Tài liệu Nghiên cứu ảnh hưởng của việc bổ sung chế phẩm neoavi supa max và all zym đến khả năng sản xuất và kháng bệnh của gà lai f1 ri x lương phượng nuôi tại thái nguyên

. ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM -------------------------- NGUYỄN THỊ NGUYỆT NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA VIỆC BỔ SUNG CHẾ PHẨM NEOAVI SUPA MAX VÀ ALL-ZYM ĐẾN KHẢ NĂNG SẢN XUẤT VÀ KHÁNG BỆNH CỦA GÀ LAI F1 (RI X LƯƠNG PHƯỢNG) NUÔI TẠI THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ CHĂN NUÔI THÁI NGUYÊN - 2016 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM ----------------------------- NGUYỄN THỊ NGUYỆT NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA VIỆC BỔ SUNG CHẾ PHẨM NEOAVI SUPA MAX VÀ ALL-ZYM ĐẾN KHẢ NĂNG SẢN XUẤT VÀ KHÁNG BỆNH CỦA GÀ LAI F1 (RI X LƯƠNG PHƯỢNG) NUÔI TẠI THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Chăn nuôi Mã số: 60.62.01.05 LUẬN VĂN THẠC SĨ CHĂN NUÔI Giáo viên hướng dẫn: PGS.TS. Trần Tố THÁI NGUYÊN - 2016 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chưa từng được ai công bố, sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các thông tin, tài liệu trích dẫn trong luận văn này đã được ghi rõ nguồn gốc. Tác giả Nguyễn Thị Nguyệt ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, cùng với sự cố gắng của bản thân, tôi đã nhận được sự giúp đỡ của các thầy, cô giáo, các cơ quan, các cấp lãnh đạo, gia đình, bạn bè, đồng nghiệp trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Trước hết tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới thầy giáo PGS.TS. Trần Tố, người đã trực tiếp hướng dẫn và chỉ bảo tận tình tôi trong quá trình thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Tôi xin trân trọng cảm ơn: các Thầy, Cô giáo Phòng Đào tạo; Khoa Chăn nuôi Thú y - trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên; UBND thành phố Thái Nguyên; Trạm Khuyến nông TP Thái Nguyên; Chủ trang trại và ban lãnh đạo xã Lương Phú, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên, đã giúp đỡ, tạo điều kiện và đóng góp nhiều ý kiến quý báu trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài. Lời cảm ơn chân thành của tôi xin được gửi tới: Gia đình cùng bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ động viên tôi trong suốt quá trình hoàn thành luận văn này. Do trình độ bản thân còn hạn chế nên bản luận văn của tôi không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong các thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp đóng góp ý kiến để bản luận văn của tôi được hoàn chỉnh hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Thái nguyên, ngày … tháng…. năm 2016 Tác giả Nguyễn Thị Nguyệt iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... ii MỤC LỤC ............................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................v DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................... vi DANH MỤC CÁC HÌNH ..................................................................................... vii MỞ ĐẦU ...................