Tài liệu Một số kinh nghiệm làm thu hút bạn dọcđến với thư viện trường th thiết ống 1

1. MỞ ĐẦU 1.1. Lí do chọn đề tài: Trong lịch sử tồn tại của mình, thư viện trường học từ lâu đã khẳng định được chỗ đứng trong việc giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh các trường phổ thông. Thư viện trường học là bộ phận không thể thiếu trong việc hình thành môi trường văn hóa học đường, khơi nguồn và thỏa mãn những nhu cầu về thông tin, tri thức của thầy cô giáo và học sinh. Đối với HS, nếu làm tốt công tác thư viện trường học sẽ tạo ra một môi trường giáo dục vô cùng thuận lợi để từ đó các em tự rèn luyện tính độc lập, tư duy và thói quen tự học. Qua các tác phẩm mà các em đã đọc, các em sẽ được tiếp cận với trí tuệ, công sức của các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu văn hóa, giáo dục. Cũng qua đó, hình thành cho các em tình cảm đúng đắn, giúp các em hiểu thêm về con người, về đất nước, về cuộc sống, Song thực trạng học sinh đến thư viện đọc sách, báo với niềm đam mê tìm tòi, học hỏi còn hạn chế, chủ yếu chỉ mới thu hút số ít học sinh giỏi có lòng ham mê đọc sách, báo và một số ít thích đọc các loại truyện mang tính giải trí, hay học sinh chỉ đến thư viện sau những buổi giới thiệu sách mới. Học sinh chưa có phương pháp đọc sách, chưa thấy hết giá trị, tầm quan trọng của từng cuốn sách và ảnh hưởng của việc đọc sách báo đối với việc học tập của mình. Trăn trở trước thực trạng đọc sách như trên và trước tình hình chung của xã hội hiện nay là sự phát triển của báo hình và Internet, việc đọc sách, báo của các em học sinh bị sao nhãng cộng với việc đọc sách không đúng mục đích, không phù hợp với lứa tuổi như: các em chỉ thích xem tranh xem hình chứ không đọc, không hiểu nội dung sách nói gì. Tất cả những yếu tố trên không những ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến tâm hồn của các em học sinh. Xuất phát từ ý nghĩa đó, cũng như tìm hiểu thực tiễn, thực trạng công tác phục vụ bạn đọc ở trường tôi, từ đó tôi đã rút ra được: “Một số biện pháp chỉ đạo nhằm thu hút bạn đọc đến thư viện trường tiểu học Thiết ống I ” để làm đề tài nghiên cứu của mình. Các biện pháp mà bản thân đưa ra ở đây đã được thực hiện có hiệu quả ở trường tiểu học Thiết ống I - Bá Thước, góp phần cho việc nâng cao chất lượng dạy và học của nhà trường ngày càng tốt hơn. 1.2. Mục đích của đề tài : - Tìm hiểu thực trạng về ý thức, nhu cầu đọc sách của GV và học sinh trường Tiểu học Thiết Ống 1. 1 - Đề ra một số biện pháp nhằm phục vụ yêu cầu giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh góp phần nâng cao chất lượng toàn diện từ đó xây dựng thói quen đọc sách cho bạn đọc. Rút ra những bài học kinh nghiệm cho bản thân trong quá trình chỉ đạo học sinh đến với thư viện nhà trường. 1.3. Đối tượng nghiên cứu : - Các biện pháp chỉ đạo nhằm thu hút học sinh trường tiểu học Thiết Ống 1 đến với thư viện. 1.4. Phương pháp nghiên cứu : - Phương pháp điều tra , thu thập thông tin và xử lý số liệu. - Phương pháp thống kê. - Phương pháp thuyết trình. - Phương pháp biểu dương, khen thưởng. 2 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM. 2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN. Bạn đọc là một bộ phận không thể thiếu trong các yếu tố tạo thành thư viện. Vốn tài liệu chỉ thực sự phát huy được giá trị khi nó được bạn đọc sử dụng. Phục vụ bạn đọc là mục tiêu cuối cùng của bất bật kỳ một thư viện nào. Hoạt động của thư viện nhằm thu hút, tuyên truyền giới thiệu và đưa ra phục vụ các dạng tài liệu, giúp đỡ người tới thư viện trong việc lựa chọn và sử dụng tài liệu một cách thích hợp. Công tác này được tiến hành bởi sự kết hợp các quá trình liên quan chặt chẽ với nhau của việc phục vụ đọc, mượn tài liệu, phục vụ thông tin tra cứu. Bên cạnh đó, trong thực tế , các em học sinh tiểu học có nhu cầu đọc sách rất lớn. Tuy nhiên, do nhận thức của các em còn hạn chế nên khả năng lựa chọn, phân tích chưa tốt. Nếu thư viện tổ chức cho học sinh tiếp xúc với những cuốn sách có tư tưởng tốt thì sẽ để lại những ấn tượng tốt đẹp và lâu dài, có tác dụng tốt trong việc hình thành tư tưởng, tình cảm của các em. Với ý nghĩa là “người thầy thứ hai” của học sinh, là người bạn dẫn đường của các em, thư viện thực sự có tác dụng nối tiếp, hoàn thiện việc lên lớp giảng dạy của giáo viên, là “trường học thứ hai ” của học sinh. Chính điều này sẽ dần hình thành cho các em chí hướng phấn đấu để đạt được ước mơ trong cuộc đời mình. Để thu hút bạn đọc đến với thư viện ngày càng đông việc tuyên truyền thu hút bạn đọc phải gắn liền với việc dạy và học. Phải lấy mục tiêu đào tạo và nhiệm vụ năm học của nhà trường làm mục tiêu và nhiệm vụ của thư viện nhà trường. 