Tài liệu Năng lực thực thi công vụ của công chức văn phòng thống kê các phường, quận hoàng mai, thành phố hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA VƢƠNG THỊ ÁNH TUYẾT NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC VĂN PHÒNG - THỐNG KÊ CÁC PHƢỜNG, QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA VƢƠNG THỊ ÁNH TUYẾT NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC VĂN PHÒNG - THỐNG KÊ CÁC PHƢỜNG, QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 60340403 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HÀ QUANG NGỌC HÀ NỘI, NĂM 2017 LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn các nhà khoa học, các thầy cô giáo đã giảng dạy, truyền đạt cho tôi kiến thức về quản lý công trong suốt thời gian học cao học tại Học viện Hành chính Quốc gia. Với tình cảm chân thành nhất, tôi xin trân trọng cảm ơn thầy giáo, Tiến sĩ Hà Quang Ngọc, ngƣời đã trực tiếp chỉ bảo tận tình, hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn thầy giáo chủ nhiệm Lê Nhƣ Phong đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành khóa học này. Tôi xin cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Quận ủy, UBND quận Hoàng Mai; Lãnh đạo, chuyên viên Phòng Nội vụ quận, Văn phòng Quận ủy, Văn phòng HĐND - UBND quận, Chi cục thống kê quận Hoàng Mai đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về tƣ liệu phục vụ việc viết Luận văn. Mặc dù đã rất cố gắng nhƣng với thời gian và điều kiện nghiên cứu còn nhiều hạn chế nên chắc chắn luận văn không tránh khỏi những thiếu xót. Tác giả rất mong nhận đƣợc sự góp ý chân thành của các nhà khoa học, các thầy giáo, cô giáo, đồng nghiệp và các bạn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả Vƣơng Thị Ánh Tuyết LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và rõ ràng dựa trên số liệu tin cậy và kết quả khảo sát thực tế. Đề tài nghiên cứu một cách độc lập, không có sự sao chép kết quả của bất kỳ đề tài nào trong lĩnh vực này. Lời cam đoan của tôi là đúng sự thật và tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Tác giả Vƣơng Thị Ánh Tuyết MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chƣơng 1 CƠ SỞ PHÁP LÝ VỀ NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC VĂN PHÒNG - THỐNG KÊ CẤP XÃ ................................. 10 1.1. Công chức cấp xã và công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã ........... 10 1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã và công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã ..................................................................................................... 10 1.1.2. Đặc điểm công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã ...................... 11 1.1.3. Vị trí, vai trò của công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã .......... 13 1.1.4. Nhiệm vụ của công chức Văn phòng - thống kê cấp xã theo quy định của pháp luật .................................................................................. 17 1.1.5. Tiêu chuẩn của công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã theo quy định của pháp luật .................................................................................. 21 1.2. Năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã ...................................................................................................................... 23 1.2.1. Khái niệm về năng lực và năng lực thực thi công vụ .................... 23 1.2.2. Tiêu chí đánh giá năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã ........................................................................ 28 1.3. Những yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã ........................................................ 34 1.3.1. Cơ chế tuyển dụng ........................................................................ 34 1.3.2. Công tác đào tạo, bồi dƣỡng ......................................................... 36 1.3.3. Chính sách tiền lƣơng, chế độ đãi ngộ .......................................... 37 1.3.4. Công tác kiểm tra, đánh giá năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê ................................................................... 38 1.3.5. Môi trƣờng, điều kiện, phƣơng tiện làm việc ................................ 38 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1.................................................................................. 40 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ ................. 41 CỦA CÔNG CHỨC VĂN PHÒNG - THỐNG KÊ CÁC PHƢỜNG Ở QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI.......................................................... 41 2.1. Khái quát về đặc điểm, tình hình quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội ... 41 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................ 