Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Môc lôc
Lêi më ®Çu:
Ch-¬ngI: Mét sè nhËn thøc chung vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc .
I.Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc mét néi dung tÊt yÕu cña c¶i
c¸ch kinh tÕ ë ViÖt Nam.
II.Vai trß cña cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc .
III.Mét sè vÊn ®Ò vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc
1. Cæ phÇn ho¸ nh»m gãp phÇn s¾p xÕp vµ n©ng coa hiÖu qu¶
kinh tÕ- x· héi khu vùc king tÕ nhµ n-íc
2. C¸c yªu cÇu cña cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc .
3. §iÒu kiÖn lùa chän doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ .
4. C¸c b-íc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc
IV.Thùc tr¹ng vµ mét sè biÖn ph¸p ®Ó tiÒn hµnh cæ phÇn ho¸ doanh
nghiÖp Nhµ n-íc .
1. Thùc tr¹ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc
2. Mét så vÊn ®Ò ®Æt ra
3. Mét så biÖn ph¸p.
Ch-¬ngII: ChuÈn bÞ cæ phÇn hoµ ph©n x-ëng s¶n xuÊt c¬ khÝ cña ViÖn
thiÕt kÕ m¸y n¨ng l-îng vµ má
I.§Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña ViÖn thiÕt kÕ m¸y n¨ng l-îng vµ má
1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ViÖn thiÕt kÕ m¸y n¨ng
l-îng vµ má.
2. §Æc ®iÓm kû thuËt cña s-ëng s¶n xuÊt c¬ khÝ.
3. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh cña ViÖn .
II.Mét sè ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó cæ phÇn ho¸
III. Néi dung c¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ cæ phÇn ho¸
1. VÒ mÆt t- t-ëng.
2. Tæ chøc ph©n ®Þnh ph¹m vi cæ phÇn ho¸ vµ ®¸nh gi¸ tµi s¶n
3. PhÇn tµi s¶n cña viÖn vµ ®èi t-îng tham gia vµ c«ng ty cæ phÇn
4. Xö lý tµi s¶n ®-a vµo c«ng ty cæ phÇn vµ x¸c ®Þnh m¹nh gi¸ cæ
phiªu
IV.Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm vµ c¸c b-íc tæ chøc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸
ph©n x-ëng s¶n xuÊt c¬ khÝ
1 Tr¸ch nhiÖm cña l¶nh ®¹o Viªn thiÕt kÕ m¸y n¨ng l-îng vµ má
2. Tr¸ch nhiÖm cña ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸
3. C¸c b-íc ®· thùc hiÖn ®-îcvÒ cæ phÇn ho¸ ë ph©n x-ëng c¬ khÝ
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
lêi më ®Çu
ë n-íc ta c¬ quan ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vÜ m« t¹o khu«n khæ, hµnh
lang cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ c¸c §¹i héi toµn quèc cña
§¶ng céng s¶n ViÖt Nam.
§¹i héi VIII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh chñ tr-¬ng cæ phÇn ho¸ mét bé
phËn doanh nghiÖp Nhµ n-íc. §iÒu ®ã ®· ®¸p øng quy luËt ph¸t triÓn c¬ cÊu
kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch-®æi míi kinh tÕ trong tiÕn tr×nh chuyÓn ®æi
c¬ chÕ tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu vµ bao cÊp qua nÒn kinh tÕ hµng
ho¸ nhiÌu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña nhµ
n-íc, theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa.
Cæ phÇn ho¸ lµ mét néi dung cña ®a d¹ng ho¸ së h÷u, x©y dùng nÒn
kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u cña mét
®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh nh»m ®¹t tíi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n. Cæ phÇn
ho¸ kinh tÕ quèc doanh hiÖn nay ®ang trë thµnh bøc thiÕt vµ Nhµ n-íc ta coi
®ã lµ chñ tr-¬ng lín trong chÝnh s¸ch c¶i c¸ch kinh tÕ ®Êt n-íc. Tuy nhiªn
viÖc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý còng ®Æt hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp quèc doanh
cña ta trong t×nh tr¹ng khã kh¨n, lóng tóng ban ®Çu bëi lÏ hä vÉn quen nÕp
nghÜ, nÕp lµm ¨n cò cña thêi bao cÊp. §Ó gióp c¸c doanh nghiÖp tho¸t khái
t×nh tr¹ng trªn vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Æt ra lµ ph¶i ®µo t¹o l¹i vµ trang bÞ thªm
nh÷ng kiÕn thøc qu¶n lý cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cho c¸c nhµ doanh nghiÖp,
t¹o cho hä ®ñ søc dÉn d¾t doanh nghiÖp cña m×nh ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn.
Lµ mét häc sinh ngµnh Qu¶n trÞ kinh doanh t«i ®-îc ph©n c«ng vÒ
thùc tËp t¹i ViÖn thiÕt kÕ M¸y n¨ng l-îng vµ Má. Qua thùc tÕ t×m hiÓu ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ViÖn trong nh÷ng n¨m qua, kÕt hîp víi nh÷ng
kiÕn thøc ®-îc trang bÞ ë tr-êng ®-îc sù góp ®ì tËn t×nh cña c¸c c¸n bé
trong ViÖn vµ thÇy gi¸o h-íng dÉn t«i ®± ho¯n th¯nh ®Ò t¯i: “Cå phÇn ho²
ph©n x-ëng s¶n xuÊt c¬ khÝ cña ViÖn thiÕt kÕ M¸y n¨ng l-îng vµ Má. Tuy
nhiªn do kh¶ n¨ng cã h¹n; mÆt kh¸c ®©y lµ mét vÊn ®Ò míi mÎ ®èi víi nÒn
kinh tÕ n-íc ta nªn b¶n b¸o c¸o nµy ch¾c kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt. KÝnh
mong sù gãp ý cña thÇy vµ c¸c c¸n bé trong ViÖn.
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn ®Ò tµi cßn cã hai ch-¬ng chÝnh sau ®©y
Ch-¬ng I: Mét sè nhËn thøc chung vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc
Ch-¬ng II: ChuÈn bÞ cæ phÇn ho¸ ph©n x-ëng s¶n xuÊt c¬ khÝ cña ViÖn thiÕt
kÕ M¸y n¨ng l-îng vµ Má.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng I Mét så nhËn thøc chung vÒ cæ phÇn
ho¸ Doanh nghiÖp Nhµ n-íc
I/ cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp Nhµ n-íc mét néi dung tÊt
yÕu cña cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ ë ViÖt nam
§Æc trng lín nhÊt cña “c¬ chÕ cò”l¯ sù ph²t triÓn cña lùc l-îng s¶n
xuÊt dùa vµo, gÇn nh- tuyÖt ®èi c¬ së chÕ ®é së h÷u c«ng céng vÒ t- liÖu s¶n
xuÊt vµ tõ ®ã, dùa vµo ®éng lùc cña quan hÖ s¶n xuÊt t-¬ng øng d-íi hai
hinhú thøc së h÷u toµn doanh - quèc doanh- së h÷u nhµ n-íc vµ së h÷u tËp
thÓ.Sù ph¸t triÓn thùc tÕ cña mÊy chôc n¨m cho thÊy hai h×nh thøc, hai ®éng
lùc s¶n sinh tõ hai h×nh thøc së h÷u c«ng céng nay chØ cßn ph©n biÖt trªn
h×nh thøc cßn néi dung bªn trong hÇu nh- chØ lµ mét: quèc doanh.Còng tõ ®ã
trong c¬ cÊu kinh tÕ , ®Æc biÖt trong c«ng nghiÖp x©y dùng, vËn t¶i, th-¬ng
nghiÖp, dÞch vô kinh tÕ quèc doanh ®· chiÕm -u thÕ tuyÖt ®èi (n¨m 1990
quèc doanh chiÕm ®Õn 66,4% tæng gi¸ trÞ s¶ne l-îng c«ng nghiÖp, ®Õn n¨m
1995 thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh mµ chñ yÕu lµ c«ng nghiÖp ®· chiÕm
gÇn 45% GDP cña nÒn kinh tÕ ).Khi ®¸nh gi¸ vÒ chØ ®¹o kinh tÕ trong thêi kú
vËn hµnh c¬ chÕ cò, §¹i héi VI cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh biÓu hiÖn duy ý chÝ,
kh«ng hîp quy luËt cña viÖc nÒn kinh tÕ chØ duy tr× mét thµnh phÇn, mét chÕ
®é së h÷u (c«ng céng) vÒ t- liÖu s¶n xuÊt trong c¸c lÜnh vùc l-u th«ng. Mät
luËn ®iÓm hÇu nh- ®-îc c«ng nhËn réng r·i tõ sau §¹i héi VI lµ nÒn kinh tÕ
n-íc ta cÇn cã ®äng lùc cña c¬ cÊu ®a së h÷u. Mét c¬ cÊu nh- vËy, mét mÆt
ph¶i khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kh«ng ph¶i quèc doanh ph¸t triÓn, xo¸ bá
nhiÒu lùc c¶n kh«ng ®¸ng cã ®èi víi c¸c thµnh phÇn nµy. MÆt kh¸c còng rµ
so¸t, ®¸nh gi¸ nghiªm tóc b¶n th©n tÝnh hiÖu qu¶, thu hót c¸c nguån lùc ®ang
rÊt cßn h¹n chÕ qu¸ møc cho khu vùc kinh tÕ quèc doanh. H¬n n÷a víi quy
m« hiÖn cã kinh tÕ quèc doanh kh«ng thÓ gi÷ v÷ng trËn ®Þa, ®øng trô vµ tiÕp
tôc ph¸t triÓn trong th-¬ng tr-êng c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t mét c¸ch tÊt
yªó ®Ó t¨ng ®éng lùc cho viÖc t¨ng tèc ph²t triÓn nÒn kinh tÕ m¯ kh«ng “ më
cöa ”, thu hót c²c nguän lùc kh²c cña x± héi vèn dÜ kh«ng thuéc së h÷u cña
Nhµ n-íc. tãm l¹i tõ yªu cÇu cña mét c¬ cÊu kh¸ch quan kh¶ dÜ t¹o ®-îc
®éng lùc vµ tõ yªu cÇu tù th©n cña kinh tÕ quèc doanh, doanh nghiÖp Nhµ
n-íc, chung quy lµ yªu cÇu ph¸t triÓn h¬n n÷a lùc l-îng s¶n xuÊt cña quèc
gia b¾t buéc ph¶i cã sù lùa chän nh- ®-îc gäi lµ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp
Nhµ n-íc. §èi víi kinh tÕ quèc doanh- doanh nghiÖp Nhµ n-íc cæ phÇn ho¸
lµ gi¶ ph¸p cã kh¶ n¨ng t×m thªm vèn ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ vµ t×m thªm nguån
®éng lùc míi ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng thu hiÖu qu¶ ®øng v÷ng trong th-¬ng tr-êng
c¹nh tranh. ChÝnh lµ tõ c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cÇn cã ®-îc sù nhÊt trÝ
cao vÒ sù b¾t buéc cã lùa chän nh- trªn ®©y lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh hµng ®Çu.
