Tài liệu Nghiên cứu công nghệ sản xuất da cá đuối, da ếch làm hàng mỹ nghệ

Bé c«ng th−¬ng ViÖn nghiªn cøu Da – GiÇy B¸o c¸o tæng kÕt Tªn ®Ò tµi: “ Nghiªn cøu c«ng nghÖ s¶n xuÊt da c¸ ®uèi, da Õch ®Ó lµm hµng mü nghÖ” Chñ nhiÖm : Ts. L−u H÷u Thôc 7185 17/3/2009 Hµ néi, th¸ng 12 n¨m 2008 Tµi liÖu nµy ®−îc chuÈn bÞ trªn c¬ së kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Ò tµi M· sè 171-08/R-D/H§/KHCN c¸n bé phèi hîp nghiªn cøu TT Hä vµ tªn Häc hµm, häc vÞ, Ghi chó chuyªn m«n 1 Lª V¨n Kha KÜ s− thuéc da Qu¶n ®èc x−ëng thùc nghiÖm, thùc hiÖn kÕ hoÆch thÝ nghiÖm 2 Bïi §øc Vinh KÜ s− thuéc da Phßng kÕ hoÆch, cung cÊp da nguyªn liÖu Tãm t¾t b¸o c¸o. B¸o c¸o gåm 3 phÇn chÝnh: 1. PhÇn më ®Çu. 2. PhÇn néi dung b¸o c¸o. 3. PhÇn kÕt luËn, kiÕn nghÞ. 1. PhÇn më ®Çu. Trong phÇn më ®Çu, b¸o c¸o ®−a ra c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn lo¹i da nguyªn liÖu, vÊn ®Ò c«ng nghÖ thuéc cho loaÞ da Õch vµ c¸ ®uèi, ®· nghiªn cøu hay ch−a, chÊt l−îng ®¹t ë møc ®é nµo so víi khu vùc v.v. PhÇn më ®Çu còng ®−a ra nh÷ng vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu mang tÝnh chung vµ nh÷ng vÊn ®Ò nghiªn cøu mang tÝnh ®Æc thï cña nguyªn liÖu. Gi¸ trÞ cña da nguyªn ë ®Æc ®iÓm g×, ®Ó tõ ®ã trong c«ng nghÖ cÇn nghiªn cøu ®Ó duy tr× vµ n©ng cao ®−îc tÝnh ®Æc thï cña da nfuyªn liÖu, ®¹t ®−îc nh− vËy ®Ò tµi sÏ ®¹t ®−îc môc tiªu vµ néi dung ®Ò ra. §Ò tµi ®· thùc hiÖn thÝ nghiÖm nh»m môc x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè c«ng nghÖ cÇn ph¶i x¸c ®Þnh nh− c¸c th«ng sè cña c«ng ®o¹n tÈy l«ng – ng©m v«i, tû lÖ vµ lo¹i men cÇn ¸p dông v.v. KÕt qu¶ ®Ò tµi ®· x¸c lËp ®−îc c«ng nghÖ s¶n xuÊt da thuéc tõ lo¹i da nguyªn liÖu Õch vµ c¸ ®uèi, ®Æc biÖt c«ng nghÖ hoµn thµnh kh«. S¶n phÈm da thu ®−îc ®· chÕ thö mÆt hµng, mÆt hµng cã søc hÊp dÉn, qua ®ã cho thÊy kh¶ n¨ng ®a d¹ng ho¸ ®−îc mÆt hµng da thuéc, n©ng cao gi¸ trÞ da nguyªn liÖu, ®iÒu ®ã lµ thµnh c«ng cña ®Ò tµi. Môc lôc Danh s¸ch ng−êi thùc hiÖn 3 Tãm t¾t b¸o c¸o 4 Môc lôc 5 1.PhÇn më ®Çu 6-7 1.XuÊt xø ®Ò tµi 8 2.Môc tiªu cña ®Ò tµi 8 3.T×nh h×nh nghiªn cøu trong vµ ngoµi n−íc 8 I. tæng quan 1.1. C¬ së lý thuyÕt 8 1.2. C«ng nghÖ thuéc 11 II. Thùc nghiÖm vµ biÖn luËn 2.1. Gi¶i ph¸p c«ng nghÖ 16 2.1.1. ChuÈn bÞ da nguyªn liÖu 16 2.1.2. ChuÈn bÞ thuéc vµ thuéc 17 2.1.3. Hoµn thµnh −ít 19 2.1.4. Hoµn thµnh kh« 20 2.2. ThÝ nghiÖm x¸c ®Þnh c«ng nghÖ 21 2.2.1. ThÝ nghiÖm da Õch, da bông c¸ ®uèi 21 2.2.2. ThÝ nghiÖm da phÇn l−ng c¸ ®uèi 23 III. tæng qu¸t hãa IV. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 28 Tµi liÖu tham kh¶o 29 PhÇn më ®Çu Da c¸ ®uèi vµ da Õch lµ lo¹i da ®Æc chñng, mét khi loaÞ da nµy ®−îc chÕ biÕn thµnh hµng ho¸, gi¸ trÞ cña nã sÏ ®−îc n©ng cao rÊt nhiÒu so víi tr−êng hîp dïng lo¹i da nµy lµm thùc phÈm. C¸c n−íc nh− Hµn quèc, Th¸i lan v.v. ®· xö dông da Õch vµ da c¸ ®−èi ®· thuéc, ®Ó t¹o ra mÆt hµng da thuéc víi gi¸ b¸n rÊt cao so víi mÆt hµng cïng lo¹i mµ nã ®−îc ®−îc lµm tõ lo¹i da thuéc kh¸c, vÝ nh− d©y l−ng, vÝ tõ da c¸ ®uèi hoÆc lµm chao ®Ìn tõ da Õch v.v. Lo¹i s¶n phÈm lµm tõ da c¸ ®uèi ®· cã b¸n ë thÞ tr−êng ViÖt nam víi gi¸ b¸n cao. Trªn c¬ së c¸c th«ng tin trªn, viÖc nghiªn cøu c«ng nghÖ thuéc 2 lo¹i da nguyªn liÖu nµy lµ cÇn thiÕt, bëi c«ng nghÖ thuéc 2 lo¹i da nµy ch−a cã c¬ thuéc da nµo cña ViÖt nam nghiªn cøu. NÕu kh«ng ®Æt vÊn ®Ò nghiªn cøu c«ng nghÖ thuéc lo¹i da c¸ ®uèi vµ da Õch, chóng ta sÏ bá phÝ nguån da nguyªn liÖu quý gi¸ vµ h¹n chÕ viÖc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm da thuéc cña ViÖt nam. V× c¶ 2 nguån da nguyªn liÖu nµy ®Òu cã ë ViÖt nam, da Õch sÏ ®−îc cung cÊp tõ c¸c c¬ së nu«i Õch nh− C«ng ty TNHH Lý – Thanh - S¾c ë Hµ tÜnh, c¸c hé nu«i Õch ë Th¸i b×nh vµ mét sè c¬ së kh¸c, da c¸ ®uèi sÏ ®−îc c¸c ng− d©n ven biÓn cung cÊp, ®Æc biÖt ng− d©n vïng Kiªn giang, v× vïng biÓn Kiªn giang da c¸ ®uèi cã nhiÒu gai h¬n, sÏ t¹o ra s¶n phÈm da thuéc cã gi¸ trÞ cao ( nguån tin tõ c¸c ®ång nghiÖp ë phÝa Nam ). §Ó ®¹t ®−îc môc tiªu ®Ò ra, trong nghiªn cøu cÇn nghiªn cøu s©u c¸c c«ng ®o¹n cña c«ng nghÖ thuéc phï hîp víi da nguyªn liÖu, v× cÊu tróc sîi cña da Õch, da c¸ ®uèi cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt so víi da nguyªn liÖu kh¸c nh− da tr©u, da bß v.v. mÆt kh¸c lo¹i da nµy cßn kh¸c nhau vÒ ®é dÇy ë c¸c vïng kh¸c nhau trªn cïng mét tÊm da nh− da c¸ ®uèi. 2 MÆt cËt cña da thuéc tõ da nguyªn liÖu Õch vµ c¸ ®uèi cÇn ph¶i gi÷ ®−îc tÝnh tù nhiªn cña