Tài liệu Luận văn xây dựng phân hệ kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty tnhh ống thép hoà phát

Môc lôc Môc lôc............................................................................................................2 Lêi nãi ®Çu.....................................................................................................4 Ch¬ng i.Giíi thiÖu vÒ c«ng ty tnhh èng thÐp hßa ph¸t vµ ®Ò tµi nghiªn cøu……… .. … ..6 I.Giíi thiÖu vÒ c«ng ty TNHH èng thÐp Hßa Ph¸t....................................6 II.Giíi thiÖu ®Ò tµi nghiªn cøu....................................................................7 1.Kh¸i qu¸t ®Ò tµi.....................................................................................7 2.TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi.......................................................................7 Ch¬ng II.C¬ së lý luËn cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi.............9 I.HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý......................................................................9 1.HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý...................................................................9 2.HiÖu qu¶ kinh tÕ cña hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý...............................11 3.Ph¬ng ph¸p ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý.....................13 II.KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm..........18 1.Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm...........................18 2.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt...................................................................18 3.Ph©n lo¹i gi¸ thµnh.............................................................................19 4.Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.................................................20 5.C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm..........................................26 Ch¬ng iii. Ph©n tÝch chi tiÕt vµ thiÕt kÕ hÖ thèng..........31 I.Ph©n tÝch chi tiÕt.....................................................................................31 1.Vµi nÐt vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung t¹i c«ng ty............................31 2.Tãm t¾t quy tr×nh s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh......................32 3.HiÖn tr¹ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh............................................................33 4.S¬ ®å luång th«ng tin cña hÖ thèng hiÖn t¹i......................................40 5.S¬ ®å luång d÷ liÖu cña hÖ thèng hiÖn t¹i..........................................49 6.VÊn ®Ò cña hÖ thèng tÝnh gi¸ thµnh hiÖn t¹i......................................51 II.ThiÕt kÕ logic..........................................................................................53 1.S¬ ®å luång d÷ liÖu míi.....................................................................53 2.S¬ ®å luång th«ng tin míi..................................................................55 3.ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu logic................................................................57 III.ThiÕt kÕ vËt lý ngoµi............................................................................60 1.C¸c mµn h×nh nhËp sè liÖu.................................................................60 2.Tr×nh tù c¸c thao t¸c tÝnh gi¸ thµnh....................................................65 IV.ThiÕt kÕ vËt lý trong.............................................................................67 1.ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu vËt lý trong......................................................67 2.S¬ ®å cÊu tróc d÷ liÖu cña c¬ së d÷ liÖu vËt lý trong.........................67 3.CÊu tróc c¸c tÖp..................................................................................69 4.TÝch hîp vµo c¬ së d÷ liÖu cña hÖ thèng th«ng tin kÕ to¸n hiÖn t¹i. 71 5.S¬ ®å ph©n r· ch¬ng tr×nh...................................................................73 6.C¸c thuËt to¸n chÝnh cña ch¬ng tr×nh................................................75 KÕt luËn........................................................................................................79 Phô lôc...........................................................................................................80 NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp tµi liÖu tham kh¶o...............................................................................110 Ch¬ng i. Giíi thiÖu vÒ c«ng ty tnhh èng thÐp hßa ph¸t vµ ®Ò tµi nghiªn cøu i.Giíi thiÖu vÒ c«ng ty tnhh èng thÐp hßa ph¸t