Tài liệu Luận văn vận dụng thủ tục phân tích trong kiểm toán báo cáo tài chính công ty tnhh kiểm toán và tư vấn nexia acpa

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp PHẦN I: TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN NEXIA ACPA 1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty TNHH Kiểm Toán và Tư Vấn NEXIA ACPA Nền kinh tế Vịêt Nam đang có sự chuyển mình đáng kể với tốc độ tăng trưởng nhanh. Các thành phần kinh tế được khuyến khích phát triển và đang hoà nhập cùng nền kinh tế thế giới. Trong điều kiện đó sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng gay gắt đòi hỏi một thị trường tài chính minh bạch, tạo điều kiện cho sự ra đời của các công ty kiểm toán. Để đáp ứng nhu cầu của thị trường cũng như xu thế phát triển chung cả về số lượng và chất lượng của các công ty kiểm toán, công ty trách nhiệm hữu hạn kiểm toán và tư vấn ACPA ra đời. Công ty TNHH kiểm toán và tư vấn ACPA (ACPA Auditing and Consulting Co.,Ltd.) chính thức đi vào hoạt động từ ngày 4/4/2004, theo giấy phép kinh doanh số 1002012231 do sở kế hoạch và đầu tư thành phố Hà Nội cấp. Công ty có vốn điều lệ ban đầu là 1 tỷ đồng nhưng hiện nay đã tăng lên là 3 tỷ đồng chỉ sau hơn 3 năm đi vào hoạt động, đó là một con số khá ấn tượng. Theo đó, công ty có tư cách pháp nhân, có tài khoản giao dịch tại ngân hàng Vietcombank, có quyền ký và phát hành báo cáo kiểm toán. Trụ sở chính của công ty tại tầng 18, tháp quốc tế Hoà Bình, 106 Hoàng Quốc Việt, Hà Nội, Việt Nam (trước đây là tầng 7, toà nhà Đồng Tâm, 29 Hàn Thuyên, Hà Nội, Việt Nam.) Công ty được thành lập bởi các kiểm toán viên ưu tú với hơn 10 năm kinh nghiệm làm việc tại các công ty lớn trên thế giới như công ty Arthur Andersen Việt Nam và công ty TNHH KPMG Việt Nam. Với đội ngũ nhân viên lành nghề, áp dụng phương pháp kiểm toán tiên tiến nhất nên chỉ trong Lê Thị Tình Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp thời gian ngắn, công ty nhanh chóng nổi lên như một trong những hãng kiểm toán hàng đầu Việt Nam. Đến ngày 10/06/06, công ty đã mở rộng văn phòng chi nhánh tại TP Hồ Chí Minh, địa chỉ tầng 5, toà nhà Starview, 63A, đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, quận 1, TP HCM để có thể tiếp cận với khách hàng ở Miền Nam, tạo điều kiện mở rộng quy mô và phạm vi hoạt động của công ty. Trong năm 2006 đã diễn ra một sự kiện hết sức quan trọng đối với sự phát triển của công ty đó là việc trở thành thành viên chính thức của tập đoàn kiểm toán quốc tế Nexia International. Nexia International là tập đoàn chuyên kinh doanh trong lĩnh vực cung cấp các dịch vụ kế toán- kiểm toán và tư vấn trên toàn thế giới. Được thành lập từ năm 1971 bởi hai hãng nổi tiếng ở Luôn Đôn và NewYork, đó là Oppenhenin Appel Dixon & Associates USD và Spicer & Pegles UK. Hiện nay, Nexia là một tập đoàn đứng trong tốp 10 tập đoàn lớn mạnh nhất thế giới với 334 văn phòng đại diện trên 92quốc gia. Gia nhập Nexia là cơ hội phát triển mới cho ACPA, không những nâng cao được chất lượng dịch vụ mà còn quảng bá được tên tuổi cũng như vị thế của công ty trên thị trường thế giới. Nhân viên của công ty có cơ hội được đào tạo nâng cao về chuyên môn, nghiệp vụ bằng cách tiếp cận với các phương pháp kiểm toán đa dạng của nhiều công ty ở các quốc gia khác nhau, trao đổi những thông tin hữu ích về chuyên ngành kế toán, kiểm toán…từ các thành viên của Nexia. Tháng 12/2007 công ty chính thức đổi tên thành công ty TNHH NEXIA ACPA. Một sự kiện đáng ghi nhận là NEXIA ACPA đã được trao giải “ Thương mại dịch vụ Việt Nam-Top trade service 2007” do Bộ Công Thương tổ chức nhằm tôn vinh những thành tựu đạt được của