môc lôc
Lêi nãi ®Çu
trang
phÇn I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ x¸c
®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong doanh nghiÖp
I- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸
1- Kh¸i niÖm vÒ tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸
2- C¸c ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn cña hµng tiªu thô
3- Tµi kho¶n, chøng tõ h¹ch to¸n tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ ph¬ng ph¸p
h¹ch to¸n.
II- C¸c ph¬ng thøc tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
A- Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn
1- Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp
2- Ph¬ng thøc göi b¸n
3- Ph¬ng thøc b¸n hµng
4- Ph¬ng thøc ®¹i lý, ký göi.
5- Ph¬ng thøc hµng ®æi hµng.
6- S¶n xuÊt s¶n phÈm, hµng ho¸ tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n.
B- Theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú:
1- Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®èi víi h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm.
2- H¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
III- H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô chiÕt khÊu b¸n hµng, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, gi¶m
gi¸ hµng b¸n:
1- H¹ch to¸n chiÕt khÊu b¸n hµng.
2- H¹ch to¸n hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i.
3- H¹ch to¸n gi¶m gi¸ hµng b¸n.
IV- H¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ QLDN vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô:
1- H¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng.
2- H¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
3- H¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô.
V- C¸c h×nh thøc ¸p dông sæ kÕ to¸n ¸p dông trong h¹ch to¸n tiªu thô s¶n
phÈm hµng ho¸:
1- Tr×nh tù ghi sæ h¹ch to¸n b¸n hµng theo h×nh thøc nhËt ký - sæ c¸i.
2- Tr×nh tù ghi sæ h¹ch to¸n b¸n hµng theo h×nh thøc nhËt ký chung.
3- Tr×nh tù ghi sæ h¹ch to¸n b¸n hµng theo h×nh thøc chønng tõ ghi sæ.
4- Tr×nh tù ghi sæ h¹ch to¸n b¸n hµng theo h×nh thøc nhËt ký chøng tõ.
PhÇn II: Thùc tr¹ng tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty VËn t¶i - X©y dùng vµ ChÕ biÕn L¬ng
thùc VÜnh Hµ:
1
I- §Æc ®iÓm SXKD ë C«ng ty VËn t¶i - X©y dùng vµ ChÕ biÕn L¬ng thùc VÜnh
Hµ.
1- Qu¸ tr×nh ra ®êi, x©y dùng vµ ph¸t triÓn ë C«ng ty
2- Chøc n¨ng, nhiÖm vô SXKD cña C«ng ty.
3- Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n vµ nguån h×nh thµnh thµnh phÈm.
4- ThÞ trêng mua b¸n hµng cña C«ng ty.
5- Mét sè chØ tiªu tµi chÝnh.
6- Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ ho¹t ®éng SXKD cña C«ng ty
II- Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n, c«ng t¸c kÕ to¸n, sæ s¸ch kÕ to¸n.
1- Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n.
2- NhiÖm vô cña phßng kÕ to¸n.
3- Tæ chøc sæ s¸ch kÕ to¸n - h×nh thøc vµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n ¸p dông
III- Tæ chøc h¹ch to¸n tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh cña C«ng ty VËn t¶i - X©y dùng vµ ChÕ biÕn L¬ng thùc VÜnh Hµ:
1- §Æc ®iÓm s¶n phÈm, hµng ho¸ cña C«ng ty VËn t¶i - X©y dùng vµ ChÕ biÕn L¬ng thùc VÜnh Hµ.
2- Tµi kho¶n, chøng tõ h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ ë C«ng ty VËn t¶i - X©y dùng
vµ ChÕ biÕn L¬ng thùc VÜnh Hµ.
3- C¸c ph¬ng thøc tiªu thô hµng ho¸ vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
4- H¹ch to¸n doanh thu vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ.
5- Thanh to¸n chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ hµng b¸n.
6- H¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n
7- H¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng
8- H¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
9- H¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
phÇn III: Mét sè ph¬ng híng cÇn hoµn thiÖm trong c«ng t¸c tæ chøc
h¹ch to¸n tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh t¹i C«ng ty VËn t¶i - X©y dùng vµ ChÕ biÕn L¬ng thùc VÜnh Hµ:
I- Mét sè nhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c qu¶n lý vµ c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ë C«ng ty VËn t¶i - X©y dùng vµ ChÕ biÕn L¬ng
thùc VÜnh Hµ.
1- NhËn xÐt chung:
2- NhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
II- Mét vµi ý kiÕn ®Ò xuÊt ®Ó hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ kinh doanh ë C«ng ty VËn t¶i - X©y dùng vµ ChÕ biÕn L¬ng thùc VÜnh
Hµ.
PhÇn kÕt luËn
2
LỜI MỞ ĐẦU
S¶n xuÊt - ph©n phèi - trao ®æi - tiªu dïng lµ dßng vËn ®éng mu«n thña cña
mäi ph¬ng thøc s¶n xuÊt, cña mäi X· héi. Trong ®ã s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt
lµ c¬ së tån t¹i vµ ph¸t triÓn X· héi loµi ngêi, khi nãi ®Õn s¶n xuÊt ph¶i nãi ®Õn
tiªu dïng, “Cã Cung tÊt ph¶i cã CÇu” vµ ngîc l¹i. Tiªu dïng t¹o ra môc ®Ých vµ
lµ ®éng c¬ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
§¹i héi VI thµnh c«ng ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt ph¸t triÓn míi cña nÒn
kinh tÕ, c¬ chÕ cò bÞ xo¸ bá, nhêng chç cho c¬ chÕ míi h¹ch to¸n kinh doanh X·
héi Chñ nghÜa h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Víi c¬ chÕ míi bªn c¹nh sù chØ ®¹o cña
c¸c XÝ nghiÖp quèc doanh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c còng ®îc tù do ph¸t
triÓn. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ h×nh thµnh, c¸c quan hÖ X· héi ®îc më réng viÖc ®a
d¹ng ho¸ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®¬n vÞ SXKD còng tån
t¹i, ph¸t triÓn c¹nh tranh víi nhau vµ b×nh ®¼ng tríc Ph¸p luËt. §øng tríc hiÖn
tr¹ng nh trªn viÖc s¶n xuÊt ra thµnh phÈm ®· khã kh¨n nhng tiªu thô thµnh phÈm
cßn khã kh¨n h¬n nhiÒu vµ nh vËy nã ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù sèng
cßn cña Doanh nghiÖp.
MÆt kh¸c kÕ to¸n lµ c«ng cô ®Ó ®iÒu hµnh qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng tÝnh to¸n kinh
tÕ vµ kiÓm tra b¶o vÖ tµi s¶n sö dông tiÒn vèn nh»m ®¶m b¶o quyÒn chñ ®éng,
quyÒn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c Doanh nghiÖp. Trong c«ng t¸c kÕ to¸n cña
Doanh nghiÖp chia ra lµm nhiÒu kh©u, nhiÒu phÇn hµnh nhng gi÷a chóng cã mèi
quan hÖ h÷u c¬ g¾n bã t¹o thµnh mét hÖ thèng qu¶n lý thùc sù cã hiÖu qu¶ cao.