C«ng ty TNHH èng thÐp Hßa Ph¸t lµ mét thµnh viªn cña C«ng ty Hoµ Ph¸t, bao gåm èng thÐp Hßa Ph¸t, néi thÊt Hßa Ph¸t, m¸y x©y dùng Hßa Ph¸t… Ngµnh nghÒ kinh doanh cña C«ng ty èng thÐp Hßa Ph¸t lµ s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm thÐp èng. V¨n phßng c«ng ty ®Æt t¹i sè 18 Hµng Chuèi, c¸c xëng s¶n xuÊt vµ c¸c kho ®Æt t¹i huyÖn Gia L©m Phßng KÕ to¸n – Tµi chÝnh Phßng cã chøc n¨ng kiÓm tra vµ h¹ch to¸n, x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng tµi chÝnh hiÖn t¹i cña C«ng ty vµ theo dâi mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. H¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ mua s¾m, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, thanh to¸n víi ngêi mua, ®ång thêi theo dâi c¸c nguån h×nh thµnh tµi s¶n. Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn thëng, y tÕ vµ b¶o hiÓm x· héi cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty LËp c¸c b¸o c¸o ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi cho ban gi¸m ®èc Phßng Kü thuËt Trang - 2 - NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Qu¶n lý kü thuËt vµ ph¸t triÓn kü thuËt s¶n phÈm tõ c¸c kh©u thiÕt kÕ, c«ng nghÖ ®Õn viÖc kh¶o s¸t n¾m b¾t c¸c th«ng tin kü thuËt míi nh»m më réng ph¬ng híng ph¸t triÓn vÒ mÆt kü thuËt s¶n phÈm. NhiÖm vô chÝnh cña phßng kü thuËt: Qu¶n lý vÒ mÆt kü thuËt ®èi víi tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm ThiÕt kÕ vµ tæ chøc chØ ®¹o kü thuËt viÖc chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm míi, c¶i tiÕn c¸c s¶n phÈm hiÖn Nghiªn cøu c¸c c«ng nghÖ míi. X©y dùng c¸c chØ tiªu th«ng sè kü thuËt cho c¸c s¶n phÈm vµ híng dÉn thùc hiÖn. Phô tr¸ch c«ng t¸c tiªu chuÈn ho¸, c«ng t¸c b¶o qu¶n c¸c tµi liÖu kü thuËt vµ c«ng t¸c cung cÊp c¸c b¶n vÏ thiÕt kÕ cho s¶n xuÊt. ThÈm ®Þnh, kiÓm tra c¸c th«ng sè kü thuËt cña s¶n phÈm. §Þnh kú tËp hîp b¸o c¸o víi Gi¸m ®èc vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hµng th¸ng. Giao kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cho c¸c ph©n xëng. Phßng Hµnh chÝnh Tæ chøc qu¶n lý c«ng t¸c v¨n th, tiÕp ®ãn kh¸ch, tæ chøc c¸c cuéc häp. NhiÖm vô chÝnh cña phßng hµnh chÝnh : TiÕp kh¸ch cho Gi¸m ®èc §ãng dÊu, tiÕp nhËn c«ng v¨n th b¸o, b¶o mËt v¨n b¶n. Ph©n lo¹i c«ng v¨n tr×nh Gi¸m ®èc, trùc ®iÖn tho¹i, phôc vô héi häp. ii.giíi thiÖu ®Ò tµi nghiªn cøu 1.Kh¸i qu¸t ®Ò tµi §Ò tµi lµ X©y dùng ph©n hÖ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt t¹i C«ng ty TNHH èng thÐp Hßa Ph¸t. Nh÷ng néi dung chÝnh bao gåm: Ph©n tÝch chi tiÕt hÖ thèng tÝnh gi¸ thµnh hiÖn t¹i ë C«ng ty Hßa Ph¸t, x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò vµ nguyªn nh©n cña chóng, tõ ®ã ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p tæng thÓ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò. Trªn c¬ së cña viÖc ph©n tÝch chi tiÕt, thiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu cho hÖ thèng míi vµ tÝch hîp vµo c¬ së d÷ liÖu cña hÖ thèng th«ng tin kÕ to¸n hiÖn t¹i. ThiÕt kÕ c¸c xö lý, c¸c giao diÖn vµ lËp tr×nh. 2.TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi C«ng ty TNHH ång thÐp Hßa Ph¸t lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®iÓn h×nh víi nhiÒu c«ng ®o¹n s¶n xuÊt, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa rÊt quan träng bëi v× nã cung cÊp nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ chÊt lîng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, Trang - 3 - NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp t¹o c¬ së cho viÖc lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ kinh doanh, ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn lîc dµi h¹n. Thùc tÕ cho thÊy, h¹ch to¸n gi¸ thµnh lµ kh©u phøc t¹p nhÊt trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n ë doanh nghiÖp. H¹ch to¸n gi¸ thµnh liªn quan ®Õn hÇu hÕt c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §¶m b¶o viÖc h¹ch to¸n gi¸ thµnh chÝnh x¸c, kÞp thêi, phï hîp víi ®Æc ®iÓm h×nh thµnh vµ ph¸t sinh chi phÝ ë doanh nghiÖp lµ yªu cÇu cã tÝnh xuyªn suèt trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n ë doanh nghiÖp. HiÖn nay, phßng kÕ to¸n cña C«ng ty ®· ®îc trang bÞ phÇn mÒm kÕ to¸n tuy nhiªn phÇn mÒm nµy cha cã chøc n¨ng tÝnh gi¸ thµnh. Do ®ã, ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm phÇn kÕ to¸n s¶n xuÊt vÉn ph¶i tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p thñ c«ng. Quy tr×nh s¶n xuÊt gåm nhiÒu c«ng ®o¹n, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh nhiÒu vµ kh¸ phøc t¹p , sè lîng chøng tõ lín lµ nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn cho viÖc h¹ch to¸n gi¸ thµnh theo ph¬ng ph¸p thñ c«ng kÐm hiÖu qu¶, thêng chËm vµ thiÕu chÝnh x¸c, cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu ChÝnh v× thÕ, tin häc hãa c«ng t¸c h¹ch to¸n gi¸ thµnh ®ang lµ yªu cÇu cÊp thiÕt thiÕt hiÖn nay t¹i C«ng ty. Trang - 4 - Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Ch¬ng II C¬ së lý luËn cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi i.HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý 1.HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý Th«ng tin lµ sù ph¶n ¸nh vµ biÕn ph¶n ¸nh thµnh tri thøc míi vÒ ®èi tîng ®îc ph¶n ¸nh trong tri thøc cña chñ thÓ nhËn ph¶n ¸nh. Cã thÓ m« t¶ th«ng tin theo h×nh díi ®©y: Ph¶n ¸nh §èi tîng Chñ thÓ Tri thøc hãa Th«ng tin qu¶n lý lµ th«ng tin mµ cã Ýt nhÊt mét c¸n bé qu¶n lý cÇn hoÆc cã ý muèn dïng vµo viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý HÖ thèng th«ng tin lµ mét tËp hîp nh÷ng con ngêi, c¸c thiÕt bÞ phÇn cøng, phÇn mÒm, d÷ liÖu… thùc hiÖn ho¹t ®éng thu thËp, lu tr÷, xö lý vµ ph©n phèi th«ng tin trong mét tËp hîp c¸c rµng buéc gäi lµ m«i trêng. Díi ®©y lµ m« h×nh hÖ thèng th«ng tin: Nguån Thu thËp §Ých Xö lý vµ l u gi÷ Ph©n ph¸t Kho d÷ liÖu HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý lµ hÖ thèng th«ng tin trî gióp c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý cña tæ chøc, c¸c ho¹t ®éng nµy n»m ë møc ®iÒu khiÓn t¸c nghiÖp, ®iÒu khiÓn qu¶n lý hoÆc lËp kÕ ho¹ch chiÕn lîc. Trang - 5 - Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Cïng mét hÖ thèng th«ng tin cã thÓ m« t¶ theo c¸c møc kh¸c nhau: m« h×nh logic, m« h×nh vËt lý ngoµi vµ m« h×nh vËt lý trong. Mçi m« h×nh lµ kÕt qu¶ cña mét gãc nh×n kh¸c nhau, m« h×nh logic lµ kÕt qu¶ cña gãc nh×n qu¶n lý, m« h×nh vËt lý ngoµi lµ kÕt qu¶ cña gãc nh×n sö dông vµ m« h×nh vËt lý trong lµ kÕt qu¶ cña gãc nh×n kÜ thuËt. Ba m« h×nh nµy cã ®é æn ®Þnh kh¸c nhau, m« h×nh logic lµ æn ®Þnh nhÊt vµ m« h×nh vËt lý trong lµ hay biÕn ®æi nhÊt. M« h×nh logic m« t¶ hÖ thèng lµm g×: d÷ liÖu mµ nã thu thËp, xö lý mµ nã M« h×nh æn ®Þnh nhÊt C¸i g× ? §Ó lµm g× ? C¸i g× ? M« h×nh hay ®æi nhÊt ë ®©u ? Khi nµo ? Nh thÕ nµo ? M« h×nh logic (Gãc nh×n qu¶n lý) M« h×nh vËt lý ngoµi (Gãc nh×n sö dông) M« h×nh vËt lý trong (Gãc nh×n kÜ thuËt) ph¶i thùc hiÖn, c¸c kho ®Ó chøa c¸c kÕt qu¶ hoÆc d÷ liÖu ®Ó lÊy ra cho c¸c xö lý vµ nh÷ng th«ng tin mµ hÖ thèng s¶n sinh ra. M« h×nh nµy tr¶ lêi c©u hái C¸i g× ? vµ §Ó lµm g× ?. Nã kh«ng quan t©m tíi ph¬ng tiÖn ®îc sö dông còng nh ®Þa ®iÓm vµ thêi ®iÓm mµ d÷ liÖu ®îc xö lý. M« h×nh vËt lý ngoµi chó ý tíi nh÷ng khÝa c¹nh nh×n thÊy ®îc cña hÖ thèng nh lµ c¸c vËt mang d÷ liÖu vµ vËt mang kÕt qu¶ còng nh h×nh thøc cña ®Çu vµo vµ cña ®Çu ra, ph¬ng tiÖn ®Ó thao t¸c víi hÖ thèng, nh÷ng dÞch vô, bé phËn, con ngêi vµ vÞ trÝ c«ng t¸c trong ho¹t ®éng xö lý, c¸c thñ tôc thñ c«ng còng nh yÕu tè vÒ ®Þa ®iÓm thùc hiÖn xö lý d÷ liÖu, lo¹i mµn h×nh hoÆc bµn phÝm ®îc sö dông. M« h×nh nµy còng chó ý tíi mÆt thêi gian cña hÖ thèng, nghÜa lµ vÒ nh÷ng thêi ®iÓm mµ c¸c ho¹t ®éng xö lý d÷ liÖu kh¸c nhau x¶y ra. Nã tr¶ lêi c©u hái C¸i gi ? Ai ? ë ®©u ? vµ Khi nµo ? M« h×nh vËt lý trong liªn quan tíi nh÷ng khÝa c¹nh vËt lý cña hÖ thèng tuy nhiªn kh«ng ph¶i lµ c¸i nh×n cña ngêi sö dông mµ lµ cña nh©n viªn kÜ thuËt. Ch¼ng h¹n, ®ã lµ nh÷ng th«ng tin liªn quan tíi lo¹i trang thiÕt bÞ ®îc dïng ®Ó thùc hiÖn hÖ thèng, dung lîng kho lu tr÷ vµ tèc ®é xö lý cña thiÕt bÞ, tæ chøc vËt lý cña d÷ liÖu trong kho chøa, cÊu tróc cña c¸c ch¬ng tr×nh vµ ng«n ng÷ thÓ hiÖn. Nã tr¶ lêi c©u hái Nh thÕ nµo ? H×nh vÏ díi ®©y minh häa mét hÖ thèng th«ng tin theo ba m« h×nh trªn: Trang - 6 - Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Lu tr÷ d÷ liÖu Logic VËt lý ngoµi VËt lý trong Nguån tin Th«ng tin vµo Logic VËt lý ngoµi VËt lý trong §Ých tin Th«ng tin ra Logic Logic VËt lý ngoµi VËt lý ngoµi VËt lý trong VËt lý trong 2.HiÖu qu¶ kinh tÕ cña hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý ViÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña hÖ thèng th«ng tin thùc chÊt lµ viÖc nghiªn cøu x¸c ®Þnh lîi Ých b»ng tiÒn mµ nã mang l¹i cho tæ chøc bëi v× phÇn chi phÝ b»ng tiÒn cho nã ®îc x¸c ®Þnh x¸c ®Þnh dÔ dµng. Lîi Ých cña hÖ thèng th«ng tin Gi¸ trÞ cña mét th«ng tin b»ng lîi Ých thu ®îc cña viÖc thay ®æi ph¬ng ¸n quyÕt ®Þnh do th«ng tin ®ã t¹o ra. Gi¸ trÞ cña mét hÖ thèng th«ng tin lµ sù thÓ hiÖn b»ng tiÒn tËp hîp nh÷ng rñi ro mµ tæ chøc tr¸nh ®îc vµ nh÷ng thuËn lîi mµ tæ chøc cã ®îc nhê hÖ thèng th«ng tin. Lîi Ých tr¸nh rñi ro lµ: PR = (Ai. Pi . Ri) Víi Ai: thiÖt h¹i do rñi ro thø i g©y ra Pi: x¸c suÊt x¶y ra c¸c rñi ro thø i Ri: tû lÖ gi¶m bít rñi ro thø i nhê cã hÖ thèng th«ng tin Lîi Ých tËn dông c¬ héi: CR = (Ci. Pi . Ri) Víi Ci: Lîi Ých khi tËn dông c¬ héi thø i Pi: X¸c suÊt x¶y ra c¬ héi thø i Ri: tû lÖ tËn dông c¬ héi cña hÖ thèng Lîi Ých hµng n¨m