Cæ phÇn ho¸ ë n-íc ta ®· ®Æt ra kh¸ sím trong c¸c v¨n b¶n cã tÝnh chÊt chØ
®¹o hµnh ®éng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc (tõ cuèi 1991 vµ liªn tôc
1992, 1993,1994 vµ gÇn ®©y, sau ®¹i héi VIII lµ NghÞ ®Þnh 28/CP, 25/CP)
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
song thùc tÕ triÓn khai kh¸ × ¹ch. Suèt 5 n¨m 1991-1994 chØ chÝnh thøc ®-a
®-îc 5 c«ng ty Nhµ n-íc chuyÓn qua C«ng ty cæ phÇn. HiÖu qu¶ mäi mÆt,
nhÊt lµ t¨ng doanh thu, s¶n xuÊt s¶n l-îng, t¨ng vèn tÝch luü, t¨ng nép ng©n
s¸ch, t¨ng nguèn lao ®éng sö dông, t¨ng thu nh¹p b×nh qu©n c«ng nh©n, t¨ng
tr×nh ®é hiÖn ®¹i vÒ c«ng nghÖ, t¨ng thÞ phÇn trong th-¬ng tr-êng c¹nh tranh
hÇu nh- ®Õn gÊp béi trong c¶ n¨m c«ng ty nµy liªn tôc tõ 3 ®Õn 4 n¨m nay.
Song ng-êi ta vÉn ch-a ®-îc thuyÕt phôc vµ quyÕt t©m chÝnh trÞ vÉn
ch-a ®ñ tÇm, ®ñ ®é thùc thi mét chÝnh s¸ch c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ n-íc
mét b-íc quyÕt ®Þnh th«ng qua cæ phÇn ho¸ mét bé ph¹an ®¸ng kÓ doanh
nghiÖp Nhµ n-íc hiÖn cã trong 2-3 n¨m tíi. Trë ng¹i lín thø hai lµ c¸c chÝh
s¸ch xö lý c¸c lîi Ých cña c¸c bªn liªn quan ®Õn cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp
Nhµ n-íc: Nhµ n-íc, ng-êi lao ®éng t¹i doanh nghiÖp, gi¸m ®èc vµ bé m¸y
qu¶n lý c«ng ty (DNNN). C¸c cæ ®«ng sÏ tham gia c«ng ty cæ phÇn th«ng
qua mua-së h÷u-chuyÓn nh-îng c¸c cæ phiÕu. TiÕp ®Õn viÖc chËm cã thÞ
tr-êng thø cÊp ®Ó l-u th«ng ®-îc c¸c cæ phiÕu còng gãp thªm vµo trî lùc cho
cæ phÇn ho¸. Nh÷ng nguyªn nh©n vÒ c¬ së ph¸p lý, ®iÒu kiÖn kü thuËt...
cu·ng cã ¶nh h-ëng ®Õn tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸. Song cÇn kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò
nhaanj thøc quan ®iÓm vµ quyÕt t©m chÝnh trÞ cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh
s¸ch vÉn lµ nguyªn nh©n c¬ b¶n nhÊt cña t×nh h×nh triÓn khai cæ phÇn ho¸
trong 5-6 n¨m qua còng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tóc ®Èy tiÕn tr×nh nµy trong
thêi gian b¾t buéc tõ nay ®Õn na-m 2000.
Còng cÇn ®¸nh gi¸ ®óng quan ®iÓm cña Nhµ n-íc vÒ kh¸i niÖm cæ
phÇn ho¸ ë ViÖt Nam hiÖn nay kh«ng ph¶i lµ chñ tr-¬ng t- nh©n ho¸. §óng
lµ hai kh¸i niÖm nµy ( cæ phÇn ho¸, t- nh©n ho¸) vÒ logic b×nh th-êng th×
kh«ng cã g× kh¸c nhau c¬ b¶n. Song ë ViÖt Nam t- nh©n ho¸ cã nghÜa lµ
chuyÓn toµn bé hoÆc phÇn chi phèi hoÆc toµn bé doanh nghiÖp q2ua së h÷u
cña c¸c cæ ®«ng kh«ng thuéc ph¹m trï së h-ò c«ng céng-së h÷u Nhµ n-íc.
tr-êng hîp vÒ chñ tr-¬ng ®-îc ghi trong nghÞ quyÕt §Þa héi cña §¶ng vµ c¸c
v¨n b¶n ph¸p quy kh¸c cña Quèc héi, ChÝnh phñ (nh- NghÞ ®Þnh 202/H§BT
n¨m 1992, NghÞ ®Þnh 28/CP vµ NghÞ ®Þnh 25/CP n¨m 1997 vµ c¸c v¨n b¶n
d-íi luËt kh¸c cña c¸c c¬ quan ho¹ch ®Þnh ChÝnh phñ) vÒ cæ phÇn ho¸ th×
kh¸i niÖm nµy cã nghÜa lµ chØ chuyÓn 1 phÇn kh«ng cã ý nghÜa chi phèi cho
c¸c cæ ®«ng ngoµi ph¹m trï së h÷u Nhµ n-íc. Do ®ã khi ®¸nh gi¸ c¸c trë
ng¹i trong viÖc triÓn khai chñ tr-¬ng nµy kh«ng nªn xem yªu cÇu t- nh©n
ho¸ lµ vËt c¶n cña qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸. Trë ng¹i quan träng vÒ nhËn thøc
®¸ng nªu lªn ®Ó kh¾c phôc chÝnh lµ ë quan niÖm kh«ng muèn chuyÓn dï lµ 1
phÇn kh«ng chi phèi së h÷u Nhµ n-íc qua së h÷u cña c¸c cæ ®«ng kh«ng
ph¶i lµ Nhµ n-íc.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
II.Vai trß cña cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc.
Cæ phÇn ho¸ mét sè doanh nghiÖp Nhµ n-íc lµ gi¶i ph¸p quan träng
®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ quèc doanh. §¹i héi §¶ng lÇn thø 6 nhËn ®Þnh
l¹i m« h×nh x· héi chñ nghÜa rót ra nh÷ng bµi häc thµnh c«ng vµ kh«ng thµnh
c«ng, nh×n l¹i thùc tÕ h¬n sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t- b¶n hiÖn ®¹i, ®Æc
biÖt xem xÐt kü ®êi sèng kinh tÕ x· héi ®Êt n-íc ®· kh¼ng ®Þnh ph¶i xo¸ bá
chÕ ®é tËp trung ®èi víi kinh tÕ quèc doanh. Sau ®ã NQTW 3 §¹i héi 6 vµ
quyÕt ®Þnh cña Héi dång bé tr-ëng 1987 ®Æc biÖt tõ n¨m 1989 kinh tÕ quèc
doanh míi thùc sù b-íc ngoÆt sang c¬ chÕ míi. Tuy vËy t×nh h×nh s¶n xuÊt
kinh doanh cña kinh tÕ quèc doanh vÉn ë t×nh tr¹ng v« cïng khã kh¨n biÓu
hiÖn rá ë c¸c mÆt:
1. NhiÒu xÝ nghiÖp Nhµ n-íc ch-a x¸c ®Þnh ®-îc vÞ trÝ trong nÒn kinh tÕ:
chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr-êng nhiÒu xÝ nghiÖp vÉn lóng tóng ch-a x¸c
®Þnh ®-îc ph-¬ng h-íng s¶n xuÊt, ch-a cã ph-¬ng ¸n, s¶n phÈm ch-a t×m
®-îc chç ®øng trªn thÞ tr-êng.
2. T×nh tr¹ng thiÕu vè trong s¶n xuÊt kinh doanh phæ biÕn, trong khi hµng
ho¸ bÞ ø ®äng, kh«ng n¬i tiªu thô dÉn tíi ®×nh trÖ. ViÖc chiÕm dông vèn
lÉn nhau trµn lan, mang tÝnh chÊt d©y chuyÒn. N¨m 1989 tån kho c¶ n-íc
lªn ®Õn 1000 tû ®ång. Tæng sè nî ph¶i thu cña kinh tÕ quèc doanh lªn tíi
10.450,7 tû ®ång vµ tæng sè nî ph¶i tr¶ lµ 8.456,6 tû. XÝ nghiÖp nî ng©n
s¸ch, nh-ng ng©n s¸ch l¹i nî xÝ nghiÖp-xÝ nghiÖp nî ng©n hµng cã ®Õn
50% tæng sè nî lµ qu¸ h¹n vµ ngoµi ®Þnh møc.
3. T×nh tr¹ng lao ®éng thiÕu viÖc lµm nghiªm träng, c«ng suÊt thiÕt bÞ m¸y
mãc sö dông qu¸ thÊp- Cã xÝ nghiÖp cã tíi 30% tæng sè c«ng nh©n kh«ng
cã viÖc. Cã xÝ nghiÖp nh- Liªn hiÖp m«t« xe ®¹p Thµnh phè Hå ChÝ Minh
ph¶i cho 2280 c¸n bé c«ng nh©n nghØ viÖc.
T×nh tr¹ng ®ã dÉn ®Õn ®êi sèng c«ng nh©n rÊt khã kh¨n do tiÒn l-¬ng bÞ
gi¶m. N¨m 1990 -íc gi¶m kho¶ng 40% so víi 1989
4. ThiÕt bÞ m¸y mãc c«ng nghÖ l¹c hËu thua xa so víi thÕ giíi. N¨ng suÊt
chÊt l-îng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt thÊp trong khi hao phÝ vËt chÊt l¹i lín.
