Tài liệu Mở rộng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương việt nam chi nhánh thanh hoá

Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP NGÀNH TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Đề tài: “Mở rộng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Thanh Hoá” SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 1 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ LỜI MỞ ĐẦU Việt Nam đang trong thời kỳ đầu phát triển của một nền kinh tế, khuyến khích và hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ là hướng đi đúng đắn. Đến nay cả nước có một số lượng lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ có những đặc thù riêng, mang nhiều lợi thế cũng như những hạn chế so với các doanh nghiệp lớn, hiện nay khối doanh nghiệp này có tiềm năng phát triển rất lớn nhưng đang phải đối mặt với vô số những khó khăn và thách thức, trong đó khó khăn lớn nhất là vấn đề thiếu vốn cho sản xuất kinh doanh, Nhiều ý kiến cho rằng, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang “khát vốn”. Trong bối cảnh kinh tế hiện nay, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước thực hiện thắt chặt tiền tệ, nâng lãi suất để giảm lạm phát, hệ thống ngân hàng thực hiện cơ cấu lại nợ cho vay theo hướng chọn lọc khách hàng nhằm đảm bảo mục tiêu kiểm soát, cộng với việc tăng giá nhiều mặt hàng đầu vào. Hàng loạt các doanh nghiệp phải tuyên bố ngừng hoạt động nhưng thực chất là phá sản do doanh thu không đủ bù đắp chi phí khi lạm phát và lãi suất thị trường bị đẩy lên quá cao. Để vượt qua những khó khăn trước mắt, các doanh nghiệp vừa và nhỏ rất cần sự hỗ trợ từ phía Nhà nước và các ngân hàng thương mại về vấn đề tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng để đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh. Thành phố Thanh Hoá là một địa bàn dân cư có số lượng lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ, có tiềm năng rất lớn khai thác tín dụng từ đối tượng này. Trong thời gian thực tập tại Viettinbank chi nhánh Thanh Hoá, qua quá trình tìm hiểu và phân tích tình hình hoạt động kinh doanh của chi nhánh, em nhận thấy rằng mở rộng cho vay đối với khách hàng là doanh nghiệp vừa và nhỏ đang được chi nhánh chú trọng phát triển, và đây cũng là phương hướng chỉ đạo mà Hội sở Viettinbank đã đưa ra. Vì vậy em đã mạnh dạn chọn đề tài “Mở rộng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Thanh Hoá” để thực hiện nghiên cứu. SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 2 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ PHẦN I TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH THANH HÓA 1.1. Quá trình hình thành và phát triển của ngân hàng TMCP công thương Việt Nam – chi nhánh Thanh Hóa. Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (Vietinbank) được thành lập từ năm 1988 theo Nghị định số 53/HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ). Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam là một NHTM lớn, giữ vai trò quan trọng, trụ cột của ngành Ngân hàng Việt Nam, với hệ thống mạng lưới trải rộng toàn quốc gồm 150 Sở Giao dịch, Chi nhánh; trên 800 phòng giao dịch; có 4 công ty hạch toán độc lập; 3 đơn vị sự nghiệp và góp vốn liên doanh thành lập Ngân hàng Indovina. Mục tiêu phát triển của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam là trở thành Tập đoàn tài chính ngân hàng hiện đại, hiệu quả hàng đầu trong nước và quốc tế, hoạt động đa năng, cung cấp sản phẩm và dịch vụ theo chuẩn mực quốc tế, nhằm nâng giá trị cuộc sống. Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Thanh Hoá được thành lập theo Quyết định số 65/NH-QĐ ngày 08/7/1988 của Tổng Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (nay là thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam), chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/9/1988, có trụ sở chính tại số 17 Phan Chu Trinh, Phường Điện Biên, Thành phố Thanh Hoá. Ngân hàng TMCP Công thương – Chi nhánh Thanh Hoá thực hiện tất cả các hoạt động kinh doanh dịch vụ ngân hàng, chế độ hạch toán kế toán đầy đủ chi phí và thu nhập. Hoạt động của Chi nhánh phụ thuộc vào Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam về phân phối thu nhập và các cơ chế quản lý, quy trình nghiệp vụ. Từ ngày thành lập đến nay, Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Thanh Hoá luôn khẳng định được vai trò, vị trí của một NHTM hàng đầu trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá, luôn đi tiên phong trong công cuộc đổi mới. Tuy có những lúc thăng trầm theo nhịp đập của nền kinh tế đất nước song trong trong cả quá trình hơn 20 năm xây dựng và trưởng thành là một sự phát triển đi lên với tốc độ nhanh chóng, đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế tỉnh nhà. 1.2.Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lí Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Thanh Hoá thực hiện theo mô hình tổ chức là Chi nhánh cấp I của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam. Các sản phẩm dịch vụ chủ yếu mà Chi nhánh thực hiện bao gồm: Huy động vốn; Cho vay; Bảo lãnh; Tài trợ thương mại; Thanh toán, chuyển tiền; Dịch vụ thẻ và ngân hàng điện tử. SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 3 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ Chức năng, nhiệm vụ các bộ phận được quy định như sau: ● Ban Giám đốc: quản lý, điều hành mọi hoạt động trong ngân hàng. ● Phòng tổ chức - hành chính: - Thực hiện công tác tổ chức, đào tạo cán bộ; - Quản lý lao động, tiền lương, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội và các chế độ liên quan đến chính sách của cán bộ công nhân viên; - Thực hiện công tác quản trị và văn phòng phục vụ hoạt động kinh doanh; - Thực hiện công tác bảo vệ, an ninh trật tự, an toàn tài sản tại ngân hàng. ● Phòng khách hàng doanh nghiệp: - Trực tiếp giao dịch với khách hàng là các doanh nghiệp để khai thác vốn bằng VND và ngoại tệ; - Thực hiện các nghiệp vụ liên quan đến tín dụng, quản lý các sản phẩm tín dụng; - Trực tiếp quảng cáo, tiếp thị, giới thiệu và bán các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng cho các doanh nghiệp; - Tham mưu cho Ban Giám đốc dự kiến kế hoạch kinh doanh; - Tổng hợp, phân tích, đánh giá tình hình hoạt động kinh doanh; - Báo cáo hoạt động kinh doanh; - Thực hiện công tác thi đua khen thưởng; - Làm đầu mối trong việc thực hiện chế độ kiểm tra ,kiểm soát nội bộ của Ngân hàng Công thương Việt Nam chi nhánh Thanh Hóa. ● Phòng khách hàng cá nhân: - Trực tiếp giao dịch với khách hàng là các cá nhân, hộ gia đình để khai thác vốn; - Thực hiện các nghiệp vụ liên quan đến huy động vốn, tín dụng và quản lý các sản phẩm tín dụng; - Trực tiếp quảng cáo, tiếp thị, giới thiệu và bán các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng cho các khách hàng cá nhân. ● Phòng kế toán giao dịch: - Thực hiện giao dịch trực tiếp với khách hàng; - Thực hiện các nghiệp vụ và công việc liên quan đến công tác quản lý tài chính, chi tiêu nội bộ; - Cung cấp các dịch vụ ngân hàng liên quan đến nghiệp cụ thanh toán, hạch toán kế toán; - Quản lý và chịu trách nhiệm đối với hệ thống giao dịch trên máy vi tính; - Quản lý quỹ tiền mặt đến từng giao dịch viên; SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 4 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ - Thực hiện nhiệm vụ tư vấn cho khách hàng về sử dụng các sản phẩm ngân hàng. ● Phòng thanh toán xuất nhập khẩu: - Thực hiện các nghiệp vụ liên quan đến thanh toán xuất nhập khẩu; - Thực hiện các nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ, quản lý ngoại hối. ● Phòng thông tin điện toán: - Thực hiện công tác quản lý, duy trì hệ thống thông tin điện toán; - Bảo trì, bảo dưỡng máy vi tính, đảm bảo thônh suốt hoạt động. ● Phòng quản lý rủi ro: - Tham mưu cho Ban Giám đốc về công tác quản lý rủi ro; - Quản lý, giám sát thực hiện danh mục cho vay, đầu tư đảm bảo tuân thủ các giới hạn tín dụng cho từng khách hàng; - Thẩm định hoặc tái thẩm định khách hàng, dự án, phương án đề nghị cấp tín dụng và tài sản bảo đảm; - Thực hiện chức năng đánh giá, quản lý rủi ro trong toàn bộ các hoạt động ngân hàng; - Chịu trách nhiệm về quản lý và xử lý các khoản nợ có vấn đề; - Quản lý, khai thác và xử lý các tài sản bảo đảm nợ vay nhằm thu hồi các khoản nợ, theo dõi và đôn đốc thu hồi các khoản nợ đã xử lý rủi ro. - Tổng hợp kết quả công tác quản lý rủi ro của các phòng (rủi ro tác nghiệp). ● Phòng tiền tệ kho quỹ: - Thực hiện nghiệp vụ quản lý an toàn kho quỹ, quản lý quỹ tiền mặt; - Cung ứng và thu tiền cho các quỹ tiết kiệm, các điểm giao dịch; - Thu chi tiền mặt cho khách hàng có lượng giao dịch tiền mặt lớn. ● Các phòng giao dịch: - Trực tiếp giao dịch với khách hàng là các cá nhân để khai thác nguồn vốn; - Thực hiện các nghiệp vụ liên quan đến tín dụng, quản lý các sản phẩm tín dụng; - Cung ứng các dịch vụ ngân hàng liên quan đến nghiệp vụ thanh toán, xử lý hạch toán các giao dịch; - Quản lý và chịu trách nhiệm đối với hệ thống giao dịch trên máy vi tính; - Quản lý quỹ tiền mặt đến từng giao dịch viên; - Quảng cáo, tiếp thị, tư vấn, giới thiệu và bán các sản phẩm dịch vụ ngân hàng. ● Các điểm giao dịch: SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 5 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ - Thực hiện nghiệp vụ huy động vốn từ các cá nhân, tổ chức dưới mọi hình thức; - Thực hiện các nghiệp vụ ngân hàng bán lẻ, thanh toán và ngân quỹ; vấn nghiệp vụ ngân hàng cho khách hàng; - Thực hiện cho vay bằng hình thức cầm cố. Ngoài ra, tại Ngân hàng Công thương Thanh Hóa còn có Bộ phận kiểm tra, kiểm soát trực thuộc Ban Kiểm tra, kiểm soát nội bộ Ngân hàng Công thương Việt Nam, thực hiện chức năng, nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát mọi hoạt động tại Ngân hàng Công thương Thanh Hóa theo sự phân công, phân nhiệm của Ngân hàng Công thương Việt Nam. Cơ cấu tổ chức bộ máy của Ngân hàng Công thương Thanh Hóa