cña hÖ thèng th«ng tin: PR + CR Chi phÝ cho hÖ thèng th«ng tin Chi phÝ cè ®Þnh cho hÖ thèng th«ng tin bao gåm c¸c kho¶n sau: 1) Chi phÝ ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ 2) Chi phÝ x©y dùng (thùc hiÖn) 3) Chi phÝ m¸y mãc tin häc 4) Chi phÝ cµi ®Æt 5) Chi trang bÞ phôc vô 6) Chi cè ®Þnh kh¸c Cpttk Cxd Cmm Cc® Ctbpv Cc®k Trang - 7 - NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Chi phÝ cè ®Þnh CPC§ = Cpttk + Cxd + Cmm + Cc® + Ctbpv + Cc®k Chi phÝ biÕn ®éng lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ®Ó khai th¸c hÖ thèng, bao gåm nh÷ng kho¶n chi thêng xuyªn vµ ®ét xuÊt trong thêi k× khai th¸c. §©y lµ chi phÝ theo thêi gian nªn sÏ ®îc tÝnh theo c¸c k×, chñ yÕu lµ n¨m. §ã lµ c¸c kho¶n: 1) Chi phÝ thï lao nh©n lùc 2) Chi phÝ th«ng tin ®Çu vµo, v¨n phßng phÈm 3) Chi phÝ tiÒn ®iÖn, truyÒn th«ng… 4) Chi phÝ b¶o tr×, söa ch÷a 5) Chi phÝ biÕn ®éng kh¸c Ctl C®v C®tt Cbtsc Cb®k Chi phÝ biÕn ®éng cña n¨m thø i sÏ lµ: CPB§(i) = Ctl(i) + C®v(i) + C®tt(i) + Cbtsc(i) + Cb®k(i) §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña hÖ thèng th«ng tin HiÖu qu¶ tuyÖt ®èi vµ hiÖu qu¶ t¬ng ®èi cña hÖ thèng th«ng tin ®îc tÝnh gièng nh c¸c lo¹i ®Çu t kh¸c. Gäi n lµ sè n¨m sö dông hÖ thèng th«ng tin vµ chuyÓn hÕt gi¸ trÞ tiÒn tÖ theo thêi gian vÒ t¬ng lai th× tæng chi phÝ sÏ lµ: TCP = CPC§. (1 + l·i suÊt)n +  CPB§(i).(1 + l·i suÊt)(n-i) Vµ tæng thu nhËp sÏ lµ: TTN =  TN(i).(1 + l·i suÊt)(n-i) CÇn ph¶i x©y dùng hÖ thèng th«ng tin sao cho TTN > TCP Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®iÓm c©n b»ng chi phÝ Ph¬ng ph¸p nµy so s¸nh chi phÝ cña viÖc dïng hÖ thèng cò víi viÖc dïng hÖ thèng míi. §iÓm c©n b»ng lµ ®iÓm mµ t¹i ®ã chi phÝ cho hÖ thèng míi b»ng hÖ thèng cò. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tiÒn d Ph¬ng ph¸p nµy xem xÐt mèi liªn hÖ gi÷a chi phÝ tÝch luü vµ lîi Ých tÝch luü. HiÖu cña chóng gäi lµ tiÒn d trong k×. TiÒn d = (Thu – Chi). (HÖ sè) NÕu tæng tiÒn d íc lîng ®îc lµ d¬ng th× viÖc ®Çu t lµ tho¶ ®¸ng. Ph¬ng ph¸p nµy cßn cho phÐp lùa chän ph¬ng ¸n tèi u trong c¸c ph¬ng ¸n ®Ò xuÊt Ph¬ng ph¸p kinh nghiÖm Ph¬ng ph¸p nµy dùa vµo ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia hoÆc nh÷ng ngêi cã kh¶ n¨ng Ph¬ng ph¸p so s¸nh Ph¬ng ph¸p nµy ®em so s¸nh hÖ thèng th«ng tin cÇn ph¶i xem xÐt víi mét hÖ thèng th«ng tin t¬ng tù hoÆc mét hÖ thèng trõu tîng ®îc chän lµm mÉu. 3.Ph¬ng ph¸p ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý Trang - 8 - NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Môc tiªu cuèi cïng cña nh÷ng cè g¾ng ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin lµ cung cÊp cho c¸c thµnh viªn cña tæ chøc nh÷ng c«ng cô qu¶n lý tèt nhÊt. Ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin bao gåm viÖc ph©n tÝch hÖ thèng ®ang tån t¹i, thiÕt kÕ mét hÖ thèng míi, thùc hiÖn vµ tiÕn hµnh cµi ®Æt nã. Ph©n tÝch mét hÖ thèng b¾t ®Çu tõ viÖc thu thËp d÷ liÖu vµ chØnh ®èn chóng ®Ó ®a ra ®îc chÈn ®o¸n vÒ t×nh h×nh thùc tÕ. ThiÕt kÕ lµ nh»m x¸c ®Þnh c¸c bé phËn cña mét hÖ thèng míi cã kh¶ n¨ng c¶i thiÖn t×nh tr¹ng hiÖn t¹i vµ x©y dùng c¸c m« h×nh logic, m« h×nh vËt lý ngoµi cña hÖ thèng ®ã. ViÖc thùc hiÖn hÖ thèng th«ng tin liªn quan tíi x©y dùng m« h×nh vËt lý trong cña hÖ thèng míi vµ chuyÓn m« h×nh ®ã sang ng«n ng÷ tin häc. Cµi ®Æt mét hÖ thèng lµ tÝch hîp nã vµo ho¹t ®éng cña tæ chøc. C©u hái ®Çu tiªn ®Æt ra cña viÖc ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin míi lµ C¸i g× b¾t buéc mét tæ chøc ph¶i tiÕn hµnh ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin ? Nguyªn nh©n dÉn tíi viÖc ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý Nh÷ng yªu cÇu míi cña nhµ qu¶n lý Sù thay ®æi cña c«ng nghÖ Sù thay ®æi s¸ch lîc chÝnh trÞ Ph¬ng ph¸p ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý Ph¬ng ph¸p ®îc ®Þnh nghÜa nh mét tËp hîp c¸c bíc vµ c¸c c«ng cô cho phÐp tiÕn hµnh mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hÖ thèng chÆt chÏ nhng dÔ qu¶n lý h¬n. Díi ®©y lµ ba nguyªn t¾c chung cña nhiÒu ph¬ng ph¸p hiÖn ®¹i cã cÊu tróc ®Ó ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin: Nguyªn t¾c 1: Sö dông c¸c m« h×nh. Nguyªn t¾c 2: ChuyÓn tõ c¸i chung sang c¸i riªng. Nguyªn t¾c 3: ChuyÓn tõ m« h×nh vËt lý sang m« h×nh logic khi ph©n tÝch vµ tõ m« h×nh logic sang m« h×nh vËt lý khi thiÕt kÕ. C¸c c«ng ®o¹n cña ph¸t triÓn hÖ thèng Cã thÓ chia qu¸ tr×nh ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý thµnh 7 giai ®o¹n, cuèi mçi giai ®o¹n lu«n ph¶i ra quyÕt ®Þnh vÒ viÖc tiÕp tôc hay chÊm døt sù ph¸t triÓn hÖ thèng. QuyÕt ®Þnh nµy ®îc trî gióp dùa vµo néi dung b¸o c¸o mµ ph©n tÝch viªn hoÆc nhãm ph©n tÝch viªn tr×nh bµy cho c¸c nhµ sö dông. Ph¸t triÓn hÖ thèng lµ mét qu¸ tr×nh lÆp. Tuú