Nguyªn nh©n gèc cña t×nh tr¹ng trªn lµ do chóng ta bÞ trãi qu¸ chÆt vµo
gi²o ®iÒu “ së h÷u quèc doanh l¯ së h÷u cña to¯n d©n “ v¯ do ®â nh÷ng
ng-êi lµm viÖc trong c¬ së quèc doanh ®Òu lµ chñ së h÷u cña xÝ nghiÖp. Trªn
thùc tÕ th× c«ng nh©n viªn lao ®éng theo sù ®iÒu hµnh cña gi¸m ®èc-lµ ng-êi
®¹i diÖn cho Nhµ n-íc - nªn c¶m thÊy m×nh ch¼ng kh¸c g× ng-êi lµm thuª,
cßn gi¸m ®èc Nhµ n-íc giao nhµ m¸y (hoÆc giao vèn) víi tr¸ch nhiÖm qu¶n
lý ®iÒu hµnh b¶o ®¶m b¶o tån vµ ph¸t triÓn xÝ nghiÖp (hoÆc vèn) th× còng chØ
lµ ®-îc giao quyÒn sö dông chø kh«ng ph¶i lµ giao cho ®-îc -uyÒn së h÷u,
vµ xÐt kü th× còng kh«ng kh¸c g× ®-îc Nhµ n-íc thuª. Do ®ã tuy nhÊn m¹nh
mäi ng-êi lao ®éng trong xÝ nghiÖp ®Òu lµ chñ nh-ng thùc tÕ lµ v« chñ. §iÒu
®ã dÉn ®Õn c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý kh«ng g¾n ®-îc tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, th¸i
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
®é nhiÖt t×nh lao ®éng, c¬ cÊu lîi Ých chung vµ rieng còng kh«ng g¾n bã víi
nhau, sù liªn minh liªn kÕt víi nhau thiÕu chÆt chÎ.V× vËy nh-ng biÓu hiÖn cña
t×nh tr¹ng khã kh¨n nãi trªn cña kinh tÕ quèc doanh lµ khã tr¸nh khái.
§Ó tho¸t khái t×nh tr¹ng ®ã cÇn cã mét h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ míi
cho xÝ nghiÖp Nhµ n-íc mµ h×nh thøc kh¶ thi lµ cæ phÇn ho¸ xÝ nghiÖp Nhµ
n-íc hoÆc chuyÓn c¸c xÝ nghiÖp Nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn Nhµ n-íc.
ChuyÓn thµnh C«ng ty cæ phÇn, Nhµ n-íc doanh nghiÖp sÏ cã nhiÒu chñ së
h÷u nh-ng th«ng qua viÖc n¾m c¸c cæ phiÕu mµ tÝnh chÊt cña chñ së h÷u
®-îc “®Ých thùc ho²” c° vÒ quyÒn h³n, tr²ch nhiÖm v¯ lîi Ých. §Ó ®°m b°o
quyÒn chñ së h÷u theo phÇ vèn ®ãng gãp c¸c cæ ®«ng nµy t¸ch yÕu ®ßi hái
ph¶i cã mét c¬ cÊu tæ chøc còng nh- nh÷ng quy ®Þnh vÒ luËt ph¸p vµ ®iÒu lÖ
cho mäi cæ ®«ng ph¶i ho¹t ®äng ®óng theo nh÷ng nguyªn t¾c theo luËt ®Þnh
cïng nh÷ng cam kÕt theo ®iÒu lÖ. T- c¸ch gi¸m ®èc vµ bé m¸y ®iÒu hµnh cña
c«ng ty ®· rá rµng h¬n so víi xÝ nghiÖp quèc doanh-gi¸m ®èc thay mÆt Nhµ
n-íc nh-ng víi t- c¸ch lµ mét cæ ®«ng ®-îc héi ®oßng qu¶n trÞ vµ cæ ®«ng
tÝnh nhiÑem còng sÏ kh¸c víi vai trß tr-íc ®©y ®-îc Nhµ n-íc giao quyÒn sö
dông vµ lµm viÖc víi t- c¸ch nh- mét viªn chøc Nhµ n-íc. Nh÷ng ng-êi lao
®éng, do cã cæ phÇn, trë thµnh nh÷ng chñ së h÷u ®Ých thùc vµ sÏ cã quyÒn,
tr¸ch nhiÖm vµ lîi Ých cô thÓ, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho hä g¾n bã thËt sù víi
ho¹t ®éng cña c«ng ty.
VËy lµ C«ng ty cæ phÇn Nhµ n-íc ®· t¹o ra sù thay ®æi ®¸ng kÓ trong
c¬ cÊu tæ chøc n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cu¶ mäi ng-êi lµm viÖc trong
C«ng ty h¬n; v× quyÒn lîi thiÕt thùc mµ g¾n bã víi ho¹t ®éng c«ng ty h¬n.
ChÝnh ®iÒu nµy ®· cho phÐp c«ng ty cã thÓ kh¾c phôc ®-îc nh÷ng khã kh¨n
nhiÒu mÆt vÒ vèn, vÒ c¶i tiÐn kû thuËt, vÒ viÖc lµm, chÊt l-îng hiÖu qu¶ kinh
doanh cña c«ng ty. T¸c ®éng cña c«ng ty cæ phÇn Nhµ n-íc bao hµm ®Çy ®ñ
néi dung tÝch cùc thóc ®Èy nhiÒu mÆt tiÕn bé x· héi nh- C«ng ty cæ phÇn.
§øng vÒ mét khÝa c¹nh nµo ®ã mµ kh¶o s¸t, chóng ta thÊy t¸c ®äng cña C«ng
ty cæ phÇn Nhµ n-íc cßn cao h¬n, ®¹t ®-îc nh÷ng kÕt qu¶ cao h¬n tèt ®Ñp
h¬n.
XÐt vÒ mÆt huy ®éng vèn C«ng ty cæ phÇn Nhµ n-íc cã kh¶ n¨ng huy
®éng ®-îc l-îng vèn lín h¬n cña x· héi, do Nhµ n-íc cã thÓ ®Çu t- thªm, do
nh©n d©n cã lßng tin h¬n, v× khi gãp vèn vµo c¸c doang nghiÖp nµy ch¾c
ch¾n tr¸nh ®-îc sù bÞp bîm, chôp giËt vµ còng cã kh¶ n¨ng tr¸nh ®-îc rñi ro
nhiÒu h¬n khi ®Çu t- vµo c¸c xÝ nghiÖp ë c¸c thanhf phÇn t- nh©n. Dùa vµo
Nhµ n-íc, c¸c c«ng ty nµy cßn cã kh¶ n¨ng tranh thñ ®-îc vèn ®Çu t- cña
bªn ngoµi qua liªn doanh, liªn kÕt, hoÆc vay nî.
Cã nguån vèn tËp trung lín th× C«ng ty cæ phÇn Nhµ n-íc còng cã kh¶
n¨ng tranh thñ ¸p dông ®-îc khoa häc kû thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i h¬n. Dùa
vµo Nhµ n-íc qua viÖc t×m hiÓu kh¶o s¸t cña c¸c viÖn nghiªn cøu cña Nhµ
n-íc, cã thÓ n¾m b¾t ®-îc nh÷ng kû thuËt cña n-íc nµo tiªn tiÕn h¬n,
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
chuyªn gia cña c¸c n-íc nµo xuÊt s¾c h¬n, cã kh¶ n¨ng viªn trî gióp ®ì h¬n,
®Ó xin nhËp vµ øng dông.
Nhµ n-íc cã kh¶ n¨ng rót vèn cña c¸c C«ng ty cæ phÇn qua viÖc b¸n
cæ phiÕu, thu l-äi tøc cæ phiÕu vµ l·i cña ng-êi lao ®éng vay mua cæ phiÕu,
cïng bá vèn ®Çu t- thªm ®Ó thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp míi kû thuËt tiÐn
tiÕn hiÖn ®³i, ®²p øng nhu cÇu x©y dùng: “nh÷ng xÝ nghiÖp cèt lái, rêng cét
cña nÒn kinh tÕ b¶o ®¶m gi÷ v-ìng vµ möo réngvai trß chñ ®¹o cña nÒn kinh
tÕ quèc doanh. §iÒu nµy cßn t¹o ra kh¶ n¨ng lµm biÕn ®æi nhanh c¬ cÊu kinh
tÕ phï hîp víi ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cña ®Êt n-íc, tõ ®ã còng thóc ®Èy sù
ph©n c«ng l¹i lao ®éng tèt h¬n.
Víi vèn lín kû thuËt tiªn tiÕn l¹i cã c¬ chÕ qu¶n lý kÝch thÝch ®-îc tin
thÇn h¨ng say lao ®éng v× g¾n bã quyÒn lîi víi doanh nghiÖp nªn C«ng ty cæ
phÇn Nhµ n-íc còng sÏ cè g¾ng phÊn ®Êu tiÕt kiÖm, b¶o vÖ tèt tµi s¶n, ®¹t
®-îc n¨ng suÊt chÊt l-¬ng hiÖu qu¶ cao h¬n. Hµng ho¸ cña doang nghiÖp
còng tiªu thô tr«i ch¶y h¬n ®¶m b¶o cho c«ng viÖc lµm ¨n t¨ng h¬n.