2.2 THỰC TRẠNG. 2.2.1. Đặc diểm tình hình nhà trường. * Thuận lợi : Trường luôn đón nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành, sự đồng tỉnh ủng hộ của nhân dân địa phương cũng như cha mẹ học sinh (HS). Đội ngũ giáo viên (GV) nhà trường có trình độ chuyên môn vững vàng, nhiệt tình, tinh thần trách nhiệm cao và luôn sẵn sàng đổi mới. Các em học sinh của nhà trường chăm ngoan, ham học hỏi, tìm tòi. * Khó khăn : CSVC cũng như các trang thiết bị của thư viện còn thiếu thốn nhiều; số lượng tài liệu sách báo trong thư viện còn ít; nhân viên làm công tác thư viện chỉ kiêm nhiệm nên nghiệp vụ về thư viện rất hạn chế; tỷ lệ bạn đọc đến với thư viện 3 chưa nhiều; các hoạt động của thư viện nhà trường đã có, tuy nhiên chưa được thường xuyên và hiệu quả chưa cao. Công tác tuyên truyền giới thiệu sách, báo không được thường xuyên. 2.2.2. Thực trạng công tác thư viện ở trường Tiểu học Thiết ống I. a) Về cơ sở vật chất. Bảng 1 : Phòng thư viện và các trang thiết bị chuyên dùng: Phòng đọc + kho sách Số lượng Diện tích Giá sách (cái) Tủ đựng tài liệu (cái) Chỗ đọc (chỗ) GV HS Sổ phụ lục, bảng giới thiệu sách Thiết bị nghe nhìn 2 2 phòng 60 m 6 2 15 30 01 03 Xét về mặt bằng chung toàn huyện, trong khi rất nhiều trường tiểu học còn chưa có phòng để làm thư viện thì trường Tiểu học Thiết ống I cũng đã đủ điều kiện cho hoạt động của thư viện. b) Về nghiệp vụ công tác thư viện. Mặc dù thư viện nhà trường đã phát huy được vai trò của mình trong việc hỗ trợ cho hoạt động dạy và học của GV và HS, nhưng về nghiệp vụ công tác thư viện còn hạn chế. Bên cạnh đó, nhân viên làm công tác thư viện chỉ kiêm nhiệm (vừa làm Tổng phụ trách Đội vừa kiêm nhiệm thư viện). Chính vì vậy việc đổi mới hình thức phục vụ và việc tuyên truyền giới thiệu sách báo đến bạn đọc chưa thường xuyên. Đây thực sự là vấn đề hết sức khó khăn của nhà trường trong công tác quản lý thư viện. Điều này đòi hỏi phải có những biện pháp cụ thể, tích cực và đồng bộ với sự chỉ đạo sát sao của nhà trường nhằm thu hút bạn đọc đến thư viên mỗi ngày đông hơn. c) Hoạt động của thư viện. Hàng năm, thư viện nhà trường đã đi vào hoạt động tương đối có hiệu quả trong việc cho thuê, mượn SGK và các tài liệu tham khảo, đã tổ chức được một số hoạt động nhằm thu hút bạn đọc đến với thư viện cũng như phát động các phong trào tặng sách, góp sách vào thư viện nhà trường. Bảng 3 : Bảng thống kê tình hình bạn đọc qua một số năm học: Năm học 2014-2015 2015-2016 Số lượt đọc của CBGV Số lượt đọc của HS SNV STK Báo, tạp chí STN STK Báo 276 158 97 1035 582 755 386 356 154 1530 677 850 4 Tuy nhiên qua bảng số liệu ta cũng thấy rằng tỷ lệ bạn đọc đến với thư viện hạn chế. Từ thực tế này đòi hỏi thư viện nhà trường phải có những hoạt động thật sự phong phú, đa dang mang tính chất thi đua mới có tác dụng thu hút bạn đọc đến với thư viện. Nhà trường chúng tôi xác định rằng: thuận lợi là cơ bản nhưng khó khăn không phải là ít. Tuy nhiên, với sự quyết tâm cao của ban giám hiệu, của cán bộ, giáo viên, công nhân viên trong nhà trường, nhà trường đã nâng cao chất lượng về nghiệp vụ cũng như hoạt động của công tác thư viện với mục tiêu: Phấn đấu xây dựng nhà trường trở thành môi trường giáo dục tốt nhất, thư viện có điều kiện tốt nhất nhằm phục vụ cho hoạt động dạy và học của nhà trường, là địa chỉ tin cậy của nhân dân địa phương cũng như phụ huynh HS, đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp giáo dục trong thời kỳ hội nhập. 2.3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM THU HÚT BẠN ĐỌC ĐẾN VỚI THƯ VIỆN TRƯỜNG TIỂU HỌC THIẾT ỐNG I - HUYỆN BÁ THƯỚC. 2.3.1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động thư viện. Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện và điều chỉnh kế hoạch hoạt động thư viện, quản lý chặt chẽ, đảm bảo vốn tài liệu và các tài sản thư viện, huy động và sử dụng nguồn kinh phí ngân sách theo đúng quy định. Tổ chức Lễ phát động với chủ đề “Chung tay xây dựng thư viện, thường xuyên đọc nhiều sách hơn”. Nâng cao nhận thức của cán bộ, giáo viên, nhân viên về vị trí, vai trò và tác dụng của thư viện trường học trong giảng dạy, học tập, giáo dục toàn diện và nâng cao năng lực chỉ đạo, tổ chức, quản lý thư viện cho cán bộ quản lý giáo dục và cán bộ thư viện. Cán bộ thư viện: Thực hiện nghiêm túc các quy định, quy trình về nghiệp vụ thư viện, quản lý và bảo quản tốt các tài liệu và tài sản của thư viện, đảm bảo nội quy, quy định về cho mượn sách. BGH thường xuyên kiểm tra hồ sơ sổ sách thư viện theo định kỳ ( Đầu năm, giữa kì và cuối kì). Cuối năm tổ chức kiểm kê, đánh giá lại giá trị của sách, báo, tài liệu tham khảo theo quy định của bộ hành chính. 