theo kÕt qu¶ cña mét giai ®o¹n cã thÓ, vµ ®«i khi lµ cÇn thiÕt, ph¶i quay vÒ giai ®o¹n tríc ®Ó t×m c¸ch kh¾c phôc nh÷ng sai sãt. Mét sè nhiÖm vô ®îc thùc hiÖn trong suèt qu¸ tr×nh, ®ã lµ viÖc lËp kÕ ho¹ch cho giai ®o¹n tíi, kiÓm so¸t nh÷ng nhiÖm vô ®· hoµn thµnh, ®¸nh gi¸ hÖ thèng vµ lËp tµi liÖu vÒ hÖ thèng. Díi ®©y lµ m« t¶ s¬ lîc 7 giai ®o¹n cña viÖc ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin. Giai ®o¹n 1. §¸nh gi¸ yªu cÇu §¸nh gi¸ yªu cÇu cã môc ®Ých cung cÊp cho l·nh ®¹o cña tæ chøc hoÆc héi ®ång gi¸m ®èc nh÷ng d÷ liÖu ®Ých thùc ®Ó ra quyÕt ®Þnh vÒ thêi c¬, tÝnh kh¶ thi Trang - 9 - NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp vµ hiÖu qu¶ cña mét dù ¸n ph¸t triÓn hÖ thèng. Giai ®o¹n nµy ®îc thùc hiÖn t¬ng ®èi nhanh vµ kh«ng ®ßi hái chi phÝ lín. Nã bao gåm c¸c c«ng ®o¹n sau: 1.LËp kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸ yªu cÇu 2.Lµm râ yªu cÇu 3.§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thùc thi 4.ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy b¸o c¸o ®¸nh gi¸ yªu cÇu Giai ®o¹n 2. Ph©n tÝch chi tiÕt Ph©n tÝch chi tiÕt ®îc tiÕn hµnh sau khi cã sù ®¸nh gi¸ thuËn lîi vÒ yªu cÇu. Nh÷ng môc ®Ých chÝnh cña ph©n tÝch chi tiÕt lµ hiÓu râ c¸c vÊn ®Ò cña hÖ thèng ®ang nghiªn cøu, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n ®Ých thùc cña nh÷ng vÊn ®Ò ®ã, x¸c ®Þnh nh÷ng ®ßi hái vµ nh÷ng rµng buéc ¸p dông ®èi víi hÖ thèng vµ x¸c ®Þnh môc tiªu mµ hÖ thèng th«ng tin míi ph¶i ®¹t ®îc. Trªn c¬ së néi dung b¸o c¸o ph©n tÝch chi tiÕt sÏ quyÕt ®Þnh tiÕp tôc tiÕn hµnh hay th«i ph¸t triÓn mét hÖ thèng míi. §Ó lµm nh÷ng viÖc ®ã, giai ®o¹n ph©n tÝch chi tiÕt bao gåm c¸c c«ng ®o¹n sau ®©y. 1.LËp kÕ ho¹ch ph©n tÝch chi tiÕt. 2.Nghiªn cøu m«i trêng cña hÖ thèng ®ang tån t¹i 3.Nghiªn cøu hÖ thèng thùc t¹i 4.§a ra chÈn ®o¸n vµ x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè gi¶i ph¸p. 5.§¸nh gi¸ l¹i tÝnh kh¶ thi. 6.Thay ®æi ®Ò xuÊt cña dù ¸n 7.ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy b¸o c¸o ph©n tÝch chi tiÕt Giai ®o¹n 3. ThiÕt kÕ logic Giai ®o¹n nµy nh»m x¸c ®Þnh tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn logic cña mét hÖ thèng th«ng tin cho phÐp lo¹i bá ®îc c¸c vÊn ®Ò cña hÖ thèng thùc tÕ vµ ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®· ®îc thiÕt lËp ë giai ®o¹n tríc. M« h×nh logic cña hÖ thèng míi sÏ bao hµm th«ng tin mµ hÖ thèng míi sÏ s¶n sinh, néi dung cña c¬ së d÷ liÖu (c¸c tÖp, c¸c quan hÖ gi÷a c¸c tÖp), c¸c xö lý vµ hîp thøc hãa sÏ ph¶i thùc hiÖn vµ c¸c d÷ liÖu sÏ ®îc nhËp vµo. M« h×nh logic sÏ ph¶i ®îc nh÷ng ngêi sö dông xem xÐt vµ chuÈn y. ThiÕt kÕ logic bao gåm nh÷ng c«ng ®o¹n sau: 1.ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu. 2.ThiÕt kÕ xö lý 3.ThiÕt kÕ c¸c luång d÷ liÖu vµo 4.ChØnh söa tµi liÖu cho møc logic 5.Hîp thøc hãa m« h×nh logic. Giai ®o¹n 4. §Ò xuÊt c¸c ph¬ng ¸n cña gi¶i ph¸p Trang - 10 - NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp M« h×nh logic cña hÖ thèng míi m« t¶ c¸i mµ hÖ thèng nµy sÏ lµm. Khi m« h×nh nµy ®îc x¸c ®Þnh vµ chuÈn y bëi ngêi sö dông, th× ph©n tÝch viªn hoÆc nhãm ph©n tÝch viªn ph¶i nghiªng vÒ c¸c ph¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn hÖ th«ngs nµy. §ã lµ viÖc x©y dùng c¸c ph¬ng ¸n kh¸c nhau ®Ó cô thÓ hãa m« h×nh logic. Mçi ph¬ng ¸n lµ mét ph¸c häa cña m« h×nh vËt lý ngoµi cña hÖ thèng nhng cha ph¶i lµ mét m« t¶ chi tiÕt. TÊt nhiªn lµ ngêi sö dông sÏ thÊy dÔ dµng h¬n khi lùa chän ®îc dùa trªn nh÷ng m« h×nh vËt lý ngoµi ®îc x©y dùng chi tiÕt nhng chi phÝ cho viÖc t¹o ra chóng lµ rÊt lín. §Ó gióp nh÷ng ngêi sö dông lùa chän gi¶i ph¸p vËt lý tháa m·n tèt h¬n c¸c môc tiªu ®· ®Þnh ra tríc ®©y, nhãm ph©n tÝch viªn ph¶i ®¸nh gi¸ c¸c chi phÝ vµ lîi Ých (h÷u h×nh vµ v« h×nh) cña mçi ph¬ng ¸n vµ ph¶i cã nh÷ng khuyÕn nghÞ cô thÓ. Mét b¸o c¸o sÏ ®îc tr×nh lªn nh÷ng ngêi sö dông vµ mét buæi tr×nh bµy sÏ ®îc thùc hiÖn. Nh÷ng ngêi sö dông sÏ chän lÊy mét ph¬ng ¸n tá ra ®¸p øng tèt nhÊt c¸c yªu cÇu cña hä mµ vÉn t«n träng c¸c rµng buéc cña tæ chøc. Sau ®©y lµ c¸c c«ng ®o¹n cña giai ®o¹n ®Ò xuÊt c¸c ph¬ng ¸n cña gi¶i ph¸p: 1.X¸c ®Þnh c¸c rµng buéc tin häc vµ rµng buéc tæ chøc. 2.X©y dùng c¸c ph¬ng ¸n cña gi¶i ph¸p 3.§¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n cña gi¶i ph¸p 4.ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy b¸o c¸o giai ®o¹n ®Ò xuÊt c¸c ph¬ng ¸n gi¶i ph¸p Giai ®o¹n 5. ThiÕt kÕ vËt lý ngoµi Giai ®o¹n nµy ®îc tiÕn hµnh sau khi cã mét ph¬ng ¸n gi¶i ph¸p ®îc lùa chän. ThiÕt kÕ vËt lý bao gåm hai tµi liÖu kÕt qu¶ cÇn cã: tríc hÕt lµ tµi liÖu chøa tÊt c¶ c¸c ®Æc trng cña hÖ thèng míi sÏ cÇn cho viÖc thùc hiÖn kÜ thuËt; tiÕp ®ã lµ tµi liÖu dµnh cho ngêi sö dông m« t¶ phÇn thñ c«ng vµ nh÷ng giao diÖn víi nh÷ng phÇn tin häc hãa. Nh÷ng c«ng ®o¹n chÝnh cña giai ®o¹n thiÕt kÕ vËt lý ngoµi lµ: 1.LËp kÕ ho¹ch thiÕt kÕ vËt lý ngoµi 2.ThiÕt kÕ chi tiÕt c¸c giao diÖn (vµo/ra). 