41 2.1.2. Đặc điểm về kinh tế - xã hội ......................................................... 42 2.1.3. Đánh giá chung............................................................................. 44 2.2. Khái quát về đội ngũ công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội ............................................................ 45 2.3. Khảo sát thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội hiện nay ...................................................................................................................... 51 2.3.1. Kết quả khảo sát ý kiến đánh giá về trình độ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng ................................................................ 52 2.3.2. Kết quả khảo sát về mức độ thành thạo chuyên nghiệp trong quá trình giải quyết công việc của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng ................................................................................................... 53 2.3.3. Kết quả khảo sát mức độ hài lòng về thái độ, hành vi của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng......................................................... 57 2.3.4. Kết quả khảo sát mức độ hoàn thành nhiệm vụ đƣợc giao của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng ................................................ 60 2.4. Nhận xét, đánh giá khái quát về năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng trên địa bàn quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội hiện nay .......................................................................... 62 2.4.1. Ƣu điểm ....................................................................................... 62 2.4.2. Tồn tại, hạn chế ............................................................................ 64 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................. 66 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2.................................................................................. 71 Chƣơng 3 QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC VĂN PHÒNG - THỐNG KÊ CÁC PHƢỜNG Ở QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ....................... 72 3.1. Mục tiêu trong việc nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê ................................................................................. 72 3.2. Quan điểm nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức nói chung và công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng ở quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội nói riêng .......................................................................... 75 3.3. Những giải pháp nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng ở quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội 82 3.3.1. Nâng cao chất lƣợng công tác tuyển dụng công chức Văn phòng Thống kê các phƣờng ............................................................................. 82 3.3.2. Tăng cƣờng đào tạo, bồi dƣỡng công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn chức danh và thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ đƣợc giao ......................................................................... 84 3.3.3. Hoàn thiện công tác đánh giá công chức các phƣờng.................... 87 3.3.4. Tăng cƣờng công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện công vụ của công chức các phƣờng ........................................................ 90 3.3.5. Thực hiện tốt các chế độ và chính sách đối với đội ngũ công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng......................................................... 92 3.3.6. Đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, tăng cƣờng đầu tƣ cơ sở vật chất cần thiết cho công sở cấp xã ...................................................... 94 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3.................................................................................. 96 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 97 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 99 PHỤ LỤC ...................................................................................................... 103 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT HĐND Hội đồng nhân dân UBND Ủy ban nhân dân DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Số lƣợng, giới tính, độ tuổi, tỷ lệ đảng viên và thâm niên đảm nhận chức danh của đội ngũ công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng thuộc quận Hoàng Mai tính đến 31/12/2016............................................................. 46 Bảng 2.2. Trình độ văn hóa và chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng thuộc quận Hoàng Mai tính đến 31/12/2016....................................................................................................... 