c ghi nh n là gây h i trên lúa.
Vi t Nam, nh n gié Steneotarsonemus spinki Smiley ã ư c Ngô
Văn Hoà (1992)[12], Nguy n Văn
ĩnh (1994 [9], 2004[10]) , Vi n B o v
-1-
th c v t (1999)[14] ghi nh n gây h i trên lúa. Trong vài năm g n ây, nh n
gié là loài gây h i áng chú ý nh t trong 9 loài nh n h i trên lúa
N i (Nguy n Văn
ĩnh, 2006 chưa công b ). T i
vùng Hà
ng b ng Sông C u Long
và m t s t nh mi n trung, chúng ã gây h i áng k và thư ng ư c g i là
b nh “c o gió hay b nh nám b ”.
n năm 2006, nh n gié ã xu t hi n
h u
h t các t nh phía b c (Nguy n Văn ĩnh, 2006 chưa công b ). Tuy nhiên chưa
có công trình nghiên c u nào v
c i m sinh h c, sinh thái h c, quy lu t
gây h i và bi n pháp phòng ng a chúng.
Trên th gi i, ã có nh ng nghiên c u v nh n gié t nh ng năm 1960.
M t s k t qu
ã thành cơ s nghiên c u v loài nh n gié sau này như
Smiley (1967).
Trung Qu c có hai tác gi khá n i ti ng nghiên c u v nh n
gié là Lo & Ho (1979[19], 1980[20]). T năm 2000
n nay, th gi i cũng ã
có r t nhi u nhà nghiên c u v nh n gié h i lúa: Xu G. L. (2000)[22];
Almaguel L. (2000[23],[24], 2002[25], 2003[26], 2004[27]) ; Botta E. (2003[31],
2004[32]); Cabrera I. R. (1998[33], 2003[34], 2005[35]) ; Quiroz E. M.
(2004[38], 2005[39],[40]) Ramos M., H. Rodríguez (1998[41], 2000[42],
2001[44]) ,…
Trư c tình hình gây h i c a nh n gié trên lúa
cho chúng tôi là nh n gié th c s là
Vi t Nam, v n
i tư ng gây h i nguy hi m trên lúa?
c i m sinh h c, s gây h i, tri u ch ng và phòng tr chúng?
v nh ng v n
trên chúng tôi ti n hành nghiên c u
“Nghiên c u
t ra
tìm hi u
tài:
c i m sinh h c, s gây h i và kh năng phòng tr
nh n gié Steneotarsonemus spinki Smiley, 1967 h i lúa v xuân, hè thu
năm 2006 t i Gia Lâm - Hà N i”.
-2-
1.2.
M c ích, yêu c u c a
tài
1.2.1. M c ích
Nghiên c u
c
i m sinh h c, s
gây h i c a loài nh n gié
Steneotarsonemus spinki Smiley, 1967 và hi u l c c a m t s lo i thu c hoá
h c
i v i nh n gié t
ó
xu t bi n pháp phòng ch ng chúng h p lý trên
lúa v xuân và v hè thu năm 2006 t i Gia Lâm - Hà N i.
1.2.2. Yêu c u
- i u tra s gây h i c a nh n nh h i lúa và nh n gié h i S. spinki trên
m t s gi ng lúa vùng Gia Lâm - Hà N i.
- Tìm hi u nh hư ng c a gi ng, hi u l c c a thu c hóa h c b o v
th c v t
n kh năng phòng ch ng nhên gié h i lúa Steneotarsonemus spinki.
- Nuôi sinh h c, xác
nh
c i m hình thái và sinh h c c a nh n gié
h i lúa Steneotarsonemus spinki Smiley.
- Thí nghi m ánh giá m c
gây h i và thi t h i kinh t do nh n gié
gây ra trên lúa v xuân và hè thu năm 2006 t i Gia Lâm - Hà N i.
-3-
2. T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U
2.1. TÌNH HÌNH S N XU T LÚA
VI T NAM
Vi t Nam là m t nư c nông nghi p có truy n th ng s n xu t lúa nư c
lâu
i, có di n tích lúa
ng th 6 trên th gi i (7.452.000 ha) sau
n
,
Trung Qu c, Indonesia, Bănglades và Thái lan. Tuy nhiên, năng su t lúa c a nư c
ta ch m i
ng th 24 (46,4 t /ha/v ) (C c Nông nghi p, 2005)[5].