3.ThiÕt kÕ c¸ch thøc t¬ng t¸c víi phÇn tin häc hãa 4.ThiÕt kÕ c¸c thñ tôc thñ c«ng. 5.ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy b¸o c¸o vÒ thiÕt kÕ vËt lý ngoµi. Giai ®o¹n 6. TriÓn khai kÜ thuËt hÖ thèng KÕt qu¶ quan träng nhÊt cña giai ®o¹n thùc hiÖn kÜ thuËt lµ phÇn tin häc hãa cña hÖ thèng th«ng tin, cã nghÜa lµ phÇn mÒm. Nh÷ng ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ giai ®o¹n nµy ph¶i cung cÊp c¸c tµi liÖu nh c¸c b¶n híng dÉn sö dông, c¸c thao t¸c còng nh c¸c tµi liÖu m« t¶ vÒ hÖ thèng. C¸c c«ng viÖc ph¶i thùc hiÖn trong giai ®o¹n nµy lµ nh sau: 1.LËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn kÜ thuËt 2.ThiÕt kÕ vËt lý trong Trang - 11 - Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A 3.LËp tr×nh 4.Thö nghiÖm hÖ thèng 5.ChuÈn bÞ tµi liÖu Giai ®o¹n 7. Cµi ®Æt vµ khai th¸c Cµi ®Æt hÖ thèng lµ pha trong ®ã viÖc chuyÓn tõ hÖ thèng cò sang hÖ thèng míi ®îc thùc hiÖn. §Ó viÖc chuyÓn ®æi nµy ®îc thùc hiÖn víi nh÷ng va ch¹m Ýt nhÊt, cÇn ph¶i lËp kÕ ho¹ch mét c¸ch cÈn thËn. Giai ®o¹n nµy bao gåm c¸c c«ng ®o¹n sau: 1.LËp kÕ ho¹ch cµi ®Æt 2.ChuyÓn ®æi 3.Khai th¸c vµ b¶o tr× 4. §¸nh gi¸ KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ bao gåm hai phÇn lín: hÖ thèng th«ng tin vµ tµi liÖu vÒ hÖ thèng. C¸c kÝ ph¸p dïng trong ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ §èi víi s¬ ®å luång th«ng tin: Xö lý: Thñ c«ng Giao t¸c ng êi - m¸y Kho lu tr÷ d÷ liÖu: Tin häc hãa hoµn toµn Dßng th«ng tin Thñ c«ng §èi víi s¬ ®å luång d÷ liÖu: Tªn ngêi/bé phËn ph¸t/nhËn tin Tªn dßng d÷ liÖu Tªn tiÕn tr×nh xö lý Tin häc hãa Nguån hoÆc ®Ých Dßng d÷ liÖu TiÕn tr×nh xö lý Trang - 12 - NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ii.KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi k×. TÖp d÷ liÖu Kho d÷ liÖu Gi¸ thµnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi lîng hoÆc ®¬n vÞ s¶n phÈm do doanh nghiÖp ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh. 2.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ trong s¶n xuÊt s¶n phÈm: Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt quan hÖ trùc tiÕp víi viÖc s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm, mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh, nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n cã thÓ c¨n cø vµo sè liÖu tõ chøng tõ kÕ to¸n ®Ó ghi trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh Chi phÝ gi¸n tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc, nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã liªn quan theo mét tiªu chuÈn thÝch hîp. Ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè chi phÝ: YÕu tè nguyªn liÖu vµ vËt liÖu YÕu tè nhiªn liÖu vµ ®éng lùc YÕu tè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp YÕu tè kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ YÕu tè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh YÕu tè dÞch vô mua ngoµi YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ C¸c chi phÝ ph¸t sinh trong s¶n xuÊt s¶n phÈm, bao gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ s¶n xuÊt chung C¸c chi phÝ ph¸t sinh ngoµi bé phËn s¶n xuÊt, bao gåm: Chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ qu¶n lý Trang - 13 - NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 3.Ph©n lo¹i gi¸ thµnh Ph©n lo¹i theo nguån sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh to¸n Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ ®îc tÝnh tríc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña s¶n phÈm lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh ®Þnh møc: lµ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc thùc hiÖn tríc khi tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ thíc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng trong s¶n xuÊt, gióp cho ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kÜ thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®îc trong k× vµ s¶n lîng thùc tÕ s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt ra trong k×. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ cã thÓ tÝnh to¸n ®îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kÜ thuËt ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ph©n lo¹i theo ph¹m vi tÝnh to¸n Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: (cßn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng xëng) bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm ®îc sö dông cho viÖc ghi sæ c¸c s¶n phÈm ®· hoµn thµnh nhËp kho hoÆc giao cho kh¸ch hµng. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm còng lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ l·i gép ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh toµn bé: bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt céng thªm chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm ®ã. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm chØ ®îc tÝnh khi s¶n phÈm ®· ®îc tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh l·i tríc thuÕ cña doanh nghiÖp. 4.Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt C¸c tµi kho¶n sö dông Tµi kho¶n 621: “Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”. Tµi kho¶n nµy ®îc sö dông ®Ó tËp hîp tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, nhiªn liÖu, vËt liÖu ® îc sö dông trùc tiÕp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tµi kho¶n nµy ph¶i ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ hoÆc ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ( nÕu ®îc). KÕt cÊu cña tµi kho¶n 621 nh sau: Bªn nî: TËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp thùc tÕ ph¸t sinh Trang - 14 - NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Bªn cã: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt tr¶ l¹i kho; kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vao tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh. Tµi kho¶n 621 kh«ng cã sè d Tµi kho¶n 622: “Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”. Tµi kho¶n nµy ®îc sö dông ®Ó tËp hîp tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn bé phËn lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm (tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng). Tµi kho¶n nµy më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ hoÆc ®èi tîng gi¸ thµnh (nÕu ®îc). Bªn nî: TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thùc tÕ ph¸t sinh Bªn cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh. Tµi kho¶n 622 kh«ng cã sè d Tµi kho¶n 627: “Chi phÝ s¶n xuÊt chung”. Tµi kho¶n nµy ®îc sö dông ®Ó tËp hîp tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ qu¶n lý, phôc vô s¶n xuÊt ë ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph©n bæ c¸c chi phÝ nµy vµo c¸c ®èi tîng h¹ch to¸n chi hoÆc ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Tµi kho¶n nµy ph¶i më chi tiÕt theo tõng ph©n xëng hoÆc bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh. Bªn nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh Bªn cã: C¸c kho¶n lµm gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh Tµi kho¶n 627 kh«ng cã sè d. Tµi kho¶n 154: “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang”. Tµi kho¶n nµy ®îc sö dông ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tµi kho¶n 154 ph¶i më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt hoÆc ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh (nÕu ®îc) Bªn nî: Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh Bªn cã: C¸c kho¶n lµm gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh D nî: Gi¸ trÞ dë dang lóc ®Çu k× vµ cuèi k× TËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Khi xuÊt nguyªn vËt liÖu ®Ó trùc tiÕp s¶n xuÊt,chÕ t¹o s¶n phÈm, ghi: Nî TK 621 Cã TK 152 §èi víi vËt liÖu mua ngoµi kh«ng nhËp kho mµ xuÊt ngay ®Ó trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, ghi: Nî TK 621 Nî TK 1331: VAT ®îc khÊu trõ TK 111/112/331: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã Trang - 15 - Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A NÕu tù s¶n xuÊt vµ ®a vµo sö dông ngay, ghi: Nî TK 621 Cã TK 154 §èi víi vËt liÖu dïng kh«ng hÕt tr¶ l¹i kho, ghi: Nî TK 152 Cã TK 621 Cuèi k×, kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh, ghi: Nî TK 154 Cã TK 621 S¬ ®å h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 621 152 XuÊt kho sö dông 152 VËt liÖu cßn thõa tr¶ l¹i kho 111,112,331 Mua vÒ ® a vµo dïng ngay 154 KÕt chuyÓn vµo TK tÝnh gi¸ thµnh 154 S¶n xuÊt phô Tù s¶n xuÊt ® a vµo sö dông TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TÝnh ra tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, ghi: Nî TK 622 Cã TK 334 TrÝch kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ theo tØ lÖ quy ®Þnh phÇn tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt lµ 19% cña tiÒn l¬ng, ghi: Nî TK 622 Cã TK 338 Khi trÝch tríc l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, ghi: Nî TK 622 Cã TK 335 Trang - 16 - Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A C¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn thanh to¸n cho lao ®éng trùc tiÕp, ghi: Nî TK 622 Cã TK 111,141 S¬ ®å h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: 622 334 TiÒn l¬ng chÝnh 335 154 TrÝch tríc l¬ng nghØ phÐp KÕt chuyÓn vµo TK tÝnh gi¸ thµnh 338 TrÝch KPC§, BHXH, BHYT 111,141 Thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng cña nh©n viªn ph©n xëng, ghi: Nî TK 627 Cã TK 334 TrÝch kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ t¬ng øng, ghi: Nî TK 627 Cã TK 338 Chi phÝ vÒ vËt liÖu sö dông cho ph©n xëng, ghi: Nî TK 627 Cã TK 152 Chi phÝ vÒ c«ng cô dông cô, ghi: Nî TK 627 Cã TK 153 Chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Trang - 17 - Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A 627 334,338 Chi vÒ nh©n viªn ph©n xëng 152,153 154 Chi phÝ vÒ c«ng cô, dông cô KÕt chuyÓn vµo TK tÝnh gi¸ thµnh 214 KhÊu hao TSC§ 331,111... C¸c chi phÝ kh¸c Nî TK 627 Cã TK 214 C¸c chi phÝ kh¸c: Nî TK 627 Cã TK 331,111,112,141,… Cuèi k×, ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ kÕt chuyÓn vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh, ghi: Nî TK 154 Cã TK 627 S¬ ®å h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung: Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh Vµo cuèi mçi k×, kÕ to¸n ph¶i tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh ®Ó kÕt chuyÓn vÒ tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh. Nî TK 154 Cã TK 621, 622, 627 §èi víi c¸c kho¶n lµm gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, ghi: Trang - 18 - Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Nî TK 152, 111,… Cã TK 154 Khi x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh, ghi: Nî TK 155: nÕu nhËp kho thµnh phÈm Nî TK 157: nÕu göi b¸n Nî TK 632: nÕu b¸n lu«n Cã TK 154: Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh S¬ ®å tæng hîp vÒ h¹ch to¸n gi¸ thµnh: 154 621 KÕt chuyÓn 152,111.. C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ 155 622 NhËp kho thµnh phÈm KÕt chuyÓn 157 627 Göi b¸n KÕt chuyÓn 632 B¸n th¼ng 5.C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp §©y lµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n gi¸ thµnh theo s¶n phÈm ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n nh c¸c doanh nghiÖp khai th¸c vµ s¶n xuÊt ®éng lùc… §Æc ®iÓm cña c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n lµ chØ s¶n xuÊt mét hoÆc mét sè Ýt mÆt hµng víi sè lîng lín, chu k× s¶n xuÊt ng¾n, cã thÓ hoÆc kh«ng cã s¶n phÈm dë dang. C«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong k× Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu k× = = + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong k× Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong k× Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh trong k× - C¸c kho¶n lµm gi¶m chi phÝ - Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi k× Trang - 19 - NguyÔn M¹nh Tu©n - Tin 39A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp cïng mét quy tr×nh s¶n xuÊt võa t¹o ra s¶n phÈm chÝnh võa t¹o ra s¶n phÈm phô (s¶n phÈm phô kh«ng ph¶i lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh). Do vËy, ®Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh cña s¶n phÈm chÝnh cÇn ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô ra khái tæng chi phÝ. Ph¬ng ph¸p hÖ sè Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong trêng hîp cïng mét quy tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra ®ång thêi nhiÒu lo¹i s¶n phÈm chÝnh vµ tÊt nhiªn lµ kh«ng thÓ theo dâi chi tiÕt chi phÝ theo tõng lo¹i s¶n phÈm. Do vËy, ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm chÝnh cÇn ph¶i quy ®æi c¸c s¶n phÈm chÝnh kh¸c nhau vÒ mét lo¹i s¶n phÈm duy nhÊt, gäi lµ s¶n phÈm tiªu chuÈn, theo hÖ sè quy ®æi ®îc x©y dùng s½n. S¶n phÈm cã hÖ sè b»ng 1 ®îc chän lµm s¶n phÈm tiªu chuÈn. NÕu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã s¶n phÈm dë dang th× còng cÇn quy ®æi vÒ s¶n phÈm tiªu chuÈn ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi k×. C¸c c«ng thøc: Tæng sè s¶n phÈm tiªu chuÈn Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm tiªu chuÈn = =  Sè l îng hoµn thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm chÝnh  HÖ sè quy ®æi cña tõng lo¹i s¶n phÈm Tæng gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm chÝnh hoµn thµnh trong k× Tæng sè s¶n phÈm tiªu chuÈn Gi¸ thµnh Gi¸ thµnh HÖ sè quy ®¬n vÞ cña ®¬n vÞ ®æi cña =  tõng lo¹i s¶n phÈm tõng lo¹i s¶n phÈm tiªu chuÈn s¶n phÈm Ph¬ng ph¸p tØ lÖ Ph¬ng ph¸p nµy còng ®îc ¸p dông trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt t¬ng tù nh ®· nªu ë ph¬ng ph¸p hÖ sè nhng gi÷a c¸c lo¹i s¶n phÈm chÝnh l¹i kh«ng x¸c lËp mét hÖ sè quy ®æi. §Ó x¸c ®Þnh tØ lÖ ngêi ta cã thÓ sö dông nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau nh: gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp,träng lîng s¶n phÈm,… Th«ng thêng cã thÓ sö dông gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ thµnh ®Þnh møc. C¸c c«ng thøc: Trang - 20 -