Th«ng tin kÕ to¸n lµ th«ng tin vÒ tÝnh hai mÆt cña mçi hiÖn tîng, mçi qu¸ tr×nh:
Vèn vµ nguån vèn, t¨ng vµ gi¶m... Mçi th«ng tin thu ®îc lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh
cã tÝnh hai mÆt, th«ng tin vµ kiÓm tra. Ngoµi ra kÕ to¸n cßn lµ mét ph¹m trï kinh
tÕ thÓ hiÖn c¸c quan hÖ vÒ mÆt lîi Ých vµ tÝnh to¸n kÕt qu¶ SXKD gióp cho Doanh
3
nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. H¹ch to¸n kÕ to¸n cã t¸c dông to lín víi nÒn kinh
tÕ quèc d©n nãi chung vµ ®èi víi tõng Doanh nghiÖp nãi riªng.
Trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tËp t¹i C«ng ty VËn t¶i - X©y
dùng vµ ChÕ biÕn L¬ng thùc VÜnh Hµ, em nhËn thÊy viÖc h¹ch to¸n kÕ to¸n tiªu
thô s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cã ý nghÜa rÊt quan
träng ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ Doanh nghiÖp nãi riªng. Do vËy Em ®·
chän ®Ò tµi:
“Tæ chøc h¹ch to¸n tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh t¹i C«ng ty VËn t¶i - X©y dùng vµ ChÕ biÕn L¬ng thùc VÜnh Hµ”
lµm chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp .
Néi dung cña chuyªn ®Ò ®îc chia thµnh ba ch¬ng chÝnh :
Ch¬ng I:
Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
kinh doanh trong Doanh nghiÖp.
Ch¬ng II :
Thùc tr¹ng tæ chøc h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
kinh doanh t¹i C«ng ty VËn t¶i - X©y dùng vµ ChÕ biÕn L¬ng thùc VÜnh Hµ.
Ph¬ng híng hoµn thiÖn tæ chøc h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c
®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i C«ng ty VËn t¶i - X©y dùng vµ ChÕ biÕn L ¬ng thùc
VÜnh Hµ.
Ch¬ng III:
ch¬ng I
lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong doanh nghiÖp
I- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸:
1- Kh¸i niÖm vÒ tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸:
4
Tiªu thô lµ qu¸ tr×nh ®¬n vÞ b¸n - xuÊt - giao hµng ho¸, s¶n phÈm cho ®¬n vÞ
mua vµ ®¬n vÞ mua thanh to¸n tiÒn hoÆc ®· chÊp nhËn viÖc thanh to¸n tiÒn hµng
theo gi¸ tho¶ thuËn gi÷a ®¬n vÞ b¸n vµ ®¬n vÞ mua.
Hµng ®îc ®em ®Õn tiªu thô cã thÓ lµ thµnh phÈm, hµng ho¸, c¸c lao vô, dÞch vô
cung cÊp cho kh¸ch hµng. ViÖc tiªu thô hµng ho¸ cã thÓ do nhu cÇu cña c¸c ®¬n
vÞ trong vµ ngoµi Doanh nghiÖp gäi lµ tiªu thô cho bªn ngoµi Doanh nghiÖp,
còng cã thÓ cung cÊp gi÷a c¸c ®¬n vÞ trong cïng mét C«ng ty, mét tËp ®oµn gäi
lµ tiªu thô trong néi bé Doanh nghiÖp.
TiÒn b¸n hµng thu ®îc ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn mua hµng mµ ngêi mua ®· tr¶
cho Doanh nghiÖp.
Doanh thu b¸n hµng lµ tæng gi¸ trÞ thùc hiÖn do ho¹t ®éng SXKD tiªu thô hµng
ho¸, cung cÊp lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng. Doanh thu cã thÓ ®îc ghi nhËn
cïng víi tiÒn hoÆc ghi nhËn tríc hay sau khi thu tiÒn.
n
DT = Pi x Qi
i=1
Trong ®ã:
- DT: Doanh thu.
- Pi : Gi¸ ®¬n vÞ hµng ho¸ i.
- Qi : Lîng hµng ho¸ i b¸n ra.
Gi¸ vèn hµng b¸n: Lµ bé phËn gi¸ gèc cña s¶n phÈm, hµng ho¸ ®· thùc sù tiªu
thô .
§èi víi s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô gi¸ vèn hµng b¸n chÝnh lµ gi¸ thµnh c«ng xëng.
§èi víi hµng ho¸ gi¸ vèn bao gåm:
+ TrÞ gi¸ mua cña hµng b¸n
+ Chi phÝ thu mua cña hµng b¸n
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®iÒu quan t©m nhÊt cña c¸c Doanh nghiÖp lµ kÕt
qu¶ kinh doanh, lµm thÕ nµo ®Ó SXKD cã hiÖu lùc cao. §iÒu ®ã phô thuéc nhiÒu
vµo viÖc tæ chøc kiÓm so¸t c¸c kho¶n doanh thu, c¸c kho¶n chi phÝ vµ x¸c ®Þnh
tÝnh to¸n kÕt qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, ®Çu t ho¹t ®éng tµi chÝnh... trong
kú cña Doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch vµ ph¬ng híng kinh
doanh mÆt hµng nµo? S¶n xuÊt s¶n phÈm nµo? Cã kÕt qu¶ cao vµ xu híng kinh
doanh nh thÕ nµo? Tõ ®ã cã thÓ ®Çu t më réng hoÆc chuyÓn híng kinh doanh mÆt
hµng kh¸c. Do ®ã viÖc tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ SXKD nh
thÕ nµo? §Ó cung cÊp ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho chñ Doanh nghiÖp ®Ó
c¸c nhµ qu¶n lý ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®óng t×nh h×nh thùc tÕ SXKD cña ®¬n vÞ.
5
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn nh hiÖn nay, c«ng t¸c
tiªu thô cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Doanh nghiÖp.
Do vËy, ®Ó ph©n tÝch lùa chän ph¬ng ¸n SXKD cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o ®óng chÕ
®é kinh tÕ, tµi chÝnh th× viÖc tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ SXKD mét c¸ch khoa häc, hîp lý, phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña Doanh
nghiÖp cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc thu nhËn, xö lý vµ cung cÊp th«ng tin
cho chñ Doanh nghiÖp.
2- C¸c ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn cña hµng tiªu thô:
§Ó cã sè liÖu h¹ch to¸n, còng nh x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cña Doanh nghiÖp.
