Tài liệu Một số giải pháp nâng cao chất lượng cung cấp thông tin thị trường cho các doanh nghiệp

MỤC LỤC MỞ ĐẦU......................................................................................................... CHƯƠNG 1................................................................................................... NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ THÔNG TIN VÀ CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG......................................................... 1.1. Thông tin và vai trò của thông tin thị trường trong đời sống kinh tế - xã hội............................................................................................... 1.2. Vai trò và ý nghĩa kinh tế của Thông tin Thị trường trong hoạt động của các doanh nghiệp.................................................................. 1.3. Tính chất riêng của thông tin theo cấp quyết định.............................. 1.4. Chất lượng thông tin thị trường............................................................ 1.5. Chất lượng cung cấp thông tin thị trường............................................ 1.6. Tổ chức, xử lý và cung cấp thông tin thị trường tại một số nước và một số tổ chức cung cấp thông tin trên thế giới............................. 1.7. Một số bài học về tổ chức thông tin thị trường cho Việt Nam........... CHƯƠNG 2................................................................................................... THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG VÀ CHẤT LƯỢNG CUNG CẤP CUNG CẤP THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG CHO CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM................................ 2.1. Hệ thống các tổ chức cung cấp thông tin thị trường tại Việt Nam ............................................................................................................... 2.2. Thực trạng nguồn thông tin thị trường đầu vào của các cơ quan có chức năng cung cấp thông tin thị trường hiện nay - sản phẩm thông tin thị trường được cung cấp trên thị trường - và các yếu tố điều kiện để tạo ra chất lượng thông tin thị trường............................. 2 2.3. Chất lượng thông tin thị trường hiện nay qua đánh giá của DN. ............................................................................................................. 2.4. Các dạng sản phẩm thông tin thị trường và vấn đề chất lượng cung cấp thông tin thị trường cho các DN........................................ 2.5. Đánh giá chung.................................................................................... CHƯƠNG 3................................................................................................. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN VÀ CHẤT LƯỢNG CUNG CẤP THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG CHO CÁC DOANH NGHIỆP................................................... 3.1. Xu thế biến đổi của thị trường và nhu cầu thông tin của các doanh nghiệp....................................................................................... 3.2. Thông tin thị trường trong mối quan hệ với tổ chức thị trường. ............................................................................................................. 3.3. Xu hướng phát triển thông tin thị trường tại Việt Nam trong thời gian tới................................................................................................. 3.4. Một số nguyên tắc và quan điểm trong phát triển thông tin thị trường và nâng cao chất lượng thông tin thị trường để cung cấp cho doanh nghiệp................................................................................ 