Tài liệu Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng ngắn hạn tại sở giao dịch 1- nhct vn

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Môc lôc Lêi nãi ®Çu Ch-¬ng 1. ChÊt l-îng tÝn dông cña ng©n hµng th-¬ng m¹i ................ I. TÝn dông mét ho¹t ®éng chñ yÕu cña ng©n hµng th-¬ng m¹i ............ II. C¸c h×nh thøc tÝn dông cña ng©n hµng th-¬ng m¹i ........................... 1. C¸c h×nh thøc cho vay ph©n theo ngµnh nghÒ .................................... 2. C¸c h×nh thøc cho vay ph©n theo tÝnh chÊt cã ®¶m b¶o vµ kh«ng cã ®¶m b¶o ....................................................................................................... 2.1 Cho vay cã ®¶m b¶o ............................................................................. 2.2 Cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o .................................................................. 3. H×nh thøc cho vay theo thêi gian ........................................................... 4. C¸c h×nh thøc cho vay ph©n theo theo ph-¬ng thøc hoµn tr¶ .......... III. ChÊt l-îng tÝn dông cho vay vµ sù cÇn thiÕt n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i. 1. ChÊt l-îng tÝn dông ............................................................................... 2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ch©t l-îng tÝn dông .......................................... 2.1 Nhãm chØ tiªu ®Þnh tÝnh ....................................................................... 2.2 Nhãm chØ tiªu ®Þnh l-îng ..................................................................... 3. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng .......................................................................... 3.1 C¸c nh©n tè kh¸ch quan ....................................................................... a. Nh©n tè m«i tr-êng ................................................................................ 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 b. M«i tr-êng ph¸p lý ................................................................................. c. Tr×nh ®é qu¶n lý,chÊt l-îng ................................................................... 3.2 Nh©n tè chñ quan cña ng©n hµng ....................................................... 4. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông .................................. a. ChÊt l-îng tÝn dông ®èi víi ng©n hµng th-¬ng m¹i ............................ b. ChÊt l-îng tÝn dông ®èi víi nhµ ®Çu t- ................................................ c. ChÊt l-îng tÝn dông ®èi víi x· héi ........................................................ III Quy tr×nh ®¶m b¶o chÊt l-îng cho vay cña ng©n hµng .................... 1.Qóa tr×nh thÈm ®Þnh ............................................................................... 1.1 Ph©n tÝch t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ........... 1.2 Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp .......................................................................................................... 2. Qu¸ tr×nh gi¸m s¸t .................................................................................. 3. Qu¸ tr×nh thu nî ...................................................................................... Ch-¬ng II. Thùc tr¹ng chÊt l-îng tÝn dông ng¾n h¹n t¹i së giao dÞch 1NHCT –ViÖt Nam ....................................................................................... I. Kh¸i qu¸t vÒ së giao dÞch 1-NHCT VN. ................................................ 1. Ng©n hµng c«ng th-¬ng ViÖt Nam ........................................................ 2. Së giao dÞch 1 ng©n hµng c«ng th-¬ng ViÖt Nam ................................ 2.1. C¬ cÊu tæ chøc ...................................................................................... 2.2. C¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô ..................................................................... 2.2.1. Huy ®éng vèn ..................................................................................... 2.2.2 Ho¹t ®éng tÝn dông............................................................................. 2.2.3. C¸c ho¹t ®éng kh¸c. .......................................................................... 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 II. Thùc tr¹ng chÊt l-îng tÝn dông ng¾n h¹n t¹i Së Giao dÞch I Ng©n hµng c«ng th-¬ng 1. T×nh h×nh huy ®éng vèn ng¾n h¹n......................................................... 2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cho vay ng¾n h¹n. ............................................. 2.1 §èi t-îng kh¸ch hµng cã quan hÖ víi Së Giao dÞch I ........................ 2.2 Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong cho vay ng¾n h¹n. .................... 2.3 T×nh h×nh cho vay ng¾n h¹n. ................................................................ 3. §¸nh gi¸ chÊt l-îng tÝn dông ng¾n h¹n t¹i Së giao dÞch 1-NHCT VN . 3.1 Doanh sè cho vay ................................................................................... 3.2 KÕt qu¶ ho¹t ®éng. ................................................................................ 3.3 ChÊt l-îng tÝn dông .............................................................................. 