Khi tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n, kÕ to¸n cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ
mua thùc tÕ cña hµng ho¸ hoÆc gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· tiªu
thô trong kú cÇn ¸p dông ë Doanh nghiÖp.
ViÖc vËn dông ph¬ng ph¸p nµo cÇn ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña Doanh
nghiÖp vÒ c¸ch sö dông gi¸ trong kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm, hµng ho¸, tån kho
vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c...
ViÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ mua (gi¸ thµnh) thùc tÕ cña s¶n phÈm,
hµng ho¸ tiªu thô ë Doanh nghiÖp cÇn t«n träng nguyªn t¾c nhÊt qu¸n trong kú
kÕ to¸n, tøc lµ ®· sö dông ph¬ng ph¸p nµo th× thèng nhÊt trong niªn ®é kÕ to¸n.
a) Ph¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n:
Trong trêng hîp sö dông gi¸ h¹ch to¸n, kÕ to¸n ghi chÐp hµng ho¸, s¶n phÈm
hµng ngµy. KÕ to¸n sö dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau ®©y:
+ Ph¬ng ph¸p hÖ sè gi¸:
Tríc hÕt x¸c ®Þnh hÖ sè gi¸ mua thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n cña s¶n phÈm, hµng
ho¸ lu©n chuyÓn trong kú:
HÖ sè gi¸ =
TrÞ gi¸ thùc tÕ hh, +
TrÞ gi¸ thùc tÕ
s¶n phÈm tån ®Çu kú
cña hµng ho¸, SP nhËp trong kú
----------------------------------------------------------------------TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña + TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña hµng ho¸
HH, s¶n phÈm tån §K
s¶n phÈm nhËp trong kú
TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña
s¶n phÈm xuÊt
=
hµng hãa, s¶n phÈm
trong kú
xuÊt trong kú
x HÖ sè gi¸
+ Ph¬ng ph¸p sè chªnh lÖch (Sè ®iÒu chØnh):
Theo ph¬ng ph¸p nµy tríc hÕt tÝnh sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua thùc tÕ (gi¸
thµnh) vµ gi¸ h¹ch to¸n cña s¶n phÈm, hµng ho¸ lu©n chuyÓn trong kú theo c«ng
thøc.
Sè chªnh lÖch cña
Gi¸ mua (gi¸ thµnh) thùc tÕ
Gi¸ mua (gi¸ thµnh) thùc
trÞ gi¸ s¶n phÈm, = cña s¶n phÈm, hµng ho¸
+
tÕ cña SP, hµng ho¸
HH lu©n chuyÓn
tån ®Çu kú
nhËp trong kú
trong kú
- Gi¸ h¹ch to¸n cña SP
+ Gi¸ h¹ch to¸n cña SP
6
hµng ho¸ tån ®Çu kú
hµng ho¸ nhËp trong kú
Sau ®ã x¸c ®Þnh tû lÖ chªnh lÖch:
Sè chªnh lÖch
Tû lÖ chªnh lÖch SP, = ----------------------------------------------------------------hµng ho¸ (+); (-)
TrÞ gi¸ h¹ch to¸n
+ TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña SP
cña SP, hµng ho¸ tån §K
hµng ho¸ nhËp trong kú
Sè ®iÒu chØnh ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
Sè ®iÒu chØnh
(+); (-)
=
TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña SP x Tû lÖ chªnh lÖch
hµng ho¸ xuÊt trong kú
SP, hµng ho¸
TrÞ gi¸ mua thùc tÕ
TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña SP + Sè ®iÒu chØnh
=
(gi¸ thµnh) cña SP,
hµng ho¸ xuÊt trong kú HH xuÊt trong kú
Trong gi¸ h¹ch to¸n ®îc sö dông ®èi víi Doanh nghiÖp cã c¸c nghiÖp vô nhËp,
xuÊt kho s¶n phÈm, hµng ho¸ nhiÒu, thêng xuyªn, gi¸ mua thùc tÕ biÕn ®éng lín
vµ th«ng tin vÒ gi¸ kh«ng kÞp thêi.
b) Sö dông gi¸ thùc tÕ ®Ó kÕ to¸n tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸:
+ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷:
Theo ph¬ng ph¸p nµy tríc tiªn ph¶i tÝnh gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cña tõng lo¹i s¶n
phÈm, hµng ho¸.
TrÞ gi¸ thùc tÕ SP,
+ TrÞ gi¸ thùc tÕ cña SP,
hµng ho¸ tån ®Çu kú
hµng ho¸ nhËp trong kú
Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n = ----------------------------------------------------------------Sè lîng s¶n phÈm
+
Sè lîng s¶n phÈm
hµng ho¸ tån ®Çu kú
hµng ho¸ nhËp trong kú
TrÞ gi¸ thùc tÕ SP,
hh xuÊt trong kú
=
Sè lîng SP, hh
xuÊt trong kú
x Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n
+ Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp:
Sau mçi lÇn nhËp cÇn thiÕt ph¶i tÝnh l¹i gi¸ thùc tÕ cña s¶n phÈm, hµng ho¸ tån
kho (gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n). Trªn c¬ së ®ã, gi¸ thùc tÕ cña s¶n phÈm, hµng ho¸
xuÊt b¸n sÏ phô thuéc vµo lîng hµng xuÊt b¸n vµ gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n võa tÝnh
ra.
+ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n cuèi kú tríc:
Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thùc tÕ cña s¶n phÈm, hµng ho¸ xuÊt b¸n ®îc tÝnh
trªn c¬ së sè lîng s¶n phÈm, hµng ho¸ xuÊt b¸n vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n s¶n phÈm,
hµng ho¸ tån ®Çu kú. Gi¸ thùc tÕ s¶n phÈm, hµng ho¸ ®îc tÝnh nh sau:
TrÞ gi¸ s¶n phÈm = Sè lîng SP, hh x Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n SP, hh
HH xuÊt kho
xuÊt kho
tån ®Çu kú (cuèi kú tríc)
Trong ®ã:
7
Gi¸ thùc tÕ SP, hµng ho¸ tån ®Çu kú
Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n = --------------------------------------------SP, hµng ho¸ tån §K
Sè lîng s¶n phÈm, hh tån ®Çu kú
c) Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc:
Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ thiÕt lµ s¶n phÈm, hµng ho¸ nµo nhËp tríc th× xuÊt
tríc theo ®¬n gi¸ cña tõng lÇn nhËp. Khi ®Õn l« hµng nµo th× lÊy ®¬n gi¸ thùc tÕ
cña nã ®Ó tÝnh trÞ gi¸ thùc tÕ cña s¶n phÈm, hµng ho¸ xuÊt b¸n. Cßn thùc tÕ cã
thÓ nhËp, xuÊt kho kh«ng theo thø tù nh gi¶ thiÕt.
d) Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc:
Ph¬ng ph¸p nµy dùa theo gi¶ thiÕt lµ s¶n phÈm, hµng ho¸ nhËp kho sau th×
xuÊt tríc, khi xuÊt l« hµng nµo th× lÊy gi¸ mua (gi¸ thµnh) thùc tÕ cña s¶n phÈm,
hµng ho¸ xuÊt kho theo gi¶ thiÕt ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ cña s¶n phÈm, hµng hãa xuÊt
b¸n. Ph¬ng ph¸p nµy quy íc tÝnh to¸n t¹i thêi ®iÓm xuÊt.
®) Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ ®Ých danh:
Theo ph¬ng ph¸p nµy trÞ gi¸ vèn s¶n phÈm, hµng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh ë tõng l«
s¶n phÈm, hµng ho¸ cô thÓ vµ kÕ to¸n lÊy ®óng gi¸ trÞ thùc tÕ cña l« hµng xuÊt
b¸n lµm trÞ gi¸ vèn hµng b¸n.
Ph¬ng ph¸p nµy chØ thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm, hµng ho¸ cã ®Æc ®iÓm
riªng nh vµng b¹c, kim lo¹i quý hiÕm.
e) Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh theo trÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú trªn c¬ së gi¸ mua
thùc tÕ lÇn cuèi cïng:
S¶n phÈm, hµng ho¸ tån cuèi kú dùa vµo ®¬n gi¸ mua lÇn cuèi, ph¬ng ph¸p nµy
thêng ®îc ¸p dông ®èi víi trêng hîp Doanh nghiÖp vËn dông h¹ch to¸n hµng tån
kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
Theo ph¬ng ph¸p nµy ®Õn cuèi kú h¹ch to¸n tiÕn hµnh kiÓm kª sè lîng s¶n
phÈm, hµng ho¸ tån kho, sau ®ã tÝnh gi¸ mua thùc tÕ cña s¶n phÈm, hµng ho¸ tån
cuèi kú theo ®¬n gi¸ mua lÇn cuèi cïng trong kú ®ã.
TrÞ gi¸ thùc tÕ SP, hh
= Sè lîng SP, hh x §¬n gi¸ mua nhËp
tån kho cuèi kú
tån kho cuèi kú
lÇn cuèi cïng
TrÞ gi¸ thùc tÕ cña TrÞ gi¸ thùc tÕ TrÞ gi¸ thùc tÕ TrÞ gi¸ thùc tÕ cña SP
SP, hh xuÊt
= cña SP, hh tån + SP, hh nhËp - hµng ho¸ tån kho
trong kú
®Çu kú
trong kú
cuèi kú
Khi vËn dông ph¬ng ph¸p tÝnh trÞ gi¸ thùc tÕ cña s¶n phÈm, hµng ho¸ xuÊt b¸n
trong trêng hîp nµy, kÕ to¸n ph¶i tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ®¬n vÞ.
NÕu theo dâi chi tiÕt ®îc tõng l« hµng theo tõng lÇn nhËp th× cã thÓ ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ ®Ých danh. NÕu tæ chøc ¸p dông vi tÝnh hoÆc cã Ýt s¶n phÈm
hµng ho¸ th× cã thÓ ¸p dông ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh qu©n di ®éng... Song
8
Doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nµo th× ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c
nhÊt qu¸n trong kú kÕ to¸n.
3/ Tµi kho¶n, chøng tõ h¹ch to¸n tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸:
a) Thñ tôc, chøng tõ ban ®Çu cña h¹ch to¸n qu¸ tr×nh tiªu thô:
Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh sè 1141TC/Q§/C§KT
ngµy 1/11/1995 cña Bé Tµi chÝnh c¸c chøng tõ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ kinh doanh bao gåm:
- Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho
- MÉu sè 02 - BH
- PhiÕu thu
- MÉu sè 01 - TT
- ThÎ kho
- MÉu sè 06 - VT
- Hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸, s¶n phÈm.
C¨n cø vµo hîp ®ång mua b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸ ®· ®îc ký kÕt gi÷a Doanh
nghiÖp víi kh¸ch hµng, phßng kÕ to¸n (hoÆc phßng kinh doanh) tuú theo tõng
Doanh nghiÖp quy ®Þnh) viÕt phiÕu xuÊt kho, phiÕu nµy ®îc lËp 03 liªn:
- Liªn 1: Lu t¹i cuèng phiÕu
- Liªn 2: Giao cho kh¸ch hµng
- Liªn 3: Dïng ®Ó thanh to¸n
§¬n vÞ b¸n hµng:
Sè
TT
MÉu sè: 02B-XK-3LL
ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho
Liªn 1: Lu cuèng phiÕu
Ngµy....th¸ng....n¨m 2002
Hä tªn ngêi mua:...................................
§Þa chØ:..........................................
XuÊt t¹i kho:....................................
H×nh thøc thanh to¸n:...............................
Tªn s¶n phÈm
hµng ho¸
.............
M· sè
§¬n vÞ
tÝnh
Sè lîng
§¬n gi¸
Thµnh
tiÒn
Céng
Sè tiÒn (ViÕt b»ng ch÷):......................................................................................
Ngêi mua
Ngêi viÕt ho¸ ®¬n Thñ kho KÕ to¸n trëng
Thñ trëng ®¬n vÞ
(Ký tªn, ®ãng dÊu)
NÕu kh¸ch hµng thanh to¸n tiÒn ngay, kÕ to¸n viÕt phiÕu thu tiÒn b¸n hµng.
PhiÕu thu ®îc lËp thµnh 03 liªn:
- Liªn 01: Lu cuèng phiÕu
- Liªn 02: Giao cho kh¸ch hµng
- Liªn 03: §îc giao cho thñ quü lµm c¨n cø thu tiÒn vµ vµo sæ quü. Sau
®ã cuèi ngµy ®îc chuyÓn lªn phßng kÕ to¸n vµo sæ theo dâi chi tiÕt, c«ng nî vµ
lµm chøng tõ h¹ch to¸n.
MÉu phiÕu thu nh sau:
§¬n vÞ b¸n hµng
PhiÕu thu
MÉu sè: 01-TT
Ngµy:......th¸ng......n¨m 2002
Sè:...................
Hä tªn ngêi nép tiÒn:........................................................
§Þa chØ:................................................................................
9
Lý do nép:...........................................................................
Sè tiÒn:.................................................................................
Sè tiÒn b»ng ch÷:.................................................................
Ngµy...th¸ng...n¨m..........
Thñ trëng ®¬n vÞ
KÕ to¸n trëng
(Ký tªn, ®ãng dÊu)
Ngêi lËp
Ngêi nép tiÒn
Thñ quü
Khi lËp phiÕu ph¶i theo tr×nh tù thêi gian, tõ khi b¾t ®Çu mét niªn ®é ®Õn khi
kÕt thóc mét qu¸ tr×nh kinh doanh (tøc lµ kÕt thóc mét niªn ®é).