3.5. Một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng thông tin thị trường để cung cấp cho doanh nghiệp.................................... KẾT LUẬN.................................................................................................. CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA NGHIÊN CỨU SINH............ DANH MỤC TÀI LỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT............................... DANH MỤC TÀI LỆU THAM KHẢO TIẾNG ANH............................... 3 DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Tính chất của thông tin theo cấp quyết định.................... Bảng 2.1. Mức máy tính trung bình trong một số DN................... Bảng 2.2. Tỷ lệ DN có website phân theo lĩnh vực kinh doanh ........................................................................................ Bảng 3.1. Tổng mức lưu chuyển bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ............................................................................ Bảng 3.2. Kim ngạch XNK của Việt Nam giai đoạn 1990 – 2009................................................................................ Bảng 3.3. Tăng trưởng kim ngạch XK một số mặt hàng............... Bảng 3.4. Tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu sang một số thị trường............................................................................. Bảng 3.5. Tăng trưởng kim ngạch nhập khẩu từ một số thị trường............................................................................. 4 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1 Đánh giá của DN về chất lượng dịch vụ tư vấn và cung cấp TTTT ở Việt Nam........................................... Biểu đồ 2.2 Độ tin cậy của dịch vụ cung cấp, tư vấn thông tin thị trường cho các DN tại Việt Nam.............................. Biểu đồ 2.3 Tỷ lệ doanh nghiệp sử dụng dịch vụ tư vấn và cung cấp thông tin thị trường của Việt Nam tại thời điểm điều tra 2008.................................................................. Biểu đồ 2.4 Tần suất sử dụng dịch vụ tư vấn và cung cấp thông tin thị trường của doanh nghiệp..................................... Biểu đồ 2.5 Tần suất cập nhật thông tin thị trường qua Internet của các doanh nghiệp..................................................... Biểu đồ 2.6 Mức độ tiếp cận Internet của Doanh nghiệp qua các năm 2004 - 2007............................................................ Biểu đồ 2.7 Hình thức sử dụng Internet qua các năm 2004-2007 ........................................................................................ Biểu đồ 2.8 Tình hình sử dụng mạng nội bộ của DN năm 2006, 2007................................................................................ Biểu đồ 2.9 Chuyển biến về ứng dụng TMĐT tại các DN Việt Nam 02 năm 2006, 2007................................................ Biểu đồ 2.10 Tỷ lệ DN có website qua các năm 2004 – 2008............ Biểu đồ 2.11 Tần suất cập nhật website của DN qua các năm............ 6 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Các đầu mối thông tin của tổ chức doanh nghiệp............ Sơ đồ 2.1. Hệ thống tổ chức thông tin thị trường ở nước ta............. Sơ đồ 2.2. Hệ thống tổ chức thông tin thương mại và thị trường toàn quốc của Trung tâm thông tin CN & TM (VITIC) - Bộ Công Thương...................................... Sơ đồ 3.1. Tổ chức hệ thống thông tin thị trường nội địa Việt Nam................................................................................ Sơ đồ 3.2. Mô hình thu thập và trao đổi thông tin thị trường ngành công thương......................................................... Sơ đồ 3.3. Mô hình cung cấp thông tin dữ liệu hàng hoá XNK của Việt nam của cục Công nghệ Thông tin và thống kê Hải quan.......................................................... 7 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT Chữ viết tắt CSDL CNTT CCTTTT CNTD CNTP DN DNNVV DNTM DNSX DV HTX NCTT NTD NK TT TTTT TV TMĐT XTTM XNK XK Giải nghĩa tiếng Việt Cơ sở dữ liệu Công nghệ thông tin Cung cấp thông tin thị trường Công nghiệp tiêu dùng Công nghiệp thực phẩm Doanh nghiệp Doanh nghiệp nhỏ và vừa Doanh nghiệp thương mại Doanh nghiệp sản xuất Dịch vụ Hợp tác xã Nghiên cứu thị trường Người tiêu dùng Nhập khẩu Thông tin Thông tin thị trường Tư vấn Thương mại điện tử Xúc tiến thương mại Xuất nhập khẩu Xuất khẩu 8 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG ANH Chữ viết tắt ASEAN AFTA AFFA APEC CIF Tên tiếng anh Giải nghĩa tiếng việt The Association of Southeast Asian Nations ASEAN Free Trade Area Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á Khu vực mậu dịch tự do ASEAN Hiệp hội giao nhận các nước ASEAN Diễn đàn Hợp tác kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (Thuật ngữ dùng trong ngoại thương) – Người bán giành được quyền vận chuyển hàng hóa. Giá trị thanh toán gồm: giá hàng hóa + phí bảo hiểm + cước thuê tàu Thương mại điện tử (TMĐT) Dịch vụ hậu cần điện tử Asean Federation of Forwarders Associations Pacific Economic Cooperation Cost + Insurance + Freight E-commerce Electronic – commerce E-logistics Electronic – logistics EDI Hệ thống trao đổi dữ liệu Electronic điện tử Data Interchange EU European Union Liên minh Châu Âu FOB Free on board (Thuật ngữ dùng trong ngoại thương) – Người mua giành quyền vận chuyển. Điều kiện giao hàng: hàng giao trên boong tàu. FIATA Hiệp hội giao nhận kho vận International quốc tế Federation of Freight Forwarders Associations WTO World Trade Organization Tổ chức Thương mại quốc tế GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội DWT Dead Weight Tonnage Trọng tải toàn phần (tàu biển) HC High Cube Container cao (cao hơn 9 ICD IT ODA TEU USD VISABA Tổng công ty hàng hải Việt NamVIFFAS Vietnam National Shipping Lines VINALINES Inland Container Depot Information Technology Official Development Assistance Twenty – foot equivalent units United States Dollar Viet Nam Ship Agents and Brokers Association Vietnam Freight Forwarders Association container tiêu chuẩn 0,7 – 0,8 m) Cảng container nội địa Công nghệ thông tin Hỗ trợ phát triển chính thức Đơn vị tương đương container 20 feet Đồng Đôla Mỹ Hiệp hội đại lí và môi giới hàng hải Việt Nam Hiệp hội giao nhận kho vận Việt Nam 10 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu Kinh tế, thương mại thế giới hiện nay được mô tả bằng hai nét đặc trưng cơ bản. Đó là quốc tế hoá, khu vực hoá đan xen với bảo hộ mậu dịch, áp dụng các hàng rào kĩ thuật để bảo hộ sản xuất, tiêu dùng trong nước và sự dịch chuyển kinh tế, thương mại, đầu tư, tiền tệ giữa các nền kinh tế phát triển lâu đời và từ các nền kinh tế phát triển lâu đời sang các nền kinh tế mới nổi, đang phát triển. Với trào lưu của quốc tế hoá, hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu, với sự phát triển của các phương thức kinh doanh; hợp tác, liên kết trong kinh doanh và đặc biệt là sự phát triển của các phương thức, kĩ thuật xử lí thông tin, truyền tin kĩ thuật cao và hiện đại đã làm cho sự khác biệt giữa thị trường trong nước với thị trường ngoài nước của một quốc gia xét về nhiều phương diện ngày càng trở nên mờ nhạt. Trong kinh tế đối ngoại các chiến lược phát triển kinh tế hướng vào xuất khẩu hay thay thế nhập khẩu cũng đã có những thay đổi cơ bản, không còn giữ nguyên ý nghĩa cổ điển của nó nữa. Tất cả các nền kinh tế, để phát triển đều phải "mở cửa" thông qua việc cắt giảm hàng rào thuế quan và phi thuế quan, đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế; đồng thời, vẫn tăng cường các biện pháp bảo hộ sản xuất và bảo vệ thị trường trong nước. Sau khủng hoảng tài chính và suy giảm kinh tế thế giới những năm 2008 – 2009 cuộc chiến giành dật thị trường giữa hàng nội và hàng ngoại đã trở nên quyết liệt. Kinh tế và thi trường Việt