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu...................................................................1 2. Mục tiêu của đề tài ...............................................................................................2 3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...........................................................2 3.1. Ý nghĩa khoa học ...............................................................................................2 3.2. Ý nghĩa thực tiễn ...............................................................................................2 Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU..................................................................3 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài .................................................................................3 1.1.1. Những hiểu biết về chế phẩm nghiên cứu ...................................................3 1.1.2. Nhu cầu dinh dưỡng của gà thịt và phương pháp xác định .......................5 1.1.3. Khả năng sinh trưởng, sử dụng thức ăn và kháng bệnh của gia cầm.......9 1.1.4. Đặc điểm ngoại hình và khả năng sản xuất của gà Lương Phượng, gà Ri và con lai của chúng .................................................................................17 1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước và ngoài nước ........................................20 1.2.1. Tình hình nghiên cứu trong nước ...............................................................20 1.2.2. Tình hình nghiên cứu ngoài nước ..............................................................22 Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................................................................24 2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu...............................................24 2.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu ..........................................................24 iv 2.2.1. Bố thí thí nghiệm ..........................................................................................24 2.2.2. Các chỉ tiêu theo dõi ....................................................................................26 2.2.3. Phương pháp theo dõi các chỉ tiêu .............................................................26 2.2.4. Phương pháp xử lý số liệu...........................................................................29 Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN..............................30 3.1. Tỷ lệ nuôi sống của gà thí nghiệm qua các tuần tuổi ..................................30 3.2. Khả năng sinh trưởng của gà thí nghiệm .....................................................32 3.2.1. Sinh trưởng tích lũy của gà thí nghiệm .....................................................32 3.2.2. Sinh trưởng tuyệt đối của gà thí nghiệm .................................................356 3.2.3. Sinh trưởng tương đối của gà thí nghiệm ..................................................39 3.3. Khả năng thu nhận và chuyển hóa thức ăn của gà thí nghiệm ...................41 3.3.1. Khả năng thu nhận thức ăn của gà thí nghiệm..........................................42 3.3.2. Tiêu tốn thức ăn cho 1 kg tăng khối lượng ...............................................43 3.3.3. Tiêu tốn protein (CP) cho 1kg tăng khối lượng........................................46 3.3.4. Tiêu tốn năng lượng trao đổi cho 1kg tăng khối lượng (Kcal) ...............49 3.4. Năng suất thịt của gà thí nghiệm ...................................................................52 3.4.1. Kết quả mổ khảo sát gà thí nghiệm ............................................................52 3.4.2. Thành phần hoá học của thịt ngực gà thí nghiệm ....................................54 3.4.3. Thành phần hoá học của thịt đùi gà thí nghiệm........................................56 3.5. Chỉ số sản xuất (PI) của gà thí nghiệm .........................................................57 3.6. Chỉ số kinh tế (EN) của gà thí nghiệm .............................................................58 3.7. Chi phí thức ăn cho 1 Kg tăng khối lượng của gà thí nghiệm ...................59 3.8. Ảnh hưởng của chế phẩm NeoAvi Supa Max và All – Zym đến khả năng kháng bệnh của gà ................................................................................61 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ...................................................................................63 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................65 PHỤ LỤC v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CP Cs ĐC EN GĐ KL LP ME NLTĐ PI TĂ TB TCVN TL TLCĐ TLCN TLMB TLTT TN TS TT VCK : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Protein thô Cộng sự Đối chứng Chỉ số kinh tế Giai đoạn Khối lượng Lương Phượng Năng lượng trao đổi Năng lượng trao đổi Chỉ số sản xuất Thức ăn Trung bình Tiêu chuẩn Việt Nam Tỷ lệ Tỷ lệ cơ đùi Tỷ lệ cơ ngực Tỷ lệ mỡ bụng Tỷ lệ thân thịt Thí nghiệm Tổng số Tuần tuổi Vật chất khô vi DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Sơ đồ bố trí thí nghiệm ............................................................................. 25 Bảng 2.2. Giá trị dinh dưỡng của thức ăn thí nghiệm ............................................... 25 Bảng 2.3. Lịch sử dụng vác-xin ................................................................................ 26 Bảng 3.1. Tỷ lệ nuôi sống trong tuần và cộng dồn của gà thí nghiệm (%) ............... 30 Bảng 3.2. Sinh trưởng tích lũy của gà thí nghiệm qua các tuần tuổi (g/con)............ 34 Bảng 3.3. Sinh trưởng tuyệt đối của gà thí nghiệm (g/con/ngày) ............................. 37 Bảng 3.4. Sinh trưởng tương đối của gà thí nghiệm (%) .......................................... 39 Bảng 3.5. Khả năng thu nhận thức ăn của gà thí nghiệm (g/con/ngày) .................... 42 Bảng 3.6. Tiêu tốn thức ăn cho 1kg tăng khối lượng của gà thí nghiệm (Kg) .............. 44 Bảng 3.7. Tiêu tốn Protein cho 1kg tăng khối lượng (g) .......................................... 47 Bảng 3.8. Tiêu tốn năng lượng trao đổi cho 1kg tăng khối lượng (Kcal) ................. 50 Bảng 3.9. Kết quả mổ khảo sát gà thí nghiệm (n = 6) .............................................. 53 Bảng 3.10. Thành phần hoá học của thịt ngực gà lúc 12 tuần tuổi (%) .................... 55 Bảng 3.11. Thành phần hoá học của thịt đùi gà lúc 12 tuần tuổi (%) ....................... 56 Bảng 3.12. Chỉ số sản xuất (PI).................................................................................. 58 Bảng 3.13. Chỉ số kinh tế của gà thí nghiệm (EN) .................................................... 59 Bảng 3.14 : Chi phí thức ăn cho 1 Kg tăng khối lượng của gà thí nghiệm............... 60 Bảng 3.15. Một số bệnh thường mắc của gà thí nghiệm ...................................... 61 vii DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 3.1: Đồ thị sinh trưởng tích lũy của gà thí nghiệm ......................................... 35 Hình 3.2: Biểu đồ sinh trưởng tuyệt đối của gà thí nghiệm ..................................... 38 Hình 3.3: Đồ thị sinh trưởng tương đối của gà thí nghiệm ...................................... 41 Hình 3.4: Biểu đồ tiêu tốn TĂ/kg tăng khối lượng .................................................. 46 Hình 3.5: Biểu đồ tiêu tốn Protein/kg tăng khối lượng ............................................ 