XÐt vÒ mÆt liªn kÕt, hîp t¸c C«ng ty cæ phÇn Nhµ n-íc còng cã -u thÕ
h¬n. Do c«ng suÊt thiÕt bÞ tèt, m¹nh nªn cong ty cã thÎ cã lùc hæ trî cho c¸c
xÝ nghiÖp kh¸c. Do s¶n xuÊt cÇn cã nh÷ng nguyªn liÖu s¬ chÕ, nh÷ng phô
liÖu hoÆc nh÷ng bé phËn phô cña s¶n phÈm hoÆc cã nh÷ng kh©u cã thÓ gia
c«ng cÇn cã nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt nhá phôc vô vµ th-êng c¸c c¬ së nµy vÒ
mÆt t©m lý còng dÔ dµng tham gia víi C«ng ty cæ phÇn Nhµ n-íc h¬n lµ víi
c«ng ty t- nh©n hoÆc c¸c xÝ nghiÖp Nhµ n-íc. C¸c thµnh viªn cña C«ng ty cæ
phÇn Nhµ n-íc cßn cã thÓ gãp vèn ®Ó thµnh lËp ra mét ccong ty míi vµ thùc
tÕ ®· t¹o ra mét liªn minh, bao gåm c¸c ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n ë nhiÒu ngµnh,
nhiÒu ®Þa ph-¬ng kh¸c nhau. Nhê c¸c thµnh viªn ®-îc tr¶ ra trªn mét kh«ng
gian réng vµ cã ng÷ng kh©u liªn kÕt s¶n xuÊt ra sanr phÈm chÝnh nªn cßn t¹o
ra ®-îc mét hÖ thèng thu nhËp, xö lý th«ng tin kinh tÕ cã ®é tin cËy cao, rÊt
cã l-äi cho ho¹t ®éng kinh doanh. XÐt vÒ mÆt lîi Ých, C«ng ty cæ phÇn Nhµ
n-íc còng g¾n ®-îc lîi Ých chung víi lîi Ých riªng h¬n lµ cc«ng ty t- nh©n vµ
h-on c¶ xÝ nghiÖp Nhµ n-íc. NÕu lîi Ých t- nh©n th-êng ®i tr¹ch lîi Ých x·
héi vµ xÝ nghiÖp Nhµ n-íc ch-a b¶o ®¶m tèt ®-îc sù g¾n bã lîi chung víi lîi
Ých riªng lîi Ých chung víi lîi Ých c¸ nh©n th× C«ng ty cæ phÇn Nhµ n-íc l¹i
b¶o ®¶m ®-îc lîi Ých chung vµ lîi Ých riªng thËt sù g¾n bã vµ phô thuéc lÉn
nhau. Cã trêng hîp c«ng ty t- nh©n cã thÓ bÊt chÊp l-äi Ých chung, c«ng nh©n
viªn chøc xÝ nghiÖp Nhµ n-íc cã thÓ cã th¸i ®é thê ¬, thiÕu tr¸ch nhiÖm ®èi víi
ho¹t ®éng vµ v©n m¹nh cña xÝ nghiÖp. ChÝnh do nh÷ng -u viÖt cña C«ng ty cæ
phÇn Nhµ n-íc nh- vËy nªn trong chiÕn l-îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi ®Õn n¨m 2000 do §³i héi lÇn thø VII th«ng qua ®± ghi: “më réng dÇn c²c
h×nh thøc doanh nghiÖp cå phÇn trong khu vùc quèc doanh”
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
III/Mét sè mét vÊn ®Ò vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc
1/ Cæ phÇn ho¸- nh»m gãp phÇn s¾p xÕp l¹i vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
tÕ- x· héi khu vùc kinh tÕ Nhµ n-íc
NghÞ quyÕt ®¹i héi VII, VIII cña §¶ng x¸c ®Þnh c¸ch xö lý khu vùc
kinh tÕ quèc doanh theo ®óng híng: “B°o ®°m kinh tÕ quèc doanh câ hiÖu
qu¶, n¾m v÷ng nh-ng lÜnh vùc, ngµnh then chèt ®Ó ph¸t triÓn vai trß chØ ®¹o
trong kinh tÕ” Do ®â, viÖc cå phÇn ho² mét sè doanh nghiÖp Nh¯ níc ph°i
®i tõ viÖc ®iÒu chØnh hîp lý vai trß cña nÒn kinh tÕ quèc doanh trong c¬ cÊu
kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ s¾p xÕp, hoµn thiÖn viÖc qu¶ lý ®Ó n©ng cao hiÖu
qu¶ kinh tÕ x· héi
Cæ phÇn ho¸ mét bé phËn trong khu vùc kinh tÕ Nhµ n-íc, cÇn thiÕt ph¶i
thèng nh¸t nhËn thøc vÒ vai trß quan trong cña nã trong giai ®o¹n hiÖn nay:
- B¶o ®¶m c¸c c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ;
- §¶m nhËn c¸c nhiÖm vô mµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cha thay thÕ
®-îc(c¬ së h¹ tÇng, vËn t¶i miÒn nói, cung cÊp muèi miÒn nói...);
- §¶m nhËn c¸c nhiÖm vô ®Æc biÖt (in tiÒn, s¶n xuÊt vò khÝ...);
- Lµm nßng cèt ®æi míi c«ng nghÖ (chi phÝ lín, chÊt x¸m cao...);
- Tiªn phing trong lîi Ých x· héi.
§ång thêi nhËn d¹ng ®óng thùc tr¹ng vµ ph©n lo¹i chÝnh x¸c doanh
nghiÖp quèc doanh víi nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau, ®Ó t×m b-íc ®i thùc tÕ
thÝch hîp.
Cã thÓ dùa vµo 3 c¸ch ph©n lo¹i doanh nghiÖp Nhµ n-íc:
Dùa vµo hiÖu qu¶:
- Doanh nghiÖp s¶n xuÊt - kinh doanh æn ®Þnh vµ cã l·i.
- Doanh nghiÖp s¶n xuÊt - kinh doanh ®ang gÆp khã kh¨n.
- Doanh nghiÖp s¶n xuÊt - kinh doanh thua lç.
Dùa vµo tÇm quan träng vµ hiÖu qu¶:
- Doanh nghiÖp quan träng vµ kinh doanh cã hiÖu qu¶.
- Doanh nghiÖp quan träng vµ kinh doanh kh«ng hiÖu qu¶.
- Doanh nghiÖp kh«ng quan träng vµ kinh doanh cã hiÖu qu¶.
- Doanh nghiÖp kh«ng quan träng vµ kinh doanh kh«ng hiÖu qu¶.
Dùa vµo cÊu tróc vèn:
- Doanh nghiÖp Nh¯ níc “thuÇn khiÕt” (®¬n th¯nh phÇn);
- Doanh nghiÖp Nhµ n-íc hçn hîp (®a thµnh phÇn).
KÕt hîp c¶ 3 c¸ch ph©n lo¹i, viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc
tr-íc hÕt ®-îc tiÕn hµnh trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc hçn hîp, chuyÓn
tÊt c¶ c¸c xÝ nghiÖp quèc doang nµy sang C«ng ty cæ phÇn vµ tr-íc hÕt trong
c¸c doanh nghiÖp t- nh©n cã hiªô qu¶. Tuú theo møc ®é tÇm quan träng cña
doanh nghiÖp ®ã mµ Nhµ n-íc duy tr× tû lÖ phÇn vèn cña m×nh, nÕu d«i ra th×
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
b¸n cho c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ nh©n d©n. CÇn kh¼ng ®Þnh r»ng h×nh thøc
tæ chøc vµ qu¶n lý theo d¹ng C«ng ty cæ phÇn lµ mét thµnh tùu v¨n minh cña
nh©n lo¹i. C«ng ty cæ phÇn ®-îc qu¶n lý theo nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau, nã
ph¶n ¶nh 3 vÊn ®Ò then chèt cña quan hÑ s¶n xuÊt: sù rá rµng vÒ chÕ ®é së
h÷u, c¬ chÕ qu¶n lý vµ c¬ chÐ ph©n phèi. Ba vÊn ®Ò ®ã l¹i ®-îc giµn tr¶i mét
c¸ch thèng nhÊt vµ biÖn chøng trong qu¸ tr×nh tæ chøc vµ qu¶n lý c«ng ty:
§¹i héi cæ ®«ng
Héi ®ång qu¶n trÞ
Ban kiÓm so¸t
Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh
2/ C¸c yªu cÇu cña cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc.
a, Cæ phÇn ho¸ ph¶i xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp Nhµ
n-íc nh»m:
-Huy ®éng thªm vèn cña c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi cña doanh nghiÖp
®Ó ®Çu t- möo réng ngµnh nghÒ, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ.
-T¹o thªm viÖc lµm, ph©n c«ng l¹i lao ®éng.
-Ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
-T¨ng thªm kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
-T¨ng tÝh luü cho doanh nghiÖp, ®ãng gãp cho ng©n s¸ch vµ thu nhËp
ng-êi lao ®éng.
b, Cæ phÇn ho¸ lµm cho tiÒm lùc kinh tÕ cña Nhµ n-íc ngµy cµng t¨ng thªm,
hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nµy ngµy cµng n©ng cao gãp phÇn ®Èy
m¹nh c«ng nghiÖp, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa.
c,Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc ph¶i g¾n liÒ víi chi phÝ qu¶n lý®Ó t¹o
®éng lùc ph¸t huy m¹nh h¬n vai trß lµm chñ vµ tinhs n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña
ng-êi lao ®éng trong qu¶n lý doanh nghiÖp.
d, Cæ phÇn ho¸ ph¶i ®¶m b¶o qu¶n lý Nhµ n-íc trªn c¬ së sè cæ phÇn cÇn
thiÕt chi phèi cña Nhµ n-íc t¹i doanh nghiÖp.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3/ §iÒu kiÖn lùa chän doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸.
Thø nhÊt, nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« võa (kh«ng qu¸ lín mµ
còng kh«ng qu¸ nhá). Qu¸ lín khã t×m ®ñ cæ ®«ng. Qu¸ nhá mang tÝnh ch¸t
“kh«ng bà c«ng”. ThÕ n¯o l¯ quy m« võa? ViÖc ph©n lo³i ë møc t¬ng ®èi.
V©n dông kinh nghiÖm cña c¸c n-íc vµo n-íc ta cho thÊy ®Ó tiÕn hµnh cæ
phÇn ho¸ cã hiÖu qu¶ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, cÇn b¶o ®¶m:
- Vèn cæ phÇn võa ®ñ ®Ó sè ng-êi mua cæ phiÕu cho phÐp b¸n hÕt cæ phiÕu
cña doanh nghiÖp. §iÒu nµy ®Æt ra vÊn ®Ò khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ ph¶i
dù tÝnh ®-îc sè l-îng cæ phiÕu b¸n ra cÇn thiÕt.
Thø hai, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh kh«ng n»m trong danh môc
Nhµ n-íc cÇn ®Çu t- 100% vèn.
Thø ba, nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n-íc lµm ¨n cã l·i thùc, hoÆc tr-íc
m¾t tuy kh«ng cã l·i, gÆp khã kh¨n, song cã thÞ tr-êng æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn,
høa hÑn mét t-¬ng lai tèt ®Ñp.
4/ C¸c b-íc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc.
Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ bao gßm 4 b-íc sau ®©y:
B-íc 1: ChuÈn bÞ cæ phÇn ho¸.
B-íc 2: X©y dùng ph-¬ng ¸n doanh nghiÖp.
B-íc 3: DuyÖt vµ triÓn khai thùc hiÖn cæ phÇn ho¸.
B-íc 4: Ra m¾t C«ng ty cæ phÇn, ®¨ng ký kinh doanh.
Sau ®©y lµ nh÷ng néi dung chÝnh cña c¸c b-íc.
B-íc 1: ChuÈn bÞ cæ phÇn ho¸ :
ViÖc chuÈn bÞ gåm 2 nhãm c«ng viÖc chÝnh.
A. H×nh thµnh ban chØ ®¹o Bé, ®Þa ph-¬ng vµ lùa chän doanh nghiÖp
thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ thuéc ngµnh, ®Þa ph-¬ng:
1) Ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ ( theo quyÕt ®Þnh
548/TTg ngµy 3/8/1996 cña Thñ t-íng ChÝnh phñ ).
2) Nghiªn cøu c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó lùa chän doanh nghiÖp, bé phËn doanh
nghiÖp ®-a ra cæ phÇn ho¸.
3) Thèng nhÊt víi c¸c ngµnh quyÕt ®Þnh doanh nghiÖp, bé phËn doanh
nghiÖp cæ phÇn ho¸ ( lËp danh s¸ch theo mÉu quy ®Þnh göi Ban chØ ®¹o
TW cæ phÇn ho¸ vµ Bé tµi chÝnh ).
Danh s¸ch c¸c lo¹i doanh nghiÖp cÇn chia lµm 2 lo¹i:
-Lo¹i cã vèn Nhµ n-íc tõ 3 tû ®ång trë xuèng;
-Lo¹i cã vèn trªn 3 tû ®ång theo quyÕt to¸n t¹i thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸.