được thể hiện qua sơ đồ sau (xem trang bên): SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 6 GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ Phòng Phòng tiền tệ giao kho dịch quỹ Thanh Hoa Quan hệ kiểm tra, kiểm soát Quan hệ quản lý điều hành Phòng Phòng thông quản lý tin điện rủi ro toán Phòng Phòng kế toán thanh giao toán dịch xuất nhập khẩu Phòng khách hàng cá nhân Phòng Phòng tổ chứckhách hành hàng chính doanh nghiệp Ban Giám đốc Bộ phận kiểm tra, kiếm soát Các điểm giao dịch (số 03 và 07) Báo cáo thực tập tốt nghiệp 1.3 Tình hình hoạt động chung của chi nhánh ngân hàng TMCP công thương Việt Nam chi nhánh Thanh Hóa những năm gần đây. Hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Thanh Hóa đã có những bước thăng trầm do sự mở rộng mạng lưới chi nhánh của các ngân hàng khác trên địa bàn, cạnh tranh trong lĩnh vực tài chính ngân hàng ngày càng khốc liệt. Tuy vậy, kết quả kinh doanh của Chi nhánh vẫn có những phát triển vượt bậc, năm sau cao hơn năm trước cả về quy mô tổng tài sản, tổng nguồn vốn huy động, cho vay nền kinh tế, lợi nhuận kinh doanh, thu nhập bình quân đầu người…, thể hiện ở bảng sau: SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 7 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ Bảng 1.1 Kết quả kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Thanh Hóa giai đoạn 2009-2011 TT Chỉ tiêu Đvị Năm 2009 Năm 2010 Năm 2011 1 Tổng tài sản Tỷ đồng 1.798 2.311 3.032 2 Tổng cho vay và “ 1.527 2.024 2.650 đầu tư kinh doanh Trong đó: Dư nợ “ 1.521 2.018 2.650 cho vay nền kinh tế 3 Tổng nguồn vốn “ 1.285 1.554 1.893 huy động 4 Lợi nhuận sau thuế “ 31 27,7 51,7 5 Thu nhập bình Triệu/đồng 11,4 14,1 19 quân đầu người /người (Nguồn: Phòng Tổng hợp – Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Thanh Hóa) Phát huy được lợi thế hoạt động trên địa bàn đô thị, trong nhiều năm qua Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Thanh Hoá luôn là ngân hàng có tỷ trọng vốn huy động cao, chiếm khoảng 10,3% thị phần ngân hàng toàn tỉnh. Trên cơ sở nguồn vốn dồi dào, Chi nhánh đã tích cực tham gia đồng tài trợ cho nhiều dự án lớn của tỉnh như dự án Xi măng Bỉm Sơn, dự án BOT đường tránh thành phố Thanh Hoá… Có thể nói, nguồn vốn đầu tư của Chi nhánh đã góp phần tích cực trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển ngành nghề, tạo công ăn việc làm cho người lao động. Thị phần đầu tư tín dụng luôn chiếm trên 11% trong tổng khối lượng đầu tư tín dụng trên toàn địa bàn. Song song với việc mở rộng tín dụng, quy mô hoạt động, Chi nhánh cũng không ngừng nâng cao chất lượng tín dụng. Bên cạnh đó, Chi nhánh cũng luôn quan tâm đến phát triển dịch vụ ngân hàng, cũng như áp dụng có hiệu quả các tiến bộ khoa học công nghệ trong hoạt động ngân hàng, cung cấp nhiều dịch vụ tiện ích cho khách hàng như: ngân hàng tự động ATM, trả lương qua tài khoản, thanh toán quốc tế, chi trả kiều hối… SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 8 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ PHẦN HAI TỔNG QUAN VỀ MỞ RỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Tổng quan về doanh nghiệp vừa và nhỏ 1.1.1 Khái niệm Khái niệm DNVVN được hiểu trên khái niệm DN. Theo Luật Doanh nghiệp năm 2005, “Doanh nghiệp là những tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh”. Theo đó, DNVVN là những DN thỏa mãn một số tiêu chí xác định nào đó do Nhà nước đặt ra. DNVVN được chia làm DN siêu nhỏ, DN nhỏ và DN vừa. Tiêu chí xác định DNVVN dựa trên các yếu tố định tính và định lượng. Nhóm tiêu chí định tính dựa trên những đặc trưng cơ bản của DN như mức độ phức tạp của bộ máy quản lý, mức độ chuyên môn hoá trong DN...Các tiêu chí này có ưu điểm so với tiêu chí định lượng là phản ánh đúng bản chất của DNVVN nhưng rất khó xác định trên thực tế. Vì vậy, nhóm tiêu chí định lượng thường được sử dụng hơn bao gồm quy mô vốn đầu tư, số lượng người lao động, tổng tài sản, lợi nhuận DN… Trên thế giới, các quốc gia và vùng lãnh thổ có những tiêu chí xác định DNVVN khác nhau. Ngay trong một quốc gia cũng có những tiêu chí khác nhau đối với từng loại hình ngành nghề kinh doanh, các tiêu chí này cũng thay đổi theo hướng tăng dần qua thời gian và mức độ phát triển của nền kinh tế. Một số quốc gia có những tiêu chí xác định khác biệt như giá trị TSCĐ; vốn bình quân cho một lao động… nhưng phần lớn các quốc gia lấy chỉ tiêu số lao động bình quân hàng năm và vốn đầu tư làm tiêu chí xác định. Theo tiêu chí của Ngân hàng Thế giới, DN siêu nhỏ là DN có số lượng lao động bình quân hàng năm dưới 10 người, DN nhỏ có số lượng lao động từ 10 đến dưới 50 người, còn DN vừa có từ 50 đến 300 lao động. Ở một số quốc gia và khu vực trên thế giới như sau: SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 9 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ Bảng 1.1: Tiêu chí xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ một số nước trên thế giới Quốc gia Lĩnh vực Vốn đầu tư Số LĐ bình quân