các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thương mại dịch vụ tại Việt Nam sau năm gia nhập tổ chức thương mại thế giới và đầu năm 2008 được chấp nhận kiểm toán các Lê Thị Tình 2 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán, đó là một nguồn động lực quan trọng đối với toàn thể nhân viên trong công ty. 1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh của công ty: 1.2.1. Ngành nghề kinh doanh và thị trường của Công ty TNHH Kiểm Toán và Tư Vấn NEXIA ACPA: Hoạt động chính của công ty là cung cấp các dịch vụ về kiểm toán và tư vấn tài chính kế toán, ngân hàng, nguồn nhân lực… cho các doanh nghiệp với chi phí hợp lí và chất lượng dịch vụ tốt nhất. Dịch vụ chủ yếu mà công ty cung cấp là: - Dịch vụ kế toán, kiểm toán: + Kiểm toán , rà soát Báo cáo tài chính + Kiểm toán hoạt động + Định giá + Soát xét báo cáo tài chính + Các dịch vụ về kế toán. Cung cấp các dịch vụ về thuế: + Lập quyết toán thuế + Dịch vụ tư vấn thuế + Đánh giá và rà soát nghĩa vụ thuế thực hiện với nhà nước - Các dịch vụ về tư vấn doanh nghiệp + Tư vấn kế toán + Tư vấn về lựa chọn và triển khai phần mềm quản lí + Dịch vụ tuyển dụng + Dịch vụ tư vấn về đánh giá giá trị của doanh nghiệp trước khi niêm yết trên thị trường chứng khoán. Hiện tại, công ty đã và đang cung cấp các dịch vụ kiểm toán và tư vấn cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các doanh nghiệp trong Lê Thị Tình 3 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp nước. Tuy nhiên chủ yếu là các khách hàng nước ngoài với tỉ trọng khoảng 99% mà trong đó 90% là các khách hàng Nhật Bản, đây là các khách hàng có tiềm năng và có đòi hỏi rất khắt khe về chất lượng dịch vụ mà công ty cung cấp, đó cũng chính là cơ hội để công ty hoàn thiện và nâng cao chất lượng dịch vụ của mình. 1.2.2. Khái quát tình hình kinh doanh của công ty những năm gần đây: Với đội ngũ nhân viên có trình độ chuyên môn cao, tuân thủ nghiêm ngặt các chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp và đầy nhiệt huyết, chất lượng dịch vụ được cung cấp bởi Công ty ngày càng được nâng cao. Vì thế, số lượng khách hàng tin tưởng và sử dụng dịch vụ của NEXIA ACPA không ngừng tăng lên. Theo thống kê của công ty thì số lượng khách hàng tính đến năm 2006 là 100, đến cuối năm 2007 đã là 168 khách hàng và con số này vẫn tiếp tục tăng. Bắt đầu đi vào hoạt động chính thức từ tháng 4 năm 2004, tuy thời gian hoạt động chưa lâu nhưng vói sự nỗ lực của cả bộ máy hoạt động, NEXIA ACPA đã thu được những thành tựu đáng kể. Theo chế độ kế toán áp dụng tại công ty, năm tài khoá của công ty kết thúc vào ngày 30 tháng 6 hàng năm. Kết quả hoạt động của công ty được thể hiện như bảng sau Chỉ tiêu Doanh thu DT Tổng (triệu VNĐ) 30/06/04-30/06/05 4000 DT Lợi nhuận từ dịch vụ từ dịch vụ (triệu VNĐ) kiểm toán (%) 60 tư vấn (%) 40 500 30/06/05-30/06/06 6800 60 40 1300 30/06/06-30/06/07 12410 70 30 1504 Lê Thị Tình 4 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Mặc dù mới hoạt động được hơn ba năm nhưng NEXIA ACPA đã giành được nhiều thành tích đáng kể cả về thu nhập cũng như uy tín nghề nghiệp. Doanh thu hoạt động không ngừng tăng lên trong năm tài chính kết thúc ngày 30/6/2007 vừa qua công ty đạt mức doanh thu 12,41 tỉ VND tăng gấp 2 doanh thu năm 2006, gấp 3 lần doanh thu năm 2005(trong đó doanh thu từ dịch vụ kiểm toán chiểm khoảng 70% , doanh thu từ dịch vụ tư vấn thuế ước đạt 30% tổng doanh số). Lợi nhuận ước tính của công ty trong năm đạt khoảng 13% tổng doanh thu. Với tốc độ phát triển nhanh chóng chỉ sau hơn 3 năm hoạt động Công ty đã đạt được những thành tựu đáng kể như trở thành thành viên chính thức của tập toàn NEXIA và được nhận giải “Top Trade service” do