2.3.2. Xây dựng kế hoạch hoạt động thư viện: Để khai thác thư viện một cách có hiệu quả phục vụ đắc lực cho hoạt động giảng dạy, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường. Việc xây dựng kế hoạch hoạt động thư viện là 5 một việc không thể thiếu trong công tác chỉ đạo hoạt động thư viện ở trường học. Xác định được vị trí quan trọng đó, trong năm học vừa qua nhà trường chúng tôi đã xây dựng kế hoạch hoạt động thư viện trọng tâm cho từng tháng cụ thể như sau: THÁNG 8/2016 9/2016 10/2016 11/2016 12/2016 1/2017 2/2017 3/2017 NỘI DUNG - Tăng cường cơ sở vật chất của thư viện. Phát động ủng hộ sách cho thư viện. Chỉ đạo cán bộ thư viện tham khảo nhu cầu bạn đọc. Xây dựng nội quy thư viện. Xây dựng kế hoạch đọc sách cho học sinh Xây dựng mạng lưới công tác thư viện. Xây dựng công tác tuyên truyền giới thiệu sách, báo. Định hướng văn hóa đọc cho học sinh Thành lập câu lạc bộ. Tổ chức các hội thi. Cung ứng sách báo. Tổ chức phong trào “góp 1 cuốn sách nhỏ, đọc ngàn cuốn sách hay”. - Tổ chức thi tìm hiểu về sách. - Mở ngày hội sách. 4/2017 5/2017 - Tổ chức tuần lễ sách lưu động. - Trưng bày giới thiệu sách về Bác Hồ nhân dịp kỷ niệm ngày sinh nhật Bác 19/5. 2.3. 3. Những giải pháp cụ thể: Để thu hút bạn đọc đến với thư viện ngày càng đông việc tuyên truyền thu hút bạn đọc phải gắn liền với việc dạy và học. Chính vì vậy nhà trường đã thực hiện một số giải pháp sau: Biện pháp 1. Tăng cường cơ sở vật chất của thư viện: Được sự quan tâm đầu tư của nhà nước cùng với việc làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, sự năng động, sáng tạo trong công tác quản lý nên trong những năm qua, cơ sở vật chất của nhà trường ngày càng khang trang theo hướng chuẩn hóa. Khuôn viên nhà trường luôn xanh – sạch – đẹp – thân thiện có tác dụng nâng cao chất lượng dạy và học. Đây chính là điều kiện quan trọng đầu tiên để thu hút bạn đọc đến với thư viện đông hơn. 6 Thư viện được đặt ở nơi thuận tiện, trung tâm của nhà trường để thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động. Nhà trường đã dành 2 phòng với diện tích 90m 2, bao gồm phòng đọc 60m2 được chia thành 2 khu vực: khu vực đọc của giáo viên và khu vực đọc của học sinh. Phòng đọc được trang bị đầy đủ ánh sáng, quạt… đảm bảo mát về mùa hè, ấm về mùa đông. Đồng thời tiến hành trang trí phòng đọc theo quy định chung của thư viện chuẩn theo hướng thân thiện, như có bảng giới thiệu sách, nội quy thư viện, biểu đồ phát triển bạn đọc, các câu khẩu hiệu, tranh ảnh… Kho sách của nhà trường là phòng kiên cố, cao ráo với diện tích 30m 2, các ấn phẩm, tài liệu, sách báo… được sắp xếp một cách khoa học và bảo quản tốt. Sách được chia làm 3 bộ phận: - Sách giáo khoa: bao gồm sách bài học và sách bài tập, nhà trường xây dựng tủ sách giáo khoa dùng chung, đảm bảo 100% học sinh thuộc diện chính sách được mượn. - Sách tham khảo bao gồm các sách công cụ, tra cứu như từ điển, tác phẩm kinh điển (mố tên sách có từ 3 bản trở lên). Sách tham khảo của các môn học, sách mở rộng kiến thức, sách truyện thiếu nhi… mỗi tên sách có từ 3 – 5 bản. - Báo, tạp chí: Thư viện nhà trường đã có báo Nhân dân, Giáo dục & thời đại, báo Thanh hóa, Thiếu nhi dân tộc, tạp chí Giáo dục Tiểu học, báo Măng non và được đặt mua định kỳ đáp ứng nhu cầu cập nhật thông tin cho giáo viên và học sinh. Giải pháp 2. Tham khảo nhu cầu bạn đọc. Ngay từ đầu năm học, tôi đã chỉ đạo cán bộ thư viện phát phiếu nhu cầu đọc cho HS nhằm nắm bắt nhu cầu đọc của HS, từ đó cán bộ thư viện đã phân loại hiệu quả và đáp ứng được kịp thời nhu cầu đọc cho HS. Không chỉ có vậy cán bộ thư viện còn phối hợp với các tổ chức đoàn thể nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý của các em nhằm tuyên truyền và giới thiệu sách gắn với từng đối tượng học sinh: Đối với học sinh lớp 1,2,3: Các em thường thích đọc truyện tranh có nhiều màu sắc, hình ảnh phong phú đa dạng, thỏa mãn tính tò mò, thích khám phá của các em. Ở truyện tranh có nhiều hình ảnh màu sắc gần gũi đơn giản như hoa , quả, con vật..., thích sách có tính khoa học nhưng gần gũi như: ô tô, xe máy, tàu thuyền, …...Những cuốn sách này rất hữu ích cho các em, bởi nội dung sách đơn giản tạo sự 7 thích thú, sự mơ ước, sự khám phá tạo cho các em tò mò, sáng tạo và làm cho các em thích đọc sách hơn. Đối với học sinh lớp 4,5: Các em cũng rất say mê đọc truyện tranh, song ý thức học tập của các em cao hơn các em ở lớp 1, 2, 3 nên nhiều em còn thích sưu tầm thêm một số sách có nội dung phong phú hơn, nội dung sách gần với bài học trên lớp hơn như: truyện khoa học, truyện về các nhân vật lịch