Lêi nãi ®Çu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ níc ta cã nhiÒu chuyÓn biÕn to
lín. §Æc biÖt lµ sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng hÖ
thèng doanh nghiÖp nãi chung , c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi riªng díi t¸c
®éng cña qui luËt c¹nh tranh ®· vµ ®ang v¬n lªn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh
doanh. §Ó lµm tèt môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i tríc tiªn lµ doanh nghiÖp
ph¶i cã chiÕn lîc kinh doanh ®óng ®¾n ph¶i gi¸m s¸t tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸
tr×nh s¶n xuÊt , nhÊt lµ kh©u ®Çu cña qu¸ trÝnh s¶n xuÊt c¸c yÕu tè ®Çu vµo.
VËt liÖu lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt, c«ng cô dông cô lµ c¸c t liÖu lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó chÕ t¹o s¶n phÈm.
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô
chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm , nã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶
s¶n xuÊt kinh doanh bëi v× sù biÕn ®éng vÒ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô
lu«n kÐo theo sù biÕn ®éng tû lÖ nghÞch víi lîi nhuËn.
Tõ thùc tÕ trªn cho ta thÊyc¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung , c«ng ty
ChÕ T¹o B¬m H¶i D¬ng nãi riªng ph¶i chó träng tíi viÖc qu¶n lý, h¹ch to¸n
nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô nh»m ®¶m b¶o s¶n xuÊt ®¹t hiÖu qu¶ cao.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n vËt liÖu vµ
c«ng cô dông cô cho nªn trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty ChÕ T¹o B¬m H¶i
D¬ng, em ®· tËp trung ®i s©u nghiªn cøu h¹ch to¸n kÕ to¸n vËt liÖu c«ng cô dông
cô cña c«ng ty.
Qua qu¸ tr×nh tËp trung nghiªn cøu t×nh h×nh thùc tÕ cña c«ng
ty, víi kiÕn thøc thu thËp ® îc trong thêi gian häc ë tr êng, díi sù híng dÉn tËn t×nh cña c¸c thÇy c« trong bé m«n kÕ to¸n doanh nghiÖp,
®Æc biÖt lµ thÇy gi¸o cïng víi sù gióp ®ì cña c¸c c¸n bé phßng kÕ
to¸n tµi chÝnh cña c«ng ty ChÕ T¹o B¬m H¶i D¬ng em ®· m¹nh d¹n viÕt
chuyªn ®Ò víi ®Ò tµi: "Tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô
t¹i c«ng ty chÕ t¹o b¬m H¶i D¬ng".
Ngoµi hai phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp gåm ba
phÇn chÝnh:
PhÇn I: Lý luËn chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n vËt liÖu vµ c«ng cô
dông cô trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng
cô dông cô t¹i c«ng ty chÕ t¹o b¬m H¶i D¬ng.
PhÇn III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu vµ c«ng
cô dông cô.
Víi kh¶ n¨ng vµ thêi gian cã h¹n, hiÓu biÕt trong lÜnh vùc kÕ to¸n cßn nhiÒu
h¹n chÕ nªn mÆc dï b¶n th©n ®· hÕt søc cè g¾ng nhng ch¾c ch¾n bµi viÕt kh«ng
tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong ®îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c
b¹n ®ång nghiÖp.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
PhÇn thø nhÊt
Lý luËn chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n
vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô trong c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt
I - Sù cÇn thiÕt ph¶i h¹ch to¸n vËt liÖu, c«ng cô dông cô.
1)Kh¸i qu¸t chung vÒ vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô.
1
VËt liÖu vµ c«ng cô dông cô lµ nh÷ng tµi s¶n lu ®éng thuéc nhãm hµng tån
kho. Trong c¸c doanh nghiÖp tuú theo tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c
nhau mµ hµng tån kho ®îc chia thµnh c¸c lo¹i kh¸c nhau.
-ë giai ®o¹n chuÈn bÞ s¶n xuÊt, hµng tån kho bao gåm vËt liÖu vµ c«ng cô dông
cô, hµng mua ®ang ®i ®êng.