Mỹ < 500 người Đài loan < 80 triệu NT$ <200 người Công nghiệp, sản <100 triệu Yên <300 người xuất Nhật Bản Bán buôn <30 triệu Yên <100 người Bán lẻ, dịch vụ < 10 triệu Yên <50 người Chế tạo khai khoáng <300 người Hàn Quốc Xây dựng <200 người Dịch vụ <20 người EU < 250 người (Nguồn: Sưu tầm và tổng hợp) Ở Việt Nam, ban đầu theo Nghị định số 90/2001/NĐ-CP ngày 23/9/2001, DNVVN được định nghĩa là “cơ sở sản xuất, kinh doanh độc lập, đã đăng ký kinh doanh theo pháp luật hiện hành, có vốn đăng ký không quá 10 tỷ đồng hoặc số lao động trung bình hàng năm không quá 300 người”. Sau đó, khái niệm này được cụ thể hóa trong Nghị định số 56/2009/NĐ-CP ban hành ngày 30/09/2009 như sau: Bảng 1.2: Tiêu chí xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam Quy mô DN siêu DN nhỏ DN vừa nhỏ Khu vực Số LĐ Tổng NV Số LĐ Tổng NV Số LĐ I.Nông,lâm ≤ 20 tỷ >10 - 200 >20 – 100 > 200nghiệp và thủy đồng người tỷ đồng 300 sản người II. Công nghiệp và ≤ 10 ≤ 20 tỷ >10 - 200 >20 – 100 > 200xây dựng người đồng người tỷ đồng 300 người III. Thương mại và ≤10 tỷ > 10 -50 > 10 - 50 tỷ > 50 dịch vụ đồng người đồng 100 người (Nguồn: Nghị định số 56/2009/NĐ-CP) Để xác định một DN là DNVVN, có thể áp dụng cả hai hoặc một trong SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 10 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ hai chỉ tiêu nói trên căn cứ vào tình hình kinh tế - xã hội cụ thể của ngành nghề, lĩnh vực, từng địa phương. 1.1.2 Đặc điểm của doanh nghiệp vừa và nhỏ Quy môn vốn không lớn, bộ máy hoạt động gọn nhẹ, tiết kiệm chi phí quản lý doanh nghiệp. Thông thường, DNVNN được giới hạn quy mô vốn ở một khoảng nhất định và không quá lớn. Đặc điểm này dẫn đến nhiều đặc điểm khác của DNVVN. Vì nguồn vốn ban đầu thường là nhỏ, thành lập một DNVVN không quá khó khăn, trong điều kiện như hiện nay lại có thể lựa chọn nhiều loại hình DN. Trong một chừng mực nhất định, so với các DN lớn, một lợi thế rõ rệt của DNVVN là gọn nhẹ và linh hoạt. DNVVN với số lượng lao động ít, không đòi hỏi một bộ máy quản lý cồng kềnh, cơ cấu tổ chức phức tạp, nhiều phòng ban. Điều này làm giảm chi phí quản lý, tăng lợi nhuận cho DN. Năng động, nhạy bén, dễ thích ứng với những thay đổi của thị trường. Do quy mô nhỏ, các DNVVN là những DN bám sát với thị trường nhất, DNVVN có thể điều chuyển hướng kinh doanh với tốc độ nhanh nhất. Các DN này có thể linh hoạt chuyển đổi, cắt giảm, bổ sung ngành nghề, lĩnh vực hoạt động, mở rộng mạng lưới kinh doanh phù hợp với từng điều kiện của thị trường, đặc biệt là những thị trường mang tính chất địa phương. Điều này tạo điều kiện cho DNVVN đa dạng hóa các mặt hàng, dịch vụ cung ứng, sẵn sàng đầu tư vào những lĩnh vực mới, những lĩnh vực có nhiều rủi ro. Kinh doanh không hiệu quả trong lĩnh vực này thì các DNVVN có thể nhanh chóng chuyển đổi sang lĩnh vực khác, giảm bớt được tình trạng cắt giảm nhân công hàng loạt như các DN lớn. Chủ động, linh hoạt về giá cả, vài năm trở lại đây, trong bối cảnh hàng loạt các tập đoàn, DN lớn trên thế giới liên tiếp đương đầu với các vụ bê bối khiến các nhà đầu tư mất lòng tin, thì không ít DNVVN lại “ngược dòng nước” vươn lên thành những điểm sáng. Nhờ cơ cấu gọn nhẹ, giá thành được coi là một trong những vũ khí lợi hại nhất của các DNVVN nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường luôn “thiên biến vạn hoá”. Trong khi các DN lớn vất vả với những kế hoạch cắt giảm chi phí để hạ giá thành, thì những DNVVN liên tục đưa ra nhiều mức giá linh hoạt khác nhau phù hợp với túi tiền của mọi KH. Dễ dàng đổi mới trang thiết bị, cập nhật những công nghệ hiện đại. Chi phí hình thành TSCĐ ban đầu của DNVVN thường không quá lớn nên có thể dễ dàng đổi mới trang thiết bị, máy móc khi thay đổi ngành nghề kinh doanh hoặc TSCĐ bị hao mòn vô hình. Dây chuyền sản xuất mang tính chất sản xuất hàng loạt của các DN lớn có giá trị rất lớn, việc thay đổi các khoản mục SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 11 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ TSCĐ là điều không hề dễ dàng. Việc đổi mới trang thiết bị tạo điều kiện cho các DNVVN cập nhật những công nghệ hiện đại, công suất cao, tăng năng suất lao động, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Khả năng tài chính hạn chế, đây là khó khăn lớn nhất của các DNVVN cũng xuất phát từ đặc điểm hoạt động quy mô nhỏ của các DN này, với nguồn vốn đầu tư hạn chế, mỗi DN có thể lâm vào thiếu vốn thậm chí thiếu trầm trọng khi có nhu cầu mở rộng thị trường, mở rộng đầu tư hay đổi mới, nâng cấp trang thiết bị, đặc biệt là những trang thiết bị đòi hỏi vốn lớn. Tình trạng thiếu vốn ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh doanh của DN. Năng lực cạnh tranh còn thấp, thị phần hoạt động nhỏ, các DNVVN thường không cạnh tranh được với các DN lớn trong sản xuất dây chuyền hàng loạt do hạn chế về quy mô TSCĐ, trang thiết bị máy móc. Vì vậy chỉ đáp ứng một phần nhỏ nhu cầu cho thị trường, chiếm thị phần nhỏ trong