Lêi më ®Çu
Trong thêi ®¹i ngµy nay xu híng chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi
chung vµ cña níc ta nãi riªng lµ sù quèc tÕ ho¸ vµ hîp t¸c ho¸. NÒn kinh tÕ
cµng ®îc quèc tÕ ho¸ bao nhiªu th× sù c¹nh tranh gi÷a c¸c quèc gia, c¸c
doanh nghiÖp ngµy cµng trë nªn m¹nh mÏ bÊy nhiªu. ChÝnh v× thÕ c¸c
doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng ®Òu ph¶i tù t×m cho
m×nh mét híng ®i ®ã lµ ph¶i t×m ®îc ®Çu ra cho s¶n phÈm cña m×nh vµ
mang l¹i lîi nhuËn cao.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, c¬ chÕ thÞ trêng
ngµy më réng th× c¸c doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng trªn thÞ trêng ph¶i t×m
biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §©y lµ vÊn ®Ò v« cïng
quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®ång thêi còng lµ mèi quan
t©m cña toµn x· héi. Vµ XÝ nghiÖp còng trong khã kh¨n chung cña ngµnh
in, c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh nhau vÒ thÞ phÇn, khoa häc c«ng nghÖ ph¸t
triÓn lín m¹nh... th× vÊn ®Ò tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸ thµnh ®èi víi mçi doanh
nghiÖp lµ mét vÊn ®Ò nan gi¶i. Do vËy viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt gióp
xÝ nghiÖp tÝnh ®óng tÝnh ®ñ gi¸ thµnh s¶n phÈm, cã thÓ tÝnh chÝnh x¸c kÕt
qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kÞp thêi ®a ra c¸c biÖn ph¸p tiÕt kiÖm
chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §ã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt
gióp doanh nghiÖp dµnh ®îc th¾ng lîi vµ lµ tiÒn ®Ò n©ng cao l¬Þ nhuËn cña
m×nh trong s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh v× lÏ ®ã mµ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ®¸p ¸n hay cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn
cña doanh nghiÖp.
XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng ®ã cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi "Tæ chøc kÕ to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp in x©y dùng".
LuËn v¨n nµy bao gåm c¸c néi dung sau:
Lêi më ®Çu
Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp in x©y dùng.
1
Ch¬ng 3: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp in x©y dùng.
KÕt luËn:
Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu lý luËn vµ tiÕp cËn thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh ®Ò
tµi nµy mÆc dï em ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o - Th¹c
sü D¬ng Nh¹c, c¸c c« chó trong phßng kÕ to¸n cïng sù nç lùc cña b¶n th©n
nhng do tr×nh ®é cã h¹n nªn bµi viÕt cña em khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt
vµ h¹n chÕ. Em rÊt mong ®îc tiÕp thu vµ ch©n thµnh c¶m ¬n nh÷ng ý kiÕn
®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó em cã ®iÒu kiÖn bæ sung n©ng cao kiÕn
thøc cña m×nh h¬n n÷a.
2
Ch¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp s¶n
xuÊt.
I. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt
Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ qu¸
tr×nh biÕn ®æi mét c¸ch cã ý thøc vµ cã môc ®Ých c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®Çu
vµo thµnh nh÷ng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh.
§Ó qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra b×nh thêng th× kh«ng g× cã thÓ thay thÕ
®îc lµ ph¶i kÕt hîp hµi hoµ gi÷a 3 yÕu tè c¬ b¶n cu¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã lµ
t liÖu s¶n xuÊt, ®èi tîng s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng. Nh vËy, trong c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ
vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh
nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét
kú ®¬n vÞ.
Trong ®iÒn kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay gi¸ c¶ chÞu sù t¸c ®éng
cña quan hÖ cung cÇu trªn thÞ trêng mµ doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn h¹ch
to¸n kinh doanh cã l·i,b¶o toµn ®îcvèn th× viÖc tÝnh to¸n, ®¸nh gi¸ chÝnh
x¸c chi phÝ s¶n xuÊt ch½ng nh÷ng lµ yÕu tè kh¸ch quan mµ cßn lµ yªu cÇu
hÕt søc quan träng trong viÖc cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt cho nhu cÇu qu¶n
lý cña l·nh ®¹o.
1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i mçi lo¹i cã
néi dung kinh tÕ còng nh môc ®Ých c«ng dông kh¸c nhau. V× thÕ yªu cÇu
qu¶n lý còng nh c«ng t¸c KÕ to¸n còng kh¸c nhau.§Ó phôc vô cho yªu cÇu
kiÓm tra vµ ph©n tÝch toµn bé c¸c chi phÝ s¶n xuÊt hoÆc tõng yÕu tè chi phÝ
ban ®Çu cña chóng theo tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ do ®ã
ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu ®Ó h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi
phÝ s¶n xuÊt.
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch khoa häc vµ theo nh÷ng tiªu thøc
thÝch hîp võa ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt võa
thóc ®Èy doanh nghiÖp kh«ng ngõng tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh
3
s¶n phÈm võa lµ tiÒn ®Ò rÊt quan träng cña kÕ ho¹ch ho¸,kiÓm tra vµ ph©n
tÝch chi phÝ s¶n xuÊt cña toµn doanh nghiÖp.
Tuú theo yªu cÇu qu¶n lý, ®èi tîng cung cÊp th«ng tin, gi¸c ®é xem
xÐt chi phÝ mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc sau.
1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña
chi phÝ.