nã, nÕu tÝnh tù nhiªn cña mÆt cËt bÞ gi¶m hoÆc bÞ mÊt,s¶n phÈm thu ®−îc sau thuéc sÏ bÞ gi¶m gi¸ trÞ. Cho nªn trong phÇn hoµn thµnh kh« ®èi víi lo¹i da c¸ ®uèi vµ da Õch cã vai trß rÊt quan träng, nã quyÕt ®Þnh ®Õn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm. Do vËy phÇn hoµn thµnh kh« ph¶i thùc hiÖn hîp lý ®Ó cã thÓ duy tr× vµ n©ng cao tÝnh tù nhiªn cña mÆt cËt Khi nghiªn cøu thµnh c«ng sÏ t¹o ra ®−îc c«ng nghÖ thuéc míi, s¶n phÈm da thuéc míi, mÆt hµng tõ da thuéc cã gi¸ trÞ cao, n©ng cao gi¸ trÞ nguån da nguyªn liÖu néi ®Þa, ®ång thêi gãp phÇn vµo viÖc gi¶n gi¸ thÞt Õch vµ c¸ ®uèi, t¹o ®µ cho ph¸t triÓn ch¨n nu«i Õch ë c¸c miÒn quª,n©ng thu nhËp vµ c¶i thiÖn cuéc sèng cña ng−êi d©n. Thay mÆt nhãm ®Ò tµi Chñ nhiÖm ®Ò tµi Ts. L−u H÷u Thôc 3 1. XuÊt xø cña ®Ò tµi. + C¨n cø vµo hîp ®ång nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ sè 171-08 R-D. + Nhu cÇu vÒ ®a d¹ng ho¸ vµ ph¸t triÓn mÆt hµng da thuéc. 2. Môc tiªu cña ®Ò tµi. + X¸c lËp ®−îc c«ng nghÖ s¶n xuÊt da Õch vµ da c¸ ®uèi. + S¶n phÈm da thu ®−îc ®¹t ®−îc yªu cÇu cña mÆt hµng. 3. T×nh h×nh nghiªn cøu trong vµ ngoµi n−íc. Trong n−íc. Trong n−íc ch−a cã c¬ së thuéc da nµo nghiªn cøu c«ng nghÖ thuéc da Õch vµ da c¸ ®uèi. Duy nhÊt c¬ së thuéc da T©y ®« ®· thùc hiÖn thuéc da Õch, nh−ng thùc hiÖn thuéc gia c«ng theo c«ng nghÖ cña n−íc gia c«ng, ®ã lµ Hµn quèc. Ngoµi n−íc. Mét sè n−íc trªn thÕ giíi ®· cã c«ng nghÖ thuéc lo¹i da nµy, ®Æc biÖt c¸c n−íc trong khu vùc nh− Th¸i lan, Hµn quèc, NhËt b¶n. Hµn quèc ®· thuª xÝ nghiÖp thuéc da T©y ®« thuéc gia c«ng da Õch theo c«ng nghÖ cña Hµn quèc, nh−ng chØ thùc hiÖn ®Õn hÕt phÇn hoµn thµnh −ít, phÇn hoµn thµnh kh« ( phÇn trau chuèt ) sÏ thùc hiÖn ë Hµn quèc. Th¸i lan ®· cã c«ng nghÖ thuéc da c¸ ®uèi, trong sè da nguyªn liÖu c¸ ®uèi mµ Th¸i 4 lan thùc hiÖn thuéc, lµ da cã xuÊt xø tõ ViÖt nam (nguån tin tõ Héi chî Quèc tÕ vÒ Da – GiÇy n¨m 2005 ). 