4) C¸c doanh nghiÖp ®-îc lùa chän cæ phÇn ho¸ phair ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu
kiÖn quy ®Þnh t¹i ®iÒu 7, NghÞ ®Þnh 28/CP ngµy 7/5/1996 cña ChÝnh phñ.
5) Th«ng b¸o cho tõng doanh nghiÖp ®-îc lùa chän cæ phÇn ho¸.
6) Ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban cæ phÇn ho¸ t¹i doanh nghiÖp vµ thùc hiÖn
tËp huÊn cho Ban cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp vµ c¸c c¸n bé liªn quan.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
B. ë c¸c doanh nghiÖp ®-îc lùa chän cæ phÇn ho¸ ph¶i thùc hiÖn c¸c
c«ng viÖc sau:
1)Ban cæ phÇn ho¸ t¹i doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc:
*Tuyªn truyÒn, phæ biÕn gi¶i thÝch chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch vÒ cæ phÇn ho¸.
*ChuÈn bÞ c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn kinh tÕ – tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp .
*LËp dù to¸n chi phÝ cho quy tr×nh cæ phÇn ho¸ .
*KiÓm kª tµi s¶n, vËt t-, tiÒn vèn, c«ng nî ...cña doanh nghiÖp.
2)NhiÖm vô cña Gi¸m ®èc doanh nghiÖp:
*Ký hîp ®ång víi c¬ quan kiÓm to¸n hîp ph¸p ®Ó kiÓm to¸n kÕt qu¶
ho¹t ®éng kinh doanh.
*Tæ chøc thanh to¸n c«ng nî, xö lý vËt t-, tµi s¶n thuéc thÈm quyÒn.
*§¨ng ký kho b¹c më tµi kho¶n nép tiÒn b¸n cæ phÇn ho¸ doanh
nghiÖp.
*Më sæ ®¨ng ký c¸c cæ ®«ng mua cæ phiÕu. §¨ng ký mua Ên chØ t¹i
kho b¹c Nhµ n-íc.
B-íc 2: X©y dùng ph-¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp, bé phËn doanh
nghiÖp.
A. C¸c c«ng viÖc cña Bé chñ qu¶n, UBND TØnh, thµnh phè trùc thuéc
TW, Héi ®ång qu¶n trÞ, Tæng c«ng ty 91 cã nhiÖm vô:
1. ChØ ®¹o ban cæ phÇn ho¸ t¹i doanh nghiÖp tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc néi
bé doanh nghiÖp.
2.Chñ tr×, phèi hîp víi c¸c ngµnh cã liªn quan ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng v-íng
m¾c.
3.TiÕn hµnh thÈm ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp do ban cæ phÇn ho¸ t¹i doanh
nghiÖp tr×nh bµy vµ ra v¨n b¶n tho¶ thuËn gi¸ trÞ doanh nghiÖp.
B. Bé tµi chÝnh ( hÖ thèng Tæng côc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n )
1.KÕt hîp víi c¸c c¬ quan cã liªn quan ®Ó h-íng dÉn doanh nghiÖp gi¶i
quyÕt c¸c c«ng viÖc vÒ ký hîp ®ång víi c¬ quan kiÓm to¸n vµ xö lý tµi chÝnh
v-ît qu¸ quyÒn h¹n cña doanh nghiÖp
2.Ban hµnh c¸c v¨n b¶n ®Þnh gi¸ thùc tÕ cña doanh nghiÖp.
C.Ban cæ phÇn ho¸ t¹i doanh nghiÖp cÇn lµm c¸c c«ng viÖc:
1.LËp ph-¬ng ¸n ( dù kiÕn ) liªn quan ®Õn cæ phÇn ho¸.
2.Phæ biÕn c«ng khai ph-¬ng ¸n ®Ó ng-êi lao ®éng th¶o luËn vµ thèng
nhÊt thùc hiÖn.
3.X¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®Ó b¸o c¸o c¸c cÊp, c¸c ngµnh theo quy
®Þnh ®Ó xÐt duyÖt.
4.LËp ph-¬ng ¸n ®Ó cæ phÇn ho¸.
5.Tæ chøc §¹i héi CNVC ®Ó lÊy ý kiÕn vÒ ph-¬ng ¸n cæ phÇn ho¸.
6.Hoµn chØnh ph-¬ng ¸n.
7.Tr×nh c¬ quan cã thÈm quyÒn xÐt duyÖt ph-¬ng ¸n.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
8.Dù th¶o vµ tr×nh xin quyÕt ®Þnh vÒ ®iÒu lÖ tæ chøc ho¹t ®éng cña c«ng
ty cæ phÇn.
B-íc 3: DuyÖt vµ triÓn khai thùc hiÖn ph-¬ng ¸n cæ phÇn ho¸.
A.NhiÖm vô cña Bé vµ UBND tØnh, thµnh phè trùc thuéc TW
1.XÐt duyÖt ph-¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn Nhµ n-íc
d-íi 3 tû. §èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn trªn 3 tû, b¸o c¸o lªn cÊp trªn
duyÖt.
2.Th¶o luËn víi hÖ thèng Tæng côc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n Nhµ n-íc t¹i
doanh nghiÖp vÒ nh©n sù tham gia Héi ®ång quanr trÞ cña c«ng ty cæ phÇn
(cã l-u ý riªng cho doanh nghiÖp lµ thµnh viªn Tæng c«ng ty 90, trÝch th«ng
t- 90/TTg ngµy 4/3/1994 ).
3.ChØ ®¹o Ban cæ phÇn ho¸ t¹i doanh nghiÖp tæ chøc §¹i héi cæ ®«ng ®Ó
bÇu Héi ®ång qu¶n trÞ vµ th«ng qua ®iÒu lÖ cña c«ng ty.
4.Ban hµnh quyÕt ®Þnh chuÈn doanh nghiÖp Nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ
phÇn theo thÈm quyÒn;
B.Héi ®ång qu¶n trÞ cña Tæng c«ng ty 91: Cã c¸c nhiÖm vô:
1.B¸o c¸o ph-¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ lªn cÊp trªn phª duyÖt theo quy ®Þnh.
2.Thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô nh- c¸c Bé qu¶n lý nªu ë môc 3, môc A, ®iÓm 1,3.
3.Tr×nh Thñ t-íng ChÝnh phñ chuyÓn doanh nghiÖp, bé phËn doanh
nghiÖp theo c«ng ty cæ phÇn.
C.Bé tµi chÝnh ( hÖ thèng Tæng côc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n )
1.B¸n tê cæ phiÕu cho cæ ®«ng theo ®óng quy ®Þnh.
2.Ra quyÕt ®Þnh chuyÓn tµi s¶n, vèn cña doanh nghiÖp Nhµ n-íc thµnh tµi
s¶n, vèn cña c«ng ty cæ phÇn.
D.Ban cæ phÇn ho¸ t¹i doanh nghiÖp:
1.Th«ng b¸o c«ng khai t×nh h×nh tµi chÝnh tr-íc cæ phÇn ho¸;
2.Th«ng b¸o viÖc b¸n cæ phÇn, tæ chøc cho c¸c cæ ®«ng ®¨ng ký mua cæ phiÕu.
3.Tæ chøc b¸n cæ phiÕu vµ nép tiÒn vµo Kho b¹c Nhµ n-íc;
4.B¸o c¸o t×nh h×nh b¸n cæ phiÕu theo ph-¬ng ¸n ®-îc duyÖt;
5.Dù kiÕn nh©n sù vµ xin ý kiÕn nh©n sù tham gia Héi ®ång qu¶n trÞ;
6.TriÖu tËp vµ tæ chøc §¹i héi lÇn 1 c¸c cæ ®«ng;
B-íc 4: Ra m¾t c«ng ty cæ phÇn, ®¨ng ký kinh doanh:
1.Gi¸m ®èc, KÕ to¸n tr-ëng doanh nghiÖp bµn giao cho Héi ®ång qu¶n trÞ
C«ng ty cæ phÇn theo ®óng quy ®Þnh;
2.Héi ®ång qu¶n trÞ hoµn tÊt nh÷ng c«ng viÖc cßn l¹i:
-Xin kh¾c dÊu míi, hép dÊu cò theo quy ®Þnh cña Bé néi vô;
-Lµm thñ tôc chuyÓn quyÒn së h÷u tµi s¶n;
-Tæ chøc ra m¾t c«ng ty, bè c¸o thµnh lËp C«ng ty cæ phÇn theo quy ®Þnh;
3.§¨ng ký kinh doanh theo ®óng quy ®Þnh t¹i ®iÒu 16, N§ 28/CP ngµy
7/5/1996 cña Thñ t-íng ChÝnh phñ.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Trªn ®©y lµ nh÷ng c«ng viÖc chÝnh trong quy tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh
nghiÖp Nhµ n-íc. ViÖc thùc hiÖn tõng c«ng viÖc ®ã kh«ng ®¬n gi¶n, c¨n cø
theo nh÷ng h-íng dÉn cô thÓ cña Nhµ n-íc vÒ cæ phÇn ho¸ ®Ó tiÕn hµnh
thuËn lîi.
IV. Thùc tr¹ng vµ mét sè biÖn ph¸p ®Ó tiÕn hµnh cæ phÇn
ho¸ Nhµ n-íc.
1.Thùc tr¹ng cña cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc.
NhËn râ c«ng ty cæ phÇn lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc kinh tÕ lµ
ph-¬ng thøc kinh doanh phï hîp cã kh¶ n¨ng gióp mét sè l¬n doanh nghiÖp
Nh¯ níc tríc x©y dùng “ qu² tÇm “ - kh¾c phôc nh÷ng lóng tóng, bÊt cËp
khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr-êng, §¶ng vµ ChÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh triÓn khai
thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ ë mét sè ®¬n vÞ. §Õn ngµy 31/12/1998 ®· cã 116 doanh
nghiÖp chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn, cã 19 doanh nghiÖp TW, 90 doanh
nghiÖp ®Þa ph-¬ng vµ 7 doanh nghiÖp thuéc Tæng c«ng ty 91. ChØ trong 6 th¸ng
( 7 - 12 /1998 ) ®· cæ phÇn ho¸ ®-îc 86 doanh nghiÖp Nhµ n-íc.
KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña 16 doanh nghiÖp ®· cæ phÇn ho¸ h¬n 1 n¨m
cho thÊy t¸c dông tÝch cùc vÒ t¨ng ®éng lùc t¹i doanh nghiÖp vµ kh¶ n¨ng
huy ®éng thªm nguån vèn trong x· héi cho yªu cÇu ph¸t triÓn doanh nghiÖp
hoÆc ®æi míi c¬ cÊu doanh nghiÖp Nhµ n-íc.
