Tài liệu Luận văn tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành tại công ty da giầy hà nội

LuËn v¨n cuèi kho¸ LỜI MỞ ĐẦU KÕ to¸n lµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ cã hiÖu qu¶ trong hÖ thèng c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ. Víi víi viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ cung cÊp th«ng tin kinh tÕ tµi chÝnh phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh doanh tèi u cho c¸c nhµ qu¶n trÞ, kÕ to¸n ®ang lµ c«ng cô ®îc quan t©m cña c¸c nhµ qu¶n lý. Trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, kÕ tãan cµng tá ra lµ mét c«ng cô kinh tÕ quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña c¸c nhµ qu¶n trÞ. Kinh tÕ thÞ trêng xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp, nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸, v× thÕ qu¸ tr×nh c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn g¨y g¾t. Môc tiªu cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp lµ ®¹t ®îc lîi nhuËn cao nhÊt, giµnh th¾ng lîi trong c¸c cuéc c¹nh tranh. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng lµ ph¶i gi¶m chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu quan träng trong hÖ thèng c¸c chØ tiªu kinh tÕ phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp, nã cã mçi quan hÖ víi doanh thu, kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp gi¶m bít ®îc chi phÝ s¶n xuÊt sÏ gãp phÇn h¹ thÊp ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng.§iÒu ®ã ®Æt ra cho kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét nhiÖm vô quan träng vµ cã ý nghÜa to lín trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp, hä lu«n ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó kiÓm tra kiÓm so¸t chi phÝ mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ g¸i thµnh s¶n phÈm, ®ång thêi cung cÊp ®îc c¸c th«ng tin h÷u Ých cho c¸c nhµ qu¶n trÞ ®Ó hä kÞp thêi ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty Da GiÇy Hµ Néi, ®îc tiÕp xóc víi c«ng viÖc cña bé phËn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, mÆt kh¸c xÐt thÊy tÇm quan träng cña phÇn hµnh kÕ to¸n nµy. Nªn em ®· m¹nh d¹n ®i s©u nghiªn cøu, t×m hiÓu vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm. Nhê cã sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o Ph¹m Toµn Th¾ng vµ sù hç trî cña c«ng ty Da GiÇy Hµ Néi ®Æc biÖt lµ phßng Tµi chÝnh- KÕ to¸n, em ®· hoµn thµnh LuËn v¨n cuèi kho¸ víi ®Ò tµi “ Tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty Da GiÇy Hµ Néi”. NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ KÕt luËn Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch khoa häc, hîp lý vµ ®óng ®¾n, cã ý nghÜa rÊt lín trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc tæ chøc kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chi phÝ ph¸t sinh ë tõng bé phËn, tõng ®èi tîng gãp phÇn ®îc c«ng t¸c qu¶n lý tµi s¶n, vËt t tiÒn vèn cña doanh nghiÖp mét c¸ch cã hiÖu qu¶. §ã lµ mét trong nh÷ng nh©n tè lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh s¶n ph¶m lµ chØ tiªu kinh tÕ quan träng, nã lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé, ph©n tÝch chi phÝ, ®ång thêi cßn lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Do vËy viÖc t×m ra mét ph¬ng ph¸p qu¶n lý chi phÝ tèt nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n lµ môc tiªu híng tíi cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. Víi nh÷ng kiÕn thøc ®· thu nhËn ®îc ë trêng cïng víi sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o híng dÉn. Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty Da GiÇy Hµ Néi em ®· t×m hiÓu c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i ®©y ®Æc biÖt ®i s©u nghiªn cøu phÇn hµnh kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, em ®· hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy. MÆc dï em ®· cè g¾ng ®Ó hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy víi néi dung kÕt cÊu hîp lý nhÊt. Song do lîng kiÕn thhøc cßn h¹n chÕ, nhËn thøc cha thùc sù ®îc ®Çy ®ñ nªn bµi luËn v¨n nµy sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khuyÕt ®iÓm nhÊt ®Þnh, rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp, bæ sung cña thÇy c« gi¸o ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn kiÕn thøc cña m×nh. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o Ph¹m Toµn Th¾ng, c¶m ¬n phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n cña c«ng ty Da GiÇy Hµ Néi ®· gióp ®ì em hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy. NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ Ch¬ng I Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1.1 Sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c kÕt to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1.1.1 ý nghÜa cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, cïng víi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, th× c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp rÊt nhiÒu nhng bªn c¹nh ®ã c¸c doanh nghiÖp còng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n do quy lô©t c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn gay g¾t. S¶n phÈm kh«ng chØ c¹nh tranh trong níc mµ cßn ph¶i c¹nh tranh cïng víi c¸c s¶n phÈm níc ngoµi vèn dÜ cã chÊt lîng tèt vµ uy tÝn tõ l©u. Trong ®iÒu kiÖn nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ trêng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®ång thêi ph¶i h¹ thÊp gi¸ thµnh mµ vÉn ®¶m b¶o cã lîi nhuËn. §©y lµ nhiÖm vô v« cïng khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp, buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i vËn ®éng ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Muèn thùc hiÖn ®îc ®iÒu ®ã th× tríc hÕt c¸c nhµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp cÇn ph¶i nhËn thøc vµ n¾m v÷ng ®óng ®¾n thùc tr¹ng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, qu¶n lý doanh nghiÖp m×nh, cÇn ph¶i ®îc cung cÊp c¸c th«ng tin kÞp thêi ®Çy ®ñ chÝnh x¸c ®Ó cã thÓ ®a ra ®îc c¸c gi¶ ph¸p nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thnµh s¶n phÈm vµ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. §Ó cã ®îc ®iÒu ®ã th× c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp ®ßi hái ph¶i ®ù¬c thùc hiÖn mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc, cã hiÖu qu¶. Lµm tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó cho c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt, sö dông vèn cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o chñ ®éng vÒ mÆt tµi chÝnh nãi riªng vµ chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung. C«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh kh«ng chØ cã ý nghÜa ®èi víi doanh nghiÖp mµ cßn cã ý nghÜa lín ®èi víi Nhµ Níc vµ c¸c bªn liªn quan. §èi víi Nhµ Níc th× c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp cho Nhµ Níc cã c¸i nh×n tæng thÓ, toµn diÖn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ tõ ®ã cã c¸c chÝnh s¸ch hîp lý, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ ®ång thêi cã c¸c gi¶i ph¸p ®Ó h¹n chÕ t×nh trang thua lç cña mét sè doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶. §èi víi c¸c bªn liªn quan th× c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm còng cã ý nhÜa kh«ng nhá. Ng©n hµng, c¸c nhµ ®Çu t chØ dµnh sù u tiªn còng nh sù ®Çu t vµo c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶, c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ gi¸ thµnh s¶n phÈm, lîi nhuËn chÝnh x¸c vµ tÝch cùc. Tãm l¹i c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nhÜa v« cïng quan träng, nã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn quyÒn lîi c¸c doanh nghiÖp, còng nh c¸c bªn cã liªn quan. §Ó nã thùc sù ph¸t huy ®îc vai trß cña m×nh th× c«ng t¸c kÕ to¸n cÇn ph¶i tu©n theo chÕ ®é ph¸p luËt quy ®Þnh hiÖn hµnh ®ång thêi ph¶i phï hîp víi ®Æc thï cña doanh nghiÖp. 1.1.2 chi phÝ s¶n xuÊt vµ gÝa thµnh s¶n phÈm * Chi phÝ s¶n xuÊt. NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ Ho¹t ®éng chñ yÕu cña doanh nghiÖp bao gåm c¸c kh©u, c¸c qu¸ tr×nh sau ®©y: - Ho¹t ®éng mua hµng: mua vËt t, mua s¶n phÈm, hµng ho¸, TSC§ - Ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn cun cÊp lao vô. - Ho¹t ®éng b¸n hµng, s¶n phÈm lao, vô dÞch vô - Ho¹t ®éng kh¸c: ho¹t ®éng tµi chÝnh, ho¹t ®éng bÊt thêng. - Ho¹t ®éng qu¶n lý Nh vËy chi phÝ cho ho¹t ®éng doanh nghiÖp (gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung) lµ toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nãi trªn. §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt c¸c doanh nhiÖp cÇn thiÕt ph¶i cã ba yÕu tè c¬ b¶n ®ã lµ: t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng, søc lao ®éng. Sù tham gia cña 3 yÕu tè nµy vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã sù kh¸c nhau h×nh thµnh c¸c hao phÝ t¬ng øng. Hao phÝ vÒ t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng h×nh thµnh nªn hao phÝ lao ®éng vËt ho¸. Hao phÝ vÒ tiÒn l¬ng tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng h×nh thµnh nªn lao ®éng sèng. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ th× c¸c hao phÝ trªn ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn lêi lµ chi phÝ. VËy chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé lao ®éng sèng, lao ®éng ®îc vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. * Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm lao vô dÞch vô ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c yÕu tè ®Çu vµo còng nh tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶ ph¸p kinh tÕ, kü thuËt nh»m h¹ thÊp chi phÝ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. MÆt kh¸c gi¸ thµnh cßn lµ c¬ së quan träng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.2.1 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 1.2.1.1 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo ho¹t ®éng vµ c«ng dông kinh tÕ. C¨n cø vµo môc ®Ých cña tõng lo¹i ho¹t ®éng vµ c«ng dông kinh tÕ cña chi phÝ th× chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia thµnh. * Chi phÝ ho¹t ®éng chÝnh vµ ho¹t ®éng phô Chi phÝ ho¹t ®éng chÝnh vµ ho¹t ®éng phô bao gåm c¸c chi phÝ t¹o ra doanh thu b¸n hµng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Dùa vµo chøc n¨ng vµ c«ng dông cña chi phÝ th× chi phÝ nµy l¹i ®îc chia thµnh chi phÝ trong s¶n xuÊt vµ chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt. *Chi phÝ s¶n xuÊt: Lµ toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, lao vô trong mét thêi kú nhÊt ®inh vµ ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn. Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm: NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ ... ®îc sö dông trùc tiÕp cho qu¸ tr×nh chÕ t¹o ra s¶n phÈm. + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPHC§ trªn tiÒn l¬ng tiÒn c«ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cho doanh nghiÖp. + Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh nh»m môc ®Ých phôc vô vµ qu¶n lý s¶n xuÊt trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm c¸c kho¶n môc chi phÝ sau: - Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: Lµ kho¶n chi phÝ bao gåm tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng: BHXH, BHYT, KPC§… cña nh©n viªn qu¶n lý t¹i ph©n xëng tæ ®éi s¶n xuÊt. - Chi phÝ vËt liÖu: Bao gåm chi phÝ vËt liÖu ®îc dïng chung cho toµn xÝ nghiÖp víi môc ®Ých phôc vô vµ qu¶n lý ph©n xëng - Chi phÝ dông cô: Bao gåm chi phÝ dông cô ®îc sö dông chung cho toµn doanh nghiÖp víi môc ®Ých phôc vô vµ qu¶n lý ph©n xëng - Chi phÝ khÊu hao TSC§: Lµ kho¶n chi phÝ khÊu hao ®îc trÝch cña c¸c TSC§ do c¸c ph©n xëng sö dông vµ qu¶n lý phôc vô s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Lµ toµn bé chi phÝ ph¶i tr¶ cho c¸c dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng qu¶n lý t¹i c¸c ph©n xëng tæ ®éi s¶n xuÊt. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ ®îc chi tr¶ trùc tiÕp b»ng tiÒn dïng cho viÖc phôc vô vµ qu¶n lý t¹i c¸c xÝ nghiÖp vµ tæ ®éi s¶n xuÊt. * Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt: Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt bao gåm c¸c kho¶n kh«ng trùc tiÕp chÕ t¹o ra s¶n phÈm cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiªp, nhng lµ c¸c kho¶n chi phÝ kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp t¹o ra doanh thu. Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt bao gåm: +Chi phÝ b¸n hµng: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong qóa tr×nh b¸n hµng, tiÕp thÞ vËn chuyÓn s¶n phÈm,hµng ho¸, dÞch vô.Lo¹i chi phÝ nµy gåm cã: chi phÝ qu¶ng c¸o, giao hµng, giao dÞch, hoa hång, chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng, vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn b¶o qu¶n ,tiªu thô s¶n phÈm. +Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc phôc vô qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ qu¶n lý ®iÒu hµnh cã tÝnh chÊt chung toµn doanh nghiÖp. Chi phÝ qñan lý doanh nghiÖp bao gåm: chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ nguyªn vËt liªu, c«ng cô dông cô phôc vô cho toµn doanh nghiÖp, khÊu hao TSC§, dïng chung cho toµn doanh nghiÖp, c¸c lo¹i thuÕ, phÝ cã tÝnh chÊt chi phÝ, chi phÝ tiÕp kh¸ch héi nghÞ…. *Chi phÝ kh¸c lµ: Chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng ngoµi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chøc n¨ng cña doanh nghiÖp, nã kh«ng t¹o ra doanh thu b¸n hµng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Chi phÝ kh¸c bao gåm: + Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: Lµ c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng vÒ vèn, c¸c ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh vµ c¸c nghiÖp vô mang tÝnh chÊt tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh bao gåm: chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t chøng kho¸n. chi phÝ ho¹t ®éng liªn doanh, chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cho vay,… NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ + Chi phÝ bÊt thêng: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ hay c¸c kho¶n lç bÊt thêng do c¸c sù kiÖn hay nghiÖp vô bÊt thêng mµ doanh nghiÖp kh«ng thÓ lêng tríc ®îc nh: Chi phÝ thanh lý, nhîng b¸n TSC§, tiÒn ph¹t do vi ph¹m hîp ®ång, c¸c kho¶n ph¹t, truy thu thuÕ…. 1.2.1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp: Nghiªn cøu chi phÝ trªn ph¬ng diÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia thµnh chi phÝ ban ®Çu vµ chi phÝ lu©n chuyÓn néi bé NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ + Chi phÝ ban ®Çu: Chi phÝ ban ®Çu lµ c¸c kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó mua s¾m. lo liÖu chuÈn bÞ tõ lóc ban ®Çu tríc khi tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Lo¹i chi phÝ nµy cßn ®îc gäi lµ chi phÝ ngo¹i sinh. C¨n cø vµo tÝnh chÊt kinh tÕ vµ h×nh th¸i nguyªn thuû, c¸c chi phÝ ban ®Çu ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè kh¸c nhau, kh«ng kÓ chi phÝ ®ã ®îc lµm g× vµ ph¸t sinh ë ®Þa ®iÓm nµo. Chi phÝ ban ®Çu ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ sau: + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu bao gåm gi¸ mua vµ chi phÝ mua ®îc tÝnh vµo gi¸ gèc cña nguyªn vËt liÖu ®îc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. YÕu tè chi phÝ nµy bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, vµ c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu kh¸c… - ý nghÜa cña viÖc nhËn biÕt yÕu tè chi phÝ nguyªn vËt liÖu lµ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc tæng gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu cÇn thiÕt cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.trªn c¬ së ®ã mµ c¸c nhµ qu¶n trÞ biÕt ®îc tæng møc lu©n chuyÓn vµ møc dù tr÷ cÇn thiÕt cña nguyªn liÖu mét c¸ch hîp lý tr¸ch t×nh tr¹ng ø ®äng qu¸ lín vµ t×nh tr¹ng thiÕu hôt nguyªn liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµm gi¶m hiÖu qu¶.Vµ ®©y còng chÝnh lµ c¬ së ®Ó cã kÕ ho¹ch trong c«ng t¸c thu mua t×m kiÕm thÞ trêng cho c¸c mÆt hµng thiÕt yÕu. +Chi phÝ nh©n c«ng: - YÕu tè chi phÝ nh©n c«ng lµ c¸c kho¶n tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng cïng víi c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng nh: BHXH,BHYT,KPC§ theo tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n lao ®éng. - ý nghÜa cña viÖc nhËn biÕt chi phÝ nh©n c«ng lµ gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ x¸c ®Þnh ®îc tæng quü l¬ng cña ®¬n vÞ tõ ®ã x¸c ®Þnh ®îc tiÒn l¬ng cña tõng c«ng nh©n viªn trong ®¬n vÞ. +Chi phÝ khÊu hao TSC§: - YÕu tè chi phÝ nµy bao gåm toµn bé chi phÝ khÊu hao cña tÊt c¶ c¸c TSC§ trong doanh nghiÖp. - ý nghÜa cña viÖc nhËn biÕt chi phÝ phÝ nµy gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ biÕt ®îc móc chuyÓn dÞch hao mßn cña TSC§, tõ ®ã cã kÕ ho¹ch , chiÕn lîc cho viÖc ®Çu t më réng ®Ó t¹o c¬ së vËt chÊt thÝch hîp cho qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. +Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi lµ sè tiÒn ph¶i tr¶ cho c¸c dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. -ViÖc hiÓu râ kho¶n chi phÝ nµy gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ biÕt ®îc tæng móc dÞch vô cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, ®Ó thiÕt kÕ trao ®æi cung øng víi c¸c ®¬n vÞ cã liªn quan. + Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: - Lµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ngoµi c¸c kho¶n chi phÝ trªn. NhËn biÐt kho¶n chi phÝ nµy gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ biÕt ®îc lîng tiÒn mÆt cÇn chi ra, h¹n chÕ tån ®äng tiÒn mÆt trong quü. + Chi phÝ lu©n chuyÓn néi bé: NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ Chi phÝ lu©n chuyÓn néi bé lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ph©n c«ng hîp t¸c lao ®éng trong doanh nghiÖp. Ch¼ng h¹n nh: gi¸ trÞ lao vô s¶n xuÊt phô cung cÊp lÉn nhau gi÷a c¸c ph©n xëng, vµ bé phËn s¶n xuÊt phô cung cÊp cho bé phËn s¶n xuÊt chÝnh, gÝa trÞ b¸n thµnh phÈm ®îc sö dông lµm vËt liÖu tong qu¸ tr×nh chÕ biÕn. Nh vËy chi phÝ lu©n chuyÓn néi bé ph¸t sinh do cã sù kÕt hîp c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ lu©n chuyÓn néi bé lµ chi phÝ tæng hîp ®îc cÊu thµnh bëi nhiÒu yÕu tè chi phÝ ®¬n nhÊt ban ®Çu. Ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thµnh chi phÝ ban ®Çu vµ chi phÝ lu©n chuyÓn néi bé cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi qu¶n lý vÜ m« còng nh víi qu¶n trÞ doanh nghiÖp. + Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ban ®Çu theo yÕu tè lµ c¬ së lËp vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè. +Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ban ®Çu theo yÕu tè lµ c¬ së ®Ó lËp c¸c kÕ ho¹ch c©n ®èi trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n còng nh ë tõng doanh nghiÖp (c©n ®èi gi÷a dù to¸n chi phÝ víi kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch lao ®éng tiÒn l¬ng, kÕ ho¹ch khÊu hao TSC§) + Lµ c¬ së x¸c ®Þnh møc tiªu hao vËt chÊt vµ tÝnh thu nhËp quèc d©n cña toµn doanh nghiÖp còng nh toµn bé nÒn kinh tÕ. 1.2.1.3 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo kh¶ n¨ng quy n¹p vµo c¸c ®èi tîng kÕ to¸n chÞu chi phÝ Theo tiªu thøc nµy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. * Chi phÝ trùc tiÕp: lµ chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng chÞu kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh: chi phÝ liªn quan trùc tiÕp tíi mét lo¹i s¶n phÈm, mét c«ng viÖc mét lao vô hoÆc mét ho¹t ®éng, mét ®Þa ®iÓm vµ hoµn toµn cã thÓ quy n¹p trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ.Lo¹i chi phÝ nµy thêng chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ vÝ dô nh: chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. * Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ kh¸c nhau nªn kh«ng thÓ quy n¹p trùc tiÕp ®îc, v× vËy cÇn ph¶i tËp hîp quy n¹p ph©n bæ cho tõng ®èi tù¬ng tËp hîp chi phÝ theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Khi thùc hiÖn ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng, doanh nghiÖp cÇn ph¶i lùa chän tiªu thøc ph©n bæ phï hîp. Møc ®é chÝnh x¸c cña chi phÝ gi¸n tiÕp phô thuéc vµo tÝnh khoa häc vµ hîp lý cña tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ.V× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i quan t©m chó ý tíi viÖc lôa chän tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ nÕu muèn cã ®îc th«ng tin chi phÝ chÝnh x¸c s¸t thùc vÒ chi phÝ , kÕt qu¶ lîi nhuËn cña tõng lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô tõng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 1.2.1.4 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo mçi quan hÖ víi khèi lîng ho¹t ®éng. Theo mçi quan hÖ cña chi phÝ víi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt c¸c kho¶n chi phÝ ®îc ph©n lo¹i thµnh. - Chi phÝ kh¶ biÕn – gäi lµ lµ biÕn phÝ - Chi phÝ bÊt biÕn - gäi lµ ®Þnh phÝ NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ - Chi phÝ hçn hîp * Chi phÝ kh¶ biÕn BiÕn phÝ lµ nh÷ng chi phÝ biÕn ®æi tû lÖ víi møc ®é ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. Møc ®é ho¹t ®éng cã thÓ lµ sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra, sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt tiªu thô, sè giê m¸y ho¹t ®éng, doanh thu b¸n hµng thùc hiÖn...Tû lÖ cã thÓ lµ tû lÖ thuËn trong ph¹m vi ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh. NÕu xÐt vÒ tæng sè, biÕn phÝ thay ®æi tû lÖ. Nhng xÐt trªn mét ®¬n vÞ møc ®é ho¹t ®éng th× biÕn phÝ ®¬n vÞ cã thÓ lµ h»ng sè. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt chi phÝ kh¶ biÕn cã thÓ tån t¹i díi h×nh thøc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ n¨ng lîng...Nh÷ng chi phÝ nµy khi møc ®é ho¹t ®éng gia t¨ng th× chóng còng gia tr¨ng tû lÖ thô©n theo vµ ngîc l¹i. Tuy vËy bݪn phÝ kh«ng tån t¹i thuÇn nhÊt díi 1 h×nh thøc mµ nã tån t¹i díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. - BiÕn phÝ tû lÖ: lµ lo¹i biÕn phÝ mµ tæng biÕn phÝ quan hÖ tû lÖ thuËn trùc tiÕp víi møc ®é ho¹t ®éng, cßn chi phÝ cña mét ®¬n vÞ ho¹t ®éng th× kh«ng thay ®æi. Thuéc lo¹i chi phÝ nµy cã: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ hoa hång ®¹i lý... - BiÕn phÝ kh«ng tû lÖ thuËn §ã lµ biÕn phÝ mµ tæng sè th× cã tèc ®é t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng cña khèi lîng ho¹t ®éng. Do vËy chi phÝ cho mét ®¬n vÞ ho¹t ®éng còng t¨ng lªn. Ngîc l¹i cã mét sè lo¹i chi phÝ kh¶ biÕn cã tèc ®é t¨ng chËm h¬n tèc ®é t¨ng cña khèi lîng ho¹t ®éng. Do vËy chi phÝ cho mét ®¬n vÞ ho¹t ®éng l¹i gi¶m ®i * Chi phÝ bÊt biÕn: §inh phÝ lµ nhng chi phÝ mµ tæng sè kh«ng thay ®æi khi cã sù thay ®æi vÒ møc ®é ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. NÕu xÐt tæng chi phÝ th× ®Þnh phÝ kh«ng thay ®æi . Ngîc l¹i nÕu xÐt chi phÝ nµy trªn mét ®¬n vÞ khèi lîng ho¹t ®éng th× nã tØ lÖ nghÞch víi møc ®é ho¹t ®éng. Nh vËy th× doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng hay kh«ng th× vÉn tån t¹i chi phÝ bÊt biÕn. Ngîc l¹i khi doanh nghiÖp t¨ng møc ho¹t ®éng th× ®Þnh phÝ trªn mét ®¬n vÞ khèi lîng ho¹t ®éng sÏ gi¶m dÇn. Tuy vËy ®Þnh phÝ còng kh«ng tån t¹i thuÇn nhÊt díi