sử, truyện ngụ ngôn,....... Kết quả: Số lượng học sinh đến thư viện ngày một tăng thêm. Bởi theo tôi nắm bắt được nhu cầu hứng thú đọc của HS để giới thiệu sách, báo trong nhà trường nhằm mục đích làm cho học sinh biết được nội dung sách, báo trong thư viện để có kế hoạch và phương hướng cụ thể sử dụng tốt thư viện, phục vụ yêu cầu “ Dạy tốt, học tốt”. HS đọc sách nhiều rất có ích cho các em trong việc học như: các em viết ít sai chính tả hơn, câu cú mạch lạc logic hơn, hơn nữa tạo cho các em niềm say mê học hỏi khám phá. Qua đó cũng giúp các em nỗ lực hơn trong học tập. Giải pháp 3. Xây dựng nội quy thư viện. Để thư viện hoạt động có hiệu quả, nề nếp, khoa học giúp bạn đọc đều tuân thủ theo quy định chung thì phải có nội quy thư viện. Khi xây dựng nội quy thư viện, nhà trường chúng tôi đã căn cứ vào các văn bản pháp quy về công tác thư viện, vào điều kiện cụ thể của nhà trường để xây dựng một cách phù hợp nhất. Nội quy xây dựng phải đảm bảo các yêu cầu, đó là: các tiêu chí phải rõ ràng, cụ thể, dễ thực hiện, những quy định không trái với văn bản, có tính khả thi. Đồng thời nội quy mang tính giáo dục các em học sinh ý thức giữ gìn, bảo vệ thư viện. Sau khi xây dựng xong nội quy, trước khi ban hành, chúng tôi đã tiến hành phổ biến để cán bộ GV, học sinh của nhà trường nắm rõ và tổ chức thực hiện. Nội quy được dán ở cửa thư viện để mọi người có ý thức thực hiện tốt. Có như vậy mới hình thành nề nếp sinh hoạt, thói quen văn hóa thư viện cho cán bộ GV, nhân viên, học sinh, hạn chế được những việc làm tùy tiện. Bên cạnh đó nhà trường chúng tôi cũng tạo không gian thoải mái cho các em khi đến thư viện bằng cách: Dán tranh ảnh ngỗ nghĩnh, vẽ hình các nhân vật xuất hiện trong các câu truyện cổ tích nổi tiếng, tạo cho học sinh có cảm giác khi lên thư viện như là mình đang bước vào một thế giới cổ tích thần tiên. Các em lên thư viện có thể tự do lựa chọn những cuốn sách mà mình yêu thích, lên thư viện bất cứ khi nào vào các giờ 8 mở cửa. Học sinh được đi lại tự do, trao đổi thông tin về các cuốn sách mà mình vừa tìm đọc với các bạn ngay tại thư viện. Giải pháp 4. Xây dựng mạng lưới cộng tác viên thư viện: Để thư viện hoạt động tốt, nhiều bạn đọc đến với thư viện, ngay từ đầu năm học tôi tham mưu cùng với Hiệu trưởng thành lập tổ mạng lưới thư viện. Tổ mạng lưới bao gồm đại diện học sinh của các khối lớp và một số giáo viên chủ nhiệm. Những thành viên trong tổ mạng lưới là những người tích cực, nhiệt tình, bởi các thành viên là những học sinh giỏi, rất uy tín với các bạn mà lại siêng đọc sách và có điều kiện thời gian tiếp cận với bạn nhiều nên những nội dung hay, nội dung cần của sách sẽ đến với bạn đọc một cách nhanh nhất và rộng khắp nhất. Tổ mạng lưới thư viện giúp cán bộ thư viện trong nhiều hoạt động của thư viện mà đặc biệt là trong công tác tuyên truyền, giới thiệu sách . Giải pháp 5. Công tác tuyên truyền giới thiệu sách, báo. Việc giới thiệu sách, báo là công việc cần thiết phải làm đối với thư viện. Đối với trường tiểu học thì việc giới thiệu sách báo là điều cực kỳ quan trọng bởi vì, nó có tác dụng định hướng ban đầu cho các em biết cách chọn và đọc sách. Hiện nay, sách báo rất phòng phú, HS và cha mẹ HS cần biết sử dụng như thế nào cho phù hợp. Đồng thời việc tuyên truyền, giới thiệu sách còn giúp bạn đọc biết, nhằm thu hút HS và GV đến với thư viện. - Trong thời gian qua, thư viện nhà trường chúng tôi thường giới thiệu sách thông qua các hình thức như: nói chuyện dưới cờ về sách theo chủ điểm tháng, tin vắn về sách trên bảng tin, kết hợp với việc hình thành các thư mục theo chủ đề của năm học hoặc theo nhóm kiến thức các môn học như Toán, Tiếng Vệt, Đạo đức v..v… Qua các hình thức như vậy, việc thông tin tuyên truyền sách đến độc giả trong trường cũng đã có được những thành công nhất định. Nhiều thầy cô giáo tâm huyết với sách và các em học sinh say mê sách đã tìm đến thư viện để có cho mình những trang chữ đầy ý nghĩa. - Vào buổi chào cờ đầu tiên sau Tết Nguyên Đán, Thư viện và nhóm sách đã phát động và tổ chức "Ngày hội tặng sách đầu xuân". Nhóm tuyên truyền sách đã huy động sách từ các thành viên và nhận được nhiều sự ủng hộ từ phía các thầy cô và các bạn học sinh trong toàn trường, đã thành lập được “Tủ sách của em” đặt tại phòng đọc để phục vụ cho việc đọc tại chỗ trong các giờ giải lao. Ngoài ra, nhóm 9 tuyên truyền giới thiệu sách cùng Thư viện nhà trường còn có nhiều hoạt động khác như: - Giới thiệu sách thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp: Thông qua các buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp, các buổi sinh hoạt Đội để giới thiệu sách. xen kẽ giữa nội dung