Chøng tõ lµ c¨n cø ph¸p lý ®Ó ghi sæ kÕ to¸n t¹o ®iÒu kiÖn m· ho¸ th«ng tin vµ
¸p dông m¸y vi tÝnh cho kÕ to¸n. Do ®ã, chøng tõ kÕ to¸n ®îc lËp g¾n liÒn víi
vËt chÊt cña c¸ nh©n vµ ®¬n vÞ, lµm c¨n cø ®Ó kiÓm tra kÕ to¸n. V× vËy tæ chøc tèt
chøng tõ kÕ to¸n nhÊt lµ kÕ to¸n tiªu thô sÏ n©ng cao tÝnh ph¸p lý vµ kiÓm tra
th«ng tin kÕ to¸n ngay tõ giai ®o¹n ®Çu cña c«ng t¸c kÕ to¸n.
Ngoµi c¸c chøng tõ mang tÝnh b¾t buéc sö dông thèng nhÊt theo quy ®Þnh cña
Nhµ níc trong c¸c Doanh nghiÖp cã thÓ sö dông thªm c¸c chøng tõ kÕ to¸n híng
dÉn vµ c¸c chøng tõ kh¸c tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cô thÓ cña tõng
Doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau.
§èi víi nh÷ng chøng tõ kÕ to¸n thèng nhÊt b¾t buéc ph¶i ®îc lËp kÞp thêi, ®Çy
®ñ theo ®óng quy ®Þnh vÒ biÓu mÉu, néi dung vµ ph¬ng ph¸p lËp. Nh÷ng ngêi lËp
chøng tõ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ghi chÐp, tÝnh chÝnh x¸c vÒ sè liÖu cña
nghiÖp vô kinh tÕ. NhÊt lµ nghiÖp vô kÕ to¸n b¸n hµng, ph¶i thêng xuyªn tiÕp
xóc víi kh¸ch hµng, chØ cÇn mét sai sãt, nhÇm lÉn sÏ dÉn tíi thiÖt h¹i kinh tÕ cho
Doanh nghiÖp.
Mäi chøng tõ kÕ to¸n b¸n hµng ph¶i ®îc tæ chøc lu©n chuyÓn theo thêi gian, do
kÕ to¸n Trëng quy ®Þnh phôc vô cho viÖc ph¶n ¸nh ghi chÐp, tæng hîp kÞp thêi sè
liÖu liªn quan cña c¸c bé phËn, c¸ nh©n cã liªn quan.
b) Tµi kho¶n sö dông:
Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh kÕ to¸n sö dông
c¸c tµi kho¶n sau:
+ Tµi kho¶n 632: “ Gi¸ vèn hµng b¸n”
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸ mua hay trÞ gi¸ b¸n cña s¶n phÈm, hµng ho¸
dÞch vô xuÊt b¸n trong kú.
Néi dung kÕt cÊu cña TK 632:
- Bªn nî: TËp hîp gi¸ vèn cña hµng ®· b¸n trong kú.
- Bªn cã:
+ Gi¸ vèn cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i trong kú.
+ KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú.
Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d.
10
+) Tµi kho¶n 511 “Doanh thu b¸n hµng”
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh tæng sè doanh thu b¸n hµng thùc tÕ cña
Doanh nghiÖp trong mét kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Doanh thu thùc tÕ lµ doanh thu cña s¶n phÈm, hµng ho¸ ®· ®îc x¸c ®Þnh tiªu
thô gåm: Trêng hîp b¸n thu ®îc tiÒn ngay vµ cha thu ®îc tiÒn nhng kh¸ch hµng
®· chÊp nhËn thanh to¸n. Khi h¹ch to¸n trªn tµi kho¶n 511 cÇn lu ý: §èi víi hµng
ho¸ nhËn b¸n ®¹i lý (ký göi) th× Doanh nghiÖp chØ h¹ch to¸n vµo doanh thu sè
tiÒn hoa hång mµ Doanh nghiÖp ®îc hëng. Nh÷ng Doanh nghiÖp nhËn gia c«ng
vËt t, hµng ho¸ th× chØ ph¶n ¸nh vµo doanh thu sè tiÒn gia c«ng thùc tÕ.
* Néi dung kÕt cÊu TK 511:
- Bªn nî:
+ Sè thuÕ ph¶i nép tÝnh trªn doanh thu b¸n hµng thùc tÕ.
+ TrÞ gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i.
+ Kho¶n chiÕt khÊu, gi¶m gi¸.
+ KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn.
- Bªn cã: Doanh thu b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ cung cÊp lao vô, dÞch vô thùc
hiÖn trong kú h¹ch to¸n.
Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n:
- Tµi kho¶n 111
“TiÒn mÆt”
- Tµi kho¶n 112 “TiÒn göi Ng©n hµng”
- Tµi kho¶n 131 “Ph¶i thu cña kh¸ch hµng”
- Tµi kho¶n 154 “Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang”
- Tµi kho¶n 155 “Thµnh phÈm”
- Tµi kho¶n 156 “Hµng ho¸”
- Tµi kho¶n 157 “Hµng göi b¸n”
- Tµi kho¶n 333 “ThuÕ”
- Tµi kho¶n 521 “ChiÕt khÊu hµng b¸n”
- Tµi kho¶n 532 “Gi¶m gi¸ hµng b¸n”
- Tµi kho¶n 531 “Hµng b¸n tr¶ l¹i”
- Tµi kho¶n 421 “L·i cha ph©n phèi”
- Tµi kho¶n 641 “Chi phÝ b¸n hµng”
- Tµi kho¶n 642 “Chi phÝ qu¶n lý Doanh nghiÖp”
- Tµi kho¶n 911 “X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh”
II- C¸c ph¬ng thøc tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ ph ong ph¸p h¹ch
to¸n:
A/ Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn:
1) Ph¬ng thøc tiªu thô trùc tiÕp:
a) Kh¸i niÖm:
11
Tiªu thô trùc tiÕp lµ ph¬ng thøc tiªu thô mµ trong ®ã ngêi mua, ngêi b¸n (bªn
mua ®Õn nhËn hµng trùc tiÕp t¹i bªn b¸n) khi giao hµng cho bªn mua th× bªn b¸n
mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè s¶n phÈm, hµng ho¸ ®· giao vµ lîng s¶n phÈm, hµng ho¸
®· giao cho bªn mua ®îc coi lµ tiªu thô.
b) Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
KÕ to¸n c¨n cø vµo ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho ®· ®îc lËp theo mÉu quy ®Þnh
®Ó lµm chøng tõ h¹ch to¸n.
- Khi xuÊt s¶n phÈm, hµng ho¸ tiªu thô trùc tiÕp kÕ to¸n ®Þnh kho¶n nh sau:
+) BT1: Ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña hµng tiªu thô:
Nî TK 632:
Gi¸ vèn cña hµng tiªu thô.