mét h×nh thøc mµ nã tån t¹i díi nhiÒu h×nh thøc. - §Þnh phÝ tuyÖt ®èi: Lµ nh÷ng chi phÝ mµ xÐt tæng sè th× kh«ng thay ®æi khi cã sù thay ®æi cña khèi lîng ho¹t ®éng. Khi ®ã chi phÝ cho mét ho¹t ®éng gi¶m ®i. VÝ dô: Chi phÝ khÊu hao TSC§ theo ph¬ng ph¸p ®êng th¼ng, tiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian - §Þnh phÝ t¬ng ®èi:(®Þnh phÝ cÊp bËc) Lµ nh÷ng lo¹i chi phÝ chØ cã tÝnh chÊt cè ®Þnh t¬ng ®èi. Nã chØ cè ®Þnh trong mét giíi h¹n møc ®é ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh, sau ®ã nÕu khèi lîng ho¹t ®éng t¨ng lªn th× kho¶n chi phÝ nµy t¨ng lªn mét møc míi t¬ng øng. - §Þnh phÝ b¾t buéc: Lµ ®Þnh phÝ kh«ng thay thÕ thay ®æi ®îc mét c¸ch nhanh chãng v× chóng thêng liªn quan ®Õn TSC§ vµ cÊu tróc tæ chøc c¬ b¶n cña mét doanh nghiÖp - §Þnh phÝ tuú ý: NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ Lµ c¸ch ®Þnh phÝ cã thay ®æi nhanh chãng b»ng c¸c quyÕt ®Þnh cña c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp * Chi phÝ hçn hîp: Lµ chi phÝ mµ b¶n th©n nã bao gåm tÊt c¶ c¸c yÕu tè cña ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ. Nh»m phôc vô cho viÖc lËp kÕ ho¹ch, kiÓm so¸t vµ chñ ®éng ®iÒu tiÕt chi phÝ hçn hîp, c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn ph¶i ph©n tÝch chi phÝ hçn hîp thµnh c¸c yÕu tè ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ. Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ®Ó ph©n tÝch nh ph¬ng ph¸p ®å thÞ, ph¬ng ph¸p b×nh ph¬ng bÐ nhÊt, ph¬ng ph¸p cùc ®¹i, cùc tiÓu. ViÖc ph©n biÖt ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ, chi phÝ hçn hîp cã ý nghÜa quan träng trong viÖc thiÕt kÕ x©y dùng c¸c m« h×nh chi phÝ trong mçi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n lîng vµ lîi nhuËn, x¸c ®Þnh ®iÓm hoµ vèn vµ c¸c quyÕt ®Þnh quan träng kh¸c trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Ngoµi viÖc ph©n biÖt ®Þnh phÝ biÕn phÝ cßn gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ph¬ng ph¸p ph¬ng ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña chi phÝ. 1.2.2 C¸c lo¹i gi¸ thµnh * C¨n cø vµo thêi ®iÓm vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh th× gi¸ thµnh ®îc chia thµnh: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp tÝnh trªn c¬ së s¶n lîng s¶n phÈm kÕ ho¹ch, chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ chØ tiªu kinh tÕ quan träng trong hÖ thèng c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp, lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh to¸n dùa trªn c¬ s¬ ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt vµ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc xem lµ thíc ®o chÝnh ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông c¸c l¹i tµi s¶n vËt t tiÒn vèn trong doanh nghiÖp. §Ó ®¸nh gi¸ c¸c gi¶i ph¸p mµ doanh nghiÖp ®· ¸p dông trong qu¸ trÝnh s¶n xuÊt kinh doanh, gi¸ thµnh ®Þnh møc do bé phËn kÕ ho¹ch tÝnh to¸n vµ ®îc tÝnh tríc khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc thùc hiÖn. GÝa thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh to¸n trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ vµ sè lîng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh thùc tÕ ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh vµ do bé phËn kü thuËt cña doanh nghiÖp tÝnh to¸n khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®· kÕt thóc. * C¨n cø vµo ph¹m vi tÝnh to¸n chi phÝ va néi dung chi phÝ cÊu thµnh trong gi¸ thµnh th× gi¸ thµnh ®îc chia thµnh: - GÝa thµnh s¶n xuÊt toµn bé: Gi¸ thµnh toµn bé lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi thuéc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. Gi¸ thµnh toµn bé cã ý nghÜa quan träng trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp, gi¸ thµnh s¶n xuÊt toµn bé ®ãng vai trß chñ yÕu trong c¸c quyÕt ®Þnh mang tÝnh chÊt chiÕn lîc dµi h¹n.Tuy nhiªn ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ phÈm th× viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh toµn bé mét c¸ch thêng xuyªn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ phøc t¹p. NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo biÕn phÝ: Gi¸ thµnh theo biÕn phÝ chØ bao gåm c¸c biÕn phÝ s¶n xuÊt kÓ c¶ biÕn phÝ trùc tiÕp vµ biÕn phÝ gi¸n tiÕp. Nh vËy trong ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo biÕn phÝ, c¸c chi phÝ cè ®Þnh ®îc trùc tiÕp tÝnh ngay vµo b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh nh c¸c chi phÝ thêi kú trong niªn ®é mµ kh«ng tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt. Do gi¸ thµnh chØ bao gåm biÕn phÝ s¶n xuÊt nªn cßn gäi lµ gi¸ thµnh bé phËn. Trªn c¬ së gi¸ thµnh bé phËn, doanh nghiÖp sÏ x¸c ®Þnh ®îc l·i gép trªn biÕn phÝ vµ cho phÐp m« h×nh ho¸ mét c¸ch ®¬n gi¶n mçi quan hÖ gi¸ thµnh, khèi lîng, lîi nhuËn. Mét c¸ch tæng qu¸t cã thÓ m« h×nh ho¸ sau: Z= v.Q + F Trong ®ã : Z : gi¸ thµnh toµn bé v: biÕn phÝ ®¬n vÞ s¶n phÈm Q: s¶n lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt F: tæng ®Þnh phÝ VËy chØ tiªu gi¸ thµnh theo biÕn phÝ ®îc c¸c nhµ qu¶n trÞ sö dông trong m«i trêng kiÓm so¸t ho¹t ®éng, trong ®ã nhµ qu¶n lý ph¶i ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh ng¾n h¹n, tøc thêi thuÇn tuý vµ thø yÕu. Tuy nhiªn do qu¸ ®¬n gi¶n l¹i chØ lµ gi¸ thµnh bé phËn nªn chØ tiªu gi¸ thµnh theo biÕn phÝ cã nhiÒu nhîc ®iÓm nh: viªc ph©n biÖt biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ chØ lµ t¬ng ®èi. Mét chi phÝ cã thÓ lµ biÕn phÝ cña mét bé phËn nhng lµ ®Þnh phÝ ®èi víi toµn doanh nghiÖp, kh«ng ph¶i chØ cã biÕn phÝ míi lµ chi phÝ thÝch hîp cho c¸c quyÕt ®Þnh ng¾n h¹n. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cã ph©n bæ ®Þnh phÝ hîp lý chi phÝ cè ®Þnh GÝa thµnh s¶n xuÊt cã ph©n bæ ®Þnh phÝ hîp lý cã thÓ ®îc kh¸i qu¸t b»ng c«ng thøc: Z= v.Q + F. n/ N Trong ®ã: N: møc ho¹t ®éng theo c«ng suÊt thiÕt kÕ vµ ®Þnh møc n: møc ®é ho¹t ®éng thùc tÕ 1.2.3 Mçi quan hÖ gi÷u chi phÝ vµ gi¸ thµnh Thùc chÊt chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn hai mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Chóng gièng nhau vÒ chÊt v× cïng biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng hao phÝ lao ®éng sèng , lao ®éng ®îc vËt ho¸ bá ra nhng kh¸c nhau vÒ lîng, khi nãi ®Õn chi phÝ lµ giíi h¹n cho nã mét thêi kú nhÊt ®Þnh, kh«ng ph©n biÖt cho lo¹i s¶n phÈm nµo ®· hoµn thµnh hay cha, cßn khi nãi ®Õn gi¸ thµnh lµ x¸c ®Þnh mét lîng chi phÝ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh, tÝnh cho mét ®¹i lîng kÕt qu¶ hoµn thµnh nhÊt ®Þnh. Qóa tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng liªn tôc, cßn viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i t¹i mét ®iÓm cã tÝnh chÊt chu kú. T¹i thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh cã mét lîng s¶n phÈm s¶n phÈm cha hoµn thµnh chøa ®ùng trong ®ã mét lîng chi phÝ- ®ã lµ chi phÝ dë dang cuèi kú. T¹i thêi ®iÓm ®Çu kú cã thÓ cã mét khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt cha hoµn thµnh ë kú tríc chuyÓn sang, chøa ®ùng NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ trong nã mét lîng chi phÝ- ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú. Nh vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt cña kú tríc chuyÓn sang vµ chi phÝ ph¸t sinh trong kú. Gi¸ thµnh Chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt = + s¶n phÈm dë dang ®Çu kú ph¸t sinh trong kú dë dang cuèi kú Gi¸ thµnh t¹i thêi ®iÓm ®Çu kú cã thÓ cã mét khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ch© hoµn thµnh ë kú tríc chuyÓn sang, chøa ®ùng trong nã mét lîng chi phÝ, ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú. Nh vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt cña kú tríc chuyÓn sang vµ chi phÝ ph¸t sinh trong kú. MÆt kh¸c viÖc giíi h¹n chi phÝ tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm gåm nh÷ng chi phÝ nµo cßn tuú thuéc vµo quan ®iÓm tÝnh to¸n x¸c ®Þnh chi phÝ doanh thu kÕt qu¶, còng nh nh÷ng quy ®Þnh chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh nh vËy viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n –phÈm mang tÝnh chÊt chñ quan. Do ®ã ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n trÞ cÇn ph¶i nhËn thøc râ rµng ®Çy ®ñ ®Ó sö dông nh÷ng th«ng tin cho thÝch hîp. Trong c«ng thøc nãi trªn gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc hiÓu lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt, chi phÝ lµ chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm kh«ng bao gåm chi phÝ liªn quan träng ®Õn tiªu thô s¶n phÈm, chi phÝ qu¶ lý doanh nghiÖp. C¸c kho¶n chi phÝ nµy ®îc tÝnh vµo s¶n phÈm lao vô, dÞch vô tiªu thô trong kú ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. 1.3 §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh 1.3.1 §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ nh»m ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm. X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ kh©u ®Çu tiªn vµ quan träng trong viÖc tæ chøc tËp hîp chi phÝ. Thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ x¸c ®Þnh n¬i g©y ra chi phÝ ( ph©n xëng, giai ®o¹n c«ng nghÖ…) vµ n¬i g¸nh chÞu chi phÝ( s¶n phÈm ®¬n ®Æt hµng, c«ng tr×nh , h¹ng môc c«ng tr×nh,…). Khi x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, c¸c nhµ qu¶n trÞ cÇn c¨n cø vµo c¸c khÝa c¹nh sau: - §Æc ®iÓm, vµ c«ng dông cña chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - §Æc ®iÓm c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp - Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm cña doanh nghiÖp - §Æc ®iÓm cña s¶n phÈm( ®Æc ®iÓm kü thuËt, ®Æc ®iÓm sö dông, …) - Yªu cÇu kiÓm tra, kiÓm so¸t chi phÝ vµ yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé cña doanh nghiÖp - Yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh theo c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh - Kh¶ n¨ng tr×nh ®é qu¶n lý nãi chung vµ kÕ ho¹ch nãi riªng X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch khoa häc, hîp lý lµ c¬ së ®Ó tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tõ viÖc h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn tæ chøc tæng hîp sè liÖu, ghi chÐp trªn tµi kho¶n, vµ c¸c sæ chi tiÕt. X¸c ®Þnh ®èi täng NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ lµ c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. 1.3.2 §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh §èi täng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô dÞch vô, mµ doanh nghiÖp ®· hoµn thµnh, cÇn ®îc tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Còng nh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ th× khi x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cÇn ph¶i c¨n cø vµo nhiÒu yÕu tè nh: §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, c¸c yªu cÇu qu¶n lý, yªu cÇu cung cÊp th«ng tin, cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh trong doanh nghiÖp; kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é qu¶n lý, h¹ch to¸n. - NÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt kiÓu ®¬n chiÕc th× tõng s¶n phÈm, c«ng viÖc… lµ ®èi täng tÝnh gi¸ thµnh vÝ dô: Tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh trong doanh nghiÖp XDCB, tõng con tµu trong c«ng nghiÖp ®ãng tµu. - NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng lo¹t th× tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng …lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. - NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi täng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm, dÞch vô, lao vô, ®· hoµn thµnh cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - ë c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc, s¶n phÈm ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ th× tuú theo yªu cÇu qu¶n lý vµ dÆc ®iÓm sö dông cña s¶n phÈm mµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ thµnh phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi cïng, vµ còng cã thÓ lµ thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ. - §èi víi c¸c s¶n phÈm cã quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu song song th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ tõng bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc s¶n phÈm l¾p r¸p hoµn chØnh. C¸c yªu cÇu qu¶n lý ®Æc biÖt lµ yÒu cÇu cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp lµ c¨n cø quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ môc ®Ých th«ng tin kÕ to¸n. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n chi tiÕt hay tæng qu¸t cßn phô thuéc vµ tr×nh ®é h¹ch to¸n, kh¶ n¨ng qu¶n lý cña doanh nghiÖp. 1.3.3 Mçi quan hÖ gi÷a ®èi täng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi täng tÝnh gi¸ thµnh §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi täng tÝnh gi¸ thµnh lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nhng cã mçi quan hÖ mËt thiÕt. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ c¬ së lµ tiÒn ®Ò, lµ ®iÒu kiÖn tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp. §èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gièng nhau ë chç chóng ®Òu lµ ph¹m vi giíi h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ cïng phôc vô cho môc ®Ých qu¶n lý, kiÓm tra kiÓm so¸t chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuy vËy tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm còng cã sù kh¸c biÖt nhau nhÊt ®Þnh: X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi giãi h¹n tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Cßn x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi giíi h¹n cña chi phÝ liªn quan ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ 1.4 Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®îc dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng kÕ to¸n chÞu chi phÝ ®· x¸c ®Þnh tõ tríc. Tuú thuéc vµo tõng lo¹i chi phÝ vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ kÕ to¸n lùa chän ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ cho phï hîp. 1.4.1 Ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp Ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp tíi ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh, vµ viÖc h¹ch to¸n, ghi chÐp ban ®Çu cho phÐp quy n¹p trùc tiÕp c¸c chi phÝ nµy vµo tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ cã liªn quan. Theo ph¬ng ph¸p nµy c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ nªn cã ®é chÝnh x¸c cao, v× vËy cÇn sö dông tèi ®a ph¬ng ph¸p nµy trong ®iÒu kiÖn cã thÓ cho phÐp. 1.4.2 Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong trêng hîp chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ, kh«ng tæ chøc h¹ch to¸n ghi chÐp ban ®Çu riªng cho tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ®îc. Trong trêng hîp nµy ph¶i tËp hîp chung cho nhiÒu ®èi tîng, sau ®ã dïng tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp ®Ó ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi täng kÕ to¸n chi phÝ theo c«ng thøc: - X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ HÖ sè ph©n bæ = Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ Tæng tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ - X¸c ®Þnh møc chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng: C =T*H Trong ®ã: C: Chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho ®èi tîng thø i T: Tiªu chÝ ph©n bæ cho ®èi tîng thø i H: HÖ sè ph©n bæ §¹i lîng cña tiªu chuÈn ph©n bæ ®îc lùa chän tuú thuéc vµo tõng trêng hîp cô thÓ. §é chÝnh x¸c cña th«ng tin vÒ chi phÝ phô thuéc vµo tÝnh hîp lý khoa häc cña tiªu thøc ph©n bæ ®îc lùa chän. 1.5 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 1.5.1 KÕ to¸n tÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nöa thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô dÞch vô. Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho vËt liÖu vµ c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn cña sè nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm( theo ph¬ng ph¸p mµ doanh nghiÖp ®ã lùa chän). Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm phÇn lín lµ chi phÝ trùc tiÕp nªn ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng liªn quan c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho vËt liÖu vµ b¸o c¸o sö dông vËt liÖu ë tõng ph©n xëng (®éi, ®Þa ®iÓm NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ s¶n xuÊt) trong trêng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng cÇn ph¶i ph©n bæ th× tiªu thøc ph©n bæ thêng ®îc sö dông lµ: - §èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nöa thµnh phÈm mua ngoµi cã thÓ lùa chän tiªu thøc ph©n bæ lµ: chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt… - §èi víi vËt liÖu phô, nhiªn liÖu cã thÓ lùa chän tiªu thøc ph©n bæ lµ: Chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, chi phÝ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu chÝnh, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt… Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong kú ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm phô thuéc c¸c yÕu tè: - TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp xuÊt vµ ®a vµo s¶n xuÊt trong kú. -TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu cßn l¹i ®Çu kú ë c¸c ph©n xëng, ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt cuèi kú tríc cha sö dông chuyÓn sang kú nµy. - TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trong kú nhng ®Õn cuèi kú cha sñ dông