49 Hình 3.6: Biểu đồ tiêu tốn NLTĐ/kg tăng khối lượng ............................................. 51 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Chăn nuôi gà chiếm một vị trí quan trọng trong ngành chăn nuôi gia cầm ở nước ta, cũng như ở các nước trên thế giới, vì đó là một ngành cung cấp nguồn thực phẩm chiếm tỷ trọng cao và chất lượng tốt cho con người. Vì vậy, gà được nuôi rộng rãi ở hầu hết các nước trên thế giới. Để tạo ra sản phẩm có chất lượng tốt, đáp ứng với nhu cầu, thị hiếu người tiêu dùng, bên cạnh việc chọn lọc và cải tạo giống thì thức ăn cũng là một yếu tố quan trọng quyết định tới năng suất và chất lượng sản phẩm: “Giống là tiền đề, thức ăn là cơ sở”. Thức ăn và dinh dưỡng là vấn đề quan trọng hàng đầu trong chăn nuôi, thức ăn chiếm khoảng 60 - 70% trong giá thành sản phẩm, nên sử dụng loại thức ăn hỗn hợp có hàm lượng dinh dưỡng phù hợp thì chăn nuôi mới đạt hiệu quả kinh tế cao. Bên cạnh đó, việc sử dụng các chế phẩm sinh học bổ sung vào thức ăn nhằm làm tăng tỷ lệ tiêu hóa thức ăn là rất cần thiết. Những năm gần đây trên thế giới cũng như nước ta đã có rất nhiều công trình nghiên cứu tìm ra những chế phẩm sinh học bổ sung vào khẩu phần ăn cho gà để đạt được kết quả cao trong quá trình sinh trưởng và phòng bệnh cho gà. Đó là những chế phẩm như: Chế phẩm Subtilase, ß – glucanase, chế phẩm vittom 1.1 và vittome 3, dùng men rượu ủ vào cám, chế phẩm EM1, enzyme Phytase Ronozyme P, bổ sung enzyme Avizyme 1502... Bổ sung các chế phẩm làm tăng khả năng sử dụng thức ăn của vật nuôi mang lại hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi, tăng cường vệ sinh và đáp ứng miễn dịch với một số bệnh đường ruột, giảm thải sự ô nhiễm môi trường. Hiện nay trên thị trường có NeoAvi Supa Max và All-Zym đang được sử dụng cho gia cầm. Để đánh giá tác dụng của 2 chế phẩm trên chúng tôi tiến 2 hành thực hiện đề tài ứng dụng "Nghiên cứu ảnh hưởng của việc bổ sung chế phẩm NeoAvi Supa Max và All-Zym đến khả năng sản xuất và kháng bệnh của gà Lai F1 (Ri x Lương Phượng) nuôi tại Thái Nguyên” 2. Mục tiêu của đề tài - Xác định ảnh hưởng của NeoAvi Supa Max và All-Zym đối với sự sinh trưởng, phát triển, khả năng cho thịt và hiệu quả kinh tế đối với gà Lai F1 (♂ Ri x ♀ Lương Phượng) nuôi tại Thái Nguyên. - So sánh mức độ ảnh hưởng của 2 chế phẩm trên 3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 3.1. Ý nghĩa khoa học Đề tài sau khi hoàn thành sẽ cung cấp những thông tin về vai trò, tác dụng của NeoAvi Supa Max và All-Zym đối với năng suất và chất lượng thịt gà. Kết quả nghiên cứu góp phần vào chăn nuôi gà Lai F1 (♂ Ri x ♀ Lương Phượng) theo hướng an toàn sinh học và kết quả nghiên cứu làm tài liệu tham khảo phục vụ cho công tác giảng dạy và nghiên cứu. 3.2. Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu sẽ được áp dụng vào thực tế chăn nuôi tại cơ sở, góp phần tăng nhanh số lượng và chất lượng thịt gà nhằm phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. 3 Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài 1.1.1. Những hiểu biết về chế phẩm nghiên cứu 1.1.1.1. Vài nét giới thiệu về NeoAvi Supa Max NeoAvi Supa Max do Công ty cổ phần công nghệ sinh học Mùa Xuân (Biospring) sản xuất. NeoAvi Supa Max là chế phẩm sinh học (probiotics) dạng bào tử bền nhiệt dành riêng cho gà thịt, vịt thịt, cút thịt. Sản phẩm cung cấp một quần thể vi sinh vật có lợi dạng bào tử vào đường tiêu hóa gia cầm. Các vi sinh vật có lợi này, giúp kích thích sự phát triển của đường ruột, tăng sức đề kháng và