7 + §−îc t¹o bëi c¸c sîi song song víi sèng l−ng, kh«ng cã sîi ®an xen. + T¹o nªn hoa v¨n cña mÆt cËt mµ nã ®Æc ch−ng cho loµi ®éng vËt. Do nh÷ng ®Æc ch−ng trªn, líp nhó cã nh÷ng h¹n chÕ sau: + DÔ bÞ ph¸ huû trong m«i tr−êng kiÒm vµ axit nÕu ng©m l©u, v× kh«ng cã sîi ®an xen. + NÕu líp nhó cµng dÇy, mÆt da sau thuéc sÏ cã c¶m gi¸c kh« nh¸p, kh«ng m¸t tay khi tiÕp xóc, kh«ng mÒm m¹i nh− tr−êng hîp líp nhó máng, vÝ nh− da tr©u, da dª lµ hai loaÞ da cã líp nhó dÇy h¬n da bß, da cõu. Cho nªn mÆt cËt cøng vµ kh«ng mÒm dÞu nh− da bß, da cõu. + Líp nhó kh«ng t¹o nªn ®é bÒn c¬ häc cho da thuéc, mµ chØ t¹o nªn tÝnh tù nhiªn vµ nÐt hoa v¨n ®Æc ch−ng cho tõng loµi ®éng vËt. V× líp nhó ®−îc t¹o bëi c¸c tÕ bµo ph¸t triÓn theo chiÒu th¼ng ®øng vµ c¸c sîi song song theo sèng l−ng, kh«ng cã sîi ®an xen, kh«ng t¹o nªn sù liªn kÕt gi÷a c¸c sîi, chÝnh v× lý do ®ã mµ ®é bÒn c¬ häc cña da sÏ kÐm h¬n. Da Õch vµ phÇn bông cña da c¸ ®uèi lµ nh÷ng lo¹i da ®−îc t¹o chñ yÕu bëi líp nhó vµ líp mµng, líp l−íi chiÕm tû lÖ kh«ng cao, cho nªn ®é bÒn c¬ - häc cña da Õch vµ da phÇn bông cña da c¸ ®uèi sÏ kh«ng cao, da phÇn l−ng cña da c¸ ®uèi sÏ ®¹t ®é bÒn c¬ - häc cao h¬n, t−¬ng ®−¬ng víi c¸c lo¹i da kh¸c, v× phÇn da nµy ®−îc t¹o bëi líp l−íi vµ líp nhó, ®é dÇy cña líp l−íi lµ kh¸ lín. 1.2. C«ng nghÖ thuéc Tõ c¬ së lý thuyÕt vÒ cÊu t¹o cña da Õch vµ da c¸ ®uèi, trong nghiªn cøu c«ng nghÖ cÇn l−u ý ®Õn nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt, ®Æc ch−ng cña tõng lo¹i da, ®Ó cã thÓ x¸c lËp ®−îc c«ng nghÖ thuéc phï hîp. C«ng nghÖ s¶n xuÊt da thuéc bao gåm 3 phÇn chÝnh, ®ã lµ phÇn chuÈn bÞ thuéc vµ thuéc, phÇn hoµn thµnh −ít vµ phÇn hoµn thµnh kh«. Trong phÇn chuÈn bÞ thuéc gåm c¸c c«ng ®o¹n nh− c«ng ®o¹n håi t−¬i, tÈy l«ng – ng©m v«i, tÈy v«i – lµm mÒm, lµm xèp vµ thuéc Cr«m. PhÇn hoµn thµnh −ít gåm c¸c c«ng 8 ®o¹n nh− c«ng ®o¹n Ðp – bµo, c«ng ®o¹n thuéc l¹i,¨n dÇu vµ nhuém. PhÇn hoµn thµnh kh« lµ phÇn t¹o cho s¶n phÈm da thuéc ®¹t ®−îc ®é mÒm m¹i, søc thu hót vµ hÊp dÉn cña s¶n phÈm, ®é bãng hay ®é mê cña mÆt da v.v. ( xem s¬ ®å c¸c c«ng ®o¹n cña c«ng nghÖ ). S¬ ®å c«ng ®o¹n phÇn chuÈn bÞ thuéc vµ thuéc. XÐn diÒm TÈy l«ng, lµm mÒm Röa C©n Röa Röa Lµm xèp, Thuéc Håi t−¬i TÈy l«ng, Ng©m v«i V¾t mÔ 9 S¬ ®å c«ng ®o¹n phÇn hoµn thµnh −ít. Röa Trung hoµ Nhuém mÆt H·m Thuéc l¹i ¨n dÇu Nhuém a. PhÇn chuÈn bÞ thuéc vµ thuéc. C¸c c«ng ®o¹n cña phÇn chuÈn bÞ thuéc vµ thuéc cho da Õch, da c¸ ®uèi gièng nh− c¸c c«ng ®o¹n thuéc Cr«m cho c¸c lo¹i da kh¸c. xong cÇn thay ®æi c«ng ®o¹n tÈy l«ng ng©m v«i, c«ng ®o¹n lµm mÒm, v× c¸c c«ng ®o¹n nµy ¶nh h−ëng ®Õn tÝnh ®Æc thï vµ tÝnh chÊt c¬ - häc cña lo¹i da Õch vµ da c¸ ®uèi. Do vËy c«ng ®o¹n tÈy l«ng – ng©m v«i, c«ng ®o¹n lµm mÒm cÇn ®−îc nghiªn cøu mét c¸ch cÈn thËn vµ kü l−ìng. C«ng ®o¹n tÈy l«ng - ng©m v«i ¶nh h−ëng nhiÒu ®Õn cÊu tróc cña da, trong thêi gian tÈy l«ng – ng©m v«i, cÊu tróc cña da sÏ tr−¬ng në vµ møc ®é tr−¬ng në lµ t−¬ng ®−¬ng nh− nhau, nÕu thêi gian ng©m v«i kÐo dµi, cÊu tróc cña da dÔ bÞ ph¸ huû. Tuú theo yªu cÇu vÒ ®é mÒm, ®é xèp cña da thµnh phÈm, thêi gian tÈy l«ng – ng©m v«i cÇn ph¶i x¸c ®Þnh phï hîp. §é dÇy cña da c¸ ®uèi lµ kh«ng ®ång ®Òu, phÇn da bông máng h¬n phÇn da l−ng, chÝnh v× lý do ®ã, nguyªn liÖu da c¸ ®uèi cÇn ph¶i t¸ch phÇn da l−ng vµ phÇn da bông riªng biÖt tr−íc khi ®−a vµo thùc hiÖn c«ng nghÖ tÈy l«ng – ng©m 10 v«i. PhÇn da bông cña da c¸ ®uèi cã thÓ tÈy l«ng – ng©m v«i cïng víi da Õch vµ thùc hiÖn trong cïng thêi gian. TÈy l«ng - ng©m v«i da Õch vµ phÇn bông cña da c¸ ®uèi cÇn ®−îc thùc hiÖn trong thêi gian ng¾n h¬n, thêi gian cô thÓ cÇn ®−îc x¸c ®Þnh trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu. Thêi gian ng©m v«i phÇn l−ng cña da c¸ ®uèi sÏ thùc hiÖn riªng biÖt, thêi gian ng©m v«i cô thÓ lµ bao l©u sÏ ®−îc x¸c ®Þnh khi triÓn khai nghiªn cøu. b. PhÇn hoµn thµnh −ít. PhÇn hoµn thµnh −ít lµ phÇn c«ng nghÖ quyÕt ®Þnh ®Õn c¸c tÝnh chÊt cña da thµnh phÈm nh− ®é mÒm, ®é bai d·n, ®é ®µn håi, ®é xèp, ®é bÒn xÐ r¸ch, ®é bÒn kÐo ®øt v.v. Môc tiªu s¶n phÈm cña ®Ò tµi lµ dïng ®Ó lµm hµng mü nghÖ vµ c¸c mÆt hµng da thuéc kh¸c nh− tói vÝ, d©y l−ng v.v. Cho nªn c¸c tÝnh chÊt nªu trªn lµ cÇn ®¹t, nh− vËy c¸c chØ tiªu yªu cÇu lµ t−¬ng tù nh− c¸c lo¹i da thµnh phÈm kh¸c vÝ nh− da mò giÇy, da tói vÝ v.v. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn, c¸c c«ng ®äan cña phÇn hoµn thµnh −ít chØ cÇn thùc hiÖn c«ng ®o¹n thuéc l¹i, ¨n dÇu vµ nhuém, c¸c ®o¹n nh− Ðp - bµo lµ kh«ng cÇn, v× ®é dÇy cña da nguyªn liÖu lµ kh«ng lín, m¶nh da lµ nhá vµ cã c¸c gai nh− phÇn da l−ng da c¸ ®uèi, khã thùc hiÖn ®−îc, ®é dÇy sÏ ®−îc hiÖu chØnh b»ng gi¶i ph¸p ®¸nh giÊy nh¸p. Trong c«ng ®o¹n thuéc l¹i cã thÓ thùc hiÖn nh− ®· thùc hiÖn víi c¸c lo¹i