Bộ Công Thương tổ chức và được chấp nhận đủ điều kiện kiểm toán các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán, đó là một niềm tự hào đối với một công ty có quy mô nhỏ lại mới thành lập nhưng đã vượt qua hàng loạt các công ty kiểm toán nổi tiếng khác. Nói đến sự phát triển của công ty không thể không nói đến sự thay đổi về số lượng nhân viên của công ty.Chiến lược của công ty về nhân lực là mở rộng đội ngũ công nhân viên cả về chiều rộng và chiều sâu. Bắt đầu hoạt động với 6 thành viên sáng lập, chỉ sau hơn 3 năm hoạt động công ty có 70 người. Bên cạnh đó chất lượng nhân viên không được nâng cao bằng nhiều hình thức khác nhau. Công ty luôn khuyến khích và tạo điều kiện cho nhân viên tham gia các chương trình đào tạo do chính công ty tổ chức, các khoá học do Nexia cung cấp hay các khoá học IBA Marter hoặc ACCA. 1.3. Tổ chức bộ máy quản lý, chức năng, nhiệm vụ của các phòng ban 1.3.1. Cơ cấu tổ chức của công ty: Lê Thị Tình 5 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Bộ máy tổ chức của công ty được thiết lập một cách gọn nhẹ, khoa học và năng động phù hợp với qui mô hoạt động nhỏ và vừa của công ty. Cơ cấu tổ chức bộ máy của công ty được thể hiện qua sơ đồ sau: Sơ đồ 1 Bộ máy tổ chức của công ty Giám đốc Phó Giám đốc Bộ phận soát xét chất lượng Phòng Kiểm toán Phòng HC- TH Chi nhánh TP.HCM Bộ phận Tư vấn Thuế Phòng Tư vấn Bộ phận tư vấn Tài chính – Ngân hàng Bộ máy quản lý của công ty được tổ chức theo mô hình trực tuyến chức năng, gồm có Tổng Giám đốc, Phó Tổng Giám đốc và 4 phòng chính: Tổng Giám đốc: Ông Nguyễn Chí Trung phụ trách việc điều hành mọi hoạt động của doanh nghiệp và là đại diện pháp lý của công ty trong các giao dịch với khách hàng cũng như với Nhà nước. Tổng giám đốc trực tiếp quản lý hoạt động của các phòng Hành chính tổng hợp, phòng Kiểm toán, bộ Lê Thị Tình 6 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp phận soát xét chất lượng đồng thời đánh giá hiệu quả của bộ phận tư vấn thông qua phó giám đốc. Phó Tổng Giám đốc: Gồm ba người đó là ông Hoàng Khôi, ông Ngụy Quốc Tuấn, và ông Phạm Quốc Hưng quản lý các hoạt động chung của phòng tư vấn và trực tiếp điều hành hoạt động của bộ phận tư vấn thuế thuộc phòng tư vấn, đồng thời là người soát xét cuối cùng chất lượng hoạt động tư vấn thuế. Phòng tư vấn: thực hiện những công việc liên quan đến dịch vụ tư vấn thuế, tư vấn đầu tư, tư vấn tài chính, tư vấn lựa chọn và triển khai phần mềm quản lý, tư vấn đánh giá giá trị doanh nghiệp trước khi niêm yết trên thị trường chứng khoán cho khách hàng. Phòng kiểm toán: Thực hiện toàn bộ những hoạt động liên quan đến việc cung cấp dịch vụ kiểm toán, kế toán cho các khách hàng. Phòng kiểm toán có ba trưởng phòng là ông Nguyễn Mạnh Tuấn, ông Lê Thế Việt và ông Nguyễn Tuấn Nam thực hiện quản lý và điều hành mọi hoạt động tại phòng kiểm toán đồng thời chịu trách nhiệm báo cáo lên giám đốc về kết quả hoạt động của phòng kiểm toán. Bộ phận soát xét chất lượng: Thực hiện việc rà soát kết quả cung cấp dịch vụ kiểm toán cũng như tư vấn một cách độc đối với tất cả các nhân viên đã trực tiếp tham gia vào quá trình cung cấp dịch vụ kiểm toán, thuế cho khách hàng. Bộ phận này do ông Nguyễn Minh Thắng phụ trách. Phòng Hành chính-Tổng hợp: Thực hiện công việc kế toán cũng như các công việc văn phòng khác tại công ty. Với cách thức tổ chức như trên, bộ máy quản lý của Công ty NEXIA ACPA đã tạo ra được môi trường làm việc hiệu quả và có năng suất cao phù hợp với mô hình hoạt động nhỏ vừa tại công ty. Lê Thị Tình 7 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh: Thực hiện toàn bộ các hoạt động liên quan chủ yếu tới cung cấp dịch vụ kiểm toán