giúp gia cầm lớn nhanh. NeoAvi Supa Max gồm các chủng vi sinh vật có lợi dạng bào tử bền nhiệt có nguồn gốc Anh Quốc, được các nhà khoa học hàng đầu trên thế giới tuyển chọn và được định danh bằng công nghệ gen. * Thành phần: Trong 1kg có: - Tổng số vi sinh vật có lợi > 5x1011 CFU - Bào tử Bacillus subtilis - Bào tử Bacillus coagulans - Sacchromyces cerevisiae - Vitamin A, vitamin D3, folic acid, niacin, vitamin B1, lactose, dextrose, mantose vùa đủ 1kg. - Không có hormone và kháng sinh. * Công dụng: Bổ sung NeoAvi Supa Max cho gia cầm có tác dụng: 4 - Gà thịt, vịt thịt, cút thịt tăng trưởng nhanh nhất. Trong quá trình phát triển của các vi sinh vật có lợi trong đường ruột, chúng sản xuất các enzyme, vitamin giúp tiêu hóa thức ăn được triệt để hơn, dẫn đến tăng trọng tốt, cải thiện hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR). - Nâng cao hệ miễn dịch, phòng ngừa viêm ruột. Loại bỏ mầm bệnh bằng cách cạnh tranh vị trí bám dính trên niêm mạc ruột và các dưỡng chất thiết yếu của các vi sinh vật có hại. Tăng sản xuất chất nhầy, làm tăng độ bám dính của các vi sinh vật có lợi khác, tạo điều kiện cho các vi sinh vật có lợi tăng sinh. Đồng thời, các vi nhung mao ruột được bảo vệ, không bị tổn thương, tăng độ dài giúp hấp thu các dưỡng chất tốt hơn. - Giảm mùi hôi chuồng nuôi Các thành phần dinh dưỡng được tiêu hóa triệt để giúp giảm mùi hôi chuồng nuôi, giảm khí độc NH3, H2S, giảm tỷ lệ mắc bệnh các đường hô hấp, phân khô tơi, tao khuôn viên. * Cách sử dụng: - Bổ sung liên tục qua thức ăn hay nước uống - Gà, vịt, cút thịt: 1g dùng cho 2 – 4 lít nước uống hoặc 0,5kg/tấn thức ăn 1.1.1.2. Vài nét giới thiệu về All-Zym All-Zym do Công ty Cổ Phần Thú Y Xanh Việt Nam sản xuất * Thành phần: Trong 1kg có - Lactobacillus acidophilus sống (min) 108 CFU - Lactobacillus kefir sống (min) 108 CFU - Lactobacillus sporogenes sống (min) 108 CFU - Lactobacillus subtilis (min) 108 CFU - Amylase (min) 440 MUI - Protease (min) 330 MUI - Sodiumchloride (min-max) 1,5%-2,3% - Độ ẩm (max) 10%; tá được vừa đủ 1 kg - Không có hormone, kháng sinh và chất độc hại. 5 * Công dụng: - Hấp thu triệt để thức ăn - Kích thích tiêu hóa, tăng tính thèm ăn - Bổ sung vi khuẩn có lợi, cạnh tranh vi khuẩn gây bệnh, giảm thiểu tiêu chảy trên gà, vịt, ngan, cút - Chống rối loạn tiêu hóa do sử dụng kháng sinh, không còn hiện tượng sống phân, giúp phân khô, ít mùi hôi. * Cách dùng và liều lượng: - Pha nước uống hoặc trộn thức ăn - Với gà, vịt, ngan, cút: 1g/1lít nước uống hoặc 100g/50 kg thức ăn. 1.1.2. Nhu cầu dinh dưỡng của gà thịt và phương pháp xác định 1.1.2.1. Nhu cầu về protein và acid amin của gà thịt và phương pháp xác định Protein là các polymer được tạo nên từ các trình tự xác định các acid amin. Protein là hợp chất hữu cơ có ý nghĩa quan trọng bậc nhất trong cơ thể sống. Protein có vai trò sinh học là: tạo hình, xúc tác, bảo vệ, vận chuyển, vận động, dự trữ và dinh dưỡng, dẫn truyền tín hiệu thần kinh, điều hòa, cung cấp năng lượng (Hồ Trung Thông, 2006) [34]. Ngoài vai trò là thành phần chính trong cấu trúc của tế bào và mô, protein còn có nhiều chức năng phong phú khác quyết định những đặc điểm cơ bản của sự sống như sự truyền đạt thông tin di truyền, sự chuyển hóa các chất Theo quan điểm dinh dưỡng, người ta chia 20 loại acid amin thường gặp trong protein thành 2 nhóm: acid amin không thay thế hay còn gọi là acid amin thiết yếu và acid amin thay thế hay còn gọi là acid amin không thiết yếu. Amino acid thiết yếu là acid amin mà cơ thể động vật