Cã TK 155:
Thµnh phÈm
Cã TK 156:
Hµng ho¸
+) BT2: Ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô:( Theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ)
Nî TK 111
TiÒn mÆt
Nî TK 112
TiÒn göi ng©n hµng
Tæng gi¸ thanh to¸n
Nî TK 131
Ph¶i thu cña kh¸ch hµng
Cã TK 511Doanh thu b¸n hµng (Gi¸ b¸n cha cã thuÕ)
Cã TK 3331
( ThuÕ GTGT ph¶i nép)
+) BT3: Ph¸n ¸nh thuÕ tiªu thô ph¶i nép (thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt
khÈu).
Nî TK 511
Doanh thu b¸n hµng.
Cã TK 333
ThuÕ ph¶i nép (chi tiÕt tõng lo¹i thuÕ)
- Cuèi kú kÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng hãa, s¶n phÈm tiªu thô trong kú:
Nî TK 911
X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
Cã TK 632
Gi¸ vèn hµng b¸n
- §ång thêi kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn sau khi lÊy doanh thu trõ ®i thuÕ, kÕ
to¸n ghi:
Nî TK 511
Doanh thu b¸n hµng
Cã TK 911X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
S¬ ®å h¹ch to¸n tiªu thô theo ph¬ng thøc trùc tiÕp:
TK 333
TK 511
12
TK 111, 112,
131
ThuÕ tiªu thô
ph¶i nép
(3)
TK 155,
156
TK 632
TK 911
XuÊt kho
K/C gi¸ vèn
gi¸ vèn hµng hµng b¸n
b¸n
(1)
(4)
Doanh thu b¸n hµng
(2 )
tæng gi¸
thanh to¸n
K/C doanh thu
thuÇn
(5)
TK 3331
ThuÕ
GTGT ph¶i nép
* Chó ý : Trêng hîp Doanh nghiÖp nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp
th× ph¶i ph¶n ¸nh vµo doanh thu lµ gi¸ b¸n cã thuÕ.
2) Ph¬ng thøc göi b¸n:
a) Kh¸i niÖm: Theo ph¬ng thøc nµy bªn b¸n c¨n cø vµo hîp ®· ký kÕt chuyÓn
hµng ®Õn cho bªn mua theo ®Þa chØ quy ®Þnh. Hµng khi chuyÓn ®i vÉn thuéc
quyÒn së h÷u cña ngêi b¸n, chØ khi nµo ngêi mua chÊp nhËn (1 phÇn hay toµn
bé) th× lîng hµng ®îc mua míi ®îc coi lµ tiªu thô vµ ngêi b¸n mÊt quyÒn së h÷u
vÒ sè hµng nµy. Chøng tõ b¸n hµng lµ hãa ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho, trong ®ã ghi
râ sè lîng vµ gi¸ trÞ thanh to¸n cña hµng ho¸ göi ®i.
b) Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
- Khi xuÊt hµng chuyÓn ®Õn cho ngêi mua ghi:
Nî TK 157
Hµng göi b¸n
Cã TK 156
Hµng ho¸
Cã TK 155
Thµnh phÈm
- Khi kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc thanh to¸n kÕ to¸n ghi:
+) BT1: Ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña hµng ®îc chÊp nhËn.
Nî TK 632
Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 157
Hµng göi b¸n
+) BT2: Ph¶n ¸nh doanh thu cña hµng ®îc chÊp nhËn
Nî TK 131
Ph¶i thu cña kh¸ch hµng
Nî TK 111
TiÒn mÆt
Tæng gi¸ thanh to¸n
Nî TK 112
TiÒn göi ng©n hµng
Cã TK 511Doanh thu b¸n hµng (Gi¸ b¸n cha cã thuÕ)
Cã TK 3331 ThuÕ GTGT ph¶i nép
+) BT3: Ph¶n ¸nh thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hoÆc thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép.
Nî TK 511
Doanh thu b¸n hµng
Cã TK 333
ThuÕ ph¶i nép (3332.3333)
13
- Cuèi kú kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô:
Nî TK 511
Doanh thu b¸n hµng
Cã TK 911X¸c ®Þnh kÕt qu¶
- KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô:
Nî TK 911
X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
Cã TK 632
Gi¸ vèn hµng b¸n
S¬ ®å h¹ch to¸n hµng tiªu thô theo ph¬ng thøc göi b¸n
TK 155
TK 156
TK 157
TK 632
TK 333
XuÊt kho TP
HH göi b¸n
(1)
TK 511
ThuÕ tiªu thô
ph¶i nép
(4)
Gi¸ trÞ
hµng göi
b¸n ®· tiªu
thô (2)
TK111,112,131
Doanh thu
(3)
TK 911
K/c gi¸ vèn
hµng T thô
(6)
K/c DT
thuÇn
(5)
TK 3331
ThuÕ GTGT
ph¶i nép
3) Ph¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp:
a) Kh¸i niÖm:
B¸n hµng tr¶ gãp lµ ph¬ng thøc tiªu thô mµ trong ®ã tiÒn hµng ®îc thu lµm
nhiÒu lÇn. Th«ng thêng sè tiÒn sÏ ®îc ngêi mua thanh to¸n lÇn ®Çu t¹i thêi ®iÓm
mua vµ sau ®ã thanh to¸n lÇn lît ë c¸c kú tiÕp theo. Sè tiÒn thanh to¸n ë c¸c kú
sau bao gåm mét phÇn gèc vµ mét phÇn l·i do tr¶ chËm. §èi víi hµng tr¶ gãp vÒ
thùc chÊt quyÒn së h÷u chØ ®îc giao cho ngêi mua khi thanh to¸n hÕt tiÒn hµng.
Tuy nhiªn vÒ mÆt h¹ch to¸n khi giao hµng cho ngêi mua th× sè hµng chuyÓn giao
coi nh tiªu thô.
b) Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
- Khi xuÊt hµng b¸n cho ngêi mua kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n: 154, 155,
156, 632.
+) BT1: Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng b¸n:
Nî TK 632
Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 154
Chi phÝ s¶n xuÊt KD dë dang
Cã TK 155
Thµnh phÈm
14
Cã TK 156
Hµng ho¸
+) BT2: Ph¶n ¸nh tiÒn hµng kÕ to¸n ghi:
Nî TK 111,112 Sè tiÒn ngêi mua ph¶i tr¶ lÇn ®Çu
Nî TK 131
Tæng sè tiÒn cßn ph¶i thu ngêi mua.
Cã TK 511Doanh thu cña hµng tr¶ gãp theo gi¸ b¸n tr¶ mét
lÇn cha cã thuÕ GTGT.