-ë giai ®o¹n s¶n xuÊt, hµng tån kho bao gåm s¶n phÈm dë dang , b¸n thµnh
phÈm.
-ë giai ®o¹n tiªu thô , hµng tån kho bao gåm: thµnh phÈm , hµng ho¸ trong
kho , hµng göi b¸n.
Nh vËy, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô tham gia vµo giai ®o¹n ®Çu cña qóa tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó b¾t ®Çu h×nh thµnh lªn s¶n phÈm míi , chóng rÊt ®a d¹ng
vµ phong phó vÒ chñng lo¹i, phøc t¹p vÒ kü thuËt.
VËt liÖu thuéc lo¹i ®èi tîng lao ®éng lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh (t liÖu l¹o ®éng , søc lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng )
VËt liÖu lµ c¬ së vËt chÊt ®Ó h×nh thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm, trong mçi qu¸
tr×nh s¶n xuÊt vËt liÖu kh«ng ngõng chuyÓn ho¸ vµ biÕn ®æi c¶ vÒ mÆt hiÖn vËt
lÉn gi¸ trÞ vÒ mÆt hiÖn vËt, nã chØ tham gia vµo mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ khi
tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt liÖu tiªu dïng toµn bé kh«ng gi÷ nguyªn
tr¹ng th¸i ban ®Çu, gi¸ trÞ cña vËt liÖu ®îc chuyÓn dÞch toµn bé mét lÇn vµo gi¸
trÞ s¶n phÈm míi t¹o ra.
Kh¸c víi ®èi tîng lao ®éng, c«ng cô dông cô tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n
xuÊt, bÞ hao mßn dÇn, chuyÓn dÞch tõng phÇn gi¸ trÞ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanhvµ gi÷ nguyªn ®îc h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu cho ®Õn khi h háng, tèc ®é
chu chuyÓn cña c«ng cô dông cô thêng nhanh h¬n tµi s¶n cè ®Þnh nhng chËm
h¬n nguyªn vËt liÖu. V× vËy mÆc dï c«ng cô dông cô cã nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng
nh tµi s¶n cè ®Þnh nhng l¹i ®îc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nh nguyªn vËt liÖu.
2)Yªu cÇu qu¶n lý
Qu¶n lý vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô lµ yªu cÇu kh¸ch quan cña mäi nÒn s¶n
xuÊt vµ x· héi. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay nÒn s¶n xuÊt ngµy cµng më réng vµ ph¸t
triÓn trªn c¬ së tho¶ m·n kh«ng ngõng nhu cÇu vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña mäi
thµnh viªn trong x· héi th× viÖc sö dông vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô mét c¸ch
tiÕt kiÖm, hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ ngµy cµng ®îc coi träng, tríc hÕt qu¶n lý chÆt
chÏ qu¸ tr×nh thu mua , vËn chuyÓn b¶o qu¶n , sö dông lµ mét trong nh÷ng yÕu tè
c¬ b¶n ®Ó ®Èm b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc tiÕn
hµnh mét c¸ch thuËn lîi vµ nhanh chãng thùc hiÖn tiÕt kiÖm chi phÝ , h¹ gi¸
thµnh s¶n phÈm , kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng cña s¶n phÈm vµ hµng ho¸ lµ
c¬ së ®Ó t¨ng lîi nhuËn cho c¸c doanh nghiÖp , tæ chøc qu¶n lý chÆt chÏ nguyªn
liÖu vµ c«ng cô dông cô sÏ h¹n chÕ ®îc nh÷ng mÊt m¸t h hëng , gi¶m bít ®îc
nh÷ng rñi ro thiÖt h¹i x¶y ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn n©ng
cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ ®Ênh gi¸ l¹i tµi s¶n cña
®¬n vÞ mét c¸ch ®Çy ®ñ, x¸c thùc ®Èm b¶o tÝnh trung thùc kh¸ch quan cña th«ng
tin tr×nh bµy trªn b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
Víi ý nghÜa ®ã viÖc qu¶n lý vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô cña c¸c doanh nghiÖp
s¶n xuÊt ph¶i ®Èm b¶o c¸c yªu cÇu sau:
- Qu¶n lý chÆt chÏ qu¸ tr×nh thu mua vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô cña c¸c doanh
nghiÖp trªn c¸c mÆt: sè lîng, chÊt lîng gi¸ c¶ vµ thêi h¹n cung cÊp, yªu cÇu nµy
®åi hái viÖc thu mua vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô ph¶i ®Êp øng ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi
cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh c¶ vÒ sè lîng,chÊt lîng
gi¸ c¶ h¬p lý, ph¶i thêng xuyªn ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch
thu mua vËt t ®Ó tõ ®ã ta chän nguån thu mua ®Ó ®¶m b¶o vÒ chÊt lîng , sè lîng
gi¸ c¶ vµ chi phÝ thu mua thÊp nhÊt.