Dùa vµo tÝnh chÊt, néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau ®Ó
chia ra c¸c yÕu tè chi phÝ mçi yÕu tè chi phÝ chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã
cïng mét néi dung kinh tÕ kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë lÜnh vùc
ho¹t ®éng nµo ë ®©u.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp
®ù¬c chia thµnh c¸c yÕu tè sau:
- Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ c¸c lo¹i
®èi tîng lao ®éng nh nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô
tïng thay thÕ,vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n....
- Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé sè tiÒn l¬ng, phô cÊp vµ c¸c
kho¶n trÝch trªn tiÒn l¬ng theo quy ®Þnh cña toµn bé c«ng nh©n viªn trong
doanh nghiÖp..
- Chi phÝ khÊu hao TSC§: Lµ sã tiÒn trÝch khÊu h¶otong kú cña toµn
bé TSC§ trong doang nghiÖp.
- Chi phÝ dich vô mua ngoµi:Gåm c¸c kho¶n chi tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch
vô mua ngoµi, thuª ngoµi phôc vô choho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Lµ toµn bé sè chi phÝ b»ng tiÒn chi cho
ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ngoµi 4 yÕu tè chi phÝ ®· nªu ë trªn.
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸ch nµy cã t¸c dông cho biÕt kÕt cÊu,
tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chia ra trong tæng chi phÝ
s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®Ó lËp b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh phôc
vô cho th«ng tin vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn
dù to¸n chi phÝ, lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau.
1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi
phÝ.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy mçi kho¶n môc chi phÝ bao gåm nh÷ng chi
phÝ cã cïng môc tiªu vµ c«ng dông kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã cïng néi
dung kinh tÕ nh thÕ nµo.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp gåm c¸c yÕu tè sau:
4
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ c¸c lo¹i
nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu...dïng trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt
s¶n phÈm.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, phu cÊp
ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH,BHYT, KPC§ trªn tiÒn l¬ng cña c«ng
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt theo quy ®Þnh.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ chi phÝ dïngvµo viÖc qu¶n lý vµ phôc vô
s¶n xuÊt chungt¹i c¸c bé phËn s¶n xuÊt (ph©n xëng, ®éi, tr¹i ...) bao gåm :
chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ vËt liÖu,chi phÝ dông cô s¶n xuÊt,chi
phÝ khÊu hao TSC§,chi phÝ dÞch vô mua ngoµi,vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
2. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¨n cø x¸c ®Þnh.
2.1.Kh¸i niÖm.
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chi phÝ ph¸t sinh ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c
nhau víi môc ®Ých t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm kh¸c nhau ë nh÷ng ph¹m vi giíi
h¹n nhÊt ®Þnh theo quy tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
§Ó qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo nh÷ng ph¹m vi giíi h¹n ®ã kÕ to¸n
cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt .VËy ®èi tîng kÕ to¸n
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t
sinh cÇn ®îc tæ chøc tËp hîp theo nã nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm tra ph©n
tÝch chi phÝ vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ
to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña
doanh nghiÖp, quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ c¨n cø vµo yªu cÇu qu¶n lý,
tr×nh ®é h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp.
Dùa vµo c¨n cø trªn ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong
doanh nghiÖp cô thÓ lµ bé phËn, ph©n xëng s¶n xuÊt, ®éi s¶n xuÊt hoÆc
tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ hay toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ hay tõng s¶n
phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng h¹ng môc c«ng tr×nh.
Thùc chÊt viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ
x¸c ®Þnh ho¹t ®éng hay ph¹m vi cña chi phÝ ph¸t sinh lµm c¬ sá cho viÖc
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó më c¸c sæ chi tiÕt tËp hîp sè liÖu chi phÝ s¶n
xuÊt chi tiÕt theo tõng ®èi tîng gióp cho viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ
phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
5
2.2. C¨n cø x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh
nghiÖp .
- Dùa vµo tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, tÝnh
chÊt s¶n xuÊt th× ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ toµn bé
quy tr×nh c«ng nghÖ, tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ, tõng bé phËn hoÆc tõng chi
tiÕt cña s¶n phÈm.
- Dùa vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp th× ®èi tîng
kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng lo¹i hµng
ho¸ hay ®¬n ®Æt hµng, tõng c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh.
- Dùa vµo c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp:NÕu doanh
nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt theo ph©n xëng th× cã thÓ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
theo ph©n xëng nÕu kh«ng sÏ tËp hîp toµn doanh nghiÖp.
- Dùa vµo yªu cÇu qu¶n lý, tr×nh ®é kh¶ n¨ng qu¶n lý cña doanh
nghiÖp.NÕu yªu cÇu qu¶n lý ngµy cµng cao, tr×nh ®é kh¶ n¨ng cña nh©n
viªn ngµy cµng tèt th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cµng chi tiÕt vµ ngîc l¹i.
- Dùa vµo ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh ¸p dông
trong doanh nghiÖp.
3. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc kÕ to¸n tËp hîp hÖ thèng ho¸ c¸c chi
phÝ s¶n xuÊt ®· ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp t¹i tõng
thêi ®iÓm, vÞ trÝ nhÊt ®Þnh vµo c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n vµ ph©n chi chi phÝ s¶n
xuÊt theo tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Theo chÕ ®é kÕ to¸n míi ban
hµnh cho phÐp c¸c doanh nghiÖp tuú thuéc vµo ®iÒn kiÖn cô thÓ vµ yªu cÇu
qu¶n lý cña doanh nghiÖp m×nh mµ lùa chän mét trong hai ph¬ng ph¸p kÕ
to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn vµ ph¬ng
ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt trong c¸c
doanh nghiÖp.