nền kinh tế. Ngoài ra, DNVVN gặp khó khăn trong thiết lập và mở rộng quan hệ hợp tác với các đơn vị kinh tế bên ngoài địa phương DN đó đang hoạt động. Khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng, mỗi DN cần có kế hoạch kinh doanh hiệu quả, đảm bảo nguồn trả nợ thì mới có khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng. Nếu không phải là KH truyền thống thì khó tiếp cận được những chính sách tín dụng ưu đãi. Hạn chế về nhân lực và quản lý, về khả năng tiếp cận thông tin thị trường, chưa minh bạch tài chính, vốn tự có thấp... là những nguyên nhân chính khiến ngân hàng e ngại khi cho vay DNVVN. Mỗi khoản vay của các DNVVN có chi phí cao so với lợi nhuận thu được, các món vay bị chia nhỏ gây khó khăn trong việc thu hồi vốn. Nếu xảy ra rủi ro phải xử lý TSĐB cũng rất tốn kém và mất nhiều thời gian. Nguồn nhân lực chất lượng không cao, đa số các chủ DNVVN chưa được đào tạo bài bản, quản lý chủ yếu dựa trên kinh nghiệm thực tế nên yếu tố quản lý DN thường hạn chế. Ban quản lý yếu kém thường dẫn đến đến một số tình trạng không chớp được cơ hội kinh doanh, không định lượng được rủi ro khi DN hoạt động. Các DNVVN chủ yếu tuyển dụng nguồn lao động phổ thông nhàn rỗi, ít lao động có tay nghề, lại ít chú trọng đào tạo cán bộ công nhân viên, trình độ tay nghề và kỹ năng làm việc chưa được nâng cao, thiếu bí quyết, không có kinh nghiệm trong thiết kế sản phẩm, thiếu đầu tư cho nghiên cứu và phát triển. 1.1.3 Vai trò của doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nền kinh tế Nhận định thực trạng kinh tế Việt Nam hiện tại, việc phát triển DN với quy mô vừa và nhỏ là một hướng đi đúng đắn. Theo thống kê mới nhất thì cả SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 12 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ nước hiện có trên 500.000 DNVVN chiếm tới 98% số lượng DN với số vốn đăng ký lên gần 2.313.857 tỷ đồng. Không riêng chỉ ở Việt Nam mà ở các nền kinh tế trên thế giới, các DNVVN có một vị trí nhất định và đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế. Tạo việc làm cho người lao động, với số lượng lớn DNVVN như vậy đã thu hút một số lượng đông đảo người lao động trên cả nước, các DNVVN lại thường phân tán, không tập trung ở các thành phố lớn nên giải quyết tốt vấn đề việc làm cho người dân ở các vùng địa phương, vùng sâu vùng xa, đặc biệt là tầng lớp lao động phổ thông có tay nghề thấp, góp phần tăng thu nhập cho người lao động, nâng cao đời sống dân cư. Đóng góp tích cực vào thu nhập quốc dân. Mặc dù thị phần hoạt động nhỏ nhưng bù lại bằng số lượng lớn nên nếu tính tổng mức đóng góp vào GDP, các DNVVN đóng góp một phần không nhỏ trong thu nhập của nền kinh tế. Thông thường, khối các DNVVN đóng góp khoảng 40% GDP hàng năm. Hỗ trợ các doanh nghiệp lớn, các DNVVN thường là các DN cung cấp nguyên liệu đầu vào, làm đại lý, thiết lập mạng lưới phân phối sản phẩm cho các DN lớn. Như vậy, các DNVVN đóng vai trò là cầu nối của các DN lớn, vừa đảm bảo đầu vào vừa đảm bảo đầu ra cho các DN này. Duy trì và phát triển các ngành thủ công nghiệp truyền thống, các DNVVN có quy mô nhỏ rất thích hợp cho sản xuất các mặt hàng thủ công truyền thống, vì những sản phẩm này không mang tính chất sản xuất đồng loạt mà có tính chất độc đáo, tinh xảo, đòi hỏi lao động có óc sáng tạo và sự khéo léo. Những mặt hàng này đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu, bán cho khách du lịch nước ngoài, mang lại nguồn cung ngoại tệ đồng thời tăng thu nhập cho nền kinh tế. Khối lượng hàng hóa dịch vụ trong nền kinh tế phong phú cả về lượng và chất. DNVVN có ưu thế về số lượng, hoạt động ở hầu hết các lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh. Ở Việt Nam, gần như lĩnh vực nào cũng có sự tham gia của các DNVVN trừ một số lĩnh vực có rào cản gia nhập thị trường lớn như cung ứng điện, cung cấp dịch vụ viễn thông là các DN lớn độc quyền…Vì thế, các DNVVN đã tạo ra một khối lượng khổng lồ những loại hàng hóa, dịch vụ và cung ứng cho nềm kinh tế, đáp ứng nhu cầu thị trường. Độc quyền là một trong những thất bại của thị trường, sự tồn tại của các DNVVN góp phần giải quyết thất bại này. Các lĩnh vực độc quyền ngày càng gỡ bỏ rào cản gia nhập thị trường để các DN có thể tham gia. Người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn về sản phẩm và chất lượng phục vụ, tạo điều kiện duy trì SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 13 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ tự do cạnh tranh trong nền kinh tế. Đảm bảo tính năng động cho nền kinh tế. Vì hạn chế về khả năng tài chính, DNVVN khó cạnh tranh được với DN lớn trong sản xuất dây chuyền, các DN này phải tìm mọi biện pháp chuyển đổi mặt hàng nhanh, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, len lỏi vào các thị trường tiềm năng để tạo chỗ đứng cho riêng mình, như vậy phát huy tính năng động của các DN, sẵn sàng thích ứng mọi thay đổi của nền kinh tế. Góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động