không tổng hợp được hoặc tổng hợp không đủ đáp ứng nhu cầu sinh trưởng hoặc sinh sản một cách tối ưu. Có 8-10 loại acid amin thiết yếu tùy theo từng loại động vật. Đối với gia cầm, có 9-10 loại acid amin thiết yếu là: arginine (đối với gà con), histidine, leucine, isoleucine, lysine, methionine, phenylalamine, threonine, tryptophan và valine. Amino acid không thiết yếu là những acid amin mà cơ 6 thể có thể tổng hợp được và đủ đáp ứng nhu cầu của chúng. Acid amin không thiết yếu gồm: glicine, alanine, proline, serine, asparagine, glutamine, aspartate, glutamate. Một số acid amin không được xếp vào nhóm không thay thế hay nhóm thay thế, mà chúng được xếp vào nhóm bán thay thế hay bán thiết yếu, bao gồm: arginine, cysteine, tyrosine (Hồ Trung Thông, 2006) [34]. * Vai trò của protein đối với cơ thể gia cầm Đối với gia cầm, protein có rất nhiều chức năng và là thành phần chính của xương, dây chằng, lông, da, các cơ quan và cơ. Do protein được sử dụng cho duy trì, sinh trưởng và sản xuất nên nó phải được thường xuyên đưa vào cơ thể. Đối với bất kỳ vật nuôi nào, protein trong thức ăn là cơ sở quan trọng nhất của cơ thể, protein có hàng loạt các đặc tính không thể có ở bất kỳ một hợp chất hữu cơ nào khác. Nếu protein ăn vào thấp hơn nhu cầu, thì độ sinh trưởng và điều kiện sống của các mô bào sẽ bị ảnh hưởng, dẫn đến sự phát triển chậm các cơ quan cần thiết trong cơ thể (Nguyễn Đức Hưng, 2006) [9]. Protein là thành phần quan trọng của sự sống, tham gia cấu tạo nên tế bào, nó chiếm 1/5 khối lượng cơ thể gia cầm và chiếm 1/7 đến 1/8 khối lượng trứng. Protein trong thức ăn có ảnh hưởng rất lớn tới khả năng sản xuất thịt, trứng của gia cầm, khi khẩu phần cung cấp đầy đủ protein sẽ cho năng suất sản phẩm cao và ngược lại. Trong cơ thể động vật nói chung và cơ thể gia cầm nói riêng, sự tổng hợp protein từ gluxit và lipit là rất không thể, mà bắt buộc lấy protein vào cơ thể từ thức ăn hằng ngày một cách đều đặn với một lượng đầy đủ và theo một tỷ lệ thích hợp so với các chất dinh dưỡng khác (Bùi Đức Lũng, 1992) [17]. Nhờ protein có sẵn trong thức ăn, gia súc gia cầm mới có thể tổng hợp được protein của cơ thể và các sản phẩm khác. Ngoài ra, còn tổng hợp các chất xúc tác sinh học như enzyme và hormone cùng các hợp chất khác đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất. Theo Lương Đức Phẩm 7 (1998) [27], thì protein cần thiết cho động vật như là nguồn dinh dưỡng không thể thay thế và đứng đầu trong đời sống động vật. Theo Singh (1988) [58], nhu cầu protein tổng thể như sau: Nhu cầu protein cho gà thịt bao gồm nhu cầu cho duy trì, cho tăng trưởng và cho tổng hợp lông. 0,0016 x P(g) + (0,18 x ΔP(g) + (0,04 hoặc 0,07 x ΔP x 0,82) Pr (g) = 0,64 Trong đó: Pr (g): nhu cầu protein cần thiết (g/con/ngày) P: khối lượng cơ thể (g/con) P: Tăng khối lượng (g/con/ngày) 0,0016: nhu cầu protein (g) cho duy trì 1 gam 0,18: tỷ lệ protein trong thịt 0,04: tỷ lệ lông gà so với P gà dưới 4 tuần 0,07: tỷ lệ lông gà so với P gà từ 4 tuần tuổi 0,82: tỷ lệ protein trong lông 0,64: hiệu quả sử dụng protein của gà thịt 1.1.2.2. Nhu cầu về năng lượng của gà thịt và phương pháp xác định Khi hoạt động sống của cơ thể động vật đều gắn liền với quá trình sử dụng và trao đổi năng lượng. Do vậy, đòi hỏi sự lấy vào các chất dinh dưỡng để bù đắp vào chỗ vật chất của cơ thể bị đốt cháy, tạo ra năng lượng tích lũy cho cơ thể lớn lên và phát triển được. Nhu cầu năng lượng rất cần thiết để duy trì cho mọi hoạt động, sinh trưởng và phát triển cơ thể. Năng