Bíc 1: TËp hîp chi phÝ c¬ b¶n, trùc tiÕp liªn quan ®Õn ®èi tîng tËp
hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh.
Bíc 2: TiÕn hµnh tÝnh to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ cã liªn quan ®Õn c¸c
®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh nh chi phÝ qu¶n lý ph©n xëng, chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh phô.
Bíc 3: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang trªn c¬ së tÝnh ra gi¸ thµnh
thùc tÕ cña tõng lo¹i s¶n phÈm.
3.1.KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
6
TK sö dông: KÕ to¸n sö dông TK 621 (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc
tiÕp)
C¨n cø vµo c¸c chøng tõ xu©t kho ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ vËt liÖu
thùc tÕ xuÊt dïng vµ c¨n cø vµo c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c
®Þnh ®Ó tËp hîp.
Th«ng thêng chi phÝ NVL trùc tiÕp liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ nªn quy n¹p trùc tiÕp c¸c chøng tõ liªn quan ®Õn chi phÝ
NVL trùc tiÕp ®Òu ph¶i ghi ®óng ®èi tîng chÞu chi phÝ. Trªn c¬ së ®ã kÕ
to¸n tiÕn hµnh lËp b¶ng kª tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp cho c¸c ®èi tîng cã liªn
quan ®Ó ghi trùc tiÕp vµo c¸c tµi kho¶n vµ chi tiÕt theo ®óng ®èi tîng.
Trong nh÷ng trêng hîp NVL sö dông cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng th×
kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng khi ®ã ta ph¶i lùa chän tiªu
thøc ph©n bæ thÝch hîp ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chóng cho c¸c ®èi tîng
liªnquan. §Ó ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng khi ®ã ta ph¶i lùa chän tiªu thøc
ph©n bæ thÝch hîp ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chóng cho c¸c ®èi tîng liªn quan.
§Ó ph©n bæ ®èi tîng liªn quan ®ã ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh, lùa chän tiªu thøc
ph©n bæ hîp lý. Tiªu thøc ph¶i ®¶m b¶o ®îc mèi quan hÖ tû lÖ thuËn gi÷a
tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ víi c¸c tiªu thøc ph©n bæ cña c¸c ®èi tîng. C¸c
tiªu thøc ph©n bæ thêng ®îc sö dông lµ: theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè,
theo träng lîng, sè lîng s¶n phÈm.
Chi phÝ NVL ph©n bæ cho
®èi tîng thø i
=
Tæng chi phÝ NVL trùc tiÕp ®· tËp
hîp cÇn ph©n bæ
Tæng ®¹i lîng cña tiªu chuÈn dïng
®Ó ph©n bæ
Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n :
- XuÊt kho NVL sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay
thùc hiÖn lao vô dÞch vô
Nî TK 621 (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
Cã TK 152 (Gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng cho tõng lo¹i)
- Trê ng hîp nhËn NVL vÒ kh«ng nhËp kho mµ xuÊt dïng trùc tiÕp
cho s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô dÞch vô. KÕ to¸n ghi
Nî TK 621 (chi tiÕt theo ®èi tîng)
Nî TK 133 (1331) ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ (ThuÕ GTGT
®v)
Cã TK 331, 111, 112: NVL mua ngoµi
Cã TK 411: NhËn cÊp ph¸t vèn gãp liªn doanh
7
Cã TK 154: VËt liÖu tù s¶n xuÊt hoÆc thuª ngoµi
gia c«ng.
Cã TK kh¸c (311,336,338) VËt liÖu vay mîn
- Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho:
Nî TK 152 (chi tiÐt vËt liÖu)
Cã TK 621 (chi tiÕt theo ®èi tîng)
- Cuèi kú kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp cho c¸c ®èi
tîng liªn quan.
Nî TK 154 (chi tiÕt theo ®èi tîng)
Cã TK 621 (chi tiÕt theo ®èi tîng)
3.2 KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
TK sö dông :KÕ to¸n sö dông TK 622: TK dïng ®Ó tËp hîp vµ kÕt
chuyÓn sè chi phÝ tiÒn c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt vµo TK tËp h¬p chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh (bao gåm c¶ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn thëng, c¸c
kho¶n phô cÊp vµ c¸c kho¶n tr¶ kh¸c cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ) y kh«ng cã
sè d .
VÒ nguyªn t¾c: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng ®îc tËp hîp gièng
nh ®èi víi chi phÝ NVL trùc tiÕp . Trêng hîp cÇn ph©n bæ gi¸n tiÕp th× tiªu
thøc ph©n bæ cã thÓ lµ tiÒn c«ng ®Þnh møc (hoÆc kÕ ho¹ch) giê c«ng ®Þnh
møc hoÆc giê c«ng thùc tÕ, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt. C¸c kho¶n trÝch
BHXH, BHYT, KPC§ c¨n cø vµo tû lÖ trÝch quy ®Þnh ®Ó tÝnh theo sè tiÒn
c«ng ®· tËp hîp hoÆc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng.
- Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n :
+ Toµn bé sè tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn dÞch vô lao vô trong kú.
Nî TK 622: Chi tiÕt theo ®èi tîng
Cã TK 334: Tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
- TrÝch BHXH,BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh.