hÕt kh«ng nhËp l¹i kho mµ ®Ó t¹i c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt sö dông cho kú sau. Chi phÝ NVL trùc tiÕp trong kú = TrÞ gi¸ NVL xuÊt sñ dông trong kú + TrÞ gi¸ NVL cßn l¹i ®Çu kú ë ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt - TrÞ gi¸ NVL cßn l¹i cuèi kú ch© sö dông hÕt - TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi ( nªu cã) §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n 621 – chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh. KÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy nh sau: - Bªn Nî:TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô dÞch vô trong kú. - Bªn Cã: TrÞ gi¸ vèn nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt, nhËp l¹i kho - TrÞ gi¸ cña phÕ liÖu thu håi( nÕu cã) - KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Tµi kho¶n 621 kh«ng cã sè d cuèi kú. Tr×nh tù kÕ to¸n mét sè nghiÖp vô chñ yÕu: NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiªp TK 152(611) (1) XuÊt kho NVL TK621 trùc tiÕp cho s¶n xuÊt TK 152(611) (3)NVL sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho TK 111,112,141 Tk 331 (2) Mua NVL sö dông ngay cho s¶n xuÊt TK 154(TK631) (4) Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp 1.5.2 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô gåm: TiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo sè tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt. Chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng ®îc x¸c ®Þnh tuú thuéc vµo h×nh thøc tr¶ l¬ng cña doanh nghiÖp tr¶ theo l¬ng s¶n phÈm hay l¬ng theo thêi gian. Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt hay c¸c ®èi tîng lao ®éng kh¸c ®îc thÓ hiÖn trªn “B¶ng tÝnh vµ thanh to¸n tiÒn l¬ng” vµ ®îc tæng hîp ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trªn b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng. C¸c kho¶n trÝch theo l¬ng nh: BHXH, BHYT, KPC§ ®îc tÝnh cho tõng ®èi tîng c¨n cø vµo tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt vµ tû lÖ trÝch quy ®Þnh hiÖn hµnh cña tõng ®èi tîng. Th«ng thêng chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ liªn quan. Trêng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng mµ kh«ng h¹ch to¸n ®îc nh( tiÒn l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp, hoÆc tiÒn l¬ng theo thêi gian cña c«ng tr×nh s¶n xuÊt thùc hiÖn nhiÒu c«ng t¸c kh¸c nhau trong ngµy…) th× ®îc tËp hîp chung sau ®ã chän tiªu thøc thÝch hîp ®Ó ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng bÞ chi phÝ cã liªn quan. Tiªu chuÈn ®Ó ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cã thÓ lµ: - Chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc - Giê c«ng ®Þnh møc - Giê c«ng thùc tÕ - Khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt Mét ®iÒu cÇn chó ý lµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong kú kh«ng kÓ c¸c kho¶n ®ã ®· thanh to¸n cho ngêi lao ®éng hay cha. NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ §Ó kÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 622chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n 622 ®îc më chi tiªt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh KÕt cÇu cña tµi kho¶n nµy nh sau: Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong kú Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tk 622 kh«ng cã sè d cuèi kú Tr×nh tù mét sè nghiÖp vô chñ yÕu: S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 334 TK622 (1)TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt TK 154(631) (4)KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n trùc tiÕp tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm TK 335 (2)TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n sx TK 338 (3)TrÝch BHXH, BHYT KPC§ vµo chi phÝ s¶n xuÊt 1.5.3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung. Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ph¸t sinh ë c¸c ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm : Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: ph¶n ¸nh chi phÝ ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng bao gåm: chi phÝ l¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng, c¸c ko¶n trÝch BHXH, BXYT, KPC§ tÝnh cho nh©n viªn ph©n xëng nh: Qu¶n ®èc ph©n xëng, nh©n viªn kinh doanh, nh©n viªn thèng kª C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung th«ng thêng ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ sau ®ã tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng liªn quan. Tiªu chuÈn sö dông ®Ó ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu tùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, hoÆc ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung. §Ó tËp hîp ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 627chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tµi kho¶n 627 ®îc më chi tiÕt thµnh c¸c tµi kho¶n cÊp 2 ®Ó tiÖn cho viÖc theo dâi. TK 6271- chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng TK 6272- chi phÝ vËt liÖu NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 LuËn v¨n cuèi kho¸ TK 6273- chi phÝ c«ng cô dông cô TK 6274- chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 6275- chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK6278- chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c KÕt cÊu TK 627: Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung S¬ ®å tr×nh tù kÕ to¸n: TK 334,338 TK 152 (1) Chi phÝ nh©n viªn Qu¶n lý ph©n xëng (2) Chi phÝ vËt liÖu TK627 TK 154(631) (7a) XPSXC ph©n bæ vµo chi phÝ chÕ biÕn trong kú TK 153 (3) Chi phÝ CCDC TK 214 (4) chi phÝ khÊu hao TK111,112,331… (5) chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 111. 112, 141… NguyÔn ThÞ HiÒn – Líp: K39 - 2101 TK 632 (7b) CPSXC kh«ng ®îc ph©n bæ vµo Chi phÝ chÕ biÕn trong kú