Nam mặc dù chịu tác động của kinh tế thế giới vẫn đang duy trì được đà phát triển mạnh. Cùng với thay đổi của công nghệ, giá thành sản xuất hàng hoá, thị hiếu tiêu dùng, sự cạnh tranh ngày càng cao, vòng đời sản phẩm được rút ngắn... việc lựa chọn mặt hàng, sản phẩm đầu tư, kinh doanh và tổ chức tốt thị trường để kinh doanh thành công là rất quan trọng. Thông tin thị trường phản ánh diễn biến thị trường, sự vận động của các yếu tố thị trường và sự tương tác giữa chúng xẩy ra trong cùng một hệ 11 thống và môi trường xung quanh hệ thống đó. Như vậy, đối với các cơ quan quản lý nhà nước, thông tin thị trường là căn cứ quan trọng để xây dựng chiến lược, hoạch định chính sách, kịp thời điều chỉnh quan hệ cung cầu hàng hoá nhằm ổn định thị trường, phục vụ tốt đời sống xã hội. Đối với các doanh nghiệp, thông tin thị trường đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc quyết định phương án sản xuất kinh doanh, định hướng phát triển, mở rộng thị trường trong và ngoài nước, nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Khi hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế đang là xu thế chủ đạo, chi phối mọi mặt đời sống xã hội thì việc các doanh nghiệp có được những thông tin thị trường một cách nhanh chóng, chính xác để có những quyết định đúng đắn và kịp thời cho hoạt động của mình là rất cần thiết. Đó cũng là điều kiện tiền đề giúp cho các doanh nghiệp tạo nên ưu thế để chiếm lĩnh thị trường vượt qua các đối thủ cạnh tranh và đảm bảo hiệu quả trong hoạt động kinh doanh của mình. Trong nền kinh tế thị trường hiện đại ngày nay, với phạm vi giao dịch thương mại lớn, cơ hội thị trường có thể xuất hiện ở khắp mọi châu lục. Việc không có hoặc thiếu thông tin thị trường hoặc có được những thông tin thị trường không đầy đủ, không chính xác, kịp thời sẽ khiến doanh nghiệp bỏ lỡ những cơ hội kinh doanh sinh lời để gia tăng các hoạt động sản xuất chiếm lĩnh những phân khúc thị trường, khởi động hoặc tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.... Nhiều doanh nghiệp Việt nam, tuy đã nhận thức được vai trò của thông tin thị trường nhưng chưa tổ chức tốt hệ thống thu thập thông tin thị trường để phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Năng lực tiếp cận, xử lý, phân tích thông tin còn yếu, kinh phí đầu tư cho thông tin thị trường còn hạn chế, thông tin thị trường còn bị chia cắt, xảy ra tình trạng thiếu thông tin cần thiết, 12 thừa thông tin chung chung. Thông tin không kịp thời, thiếu chính xác làm giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Từ khi Việt Nam chính thức trở thành thành viên của WTO, các doanh nghiệp có cơ hội phát triển và mở rộng thị trường cả trong và ngoài nước; song cũng phải chịu sức ép rất lớn do phải tiến tới cạnh tranh bình đẳng trên thị trường. Để giúp doanh nghiệp có thể cạnh tranh và hội nhập hiệu quả, hoạt động thu thập, tư vấn và cung cấp thông tin thị trường đã càng ngày càng trở nên quan trọng và cấp bách. Nó sẽ đóng một phần không nhỏ để doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng và đạt hiệu quả cao trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình. Thông tin ngày càng tỏ rõ vai trò và ý nghĩa trong mọi mặt hoạt động của đời sống kinh tế – xã hội nói chung và hoạt động sản xuất kinh doanh nói riêng. Xuất phát từ những lý do nêu trên, nghiên cứu sinh đã chọn vấn đề: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng cung cấp thông tin thị trường cho các doanh nghiệp Việt Nam” là đề tài nghiên cứu luận án tiến sĩ kinh tế của mình. 2. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước Trong những năm gần đây, chủ đề “Thông tin và thông tin thị trường” được nhiều nhà khoa học, nhà quản lý quan tâm và đã có một số công trình, khảo nghiệm xới xáo, bình luận về vấn đề này. ở ngoài nước, những vấn đề lý luận chung về thông tin cũng được nhiều học giả quan tâm. Đã có những nghiên cứu mang tính cơ bản về thông tin, công nghệ thông tin và các nguyên tắc hệ thống trong thương mại điện tử, cùng nhiều bài viết, tư liệu, chuyên khảo, giáo trình giảng dạy liên quan đến vấn đề này. Đó là các nghiên cứu của: - Stonier, T. (1991). Hướng tới học thuyết mới về thông tin - Badenoch, D.et al. (1994). Giá trị và ảnh hưởng của thông tin. 13 - Kempe, V. (1986). Thông tin - kỹ thuật thông tin kiến thức thông tin. - Davis G.B và Olson, M.H. (1985). Những hệ thống quản lý thông tin: những cơ sở về nhận thức, kết cấu và mở rộng. - Vickery, B.C. và Vickery, A. (1987). Khoa học thông tin trong học thuyết và thực tiễn. - Blumenthal, J. (1969). Quản lý các hệ thống thông tin: một hệ thống cơ sở cho kế hoạch và phát triển. - Vickery, B.C. và Vickery, A. (1987). Khoa học thông tin trong lý thuyết và thực hành. - Haywood, T. (1996). Giàu thông tin nghèo thông tin: Tiếp cận và trao đổi trong xã hội thông tin toàn cầu. - ESCAP, Directory of Trade and Investment - related orgnization of Developping countries and areas in Asia and Pacific, Bangkok 1999. Trong nước đã có một số dự án, công trình nghiên cứu, giáo trình, sách chuyên khảo đề cập, liên quan đến lĩnh vực thông tin có thể kể tới như: - Đề tài mã số 2000-78-0009. Nghiên cứu cung cấp thông tin thương mại phục vụ hoạt động xúc tiến xuất khẩu của các doanh nghiệp Việt Nam Trung tâm Thông tin Thương mại – Bộ Thương Mại- 2001. - Đề tài mã số 2001-78-004: Kết nối hệ thống thông tin thương mại VINANET với hệ thống thông tin thương mại khác - Trung tâm Thông tin Thương mại – Bộ Thương Mại – 2002. - Đề tài cấp Bộ: Các rào cản của Thương mại điện tử đối với doanh nghiệp thương mại Việt Nam và khả năng thích ứng - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân- 2000. 14 - Đề tài mã số 2004 – 78- 005: Tổ chức thông tin thị trường và phát triển thương mại điện tử của các doanh nghiệp Việt Nam, Viện nghiên cứu Thương mại - 2005. - Đề tài cấp bộ: Nghiên cứu xây dựng giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động tư vấn và cung cấp thông tin thị trường cho doanh nghiệp Việt nam trong điều kiện hội nhập WTO – Trung tâm Thông tin Thương mại – Bộ Thương Mại – Hà Nội - 2008. - Đề tài mã số 047.09.RD: Nghiên cứu phát triển hệ thống kinh doanh bán lẻ trên mạng, Viện nghiên cứu Thương mại – 2009. - Báo cáo chuyên đề: “Thông tin thị trường – yếu tố then chốt để hoà nhập thị trường may mặc thế giới: 35 năm trưởng thành và Phát triển” - Đại học Thương Mại – Hà Nội – 1995. - Luận án Tiến sỹ “Marketing xuất khẩu và vận dụng trong kinh doanh xuất khẩu ở Việt Nam”, Đỗ Thị Loan, Hà Nội -2000. - Cục Xúc tiến Thương mại - Bộ Công Thương: “Hướng dẫn nghiên cứu thị trường”. Sách tham khảo phục vụ nghiệp vụ xúc tiến thương mại, Hà Nội 2007. - Đề án: “Phát triển mạng lưới thông tin thị trường nội địa phục vụ bình ổn giá và kiềm chế lạm phát”, Trung tâm Thông tin Thương mại - Bộ Thương mại – 2007. Nhìn chung các tư liệu, sách chuyên khảo, các công trình nghiên cứu ở trong và ngoài nước nêu trên ít nhiều đã đề cập đến những vấn đề lý luận về thông tin; thông tin kinh tế; hoạt động của các cơ quan quản lý có liên quan đến thông tin; tổ chức hệ thống thông tin; hỗ trợ TMĐT cho doanh nghiệp. Một số đề tài đề cập đến các giải pháp vi mô. Tuy nhiên cho tới nay, chưa có một công trình nào nghiên cứu một cách sâu sắc và toàn diện về các giải pháp 15 nâng cao chất lượng thông tin thị trường cung cấp cho các doanh nghiệp trong bối cảnh toàn cầu hoá, khu vực hoá đang diễn ra ngày càng sâu sắc. 3. Mục tiêu nghiên cứu của luận án - Làm rõ vị trí và vai trò của thông tin thị trường trong bối cảnh toàn cầu hoá và khu vực hoá đang diễn ra ngày một sâu sắc. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng TTTT cũng như chất lượng dịch vụ tư vấn, cung cấp TTTT cho các DN Việt Nam. - Nghiên cứu đánh giá về tổ chức thu thập, xử lý thông tin của một số DN trên thế giới và trong khu vực, rút ra bài học cho Việt Nam - Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng TTTT cũng như chất lượng dịch vụ tư vấn, cung cấp TTTT cho các doanh nghiệp. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu - Những vấn đề lý luận và thực tiễn về thông tin, thông tin thị trường, chất lượng thông tin và chất lượng cung cấp thông tin thị trường cho các doanh nghiệp Việt Nam. - Cách thức tổ chức và các hoạt động thông tin thị trường, các yếu tố chuyên môn, khoa học, kĩ thuật, tài chính liên quan đến chất lượng thông tin thị trường; các hoạt động dịch vụ tư vấn và cung cấp thông tin thị trường ở Việt Nam cho doanh nghiệp trong những năm vừa qua . 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: tập trung nghiên cứu về: + Thông tin thị trường, các yếu tố thị trường trong thông tin thị trường chất lượng thông tin thị trường, chất lượng cung cấp thông tin thị trường; + Nhu cầu và yêu cầu của các DN về thông tin thị trường và về chất lượng thông tin thị trường; 16 + Chất lượng cung cấp thông tin thị trường cho các DN tại Việt Nam giai đoạn hiện nay. + Đặc điểm và các phương thức cơ bản cung cấp thông tin thị trường từ cơ quan thông tin thuộc hệ thống Nhà nước cho các doanh nghiệp tham gia kinh doanh thương mại. - Về thời gian: tư liệu và tình hình thực tiễn được cập nhật trong khoảng thời gian từ năm 2002 đến năm 2009. 5. Phương pháp nghiên cứu Phân tích hệ thống, tổng hợp, so sánh, mô hình hoá là những phương pháp cơ bản được sử dụng trong quá trình triển khai nghiên cứu luận án. 6. Đóng góp của Luận án - Bổ sung và làm rõ hơn khái niệm chất lượng thông tin thị trường trên cơ sở nghiên cứu phân tích các khái niệm hiện tại, kết hợp với tổng hợp, phân tích theo quan niệm thực tiễn của các đối tượng tham gia kinh doanh trên thị trường. - Xây dựng, kết cấu mới các nội dung cơ bản của các yếu tố thị trường trong thông tin thị trường - Đề xuất các giải pháp về tổ chức, xây dựng các nguồn lực thông tin mạnh và chất lượng; các cơ chế, chính sách - là các điều kiện hỗ trợ cần thiết để nâng cao chất lượng và cung cấp thông tin thị trường cho các DN. - Tổng hợp và quy trình hoá các khâu xử lí thông tin nhằm nâng cao chất lượng thông tin thị trường. - Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng cung cấp thông tin thị trường cho các DN. - Đề xuất mô hình tổ chức thu thập và cung cấp, trao đổi thông tin thị trường ngành công thương và mô hình cung cấp thông tin của Cục Công nghệ Thông tin và thống kê Hải quan. 17 - Đề xuất tổ chức hệ thống các cơ quan Nhà nước có chức năng, nhiệm vụ cung cấp thông tin cho các DN. 6.1. Về tổ chức: Đề xuất Chính phủ tập trung đầu tư xây dựng và nâng cấp cơ quan thông tin Bộ chuyên ngành và của các Bộ khác có liên quan trực tiếp đến thương mại, thị trường; trong đó đề xuất mô hình tổ chức thông tin thị trường ngành Công Thương và của cục Công nghệ thông tin và thống kê Hải quan, thuộc Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính. Mô hình tổ chức thu thập, trao đổi cung cấp thông tin thị trường ngành Công Thương có các đơn vị trực thuộc được hình thành trên cơ sở phân tích, đánh giá thực tế hoạt động, xu hướng phát triển và để đáp ứng nhu cầu về chất lượng thông tin thị trường ngày càng cao của cộng đồng doanh nghiệp và xã hội. Đề xuất nâng cấp và xây dựng các nguồn lực thông tin thị trường mới trên cơ sở xây dựng hệ thống các CSDL từ cấp quốc gia đến cấp Ngành, các lĩnh vực chuyên ngành cụ thể thuộc ngành Công Thương; trong đó có đầy đủ các hệ thông tin và chỉ tiêu phản ánh về thị trường. Đề xuất quan điểm, chủ trương và một số biện pháp xã hội hoá thông tin trên thị trường: 6.2. Về quy trình xử lí thông tin nhằm nâng cao