Nî TK 622: Chi tiÕt theo ®èi tîng
Cã TK 338
(TK 3382: KPC§ )
(TK 3383: BHXH )
(TK 3384: BHYT )
- TiÒn l¬ng trÝch tríc vµo chi phÝ vµ c¸c kho¶n tiÒn l¬ng trÝch tríc
kh¸c
8
Nî TK 622
Cã TK 335
- Cuèi kú kÕt chuyÓn nh©n c«ng trùc tiÕp vµo c¸c ®èi tîng liªn quan
KÕ to¸n ghi:
Nî TK 154: Chi tiÕt theo ®èi tîng
Cã TK 622: Chi tiÕt theo ®èi tîng
3.3. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- TK sö dông: KÕ to¸n sö dông sö dông TK 627 TK nµy dïng ®Ó tËp
hîp toµn bé chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc phôc vô, qu¶n lý s¶n xuÊt, chÕ t¹o
s¶n xuÊt trong c¸c ph©n xëng, bé phËn, tæ ®éi s¶n xuÊt.
TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
TK 6272: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
TK 6274: Chi phÝ khÊu hao TSC§
TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
TK 6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
9
S¬ ®å KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
(Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn)
TK 152,153
CPNVL trùc tiÕp
TK 334,338
TK 621
TK 154
K/c, ph©n bæ
CFNVLtrùc tiÕp
TK 622
CFnh©n c«ng
trùc tiÕp
TK 152,138
NhËp kho vËt liÖu tù chÕ, gia
c«ng thu håi phÕ liÖu
TK 155
K/c ph©n bæ chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp
TK 632
Gi¸ thµnh s¶n Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn
phÈm hoµn
thµnh xuÊt kho ®em tiªu thô
thµnh nhËp kho
TK 627
Chi phÝ nh©n viªn
Chi phÝ vËt liÖu CCDC
K/c ph©n bæ chi phÝ
s¶n xuÊt chung
TK 214
Chi phÝ khÊu hao
TK 111,112,142,335
Chi phÝ dÞch vô mua
ngoµi kh¸c b»ng tiÒn
Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn
thµnh b¸n ngay
3.4. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp.
- Chi phÝ s¶n xuÊt sau khi tËp hîp riªng tõng kho¶n môc cÇn ®îc kÕt
chuyÓn ®Ó tËp hîp riªng tõng kho¶n môc cÇn ®îc kÕt chuyÓn ®Ó tËp hîp chi
phÝ toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt theo tõng ®èi tîng KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt.
- TK sö dông: KÕ to¸n sö dông TK 154 chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh
dë dang ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp vµ cung cÊp sè liÖu
®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, gia c«ng chÕ biÕn vËt liÖu ë c¸c doanh
nghiÖp.
TK 154 ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
ph¬ng ph¸p KÕ to¸n cô thÓ nh sau;
+ Cuèi kú c¨n cø vµo sè chi phÝ NVL trùc tiÕp ®· tËp hîp bªn nî TK
621 trõ ®i sè tiÒn trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu cßn l¹i cha sö dông hÕt nép tr¶ l¹i
cho vµ trÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi. Sè cßn l¹i lµ chi phÝ NVL thùc tÕ trong kú
ph¶i kÕt chuyÓn tÝnh cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ.
10
Nî TK 154
Cã TK 621
+ Cuèi kú c¨n cø vµo sè chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®· tËp hîp bªn
Nî TK 622 kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ
Nî TK 154
Cã TK 622
+ Cuèi kú c¨n cø vµo sè chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· tËp hîp bªn Nî
TK 627 kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ
Nî TK 154
Cã TK 627
Doangh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
- §Çu th¸ng c¨n cø vµo sè d s¶n phÈm dë dang ®Çu kúcña TK 154chi phÝ SXKD dë dang , kÕt chuyÓn sang TK631-gi¸ thµnh s¶n xuÊt , kÕ
to¸n ghi:
Nî TK 631
Cã TK 154
- Cuèi th¸ng kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú theo
tõng lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô.
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Nî TK 631
Cã TK 621
+ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Nî TK 631
Cã TK 622
+ Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung
Nî TK 631
Cã TK 627
- Cuèi kú c¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm
dë, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 154
Cã TK 631
- Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh s¶n xuÊt trong kú:
Nî TK 632
Cã TK 631
11
4. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë cuèi kú
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, s¶n phÈm lµm dë lµ khèi lîng s¶n
phÈm cßn ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o, ®ang n»m trªn d©y truyÒn
c«ng nghÖ hoÆc ®· hoµn thµnh mét vµi quy tr×nh chÕ biÕn nhng vÉn cßn
ph¶i gia c«ng chÕ biÕn tiÕp míi thµnh s¶n phÈm c¸c doanh nghiÖp thêng cã
quy tr×nh s¶n xuÊt liªn tôc vµ xen kÎ nhau nªn ë thêi ®iÓm cuèi th¸ng, cuèi
quý, cuèi n¨m cã mét khèi lîng s¶n phÈm ®ang s¶n xuÊt dë dang. Trong trêng hîp nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc trong kú kh«ng chØ liªn quan
®Õn nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n
phÈm c«ng viÖc cßn ®ang s¶n xuÊt dë dang n÷a.
§Ó x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c mét trong nh÷ng ®iÒn
kiÖn quan träng lµ ph¶i ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c s¶n phÈm lµm dë cuèi kú tøc lµ
ph¶i tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh phÇn xi s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i
chÞu. ViÖc ®¸nh gi¸ nã lµ nh©n tè quyÕ ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc, hîp lý cña
gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. Tuy nhiªn rÊt phøc t¹p, khã chÝnh
x¸c tuyÖt ®èi.
Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm,t×nh h×nh cô thÓ tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh
c«ng nghÖ, tÝnh chÊt cÊu thµnh chi phÝ s¶n xuÊt, tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh
nghiÖp mµ sö dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú cho phï
hîp.
4.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ NVL trùc tiÕp
hoÆc theo chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp.
Theo ph¬ng ph¸p nµy chØ cho s¶n phÈm dë dang cuèi kú phÇn chi phÝ
NVl trùc tiÕp hoÆc chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp cßn c¸c chi phÝ kh¸c tÝnh
cho c¶ thµnh phÈm chÞu.
Chi phÝ s¶n phÈm dë dang ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
D®k + Cn
DCK =
x Sd
Stp+ Sd
Trong ®ã: DCK, D®k: Chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®Çu kú
Cn:
Chi phÝ NVL trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú
Stp, Sd: Khèi lîng thµnh phÈm vµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú
§èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã quy tr×nh c«ng nghª kü thuËt
s¶n xuÊt s¶n phÈm kiÓu phøc t¹p, liªn tôc s¶n phÈm ph¶i qua nhiÒu ph©n xëng giai ®o¹n chÕ biÕn kÕ tiÕp nhau th× s¶n phÈm dë cuèi kú ë c¸c giai
12
®o¹n (Ph©n xëng) sau ®îc ®¸nh gi¸ theo chi phÝ cña n÷a thµnh phÈm ë giai
®o¹n tríc chuyÓn sang (theo kho¶n môc).
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
nÕu chi phÝ vÒ NVL trùc tiÕp hoÆc chi phÝ vÒ NVL chÝnh chiÕm tû träng lín
v× khèi lîng tÝnh to¸n Ýt mµ vÉn ®¶m b¶o ®îcmøc ®é chÝnh x¸c kh¸ cao.
4.2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo s¶n lù¬ng s¶n phÈm hoµn
thµnh t¬ng ®¬ng.
Theo ph¬ng ph¸p nµy s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu toµn bé
chi phÝ s¶n xuÊt trong kú theo møc ®é hoµn thµnh. Cô thÓ khi kiÓm kª ph¶i
x¸c ®Þnh kh«ng chØ khèi lîng mµ c¶ møc ®é hoµn thµnh cña chóng, trªn c¬
së ®ã quy ®æi s¶n phÈm dë dang cuèi kú ra sè s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Sau ®ã tÝnh to¸n, x¸c ®inh, chi phÝ lµm dì theo c¸ch tÝnh sau:
- §èi víi nh÷ng chi phÝ bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu cña quy tr×nh
c«ngnghÖ (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh)
D®k + Cn
DCK =
x Sd
Stp+ Sd
- §èi víi c¸c chi phÝ bá dÇn vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt theo møc ®é
chÕ biÕn, s¶n xuÊt s¶n phÈm (chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt
chung) th× sÏ tÝnh s¶n phÈm lµm dë cuèi kútheo ®Þnh møc ®é hoµn thµnh.
D®k + Cn
DCK =
x S1 d
Stp+ S1d
Trong ®ã: S1d lµ khèi lîng s¶n phÈm dë dang ®· tÝnh ®æi ra khèi lîng
s¶n phÈm t¬ng ®¬ng theo tû lÖ biÕn hoµn thµnh.
S1d = Sd x % hoµn thµnh.
§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo ph¬ng ph¸p s¶n lîng s¶n
phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ chi phÝ
vÒ NVL trùc tiÕp chiÕm tû lÖ kh«ng lín l¾m trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt.
4.3 §¸nh gÝa s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh
møc
Ph¬ng ph¸p ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm ®· x©y
dùng ®îc ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt hîp lý hoÆc ®· thùc hiÖn ph¬ng ph¸p
tÝnh gi¸ theo ®Þnh møc. KÕ to¸n c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm dë dang ®·
kiÓm kª x¸c ®Þnh ë tõng c«ng ®oµn s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc
13
chi phÝ ®· tÝnh ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt ®ã cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Î
tÝnh ra ®Þnh møc chi phÝ cña khèi lîng s¶n phÈm dë dang cña tõng ®o¹n sau
®ã tËp hîp l¹i cho tõng lo¹i s¶n phÈm.
Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm = Q® x §Þnh møc chi phÝ dë dang cuèi kú
Trong ®ã Q® khèi lîng s¶n phÈm dë dang.
II. Gi¸ thµnh
thµnh .
s¶n phÈm vµ c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸
1. Gi¸ thµnh vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh.
1.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh
cho mét khèi lîng hoÆc ®¬n vÞ s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) nhÊt ®Þnh do
doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng
ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t, lao
®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü
thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn nh»m môc ®Ých s¶n xuÊt khèi lîng s¶n
phÈm nhiÒu nhÊt víi chi phÝ tiÕt kiÖm nhÊt vµ gi¸ thµnh h¹.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh
tÕ cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh s¶n phÈm bao
gåm nh÷ng chi phÝ: Chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi
phÝ s¶n xuÊt chung liªn quan ®Õn s¶n xuÊt mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt
®Þnh ®· hoµn thµnh. §èi víi mçi lo¹i s¶n xuÊt ra víi gi¸ b¸n kh«ng ®æi th×
lîi nhuËn sÏ cµng cao khi gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña nã cµng thÊp. ViÖc h¹ gi¸
thµnh vÉn ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, cã nh vËy
s¶n phÈm míi cã thÓ cã søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng. V× vËy phÊn ®Êu h¹n
gi¸ thµnh s¶n phÈm võa lµ môc tiªu võa lµ nhiÖm vô quan träng cña c¸c
doanh nghiÖp s¶n xuÊt. PhÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò gióp
doanh nghiÖp t¨ng tÝch luü, lµ c¬ së n©ng cao ®êi sèng c«ng nh©n viªn, t¨ng
kho¶n ®ãng gãp cho Nhµ níc.