So víi tr-íc khi cæ phÇn ho¸ th× c¸c chØ tiªu kinh tÕ c¬ b¶n ®Òu t¨ng:
vèn t¨ng 183 %, doanh thu t¨ng 133,5 %, lîi nhuËn sau thuÕ t¨ng 31%, c¸c
kho¶n nép Ng©n s¸ch t¨ng 153,5 %, lao ®éng t¨ng 9 %, thu nhËp b×nh qu©n
t¨ng 29 % vµ gi¸ trÞ cæ tøc t¨ng b×nh qu©n 2,6 % th¸ng, cao gÊp 3 lÇn l·i suÊt
tiÒn göi Ng©n hµng, cã c«ng ty ®¹t 50%/th¸ng ( nh- n-íc m¾m Kiªn Giang).
Riªng c«ng ty ®¹i lý Liªn hiÖp vËn chuyÓn ®· t¨ng vèn gÊp 11 lÇn, t¨ng
doanh thu gÊp 10 lÇn, lao ®éng gÊp 4 lÇn, thu nhËp b×nh qu©n t¨ng 4 lÇn
(ch-a kÓ thu nhËp tõ cæ tøc). C«ng ty c¬ ®iÖn, C«ng ty ViÖt Phong còng cã
kÕt qu¶ t-¬ng tù.
Bèn doanh nghiÖp tr-íc khi cæ phÇn ho¸ gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ viÖc
lµm vµ nî ng©n s¸ch, nh-ng n¨m nay cã nhiÒu tiÕn bé h¬n tr-íc. Tuy thu
nhËp ch-a cao nh-ng cã ®ñ viÖc lµm vµ t-¬ng ®èi æn ®Þnh nªn ng-êi lao
®éng trong c¸c doanh nghiÖp nµy ®Òu yªn t©m. §ã lµ c«ng ty xe kh¸ch H¶i
Phßng, c«ng ty ®ãng tµu thuyÒn B×nh §Þnh, c«ng ty giµy HiÖp An, c«ng ty
®å méc Hµ Néi.
Cã thÓ kÕt luËn r»ng kh«ng ph¶i cæ phÇn ho¸ tù nã sÏ cã hiÖu qu¶ tr-íc
biÕn ®éng cña thÞ tr-êng; song trong mét m«i tr-êng nh- nhau th× doanh nghiÖp
theo m« h×nh cña c«ng ty cæ phÇn ho¸ ho¹t ®éng tèt h¬n ho¹c chÝ its còng
kh«ng kÐm h¬n doanh nghiÖp Nhµ n-íc, t¨ng thùc lùc cña Nhµ n-íc t¹i doanh
nghiÖp, ®ång thêi còng duy tr× ®-îc vai trß chØ ®¹o cña Nhµ n-íc.
2. Mét sè vÊn ®Ò ®Æt ra:
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
KÕt qu¶ ®¹t ®-îc lµ sù cè g¾ng phÊn ®Êu cña c¸c doanh nghiÖp, lµ mét
thµnh qu¶ lín trong ho¹t ®äng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc
thÝch øng víi c¬ chÕ thÞ tr-êng. Tuy vËy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ®· ®-îc ®Æt ra tõ
n¨m 1992 mµ nay míi chØ tiÕn hµnh ®-îc 16 doanh nghiÖp lµ qu¸ chËm ch¹p.
Nguyªn nh©n cña sù chËm ch¹p ®ã lµ:
a)L±nh ®³o c²c Bé, c²c ®Þa ph¬ng cßn “ qu² thËn trãng”. Víi suy
nghÜ viÖc triÓn khai cæ phÇn ho¸ lµ hÕt søc míi mÎ vµ rÊt khã kh¨n, phøc t¹p,
kh«ng c©n nh¾c cÈn thËn sÏ dÉn tíi t×nh tr¹ng ®i chÖch h-íng, tõ dã vÞn vµo
cí “ chËm m¯ ch¾c” nªn thiÕu tÝch cùc chñ ®éng v¯ quyÕt t©m thùc hiÖn.
§ång thêi còng cã t- t-ëng chê ®îi m«i tr-êng ph¸p lý vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch
vÜ m« hoµn thiÖn h¬n. ViÖc chØ ®¹o cña TW còng thiÕu kiªn quyÕt, thiÕu
th-êng xuyªn vµ kh«ng tËp trung nªn kh«ng chØ ë c¸c ®Þa ph-¬ng cã t×nh
tr¹ng ú ¹ch mµ c¸c thµnh phè cã nhiÒu doanh nghiÖp Nhµ n-íc nh- §µ
N½ng, Vòng Tµu, H¹ Long ch-a ®i vµo chØ ®¹o triÓn khai cæ phÇn ho¸.
b)Chñ tr-¬ng thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ tuy ®· cã nh÷ng v¨n b¶n ph¸p quy
thÓ chÕ ho¸, còng ®· cã nh÷ng chØ thÞ, nghÞ ®Þnh bæ sung nh- chØ thÞ 81/TTg
ngµy 4/3/1993, nghÞ ®Þnh 28/CP ngµy 7/5/1996, nh-ng l¹i thiÕu h-íng dÉn vµ
còng cßn nhiÒu ®iÒu ch-a phï hîp. Ch¼ng h¹n ch-a cã tiªu chuÈn ®Þnh râ thÕ
nµo lµ doanh nghiÖp nhá, doanh nghiÖp nµo thuéc diÖn n¾m cæ phÇn 100 %,
thêi ®iÓm thÈm ®Þnh, tr¸ch nhiÖm c¸c c¬ quan h-íng dÉn thùc hiÖn.
c)VÒ mÆt t©m lý, c¸n bé, c«ng nh©n, nh©n d©n còng cßn nhiÒu b¨n
kho¨n, lo ng¹i, ch-a thËt sù yªn t©m. C¸n bé l·nh ®¹o c¸c doanh nghiÖp lo
l¾ng khi chuyÓn sang doanh nghiÖp cæ phÇn th× ®Þa vÞ, quyÒn lîi cña m×nh cã
®-îc b¶o ®¶m kh«ng. NhiÒu c¸n bé rÊt ng¹i chuyÓn v× sî sÏ bÞ vÊt v¶ h¬n,
c¨ng th¼ng h¬n, tr¸ch nhiÖm nÆng nÒ h¬n, ph¶i nç lùc h¬n rÊt nhiÒu míi b¶o
®¶m ®-îc toµn vèn, gi÷ ®-îc nhÞp ®é ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Mét sè
c¸n bé c¬ quan qu¶n lý ngµnh còng lo mÊt quyÒn n¾m vµ chi phèi doanh
nghiÖp, lo bÞ gi¶m sót vÞ trÝ.
C«ng nh©n trong doanh nghiÖp th× b¨n kho¨n vÒ chøc n¨ng ®¶m
nhiÖm, vÒ tr×nh ®é tay nghÒ, thËm chÝ sî mÊt chç lµm ®ång thêi lo l¾ng vÒ
thu nhËp gi¶m, b¨n kho¨n kh«ng biÕt cã lµm chñ ®-îc kh«ng, lµm chñ nhthÕ n¯o hay l³i biÕn th¯nh ngêi l¯m thuª, ngêi l¯m kh«ng cßn thuéc “ biªn
chÕ ” Nh¯ níc dÔ bÞ thiÖt thßi.
Nh©n d©n tr¶i qua thêi kú sèng trong m«i tr-êng bao cÊp, ch-a quen
sö dông ®ång vèn kinh doanh. ChuyÓn qua c¬ chÕ thÞ tr-êng l¹i bÞ cho¸ng
bëi nh÷ng c¸ch lµm ¨n chôp giËt, ®Æc biÖt lµ cuéc ®ç vì cña c¸c quü tÝn dông
trong nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 1990 mµ hËu qu¶ ®Õn nay vÉn ch-a gi¶i quyÕt
xong, ®· lµm mÊt lßng tin vµo viÖc giao vèn cho ng-êi kh¸c. ViÖc gi¶i quyÕt
hËu qu¶ cho cuéc ®æ vì tÝn dông kh«ng triÖt ®Ó, quyÒn lîi cña kh¸ch hµng göi
tiÒn kh«ng ®-îc b¶o vÖ cßn lµm n¶y sinh t©m tr¹ng nghi ngê c¶ kh¶ n¨ng ph¸p
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
luËt b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña c«ng d©n. T×nh tr¹ng t©m lý nµy g©y trë
ng¹i rÊt lín cho viÖc thùc thi cæ phÇn ho¸ nªn cÇn chó ý tÝch cùc khai th«ng.
NhiÒu doanh nghiÖp t- nh©n hiÖn nay còng kh«ng ñng hé cæ phÇn ho¸
doanh nghiÖp Nhµ n-íc. C¸c chñ t- nh©n nµy vèn cã nh÷ng lîi Ých b¸m vµo
quan hÖ lµm ¨n, ®Çu t- liªn doanh víi doanh nghiÖp Nhµ n-íc - thùc ra lµ lîi
dông c¸c s¬ hë, c¸c yÕu kÐm ®Ó mãc ruét c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc - tÊt
nhiªn sÏ lo mÊt phÇn kiÕm ch²c ®îc tríc ®©y “ thËt thuËn lîi ” v¯ “ dÔ d¯ng “.
d)Quy tr×nh lËp vµ xÐt duyÖt ph-¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ ch-a râ rµng,
ch-a æn ®Þnh. Cã tr-êng hîp chØ mét vµi th¸ng lµ hoµn tÊt viÖc lËp vµ duyÖt
ph-¬ng ¸n, cã tr-êng hîp tíi n÷a n¨m hoÆc cã tr-êng hîp ®· bá nhiÒu c«ng
søc, thêi gian ®Ó hoµn tÊt ph-¬ng ¸n, nh-ng råi l¹i kh«ng ®-îc duyÖt.
Thñ tôc ®Ó chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n-íc sang cæ phÇn ho¸ còng cßn
phiÒn hµ, chñ yÕu lµ trong thÈm ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp vµ viÖc x¸c ®Þnh
quyÒn së h÷u tµi s¶n cña c«ng ty kh«ng khèng chÕ thêi gian thÈm ®Þnh vµ
kh«ng ®Þnh râ c¬ quan nµo cã tr¸ch nhiÖm x¸c nhËn quyÒn së h÷u tµi s¶n cña
doanh nghiÖp vµ Nhµ n-íc ®· chuyÓn nh-îng.
3.Mét sè biÖn ph¸p:
§Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh s¾p xÕp vµ ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ n-íc
trong thêi gian tíi cÇn nghiªn cøu vµ ban hµnh m«tj sè chÝnh s¸ch vµ thùc
hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau:
ChÝnh s¸ch hç trî s¾p xÕp vµ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc.
ChÝnh s¸ch xö lý nî nÇn.