và cơ cấu kinh tế. Các DNVVN phân bố rải rác ở khắp các vùng miền, thu hút một số lượng lớn nguồn lao động nhàn rỗi, đặc biệt là lao động trong khu vực sản xuất nông nghiệp, giảm dần số lượng người lao động nông nghiệp, tăng cơ cấu lao động trong các ngành sản xuất công nghiệp và dịch vụ. Hoạt động của các DNVVN cũng góp phần tăng dần tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ trong thu nhập quốc dân. Góp phần tạo ra sự cân đối trong nền kinh tế. Các DNVVN có thể thâm nhập các thị trường tiêu dùng nhỏ lẻ mà DN lớn bỏ qua vì lợi nhuận quá ít. Mọi địa phương, vùng miền đều có lợi thế cạnh tranh, do vậy DNVVN hoạt động ở khắp các địa phương chứ ít tập trung nhiều ở các thành phố lớn. Điều này giúp nền kinh tế có được sự cân đối, không chênh lệch quá nhiều về mức độ phát triển giữa các vùng miền. Sự phân bố rải rác các DNVVN còn hạn chế dòng người về các thành phố lớn làm việc, giảm sức ép dân số đông cho các thành phố lớn. 1.2 Mở rộng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ của ngân hàng thương mại 1.3.1 Khái niệm Mở rộng cho vay DNVVN là việc NHTM thực hiện các biện pháp để tăng số lượng và quy mô các khoản vay với đối tượng KH là DNVVN. Các biện pháp này phải gắn liền với sự gia tăng lợi nhuận của ngân hàng và đi kèm với việc nâng cao hiệu quả tín dụng đối với những khoản vay này. * Sự cần thiết phải mở rộng cho vay Đối với DNVVN, với các DN nói chung, vốn là yếu tố quan trọng hàng đầu ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh. Việt Nam có một số lượng lớn các DNVVN, phần lớn có khả năng tài chính hạn chế, lại khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Như vậy sẽ ảnh hưởng không tốt đến hoạt động kinh doanh của các DN. Việc NHTM mở rộng tín dụng sẽ góp phần giải quyết khó khăn lớn nhất của DNVVN là vấn đề thiếu vốn, tạo điều kiện cho hoạt động kinh doanh của các DN được diễn ra suôn sẻ, không bị gián đoạn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và tăng khả năng cạnh tranh. SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 14 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ Nguồn tài trợ chi phí tín dụng ngân hàng được lấy từ doanh thu của các DN, như vậy để đảm bảo nguồn trả nợ, các DNVVN buộc phải linh hoạt, lựa chọn ngành nghề kinh doanh phù hợp, tìm kiếm thị trường tiềm năng, đảm bảo kinh doanh có lãi, phát huy tính năng động của mình để tìm kiếm một chỗ đứng trên thị trường cạnh tranh ngày càng gay gắt như hiện nay. Bằng việc sử dụng nguồn vốn ngân hàng, các DNVVN, đã tạo được đòn bẩy tài chính, tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn. Nếu sử dụng thích hợp, đòn bẩy tài chính sẽ mang lại tỷ lệ lợi nhuận cao so với mỗi đồng vốn chủ sở hữu. Ngoài ra, lãi vay là chi phí trước thuế nên sử dụng vốn vay sẽ tiết kiệm được một khoản thuế cho DN. Đối với các NHTM, cho vay là hoạt động mang lại lợi nhuận chủ yếu cho ngân hàng. Hiện nay, môi trường kinh doanh dịch vụ ngân hàng ngày càng cạnh tranh gay gắt, đặc biệt là các chi nhánh ngân hàng nước ngoài ngày càng chiếm thị phần lớn, các NHTM trong nước cần phải khai thác những KH tiềm năng, trong đó các DNVVN có tiềm năng đặc biệt với một số lượng đông đảo trong nền kinh tế, quy mô sản xuất nhỏ, khả năng thu hồi vốn nhanh, vốn ngân hàng không bị ứ đọng quá lâu ở các DN. Cho vay các DN lớn phần lớn là các khoản vay có giá trị lớn, lâu thu hồi, đôi khi phải cho vay với lãi suất ưu đãi do có sự bảo hộ của Nhà nước, nếu một DN mất khả năng trả nợ thì tổn thất của ngân hàng sẽ rất lớn. Khi cho vay các DNVVN, các khoản cho vay của ngân hàng được chia nhỏ, phân tán rủi ro, khi xảy ra rủi ro tín dụng với một khoản vay nào đó thì tổn thất của ngân hàng cũng không quá lớn. Như vậy thay vì cho vay một DN lớn thì NHTM có thể lựa chọn cho vay hàng trăm DNVVN với giá trị tương đương để hạn chế rủi ro, đảm bảo nguyên tắc đầu tư “không cho tất cả trứng vào một giỏ”. Ngoài ra, mở rộng cho vay DNVVN đồng nghĩa với việc NHTM phải tìm kiếm được những KH mới, tạo điều kiện cho ngân hàng quảng bá và cung cấp những sản phẩm dịch vụ liên quan cho DN như dịch vụ thanh toán trong nước, thanh toán quốc tế, thanh toán lương công nhân viên qua thẻ, cho thuê ngăn tủ sắt…qua đó tăng thu nhập ngoài lãi từ các hoạt động dịch vụ của ngân hàng. Đối với nền kinh tế, việc các NHTM mở rộng hoạt động cho vay DNVVN đã góp phần khắc phục những hạn chế của DNVVN, giúp các DN phát huy những lợi thế của mình. Các DNVNN hoạt động tốt, thu hút lao động, giải quyết các vấn đề thất nghiệp, đóng góp vào thu nhập quốc dân, góp phần xây dựng một nền kinh tế ổn định và vững mạnh. Ngoài ra, để có nguồn vốn thực hiện mở rộng cho vay, các NHTM phải SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 15 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ tích cực hơn trong công tác huy động vốn, tìm kiếm những nguồn huy động có tính chất ổn định, chi phí vốn trung bình thấp, đặc biệt là huy động trong dân cư, như