Gi¸ thµnh lµ chØ tiªu ®¹i diÖn cho s¶n phÈm s¶n xuÊt cña doanh
nghiÖp ®ã lµ sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè chi phÝ vµo nh÷ng s¶n
phÈm nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh.
14
1.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm.
§Ó gióp viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý tèt gi¸ thµnh kÕ to¸n cÇn ph©n
biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh: Cã 2 c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu.
1.2.1. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸
thµnh.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm chia thµnh 3 lo¹i:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ sá chi
phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc
chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ
s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®îc trong kú víi sè lîng s¶n phÈm
thùc tÕ ®· s¶n xuÊt trong kú.
1 1.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi c¸c chi phÝ cÊu thµnh.
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm bao gåm c¸c
chi phÝ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm( chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) tÝnh cho s¶n phÈm c«ng viÖc
hay lao vô ®É hoµn thµnh
- Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô: Bao gåm gi¸ thµnh s¶n
xuÊt vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm
tiªu thô.
2. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, lao vô, c«ng viÖc do
doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cÇn ph¶i ®îc tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh
®¬nvÞ.
X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn, cÇn thiÕt trong
toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cña kÕ to¸n. Bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh
ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ kú thuËt
s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña s¶n phÈm, yªu cÇu vÒ tr×nh ®é
qu¶n lý vµ h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp.
VÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt: NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã tÝnh ®¬n
chiÕc nh ®ãng tµu th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm hoµn thµnh.
NÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt chÕ t¹o hµng lo¹t s¶n phÈm th× ®èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. NÕu tæ chøc s¶n xuÊt
nhiÒu (khèi lîng lín) th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ mçi lo¹i s¶n phÈm s¶n
xuÊt.
15
VÒ mÆt quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n
xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh ë
cuèi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu
liªn tôc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n c«ng
nghÖ s¶n xuÊt. NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu song song th× ®èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm hoµn thµnh, thµnh phÈm
cuèi cïng ®· hoµn chØnh.
X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®óng vµ phï hîp víi ®iÒn kiÖn ®Æc
®iÓm cña doanh nghiÖp gióp cho KÕ to¸n më c¸c sæ KÕ to¸n, më c¸c thÎ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, tæ chøc tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng gióp cho
doanh nghiÖp kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh.
Bªn c¹nh ®ã KÕ to¸n cßn ph¶i tiÕn hµnh x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh
®ã lµ kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh mµ sau ®ã bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn
ph¶i tiÕn hµnh c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh cho ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Nguyªn
t¾c chung, kú tÝnh gi¸ thµnh ph¶i lµ khi kÕt thóc quy tr×nh s¶n xuÊt hoÆc kÐt
thóc mét giai ®o¹n c«ng nghÖ vÇphØ phï hîp víi yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n
lý.
3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh.
ViÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c gióp x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸
chÝnh x¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp gióp
cho c¸c nhµ l·nh ®¹o qu¶n lý doanh nghiÖp cã nh÷ng gi¶i ph¸p, quyÕt ®Þnh
kÞp thêi thÝch hîp ®Ó më réng hay thu hÑp quy m« s¶n xuÊt, ®Ó ®Çu t vµo
mÆt hµng s¶n phÈm nµo cã hiÖu qu¶ nhÊt Do ®ã trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt
®· tËp hîp ®ù¬c theo c¸c ®èi tîng KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt KÕ to¸n
ph¶i vËn dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ
chøc s¶n xuÊt kinh doanh víi ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt s¶n phÈm, víi yªu cÇu
tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp vµ nh÷ng quy ®Þnh thèng nhÊt chung cña
Nhµ níc.
Thùc chÊt cña viÖc tÝnh gi¸ thµnh lµ viÖc sö dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh
to¸n, ph©n bæ c¸c chi phÝ cÊu thµnh trong s¶n phÈm, lao vô trªn c¬ së chi
phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc vµ chi phÝ cho s¶n phÈm lµm dë dang cuèi kú.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ thíc ®o chi phÝ s¶n xuÊt cho mét ®¬n vÞ s¶n
phÈm hay mét khèi lîng s¶n phÈm (Lao vô, dÞch vô) nhÊt ®Þnh. Sau ®©y lµ
mét sè ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt.
3.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n.
16
Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thµnh ®îc tÝnh b»ng c¸ch c¨n cø trùc tiÕp
vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc (theo tng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ trong
kú vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë ®Çu , cuèi kú ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm
theo c«ng thøc)
Z= D®k + C – Dck.
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ ®îc tÝnh nh sau:
Z
f=
S
Trong ®ã:
Z: Tæng gi¸ thµnh tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
f: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
C: Tæng chi phÝ ®· tËp hîp trong kú
D®k,Dck: Chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®Çu kú , cuèi kú.
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã quy
tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, khÐp kÝn tõ khi ®a NVL vµo cho tíi khi
hoµn thµnh s¶n phÈm.