da kh¸c, chØ cÇn l−u ý ®Õn c«ng ®o¹n nhuém, v× chÊt l−îng cña c«ng ®o¹n nhuém ¶nh h−ëng rÊt nhiÒu ®Õn phÇn hoµn thµnh kh«, chÊt l−îng cña phÇn hoµn thµnh kh« sÏ bÞ gi¶m, kÕt qu¶ gi¶m chÊt l−îng s¶n phÈm da thu ®−îc sau c«ng nghÖ. §Ó thùc hiÖn c«ng ®o¹n nhuém ®¹t kÕt qu¶ tèt, trong c«ng nghÖ nhuém cÇn kÕt hîp nhuém xuyªn vµ nhuém bÒ mÆt ( Topdye ). Nhuém xuyªn t¹o mÆt c¾t cña 11 da thµnh phÈm kh«ng cßn mµu s¾c cña chÊt thuéc, mµ cÇn ®¹t mét s¾c mµu ®ång nhÊt. Nhuém bÒ mÆt sÏ t¹o cho mÆt da ®¹t s¾c mµu vµ c−êng ®é mµu t−¬ng tù nh− s¾c mµu cña dung dÞch trau chuèt, ®ång thêi còng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó t¹o mµng trau chuèt máng, mµng trau chuèt cµng máng, sÏ n©ng cao nhiÒu tÝnh tù nhiÖn vµ hoa v¨n ®Æc ch−ng cña mÆt cËt, kÕt qu¶ n©ng cao gi¸ trÞ cña s¶n phÈm da thu ®−îc. c. PhÇn hoµn thµnh kh«. Gi¸ trÞ cña da Õch, da c¸ ®uèi ®−îc thÓ hiÖn th«ng qua tÝnh tù nhiªn vµ hoa v¨n ®Æc ch−ng cña mÆt cËt, tÝnh tù nhiªn, hoa v¨n cña mÆt cËt ®−îc duy tr× vµ n©ng cao sÏ n©ng cao ®−îc gi¸ trÞ cña da thu ®−îc sau c«ng nghÖ. Cho nªn trong hoµn thµnh kh«, c«ng nghÖ ph¶i thùc hiÖn nh− thÕ nµo ®ã, ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu yªu cÇu. §Ó duy tr×, n©ng cao ®−îc tÝnh tù nhiªn vµ hoa v¨n cña mÆt cËt, trong hoµn thµnh kh«, nªn ¸p dông c«ng nghÖ hoµn thµnh nh− sau: + Ph−¬ng ph¸p thùc hiÖn. Ph−¬ng ph¸p thùc hiÖn lµ ph−¬ng ph¸p ®¸nh bãng ( Glazing finishing ), mÆt da sÏ ®−îc ®¸nh bãng sau khi ®· phñ líp kÕt dÝnh vµ ®· kh«. C−êng ®é ®¸nh bãng tuú tõng tr−êng hîp vµ tuú lo¹i mÆt da, c−êng ®é cÇn x¸c ®Þnh trong thùc tÕ. + ChÊt t¹o mµu. ChÊt t¹o mµu trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt da thuéc lµ pigment vµ phÈm n−íc ( hÖ liquid dyes ). Pigment t¹o s¾c mµu ®ång ®Òu vµ cã kh¶ n¨ng che phñ khuyÕt tËt tèt, xong pigment lµm gi¶m ®é t−¬i vµ lµm mê s¾c mµu. PhÈm n−íc t¹o ®é t−¬i vµ søc thu hót cña s¶n phÈm, qua ®ã lµm t¨ng tÝnh tù nhiªn vµ hoa v¨n ®Æc ch−ng cña mÆt cËt. Do vËy trong xö dông c¸c chÊt t¹o mµu, cÇn ph¶i kÕt hîp hµi hoµ pigment vµ phÈm n−íc, ®Ó ®¹t ®−îc ®é t−¬i mµu vµ che phñ ®−îc khuyÕt tËt, 12 ®ã lµ gi¶i ph¸p c«ng nghÖ cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ thùc hiÖn, nghiªn cøu ®Ó