sinh hoạt Đội sẽ lồng ghép phần giới thiệu sách. Cán bộ phụ trách thư viện chuẩn bị nội dung bài giới thiệu để gây hứng thú cho độc giả, khơi dậy sự tò mò cho người đọc. Hình thức này chúng tôi thường áp dụng để giới thiệu sách cho HS có nội dung về các ngày lễ kỉ niệm lớn như: 20/10; 20/11; 22/12; 3/2; 26/3; ….. để các em tìm hiểu. Đồng thời qua đó giáo dục các em hiểu thêm về truyền thống của dân tộc ta qua các ngày lễ. Ví dụ: - Giới thiệu thông qua các buổi sinh hoạt dưới cờ đầu tuần: Nội dung giới thiệu phải ngắn gọn, từ ngữ gần gũi, dễ hiểu và có tác dụng thu hút đối với học sinh tiểu học. Hình thức này chúng tôi thường áp dụng để điểm sách, giới thiệu sách mới nhập về, nêu gương tốt trong phong trào đọc sách và làm theo sách của nhà trường. Cách làm: Tổ chức cho các lớp thi với nhau ( khối 3,4,5). Trong năm học có 35 tuần, trường có 15 lớp vì thế mỗi lớp được phân công giới thiệu một lần (Tổ chức cho khối 3,4,5 ), những tuần đầu cán bộ thư viện giới thiệu mẫu những tuần sau là các lớp. Nội dung giới thiệu phong phú, đa dạng nhưng thường theo chủ điểm trong tháng như: Chủ điểm nói về Bác, Về anh bộ đội, về thầy cô,…và nếu lớp nào trong năm học giới thiệu hay, xuất sắc sẽ nhận được giải của Ban tổ chức,…Việc làm này không chỉ góp phần nhân rộng phong trào đọc sách trong nhà trường mà còn góp phần rất lớn cho phong phào trào thi đua hai tốt trong nhà trường là “ Dạy tốt, học tốt”, cụ thể là phong trào thi kể chuyện theo sách trong nhà trường đươc sôi nổi, mạnh mẽ hơn. - Giới thiệu sách bằng bảng treo di động: Kết hợp với các hình thức tổ chức giới thiệu sách theo chủ điểm hàng tháng, giới thiệu sách ở bảng giới thiệu sách, giới thiệu sách bằng bảng treo di động được tổ chức khi có sách mới nhập về hoặc phục vụ cho các cuộc thi: của Đoàn, Đội. 10 Cách làm: Đóng bảng focmica khung nhôm gắn cặp sắt để bìa sách và bài giới thiệu cuốn sách (12 cặp). Các khối trưởng lựa chọn báo cần theo đề tài phù hợp với các chủ điểm hoặc sách báo mới nhập, viết bài giới thiệu cho từng cuốn sách báo. Photo bìa (phô tô màu) hoặc trang tên sách kèm bài giới thiệu gắn lên bảng. Bảng được treo ở bảng tin, phòng đội hoặc gốc cây sân trường để học sinh xem được ở mọi lúc mọi nơi. Kết quả: Sau những buổi giới thiệu sách bằng bảng treo di động, học sinh lại đến thư viện đọc sách báo nhiều hơn. - Giới thiệu bằng cách sử dụng giỏ sách mini để bàn: Cách thực hiện: Dùng giỏ nhựa có gắn chủ đề Toán học, văn học, tự nhiên xã hội, sách nâng cao, sách tham khảo, báo đội… Mỗi giỏ để ở một cặp bàn, trong giỏ chứa khoảng 15 cuốn sách phù hợp với chủ đề. Khi học sinh đến thư viện, cần sách ở lĩnh vực nào thì tìm sách ở giỏ đó đọc. Trường hợp giỏ sách mini không có, các em mới phải tra vào sổ mục lục để mượn sách trực tiếp ở cán bộ thư viện. Định kì vào thứ 2 hàng tuần đổi sách ở các giỏ sách sao cho phù hợp với chương trình học từng thời điểm. Với hình thức này các em được lựa chọn sách trực tiếp theo đề tài cụ thể, rút ngắng thời gian tìm sách và dễ dàng tìm đọc những cuốn sách sát, đúng yêu cầu, mục đích. Năm học 2016-2017, Thư viện đã có ý tưởng mới mẻ và đã thực hiện nhằm nâng cao tác dụng tuyên truyền giới thiệu sách. Đó là hình thành nhóm “Tuyên truyền giới thiệu sách” của thầy cô giáo và các em học sinh. Nhóm "Tuyên truyền giới thiệu sách" của nhà trường đã có nhiều hoạt động tích cực và bổ ích. “Trang sách hồng” được đặt ở tiền sảnh của nhà trường là nơi đăng tải các bài giới thiệu sách của giáo viên và các em học sinh nhằm giới thiệu những tác phẩm hay mà các em đã đọc ở thư viện. Rất nhiều bài viết ở nơi này đã thực sự lôi cuốn bạn đọc đến với tác phẩm. Giải pháp 6. Định hướng văn hoá đọc cho học sinh. Văn hoá đọc luôn là một nét đẹp của đời sống văn hoá xã hội, góp phần xác định và tôn vinh các giá trị tinh thần, là thước đo trình độ dân trí, đồng thời là công cụ hữu hiệu để bồi đắp và nâng đỡ tâm hồn. Hiện nay, văn hoá đọc đang bị chèn ép bởi sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin và các phương tiện nghe nhìn khác. Để chạy theo kinh tế thị trường khó tránh khỏi việc xuất hiện tràn lan các ấn phẩm giật gân, câu khách, kém chất lượng… Muốn bảo vệ và nâng cao 11 văn hoá đọc phải biết cách làm cho người đọc biết đến sách, cảm thụ đúng cái hay, cái đẹp của tác phẩm và đón nhận chúng một cách tự giác nhất. Vì vậy, thư viện nhà trường chúng tôi luôn chú ý đến công tác tuyên truyền, giới thiệu sách báo và không ngừng tìm tòi, phát triển thêm nhiều hình thức tuyên truyền sinh động, hấp dẫn mới nhằm đưa sách báo đến với bạn đọc, góp phần tích cực trong việc chấn hưng văn hoá đọc trong nhà trường nói riêng và cộng