- §¶m b¶o, b¶o tån vÒ néi dung vËt chÊt cña vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô trong
qu¸ tr×nh sö dông, thùc hiÖn tiÕt kiÖm vËt t trong s¶n xuÊt , h¹n chÕ nh÷ng hao
hôt mÊt m¸t trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
2
- TÝnh to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi gi¸ trÞ vËt t tiªu hao trong s¶n xuÊt, trÞ gi¸
vèn cña thµnh phÈm vµ trÞ gi¸ vËt liÖu n»m trong trÞ gi¸ vèn ®ã .
- Tæ chøc b¶o qu¶n vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô trong kho còng nh trªn ®êng vËn
chuyÓn, ph¶i cã hÖ thèng kho tµng , ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn phï hîp víi tÝnh chÊt
cña tõng lo¹i vËt t nh»m h¹n chÕ nh÷ng hao hôt , mÊt m¸t hoÆc h háng x¶y ra
trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn, b¶o qu¶n.
-Thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ cña vËt liÖu, h¹n chÕ viÖc ø ®äng vËt t, rót
ng¾n chu kú s¶n xuÊt kinh doanh.
3)NhiÖm vô cña tæ chøc vµ h¹ch to¸n vËt liÖu ,c«ng cô dông cô.
XuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ yªu cÇu qu¶n lý vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu sau :
Tæ chøc ghi chÕp, tÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh tæng hîp sè liÖu vÒ h×nh thµnh thu
mua, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n t×nh h×nh nhËp xuÊt vµ tån kho vËt liÖu vµ c«ng cô
dông cô tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô ®ñ thu mua nhËp
kho :kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch thu mua vËt t vÒ c¸c mÆt :sè lîng ,
chÊt lîng, chñng lo¹i ,gi¸ c¶ vµ thêi gian nh»m ®Èm b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ kÞp thêi
®óng chñng lo¹i cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
¸p dông ®óng ®¾n c¸c ph¬ng ph¸p kÜ thuËt h¹ch to¸n vËt liÖu vµ c«ng cô dông
cô híng dÉn kiÓm tra c¸c ®¬n vÞ trong doanh nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c h¹ch
to¸n ban ®Çu vÒ vËt t hµng ho¸ (lËp chøng tõ, lu©n chuyÓn chøng tõ)më c¸c sæ,
thÎ kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó thùc hiÖn h¹ch to¸n vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô ®óng chÕ
®é qui ®Þnh nh»m ®Èm b¶o sö dông thèng nhÊt trong c«ng t¸c kÕ to¸n.
KiÓm tra viÖc chÊp hµnh chÕ ®é b¶o qu¶n dù tr÷ vµ sö dông vËt t ph¸t hiÖn ng¨n
ngõa vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p xö lý vËt t thõa, thiÕu ,ø ®äng kÐm hoÆc mÊt phÈm
chÊt ,tÝnh to¸n chÝnh x¸c sè lîng vµ gi¸ trÞ vËt t thùc tÕ ®a vµo sö dông ®ñ tiªu
hao qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.Ph©n bæ hîp lý vµ chÝnh x¸c gi¸ trÞ vËt liÖu vµ
c«ng cô dông cô ®ñ tiªu hao vµo c¸c ®èi tîng sö dông(tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh cña c¸c bé phËn, ®¬n vÞ sö dông)
4) Nh÷ng néi dung chñ yÕu vÒ h¹ch to¸n vËt liÖu vµ c«ng cô dông
cô
§Ó thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu vÒ qu¶n lý vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô, thùc hiÖn
tèt c¸c nhiÖm vô cña kÕ to¸n vËt liÖu, c«ng cô dông cô ®ßi hái qu¸ tr×nh h¹ch
to¸n vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô ph¶i bao gåm c¸c néi dung sau:
- Ph©n lo¹i vµ lËp danh ®iÓm vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô.