lượng trong thức ăn được tiềm trữ trong các dạng vật chất của thức ăn đó như lipid, protein, carbohydrate (Nguyễn Duy Hoan và cs, 1998) [7]. * Nhu cầu năng lượng duy trì cho gà 8 Để cung cấp đầy đủ chính xác khẩu phần cho gia cầm, thì yếu tố đầu tiên là mức năng lượng thích hợp, cần thiết cho nhu cầu duy trì các hoạt động, sinh trưởng và phát triển của cơ thể. Năng lượng cho duy trì bao gồm, năng lượng cho trao đổi chất cơ bản và năng lượng cho hoạt động bình thường. Nhu cầu năng lượng cho hoạt động bình thường, phụ thuộc vào mức độ hoạt động của con vật. Điều kiện nuôi dưỡng bình thường, thì năng lượng cho hoạt động bằng 50% năng lượng trao đổi cơ bản. Trong thực tiễn sản xuất, người ta thường tính theo nhu cầu năng lượng cho 1 kg khối lượng trao đổi ( , trị số 70 kcal 15% và ít biến động giữa các loài. Đối với gà, nhu cầu năng lượng trao đổi cơ bản cho 1 kg khối lượng là 72 kcal/ngày, còn 1 kg là 86 kcal/ngày (Dẫn theo Nguyễn Đức Hưng, 2006) [9]. Năng lượng trao đổi chất cơ bản là mức năng lượng cần thiết để đảm bảo sự sống, được dùng cho hoạt động như hô hấp, tuần hoàn của máu, hoạt động thần kinh, hoạt động của các cơ quan trong điều kiện không kích thích, năng lượng để điều hòa thân nhiệt, sự biến dưỡng của các mô như biểu bì, lông và sự sản xuất các kích thích tố và enzyme (Nguyễn Xuân Mùi và cs, 1996) [22]. Năng lượng thuần cho duy trì chiếm 82% năng lượng trao đổi cho duy trì và năng lượng cho hoạt động sống bình thường bằng 50% năng lượng trao đổi cơ bản. Dựa vào đó, ta có thể tính được nhu cầu năng lượng duy trì của gà đối với khối lượng khác nhau. * Nhu cầu năng lượng cho sản xuất Nhu cầu năng lượng cho sản xuất phụ thuộc vào loại sản phẩm chăn nuôi. Đối với gia súc, gia cầm đang sinh trưởng phụ thuộc vào tăng khối lượng hằng ngày và thành phần thân thịt xẻ, còn đối với gia cầm đẻ trứng nhu cầu này phụ thuộc vào sản lượng, khối lượng trứng và tỷ lệ đẻ của cả đàn (Hội Chăn nuôi Việt Nam, 2001) [8]. * Nhu cầu năng lượng cho tăng khối lượng: 9 Theo Bùi Đức Lũng (1995) (Dẫn theo Nguyễn Đức Hưng, 2006) [9] có thể tính nhu cầu năng lượng cho tăng khối lượng theo công thức: Pt (0,3 x 5,7 + 0,05 x 9,5) MEtt = 0,82 Trong đó: MEtt: Nhu cầu năng lượng cho tăng khối lượng Pt: Số gam tăng khối lượng/ngày 0,3: Phần trăm protein trong thịt 5,7: Số kcal/g protein 0,05: Phần trăm mỡ trong thịt 9,5: Số kcal/g mỡ 0,82: Hiệu suất sử dụng năng lượng trao đổi cho tăng khối lượng. Khi mức năng lượng ăn vào cao, khoảng 85% năng lượng tích lũy trong mỡ và 15% năng lượng dự trữ trong protein. Khi mức năng lượng ăn vào thấp, một lượng mỡ cơ thể được huy động trong khi protein được tích lũy. Hệ số dự trữ năng lượng trong protein và trong mỡ ước tính tương đương 0,66 và 0,86 (Nguyễn Đức Hưng, 2006) [9]. Trong thời kì sinh trưởng, nhu cầu năng lượng của gia cầm rất khác nhau, không chỉ là sự thay đổi về tỷ lệ năng lượng chuyển thành nhiệt mà còn do sự thay đổi về số lượng năng lượng được tích lũy và phân chia năng lượng tích lũy đó thành protein và mỡ. 1.1.3. Khả năng sinh trưởng, sử dụng thức ăn và kháng bệnh của gia cầm 1.1.3.1. Khả năng sinh trưởng của gia cầm Sinh trưởng là quá trình tích luỹ chất hữu cơ do đồng hoá và dị hoá, là sự tăng chiều dài, chiều cao, bề ngang, khối lượng của các bộ phận và toàn bộ cơ thể con vật trên cơ sở tính chất di truyền của đời trước. Sự sinh trưởng chính là sự tích luỹ dần các chất mà chủ yếu là protein. Chambers (1990) [49], đã định nghĩa sinh trưởng là sự tổng hợp các bộ phận như thịt, xương, da. Những