đồng nói chung. Thấy được vị trí đặc biệt quan trọng đó, trong thời gian qua nhà trường chúng tôi đã quan tâm xây dựng thư viện trở thành môi trường thuận lợi để HS được tiếp xúc với sách, báo, hình thành thói quen văn hóa lành mạnh, góp phần phát triển nhân sách tốt đẹp cho HS. Cụ thể là : - Xây dựng chương trình và lịch đọc sách cụ thể cho từng lớp. Do điều kiện HS đông, nên nhà trường chúng tôi phân lịch đọc cho mỗi lớp từ 1 – 2 lần đọc / 1 tuần. Hình thức tổ chức cho từng khối lớp cũng có sự khác nhau. Ví dụ : + Đối với HS lớp Một, do khả năng đọc của các em còn hạn chế nên trong học kỳ I, nhà trường chỉ tổ chức cho các em xem băng đĩa về giáo khoa. Sang học kỳ II mới tổ chức cho các em đọc các truyện tranh có nội dung đơn giản, nhiều kênh hình, kênh chữ ít. + Với HS lớp Hai thường tổ chức cho các em đọc sách tập thể, tức là cử đại diện đọc tốt của lớp để đọc cho các bạn cùng nghe, kết hợp xen kẽ với đọc cá nhân. + Với HS các lớp Ba, lớp Bốn, lớp Năm: Tổ chức cho các em đọc cá nhân, đọc hiểu là chính, bởi vì các em đã có khả năng hiểu được nội dung chuyện, đã có những cảm thụ ban đầu về tác phẩm các em đọc. - Đổi mới và mở rộng các hình thức phục vụ: Tổ chức cho HS đọc sách báo tại thư viện trong những buổi học tăng buổi hay các em đi lao động,…. Trong những lần đọc sách này CBTV dàn xếp thời gian tổ chức, ra những câu đố hay cho các em giải với mục đích cho các em thêm khả năng tư duy. - Cán bộ thư viện cho HS mượn sách về nhà: Thời gian ở trường của HS có thể không đủ nhiều để các em có thể đọc được những cuốn sách có nội dung dài, hoặc thiếu thời gian để giải các bài toán, bài văn. Vì vậy nhà trường cần làm tốt công tác cho HS mượn sách về nhà. Thông qua các cuộc thi kể chuyện theo sách, thi đọc sách….để đánh giá hiệu quả việc sử dụng sách mượn ở nhà của HS. - Định hướng đọc cho HS: Khi HS tìm mượn sách, cán bộ phụ trách thư viện phải định hướng cho các em những loại sách nào phục vụ cho chương trình học tập 12 thiết thực nhất cho HS, nhằm trách việc các em chọn sách theo cảm tính, những loại sách không phù hợp với trình độ từng khối lớp. Giải pháp 7. Thành lập Câu lạc bộ hoạt động có hiệu quả và tổ chức tốt các hội thi. Ngay từ đầu năm học nhà trường chúng tôi đã xây dựng kế hoạch thành lập nhiều câu lạc bộ phù hợp với lứa tuổi hoặc nhu cầu sở thích của từng nhóm bạn đọc. VD: Câu lạc bộ “Văn hóa, Tiếng Việt,Toán” các thành viên câu lạc bộ sẽ đọc và thảo luận về các nội dung đó. Nhiều cuốn sách sẽ được thảo luận tại câu lạc bộ sau đó giới thiệu rộng rãi trong toàn trường. Tổ chức CLB “Thi vui đọc sách” là một hình thức hoạt văn hóa có tính cộng đồng, rất phù hợp những buổi giáo dục tập thể và quan hệ chặt chẽ với các hoạt động ngoài giờ lên lớp của HS; có tác dụng hệ thống hóa, củng cố kiến thưc rèn trí nhớ và khả năng diễn đạt cho HS. * Hình thức thể hiện: Câu lạc bộ bộ môn: (2 tuần 1 lần – tập trung sinh hoạt dưới cờ) Tập trung giải quyết những vấn đề đặt ra ở từng môn học cụ thể phù hợp với kiến thức của từng khối lớp và thời gian học tập của học sinh. * Cách thức tổ chức: Công bố thể lệ, nội dung, mục đích ý nghĩa của câu lạc bộ: Cán bộ thư viện sẽ phối hợp với tổng phụ trách đội, GV chủ nhiệm thông báo ở đầu tuần trước đến đầu tuần sau mới cho thực hiện. Đây là công việc có tầm quan trọng đặc biệt vì nó tạo ra cho HS tham gia câu lạc bộ có thời gian đến thư viện để tìm tài liệu, ghi chép suy nghĩ thấu đáo về chủ đề trao đổi với các bạn trong câu lạc bộ của lớp mình. GV chuẩn bị hệ thống câu hỏi và đáp án trong cuộc thi(Phan công theo lớp trực tuần chuẩn bị nội dung theo từng môn học để không bị chồng chéo nội dung câu hỏi). *Cách thực hiện: - Người điều khiển chương trình: Cán bộ thư viện, tổng phụ trách đội, GV chủ nhiệm hoặc HS lớp trực tuần(khối 4,5) tùy thuộc vào hình thức CLB chủ điểm hay bộ môn. - BGK: Là thành viên của tổ thư viện (2 người). Nội dung tổ chức sẽ được ghi vào biên bản họp tổ thư viện có kẻ bảng rõ rang trong việc đánh giá, xếp loại từng đội và có chữ ký của BGK-BGH. 13 VD: Tổ chức cho HS tìm hiểu về ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt nam và ngày Quốc phòng toàn dân – Môn Lịch sử lớp 4,5. - Người điều khiển chương trình: CBTV giới thiệu mục đích, ý nghĩa của chủ đề. Công bố thể lệ, hình thức, cách đánh giá. - Nội dung câu hỏi: 1. Tên gọi đầu tiên của nước ta là gì? Tên gọi ấy gắn với thời kỳ lịch sử nào? 2. Hãy kể tên một số triều đại phong kiến trong Lịch sử Việt nam từ thời kì Ngô Quyền? 3. Em biết gì về nhân vật Ngô Quyền? 