3.4 Nh÷ng h¹n chÕ ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng tÝn dông ng¾n h¹n ........ Ch-¬ng 3: mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông ng¾n h¹n t¸i Së giao dÞch 1-NHCT VN .......................................... I. §Þnh h-íng ph¸t triÓn cña Së giao dÞch 1-NHCT VN ....................... II. C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông ng¾n h¹n .......... III. KiÕn nghÞ ............................................................................................... 1. KiÕn nghÞ víi Ng©n hµng Nhµ n-íc ....................................................... 2. KiÕn nghÞ víi Ng©n hµng C«ng th-¬ng trung -¬ng ............................. KÕt luËn ........................................................................................................ Tµi liÖu tham kh¶o ...................................................................................... 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu Tõ nh÷ng n¨m 70 c¹nh tranh gi÷a c¸c ng©n hµng trªn thÕ giíi t¨ng ®Õn møc ®é gay g¾t vµ khèc liÖt h¬n. Xu h-íng ®a n¨ng ho¸ ho¹t ®éng ng©n hµng, më réng vµ ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh nghiÖp vô míi ®· trë nªn phæ biÕn, sè vô s¸p nhËp c¸c ng©n hµng lín mang tÇm vãc quèc tÕ ngµy cµng t¨ng. Kh«ng n»m ngoµi xu h-íng ®ã, nhÊt lµ khi nÒn kinh tÕ n-íc ta chuyÓn h-íng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc, tÝnh c¹nh tranh gi÷a c¸c ng©n hµng ngµy cµng gay g¾t. Trong bèi c¶nh nµy NHCT VN còng ®ang cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ vµ nh÷ng thµnh tÝch ®¹t ®-îc lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. Ra ®êi vµo th¸ng7/1988, khi NHCT ®· ®-îc phÐp ho¹t ®éng nh- mét ng©n hµng th-¬ng m¹i nh-ng ho¹t ®éng tÝn dông ng¾n h¹n cña Së giao dÞch 1NHCT VN kh«ng ph¶i lµ kh¶ quan. HiÖn nay tÝn dông ng¾n h¹n cña Së giao dÞch 1- NHCT VN cã tèc ®é t¨ng tr-ëng kh«ng mét chi nh¸nh nµo trong hÖ thèng NHCT VN ®¹t ®-îc. Tuy vËy, nh×n vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng trong thêi gian qua, d- nî tÝn dông ng¾n h¹n vÉn chØ lµ con sè nhá bÐ so víi tæng d- nî cña toµn së vµ víi toµn NHCT VN vÊn ®Ò chÊt l-îng tÝn dông nãi chung vµ chÊt l-îng tÝn dông ng¾n h¹n nãi riªng vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ cÇn sím ®-îc kh¾c phôc. XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc ®ã, em chän h-íng nghiªn cøu vÒ ho¹t ®éng tÝn dông ng¾n h¹n t¹i Së giao dÞch 1- NHCT VN, víi ®Ò tµi. "Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông ng¾n h¹n t¹i Së giao dÞch 1- NHCT VN " lµm luËn v¨n tèt nghiÖp ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn luËn vÆn ®-îc kÕt cÊu thµnh 3 ch-¬ng: Ch-¬ng1: Ng©n hµng th-¬ng m¹i víi ho¹t ®éng tÝn dông vµ chÊt l-îng tÝn dông Ng©n hµng Ch-¬ng2: Thùc tr¹ng chÊt l-îng tÝn dông ng¾n h¹n t¹i Së giao dÞch 1-NHCT VN . Ch-¬ng3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông ng¾n h¹n t¹i Së giao dÞch 1-NHCT VN. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 CH¦¥NG I TÝn dông vµ chÊt l-îng tÝn dông ng©n hµng th-¬ng m¹i LÞch sö h×nh thµnh Ng©n hµng th-¬ng m¹i b¾t ®Çu tõ rÊt l©u, tr-íc c¶ khi cã nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Sù kh¸c biÖt vÒ tiÒn tÖ gi÷a c¸c vïng t¹o ®iÒu kiÖn suÊt hiÖn c¸c th-¬ng gia lµm c«ng viÖc ®æi tiÒn. Sau ®ã, c¸c th-¬ng gia nµy nhËn g÷i tiÒn vµ thu lÖ phÝ, lµm nhiÖm vô chi tr¶ hé. Nh÷ng nhµ kinh doanh th«ng minh nµy ®· nhËn thÊy: lu«n cã mét l-îng tiÒn mÆt æn ®Þnh ®äng l¹i trong kÐt cña hä. TiÕp ®ã lµ viÖc cho vay nh»m t×m kiÕm ®-îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n. §©y chÝnh lµ nguyªn lý c¬ b¶n vµ nh÷ng nghiÖp vô nÒn t¶ng cña Ng©n hµng hiÖn ®¹i. Mét mÆt, do sù kh¸c biÖt vÒ tiÒn tÖ gi÷a c¸c khu vùc, nh-ng cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt, trao ®æi hµng ho¸, l·i cho vay thu ®-îc lín h¬n nhiÒu so víi thu lÖ phÝ lµm suÊt hiÖn ý t-ëng tr¶ l·i cho nguån tiÒn göi. §iÒu nµy t¹o ra khèi l-îng cho vay lín h¬n do nguån tiÒn göi cµng t¨ng vµ do ®ã thu ®-îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n. C¸c nghiÖp vô nhËn tiÒn göi, cho vay, thanh to¸n ®· h×nh thµnh nªn c¸c nghiÖp vô c¬ b¶n cña Ng©n hµng. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ c¸c nghiÖp vô c¬ b¶n cµng ®-îc hoµn thiÖn vµ lµm suÊt hiÖn nhiÒu nghiÖp vô míi nh- dÞch vô uû th¸c, b¶o qu¶n an toµn vËt gÝa ... Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ th-êng xuyªn cña nã lµ nhËn tiÒn göi cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, lµm nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ ph-¬ng tiÖn thanh to¸n ( ph¸p lÖnh Ng©n hµng ). MÆc dï Ng©n hµng th-¬ng m¹i ®-îc h×nh thµnh tõ rÊt l©u nh-ng Ng©n hµng th-¬ng m¹i ViÖt Nam míi chØ chÝnh thøc ra ®êi gÇn ®©y. Ng©n hµng Nhµ n-íc ViÖt nam tr-íc võa lµm chøc n¨ng qu¶n lý tiÒn tÖ võa lµm chøc 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 n¨ng cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i. 26/03/1988, N§ 53/ H§BT vÒ viÖc t¸ch hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt nam thµnh 2 cÊp, trong ®ã Ng©n hµng Nhµ n-íc cã chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n-íc vÒ ho¹t ®éng tiÒn tÖ, tÝn dông nh»m æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång, lµ c¬ quan duy nhÊt ph¸t hµnh tiÒn cña n-íc ViÖt nam, cßn hÖ thèng Ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn chøc n¨ng kinh doanh tiÒn tÖ vµ v¸c dÞch vô Ng©n hµng kh¸c phôc vô yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh, ®ång thêi còng v× lîi Ých cña b¶n th©n c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i. lóc ®ã Ng©n hµng th-¬ng m¹i ViÖt nam míi chÝnh thøc h×nh thµnh. I tÝn dông mét ho¹t ®éng chñ yÕu cña ng©n hµng th-¬ng m¹i . Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, môc tiªu hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, môc tiªu cña ng©n hµng, mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ còng kh«ng n»m ngoµi ph¹m vi ®ã. Ng©n hµng thu lîi nhuËn th«ng qua c¸c dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng nh-: thanh to¸n, t- vÊn ..... nh-ng quan träng nhÊt lµ ho¹t ®éng cho vay . ThËt vËy, ng©n hµng víi t- c¸ch lµ mét trung gian tµi chÝnh, kinh doanh trªn nguyªn t¾c nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng ( nghiÖp vô huy ®éng vèn ) d-íi h×nh thøc tµi kho¶n v·ng lai vµ tµi kho¶n tiÒn göi trªn c¬ së ®ã tiÒn hµnh c¸c ho¹t ®éng cho vay d-íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, tuú theo yªu cÇu vay cña kh¸ch hµng. Sù chªnh lÖch gi÷a tiÒn l·i kiÕm ®-îc qua ho¹t ®éng vµ tiÒn l·i ph¶i tr¶ cho c¸c kho¶n huy ®éng trªn nguyªn t¾c l·i xuÊt cho vay > l·i xuÊt huy ®éng lµ lîi nhuËn thu ®-îc, ®©y ch-a ph¶i lµ toµn bé lîi nhuËn cña ng©n hµng, tuy nhiªn nã chiÕm tû lÖ lín nhÊt trong tæng sè lîi nhuËn cña ng©n hµng MÆc dï trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ho¹t ®éng ng©n hµng ë n-íc ta ngµy cµng trë nªn cùc kú s«i ®éng vµ ®a d¹ng, ng©n hµng tiÕn hµnh rÊt nhiÒu ho¹t ®éng kinh doanh d-íi nhiÒu h×nh thøc vµ lÜnh vùc kh¸c nhau nh-ng d- nî cho vay vÉn chiÕm tû träng cao trong tæng tµi s¶n cã cña tÊt c¶ c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i (vµo kho¶ng 70-80% ). Tuy nhiªn, tiÒn cho vay cã tÝnh láng kÐm h¬n c¸c tµi s¶n cã kh¸c bëi chóng kh«ng thÓ chuyÓn thµnh tiÒn mÆt khi kho¶n 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vay ®¸o h¹n. c¸c kho¶n cho vay còng cã x¸c suÊt vì nî cao h¬n c¸c tµi s¶n kh¸c. Do thiÕu tÝnh láng vµ rñi ro cao nªn ng©n hµng thu ®-îc lîi nhuËn cao nhÊt nhê c¸c mãn cho vay vµ còng tõ ®ã ph¸t sinh c©u hái: Ng©n hµng cã thÓ ®em cho vay bao nhiªu trong tæng sè tiÒn göi cña kh¸ch hµng ? ViÖc lËp kÕ ho¹ch cho vay cña mét ng©n hµng còng nh- c©n ®èi vèn huy ®éng vµ cho vay lµ c¶ mét vÊn ®Ò phøc t¹p vµ r¾c rèi. VÒ mÆt chñ quan mµ nãi, ®-¬ng nhiªn ng©n hµng kh«ng thÓ cho vay tÊt c¶ sè tiÒn ký göi t¹i ng©n hµng, mÆt kh¸c ng©n hµng kh«ng thÓ ®Ó l¹i qu¸ nhiÒu tiÒn nhµn rçi do chóng kh«ng sinh lîi vµ ng©n hµng ph¶i tr¶ l·i cho c¸c kho¶n vèn ®ã. Do vËy ®iÒu quan träng lµ ph¶i khai th¸c triÖt ®Ó c¸c nguån vèn cña m×nh vµ ®ång thêi duy tr× mét møc ph©n bæ hîp lý gi÷a chóng d-êi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh- tµi s¶n, c¸c kho¶n øng tr-íc, c¸c kho¶n ®Çu t- sao cho thu ®-îc lîi nhuËn tèi ®a. II. C¸c h×nh thøc cho vay cña ng©n hµng th-¬ng m¹i Tuú theo tiªu thøc kh¸c nhau vµ c¨n cø vµo ®èi t-îng ®-îc cÊp tÝn dông mµ c¸c kho¶n cho vay cã thÓ ®-îc ph©n ra thµnh c¸c h×nh thøc cho vay kh¸c nhau nh-: Cho vay theo theo ngµnh nghÒ, cho vay ph©n theo tÝnh chÊt, cho vay theo thêi h¹n, cho vay ph©n theo ph-¬ng ph¸p hoµn tr¶. Ngoµi ra cßn cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c. ViÖc ph©n lo¹i nh- thÕ hoµn toµn mang tÝnh chÊt t-¬ng ®èi, kh«ng hÒ t¸ch rêi b¶n chÊt cña tÝn dông lµ ho¹t ®éng cho vay m-în cã hoµn tr¶. 1. cho vay ph©n theo ngµnh nghÒ. C¸ch ph©n lo¹i nµy c¨n cø vµo môc ®Ých hoÆc viÖc sö dông vèn vay nh- cho vay bÊt ®éng s¶n, cho vay th-¬ng m¹i, c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, cho vay c¸ nh©n, cho vay ®èi víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh, chÝnh quyÒn. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2. C¸c h×nh thøc cho vay ph©n theo tÝnh chÊt cã ®¶m b¶o vµ kh«ng cã ®¶m b¶o 2.1 Cho vay cã ®¶m b¶o H×nh thøc cho vay biÓu hiÖn b»ng viÖc thay cho cÇm gi÷ c¸c vËt thÕ chÊp cã thÓ gåm nhiÒu lo¹i hÝch tµi s¶n nh- bÊt ®éng s¶n, biªn nhËn kÝ göi hµng ho¸, c¸c lo¹i chøng kho¸n, vËn ®¬n hµng ho¸, sæ tiÕt kiÖm ... Yªu cÇu c¬ b¶n cña vËt thÕ chÊp lµ ph¶i dÔ b¶o qu¶n, cã chøng tõ b¶o hiÓm cÇn thiÕt vµ ph¶i b¸n ®-îc. Yªu cÇu mãn vay ph¶i ®-îc ®¶m b¶o chØ nh»m t¹o ®iÖu kiÖn ®Ó ng-êi cho vay gi¶m bít mÊt m¸t trong tr-êng hîp ng-êi vay kh«ng muèn hay kh«ng tr¶ ®-îc nî. Nã t¹o t©m lý yªn t©m cho ng-êi ®i vay. Tuy nhiªn b¶o ®¶m kh«ng cã nghÜa lµ mãn nî sÏ ®-îc hoµn tr¶ bëi lÏ trong tr-êng hîp thanh lý tµi s¶n thÕ chÊp, tµi s¶n thÕ chÊp cã thÓ bÞ gi¶m gi¸ hoÆc Ðp gi¸, ®iÒu nµy khiÕn nã kh«ng ®ñ vèn tr¶ hÕt nî. 2.2 Cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o : Kh¸c víi cho vay cã ®¶m b¶o, cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o dùa trªn tÝnh liªm khiÕt vµ tõ t×nh h×nh tµi chÝnh cu¶ ng-êi ®i vay, lîi tøc cã thÓ cã ®-îc trong t-¬ng lai vµ t×nh h×nh tµi chÝnh nî tr-íc ®©y. H×nh thøc nµy th-êng ®-îc ng©n hµng ¸p dông cho kh¸ch hµng lín vµ tÝn nhiÖm cña ng©n hµng, trong nhiÒu tr-êng hîp hä cßn ®-îc h-ëng l·i suÊt -u ®·i. §ã th-êng lµ c¸c c«ng ty cã c¸ch qu¶n lý hiÖu qu¶, cã c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô ®-îc thÞ tr-êng chÊp nhËn, lîi nhuËn æn ®Þnh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh v÷ng m¹nh. Trªn thùc tÕ nhiÒu kho¶n vay lín nhÊt ®-îc thùc hiÖn theo h×nh thøc nµy. 3 . Cho vay theo thêi gian : C¸c kho¶n vay cña ng©n hµng ®-îc ph©n theo thêi h¹n trong hîp ®ång cho vay: ng¾n h¹n, trung h¹n, dµi h¹n. Cho vay ng¾n h¹n: Lµ cho vay víi thêi h¹n tèi ®a lµ 12 th¸ng Cho vay trung h¹n: Lµ cho vay víi thêi h¹n cho vay tõ 1-5 n¨m Cho vay dµi h¹n: Lµ cho vay víi thêi h¹n tõ 5 n¨m trë lªn 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C¸c kho¶n vay cã thêi h¹n ng¾n th-êng ®¸p øng nhu cÇu vèn l-u ®éng cña kh¸ch hµng, c¸c kho¶n vay trung vµ dµi h¹n th-êng dïng vµo môc ®Ých ®Çu t-, mua s¾m m¸y mãc, më réng ph¹m vi s¶n xuÊt. 4. C¸c h×nh th-c cho vay ph©n theo ph-¬ng ph¸p hoµn tr¶ : C¸c kho¶n vay cña ng©n hµng cã thÓ hoµn tr¶ mét lÇn hoÆc tr¶ gãp. Nh÷ng kho¶n cho vay tr¶ mét lÇn lµ nh÷ng kho¶n cho vay th¼ng, nghÜa lµ hîp ®ång yªu cÇu tr¶ toµn bé mét lÇn vµo thêi gian ®¸o h¹n cuèi cïng. Cho vay tr¶ gãp ®ßi hái viÖc hoµn tr¶ theo ®Þnh k×. ViÖc hoµn tr¶ cã thÓ lµ hµng th¸ng, hµng quÝ hµng n¨m. Cho vay tr¶ gãp theo nguyªn t¾c tr¶ dÇn trong suèt thêi h¹n hîp ®ång. Nhê vËy viÖc hoµn tr¶ kh«ng trë thµnh g¸nh nÆng lín ®èi víi ng-êi vay nh- trong tr-êng hîp toµn bé kho¶n vay ®-îc tr¶ mét lÇn. §èi víi nhiÒu ng-êi c¸c kho¶n cho vay tr¶ gãp ®ãng vai trß nh- mét ph-¬ng tiÖn gãp quÜ. H×nh thøc nµy ®-îc dµnh nhiÒu mãn vay bÊt ®éng s¶n vµ cho vay tiªu dïng. Qua c¸c h×nh thøc cho vay nªu trªn, ta thÊy r»ng: C¸c kho¶n cho vay lµ nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ cña ng©n hµng th-¬ng m¹i trªn thÞ tr-êng kinh doanh tÝn dông vµ dÞch vô ng©n hµng. nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× nhu cÇu vÒ tÝn dông vµ dÞch vô ng©n hµng cµng phong phó ®a d¹ng. Ng©n hµng cÇn ph¶i tiÕp cËn vµ hoµ nhËp víi ®êi sèng cña d©n c-. III. ChÊt l-îng tÝn dông cho vay vµ sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông cña ng©n hµng 1. ChÊt l-îng tÝn dông : Ho¹t ®éng tÝn dông lµ mét ho¹t ®éng sinh lêi chñ yÕu cña ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng nh-ng còng lµ n¬i chóa ®ùng nhiÒu rñi ro nhÊt mµ theo ®¸nh gi¸ cña uû ban Bale quèc tÕ th× ngay c¶ kho¶n vay cã tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè còng cã hÖ ssè rñi ro 50%. Bëi vËy, ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò chÊt l-îng tÝn dông khong ph¶i lµ ®iÒu míi mÎ nh-ng nã lu«n lµ vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu cña ng©n hµng hiÖn nay. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ChÊt l-îng tÝn dông ®-îc hiÓu theo ®óng nghÜa lµ vèn vay cña ng©n hµng ®-îc kh¸ch hµng sö dông ®-a vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô ®Ó t¹o ra mét sè tiÒn lín h¬n võa ssÓ hoµn tr¶ ng©n hµng c¶ gèc vµ l·i, trang tr¶i c¸c chi phÝ kh¸c vµ cã lîi nhuËn. Nh- vËy qu¸ tr×nh chu chuyÓn vèn T-HT, ng©n hµng xÎ thu håi vèn gèc vµ l·i, cßn kh¸ch hµng sö dông vèn cã hiÖu qu¶. XÐt vÒ tæng thÓ, ng©n hµng võa t¹o ra ®-îc hiÖu qu¶ kinh tÕ võa t¹o ra hiÖu qu¶ x· héi. Trªn c¬ së ®ã khi cho vay ng©n hµng ph¶i tÝnh to¸n c©n nh¾c võa ®¶m b¶o kh«ng vi ph¹m LuËt ng©n hµng võa gi¶i quyÕt ®-îc ®Çu ra cña m×nh. §iÒu nµy ®åi hái ng©n hµng ph¶i nghiªn cøu thÈm ®Þnh kh¸ch hµng kü cµng tr-íc khi cho vay, n¾m b¾t ®-îc th«ng tin cña kh¸ch hµng , hiÓu ®-îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña hä. Vèn vay ph¶i thùc hiÖn ®óng træ ®óng lóc, thùc dù thóc ®Èy doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i, ®óng chÝnh s¸ch cña nhµ n-íc vµ phï hîp ph¸p LuËt hiÖn hµnh. Tõ ®ã b¶o ®¶m nguyªn t¾c hoµn tr¶ tiÒn gèc vµ l·i ®-îc hoµn tr¶ ®óng ngµy giê kh«ng vi ph¹m hîp ®ång. §ã chÝnh lµ c¬ së ®¶m b¶o chÊt l-îng tÝn dông. Nh- vËy chÊt l-îng tÝn dông lµ b¾t nguån tõ hai phÝa ng©n hµng vµ kh¸ch hµng vay vèn. 2. C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh chÊt l-îng tÝn dông : 2.1 Nhãm chØ tiªu ®Þnh tÝnh: Nhãm chØ tiªu nh»m ®¸nh gi¸ t×nh h×nh, qui chÕ, chÕ ®é, thÓ lÖ tÝn dông cña ng©n hµng. Khi cho vay vèn, ng©n hµng ph¶i tu©n thñ ba nguyªn t¾c, ®ã lµ - Vèn vay ph¶i ®-îc sö dông ®óng môc ®Ých - Vèn vay ph¶i d-îc d¶m b¶o b»ng gi¸ trÞ vËt t- hµng ho¸ t-¬ng t-¬ng ®-¬ng - Vèn vay ph¶i ®-îc hoµn tr¶ ®ñ c¶ gèc vµ l·i ®óng kú h¹n cam kÕt. Ba nguyªn t¾c tÝn dông trªn ®©y h×nh thµnh nh- mét qui luËt néi t¹i cña tÝn dông. Trªn thùc tÕ cho thÊy, mét khi c¶ ba nguyªn t¾c Êy, hoÆc mét trong ba nguyªn t¾c bÞ coi nhÑ, hoÆc qu¸ nhÊn m¹nh nguyªn t¾c nµy tuú tiÖn víi 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nguyªn t¾c kia sÏ sím dÈn ®Õn t×nh tr¹ng kh¸ch hµng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, ph¸ s¶n hoÆc ®æ bÓ mét dù ¸n, mét doanh nghiÖp, mét ng©n hµng. Khi nãi ®Õn chÊt l-îng tÝn dông th× chóng ta ph¶i sem xÐt ®Õn chÊt l-îng tu©n thñ nghiªm ngÆt c¶ ba nguyªn t¾c cho vay trªn . 