- X©y dùng c¸c néi qui qui chÕ trong b¶o qu¶n sö dông vËt t ph¶i cã ®Çy ®ñ hÖ
thèng kho tµng b¶o qu¶n vËt t. Trong kho ph¶i ®Çy ®ñ ph¬ng tiÖn c©n ,®ong, ®o,
®Õm vËt t, vÒ nh©n sù cÇn cã mét sè b¶o vÖ thñ kho thùc hiÖn tèt viÖc h¹ch to¸n
ban ®Çu ë kho.
- X©y dùng c¸c ®Þnh møc vËt t cÇn thiÕt , x¸c ®Þnh râ giíi h¹n dù tr÷ tèi ®a , tèi
thiÓu, c¸c ®Þnh møc sö dông vËt t còng nh c¸c ®Þnh møc hao hôt hîp lý trong vËn
chuyÓn vµ b¶o qu¶n.
- Tæ chøc kh©u h¹ch to¸n ban ®Çu bao gåm c¸c chøng tõ , lu©n chuyÓn c¸c chøng
tõ hîp lý vµ khoa häc .
- Tæ chøc vËn dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n, c¸c hÖ thèng sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ
chi tiÕt mét c¸ch thÝch hîp.
- Tæ chøc c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm kª , ®èi chiÕu vËt t còng nh b¸o c¸o t×nh h×nh
nhËp xuÊt vµ tån kho vËt t.
- Tæ chøc ph©n tÝch vÒ t×nh h×nh vËt t vµ nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt kh¸c.
II - Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô.
1)Ph©n lo¹i:
1.1)§èi víi vËt liÖu
3
VËt liÖu sö dông trong c¸c doanh nghiÖp cÇn nhiÒu lo¹i nhiÒu thø víi vai trß vµ
c«ng dông kh¸c nhau. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ
vµ h¹ch to¸n chi tiÕt víi tõng thø vËt liÖu cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i vËt liÖu.
1.2)Theo c«ng dông vµ tÝnh chÊt cña vËt liÖu trong s¶n xuÊt :
- Nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt sÏ cÊu thµnh thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm v× vËy kh¸i niÖm nguyªn vËt liÖu
chÝnh g¾n liÒn víi tõng ®¬n vÞ s¶n xuÊt cô thÓ, nguyªn vËt liÖu chÝnh còng bao
gåm c¶ nña thµnh phÈm mua ngoµi víi môc ®Ých tiÕp tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ
t¹o s¶n phÈm.
- VËt liÖu phô:lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng
cÊu thµnh nªn thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm mµ nã ®îc sö dông kÕt hîp víi
nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Ó hoµn thiÖn vµ n©ng cao tÝnh n¨ng chÊt lîng cña s¶n
phÈm hoÆc ®îc sö dông ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng cô lao ®éng ho¹t ®éng b×nh thêng
hay dïng ®Ó phô vô cho nhu cÇu kÜ thuËt vµ qu¶n lý.
- Nhiªn liÖu: VÒ thùc chÊt nã lµ mét lo¹i vËt liÖu phô nhng cã t¸c dông cung cÊp
nhiÖt lîng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm
ra b×nh thêng, nhiªn liÖu cã thÓ tån t¹i ë thÓ r¾n thÓ láng hoÆc thÓ khÝ .. .
- Phô tïng thay thÕ:Lµ nh÷ng lo¹i vËt t hay s¶n phÈm dïng ®Ó thay thÕ hoÆc söa
ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh vµ c«ng cô dông cô s¶n xuÊt .