Cã TK 711Lîi tøc tr¶ chËm
Cã TK 3331 (ThuÕ GTGT ph¶i nép tÝnh to¸n gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn)
Sè tiÒn mµ kh¸ch hµng thanh to¸n ë c¸c kú sau kÕ to¸n ghi:
Nî TK 111
Cã TK 112
Cã TK 131
- Cuèi kú kÕt chuyÓn gi¸ vèn cña hµng tiªu thô trong kú:
Nî TK 911
X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
Cã TK 632
Gi¸ vèn hµng b¸n
- KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn cña hµng ho¸, s¶n phÈm tiªu thô trong kú:
Nî TK 511
Doanh thu b¸n hµng
Cã TK 911X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
S¬ ®å h¹ch to¸n b¸n hµng theo ph¬ng thøc tr¶ gãp
TK 911
TK 511
K/c doanh thu thuÇn Doanh thu theo gÝa b¸n
thu tiÒn ngay
(kh«ng kÓ thuÕ VAT)
TK 111, 112
Sè tiÒn ngêi mua
tr¶ lÇn ®Çu
TK 131
Tæng sè tiÒn Thu tiÒn ë
cßn ph¶i thu ngêi mua
ë ngêi mua c¸c kú sau
TK 3331
ThuÕ VAT ph¶i nép tÝnh trªn gi¸ b¸n
thu tiÒn ngay
TK 711
Lîi tøc tr¶ chËm
4) Ph¬ng thøc ®¹i lý, ký göi:
a) Kh¸i niÖm:
Lµ ph¬ng thøc giao hµng nhê c¸c ®¹i lý b¸n hé vµ tr¶ hoa hång cho c¸c ®¹i lý
b¸n.
b) Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
* T¹i ®¬n vÞ chñ hµng giao hµng cho c¸c ®¹i lý kÕ to¸n h¹ch to¸n nh sau:
- Khi xuÊt hµng giao cho c¬ së nhËn ®¹i lý, ký göi kÕ to¸n ghi:
15
Nî TK 157
Cã TK 154, 155
Hµng göi b¸n
(S¶n phÈm tiªu thô th¼ng kh«ng qua kho hoÆc
qua kho)
Cã TK 156
Hµng ho¸
- Khi nhËn ®îc th«ng b¸o cña c¬ së ®¹i lý, ký göi vÒ sè hµng ®· b¸n ®îc:
+) BT1: Ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña hµng ®· b¸n ®îc:
Nî TK 632
Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 157
Hµng göi b¸n
+) BT2: Ph¶n ¸nh doanh thu cña hµng ký göi, ®¹i lý vµ phÇn hoa hång tr¶
cho ®¹i lý:
Nî TK 131
Ph¶i thu cña kh¸ch hµng (D.thu trõ hoa hång)
Nî TK 641
Chi phÝ b¸n hµng (Hoa hång ®¹i lý)
Cã TK 511Doanh thu b¸n hµng
Cã TK 3331
ThuÕ GTGT ph¶i nép
C¸c bót to¸n cßn l¹i (thuÕ tiªu thô, chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ h¹ch to¸n gièng nh
tiªu thô trùc tiÕp).
Ngoµi ra ph¶n ¸nh tæng sè doanh thu hµng ký göi, ®¹i lý vµ hoa hång ph¶i tr¶
cã thÓ ghi c¸ch kh¸c nh sau:
+) BT1: Ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn hµng ký göi, ®¹i lý:
Nî TK 131:
Ph¶i thu cña ®¹i lý
Cã TK 511Doanh thu b¸n hµng
Cã TK 3331
ThuÕ GTGT ph¶i nép
+) BT2: Ph¶n ¸nh hoa hång ®¹i lý:
Nî TK 641
Chi phÝ b¸n hµng (Hoa hång tr¶ cho c¸c ®¹i lý)
Cã TK 131
Sè ®· thu cña ®¹i lý
S¬ ®å h¹ch to¸n hµng ký göi
(T¹i ®¬n vÞ chñ hµng)
TK 511
TK 155,
156
TK 157
Doanh thu
b¸n hµng
GTT hµng
göi b¸n
giao cho
®¹i lý
TK 3331
TK 632
GTT hµng
TK 911
göi b¸n
®· t.thô K/c trÞ gi¸
K/c DT
vèn hµng b¸n thuÇn
* T¹i c¸c c¬ së nhËn lµm ®¹i lý:
16
ThuÕ
VAT
TK 111,
112, 131
TK 641
Tr¶ tiÒn
hoa hång
cho ®¹i lý
Khi nhËn hµng do ®¬n vÞ chñ hµng giao kÕ to¸n ghi: Nî TK 003 “Hµng ho¸
nhËn b¸n hé, ký göi”.
§ång thêi ph¶n ¸nh sè tiÒn ph¶i tr¶ chñ hµng vµ hoa hång ®îc hëng:
Nî TK 111
TiÒn mÆt
Nî TK 112
TiÒn göi ng©n hµng
Nî TK 131
Ph¶i thu ngêi mua
Cã TK 511Doanh thu b¸n hµng (hoa hång ®îc hëng)
Cã TK 331
Sè tiÒn ph¶i tr¶ chñ hµng
Ngoµi ra tæng sè tiÒn hoa hång cã thÓ ghi c¸ch kh¸c nh sau: Khi b¸n ®îc hµng
kÕ to¸n ghi cè TK 003 “Hµng ho¸ nhËn b¸n hé, ký göi”
§ång thêi ghi:
Nî TK 131
Ph¶i thu ngêi mua
Nî TK 111
TiÒn mÆt
Nî TK 112
TiÒn göi ng©n hµng
Cã TK 331
Ph¶i tr¶ ngêi b¸n (tæng sè tiÒn hµng ®· b¸n)
Ph¶n ¸nh hoa hång ®îc hëng:
Nî TK 331
Ph¶i tr¶ ngßi b¸n
Cã TK 511Doanh thu b¸n hµng
C¸c bót to¸n cßn l¹i (thuÕ, kÕt chuyÓn gi¸ vèn, kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn)
gièng c¸c ph¬ng thøc tiªu thô kh¸c.
S¬ ®å h¹ch to¸n ph¬ng thøc ®¹i lý, ký göi (®¬n vÞ nhËn ®¹i lý)
TK 911
TK 511
KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn
TK 003
NhËn
- B¸n
- Tr¶ l¹i
Hoa hång ®¹i lý
®îc hëng
TK 111, 112
Toµn bé
tiÒn hµng
TK 331
Ph¶i tr¶ chñ hµng
Thanh to¸n tiÒn hµng cho chñ hµng
5) Ph¬ng thøc hµng ®æi hµng:
a) Kh¸i niÖm:
Theo ph¬ng thøc nµy khi xuÊt hµng cña ®¬n vÞ m×nh kh«ng thu vÒ b»ng tiÒn
mµ ®æi lÊy hµng ho¸, vËt t cña ®¬n vÞ kh¸c. Trªn thùc tÕ lµ qu¸ tr×nh trao ®æi
hµng ho¸, vÒ nguyªn t¾c khi xem xÐt hµng ho¸ trao ®æi kÕ to¸n coi nh mua hµng,
viÖc thanh to¸n tiÒn hµng, trao ®æi theo nguyªn t¾c bï trõ tiÒn nî. Theo luËt thuÕ
17
trong trêng hîp trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô ®· nªu ë trªn mäi bªn tham gia trao
®æi ®Òu ph¶i nép thuÕ, tÝnh theo thuÕ cña hµng ho¸ dÞch vô ®a ®i trao ®æi.
b) Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
Dïng hµng tÝnh ®æi lÊy hµng dïng cho SXKD tÝnh theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ
thuÕ.