vậy tiết kiệm của nền kinh tế được sử dụng một cách hiệu quả, luồng vốn luân chuyển nhanh từ người có vốn đến người cần vốn, góp phần tăng trưởng kinh tế đất nước. 2.2 Thực trạng mở rộng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Vietinbank chi nhánh Thanh Hóa 2.2.1 Quy trình nghiệp vụ cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Vietinbank chi nhánh Thanh Hóa Quy trình nghiệp vụ cho vay DNVVN tại Vietinbank chi nhánh Thanh Hóa được thực hiện theo quyết định số 130/NHNT.QLTD ban hành ngày 12/8/2002. Theo đó, quy trình cho vay được thực hiện theo các bước sau: a. Quy trình xét duyệt cho vay Bước 1: Nhận và kiểm tra hồ sơ vay vốn + Cán bộ trực tiếp cho vay nhận hồ sơ đề nghị vay vốn của DNVVN + Kiếm tra về mặt số lượng, tính hợp lệ, hợp pháp của các hồ sơ và phù hợp giữa các hồ sơ. Bước 2: Thẩm định cho vay Tùy theo từng hình thức cho vay, đối tượng KH và điều kiện thực tế tại chi nhánh, cán bộ cho vay hoặc cán bộ tái thẩm định lựa chọn phương pháp thẩm định sao cho đảm bảo các nội dung sau: + Đánh giá tư cách pháp nhân, năng lực hành vi dân sự của KH khi vay vốn và tính pháp lý của hồ sơ vay vốn + Đánh giá tính khả thi của dự án, phương án vay + Đánh giá tình hình tài chính, khả năng trả nợ của KH + Dự kiến các rủi ro có thể xảy ra + Đánh giá TSĐB vốn vay (nếu có). Sau khi hoàn tất thẩm định, cán bộ cho vay lập báo cáo thẩm định, ghi rõ ý kiến đánh giá về dự án, phương án và nêu rõ quan điểm đồng ý cho vay, từ chối cho vay, hay nêu các đề xuất khác và trình bộ phận trực tiếp cho vay xét duyệt. Căn cứ vào báo cáo thẩm định, hồ sơ vay vốn của KH, bộ phận trực tiếp cho vay ghi ý kiến đánh giá về KH, dự án, món vay đồng thời nêu rõ các quan điểm đồng ý cho vay, từ chối cho vay hoặc các đề xuất khác, sau đó trình toàn bộ hồ sơ và báo cáo thẩm định cho người quyết định cho vay để xem xét quyết định SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 16 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ Bước 3: Quyết định cho vay Trong phạm vi quyền hạn được ủy quyền, căn cứ nội dung báo cáo thẩm định của bộ phận trực tiếp cho vay và hồ sơ vay vốn, người quyết định cho vay ra một trong các quyết định đồng ý cho vay, từ chối cho vay hoặc yêu cầu bổ sung , kiểm tra lại thông tin hoặc các quyết định khác. * Trong trường hợp đồng ý cho vay + Cán bộ trực tiếp cho vay dự thảo và trình phụ trách bộ phận trực tiếp cho vay hợp đồng vay vốn, hợp đồng đảm bảo tiền vay hoặc thông báo gửi KH các điều kiện ràng buộc. + Phụ trách bộ phận trực tiếp cho vay kiểm tra, kiểm soát, ký kiểm soát trên từng trang hợp đồng tín dụng, ký kiểm soát các công văn giấy tờ có liên quan do cán bộ trực tiếp cho vay dự thảo. Trình toàn bộ hồ sơ và tài liệu đó cho người quyết định cho vay. + Sau khi các văn bản đã được ký kết giữa các bên, cán bộ trực tiếp cho vay đóng dấu, lấy số công văn và gửi theo quy định + Khai báo theo quy định trên HOST + Phân loại hồ sơ, lưu trữ hồ sơ theo quy định tại từng chi nhánh. * Trường hợp từ chối cho vay + Cán bộ trực tiếp cho vay dự thảo thông báo trả lời từ chối KH, nêu rõ lý do từ chối cho vay + Trình bộ phận trực tiếp cho vay kiểm soát và người quyết định cho vay ký thông báo trả lời KH. + Trả lại KH hồ sơ xin vay vốn trong trường hợp phải trả lại. * Trường hợp yêu cầu bổ sung, kiểm tra lại thông tin + Cán bộ trực tiếp cho vay thu thập các thông tin theo yêu cầu của người quyết định cho vay +Thông qua bộ phận trực tiếp cho vay trình người quyết định cho vay xem xét quyết định cho vay. * Trường hợp yêu cầu tái thẩm định, thông qua Hội đồng tín dụng cơ sở hoặc trưng cầu ý kiến thẩm định của bên thứ ba Cán bộ trực tiếp cho vay sao hồ sơ gửi cán bộ thực hiện tái thẩm định/các thành viên Hội đồng tín dụng/ bên thứ ba, cung cấp bổ sung các thông tin, tài liệu theo yêu cầu của các bên. * Trường hợp trình Trung ương: + Chi nhánh tuân thủ theo quy chế tổ chức và hoạt động của Hội đồng tín dụng. Trong trường hợp vượt thẩm quyền quyết định của người quyết định cho SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 17 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ vay như: vượt hạn mức dư nợ tối đa của một KH, vượt hạn mức phán quyết một lần cho vay trung và dài hạn, vượt thẩm quyền quyết định giới hạn tín dụng đối với một KH đã được Tổng Giám đốc duyệt, cho vay ngoài khu vực đầu tư được phân công, chi nhánh lập hồ sơ trình Trung ương xem xét giải quyết. + Sau khi hoàn tất các bước như trên, hồ sơ được phân loại và gửi đến bộ phận kế toán cho vay, bộ phận kho quỹ, gửi KH và lưu giữ tại bộ phận trực tiếp cho vay (do cán bộ trực tiếp cho vay quản lý). + Cán bộ trực tiếp cho vay lưu giữ và bảo quản chặt chẽ toàn bộ tài liệu do KH cung cấp, hồ sơ tín dụng (bản gốc), các biên bản làm việc và ghi chép làm việc và các tài liệu liên quan khác. Các tờ trình, báo cáo phát sinh trong quá trình cho vay, nếu bản gốc đã được lưu tại phòng kế toán hoặc phòng kho quỹ thì phải chụp lưu bản sao. Sau khi KH trả