Theo B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn (2005)[3], di n tích gieo
tr ng lúa
nư c ta trong nh ng năm qua liên t c gi m, nhưng năng su t và
s n lư ng tăng, an ninh lương th c v n ư c
m b o và áp ng
cho xu t
kh u (b ng 2.1).
B ng 2.1. K t qu s n xu t lúa c a Vi t Nam năm 2000 - 2005
Di n tích
Năng su t
S n lư ng
(1000 ha)
(t /ha)
(1000 t n)
2000
7.655,4
42,6
32.529,6
2001
7.492,7
42,9
32.108,4
2002
7.504,3
45,9
34.447,2
2003
7.449,3
46,3
34.518,6
2004
7.328,0
48,6
35.700,1
7.164,0
50,8
36.448,5
Năm
2005 ư c
t
Năm 2004, di n tích gieo tr ng lúa gi m 122 nghìn ha so v i năm
2000, nhưng năng su t
2000 ch
t 48,6 t /ha, s n lư ng
t 35,7 tri u t n, so v i năm
t 42,6 t /ha và 32,5 tri u t n. Trong 4 năm, di n tích gieo tr ng lúa
gi m t 7.655,4 nghìn ha năm 2000, xu ng còn 7.328 nghìn ha năm 2004.
Nhưng năng su t tăng lên 6,2 t /ha và s n lư ng tăng bình quân 800 nghìn t n
(2,4% năm).
-4-
Tính chung c nư c, di n tích lúa gieo th ng
t kho ng 5 tri u ha
(68%), di n tích lúa c y 2,6 tri u ha (32%), ch y u t p trung
các t nh phía
b c [5].
Tình hình s n xu t lúa
mi n b c trong 3 năm qua, có m t s k t qu
áng chú ý (C c Nông Nghi p, 2005)[5]:
- Di n tích lúa v xuân gi m liên t c t 1.180,3 nghìn ha năm 2002 2003 xu ng còn 1.150,9 nghìn ha năm 2004 - 2005, nhưng năng su t tăng t
56,7 t /ha lên 58,4 t /ha. Di n tích lúa mùa gi m t 1.244,2 nghìn ha năm
2002 - 2003 xu ng còn 1.208 nghìn ha. Năng su t lúa mùa không tăng mà có
ph n gi m nh 42,6 t /ha (2003) xu ng 42,2 t /ha (2005).
- Cơ c u trà lúa
t c
mi n b c cũng có s thay
i, các t nh mi n b c ti p
y m nh th c hi n ch trương tăng trà xuân mu n và xuân trung, gi m
t i a trà xuân s m. T l xuân mu n và xuân trung toàn mi n trên 75%,
trong ó vùng BSH trên 80%.
Vùng BSH: trà xuân s m có chi u hư ng gi m nhưng v n còn m t t
l
áng k . Trư c năm 1998, t l này
t trên 36%,
n năm 2004 ch còn
13,6%. Riêng vùng Hà N i, di n tích này ch còn 1 - 6%. Trà xuân trung
(chính v ), trư c năm 1990, di n tích chi m t i 55 - 60% nhưng
n năm
1994 trà này ã gi m i m t n a, năm 2004, di n tích này ch còn 2,4%. Trà
xuân mu n ang tăng nhanh t 35% năm 1994 lên 84% t ng di n tích toàn
mi n, năm 2002 (C c Nông Nghi p, 2005)[5].
Cơ c u các trà lúa xuân
BSH hi n nay:
XS - XT - XM1 = 13,6 - 2,4 - 84%
V cơ c u gi ng lúa:
Trà xuân s m c y ch l c là nh ng gi ng dài ngày năng su t cao như
Xi21, Xi23, IR17494, IR1820, DT10, X19, X21, X23,…
Trà xuân trung tr ng các gi ng C70, C71, X20, NX30, P1,…
-5-
Trà xuân mu n tr ng các gi ng KD18, Q5, V108, TH3-3, VL20, Nh
ưu 838, Nh ưu 63, B i t p sơn thanh,…
Các gi ng lúa ch t lư ng ư c các
a phương chú ý ưa vào cơ c u
v i t l di n tích tăng d n như LT2, ND1, HT1, IR352, N87, N97.
2.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN C U NH N GIÉ Steneotarsonemus spinki
Smiley TRÊN TH GI I
Nh n gié Steneotarsonemus spinki Smiley là m t
nguy hi m trên lúa
các nư c châu Á như
Philippin, Sri Lanka và Thái Lan.