và kế toán, do ông Ngụy Quốc Tuấn điều hành và chịu trách nhiệm báo cáo lên giám đốc về kết quả hoạt động của Công ty 1.3.2. Đội ngũ nhân viên và văn hóa công ty: Muốn cung cấp một dịch vụ có chất lượng tốt nhất tới khách hàng thì điều quan trọng là đội ngũ nhân viên thực hiện phải có trình độ và không ngừng nâng cao bổ sung kiến thức, theo kịp sự phát triển của thị trường. Vì vậy ngay từ khi mới thành lập Công ty thường xuyên mở các khoá đào tạo, bồi dưỡng, trao đổi kinh nghiệm. Ra đời vào tháng 4 năm 2004, Công ty TNHH Kiểm Toán và Tư Vấn NEXIA ACPA được thành lập ra bởi sáu sáng lập viên ban đầu- là những nhà tư vấn và kiểm toán viên có trình độ chuyên môn cao đã qua đào tạo tại các trường cả trong và ngoài nước và có chứng chỉ kế toán viên công chứng quốc gia (CPA). Sau gần ba năm thành lập hiện nay số lượng nhân viên của công ty ở cả hai chi nhánh đã tăng lên 70 người đều đã tốt nghiệp đại học và trên đại học. Nhân viên của Công ty là những người năng động, nhạy bén, giỏi về chuyên môn và được tuyển chọn trực tiếp bởi Ban lãnh đạo theo tiêu chí “Trung - Tín - Trí - Tâm”. Điểm khác biệt lớn nhất của NEXIA ACPA so với các công ty khác đó là môi trường làm việc và văn hóa công ty. Công ty luôn chú trọng đến việc xây dựng một môi trường làm việc năng động, hiệu quả cho mỗi cá nhân cũng như đem đến các cơ hội phát triển nghề nghiệp tốt. Mỗi cá nhân trong công ty đều luôn cố gắng nhiệt tình trong công việc và hài hoà trong ứng xử, mọi nhân viên đều được đối xử bình đẳng trong các mối quan hệ và trong Lê Thị Tình 8 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp giải quyết các môi quan hệ nảy sinh. Ngoài ra các nhân viên đều gắn bó với nhau trong việc định hướng phát triển nghề nghiệp. Văn hóa Công ty còn được thể hiện rất chi tiết trong cách trang trí văn phòng, trang thiết bị hiện đại, logo, slogan và quy định về ăn mặc (dress code) của nhân viên. Đội ngũ nhân viên cùng với môi trường làm việc chuyên nghiệp luôn là nền tảng cho sự phát triển lớn mạnh của Công ty. 1.3.3. Tổ chức kế toán: Công ty TNHH Kiểm Toán và Tư Vấn NEXIA ACPA hiện là một doanh nghiệp nhỏ với số lượng nhân viên không nhiều, do đó để phù hợp với qui mô của mình cũng như để tiết kiệm chi phí nên bộ máy kế chỉ bao gồm 2 nhân viên là kế toán trưởng và kế toán viên. Kế toán trưởng là ông Lê Thế Việt phụ trách chung mọi công việc kế toán và giám sát thực hiện công việc của kế toán viên. Kế toán viên là bà Vũ Thị Hà, người thực hiện mọi công việc ghi chép sổ sách kế toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Là một công ty cung cấp dịch vụ kiểm toán và tư vấn mang những đặc điểm chung của ngành: công việc bận rộn theo mùa (tập trung vào một số tháng nhất định), do đó để phù hợp với công việc niên độ kế toán của công ty bắt đầu từ 1/7 đến 30/6 hàng năm. Hiện nay do qui trình kế toán đơn giản nên công ty đang áp dụng hình thức nhật kí chung trong ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Việc hạch toán kế toán được thực hiện dựa trên phần mềm kế toán AFSYS do công ty ESOFT xây dựng. Đây là phần mềm thiết Phòng Hành chính - Kế toán kế cho hệ thống đa người sử dụng và có tính bảo mật cao, thích hợp với doanh nghiệp cung cấp dịch vụ kiểm toán, kế toán và tư vấn như Công ty Trách nhiệm hữu hạn Kiểm Toán và Tư Vấn NEXIA ACPA. trưởng Sơ đồ 2: Bộ Kế máytoán kế toán của công ty Lê Thị Tình 9 Kế toán viên Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 1.4. Đặc điểm công tác kiểm toán của công ty TNHH kiểm toán và tư vấn NEXIA ACPA 1.4.1. Quy trình kiểm toán chung Tại công ty kiểm toán NEXIA ACPA, qui trình kiểm toán được thiết lập dựa trên một hướng tiếp cận mới dựa trên