t×m ra tû lÖ kÕt hîp phï hîp, thùc hiÖn lµ gi¶i ph¸p duy nhÊt ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu ®Ò ra. + ChÊt t¹o mµng. Trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt da thuéc, c¸c chÊt t¹o mµng trau chuèt th−êng xö dông nhiÒu lµ c¸c chÊt nh− Protein biÕn tÝnh, Polyacrylat, Polyuretan, Polybutadien, Nitrocelulo. C¸c chÊt t¹o mµng ®Òu lµ c¸c chÊt tan trong n−íc, riªng chÊt Nitrocelulo lµ chÊt t¹o mµng bãng, nã cã thÓ tan trong n−íc vµ dung m«i tuú theo ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ cña nhµ s¶n xuÊt. Ngoµi c¸c chÊt t¹o mµng ®· nªu ë trªn, trong mµng trau chuèt cßn sö dông mét sè chÊt ®én kh¸c, môc ®Ých lµ t¨ng tû träng cña mµng hoÆc gi¶m ®é bai d·n cña mµng nh− c¸c chÊt x¸p, chÊt t¹o liªn kÕt ngang v.v. Tuú theo yªu cÇu vµ môc ®Ých cña da thµnh phÈm cÇn ®¹t, cã thÓ xö dông c¸c chÊt kÕt dÝnh kÓ trªn, còng cã thÓ kh«ng xö dông tÊt c¶ c¸c chÊt t¹o mµng ®Ó t¹o mµng trau chuèt. Trong tr−êng hîp da Õch vµ da c¸ ®uèi, mµng trau chuèt ph¶i lµ mµng máng vµ cã kh¶ n¨ng ®¸nh bãng ®−îc vµ d·n dµi tèt, cho nªn c¸c chÊt kÕt dÝnh cÇn xö dông lµ c¸c chÊt hÖ Protein biÕn tÝnh víi ®é mÒn trung b×nh, c¸c chÊt kÕt dÝnh hÖ Acrylat víi ®é mÒm cao, Protein biÕn tÝnh t¹o kh¶ n¨ng ®¸nh bãng, Acrylat t¹o ®é d·n dµi. Viªc xö dông 2 chÊt kÕt dÝnh hÖ nµy, sÏ ®¸p øng ®−îc kh¶ n¨ng ®¸nh bãng vµ kÐo d·n ®−îc, ®¶m b¶o viÖc t¹o mµng tèt, kh«ng bÞ d¹n hoÆc vì khi bÞ uèn hoÆc bÞ kÐo dµi. + ChÊt t¹o bãng. Da Õch vµ da c¸ ®uèi lµ 2 lo¹i da ®Æc chñng, mÆt da cÇn ®¹t ®é bãng cao, cã ®−îc nh− vËy s¶n phÈm sÏ cã søc thu hót cao. Cho nªn chÊt t¹o bãng xö dông lµ c¸c chÊt hÖ Nitrocelulo tan trong dung m«i, kh«ng dïng hÖ tan trong n−íc, v× 13 hÖ Nitrocelulo tan trong dung m«i, sÏ t¹o ®−îc ®é bãng cao h¬n so víi hÖ tan trong n−íc. §Ó t¨ng ®é t−¬i s¾c mµu cña mµng bãng, trong dung dÞch bãng cã thÓ bæ xung thªm phÈm n−íc, l−îng bæ xung ë møc phï hîp vµ sÏ ®−îc x¸c ®Þnh trong nghiªn cøu. 14 II. thùc nghiÖm vµ biÖn luËn 2.1. Gi¶i ph¸p c«ng nghÖ Trªn c¬ së lý thuyÕt ®· ph©n tÝch vµ ®Æc thï cña da nguyªn liÖu lµ bÐ, ®Ò tµi ®−a ra gi¶i ph¸p c«ng nghÖ nh− sau: + Ho¸ chÊt sö dông sÏ ®−îc tÝnh theo gam / lÝt nh»m ®ñ bao phñ hÕt da nguyªn liÖu, v× da