X¸c ®Þnh quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm cña ng-êi ®¹i diÖn chñ nî, ®¹i diÖn
ng-êi lao ®éng hoÆc ®¹i diÖn ph¸p nh©n cña doanh nghiÖp ®-a yªu cÇu ph¸
s¶n. Së dÜ cho ®Õn nay sè doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n kh¸ nhiÒu
nh-ng míi cã sè nhá trong ®ã thùc hiÖn quy ®Þnh ph¸ s¶n. Nguyªn nh©n chñ
yÕu lµ kh«ng ai chÞu ®øng ra nép ®¬n lªn toµ ¸n kinh tÕ ®Ò nghÞ cho ph¸ s¶n
theo luËt.
Quy chÕ giao, b¸n, kho¸n, cho thuª nh÷ng doanh nghiÖp nhá.
Ban hµnh nguyªn t¾c c«ng ty ho¸ doanh nghiÖp 100% së h÷u Nhµ n-íc.
KÕt hîp s¾p xÕp theo ngµnh vµ ®Þa ph-¬ng, ®Æc biÖt lµ ngµnh khai th¸c
thuû n«ng, ngµnh l©m nghiÖp, x©y dùng vµ ngµnh c¬ khÝ.
Trong lÜnh vùc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®ang ph¸t sinh
mét sè vÊn ®Ò næi cém cÇn ®-îc th¸o gì ®Ó viÖc cæ phÇn ho¸ diÔn ra theo
®óng tiÕn ®é vµ môc ®Ých ®Ò ra. §ã lµ:
Söa ®æi quy ®Þnh gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr-ëng kh«ng ®-îc mua qu¸ cæ
phÇn -u ®·i b×nh qu©n cña doanh nghiÖp nh»m b¶o ®¶m c«ng t¸c trong
doanh nghiÖp vµ khuyÕn khÝch vai trß tÝch cùc cña gi¸m ®èc trong c«ng t¸c
cæ phÇn ho¸.
Quy ®Þnh 6 l¹i tiªu chÝ ng-êi lao ®éng nghÌo ®-îc mua cæ phÇn tr¶
chËm cho phï hîp. §ång thêi nghiªn cøu ®iÒu chØnh tû lÖ phÇn vèn cña Nhµ
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
n-íc dµnh cho cæ phÇn -u ®·i cho phï hîp víi t×nh h×nh vèn vµ lao ®éng cña
tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp.
Ph©n cÊp cho UBND tØnh vµ thµnh phè trùc thuéc TW vµ c¸n bé ®-îc
quyÒn c¨n cø vµo ý kiÕn cña côc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n Nhµ n-íc t¹i doanh
nghiÖp ®Ó quyÕt ®Þnh nh÷ng tr-êng hîp ®¸nh gi¸ l¹i gi¸ trÞ doanh nghiÖp
thÊp h¬n 10% gi¸ trªn sæ s¸ch ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn Nhµ n-íc
d-íi 10 tû ®ång.
Ban hµnh quy chÕ thÝ ®iÓm b¸n cæ phÇn cho ng-êi n-íc ngoµi vµ lùa
chän 4 ®Õn 5 doanh nghiÖp thÝ ®iÓm b¸n cæ phÇn cho ng-êi n-íc ngoµi trong
n¨m 1999.
C¸n bé, ®Þa ph-¬ng, Tæng c«ng ty ch-a cã doanh nghiÖp Nhµ n-íc cæ
phÇn ho¸ cÇn tæ chøc tham quan häc tËp kinh nghiÖm nh÷ng n¬i ®· lµm cã
kÕt qu¶ ®Ó vËn ®éng doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan liªn quan tÝch cùc h-ëng
øng chñ tr-¬ng nµy.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng II: ChuÈn bÞ cæ phÇn ho¸ ph©n x-ëng s¶n xuÊt
c¬ khÝ cña ViÖn thiÕt kÕ m¸y n¨ng l-îng vµ má.
I.§Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña ViÖn.
1.LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ViÖn thiÕt kÕ m¸y n¨ng
l-îng vµ má.
Th¸ng 6 /1981 tr-íc yªu cÇu ph¸t triÓn c¬ khÝ cña ngµnh than Bé má
vµ than ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp ViÖn maý má trùc thuéc Bé - ®©y lµ tæ chøc
tiÒn th©n cña ViÖn thiÕt kÕ m¸y n¨ng l-îng vµ má ngµy nay. Khi míi ra ®êi
ho¹t ®éng chñ yÕu cña ViÖn lµ tiÕn hµnh song song 2 nhiÖm vô: Nghiªn cøu
khoa häc kü thuËt c¬ khÝ vµ thiÕt kÕ c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt bÞ, dông cô,
c«ng tr×nh c¬ khÝ phôc vô cho s¶n xuÊt ngµnh n¨ng l-îng vµ má.
Th¸ng 10/1988 thùc hiÖn chñ tr-¬ng gi¶m bít c¸c ®Çu mèi trùc thuéc Bé,
ViÖn m¸y má chuyÓn sang trùc thuéc c«ng ty c¬ khÝ má thuéc Bé má vµ than.
Th¸ng 10/1995 theo quyÕt ®Þnh cña Bé n¨ng l-îng ViÖn m¸y má ®-îc
tæ chøc l¹i vµ lÊy tªn lµ ViÖn thiÕt kÕ m¸y n¨ng l-îng vµ má. Tíi nay ViÖn
thiÕt kÕ m¸y n¨ng l-îng vµ má lµ mét ®¬n vÞ trùc thuéc Tæng c«ng ty c¬ khÝ
n¨ng l-îng vµ má, thuéc Bé c«ng nghiÖp.
Dï ®æi tªn, ®æi ®¬n vÞ chñ quan, nh-ng tõ khi ra ®êi tíi nay ViÖn thiÕt
kÕ m¸y n¨ng l-îng vµ má vÉn cã t- c¸ch ph¸p nh©n ®éc lËp, tiÕn hµnh song
song víi 2 nhiÖm vô: nghiªn cøu khoa häc vµ thiÕt kÕ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ
ngµnh ®iÖn than, chñ yÕu lµ phôc vô cho ngµnh ®iÖn than.
2.§Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña x-ëng s¶n xuÊt c¬ khÝ.
HiÖn nay ViÖn thiÕt kÕ m¸y n¨ng l-îng vµ má cã mét x-ëng c¬ khÝ
gåm nhiÒu ph©n x-ëng trùc thuéc quyÒn ®iÒu hµnh s¶n xuÊt cña c¸c phßng
thiÕt kÕ. Theo ph-¬ng ¸n ®æi míi tæ chøc cña ViÖn th× sÏ cã mét x-ëng c¬
khÝ ra ®êi trªn c¬ së x-ëng c¬ khÝ hiÖn nay, vÒ mÆt m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ s¶n
phÈm sÏ kh«ng cã g× thay ®æi, chØ thay ®æi c¸ch thøc qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh
s¶n xuÊt. Theo h-íng ®ã råi ®©y x-ëng c¬ khÝ sÏ cã mét sè ph©n x-ëng riªng
s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng c¬ khÝ ®éc lËp theo c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ vµ ®ßi hái
kü thuËt kh¸c nhau. ViÖc cæ phÇn ho¸ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña Liªn hiÖp sÏ
®-îc tiÕn hµnh tõng b-íc, b¾t ®Çu tõ x-ëng c¬ khÝ. V× vËy cÇn lµm râ mét sè
®Æc ®iÓm kinh tÕ – kü thuËt cña x-ëng.
a)VÒ mÆt quy m« cña x-ëng cã thÓ so s¸nh víi doanh nghiÖp Nhµ
n-íc h¹ng IV vµ h¹ng III, ®iÒu ®ã cã thÓ thÊy râ qua b¶ng so s¸nh c¸c chØ
tiªu sau ®©y:
B¶ng 1- Mét sè chØ tiªu c¬ b¶n trong xÕp h¹ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt, s÷a
ch÷a s¶n phÈm c¬ khÝ.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
C¸c chØ tiªu
H¹ng III
H¹ng IV
1-Vèn s¶n xuÊt kinh doanh
( 1000®)
2-Tr×nh ®é c«ng nghÖ
D-íi 1.000.000
D-íi 600.000
C¬ khÝ, b¸n tù ®éng
C¬ khÝ 100%
D-íi 500
C¬ khÝ, b¸n tù
®éng
D-íi 300
Trong 1 tØnh hoÆc 1
ngµnh
Trong 1 tØnh hoÆc 1
ngµnh
Toµn quèc
3-Sè lao ®éng sö dông
ng-êi
4-Ph¹m vi ho¹t ®éng
X-ëng c¬ khÝ
cña Liªn hiÖp
1.900.000
150
Nguån: C«ng v¨n sè 03/TCNS§T-TT ngµy 1/3/1994 cña Bé c«ng nghiÖp nÆng
b)S¶n phÈm cña x-ëng ®a d¹ng, æn ®Þnh vÒ chñng lo¹i, mang tÝnh truyÒn
thèng chuyªn ngµnh, ch¼ng h¹n: c¸c thiÕt bÞ vËn t¶i má nh- m¸ng cµo, b¨ng tai;
c¸c lo¹i phô tïng cña nã; bóa chÌn; cét chèng lß b»ng kim lo¹i; bét hîp kim BK8
®Ó s¶n xuÊt mòi khoan xoay cÇu, hoÆc dao c¾t kim lo¹i...
c)C«ng nghÖ chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ kh¸ æn ®Þnh, khi cã sù thay ®æi
cÇn thiÕt nµo ®ã th× x-ëng thiÕt kÕ cña Liªn hiÖp hoµn toµn cã kh¶ n¨ng söa ch÷a,
c¶i tiÕn thiÕt kÕ vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt phôc vô cho c¸c yªu cÇu míi. §ßi hái kü
thuËt ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña x-ëng kh«ng cao vÒ ®é chÝnh x¸c, nh-ng
®ßi hái kÕt cÊu ch¾c ch¾n, ®é bÒn cao ®Ó phï hîp víi ®iÒu kiÖn lµm viÖc cã va
®Ëp vµ ma s¸t lín.
d)X-ëng tæ chøc s¶n xuÊt trªn c¬ së c¸c hîp ®ång ®· ký kÕt hoÆc c¸c
®¬n ®Æt hµng cã ®¶m b¶o, cã nghÜa lµ ®· ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng.