bộ phận này, không những khác nhau về tốc 10 độ sinh trưởng mà còn phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng. Sự tăng trưởng thực sự khi các tế bào mô cơ có sự tăng thêm về khối lượng, số lượng và kích thước các chiều đo. Trong thực tế nuôi gia súc gia cầm lấy thịt cho thấy, trong giai đoạn đầu của sự sinh trưởng, thức ăn được dùng tối đa cho sự phát triển của xương, mô cơ, một phần rất ít dùng lưu trữ trong cấu tạo của mỡ. Đến giai đoạn cuối của sự sinh trưởng, nguồn chất dinh dưỡng vẫn được sử dụng nhiều để nuôi hệ thống cơ xương nhưng hai hệ thống này tốc độ phát triển đã giảm, càng ngày con vật càng tích luỹ chất dinh dưỡng để cấu tạo mỡ. Trong các tổ chức cấu tạo của cơ thể gia cầm, thì khối lượng cơ chiếm nhiều nhất: 42 - 45% khối lượng cơ thể. Khối lượng cơ con trống luôn lớn hơn khối lượng cơ con mái (không phụ thuộc vào lứa tuổi và loại gia cầm). Giai đoạn 70 ngày tuổi khối lượng tất cả các cơ của gà trống đạt 530 g, của gà mái đạt 467g. Sự sinh trưởng của sinh vật được bắt đầu từ khi trứng được thụ tinh cho đến lúc cơ thể trưởng thành và được chia hai giai đoạn chính: giai đoạn trong thai (giai đoạn trong cơ thể mẹ) và giai đoạn ngoài thai (giai đoạn ngoài cơ thể mẹ). Đối với gia cầm là thời kỳ hậu phôi và thời kỳ trưởng thành. Như vậy, cơ sở chủ yếu của sinh trưởng gồm hai quá trình: tế bào sản sinh và tế bào phát triển, trong đó sự phát triển là chính. Theo Phùng Đức Tiến (1996) [37], trong quá trình sinh trưởng thì trước hết là kết quả của sự phân chia tế bào, tăng thể tí ch tế bào để tạo nên sự sống. Khi nghiên cứu về sinh trưởng không thể không nói đến phát dục vì hai quá trình này diễn ra trên cùng một cơ thể vật nuôi: Phát dục là quá trình thay đổi về chất, tức là tăng thêm và hoàn chỉnh các chất, chức năng của các bộ 11 phận của cơ thể, phát dục của cơ thể con vật bắt nguồn từ khi trứng thụ tinh và trải qua nhiều giai đoạn phức tạp mới đến trưởng thành. Khối lượng cơ thể của gia cầm thường được theo dõi theo từng tuần tuổi và đơn vị tính là g/con hoặc kg/con. Để xác định khối lượng cơ thể ở các khoảng thời gian khác nhau, người ta còn biểu thị khối lượng thông qua đồ thị sinh trưởng. Sinh trưởng của vật nuôi nói chung và sinh trưởng của gà nói riêng, chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố, quan trọng nhất là yếu tố giống, thức ăn và các điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng khác. * Khả năng cho thịt của gia cầm Khả năng cho thịt phụ thuộc vào khối lượng cơ thể, sự phát triển của hệ cơ, kích thước và khối lượng của khung xương. Khả năng cho thịt được phản ánh qua các chỉ tiêu năng suất và chất lượng thịt. * Năng suất thịt Năng suất thịt phụ thuộc vào khối lượng cơ thể, mà tính trạng này lại phụ thuộc vào kích thước các chiều đo cơ thể (dài lườn, rộng ngực, dài đùi....). Năng suất thịt là chỉ tiêu quan trọng và thông dụng để đánh giá sức sản xuất thịt của gia cầm. Năng suất thịt cao hay thấp còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như: Giống, dòng, điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng, tính biệt, phương thức nuôi, thú y phòng bệnh... Năng suất thịt có thể biểu thị bằng tỷ lệ thân thịt, tỷ lệ giữa các bộ phận như: Nạc, mỡ, da. Ở gà thịt các tỷ lệ thường được tính là: Tỷ lệ thịt xẻ, tỷ lệ cơ đùi, tỷ lệ cơ ngực, tỷ lệ mỡ bụng. Chambers và cs (1988) [48] cho rằng, giữa các dòng luôn có sự khác nhau di truyền về năng suất thịt xẻ hay năng suất các phần như thịt đùi, thịt ngực, cánh, chân hay phần thịt ăn được.