hết nợ gốc và lãi thì lập bảng kê các chứng từ kèm hồ sơ vay để lưu giữ theo chế độ quy định. b. Quy trình phát tiền vay Bước 1: Nhận và kiểm tra các căn cứ phát tiền vay + Cán bộ trực tiếp cho vay thực hiện việc kiểm tra các căn cứ rút tiền vay phù hợp với hợp đồng tín dụng và các quy định hiện hành, ký trình phụ trách bộ phận trực tiếp cho vay bao gồm: Các giấy tờ liên quan đến việc rút vốn vay của KH; Hợp đồng tín dụng đã ký, Giấy nhận nợ. + Phụ trách phận trực tiếp cho vay kiểm soát, nêu rõ quan điểm chấp thuận phát tiền vay hoặc không chấp nhận phát tiền vay và trình người xét duyệt phát tiền vay. + Người xét duyệt phát tiền vay kiểm tra hồ sơ và ra quyết định chấp thuận phát tiền vay hoạt từ chối phát tiền vay và nêu rõ lý do và chuyển hồ sơ lại bộ phận trực tiếp cho vay thực hiện các quyết định của mình. Bước 2: Thực hiện phát tiền vay + Trường hợp được người xét duyệt cho vay chấp thuận phát tiền vay, cán bộ trực tiếp cho vay thông báo cho KH và chuyển hồ sơ cho bộ phần có liên quan để thực hiện phát tiền vay theo yêu cầu của KH + Trong trường hợp khác, dự thảo công văn trả lời và hoàn trả hồ sơ yêu cầu rút tiền vay cho KH. c. Quy trình kiểm tra quá trình sử dụng vốn vay + Bộ phận trực triếp cho vay thực hiện kiểm tra việc sử dụng vốn vay và đánh giá khả năng tài chính và hoạt động kinh doanh của KH định kỳ 6 tháng 1 lần. Trường hợp cho vay cán bộ công nhân viên thực hiện kiểm tra đột xuất nếu cần thiết. SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 18 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ + Lập báo cáo kiểm tra, đề xuất kiến nghị và trình phụ trách bộ phận trực tiếp cho vay làm căn cứ để kiểm tra nội dung, ghi ý kiến cá nhân, đề xuất giải pháp và biện pháp xử lý + Thủ trưởng đơn vị cho vay trực tiếp ra các quyết định xử lý phù hợp. d. Quy trình thu nợ Bước 1: Đôn đốc, thực hiện thu hồi nợ + Trước ngày đến hạn trả nợ, cán bộ trực tiếp cho vay thông báo cho KH tổng số nợ phải trả. + Nếu KH có đề nghị điều chỉnh kỳ hạn nợ, cán bộ trực tiếp cho vay xem xét thẩm định nhu cầu thực tế, ghi ý kiến để xuất trình bộ phận trực tiếp cho vay. + Quá ngày đến hạn trả nợ, KH không trả hoặc trả không đủ, không có đề nghị gia hạn nợ hoặc đề nghị nhưng không được chấp nhận thì cán bộ trực tiếp cho vay phối hợp với kế toán thực hiện thủ tục chuyển nợ xấu và tiếp tục đôn đốc thu hồi nợ. Bước 2: Xử lý tài sản đảm bảo + Nếu KH trả hết nợ, cán bộ trực tiếp cho vay trình phụ trách bộ phận trực tiếp cho vay thực hiện thủ tục hoàn trả hồ sơ TSĐB tiền vay. + Nếu KH không trả được nợ, thực hiện trình tự và thủ tục xử lý TSĐB để thu hồi nợ theo quy định của pháp luật và Vietcombank. 2.2.2 Thực trạng hoạt động cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Vietinbank chi nhánh Thanh Hóa Kết quả hoạt động cho vay DNVVN năm 2010 và 6 tháng đầu năm 2011 được thể hiện tổng quát qua một số chỉ tiêu thời điểm và thời kỳ như sau: Bảng 2.4: Các chỉ tiêu thời điểm Đơn vị: Tỷ đồng Thời điểm 31/12/2009 30/6/2010 31/12/2010 30/6/2011 Tổng vốn huy động 513,5 605 820 1206 Tổng dư nợ 267 523 800 900 Dư nợ KH DN 232,6 483 776 861,7 Dư nợ KH DNVVN 110 235 350 395 Nợ xấu 2,4 3 3,2 3,808 Nợ xấu DNVVN 0,9 1,1 1,3 1,7 Số lượng KH 116 130 147 168 Số lượng KH DN 32 43 52 58 Số lượng KH DNVVN 26 36 45 49 SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 19 Báo cáo thực tập tốt nghiệp GVHD: Nguyễn Thị Bích Thuỷ (Nguồn: Báo cáo hoạt động kinh doanh Vietinbank Thanh Hóa) Bảng 2.5: Các chỉ tiêu thời kỳ Đơn vị: Tỷ Đồng Thời kỳ 6 tháng đầu 6 tháng cuối 6 tháng đầu 2011 2010 2010 DS cho vay 389 480 407 DS cho vay DNVVN 180,9 205 240 DS thu nợ 133 203 307 DS thu nợ DNVVN 55,9 90 195 (Nguồn: Báo cáo hoạt động kinh doanh Vietinbank Thanh Hóa) Để đánh giá thực trạng mở rộng cho vay DNVVN, phân tích những chỉ tiêu phản ánh sự mở rộng cho vay DNVVN dưới đây: 2.2.2.1 Số lượng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ vay vốn tại chi nhánh Bảng 2.6: Số lượng KH DNVVN vay vốn tại chi nhánh Đơn vị: KH Thời điểm 31/12/2009 30/6/2010 31/12/2010 30/6/2011 Số lượng KH 116 130 147 168 Số lượng KH DN 32 43 52 58 Số lượng KH DNVVN 26 36 45 49 Mức tăng tuyệt đối 10 9 4 Tốc độ tăng tương đối 38,46% 25% 8,8% Tỷ trọng DNVVN/tổng số KH 22,41% 27,69% 30,61% 29,17% Tỷ trọng DNVVN/tổng số KH 81,25% 83,72% 86,54% 84,48% DN (Nguồn: Báo cáo hoạt động kinh doanh Vietinbank Thanh Hóa) Số lượng KH DNVVN tăng qua các thời kỳ nhưng giảm dần cả về mức tăng tuyệt đối và tốc độ tăng tương đối. Tại 30/06/2010, số lượng DNVVN tăng 10 DN, tăng gần 40% so với tại thời điểm 31/12/2009 nhưng sau đó giảm dần, đến 30/6/2011 mức tăng chỉ là 8,8% tương ứng với 4 KH so với thời điểm 31/12/2010 . Nguyên nhân là do năm 2010 là năm hoạt động thứ 2 của chi nhánh sau khi thành lập, trong thời kỳ đầu thì khả năng tìm kiếm KH mới cũng dễ dàng hơn, tốc độ tăng tương đối cao hơn so với các năm sau. Năm 2010 chi nhánh SVTT: Dương Văn Trường Lớp: 49B2 TCNH – MSSV: 0854027242 20