§©y lµ mét ®Æc ®iÓm kh¸ quan träng kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ hiÖn
nay. V× vËy cã thÓ nãi Liªn hiÖp hoµn toµn cã kh¶ n¨ng chñ ®éng víi viÖc
x¸c lËp quy m« s¶n xuÊt cña x-ëng; viÖc x¸c ®Þnh quy m« chØ phô thuéc vµo
c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ cña Liªn hiÖp vÒ vèn, nguån nh©n lùc vµ kh¶ n¨ng më
réng thÞ phÇn cña c¸c s¶n phÈm ®ã ( thùc tÕ thÞ phÇn c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®èi
víi ngµnh s¶n xuÊt n¨ng l-îng, má cßn kh¸ lín, s¶n xuÊt néi ®Þa ch-a ®¸p
øng ®-îc nhiÒu, nhÊt lµ nh÷ng s¶n phÈm cã ®Æc tÝnh kü thuËt nªu trªn )
e)§Æc ®iÓm kinh doanh s¶n phÈm c¬ khÝ cña Liªn hiÖp mang tÝnh ®éc
quyÒn kh¸ râ nÐt. §éc quyÒn vÒ s¶n phÈm, Liªn hiÖp cã thÕ m¹nh mµ kh«ng
mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt nµo còng cã ®-îc, ®ã lµ Liªn hiÖp cã x-ëng thiÕt kÕ ®Çu
ngµnh cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt hÇu hÕt c¸c vÊn ®Ò kü thuËt cña s¶n phÈm vµ
c«ng nghÖ chÕ t¹o víi chÊt l-îng cao vµ chi phÝ thÊp. §éc quyÒn vÒ gi¸ s¶n
phÈm, do cã -u thÕ vÒ thiÕt kÕ nªn vÒ mÆt h¹ch to¸n gi¸ thµnh vµ gi¸ b¸n s¶n
phÈm Liªn hiÖp cã kh¶ n¨ng chñ ®éng b¶o ®¶m cho s¶n xuÊt cã l·i vµ c¹nh
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tranh ®-îc víi c¸c ®¬n vÞ trong n-íc, nhÊt lµ víi c¸c s¶n phÈm nhËp ngo¹i
nh- cña Trung Quèc
3.Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh cña ViÖn:
Nh- ®· nãi trªn, ho¹t ®éng kinh doanh cña ViÖn thiÕt kÕ m¸y n¨ng
l-îng vµ má tõ khi thµnh lËp ®Õn nay ®· tr¶i qua nhiÒu biÕn ®éng, thay ®æi.
Tr-íc n¨m 1991 vÒ c¬ b¶n lµ thêi kú bao cÊp vµ khñng ho¶ng sau bao cÊp.
Tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m 1995 lµ thêi kú qu¶ ®é ®æi míi dÇn ®Ó thÝch
nghi ®-îc víi c¬ chÕ míi. Cã thÓ coi tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 1998 lµ nh÷ng
n¨m ho¹t ®éng æn ®Þnh trong c¬ chÕ míi vµ ®Ët ®-îc nh÷ng hiÖu qu¶ cao.
KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ViÖn trong nh÷ng n¨m 1996-1998 nh- sau:
STT
ChØ tiªu
1996
1997
1998
1
Doanh sè
9000000000 10000000000 11000000000
2
Lîi nhuËn
48500000
50000000
55000000
3
Thu nhËp BQ 1000000/n,th 1276000/n,th 1368000/n,th
Nghiªn cøu, kh¶o s¸t c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña ViÖn t«i nhËn thÊy
ho¹t ®éng nghiªn cøu cña ViÖn cã thÕ m¹nh mµ c¸c ®¬n vÞ kh¸c kh«ng cã,
nã cÇn ®-îc duy tr× vµ ph¸t triÓn. Muèn ph¸t triÓn n¨ng lùc nghiªn cøu khoa
häc c«ng nghÖ cña ViÖn kh«ng thÓ ®¬n thuÇn lÊy ho¹t ®«ngj nghiªn cøu nu«i
nghiªn cøu mµ ph¶i biÕn chÊt x¸m ®ã thµnh s¶n phÈm, v× vËy cÇn ph¶i tæ
chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó biÕn c¸c ý t-ëng khoa häc thµnh s¶n
phÈm hµng ho¸. Nh-ng s¶n xuÊt kinh doanh, nhÊt lµ s¶n xuÊt c¬ khÝ trong
giai ®o¹n nµy lµ hÕt søc khã kh¨n, ®ßi hái ph¶i jkhai th¸c ®-îc thÕ m¹nh cña
ho¹t ®éng nghiªn cøu phôc vô cho s¶n xu©t. Do ®ã bµi to¸n ®Æt ra ë ®©y lµ
lµm sao sö dông triÖt ®Î n¨ng lùc m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c¬ së vËt chÊt hiÖn nay
cña ViÖn, t¹o ra s¶n phÈm hµng ho¸ ®Ó hç trî cho c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu
vµ chÝnh c¸c ho¹t ®éng nghiªn c-ó l¹i t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn
víi hiÖu qu¶ ngµy cµng cao. Trong tÊt c¶ mäi yÕu kÐm, nh-îc ®iÓm cña ViÖn
cã thÓ nãi ®iÓm yÕu cña ViÖn lµ vÊn ®Ò nguån vèn vµ sö dông nguån vèn.
§iÓm yÕu ®-¬ng nhiªn nµy ph¸t sinh tÊt yÕu ngay tõ khi ViÖn buéc pahØ
chuyÓn tõ c¬ chÕ cò sang co- chÐ míi vµ sÏ kh«ng cã mét gi¶i ph¸p tiªn tiÕn
nµo cã thÓ kh¾c phôc ®-îc, nÕu kh«ng t¹o nguån vèn míi ®ñ m¹nh kÌm theo
nã lµ mét quyÒn lùc tµi chÝnh ®ñ m¹nh ®Ó c¶i tæ triÖt ®Ó viÖc qu¶n lý tµi
chÝnh cña ViÖn. §©y còng lµ vÊn ®Ò t«i tr¨n trë mong muèn ®em hiÓu biÕt
cña m×nh ®Ó t×m ra mét lêi gi¶i hîp lý cã tÝnh kh¶ thi gãp phÇn cñng cè vµ
ph¸t triÓn ViÖn thiÕt kÕ m¸y n¨ng l-îng vµ má. V× vËy chóng t«i ®i s©u
nghiªn cøu ph-¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ ph©n x-ëng s¶n xuÊt c¬ khÝ cña ViÖn
nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn ®Æt ra hiÖn nay, ®ã lµ: viÖc võa thiÕu vèn
®Çu t- ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt võa ®Ó mét sè l-îng vèn TSC§ kh¸ lín kh«ng
®-îc dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Theo t«i nÕu viÖc cæ phÇn ho¸ ®-îc tiÕn
hµnh th¾ng lîi sÏ ®em ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi cao; mét mÆt t¹o ra s¶n
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
phÈm cho x· héi, khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng s½n cã cña ViÖn; mÆt kh¸c n©ng
cao ®êi sèng, g¾n chÆt quyÒn lîi l©u dµi cu¶ ng-êi lao ®éng vµo sù tån t¹i vµ
ph¸t triÓn cña ViÖn.
II.
Mét sè ®iÒu cÇn thiÕt ®Ó cæ phÇn ho¸.
TÝnh tíi ngµy 31/12/1996 ViÖn thiÕt kÕ n¨ng l-îng vµ má qu¶n lý khèi
tµi s¶n gi¸ trÞ xÊp xØ 2 tû ®ång, trong ®ã cã 1,2 tû trùc tiÕp phôc vô cho viÖc
s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ngµnh n¨ng l-îng vµ má.
T×nh h×nh kinh doanh cña ViÖn nh÷ng n¨m qua ®· ®-îc ph©n tÝch kû ë
phÇn thø nhÊt, ®Ó gióp cho ViÖn cã ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong giai
®o¹n míi, cÇn ph¶i s¾p xÕp l¹i tæ chøc trªn c¬ së ®ã tiÐn hµnh cæ phÇn ho¸
mét bé phËn cña ViÖn, ®ã chÝnh lµ phÇn s¶n xuÊt c¬ khÝ hiÖn nay.
Môc tiªu cña ViÖn tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ còng chÝnh lµ nh÷ng môc
tiªu chung mµ nh÷ng quyÕt ®Þnh cña Nhµ n-íc ®· nªu, nh÷ng ®IÒu quan
träng nhÊt ®Ó thu hót thªm nguån vèn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, ®Çu
t- ®Èy m¹nh s¶n xu¸t c¬ khÝ, cung cÊp c¸c m¸y mãc phô tïng cho ngµnh
n¨ng l-îng vµ má, võa t¹o nguån tµi chÝnh ®Ó duy tr× ®Èy m¹nh ho¹t ®éng
nghiªn cøu cña ViÖn.
Thùc tÕ cña ViÖn hiÖn nay cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn viÖc cæ phÇn
ho¸ tõ c¬ së vËt chÊt ®Õn h-íng s¶n xuÊt kinh doanh, ®éi ngò lao ®éng vµ thÞ
phµn cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc doanh, cô thÓ:
- VÒ ngµnh nghÒ vµ ph-¬ng h-íng kinh doanh: C«ng ty cæ phÇn ®-îc
thµnh lËp tõ viÖc cæ phÇn ho¸ ph©n x-ëng s¶n xu¸t c¬ khÝ cña ViÖn sÏ
tiÐp tôc s¶n xuÊt c¬ khÝ, lµm ra c¸c s¶n phÈm m¸y mãc thiÕt bÞ phôc
vô cho s¶n xuÊt than vµ ®iÖn, c¸c lo¹i phô tïng thay thÕ. Ph-¬ng
h-íng ph¸t triÓn lµm më réng thÞ phÇn lµm ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt
n¨ng l-îng vµ má vÒ c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt bÞ phï hîp v¬i trßnh ®é
kû thuËt c«ng nghÖ khai th¸c cña n-íc ta trong vµi thËp kû tíi.
- C¬ së vËt chÊt cña ViÖn hiÖn nay cã trô së giao dÞch n»m ngay trªn
mÆt ®-êng Quèc lé 6 tõ Hµ Néi lªn Hoµ B×nh, cã khu vùc s¶n xuÊt c¬
khÝ riªng víi diÖn tÝch trªn 5000m2 trong ®ã cã h¬n 1000m2 nhµ
x-ëng.
- Vèn s¶n xuÊt c¬ khÝ cña ViÖn hiÖn nay cã trªn1,2 tû ®ång víi mét
giµn m¸y mãc, thiÐt bÞ t-¬ng ®-¬ng víi mét doanh nghiÖp c¬ khÝ h¹ng
ba, hµng n¨m lµm ra khèi s¶n l-îng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ trªn 10 tû
®ång.
- §éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n ®Çu ngµnh vÒ kû thuËt, c«ng
nghÖ vµ thiÕt kÕ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ n¨ng l-îng vµ má; x¸c ho¹t
®onbgj nghiÖp vô ®· cã mét vµi kinh nghiÖm trong c¬ chÕ thÞ tr-êng tõ
1991 ®Õn nay
20
.PDF 
31 
10048 
40 