việc đánh giá rủi ro “riskbased audit” mang những nét riêng biệt so với cách tiếp cận truyền thống. Theo cách tiếp cận rủi ro, kiểm toán viên không chỉ quan tâm tới các rủi ro kiểm toán mà còn quan tâm tới rủi ro kinh doanh của khách hàng- những rủi ro ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận của công ty cũng như nắm giữ chìa khoá quyết định cho sự tồn tại của nó. Quy trình kiểm toán của Công ty TNHH Kiểm Toán và Tư Vấn NEXIA ACPA được chia thành các bước rõ rệt và được minh hoạ theo sơ đồ Sơ đồ 2.1 Quy trình kiểm toán chung Lê Thị Tình 10 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Việc thực hiện qui trình kiểm toán theo cách tiếp cận như trên được thực hiện qua bốn bước chính: - Tìm hiểu qui trình hoạt động kinh doanh của khách hàng - Thực hiện trắc nghiệm kiểm soát - Thực hiện trắc nghiệm cơ bản - Thực hiện các thủ tục kiểm toán bổ trợ Các công việc chính của mỗi bước như sau: Sơ đồ 3: Qui trình kiểm toán chi tiết Lê Thị Tình 11 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp The ACPA Audit Process Framework §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu AA-003 BAF Ph©n tÝch kinh doanh Thñ tôc kiÓm so¸t tÇm cao BPR §¸nh gi¸ ban ®Çu vÓ rñi ro C¸c thñ tôc kiÓm so¸t ®Æc biÖt BIF §èi chiÕu víi BCTC X¸c ®Þnh vµ t×m nguyªn nh©n rñi ro Liªn hÖ c¸c rñi ro ® îc ph¸t hiÖn víi c¸c thñ tôc kiÓm so¸t chÝnh §¸nh gi¸ sù thiÕt kÕ phï hîp cña c¸c thñ tôc kiÓm so¸t KiÓm tra sù ho¹t ®éng h÷u hiÖu cña c¸c thñ tôc kiÓm so¸t Rñi ro ® îc gi¶m tíi møc chÊp nhËn ® îcc X¸c ®Þnh c¸c rñi ro cßn l¹i X¸c ®Þnh vµ thùc hiÖn c¸c thö nghÖm c¬ b¶n C¸c kiÕn nghÞ hoµn thiÖn ¸p dông thñ tôc ph©n tÝch ¸p dông thö nghiÖm c¬ b¶n c¸c nghiÖp vô vµ sè d tµi kháan Thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm to¸n bæ trî C¸c tµi kho¶n träng yÕu cã rñi ro thÊp C¸c yªu cÇu vµ qui ®Þnh trong giai ®o¹n lËp b¸o c¸o C¸c yªu cÇu chuyªn m«n 2004 ACPA All rights reserved BAF: Business Analysis Framework BIF: Business Information Framework BPR: Business Performance Review 1.4.1.1 Tìm hiểu qui trình hoạt động kinh doanh của khách hàng Đây là bước kiểm toán viên thu thập những dữ liệu cơ bản cho việc đánh giá tính hiệu quả của hoạt động quản lý rủi ro, phân tích điều kiện kinh doanh cũng như quá trình xử lý thông tin của khách hàng giúp xác định và khoanh vùng được những gian lận, sai sót trọng yếu và rủi ro trong hoạt động kinh doanh có khả năng ảnh hưởng tới hoạt động kiểm toán báo cáo tài chính cũng như ảnh hưởng tới các biện pháp đưa ra nhằm cải thiện tình trạng kinh doanh của khách thể kiểm toán. Giai đoạn đầu tiên này cũng cho phép Lê Thị Tình 12 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp kiểm toán viên xác định được các tài khoản chứa đựng các rủi ro trọng yếu căn cứ vào đó kiểm toán viên sẽ đưa ra các thử nghiệm cơ bản cần thực hiện trên cơ sở tuân thủ theo các chuẩn mực kiểm toán được chấp nhận rộng rãi (GAAS). Giai đoạn này được chia thành các bước nhỏ gồm: Đánh giá tính trọng yếu: Đánh giá tính trọng yếu và sai sót có thể chấp nhận được từ đó xác định các công việc cần thiết nhằm xác định rủi ro cũng như các công việc thực hiện xuyên suốt cuộc kiểm toán. Xác định rủi ro ban đầu: Kiểm toán viên đưa ra đánh giá, nhận xét ban đầu về mức rủi ro có thể xuất hiện trong công ty của khách hàng dựa trên việc sử dụng mẫu đánh giá ban đầu về rủi ro để lập kế hoạch cho toàn cuộc kiểm toán.. Phục vụ cho việc đánh giá rủi ro, kiểm toán viên cần phải xem xét những vấn đề quan trọng của kỳ trước hoặc kỳ này có khả năng ảnh hưởng đến việc xác định rủi ro của kỳ này như : các rủi ro gian lận và sai sót, những thiếu sót về thủ tục kiểm soát, những sai phạm