70% năng su t. Chúng
n
i tư ng gây h i
, Trung Qu c, Hàn Qu c,
các nư c này, nh n gié ã làm gi m
ư c phát hi n l n
u tiên vào năm 1967 t i
Lousiana. Năm 1970, Trung Qu c ã xu t hi n loài này và 1976
Các nư c nhi t
n
ài Loan.
i châu Á, nh n gié xu t hi n và gây h i t năm 1985. Năm
1997, nh n gié ã xu t hi n và gây h i
Cu Ba,
n 1998 là c ng hoà
Dominica và Haiti (Santos M., 2004)[50]. Năm 2003, nh n gié ã xu t hi n
và gây h i t i Panama. Năm 2004, nh n gié ã xu t hi n
Nicaragua. M i nh t là năm 2005, chúng ã xu t hi n
Costa Rica,
Colombia (Santos L.
D., 2006)[49].
ài Loan, nh n gié gây h i trên di n tích 17.000ha năm 1976 và
19.000ha năm 1977, thi t h i do chúng gây ra ư c tính là 9,2 tri u ô la M
(Nguy n Văn
ĩnh, 2004 d n)[10].
Trung Qu c, nh n gié gây h i trên 70-
90% di n tích lúa vào năm 1997 (Almaguel L. 2003)[ 26].
Do tình hình gây h i và lan truy n nhanh cũng như s nguy hi m c a
nh n gié h i lúa Steneotarsonemus spinki Smiley, các nhà b o v th c v t trên
th gi i ã nghiên c u v
c i m sinh v t h c,
c i m hình thái,
c i m
sinh thái h c, m c thi t h i do chúng gây ra và bi n pháp phòng tr loài nh n
nh h i lúa này.
-6-
2.2.1.
c
i m hình thái và sinh h c c a nh n gié Steneotarsonemus
spinki Smiley
Vòng
di
i c a nh n gié tr i qua các pha phát tri n như tr ng, nh n non
ng, nh n non không di
không di
ng và nh n trư ng thành. Trong ó, nh n non
ng óng vai trò quan tr ng như pha nh ng c a b cánh c ng vì
m i s chuy n hoá v ch t trong cơ th giúp nh n non l t xác hoá trư ng
thành
u di n ra
giai o n này. Nh n non không di
ng l t xác hoá trư ng
thành tương t các loài khác thu c h Tarsonemidae [22][24][37][42][48][50].
Tr ng nh n gié có hình ôvan, màu tr ng sáng và ư c
riêng bi t
t ng qu . Tr ng nh n gié có th dính vào v i nhau thành t ng c m l n. Nh n
non di
ng và nh n non không di
ng có
c i m hình thái gi ng nhau, cơ
th màu tr ng sáng và 3 ôi chân. Nh n non di
di
ng chuy n sang pha không
ng không có s l t xác như nh ng c a các loài côn trùng khác (Ramos và
Rodríguez, 2000[42], 2001[44]; Almaguel et al., 2004[27]; Rolando L. et al.,
2006[37]).
Nh n trư ng thành có hình ôvan dài, màu vàng nh t, có 4 ôi chân, ôi
chân th 4 c a con cái thoái hoá thành d ng vu t dài, c a con
c bi n thành
d ng k p (Smiley, 1967)[21]. Trư ng thành cái có kích thư c thân dài hơn
trư ng thành
Trư ng thành
c. Trư ng thành cái thân dài 274µm, chi u r ng thân 108µm.
c thân dài 217µm và chi u r ng l n hơn con cái 121µm
(Ramos và Rodríguez, 1998)[41].
Theo Bossmann J. (2004)[30], nh n gié có 4 pha phát d c: tr ng, nh n
non ho t
ng, nh n non không ho t
ng và trư ng thành. Tr ng có màu
tr ng sáng, hình ôvan dài, kích thư c c a tr ng 110 × 74µm. Nh n non có 3
ôi chân, cơ th màu tr ng sáng, kích thư c (147 - 186) × ( 73 - 110)µm.
Nh n trư ng thành và nh n non không di
nhau 250 × 110µm.
-7-
ng có kích thư c tương
i b ng
Hình 2.1. Hình v và nh ch p nh n trư ng thành cái c a loài
S. spinki qua kính hi n vi i n t (Cho et al., 1999)[15]
Hình 2.2. Hình v và nh ch p nh n trư ng thành
c c a loài
S. spinki qua kính hi n vi i n t (Cho et al., 1999)[15]
-8-
- Xem thêm -