chuyên môn nghiệp vụ thông tin thị trường. Đề xuất quan điểm, chủ trương và một số giải pháp mang tính chuyên môn nghiệp vụ trong thu thập, xử lí thông tin thị trường - khâu quan trọng nhất - để nâng cao chất lượng thông tin thị trường tại các cơ quan thông tin Nhà nước cung cấp cho các DN. Đề xuất quan điểm, chủ trương, giải pháp xây dựng đầy đủ và cơ bản các hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành Công Thương, do Bộ trưởng Bộ Công 18 Thương ban hành; trong đó tập trung xây dựng các chỉ tiêu thông tin thương mại, thị trường có tần suất thu thập và công bố nhanh (hàng tháng). Đề xuất về tăng cường đội ngũ cán bộ chuyên ngành kinh tế, thương mại trong cơ cấu cán bộ chuyên môn tại các cơ quan có chức năng, nhiệm vụ thực hiện cung cấp thông tin thị trường (hiện nay chủ yếu là cán bộ Công nghệ Thông tin, (IT) tỷ lệ cán bộ, chuyên gia chuyên ngành kinh tế, thương mại thấp). 6.3. Về cơ chế, chính sách hỗ trợ: Đề xuất một số giải pháp về cơ chế, chính sách nhằm tăng cường hiệu lực pháp lý trong các công tác thu thập, điều tra thông tin và chế độ báo cáo, cung cấp thông tin lên các cơ quan thông tin nhà nước và chuyên ngành có chức năng đối với các doanh nghiệp và các đối tượng thông tin thị trường (hiện nay hiệu lực rất kém). Đề xuất cải cách cơ chế, chính sách tài chính trong hoạt động thông tin thị trường phù hợp với mặt bằng và xu thế thời đại nhằm đảm bảo thu nhập, phát triển và thu hút các cán bộ, chuyên gia chuyên ngành kinh tế, thương mại. Và một số đề xuất về các chương trình nghiệp vụ; đầu tư công nghệ thông tin nhằm phát triển bền vững ứng dụng, sử dụng hiệu quả thông tin thị trường trong doanh nghiệp và các cơ quan Nhà nước. 7.Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các tài liệu tham khảo; luận án được kết cấu thành 3 chương: - Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về thông tin và chất lượng thông tin thị trường. - Chương 2: Thực trạng chất lượng thông tin thị trường và cung cấp thông tin thị trường cho các doanh nghiệp Việt Nam. 19 - Chương 3: Phương hướng và một số giải pháp nâng cao chất lượng cung cấp thông tin thị trường cho doanh nghiệp Việt Nam. 20 CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ THÔNG TIN VÀ CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG 1.1. Thông tin và vai trò của thông tin thị trường trong đời sống kinh tế - xã hội. 1.1.1. Khái niệm thông tin Từ những năm 80 của thế kỉ 20, loài người đã thấy rõ vai trò, vị trí, tầm quan trọng của thông tin. Theo tạp chí Telecommunications (Mỹ), ngay từ năm 1980, thông tin thị trường phục vụ cho kinh doanh mỗi ngày tại Mỹ đã có một khối lượng khổng lồ: gần 600 triệu trang dữ liệu tin học, 235 triệu tờ photocopy và 76 triệu thư tín. Ngoài ra, còn có 21 tỷ trang giấy tờ được chứa trong các ngăn kéo đựng Hồ sơ và hàng năm lượng thông tin này tăng 25%. Ngay từ 1986, Michael W. Hill (giáo sư về hệ thống thông tin, Đại học Southern Methodist và là nhà tư vấn cho các hãng lớn ở Mỹ và Canada) đã viết: “Ngày nay trong các xã hội phương tây, số lượng nhân viên thu thập, xử lý và phân phối thông tin nhiều hơn số lượng nhân viên ở bất cứ một nghề nào khác. Hàng triệu máy tính được lắp đặt trên thế giới và nhiều triệu kilômét cáp quang, dây dẫn và sóng điện từ kết nối con người, máy tính cũng như các phương tiện xử lý thông tin lại với nhau. Xã hội của chúng ta thực sự là một xã hội thông tin, thời đại chúng ta là thời đại thông tin.” [42] Sự phát triển mạnh mẽ của thông tin có được ngay từ những năm đó là nhờ phát minh của công nghệ thông tin (IT). Những khái niệm về cơ sở dữ liệu, phần mềm thế hệ thứ tư, Fax., hệ chuyên gia, vệ tinh viễn thông và tin học... là những công cụ xử lý thông tin mà các tổ chức kinh tế, xã hội của thế giới ngày nay đã và đang sử dụng từng giây, từng phút. Sự thu thập, phân bổ,