48 Bảng 2.3. Trình độ lý luận chính trị và quản lý nhà nƣớc của đội ngũ công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng thuộc quận Hoàng Mai tính đến 31/12/2016....................................................................................................... 48 Bảng 2.4. Trình độ tin học và ngoại ngữ của đội ngũ công chức Văn phòng Thống kê các phƣờng thuộc quận Hoàng Mai tính đến 31/12/2016............... 51 Bảng 2.5. Kết quả khảo sát sự đánh giá của Lãnh đạo Đảng ủy, UBND các phƣờng, các cơ quan có liên quan ở quận và ngƣời dân về trình độ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng. ....................................................... 52 Bảng 2.6. Kết quả tự đánh giá của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng về mức độ thành thạo chuyên nghiệp trong quá trình giải quyết công việc. ................................................................................................................. 55 Bảng 2.7. Kết quả đánh giá của Lãnh đạo Đảng ủy, UBND phƣờng và một số cơ quan có liên quan ở quận về mức độ thành thạo chuyên nghiệp trong quá trình giải quyết công việc của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng. ......................................................................................................................... 56 Bảng 2.8. Kết quả đánh giá mức độ hài lòng về thái độ, hành vi của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng trong quá trình thực thi nhiệm vụ. . 58 Bảng 2.9. Kết quả đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ đƣợc giao của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng. ....................................................... 61 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Chính quyền cấp cơ sở (hay còn gọi là chính quyền cấp xã) luôn có vị trí rất quan trọng trong bộ máy chính quyền của nƣớc ta và đƣợc ghi trong điều 118 Hiến pháp nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Chính quyền cấp xã là đơn vị hành chính ở cơ sở, trực tiếp tổ chức đƣa đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nƣớc vào cuộc sống. Đây cũng là nơi gần dân nhất, tiếp thu những ý kiến của nhân dân để phản ánh cho Đảng và Nhà nƣớc hoàn thiện chính sách, pháp luật. Trên thực tế, cán bộ, công chức cấp xã phải giải quyết một khối lƣợng công việc rất lớn, đa dạng và phức tạp, liên quan đến mọi mặt của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng ở cơ sở. Do đó, nếu đội ngũ cán bộ, công chức sa sút về phẩm chất, không đủ năng lực công tác sẽ gây những hậu quả tiêu cực và nghiêm trọng về nhiều mặt đối với mỗi địa phƣơng nói riêng và cả nƣớc nói chung. Lý luận và thực tiễn đã chứng minh, việc nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức chính quyền cấp xã là nhân tố then chốt trong xây dựng hệ thống chính quyền vững mạnh. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy "Cấp xã là gần dân nhất, là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm đƣợc việc thì mọi việc đều xong xuôi" [15, tr371]. Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa IX xác định: "Xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở có năng lực tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đƣờng lối của Đảng, pháp luật của Nhà nƣớc, công tâm, thạo việc, tận tụy với dân, biết phát huy sức dân, không tham nhũng, không ức hiếp dân, trẻ hóa đội ngũ, chăm lo công tác đào tạo, bồi dƣỡng, giải quyết hợp lý và đồng bộ chính sách đối với cán bộ cơ sở". Do đó, vấn đề nâng 1 cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã là nội dung trọng tâm, then chốt góp phần xây dựng hệ thống chính trị, chính quyền vững mạnh từ cơ sở. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nƣớc ta luôn chú trọng và quan tâm tới việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức nói chung và cán bộ, công chức chính quyền cấp xã nói riêng. Đây là nhân tố then chốt để thực hiện nhiệm vụ trọng tâm là phát triển kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa; đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nƣớc, hội nhập kinh tế quốc tế; thực hiện thành công chƣơng trình cải cách nền hành chính nhà nƣớc và xây dựng nông thôn mới, góp phần ổn định hệ thống chính trị và chất lƣợng bộ máy nhà nƣớc. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã đề ra mục tiêu: "Xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức, lối sống lành mạnh, không quan liêu, tham nhũng, lãng phí, kiên quyết đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí; có tƣ duy đổi mới, sáng tạo, có kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; có tinh thần đoàn kết, hợp tác, ý thức tổ chức kỷ luật cao và phong cách làm việc khoa học, tôn trọng tập thể, gắn bó với nhân dân, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm. Đội ngũ cán bộ phải đồng bộ, có tính kế thừa và phát triển, có số lƣợng và cơ cấu hợp lý". Chƣơng trình tổng thể cải cách nền hành chính nhà nƣớc đến năm 2020 cũng xác định, nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức là một trong bảy chƣơng trình hành động chiến lƣợc góp phần xây dựng nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, từng bƣớc hiện đại, xây dựng bộ máy nhà nƣớc hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Trong đó, đặt ra yêu cầu xây dựng đƣợc đội ngũ cán bộ, công chức hành chính vừa có phẩm chất đạo đức tốt, vừa có năng lực, trình độ chuyên môn cao, có kỹ năng quản lý, vận hành bộ máy hành chính để thực hiện có hiệu quả các chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc. 2 Xuất phát từ vị trí quan trọng của chính quyền cơ sở cấp xã, một trong những nhiệm vụ quan trọng đƣợc Đảng và Nhà nƣớc ta quan tâm là vấn đề năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã, trong đó có công chức Văn phòng - Thống kê. Nhiệm vụ của công chức Văn phòng - Thống kê đƣợc thể hiện trong nhiệm vụ của UBND cấp xã tại Điều 31 của Luật Thống kê ban hành năm 2004 “Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn có trách nhiệm tổ chức thực hiện công tác thống kê phục vụ yêu cầu quản lý của xã, phường, thị trấn; thực hiện các cuộc điều tra thống kê và chế độ báo cáo thống kê của Nhà nước”. Cụ thể hơn, Thông tƣ số 06/TT-BNV ngày 30/10/2012 của Bộ Nội vụ quy định về chức danh, tiêu chuẩn cụ thể và nhiệm vụ của công chức cấp xã. Đối với công chức Văn phòng - Thống kê, tại Khoản a, Điều 5 có quy định: “Tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân trong các lĩnh vực: Văn phòng, thống kê, tổ chức, nhân sự, thi đua, khen thưởng, kỷ luật, tín ngưỡng, tôn giáo, dân tộc và thanh niên trên địa bàn theo quy định của pháp luật”. Cũng trong Thông tƣ số 06/TT-BNV ngày 30/10/2012 của Bộ Nội vụ tại Khoản d, Điều 5 có quy định:“Chủ trì, phối hợp với công chức khác xây dựng và theo dõi việc thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; tổng hợp, thống kê, báo cáo tình hình phát triển công nghiệp, thương mại, dịch vụ và các hoạt động kinh tế - xã hội trên địa bàn cấp xã; dự thảo các văn bản theo yêu cầu của Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã”. Nhƣ vậy công chức Văn phòng - Thống kê có nhiệm vụ bao trùm nhiều lĩnh vực khác nhau trong hoạt động quản lý nhà nƣớc cấp xã. Nhiệm vụ của công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã là vô cùng quan trọng, để thực hiện tốt những nhiệm vụ ấy đòi hỏi công chức Văn phòng - 3 Thống kê phải có năng lực tƣơng ứng, tuy nhiên trên thực tế, không ít công chức Văn phòng - Thống kê còn yếu kém cả về phẩm chất và năng lực trình độ làm ảnh hƣởng đến chất lƣợng phục vụ nhân dân, ảnh hƣởng tới hoạt động của chính quyền cơ sở. Hiện nay, xu hƣớng cải cách hành chính trên thế giới là xây dựng một nền hành chính hiện đại, chuyển từ một nền hành chính “cai trị” theo cơ chế “xin cho” sang nền hành chính phục vụ. Cùng với xu thế khoa học kỹ thuật và công nghệ phát triển nhanh chóng, những thành tựu của khoa học xã hội, đang là điều kiện thuận lợi để chúng ta đẩy mạnh công cuộc cải cách hành chính. Công chức Văn phòng - Thống kê là một mắt xích quan trọng trong công cuộc cải cách hành chính ở cấp xã. Nhƣng mắt xích này chƣa đƣợc quan tâm đúng mức. Nguyên nhân là về mặt nhận thức ở một số nơi, một số ngƣời còn xem nhẹ công chức Văn phòng - Thống kê. Quận Hoàng Mai có 14 phƣờng, về cơ bản công chức Văn phòng Thống kê các phƣờng đã hoàn thành chức năng, nhiệm vụ đƣợc giao. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn công chức Văn phòng - Thống kê có thái độ, trách nhiệm thực hiện công việc chƣa cao, chƣa khoa học, chƣa chủ động. Xét về chất lƣợng, số lƣợng và cơ cấu có nhiều mặt chƣa ngang tầm với đòi hỏi của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, sự phát triển kinh tế xã hội ở địa phƣơng. Chính vì thế, nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng ở quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội là nhiệm vụ cấp thiết nhằm đáp ứng tốt hơn nữa yêu cầu cải cách hành chính. Với lý do đó tôi đã lựa chọn đề tài: “Năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn 4 Vấn đề năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã hiện nay là vấn đề nghiên cứu khá mới vì nó đi vào nghiên cứu sâu một chức danh và phạm vi nghiên cứu tƣơng đối hẹp. Cho đến nay, đã có nhiều công trình, đề tài nghiên cứu, luận án, luận văn đề cập đến vấn đề chất lƣợng đội ngũ và năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức. Có thể liệt kê một số công trình nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực trên nhƣ sau: - Sách “Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” do PGS.TS Nguyễn Phú Trọng chủ biên, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001. Đề tài đã luận giải những căn cứ lý luận và thực tiễn về xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nƣớc. Đánh giá thực trạng chất lƣợng các loại cán bộ, công tác cán bộ, phân tích nguyên nhân, kinh nghiệm, từ đó đƣa ra giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ mới. - Sách “Công vụ, công chức”, GS.TS Phạm Hồng Thái (2004), Nhà xuất bản Tƣ pháp, Hà Nội. Công trình này đã giới thiệu các khái niệm khác nhau về công vụ, xác định công vụ phải gắn với quyền lực nhà nƣớc; bình luận các quy định pháp luật về công chức; đƣa ra quan niệm về công chức; có những nhận xét đánh giá khái quát pháp luật về công vụ, công chức ở nƣớc ta từ năm 1945 đến năm 2004. - Sách chuyên khảo“Pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở Việt Nam hiện nay - những vấn đề lý luận và thực tiễn”, TS. Nguyễn Minh Sản (2009), Nhà xuất bản Chính trị - Hành chính, Hà Nội. Tác giả đã trình bày cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở Việt Nam, từ đó đƣa ra quan điểm, phƣơng hƣớng và giải pháp cơ bản hoàn thiện pháp luật về cán bộ, công chức cấp xã. 5 - “Một số vấn đề về phát triển năng lực của cán bộ, công chức”, TS. Nguyễn Thị Hồng Hải (2011), Tạp chí Tổ chức Nhà nƣớc số 09/2011. Tác giả lý giải năng lực của cán bộ, công chức là “tổng hợp những kiến thức, kỹ năng, thái độ cho phép một cá nhân thực hiện các hoạt động gắn với nhiệm vụ của mình ở một cấp độ hiệu suất nhất định”, đồng thời tác giả cũng lý giải một số vấn đề về phát triển năng lực cho cán bộ, công chức và đƣa ra một số biện pháp phát triển năng lực phù hợp với môi trƣờng hành chính nhà nƣớc. Các luận văn thạc sĩ liên quan đến đề tài này: - Lý Thị Kim Bình (2011), Nâng cao năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức cấp xã tỉnh Tuyên Quang; Nguyễn Mạnh Hà (2012), Nâng cao năng lực thực thi công vụ cho công chức cấp xã tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn hiện nay, các luận văn đã đƣa ra ƣu điểm, hạn chế của cán bộ, công chức cấp xã ở địa phƣơng, đồng thời đƣa ra một số giải pháp nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã. Những công trình nghiên cứu trên đã xem xét cơ sở lý luận, các quan điểm, phƣơng pháp, tiêu chuẩn đánh giá năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức nói chung, cán bộ, công chức cấp xã nói riêng. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu trên chƣa đi sâu nghiên cứu cụ thể, làm rõ đặc điểm và năng lực riêng của mỗi chức danh cán bộ, công chức. Chính vì vậy, luận văn “Năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội” trên cơ sở của những cơ sở lý luận chung sẽ tiếp tục nghiên cứu làm rõ những đặc điểm và năng lực riêng đối với chức danh Văn phòng - Thống kê không phải trên bình diện chung mà ở địa bàn đô thị lớn, nhằm góp phần xác định chính xác hơn, cụ thể hơn năng lực thực sự của đối tƣợng này, cũng nhƣ góp phần vào việc hình thành cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu các đối tƣợng cụ thể công chức cấp xã khác trong thời gian tới. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 6 - Mục đích: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã và khảo sát thực tiễn năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng trên địa bàn quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội, đƣa ra những quan điểm, giải pháp có tính khả thi nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ của đội ngũ công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. - Nhiệm vụ: + Hệ thống hóa những cơ sở lý luận và pháp lý về năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã. + Đánh giá thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê (thông qua khảo sát thực tế tại các phƣờng của quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội). + Đề xuất quan điểm, giải pháp nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê ở phƣờng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. - Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi về không gian: Đề tài nghiên cứu trên địa bàn quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. Phạm vi về thời gian: Đề tài luận văn chỉ khảo sát năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng ở quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội trong khoảng thời gian 03 năm từ năm 2014 đến năm 2016. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: 7 Luận văn đƣợc nghiên cứu dựa trên phƣơng pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lê Nin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, chủ trƣơng của Đảng và Nhà nƣớc về cán bộ, công chức và năng lực thực thi công vụ của công chức. - Phương pháp nghiên cứu: Đề tài sử dụng các phƣơng pháp phân tích, tổng hợp: Trên cơ sở các tài liệu, thông tin và dữ liệu thu thập đƣợc, nghiên cứu sinh sẽ phân tích, đánh giá, xem xét trên các khía cạnh khoa học quản lý. Qua đó, tổng hợp lại để có những kết luận, những đề xuất mang tính khoa học, phù hợp với lý luận và thực tiễn việc nâng cao năng lực thực thi công vụ công chức. Phƣơng pháp điều tra xã hội học: Thu thập số liệu thông qua khảo sát thực tế bằng phiếu khảo sát với 104 phiếu gồm 3 mẫu phiếu: Mẫu phiếu 1: Điều tra dành cho công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng: 35 ngƣời. Mẫu phiếu 2: Điều tra dành cho lãnh đạo Đảng ủy, UBND các phƣờng và các cơ quan có liên quan ở quận: 41 ngƣời. Mẫu phiếu 3: Điều tra dành cho ngƣời dân: 28 ngƣời. Số liệu thu thập đƣợc phân loại theo nhóm nội dung, phân tích và so sánh thống kê, sau đó đƣợc xử lý bằng phần mềm Excel. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận: Luận văn lý giải một số vấn đề liên quan đến năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã tạo cơ sở lý luận trong việc nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng tại quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. - Ý nghĩa thực tiễn: Qua kết quả nghiên cứu, luận văn sẽ là khuyến nghị hữu ích giúp cho lãnh đạo, nhà quản lý đề ra những chính sách, giải pháp phù hợp không chỉ 8 nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng ở quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội mà còn cho công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng trong các thành phố nói chung. Luận văn cũng có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các lãnh đạo, nhà quản lý, giảng viên, cán bộ, công chức… khi nghiên cứu, tìm hiểu những vấn đề liên quan đến năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng nói chung. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm ba chƣơng: Chương 1: Cơ sở pháp lý về năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã. Chương 2: Thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng ở quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. Chương 3: Quan điểm, giải pháp nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức Văn phòng - Thống kê các phƣờng ở quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. 9 Chƣơng 1 CƠ SỞ PHÁP LÝ VỀ NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC VĂN PHÒNG - THỐNG KÊ CẤP XÃ 1.1. Công chức cấp xã và công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã 1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã và công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã Thuật ngữ “công chức” thƣờng đƣợc hiểu một cách khái quát là để chỉ những công dân đƣợc tuyển dụng vào làm việc thƣờng xuyên trong cơ quan nhà nƣớc. Công chức là một bộ phận quan trọng của nền hành chính nhà nƣớc đảm bảo cho nền hành chính hoạt động thông suốt, thống nhất và có hiệu quả. Khái niệm về công chức đƣợc hiểu không hoàn toàn giống nhau ở các quốc gia, thậm chí ngay trong phạm vi quốc gia thì quan niệm về công chức cũng khác nhau qua các thời kỳ. Ở Việt Nam, Luật Cán bộ, công chức năm 2008 (có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2010) là văn bản có giá trị pháp lý cao nhất từ trƣớc đến nay và đƣa ra khái niệm về công chức, công chức cấp xã đƣợc rõ ràng hơn. Tại Điều 4, Luật Cán bộ, công chức năm 2008 quy định: “Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội (sau đây gọi chung 10 là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được đảm bảo từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật”. Tại khoản 3, Điều 4 Luật Cán bộ, công chức năm 2008 quy định: Công chức cấp xã là công dân Việt Nam đƣợc tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hƣởng lƣơng từ ngân sách nhà nƣớc [17, tr.2]. Tại khoản 2, Điều 3 Chƣơng II của Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10/2009 của Chính phủ về chức danh, số lƣợng, một số chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã, phƣờng, thị trấn và những ngƣời hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, quy định công chức cấp xã gồm các chức danh sau: Trƣởng Công an; Chỉ huy trƣởng Quân sự; Văn phòng - Thống kê; Địa chính - xây dựng - đô thị và môi trƣờng (đối với phƣờng, thị trấn) hoặc địa chính - nông nghiệp - xây dựng và môi trƣờng (đối với xã); Tài chính - Kế toán; Tƣ pháp - Hộ tịch; Văn hóa - Xã hội. Cấp xã là đơn vị cơ sở của hệ thống chính quyền nhà nƣớc. Công chức Văn phòng - Thống kê là một trong những chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, có đặc điểm riêng và đƣợc hiểu nhƣ sau: Công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã là công dân Việt Nam đƣợc tuyển dụng vào làm việc tại Ủy ban nhân dân cấp xã, có trách nhiệm tham mƣu, đề xuất các giải pháp giúp Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức điều hành các hoạt động quản lý nhà nƣớc ở địa phƣơng và thực hiện đúng các nhiệm vụ theo quy định tại Điều 5 Thông tƣ số 06/2012/TT-BNV ngày 30/10/2012 của Bộ Nội vụ hƣớng dẫn về chức danh, tiêu chuẩn cụ thể, nhiệm vụ và tuyển dụng công chức xã, phƣờng, thị trấn. 1.1.2. Đặc điểm công chức Văn phòng - Thống kê cấp xã 11