- ThiÕt bÞ vµ vËt liÖu x©y dùng c¬ b¶n:Lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu vµ thiÕt bÞ ®îc sö
dông cho c«ng viÖc x©y dùng c¬ b¶n, t¸i t¹o tµi s¶n cè ®Þnh . §èi víi thiÕt bÞ x©y
dùng c¬ b¶n th× bao gåm :thiÕt bÞ cÇn l¾m, thiÐt bÞ kh«ng cÇn l¾p c«ng cô-khÝ cô
vµ vËt kÕt cÊu dïng ®Ó l¾p ®Æt vµo c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n .
- PhÕ liÖu thu håi :lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu thu håi tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh
®Ó sö dông l¹i hoÆc b¸n ra ngoµi.
§Ó ®¶m b¶o thuËn tiÖn tr¸nh nhÇm lÉn cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vÒ sè
lîng còng nh gi¸ trÞ ®èi víi tõng thø vËt liÖu, trªn c¬ së ph©n lo¹i vËt liÖu doanh
nghiÖp ph¶i x©y dùng sæ danh ®iÓm vËt liÖu, x¸c ®Þnh thèng nhÊt tªn gäi cña
tõng thø vËt liÖu, kÝ m· hiÖu, qui c¸ch vµ sè hiÖu cña tõng thø vËt liÖu.
1.3)Mét sè c¸ch ph©n lo¹i kh¸c
Th«ng thêng ®Ó tiÖn cho viÖc theo dâi vµ h¹ch to¸n vËt liÖu theo khÝa c¹nh kh¸c
nhau, ngêi ta cßn ph©n lo¹i vËt liÖu theo mét sè khÝa c¹nh sau:
- Theo nguån cung cÊp vËt liÖu th× bao gåm :vËt lieej mua ngoµi, vËt liÖu nhËp tõ
ho¹t ®éng gia c«ng tù chÕ, vËt liÖu nhËn gãp vèn liªn doanh, vËt liÖu thu håi tõ
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
- Theo quan hÖ víi c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ bao gåm:
+ Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp:Lµ c¸c nguyªn vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho s¶n xuÊt
s¶n phÈm vµ dÔ dµng x¸c ®Þnh ®îc møc tiªu hao cô thÓ cho tõng lo¹i s¶n phÈm.
+ Nguyªn vËt liÖu gi¸n tiÕp:Lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu khi sö dông thêng liªn
quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ kh¸c nhau.
1.4)§èi víi c«ng cô dông cô
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, nh÷ng t liÖu lao ®éng sau ®©y kh«ng ph©n biÖt thêi
gian vµ gi¸ trÞ sö dông vÉn ®îc xÕp vµo nhãm c«ng cô dông cô.
- C¸c l¸n tr¹i t¹m thêi, dµn gi¸o (trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n)
- C¸c lo¹i bao b× b¸n kÌm hµng ho¸ cã tÝnh tiÒn riªng vµ trong qu¸ tr×nh b¶o
qu¶n cã tÝnh gi¸ trÞ hao mßn ®Ó trõ dÇn gi¸ trÞ bao b×.
- Nh÷ng c«ng cô ®å nghÒ b»ng thuû tinh sµnh sø.
- QuÇn ¸o, giµy dÐp chuyªn dïng ®Ó lµm viÖc.
2)TÝnh gi¸ vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô
TÝnh gi¸ vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô lad dïng thíc ®o tiÒn tÖ biÓu hiÖn gi¸ trÞ
cña vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô theo nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh ®Èm b¶o yªu cÇu
trung thùc thèng nhÊt.
TÝnh gi¸ vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô trong c¸c doanh nghiÖp cã ý nghÜa v«
cïng quan träng trong c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô th«ng qua
viÖc ®¸nh gi¸ vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô kÕ to¸n míi ghi chÐp ®Çy ®ñ, cã hÖ
thèng c¸c chi phÝ cÊu thµnh khi mua vµo gi¸ trÞ vËt t tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú.