nhá. + X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè c«ng nghÖ cña c«ng ®o¹n tÈy l«ng – ng©m v«i. 2.1.1 ChuÈn bÞ da nguyªn liÖu. Nguyªn liÖu, ®Æc biÖt da c¸ ®uèi, cÇn ®−îc t¸ch riªng phÇn l−ng, phÇn bông, da Õch cÇn c¾t bá da phÇn ch©n, chØ ®Ó l¹i phÇn da m×nh, tÊt c¶ ®Òu ®−îc lo¹i bá mì vµ líp tæ chøc d−íi da. NÕu da nguyªn liÖu lµ da t−¬i, cÇn ®−a vµo thùc hiÖn c«ng nghÖ ngay nÕu cã thêi gian triÓn khai, trong tr−êng hîp kh«ng thÓ triÓn khai ngay, da nguyªn liÖu cÇn ®−îc b¶o qu¶n ngay sau khi ®· lo¹i bá mì, dïng ph−¬ng ph¸p b¶o qu¶n muèi ®Ó thùc hiÖn b¶o qu¶n. 2.1.2. ChuÈn bÞ thuéc vµ thuéc. Víi da b¶o qu¶n muèi, c«ng ®o¹n håi t−¬i sÏ thùc hiÖn ng¾n, kh«ng thùc hiÖn víi thêi gian dµi, kho¶ng 2 - 3giê, chØ thùc hiÖn cho da Õch vµ phÇn da bông cña da c¸ ®uèi, riªng phÇn da l−ng cña da c¸ ®uèi sÏ thùc hiÖn l©u h¬n, kho¶ng 68giê. Ho¸ chÊt dïng ®Ó håi t−¬i lµ chÊt chÊt kiÒm nh− Carbonat Natri, chÊt tÈy mì Bemanol – D cña H·ng Stalh. Sau khi hßi t−¬i ®· ®¹t yªu cÇu, sÏ thùc hiÖn n¹o mì. 15 B¶ng 1. C«ng nghÖ chuÈn bÞ thuéc vµ thuéc nh− sau: TT C«ng ®o¹n/ Ho¸ chÊt 1 24/25 500,0 + Bemanol - D 2,0 240-640 da Õch, da bông c¸ l−ng da c¸ ®uèi KiÓm tra, ch¾t bá, 24/25 Röa 500,0 + Hydrosulphua Na. 2,5 + Sulphua Na. 3,5 + V«i bét 5,0 60,0 120,0 KiÓm tra, ch¾t bá, TÈy v«i/ lµm mÒm: 35/36 n¹o mì, b¹c nh¹c 300,0 + Sulphat Am«n 8,0 60,0 + Men 1,5 60,0 Lµm xèp/ Thuéc: + Muèi ¨n Cho 640ph. Cho phÇn TÈy l«ng/ ng©m v«i: + N−íc Ghi chó 240ph. 3,5 + N−íc 4 Thêi ®é(oC) ®é (g/l) gian(ph) + Carbonat Na. + N−íc 3 Nång Håi t−¬i: + N−íc 2 NhiÖt Sè 01 24/25 300,0 110,0 20,0 16 + HCOOH 7,5 60,0 +A. sulphuric 12,5 240,0 Ch¾t bá, röa, v¾t +Cr«m bét 120,0 240,0 mÔ +Bemanol - CR 7,5 300,0 L−u ý: - TÊt c¶ ho¸ chÊt tÝnh theo gam/lÝt. - Da cÇn röa sau mçi lÇn thùc hiÖn c«ng nghÖ 2.1.3. Hoµn thµnh −ít. C«ng nghÖ dù kiÕn nh− sau: TT 1 C«ng ®o¹n/ ho¸ chÊt NhiÖt ®é(oC) 35,0 + Bemanol –D Ghi chó 600,0 2,0 35,0 + A. formic + Cr. Bét 30,0 Ch¾t, Röa 300,0 3,5 20,0 50,0 90,0 Ch¾t, Röa. 60,0 Kt. PH=5,0-5,5 Trung hoµ: + N−íc 4 Thêi gian(ph) Thuéc l¹i Cr«m: + N−íc 3 Nång ®é (g/l) Röa. + N−íc 2 Sè 02 40,0 300,0 + Formiat Na. 20,0 + Netraktan- BS 15,0 Thuéc l¹i: +N−íc 40,0 300,0 Ch¾t, Röa