3.2 P.h¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc.
Bíc 1: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh n÷a
thµnh phÈm ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã
quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, liªn tôc nöa thµnh phÈm tù chÕ còng lµ s¶n
phÈm hµng ho¸ ®îc b¸n ra ngoµi.
Theo ph¬ng ph¸p nµy c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh ph¶i tÝnh gi¸ thµnh n÷a
thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n. KÕ to¸n lÇn lît tÝnh gi¸ thµnh n÷a thµnh phÈm
cña giai ®o¹n tríc vµ kÕt chuyÓn chi phÝ n÷a thµnh phÈm ë giai ®o¹n sau
b»ng c¸ch cäng chi phÝ nöa thµnh phÈm giai ®o¹n tríc chuyÓn sang víi chi
phÝ kh¸c cña giai ®o¹n nµy, cø nh thÕ tiÕp tôc cho ®Õn khi tÝnh gi¸ thµnh cña
nöa thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi.
S¬ ®å kÕt chuyÓn chi phÝ tuÇn tù ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
Giai ®o¹n I
7
Giai ®o¹n II
Giai ®o¹n III
CPNVL chÝnh (bá
vµo mét lÇn tõ ®Çu)
+
Z nöa thµnh phÈm giai
®o¹n I chuyÓn sang
+
Z nöa thµnh phÈm giai
®o¹n n-1 chuyÓn sang
+
Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c
ë giai ®o¹n I
Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c
ë giai ®o¹n II
Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c
ë giai ®o¹n n
17
Tæng Z vµ Z ®¬n vÞ
NTP giai ®o¹n I
Tæng Z vµ Z nöa thµnh
phÈm giai ®o¹n II
Tæng Z µ Z ®¬n vÞ
cña thµnh phÈm
Sö dông ph¬ng ph¸p nµy ta tÝnh ngay ®ù¬c gi¸ thµnh cña nöa thµnh
phÈm tù chÐ ë tõng giai ®o¹n (ph©n xëng) Do ®¬ thuËn tiÖn cho viÖc ghi sæ
ph¶n ¸nh gi¸ trÞ NVL nhËp kho. Trong trêng hîp cã b¸n NTP ra ngoµi sö
dông ph¬ng ph¸p nµy t¹o ®iÒn kiÖn cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc hiÖn qu¶
s¶n xuÊt ë tõng ph©n xëng, ®¬n vÞ trong viÖc qu¶n lý vµ sö dông nöa thµnh
phÈm. Tõ ®ã phôc vô tèt cho yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé.
Bíc 2: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa
thµnh phÈm.
¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm hµng lo¹t qua
c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ kh«ng cã nhu cÇu b¸n hµng nöa thµnh phÈm.
Theo ph¬ng ph¸p nµy ®èi t¬ng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ thµnh phÈm s¶n xuÊt
hoµn thµnh ë giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt cuèi cïng do vËy cÇn tÝnh to¸n x¸c
®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n n»m trong thµnh phÈm.
Tríc hÕt KÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo sè liÖu, chi phÝ s¶n xuÊt
®· tËp hîp ®îc trong kú theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt tÝnh to¸n
phÇn chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n ®ã n»m trong gi¸ thµnh cña thµnh
phÈm theo tõng kho¶n môc chi phÝ quy ®Þnh.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt n»m trong
gi¸ thµnh cña thµnh phÈm theo tõng kho¶n môc chi phÝ quy ®Þnh
Chi phÝ s¶n xuÊt tõng giai ®o¹n trong thµnh phÈm ®îc tÝnh theo c«ng
thøc
CZi
Ddk Ci
xStp
Stp S di
Czi: Chi phÝ s¶n xuÊt cña giai ®o¹n i trong thµnh phÈm
Ddki: Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n i ®Çu kú
Ci: Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë giai ®o¹n i
Sdi: Sè lîng s¶n phÈm dë dang ë giai ®o¹n i
Ttp: S¶n lîng s¶n phÈm ë giai ®o¹n cuèi.
Chi phÝ s¶n xuÊt tõng giai ®o¹n trong thµnh phÈm ph¶i kÕt chuyÓn
song song tõng kho¶n ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña thµnh phÈm theo
c«ng thøc:
18
n
Z n Ci
i 1
Ngoµi ra cßn mét sè ph¬ng ph¸p kh¸c nh ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo
®¬n ®Æt hµng, ph¬ng ph¸p lo¹i trõ chi phÝ vµ ph¬ng ph¸p hÖ sè…
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp in x©y dùng
I. §Æc ®iÓm chung
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña xÝ ngiÖp in x©y dùng
XÝ nghiÖp in X©y dùng - 389 §éi CÊn- lµ mét doanh nghiÖp Nhµ níc
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp tù chñ vÒ tµi chÝnh
vµ cã t c¸ch ph¸p nh©n.