và những điều chỉnh và các hoạt động bất hợp pháp. Ngoài ra, kiểm toán viên cần phải quan tâm tới những thay đổi quan trọng trong kì có khả năng dẫn tới rủi ro; cũng như tính phức tạp trong hoạt động kinh doanh của khách hàng để cân nhắc cho việc tham khảo ý kiến của các chuyên gia trong đánh giá. Tìm hiểu về hoạt động kinh doanh của khách hàng: Tìm hiểu về chiến lược kinh doanh và những ưu điểm trong quá trình điều hành thông qua quá trình phân tích cơ bản về hoạt động kinh doanh (Business Analysis Framework ) Lê Thị Tình 13 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Bảng phân tích này thể hiện rõ nét mối quan hệ cũng như tác động qua lại giữa chín yếu tố cơ bản của hoạt động kinh doanh.Thông qua bảng phân tích này kiểm toán viên có thể có được những hiểu biết sâu hơn về chiến lược, quá trình và hoạt động của khách hàng. Bên cạnh hiểu biết về hoạt động kinh doanh của khách hàng, nhóm kiểm toán cũng cần tìm hiểu cách nhà quản lý cấp cao đánh giá kết quả hoạt động của công ty cũng như sự đầy đủ của hoạt động kiểm soát của nhà quản lý. Kết quả hoạt động được thể hiện qua các bảng phân tích thông tin (Business Information Framework – BIF) và bảng đánh giá kết quả hoạt động (Business Performance Review – BPR) cho thấy kết quả kinh doanh hiện tại (thông qua các tỉ suất tài chính: ROA,ROE..) và dự đoán khả năng hoạt động trong tương lai (thông qua các Lê Thị Tình 14 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp đòn bẩy tài chính, khả năng sinh lời, đòn bẩy tài chính, giá trị thị trường, quản lý tài sản...). Tìm hiểu về tính liêm chính của ban giám đốc cũng như các áp lực và cơ hội thực hiện hành vi gian lận, lưu ý đến những khó khăn và thay đổi trong môi trường kinh doanh trên cơ sở có quan tâm đến ý kiến của các chuyên gia. Xác định và khoanh vùng rủi ro: Kiểm toán viên xác định các rủi ro về khả năng xảy ra sai sót và gian lận trong hoạt động kinh doanh của khách hàng (error risk and fraud risk). Đồng thời thông qua đó, kiểm toán viên chú ý tới những yếu tố, nguyên nhân chính dẫn tới các rủi ro đó. Đối chiếu với báo cáo tài chính: Việc đối chiếu này sẽ giúp đoàn kiểm toán liên kết, đánh giá sự ảnh hưởng của các rủi ro đã xác định được với các tài khoản tương ứng trên báo cáo tài chính. Điều này giúp kiểm toán viên xác định được các tài khoản quan trọng có mức rủi ro cao phải áp dụng kiểm tra toàn diện đồng thời xác định được các tài khoản trọng yếu có rủi ro thấp để áp dụng các thủ tục kiểm toán bổ sung. 1.4.1.2. Thực hiện các trắc nghiệm kiểm soát Trong bước này, kiểm toán viên sẽ tìm hiểu đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ, cách thức hệ thống kế toán và ban quản lý công ty có thể kiểm soát, phát hiện và sửa chữa kịp thời các sai sót liên quan đến hệ thống thông tin cũng như các ước tính kế toán. Giai đoạn này giúp cho kiểm toán viên hiểu rõ sự phù hợp cũng như hiệu quả của các thủ tục kiểm soát được thiết kế trong doanh nghiệp phục vụ cho việc đưa ra các ý kiến nhằm cải thiện hệ thống nội bộ được trình bày trên thư quản lý của kiểm toán viên. Bước này giúp kiểm toán viên hiểu rõ được có hay không hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ. Giai đoạn này được cụ thể hoá thành các công việc chi tiết sau: Lê Thị Tình 15 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Xác định rủi ro dựa trên hiểu biết về hoạt động kinh doanh của khách hàng: Thông qua phỏng vấn chủ sở hữu của doanh nghiệp, xem xét biên bản ghi chép của công ty và thu thập các thông tin khác trong suốt quá trình tìm hiểu về hoạt động kinh doanh, để tìm hiểu về các chính sách và các thủ tục kiểm soát đang được áp dụng tại công ty. Đồng thời, kiểm