2.2 Nhãm chØ tiªu ®Þnh l-îng a) Tû lÖ nî qu¸ h¹n Lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a nî qu¸ h¹n vµ tæng d- nî cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, th-êng lµ cuèi th¸ng, cuèi quý hoÆc cuèi n¨m. Nguyªn t¾c quan träng nhÊt cña cho vay lµ sù hoµn tr¶, do ®ã tÝnh an toµn lµ yÕu tè quan träng bËc nhÊt ®Ó cÊu thµnh ch¸t l-îng cho vay. Khi mét lho¶n vay khong ®-îc hoµn tr¶ ®óng h¹n nh- ®· cam kÕt, mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng th× nã vi ph¹m nguªn t¾c cho vay quan träng nhÊt cña Ng©n hµng vµ nã bÞ chuyÓn sang nî qu¸ h¹n víi l·i suÊt cao h¬n l·i suÊt b×nh th-êng. Trªn thùc tÕ, phÇn lín c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n lµ c¸c kho¶n nî cã vÊn ®Ò, cã kh¶ n¨ng mÊt vèn lín, cã nghÜa lµ tÝnh an toµn thÊp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, ruØ ro trong ho¹t ®éng kinh doanh lµ mét tÊt yÕu, cã nhiÒu nguyªn nh©n dÈn ®Õn rñi ro bao gåm c¶ nguyªn nh©n kh¸ch quan, nguyªn nh©n chñ quan. Nguyªn nh©n kh¸ch quan lµ do kh¸ch hµng vay kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ ®ùoc nî, hoÆc kh«ng muèn tr¶ nî. Nguyªn nh©n chñ quan lµ do sù yÕu kÐm cña b¶n th©n Ng©n hµng th-¬ng m¹i. Do ®ã nî qu¸ h¹n cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i lu«n tån t¹i, rÊt khã tr¸nh khái. Nh-ng nÕu mét Ng©n hµng th-¬ng m¹i cã nhiÒu kho¶n nî qu¸ h¹n hay tû lÖ nî qu¸ h¹n qu¸ cao sÏ gÆp khã kh¨n trong kinh doanh, sÎ cã nguy c¬ mÊt vèn, dÓ dÈn ®Õn mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, th©m chÝ lµm ph¸ s¶n mét Ng©n hµng. Ng©n hµng th-¬ng m¹i cã tû lÖ nî qu¸ h¹n cao sÎ bÞ ®¸nh gi¸ lµ cã chÊt l-îng vay thÊp. ChØ tiªu nµy th-êng ®-îc sö dông khi ph©n tÝch ®¸nh gi¸ chÊt l-îng cho vay cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i. §Ó ph©n tÝch chÊt l-îng tÝn dông th«ng qua chØ tiªu nî qu¸ h¹n nh- sau: + Nî qu¸ h¹n theo nguyªn nh©n: nguyªn nh©n kh¸ch quan, nguyªn nh©n chñ quan. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + Nî qu¸ h¹n theo thµnh phÇn kinh tÕ cã tµi s¶n thÕ chÊp hay kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp, cã kh¶ n¨ng thu håi hay kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi vµ cã vÊn ®Ò hay kh«ng cã vÊn ®Ò + Nî qu¸ h¹n theo thêi gian: nî qu¸ h¹n d-íi 180 ngµy, nî qu¸ h¹n trªn 180 ngµy Gi¶i quyÕt nî qu¸ h¹n lµ mèi quan t©m th-êng trùc cña tÊt c¶ c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i lµm, song viÖc quan träng nhÊt lµ chÊt l-îng cho vay. b) ChØ tiªu vßng quay vèn cho vay ChØ tiªu nµy x¸c ®Þnh b»ng doanh sè cho vay trªn d- nî b×nh qu©n cña mét Ng©n hµng th-¬ng m¹i trong thêi gian nhÊt ®Þnh, th-êng lµ mét n¨m. Doanh sè thu nî Vßng quay vèn cho vay = D- nî b×nh qu©n ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh sè vßng chu chuyÓn cña vèn cho vay( th-êng lµ mét n¨m ). ChØ tiªu ngµy cµng t¨ng th× ph¶n ¸nh tæ chøc qu¶n lý vèn vay tèt, chÊt l-îng cho vay cao. §©y lµ mét chØ tiªu th-êng ®-îc c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i tÝnh to¸n hµng n¨m ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tæ chøc qu¶n lý tÝn dông vµ chÊt l-îng cho vay trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng, gi¶i quyÕt hîp lý gi÷a 3 lîi Ých: nhµ n-íc, Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. Tuy nhiªn chØ tiªu nµy chØ ph¶n ¸nh mét c¸ch t-¬ng ®èi, nÕu mét Ng©n hµng th-¬ng m¹i cho vay c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt chiÕm mét tû träng lín d- nî, th× chØ tiªu nµy sÏ kh«ng cao b»ng Ng©n hµng th-¬ng m¹i kh¸c cho vay c¸c doanh nghiÖp th-¬ng m¹i. Nh- vËy kh«ng thÓ v× thÕ mµ chÊt l-îng cho vay cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i nµy l¹i kÐm h¬n. Tõ thùc tÕ trªn, ®Ó cã nhËn xÐt t-¬ng ®èi chÝnh x¸c vÒ chÊt l-îng cho vay, c¸c tiªu thøc tÝnh to¸n cÇn ph¶i ®ång nhÊt, vßng quay vèn tÝnh to¸n cho vay ph¶i tÝnh to¸n cho tõng lo¹i vay, thêi h¹n cho vay víi ®èi t-îng cho vay cô thÓ( ch¼ng h¹n cho vay trung h¹n, 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cho vay ng¾n h¹n ph©n theo tõng ngµnh ngÒ kh¸c nhau: cho vay phôc vô s¶n xuÊt, cho vay th-¬ng m¹i...) bëi vËy, muèn cã kÕt luËn chÝnh x¸c, cÇn cã c«ng nghÖ tin häc Ng©n hµng hiÖn ®¹i nh»m gi¶m bít phøc t¹p cña viÖc tÝnh to¸n. c) Tû lÖ thanh to¸n nî b»ng tµi s¶n cña ng-êi ®i vay Khi nghiªn cøu vÒ b¶n chÊt tÝn dông, th× mét trong nh÷ng nguyªn t¾c cho vay lµ hoµn tr¶. VËy nguån tr¶ nî cho Ng©n hµng cña kh¸ch hµng vay lµ ®-îc trÝch ra tõ phÇn thu nhËp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña hä. Trong s¶n xuÊt nã bao gåm c¸c lao ®éng vËt ho¸ ( chi phÝ nguyªn, nhiªn vËt liÖu, chi phÝ kh¸c, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh...) mµ Ng©n hµng ®· cho vay vµ phÇn gi¸ trÞ míi s¸ng t¹o ra. Trong kinh doanh th-¬ng m¹i tõ doanh thu b¸n hµng. Tuy nhiªn cã nhiÒu tr-êng hîp do sö dông vèn kÐm hiÖu qu¶ dÈn ®Õn mÊt vèn, nªn kh¸ch hµng vay ph¶i b¸n tµi s¶n ®Ó tr¶ nî vay Ng©n hµng. Sè tiÒn ®ã cã thÓ ®ñ ®Ó tr¶ nî vay Ng©n hµng nh-ng còng chØ cã thÓ chØ ®ñ tr¶ nî mét phÇn nî vay. HoÆc trong nhiÒu tr-êng hîp kh¸ch hµng vay g¸n tµi s¶n cña m×nh ®Ó trõ nî, hoÆc Ng©n hµng b¾t nî, tÊt c¶ c¸c tr-¬ng hîp nªu trªn nÕu tû lÖ cao th× chÊt l-îng cho vay cña Ng©n hµng thÊp Tû lÖ thanh to¸n nî b»ng tµi s¶n cña kh¸ch hµng vay Sè tiÒn thu nî b»ng tµi s¶n cña kh¸ch hµng vay = Tæng doanh sè thu nî Tû lÖ nµy ®-îc c¸c Ng©n hµng tÝnh theo ®Þnh kú( th¸ng, quý, n¨m ) sè thu nî b»ng tµi s¶n cña kh¸ch hµng vay theo b¸o c¸o thèng kª tÝn dông. d)Tû lÖ sö dông vèn sai môc ®Ých. Mét nguyªn t¾c vay vèn ®Çu tiªn lµ: kh¸ch hµng vay vèn ph¶i sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông. §Ó ®¶m b¶o an toµn cho c¸c kho¶n cho vay c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i rÊt chó träng, th-êng xuyªn quan t©m ®Õn viÖc kh¸ch hµng vay sö dông ®ång vèn vay cña m×nh nh- 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thÕ nµo. Theo quy tr×nh cho vay, Ng©n hµng ph¶i thùc hiÖn tèt chÕ ®é kiÓm tra tr-íc, trong vµ sau khi cho vay. Khi vay vèn, kh¸ch hµng vay ph¶i lËp ph-¬ng ¸n hoÆc dù ¸n xin vay vèn trong ®ã tr×nh bµy tãm t¾t mÆt hµng kinh doanh, hiÖu qu¶ sö dông vèn vay, thêi h¹n xin vay, kÕ ho¹ch tr¶ nî vµ cam kÕt sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých. Trªn c¬ së ®ã Ng©n hµng kiÓm tra vèn vay ®ã cã ®-îc kh¸ch hµng vay sö dông theo ®óng môc ®Ých cña ph-¬ng ¸n xin vay hay kh«ng? Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã mét nguyªn t¾c: lîi nhuËn cµng cao th× rñi ro cµng lín. Mét sè kh¸ch hµng vay vèn muèn cã lîi nhuËn cao ®· m¹o hiÓm sö dông vèn vay Ng©n hµng sai môc ®Ých ®· cam kÕt, v× vËy dÔ dÉn ®Õn bÞ mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî víi Ng©n hµng. Tuy nhiªn trong nhiÒu tr-êng hîp, do tÝnh chÊt th«ng tin kh«ng c©n xøng, kh¸ch hµng vay cung cÊp th«ng tin sai sthËt cã ý ®å lõa ®¶o Ng©n hµng, g©y nªn tæn thÊt nÆng nÒ cho Ng©n hµng, ph¸ ho¹i c¸c quan hÖ kinh tÕ lµnh m¹nh, t¹o ra có sèc vÒ t©m lýcho d- luËn x· héi, ®Æc biÖt lµm thiÖt h¹i cho nÒn kinh tÕ. Nh÷ng kho¶n vay bÞ sö dông sai môc ®Ých phÇn lín lµ sö dông sai môc ®Ých ®· cam kÕt. §Ó h¹n chÕ viÖc sö dông vèn vay sai môc ®Ých, Ng©n hµng ph¶i th-êng xuyªn thùc hiÖn quy chÕ cho vay: kiÓm tra sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng cã ®óng môc ®Ých nh- ®· cam kÕt hay kh«ng. NÕu ph¸t hiÖn kh¸ch hµng sö dông vèn vay sai môc ®Ých, th× lËp biªn b¶n vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp, nh»m môc tiªu cuèi cïng lµ thu ®-îc nî tiÒn vay. ChØ tiªu nµy cã thÓ ®-îc x¸c ®Þnh Tû lÖ sö dông vèn vay sai môc ®Ých sè tiÒn vay sö dông sai môc ®Ých = Tæng sè tiÒn d- nî ChØ tiªu nµy sö dông nh»m ®¸nh gi¸ chÊt l-îng cho vay c¶ vÒ qu¸ h¹n lÉn nî vÉn cßn trong h¹n, nh-ng ®· chøa tiÒm Èn rñi ro. Mét chØ tiªu hÕt søc nh¹y c¶m ®èi víi Ng©n hµng th-¬ng m¹i, nã ®¸nh gi¸ t-¬ng ®èi thùc chÊt vÒ chÊt l-îng nh÷ng kho¶n nî ®· cho vay. Tû lÖ sö dông vèn vay sai môc ®Ých cµng cao th× chÊt l-îng cho vay bÞ ®¸nh gi¸ cµng thÊp vµ ng-îc l¹i. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 e) ChØ tiªu lîi nhuËn Nh- chóng ta ®· ®Ò cËp, lîi nhuËn do ho¹t ®éng tÝn dông trong ®ã chñ yÕu lµ cho vay. V× vËy lîi nhuËn t¨ng hµng n¨m, ®iÒu ®ã chøng tá chÊt l-îng cho vay ®· ®-îc n©ng lªn hoÆc Ng©n hµng th-¬ng m¹i ®· mì réng c«ng t¸c cho vay. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l-îng cho vay trªn c¬ së c¨n cø vµo lîi nhuËn thu ®-îc cña c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i, ®©y còng chØ lµ chØ tiªu t-¬ng ®èi v× nã phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh- : chÝnh s¸ch thu nhËp, chi phÝ cña chÝnh phñ, chÝnh s¸ch l·i suÊt, chÝnh s¸ch kh¸ch hµng...Thuêng trong ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng, nÕu chÊt l-îng cho vay cña Ng©n hµng tèt, tû lÖ nî sÊu thÊp, th× thu nhËp tõ ho¹t ®éng cho vay sÏ cao khi cïng mét møc d- nî so víi c¸c Ng©n hµng kh¸c. V× c¸c kho¶n nî sÊu, Ng©n hµng Ýt cã thÓ hoÆc kh«ng thÓ thu ®-îc l·i vay, mÆc dï Ng©n hµng ¸p dông c¸c kho¶n nî ®ã b»ng nh÷ng l·i suÊt ph¹t cao h¬n l·i suÊt th«ng th-êng. Ng©n hµng vÉn tÝnh l·i vay c¸c kho¶n nî ®ã sau ®ã treo trªn tµi kho¶n vµ nhËp ngoµi b¶ng. Tõ ®ã, chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l-îng cho vay cßn phô thuéc vµo c¸c kho¶n l·i ch-a thu. Mét Ng©n hµng th-¬ng m¹i, nÕu cã kho¶n l·i cho vay ch-a thu ®-îc lín, th× cã thÓ nãi chÊt l-îng tÝn dông nãi chung vµ chÊt l-îng cho vay nãi riªng lµ cã vÊn ®Ò, vµ ng-îc l¹i. Nh÷ng kh¸ch hµng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, cã uy tÝn, th-êng thanh to¸n sßng ph¼ng c¶ gèc vµ l·i tiÒn vay ®óng h¹n. §iÒu ®ã g¾n liÒn víi c¸c kho¶n vay cã chÊt l-îng tèt. Cßn c¸c kh¸ch hµng ho¹t ®éng s¶n suÊt kinh doanh kÐm hiÖu qu¶, tµi chÝnh doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n, kh«ng cã uy tÝn víi Ng©n hµng, th× viÖc tr¶ nî gèc vµ l·i tiÒn vay th-êng kh«ng ®óng h¹n, dÔ ph¸t sinh nî qu¸ h¹n. Qua hai nhãm chØ tiªu trªn ta thÊy: nhãm chØ tiªu ®Þnh tÝnh cã thÓ thùc hiÖn ®-îc hay kh«ng tuú thuéc vµo ý thøc chÊp hµnh thÓ lÖ tÝn dông, tu©n thñ qui tr×nh cho vay cña ng©n hµng ®Ó cã thÎ ®¶m b¶o ®-îc chÊt l-îng tÝn dông. ThÕ nh-ng ®èi víi nhãm chØ tiªu ®Þnh l-îng, mÆc dï cã thÓ ®¶m b¶o chØ tiªu hÖ sè qui ®Þnh nh-ng ch-a ch¾c ch¾n h¼n ®· ®¶m b¶o vÒ mÆt chÊt l-îng do viÖc c¸c ng©n hµng ®èi phã trong viÖc gia h¹n nî, cho vay ®¶o nî, kh«ng chuyÓn nî qu¸ h¹n ®óng thêi gian. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 3. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng tÝn dông 3.1 C¸c nh©n tè kh¸ch quan a. M«i tr-êng kinh tÕ x· héi M«i tr-êng kinh tÕ cã ¶nh h-ëng rÊt lín tíi ho¹t ®éng cña ng©n hµng, ®iÒu nµy thÊy râ ë ®-êng lèi chñ tr-¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ cña nhµ n-íc, cña mçi ®Þa ph-¬ng vµ ë møc ®é ph¸t triÓn cña mçi quèc gia, ë tõng ®Þa ph-¬ng. Mét nÒn kinh tÕ æn ®Þnh sÏ dÉn ®Õn mét chÝnh s¸ch tÝn dông tù do so víi mét nÒn kinh tÕ lÖ thuéc vµo c¸c biÕn ®éng thêi vô vµ chu kú. C¸c kho¶n kÝ th¸c trong nÒn kinh tÕ kh«ng æn ®Þnh th-êng chao ®¶o biÕn ®éng m¹nh so víi c¸c kho¶n kÝ th¸c trong mét nÒn kinh tÕ æn ®Þnh. NhiÒu ng-êi vay ®· lµm ¨n ph¸t ®¹t trong nh÷ng giai ®o¹n thÞnh v-îng nh-ng trong giai ®o¹n suy tho¸i vèn cã thÓ bÞ tiªu tan, lîi nhuËn cã thÓ gi¶m sót tõ ®ã cã thÓ g©y nªn t×nh tr¹ng ng©n hµng kh«ng thu håi ®-îc vèn. Mét yÕu tè hiÓn nhiªn ¶nh h-ëng ®Õn chÝnh s¸ch tÝn dông cña ng©n hµng lµ ®-êng lèi chñ tr-¬ng cña quèc gia, ®Þa ph-¬ng. LÝ do chñ yÕu ®Ó ng©n hµng ®uîc tån t¹i lµ nh»m phôc vô c¸c nhu cÇu tÝn dông cña céng ®ång, x· héi. VÒ mÆt lý luËn, c¸c ng©n hµng chØ cho ng-êi nµo vay nÕu ®-a ra ®-îc yªu cÇu xin vay hîp lÖ, hîp ph¸p vµ lµnh m¹nh vÒ kinh tÕ, nh-ng theo chñ tr-¬ng cña nhµ n-íc. Møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Þa ph-¬ng qui ®Þnh quy m« vµ khèi l-îng ®Çu t- tÝn dông. NÕu ®Çu t- tÝn dông v-ît qu¸ khèi l-îng cÇn thiÕt, kh«ng phï hîp ph¸t triÓn kinh tÕ sÏ ¶nh h-ëng trùc tiÕp tíi chÊt l-îng tÝn dông. NhiÒu ng©n hµng th-¬ng m¹i do nãng véi më réng ®Çu t-, n©ng cao dnî, ®Èy tØ lÖ t¨ng tr-ëng tÝn dông v-ît qu¸ møc t¨ng tr-ëng kinh tÕ trªn ®Þa bµn ®Òu ph¶i tr¶ gi¸ cho sù nãng véi. Tãm l¹i, ho¹t ®éng cña ng©n hµng nãi chung vµ ho¹t ®éng tÝn dông nãi riªng ®¹t hiÖu qu¶ cao hay thÊp, rñi do nhiÒu hay Ýt cã quan hÖ h÷u c¬ víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña quèc gia. b. M«i tr-êng ph¸p lý: Nh©n tè luËt ph¸p cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng ®èi víi chÊt l-îng ho¹t ®éng tÝn dông nã t¹o m«i tr-êng hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng cña ng©n 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hµng. Nh©n tè luËt ph¸p ë ®©y bao gåm tÝnh ®ång bé cña hÖ thèng ph¸p luËt, tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh thèng nhÊt cña c¸c v¨n b¶n d-íi luËt, ®ång thêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh chÊp hµnh luËt ph¸p vµ tr×nh ®é d©n trÝ. ViÖc hoµn chØnh c¬ chÕ, thÓ lÖ tÝn dông cña ngµnh ®óng víi luËt ng©n hµng, phï hîp víi thùc tiÔn lµ mét ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông. BÊt kú mét ®iÒu kho¶n nµo, mét quy ®Þnh nµo ch-a phï hîp víi thùc tiÔn ®Òu ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng tÝn dông. HiÖn nay n-íc ta cã nhiÒu bé luËt tuy nhiªn vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp ch-a s¸t víi thùc tÕ g©y ¶nh h-ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi nãi chung vµ ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng nãi riªng. Trong ®iÒu kiÖn nh- vËy, viÖc vËn dông thùc thi c¸c bé luËt ®· cã nh- thÕ nµo ®Ó cã thÓ t¹o ®-îc hµnh lang ph¸p lý ®Çy ®ñ cho ho¹t ®éng ng©n hµng lµ vÊn ®Ò cã ¶nh h-ëng rÊy lín ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng. c .Tr×nh ®é qu¶n lý, n¨ng lùc, chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ vµ c¸c c¸ nh©n vay vèn. Trong khi doanh nghiÖp ë c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c trùc tiÕp sö dông qu¶n lý vèn cña m×nh th× ng©n hµng sö dông vèn cña m×nh d-íi h×nh thøc gi¸n tiÕp: ®ã la giao vèn cho doanh nghiÖp kh«ng ®-îc trùc tiÕp qu¶n lý vèn cña m×nh mµ th«ng qua h×nh thøc gi¸m s¸t doanh nghiÖp vay vèn. Do vËy, chÊt l-îng tÝn dông ng©n hµng chÞu nhiÒu chi phèi rÊt lín tõ b¶n th©n ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng vay vèn. C¸c yÕu tè cña kh¸ch hµng cã ¶nh h-ëng chÝnh ®Õn chÊt l-îng tÝn dông ®ã lµ: N¨ng lùc vÒ vèn vµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp cã ®ñ vèn cè ®Þnh vµ vèn l-u ®éng ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô cña m×nh kh«ng? mét doanh nghiÖp cã nguån vèn dåi dµo, nguån vèn Ýt bÞ phô thuéc vµo ng©n hµng, vµo c¸c chñ nî kh¸c th× kh¶ n¨ng hoµn tr¶ vèn cho ng©n hµng lµ cao h¬n so víi doanh nghiÖp cã vèn chñ yÕu do ®i vay. Gi¸ trÞ thùc cña mét doanh nghiÖp ( hay tµi s¶n cña nã ) lµ mét tiªu chuÈn ®o l-êng søc m¹nh tµi chÝnh cña chÝnh 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hä, vµ th-êng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh khèi l-îng tÝn dông mµ mét ng©n hµng s½n lßng cho doanh nghiÖp ®ã vay. Khèi l-îng vµ chÊt l-îng tµi s¶n cña doanh nghiÖp nãi lªn sù thËn träng vµ th¸o v¸t cña nhµ qu¶n lÝ doanh nghiÖp ®ång thêi mét sè hoÆc tÊt c¶ tµi s¶n cã thÓ ®¶m b¶o cho kho¶n vay. §iÒu ®ã cã ý nghÜa c¸c kho¶n vay sÏ ®-îc hoµn tr¶. Tuy nhiªn chóng ta ph¶i chó ý mét ®iÒu tuy c¸c tµi s¶n ®ã gi¶m bít rñi ro cho ng©n hµng nh-ng c¸c ng©n hµng vÈn mong muèn vèn vay sÎ ®-îc tr¶ tõ lîi nhuËn bëi v× ®iÒu ®ã chøng minh r»ng vèn cña ng©n hµng ®· ®-îc sö dông cã hiÖu qu¶. ChÊt l-äng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp tèt hay sÊu . T-¬ng lai ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp ë møc nµo? Dù ¸n, ph-¬ng ¸n s¶n xu¸t kinh doanh cña doanh nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®-îc trong cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt cña c¬ chÕ thÞ tr-êng hay kh«ng? §iÒu nµy cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh cho sè phËn mãn tiÒn ng©n hµng cho vay. nÕu doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh trªn ®µ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ th× vèn cña ng©n hµng ch¾c ch¾n sÏ ®-îc hoµn tr¶ ch-a kÓ ®Õn l·i mµ ng©n hµng ®· bÞ ®Çu tkh«ng ®óng chç ng©n hµng mÊt chi phÝ c¬ héi cho doanh nghiÖp kh¸c vay, mÊt kh¶ n¨ng thu l·i. Kh«ng chØ cã vËy, nguån vèn tÝn dông nhËn rñi ro lín do doanh nghiÖp liÖu cã kh¶ n¨ng tr¶ nÆ khi nã lµm ¨n thua lç? Møc ®é chuyÓn biÕn vÒ nhËn thøc, quan ®iÓm t©m lÝ cña ban l¶nh ®¹o doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr-êng