XÝ nghiÖp in X©y dùng ®îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh sè
35/BXD-TCL§ do Bé trëng Bé X©y dùng ký ngµy 11/2/1977. Thêi kú míi
thµnh lËp xÝ nghiÖp, c¬ së vËt chÊt cßn nghÌo nµn, ®éi ngò c¸n bé c«ng
nh©n viªn cßn h¹n chÕ (c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng) song XÝ nghiÖp in X©y
dùng vÉn ®¶m b¶o s¶n xuÊt. Sau ®ã xÝ nghiÖp in ®îc trang bÞ thªm mét sè
thiÕt bÞ cña TiÖp, Trung quèc nhng do thiÕt bÞ nµy ®· l¹c hËu so víi c«ng
nghÖ in vµ do ®îc trang bÞ tõ l©u, di chuyÓn nhiÒu nªn c¸c thiÕt bÞ bÞ h
háng. Trong khi ®ã XÝ nghiÖp in X©y dùngvõa ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt võa
ph¶i söa ch÷a h háng ch¾p v¸ nhiÒu nªn kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp
trong nh÷ng n¨m tríc ®©y kh«ng cao. hiÖu qu¶ sö dông thiÕt bÞ chØ ®¹t tõ
1000 - 2000 tê/giê
Trong thêi kú bao cÊp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt chÞu sù qu¶n lý cña Côc
XuÊt b¶n cßn kÕ ho¹ch tµi vô l¹i do Bé V¨n ho¸ th«ng tin qu¶n lý, kÕ ho¹ch
kinh doanh cña tõng thêi kú ph¶i tu©n thñ chñ tr¬ng ph©n phèi do Côc XuÊt
b¶n quy ®Þnh. H¬n n÷a ®Þa bµn s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp l¹i kh«ng tËp trung:
tæm¸y tÝnh ë 37 Lª §¹i Hµnh, xëng in l¹i ë 389 §éi CÊn.Víi nh÷ng ®iÒu
kiÖn trªn nªn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp kh«ng ®îc cao.
N¨m 1989 ®øng tríc yªu cÇu ®æi míi nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc, c¸c
nhµ m¸y xÝ nghiÖp dÇn d©n chuyÓn ®æi c¬ chÕ tõ bao cÊp phô thuéc hoµn
toµn vµo Nhµ níc sang c¬ chÕ ho¹t ®éng kinh doanh tù chñ, thùc hiÖn ho¹t
®éng kinh tÕ ®éc lËp. C¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp võa ph¶i tæ chøc ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh võa ph¶i ph¸t triÓn vµ më réng s¶n xuÊt nh»m ®¶m b¶o
®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, ®¸p øng yªu cÇu cña thÞ trêng khi níc
19
ta më réng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ víi c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi. Muèn
vËy ®ßi hái s¶n phÈm in ph¶i cã chÊt lîng cao míi c¹nh tranh ®îc trªn thÞ
trêng. ChÝnh v× lý do trªn n¨m 2000 ®îc Bé X©y dùng cho phÐp xÝ nghiÖp
®· nhËp 2 m¸y in cña §øc ®ång thêi chuyÓn toµn bé c«ng nghÖ in Typo
sang c«ng nghÖ in OFFSET.
Tõ n¨m 1992 - 1994 xÝ nghiÖp ®îc trang bÞ thªm mét sè m¸y mãc
thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nh m¸y in, m¸y vi tÝnh, m¸y xÐn c¾t ®Ó ®a vµo s¶n xuÊt,
®ång thêi tæ chøc båi dìng n©ng cao tay nghÒ cho c«ng nh©n, n¾m v÷ng kü
thuËt s¶n xuÊt. Do ®ã xÝ nghiÖp ®¸p øng ®îc ®Çy ®ñ nhiÖm vô chÝnh trÞ cña
Bé giao.
XÝ nghiÖp in X©y dùng cã nhiÖm vô lµ in Ên c¸c lo¹i s¸ch (chñ yÕu lµ
s¸ch x©y dùng), c¸c biÓu mÉu, t¹p chÝ, nh·n m¸c...
Víi ®Æc trng lµ s¶n xuÊt kinh doanh xÝ nghiÖp ®· kh«ng ngõng ph¸t
triÓn vµ lín m¹nh. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp ®îc tiÕn
hµnh æn ®Þnh vµ t¹o thµnh nh÷ng chu kú râ rµng, liªn kÕt nhau.
Tr¶i qua 16 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Õn nay xÝ nghiÖp ®· ®øng
v÷ng trong c¬ chÕ thÞ trêng, tù trang tr¶i chi phÝ vµ kinh doanh cã l·i. XÝ
nghiÖp in sö dông c«ng nghÖ in offset hiÖn ®¹i thay thÕ cho c«ng nghÖ in
Typo cò kü l¹c hËu ®· t¹o ra doanh thu ngµy cµng lín, thu nhËp b×nh qu©n
®Çu ngêi t¨ng nhanh.
Lµ mét doanh nghiÖp víi quy m« nhá xÝ nghiÖp in ®· tinh gi¶m bé
m¸y hµnh chÝnh víi ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn lµ 50 ngêi dµy d¹n kinh
nghiÖm, giái chuyªn m«n, h¨ng h¸i nhiÖt t×nh trong s¶n xuÊt nªn sau nh÷ng
n¨m ¸p dông chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp xÝ nghiÖp kh«ng nh÷ng ®øng
v÷ng trªn c¬ chÕ thÞ trêng mµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngµy cµng t¨ng trëng.
Sau ®©y lµ mét sè kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp in X©y dùng
trong 2 n¨m 1999 – 2000
ChØ tiªu
1. Gi¸ trÞ s¶n lîng (Tr.®)
2. Doanh thu (Tr.®)
3. Lîi nhuËn (Tr.®)
4. Nép ng©n s¸ch Nhµ níc (Tr.®)
N¨m 1999
138
7400
1450
746, 043
N¨m 2000
143
7800
1700
880
2. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ quy tr×nh c«ng nghÖ
2.1. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh
XÝ nghiÖp in X©y dùng bao gåm 2 bé phËn. Mçi bé phËn cã nhiÖm vô
vµ chøc n¨ng riªng cña m×nh.
20
- Xem thêm -
.DOC 
59 
41 
77 