toán viên sẽ thực hiện việc kiểm tra từ đầu tới cuối (walkthrough test) với các nhân viên thực hiện kiểm soát để đảm bảo họ thực hiện đúng trách nhiệm của mình. Xác định sự thiết kế phù hợp của các thủ tục kiểm soát: Các thủ tục kiểm soát được đánh giá hiệu quả khi nó có khả năng ngăn ngừa, phát hiện và sửa chữa các sai phạm tồn tại để giảm các sai phạm đến mức có thể chấp nhận được. Đánh giá hiệu quả của các thủ tục kiểm soát: xem xét tính liên tục, nhất quán trong việc áp dụng các thủ tục kiểm soát cũng như việc tuân thủ các quy định của công ty và nhà quản lý. Căn cứ vào kết quả thu được từ các bước trên kiểm toán viên sẽ xác định xem rủi ro kiểm soát có thể giảm đến mức chấp nhận được hay không. Nếu rủi ro kiểm soát không thể giảm đến giới hạn chấp nhận hay các thủ tục kiểm soát được thiết kế không phù hợp cũng như không hiệu quả trong việc giảm thiểu các rủi ro thì kiểm toán viên không thể dựa vào các thủ tục kiểm soát và phải thực hiện các thử nghiệm kiểm tra chi tiết. 1.4.1.3.Thực hiện các trắc nghiệm cơ bản Bước này đòi hỏi kiểm toán viên phải sử dụng những phán đoán chuyên môn của mình trong việc xác định các khoản mục mà các thủ tục kiểm soát nội bộ không hiệu quả trong việc giảm rủi ro xuống mức có thể Lê Thị Tình 16 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp chấp nhận được, tạo ra rủi ro kiểm toán còn lại. Các bước công việc bao gồm: Thực hiện thủ tục phân tích: Kiểm toán viên phân tích sự biến động (so sánh số dư tài khoản giữa các kì với nhau, so với số dự toán và so với chuẩn chung của ngành, so sánh các tỉ suất tài chính như tỉ suất khả năng thanh toán, tỉ suất thể hiện cơ cấu vốn…), trắc nghiệm sự hợp lý (so sánh giá trị thực tế với giá trị dự toán) từ đó tìm ra các xu hướng biến động và tìm ra các mối quan hệ có mâu thuẫn với các thông tin có liên quan khác. Thực hiện trắc nghiệm trực tiếp số dư: Kiểm toán viên kết hợp kiểm tra giữa việc sử dụng các phương pháp cân đối, phân tích và đối chiếu trực tiếp với kiểm kê hàng tồn kho và điều tra thực tế nhằm xác định lại độ tin cậy của các số dư hàng tồn kho tại thời điểm cuối kì. Phân bổ lại các giá trị chênh lệch lên các tài khoản tương ứng và tính toán lại số dư cuối kỳ. 1.4.1.3 Thực hiện các thủ tục kiểm toán bổ trợ (Perform Additional Audit Procedures) Bước thực hiện các thủ tục kiểm toán bổ trợ này thường được thực hiện với những tài khoản trọng yếu nhưng có mức rủi ro thấp. Ngoài ra các thủ tục kiểm toán bổ trợ còn được thực hiện để đáp ứng các yêu cầu chuyên môn và các quy định trong chuẩn mực trong giai đoạn báo cáo.Các công việc thường được thực hiện trong giai đoạn này bao gồm: Đánh giá khả năng tiếp tục hoạt động trong tương lai của khách hàng: Kiểm toán viên xem xét các hoạt động có khả năng ảnh hưởng đến tình hình hoạt động tương lai của khách hàng thông qua việc lập bảng hỏi về các giả định hoạt động liên tục. Lê Thị Tình 17 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Tìm hiểu các bên thứ ba có liên quan đến hoạt động của khách hàng: Kiểm toán viên có thể hiểu kĩ lưỡng hơn về hoạt động của công ty thông qua việc gửi thư xác nhận đến bên thứ ba đối với các nghiệp vụ có liên quan. Đánh giá rủi ro gian lận: (fraud risk) Xem xét lại các sự kiện xảy ra sau ngày lập báo cáo tài chính của khách hàng: (Subsequent events) 1.4.2. Qui trình kiểm soát chất lượng tại công ty NEXIA ACPA Một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến uy tín cũng như thành công trong thời gian qua đó là Công ty đã thiết kế được một bộ máy kiểm soát chất lượng thực sự có hiệu quả. Sơ đồ 5: Bộ máy kiểm soát chất lượng Chủ phần hùn Kiểm soát chéo Chủ nhiệm kiểm toán Nhân viên có kinh