4. Em hãy kể tên một số di tích lịch sử ở Thanh Hóa và hãy giới thiệu sơ lược về một di tích đó. Kết quả: Giờ sinh hoạt dưới cờ không còn “khô cứng” như trước nữa nó đã trở thành niềm mong đợi và là nơi sinh hoạt học mà vui, vui để học của HS. Tổ chức tốt các hội thi: Trong năm học vừa qua nhà trường chúng tôi đã tổ chức các hoạt động như: Thi vui đọc sách theo khối lớp, Thi đọc tiếp sức, Thi đọc diễn cảm, Thi kể chuyện theo sách, Thi giới thiệu sách, Thi cảm nhận về sách. * Hình thức tổ chức: Cán bộ thư viện tổ chức vào các buổi sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp và hoạt động ngoài giờ lên lớp. * Cách thực hiện các hoạt động trên như sau: - Thi vui đọc sách theo khối lớp: Cán bộ thư viện tổ chức lần lượt cho HS từng khối thi đọc sách có trong thư viện(mỗi buổi tổ chức tối đa được 10 em tham gia). - Thi đọc tiếp sức: Mỗi lớp có thể cử từ 3 đến 5 bạn đọc tiếp sức một câu chuyện có trong thư viện. - Thi đọc diễn cảm: Đây là hình thực luyện đọc nâng cao cho HS. Các câu truyện được chọn đọc là những văn bản đòi hỏi người đọc phải biết thay đổi ngữ điệu, thể hiện được các vai nhân vật, đọc với giọng truyền cảm. Chính vì vậy mà các lớp phải cử đại diện đọc tốt nhất của lớp để thi hình thức này. - Thi kể chuyện theo sách: Theo thông lệ mỗi năm một lần, nhà trường chúng tôi thường tổ chức các cuộc thi “Học sinh kể chuyện theo sách”. Cuộc thi này được đông đảo giáo viên hưởng ứng và tham gia, việc tổ chức cuộc thi đã tạo nên sự chuyển biến trong nhận thức cũng như hành động của cán bộ GV và HS đối với thư viện trường học. 14 Hình thức này được tổ chức theo các chủ đề như: chủ đề về tình bạn; tình thầy trò; hoặc chủ đề về Bác Hồ, về anh bộ đội v.v *Lưu ý: Kết thúc mỗi lượt thi đọc, kể chuyện theo sách có sự đánh giá, nhận xét của các bạn và cán bộ thư viện (tổng phụ trách đội, giáo viên trực ban) . Cán bộ thư viện cần tổ chức luôn phiên cho tất cả học sinh được tham gia (Đặc biệt là những em chưa có kĩ năng nói trước đám đông). - Thi cảm nhận sách: GV chủ nhiệm tổ chức cho các em viết cảm nhận mỗi khi đọc xong một cuốn sách, chia sẻ vào hòm thư điều em muốn nói, GV đọc lựa chọn những bài viết hay giới thiệu và khen thưởng các em trước toàn lớp, toàn trường. *Kết quả: Từ khi áp dụng các biện pháp này vào việc nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc của nhà trường thì tỷ lệ bạn đọc đến thư viện ngày càng cao, chất lượng hoạt động thư viện được đẩy mạnh rõ rệt nhằm phục vụ yêu cầu giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh góp phần nâng cao chất lượng toàn diện từ đó xây dựng thói quen đọc sách cho bạn đọc. Giải pháp 8. Mở “Ngày hội sách” : Hình thức mở “Ngày hội sách” là hình thức giới thiệu sách tương đối hấp dẫn không những đối với cán bộ GV, HS nhà trường mà còn có tác dụng thu hút cả cha mẹ HS cùng tham gia vào ngày hội này. Đây cũng chính là một hình thức góp sách vào thư viện một cách hiệu quả nhất. Cách làm : - Mỗi năm nhà trường tổ chức 1 lần vào dịp 26/3. - Sách được trưng bày theo khối, từ khối lớp Một đến khối lớp Năm. - Thành phần tham gia ngày hội: Gồm toàn thể cán bộ GV, nhân viên, HS nhà trường. Mời đại diện cha mẹ HS, đại diện lãnh đạo địa phương phụ trách lĩnh vực văn hóa xã hội. - Nội dung thi: HS trưng bày toàn bộ số sách của khối có được, sau đó giới thiệu về: số lượng sách góp, nguồn cung cấp, cách sắp xếp sách, đồng thời giới thiệu được một số cuốn sách hay, tiêu biểu của khối. - Nhà trường tổ chức chấm điểm thi đua giữa các khối. 15 Trưng bày, giới thiệu sách của HS khối 3 Trưng bày, giới thiệu sách của HS khối 4 16 Giải pháp 9. Tuần lễ sách lưu động: Để thay đổi không khí đọc sách và phục vụ những chiến dịch ôn thi: Kiểm tra định kì, thi cuối kì, những cuộc thi thuộc các chủ điểm 20/11,30/4,19/5…, thư viện trường chúng tôi đã tổ chức “Tuần lễ sách lưu động” Cách thực hiện: Cán bộ thư viện phối hợp với các khối trưởng hoặc tổng phụ trách đội chọn sách đúng chủ điểm, trưng bày vào tủ. Tủ sách lưu động trên sân trường phục vụ bạn đọc ngoài trời tạo không gian thoải mái ( hoặc hành lang khi trời mưa). Cử 8 học sinh lớp 5 (Hoặc mỗi lớp có một ban phụ trách thư viên) có niềm đam mê đọc sách, học tập tốt, đạo đức tốt, giao tiếp văn minh, lịch sự với bạn đọc. Các em có trách nhiệm quan sát, hướng dẫn các hoạt động học sinh tham gia sử dụng tủ sách lưu động, nhắc nhở các bạn chưa đúng quy định và báo cáo với bạn Trưởng ban thư viện kịp thời để có hình thức nhắc nhở những bạn thực hiện chưa tốt nội quy của thư viện. Mặt khác cán bộ thư viện có hình thức tuyên dương khích lệ kịp thời những em HS có ý thức tốt vào các buổi sinh hoạt tập thể Tuần lễ phát động, các em lấy sách ở thư viện đã được chọn lựa trưng bày vào tủ, đầu buổi mở tủ cho các bạn mượn sách, cuối buổi thu sách