ra sao? Hä ®· cã ®Çy ®ñ ý thøc vµ tr¸ch nhiÖm tr¶ nî ®èi víi kho¶n vay hay vÈn mang nÆng t- t-ëng bao cÊp tr«ng chê nguån vèn ®-îc cÊp ®-îc vay -u ®·i, vay råi kh«ng biÕt cÇn ®Õn ph¶i tr¶? Tr×nh ®é qu¶n trÞ ®iÒu hµnh cña doanh nghiÖp ë møc ®é nao? §· ®¸p øng ®-îc møc ®é nµo trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ hiÖn thêi. Mét doanh nghiÖp trë nªn h-ng thÞnh, ph¸t triÓn trong khi mét doanh nghiÖp kh¸c bÞ thua læ, suy sôp. Sù kh¸c biÖt nµy cã nguyªn nh©n chÝnh xuÊt ph¸t tõ tr×nh ®é chÊt l-îng qu¶n lÝ vµ ®©y còng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh khiÕn cho doanh nghiÖp cã ®-îc vay vèn ng©n hµng hay kh«ng vµ qua ®Ý ®Ó ®¸nh gi¸ phÇn nµo chÊt l-îng tÝn dông cña ng©n hµng. NÕu vèn vay cña ng©n hµng ®-îc giao cho nhµ qu¶n lÝ biÕt n¾m c¬ héi míi thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu chØnh kÞp thêi trong s¶n xuÊt ®Ó ®¸p 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 øng nh÷ng thay ssæi nhu cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm cña m×nh, thay thÕ tÝnh v« hiÖu thµnh tÝnh höu hiÖu, nhê ®ã cung cÊp ra thÞ tr-êng c¸c s¶n phÈm cã sø Cã kú h¹n hÊp dÈn cao, thu ®-îc lîi nhuËn nguån ®Ó tr¶ vèn vay cho ng©n hµng th× kho¶n vay cña ng©n hµng sÏ kh«ng cßn chøa ®ùng nhiÒu rñi ro mang ®Õn tæn thÊt cho ng©n hµng. Nh- vËy cã thÓ nãi viÖc qu¶n lÝ sö dông vèn vay sao cho cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o tr¶ nî ng©n hµng vµ cã lîi nhuËn cho ng-êi vay c¸c doanh nghiÖp ( c¸c tæ chøc kinh tÕ ) Cã tr×nh ®é qu¶n lÝ tèt, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh tèt, b¶o tån vµ ph¸t triÓn ®-îc vèn vay th× chÊt l-îng ®Çu t- tÝn dông cña ng©n hµng sÏ cao vµ ng-îc l¹i 3.2 Nh©n tè chñ quan cña ng©n hµng : N¨ng lùc, tr×nh ®é hiÓu biÕt cña ®éi ngò c¸n bé cña ng©n hµng trong c¬ chÕ thÞ tr-êng cã ¶nh h-ëng rÊt lín tíi chÊt l-îng mãn vay cña ng©n hµng. Chóng ta ®ang ®øng tr-íc mét thùc tr¹ng chung lµ xu thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Xu thÕ nµy ngµy cµng h×nh thµnh râ rÖt mµ nÐt næi bËt lµ nÒn kinh tÕ quèc tÕ thÞ tr-êng ®ang trë thµnh mét kh«ng gian chung cho tÊt c¶ c¸c n-íc, c¸c thÞ tr-êng tµi chÝnh më réng ph¹m vi ho¹t ®éng d-êng nhkh«ng biªn giíi, võa t¹o ®iÒu kiÖn cã c¬ héi míi cho ng©n hµng võa lµm s©u s¾c thªm qu¸ tr×nh c¹nh tranh, ®Æt ng©n hµng tr-íc nh÷ng th¸ch thøc míi. Bëi vËy, nÕu ng©n hµng nµo kh«ng nhËn thøc ®-îc v©n ®Ò nµy, kh«ng tù ®æi míi t×m c¸ch t¹o dùng vµ ph¸t triÓn thÕ m¹nh cña riªng m×nh, cã h-íng ®i vµ chÝnh s¸ch tÝn dông thÝch hîp th× sÏ khã lßng tån t¹i, ph¸t triÓn, trong ®ã chiÕn l-îc con ng-êi gi÷ vai trß chØ ®¹o. Thùc tÕ cho thÊy r»ng, nÕu ng©n hµng cã ®éi ngò c¸n bé nhanh nh¹y s¸ng t¹o trong c«ng viÖc, cã tinh th©n tËp thÓ v× lîi Ých cña ng©n hµng th× ng©n hµng ®ã cã thÓ ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn, ngµy cµng cã uy tÝn. Trong khi ®ã cã nh÷ng c¸n bé tÝn dông gian dèi trong thÈm ®Þnh tÝn dông cña ng©n hµng, ®¸nh gi¸ sai tµi s¶n thÕ chÊp, l¬ lµ sù gi¸m s¸t cña m×nh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®Ó råi ng©n hµng lÜnh toµn bé rñi ro tÝn dông. Bªn c¹nh ®ã cßn cã c¸c yÕu tè kh¸ch quan nh- thiªn tai dÞch ho¹, c¬ chÕ chÝnh s¸ch, kh¸ch hµng gÆp khã kh¨n dÉn tíi thua lç ... th× b¶n th©n ng©n 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hµng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh cho hiÖn t-îng chÊt l-îng tÝn dông bÞ gi¶m sót. Trong ®ã c¸n bé tÝn dông cã vai trß vµ ¶nh h-ëng lín ®Õn chÊt l-îng c¸c mãn vay, bëi v× hä chÝnh lµ ng-êi trùc tiÕp nhËn hå s¬, thÈm ®Þnh, ®Ò xuÊt cho vay vµ theo dâi qu¶n lý d- nî cña kh¸ch hµng. ChÝnh v× vËy mµ c¸n bé tÝn dông chÝnh lµ mÉu sè chung nhá nhÊt cña c¸c ng©n hµng khi t×m ra nguyªn nh©n cña nî qu¸ h¹n, c¸c kho¶n vay kh«ng thu håi ®-îc. Nh- vËy, ®Ó cã mét kho¶n vay tèt th× cÇn ph¶i cã nhiÒu ®iÒu. Ngoµi mét b¸o c¸o tµi chÝnh v÷ng m¹nh cÇn cã mét ®éi ngò c¸n bé tÝn dông v÷ng vÒ kü thuËt, cã trùc gi¸c nh¹y bÐn, s¾c s¶o. Th«ng qua viÖc ®µo t¹o vµ lùa chän nh÷ng c¸n bé cã n¨ng lùc, thiÕt lËp mét c¬ cÊu tæ chøc thÝch hîp th× c¸c ng©n hµng cã thÓ b¾t ®Çu mét qu¸ tr×nh c¶i thiÖn chÊt l-îng tÝn dông, gi¶m thiÓu c¸c rñi ro ®Ó lÊy l¹i vµ n©ng cao uy tÝn cña m×nh trong x· héi 4. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông Ng©n hµng lµ ngµnh dÞch vô ®· cã lÞch sö tån t¹i vµ ph¸t triÓn hµng tr¨m n¨m. Nã lµ ngµnh mang ®Õn cho giíi ng©n hµng siªu lîi nhuËn song ®ång thêi c¶ c¸c mÊt m¸t tæn thÊt to lín. Trong thËp kû 90 nµy, chóng ta ®· chøng kiÕn mét lo¹t c¸c ®ît khñng ho¶ng ng©n hµng kh«ng cã ngo¹i trõ c¶ ®èi víi ng©n hµng NhËt B¶n, Hµn Quèc, nh÷ng n-íc ®ang ®-îc ®¸nh gi¸ lµ hÖ thèng tµi chÝnh tÝn dông ph¸t triÓn cao. Cã nhiÒu nguyªn nh©n g©y nªn song nguyªn nh©n chÝnh lµ tõ ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng. Cho tíi nay ch-a cã mét ng©n hµng mét quèc gia nµo d¸m kh¼ng ®Þnh hä cã ®ñ kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng tÝn dông mét ho¹t ®éng sèng cßn cña ng©n hµng mét c¸ch tèt ®Ñp. ChÝnh v× vËy, n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông lu«n lµ vÊn ®Ò ®-îc ®Ò cËp, tranh c·i. Lý do chÝnh cña nã xuÊt ph¸t tõ vai trß then chèt kh«ng thÓ thiÕu cña chÊt l-îng tÝn dông ®èi víi nÒn kinh tÕ, x· héi ®-îc thÓ hiÖn d-íi ba gãc ®é sau: ®èi víi ng©n hµng, nhµ ®Çu t-, vµ ®èi víi x· héi. 20