nghiệm Trưởng nhóm kiểm toán Thông thường mỗi cuộc kiểm toán được thực hiện bởi 4-5 trợ lý kiểm toán viên dưới sự chỉ đạo của một kiểm toán viên giàu kinh nghiệm. Trước khi tiến hành kiểm toán trưởng nhóm kiểm toán tiến hành tìm hiểu về khách hàng, xác định rủi ro và phân công nhiệm vụ cho các trợ lý kiểm toán phù Lê Thị Tình 18 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp hợp với trình độ, chuyên môn từng người. Các trợ lý kiểm toán viên dưới sự chỉ đạo, hướng dẫn của nhóm trưởng thực hiện phần việc được giao. Trong quá trình kiểm toán khách hàng khi có vấn đề phát sinh ngoài khả năng, nhóm kiểm toán thường được tư vấn bởi bộ phận tư vấn trong công ty hoặc hỏi ý kiến chuyên gia. Kết thúc kiểm toán thành viên trong nhóm kiểm toán tiến hành in và kẹp file, trưởng nhóm kiểm toán có trách nhiệm đánh giá lại công việc hoàn thành của các trợ lý kiểm toán và báo cáo với chủ nhiệm kiểm toán. Chủ nhiệm kiểm toán có trách nhiệm soát xét lại công việc đã hoàn thành của nhóm kiểm toán và báo cáo cho Tổng Giám Đốc. Tổng giám đốc tiến hành đánh giá lại lần cuối và nếu thấy có bất kỳ dấu hiệu bất thường thì yêu cầu thực hiện các thủ tục kiểm toán bổ sung trước khi phát hành báo cáo kiểm toán nhằm giảm rủi ro xuống mức thấp nhất. Việc thiết kế một bộ máy kiểm soát chất lượng như vậy là tương đối chặt chẽ, các công việc của từng người sẽ được một cấp trên xem xét đánh giá một cách độc lập đảm bảo cho việc cung cấp sản phẩm tới khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất. Công việc kiểm tra chéo ở đây có nghĩa là một người chịu trách nhiệm của nhóm này sẽ kiểm tra độc lập công việc đã thực hiện bởi nhóm khác và ngược lại, tất cả vì một mục tiêu chung tối đa hoá sự thoả mãn của khách hàng. 1.4.3. Tổ chức hồ sơ kiểm toán: Hồ sơ kiểm toán bao gồm toàn bộ giấy tờ làm việc, các bắng chứng thu thập được trong quá trình kiểm toán. Tại NEXIA ACPA hồ sơ kiểm toán được lưu giữ hết sức cẩn thận, mỗi khách hàng thường bao gồm hai loại hồ sơ: Hồ sơ kiểm toán chung (PAF) và hồ sơ kiểm toán năm (CAF) * Hồ sơ kiểm toán chung (PAF) bao gồm các giấy tờ, tài liệu cung cấp những thông tin chung liên quan đến khách hàng trong nhiều năm. Bao gồm: Lê Thị Tình 19 Lớp: Kiểm toán 46B Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Giấy phép thành lập (giấy phép đầu tư, giấy chứng nhận đầu tư, hợp đồng liên doanh), quyết định thành lập, biên bản họp hội đồng quản trị.. - Các thông tin liên quan đến quá trình hoạt động kinh doanh của khách hàng: Các quyết định, các hợp đồng( hợp đồng cho vay, hợp đồng lao động, hợp đồng cung cấp dịch vụ, hợp đồng cho thuê, hợp đồng kinh tế…), các biên bản họp, điều lệ của công ty, sơ đồ tổ chức, các tài liệu về nhân sự của công ty - Các thông tin về môi trường kinh doanh, môi trường pháp luật, chính sách thuế…có ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của khách hàng, quá trình phát triển của khách hàng. Hàng năm các thông tin trong hồ sơ kiểm toán chung được cập nhật thêm khi có bất kỳ sự thay đổi nào. * Hồ sơ kiểm toán năm (CAF) Hồ sơ kiểm toán năm lưu giữ các giấy tờ làm việc, tài liệu trong năm kiểm toán Hồ sơ kiểm toán năm được chia thành các phần sau:  Phần A: Thông tin chung về quản lý và báo cáo  Phần B: Thông tin chung về khách hàng  Phần C: Lịch trình tiến hành kiểm toán, đánh giá khả năng chấp nhận kiểm toán  Phần D: Tìm hiểu về khách hàng ( bao gồm các thông tin về nhà đầu tư, nhà quản lý, khách hàng, đối thủ cạnh tranh, nhà cung cấp vốn đầu tư và vốn pháp định, chính sách kế toán, hệ thống thông tin, môi trường kinh doanh…)  Phần E: Hệ thống các chuẩn mực áp dụng trong quá trình kiểm toán Lê Thị Tình 20 Lớp: Kiểm toán 46B