để vào đúng vị trí đóng khóa, giao cho bạn trực ngày sau; hết tuần lễ phát động đưa sách về kho kiểm kê, tổ thư viện hội ý rút kinh nghiệm. Thời gian đọc sách: Các em đọc vào bất cứ lúc nào ngoài giờ học, có thể là buổi sáng trước khi vào học, có thể giờ ra chơi sau khi hoạt động giữa giờ, có thể vào những tiết sinh hoạt tập thể. Kết quả: Hình thức này đã thay đổi môi trường đọc tạo tâm lí thoải mái gây hứng thú đọc sách. Các em có thể tận dụng được giờ ra chơi để đọc sách. Tạo phong trào đọc và làm theo sách báo nên kết quả ngày được nâng cao. 17 HS đọc sách giờ ra chơi Lưu ý: Đóng tủ bằng khung gỗ, mặt kính (hoặc lưới) để học sinh nhìn thấy sách trực tiếp. Chân tủ đóng bánh xe giúp di chuyển dễ dàng. Giải pháp 10: Trưng bày giới thiệu sách. Nhằm giới thiệu cho giáo viên và học sinh tham quan, hiểu biết về một số cuốn sách mới nhập vào thư viện. Cách thức thực hiện: - Tổ chức trưng bày ở sân trường cho tất cả các em HS và CBGV được tham quan các gian trưng bày của thư viện nhà trường. Tài liệu trưng bày là tập hợp các cuốn sách, bài báo mới nhập vào kho thư viện. – Phụ trách thư viện: Lập kế hoạch trưng bày sách mới và thông báo đến GV và HS trong toàn trường. – Nhóm cộng tác viên thư viện ở tất cả các khối lớp cùng với cán bộ thư viện chuẩn bị sách, báo, sắp xếp, trưng bày giới thiệu cho CBGV và HS. Hình thức này được tổ chức theo các chủ đề như: Thi đua lập thành tích chào mừng ngày sinh nhật Bác, chào mừng giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, ngày nhà giáo Việt Nam 20/11,…… 18 Tuần lễ giới thiệu sách chào mừng ngày nhà giáo VN 20/11/2016 Kết quả: Qua việc trưng bày giớ thiệu sách đã khơi dậy niềm đam mê đọc sách cho giáo viên và học sinh trong toàn Nhà trường. Góp phần nâng cao kiến thức, phát triển tư duy, phát huy tính sáng tạo, trí tưởng tượng, giáo dục nhân cách cho học sinh. Tạo sân chơi lành mạnh cho các em, khuyến khích các em học sinh ham thích đọc sách, biết tìm tòi, sáng tạo. Qua đó giáo dục đạo đức, tính thẩm mỹ, tình yêu quê hương đất nước cũng như yêu quý Tiếng Việt của mình. 2.3.4. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC. Qua nghiên cứu lý luận và thực hiện công tác bạn đọc ở trường cho thấy: Công tác thu hút bạn đọc đến thư viện là một công tác quan trọng trong hoạt động của thư viện, nhằm phục vụ yêu cầu giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh góp phần nâng cao chất lượng toàn diện từ đó xây dựng thói quen đọc sách cho bạn đọc. Từ khi áp dụng các biện pháp nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc thì tỷ lệ bạn đọc đến thư viện ngày càng cao, chất lượng hoạt động thư viện được đẩy mạnh rõ rệt. * Tỷ lệ bạn đọc : Đã được nâng lên một cách rõ rệt : Năm học 2015-2016 2016-2017 Số lượt đọc của CBGV SNV STK Báo, tạp chí 386 356 154 865 882 306 Số lượt đọc của HS STN STK Báo 1530 677 850 5400 889 1120 3. KẾT LUẬN. 19 Qua thời gian thực hiện ở trường Tiểu học Thiết ống I, bản thân tôi đã rút ra một số kết luận sau: - Thư viện trường tiểu học có vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Thư viện chỉ có thể hoạt động tốt, phát huy hiệu quả cao khi nó trở thành sự nghiệp chung của mọi thành viên trong nhà trường. - Cần có sự chỉ đạo cụ thể, sát sao nhà trường. Lãnh đạo nhà trường phải trực tiếp chỉ đạo hoạt động của thư viện, phải cử người có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, có nhiệt tình và trách nhiệm với công việc được tiếp tục bồi dưỡng về nghiệp vụ thư viện, được tạo điều kiện làm việc để phát huy ảnh hưởng của thư viện đối với sự nghiệp giáo dục của nhà trường. - Chú trọng quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, thường xuyên bổ sung tăng cường thêm các trang thiết bị chuyên dùng để đủ điều kiện cho hoạt động của thư viện. - Đặc biệt quan tâm đến hoạt động của thư viện với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, hấp dẫn mới có tác dụng thu hút bạn đọc đến với thư viện. - Cần làm tốt công tác xã hội hoá công tác thư viện để không những nhằm bổ sung thêm nguồn tài liệu cho thư viện hàng năm mà còn có tác dụng quảng bá hình ảnh của thư viện nhà trường đến với cộng đồng xã hội. Trên đây là một số kinh nghiệm ban đầu của bản thân trong quá trình thực hiện ở trưởng tiểu học Thiết ống I. Tôi rất mong đón nhận được những đóng góp quý báu của Hội đồng khoa học Ngành và các thầy cô giáo để công tác thư viện của nhà trường chúng tôi đạt được kết quả hơn nữa. Tôi xin chân thành cảm ơn./. Thiết Ồng, ngày 1 tháng 4 năm 2017 XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Nguyễn Thị Hương NGƯỜI VIẾT Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Dư Thị Việt Hà 20