Nî TK 152
Nguyªn vËt liÖu
Nî TK 153
C«ng cô, dông cô
Gi¸ cha cã thuÕ
Nî TK 156
Hµng ho¸
Cã TK 511
Doanh thu b¸n hµng
ThuÕ GTGT cña hµng trao ®æi:
Nî TK 133
Cã TK 3331
S¬ ®å h¹ch to¸n
TK 511
TK 152, 153, 156
B¸n hµng theo ph¬ng thøc
®æi hµng ( gi¸ cha cã thuÕ )
TK 3331
TK 133
ThuÕ GTGT cña hµng trao ®æi
6) XuÊt s¶n phÈm, hµng ho¸ tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n:
a) Kh¸i niÖm:
Trêng hîp nµy trªn thùc tÕ Ýt x¶y ra, chØ x¶y ra khi ë Doanh nghiÖp ®ã s¶n xuÊt
ra kh«ng b¸n ®îc hµng (cã thÓ do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau) dÉn ®Õn ø ®äng
vèn, thiÕu vèn SXKD, kh«ng cã tiÒn thanh to¸n l¬ng cho c«ng nh©n mµ ph¶i tr¶
l¬ng b»ng s¶n phÈm cña Doanh nghiÖp.
b) Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
Khi tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n b»ng s¶n phÈm hµng ho¸ kÕ to¸n ghi:
Nî TK 334
Thanh to¸n víi CNV(Tæng gi¸ thanh to¸n)
Cã TK 512
Doanh thu b¸n hµng (Gi¸ b¸n cha cã thuÕ)
Cã TK 3331
ThuÕ GTGT ph¶i nép néi bé
C¸c bót to¸n xuÊt kho tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n gièng nh ph¬ng thøc tiªu thô
trùc tiÕp.
S¬ ®å h¹ch to¸n
18
TK 512
TK 334
Dïng s¶n phÈm tr¶ l¬ng cho
c«ng nh©n viªn
TK 3331
ThuÕ GTGT
ph¶i nép
B/ Theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú:
Trong ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú h¹ch to¸n qu¸ tr×nh tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ SXKD còng ®îc tiÕn hµnh gièng nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn nh
h¹ch to¸n thuÕ tiªu thô, chiÕt khÊu b¸n hµng, gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶
l¹i vµ c¸c bót to¸n vÒ kÕt chuyÓn cuèi kú.
Riªng viÖc x¸c ®Þnh gi¸ vèn cña s¶n phÈm, hµng ho¸ tiªu thô trong kú h¹ch
to¸n kh¸c víi ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn cô thÓ nh sau:
1) Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®èi víi h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm:
Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau:
+) Tµi kho¶n 155 “Thµnh phÈm”
Dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña thµnh phÈm tån kho.
+) Tµi kho¶n 157 “Hµng göi b¸n”
Dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng göi b¸n, ký göi, ®¹i lý.
+) Tµi kho¶n 632 “Gi¸ vèn hµng b¸n”
Dïng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú
Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n nh sau:
- TK 511
Doanh thu b¸n hµng
- TK 512
Doanh thu b¸n hµng néi bé
- TK 3331
ThuÕ GTGT ph¶i nép
Cuèi kú dù vµo kÕt qu¶ kiÓm kª ghi c¸c bót to¸n sau:
+ KÕt chuyÓn chiÕt khÊu b¸n hµng, gi¶m gi¸ hµng b¸n, kÕt chuyÓn doanh thu cña
hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i kÕ to¸n ghi:
Nî TK 511
Doanh thu b¸n hµng
Nî TK 512
Doanh thu b¸n hµng néi bé
Cã TK 521
ChiÕt khÊu hµng b¸n
Cã TK 531
Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i
Cã TK 532
Gi¶m gi¸ hµng b¸n
KÕ to¸n tiÕn hµnh c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn sau:
- KÕt chuyÓn thµnh phÈm tån kho cha tiªu thô:
19
Nî TK 632
Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 155
Thµnh phÈm
- KÕt chuyÓn gi¸ trÞ hµng göi b¸n cha b¸n ®îc:
Nî TK 632
Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 157
Hµng göi b¸n
- Trong kú c¨n cø vµo c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ph¶n ¸nh c¸c bót to¸n
sau:
+) Doanh thu tiªu thô trong kú:
Nî TK liªn quan: 131, 1368, 111, 112
Cã TK 511, 512 Doanh thu b¸n hµng, doanh thu néi bé
+) Ph¶n ¸nh chiÕt khÊu thanh to¸n:
Nî TK 521
ChiÕt khÊu b¸n hµng
Cã TK liªn quan: 131, 1368, 111, 112
+) Ph¸n ¸nh gi¶m gi¸ hµng b¸n:
Nî TK 532
Gi¶m gi¸ hµng b¸n
Cã TK liªn quan: 131, 1368, 111, 112
+) Ph¶n ¸nh doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i
Nî TK 531
Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i
Cã TK liªn quan: 131, 1368, 111, 112
+) Ph¶n ¸nh thuÕ doanh thu cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ®îc hoµn l¹i:
Nî TK 333
ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ níc
Cã TK 721
C¸c kho¶n thu nhËp bÊt thêng
+) Ph¶n ¸nh thuÕ doanh thu ph¶i nép:
Nî TK 511
Doanh thu b¸n hµng
Nî TK 512
Doanh thu b¸n hµng néi bé
Cã TK 3331
ThuÕ GTGT ph¶i nép
- Cuèi kú dùa vµo kÕt qu¶ kiÓm kª ghi c¸c bót to¸n sau:
+ KÕt chuyÓn chiÕt khÊu b¸n hµng, gi¶m gi¸ hµng b¸n, kÕt chuyÓn doanh thu
cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i kÕ to¸n ghi:
Nî TK 511
Doanh thu b¸n hµng
Nî TK 512
Doanh thu b¸n hµng néi bé
Cã TK 521
ChiÕt khÊu b¸n hµng
Cã TK 532
Gi¶m gi¸ hµng b¸n
Cã TK 531
Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i
20
- Xem thêm -
.DOC 
72 
32 
88 