4
2.1)Yªu cÇu tÝnh gi¸ vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô
§Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c, hîp lý gi¸ trÞ cña vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô th× viÖc
tÝnh gi¸ ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau:
- Yªu cÇu x¸c thùc: Yªu cÇu nµy ®ßi hái viÖc ®¸nh gi¸ vËt liÖu vµ c«ng cô dông
cô cña c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së tæng hîp ®Çy ®ñ, hîp lý
nh÷ng chi phÝ cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ cña vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô, nh÷ng chi
phÝ bÊt hîp lý, bÊt hîp lÖ vµ nh÷ng chi phÝ kÐm hiÖu qu¶.
- Yªu cÇu thèng nhÊt:Yªu cÇu nµy ®åi hái viÖc tÝnh gi¸ vËt liÖu vµ c«ng cô dông
cô ph¶i ®Èm b¶o thèng nhÊt vÒ néi dung vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ gi÷a c¸c kú hach
to¸n cña doanh nghiÖp lµm c¬ së cho viÖc so s¸nh, ®Ênh gi¸ c¸c chØ tiªu kinh tÕ
tµi chÝnh gi· c¸c chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp.
2.2)C¸c nguyªn t¾c tÝnh gi¸:
Cã nhiÒu nguyªn t¾c tÝnh gi¸ ®îc kÕ to¸n thõa nhËn, nhng trong ph¹m vi ®Ò tµi
nµy chØ tr×nh bµy nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cã liªn quan ®Õn tÝnh gi¸ vËt liÖu vµ
c«ng cô dông cô. Tríc hÕt ®Ó ®i vµo nghiªn cøu c¸c qui t¾c cã liªn quan ®Õn gi¸
vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô, chóng ta ph¶i nghiªn cøu kh¸i niÖm ho¹t ®éng liªn
tôc:
- Ho¹t ®éng liªn tôc:Lµ viÖc ghi chÐp kÕ to¸n ®Æt trªn gi¶ thiÕt lµ ®¬n vÞ ho¹t
®éng v« thêi h¹n hoÆc Ýt nhÊt lµ kh«ng bÞ gi¶i thÓ trong mét t¬ng lai gÇn (thêng lµ 12 th¸ng). Do vËy khi lËp b¸o c¸o tµi chÝnh kÕ to¸n ®îc b¸n theo gi¸ nµo
khi ®¬n vÞ ®ã ngõng tån t¹i, cã nghÜa lµ kÕ to¸n quan t©m ®Õn gi¸ vèn h¬n lµ gi¸
thÞ trêng.
- Nguyªn t¾c gi¸ phÝ: Gi¸ phÝ lµ gi¸ ®îc ®Þnh ra cho mét nghiÖp vô kinh tÕ nh»m
®o lêng, tÝnh to¸n gi¸ trÞ thùc tÕ cña mét tµi s¶n khi mua trong chuÈn mùc kÕ
to¸n quèc tÕ sè 2 ban hµnh 10/1995 ®· ®a ra ®Þnh nghÜa gi¸ phÝ vËt liÖu vµ c«ng
cô dông cô mua vµo nh sau:
+ Gi¸ thµnh lÞch sö c¶u vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô lµ tæng cavs chi phÝ mua
hµng, gi¸ trÞ chÕ biÕn vµ c¸c chi phÝ chÕ biÕn kh¸c ph¶i g¸nh chÞu trong viÖc vËn
chuyÓn chóng.
+ Gi¸ trÞ mua hµng bao gåm:Gi¸ mua hµng kÓ c¶ c¸c lo¹i thuÕ nhËp khÈu cïng
c¸c lo¹i thuÕ mua hµng kh¸c mµ cã thÓ tÝnh trùc tiÕp vµ ®îc trõ c¸c kho¶n chiÕt
khÊu mua, gi¶m gi¸ vµ hµng mua bÞ tr¶ l¹i.
- Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n liªn tôc: Theo nguyªn t¾c nµy c¸c qu¸ tr×nh ph¶i ¸p dông
tÊt c¶ c¸c kh¸i niÖm, c¸c nguyªn t¾c c¸c chuÈn mùc vµ c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n
chuÈn mùc trªn c¬ së nhÊt qu¸n tõ kú nµy sang kú kh¸c. Nguyªn t¾c nµy ®Ó ®¶m
b¶o sè liÖu kÕ to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh míi cã thÓ so s¸nh vµ tæng hîp ®îc, tõ ®ã
cho phÐp c¸c nhµ ®äc b¸o c¸o tµi chÝnh cña tæ chøc cã thÓ so s¸nh ®¸nh gi¸ sÏ
t¹o ra kÕt qu¶ trung thùc, hîp lý h¬n th× hä cã thÓ thay ®æi nhng Ýt nhÊt còng ph¶i
trong mét thowig gian nhÊt ®Þnh vµ ph¶i ®îc sù chÊp nhËn cña c¬ quan qu¶n lý
cã liªn quan, ph¬ng ph¸p nhÊt qu¸n chØ xuÊt hiÖn sau khi mét ph¬ng ph¸p nµo ®è
®îc lùa chän.
-Nguyªn t¾c thËn träng: Lµ khi cã nhiÒu gi¶i ph¸p ®îc lùa chän th× cÇn lùa chän
nhiÒu gi¶i ph¸p nµo Ýt ¶nh hëng ®Õn gi¸ phÝ cña c«ng cô dông cô, nguyªn t¾c
thËn träng ®ßi hái gi¸ thÞ trêng thÊp h¬n gi¸ phÝ cña vËt t th× kÕ to¸n ghi chÐp vµo
b¸o c¸o theo gi¸ thÞ trêng nhng khi gi¸ thi trêng lªn cao h¬n gi¸ vèn th× kÕ to¸n
vÉn ghi theo gi¸ vèn.
3)Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô
3.1)TÝnh gi¸ vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô theo gi¸ thùc tÕ
3.1.1)TÝnh gi¸ ®Çu vµo cña vËt liÖu, c«ng cô dông cô.
+ §èi víi vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô nhËp kho:Theo nguyªn t¾c gi¸ phÝ ®ßi hái
gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô ph¶i bao gåm toµn bé chi phÝ mua
s¾m, gia c«ng chÕ biÕn vµ gi¸ b¶n th©n cña chóng, tuû theo nguån nhËp vËt liÖu
vµ c«ng cô dông cô mµ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô bao gåm c¸c
yÕu tè cÊu thµnh kh¸c nhau.
+ Víi vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô mua ngoµi th× gi¸ thùc tÕ bao gåm gi¸ mua
ghi trªn ho¸ ®¬n (kÓ c¶ c¸c kho¶n thuÕ nÕu cã) céng c¶ c¸c kho¶n chi phÝ thu
mua thùc tÕ (vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¶o qu¶n, ph©n lo¹i, b¶o hiÓm chi phÝ thuª
5
kho b·i, tiÒn ph¹t tiÒn båi thêng, chi phÝ nh©n viªn) trõ c¸c kho¶n chiÕt khÊu
hoÆc gi¶m gi¸(nÕu cã)
+ Víi vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô do doanh nghiÖp tù gia c«ng chÕ biÕn nhËp
kho th× gi¸ thùc tÕ bao gåm gi¸ xuÊt vµ chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn.
+ Víi vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn th× gi¸ thùc tÕ
bao gåm gi¸ xuÊt vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô thuª gia c«ng chÕ biÕn céng víi
c¸c kho¶n chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì ®Ó thùc hiÖn gia c«ng chÕ biÕn cïng víi sè
tiÒn ph¶i tr¶ cho ®¬n vÞ nhËn gia c«ng chÕ biÕn.
+ Víi vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô nhËn gãp vèn liªn doanh, cæ phÇn th× gi¸ thùc
tÕ lµ gi¸ do héi ®ång liªn doanh qui ®Þnh.
+ Gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô thu nhËp tõ phÕ liÖu thu håi ®îc
®¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ cã thÓ sö dông, cã thÓ tiªu thô theo gi¸ íc tÝnh.
3.1.2 tÝnh gi¸ ®Çu ra cña vËt liÖu, c«ng cô - dông cô
ViÖc lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ vËt liÖu, c«ng cô – dông cô xuÊt
kho ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña tõng doanh nghiÖp vÒ sè lîng danh ®iÓm, sè
lÇn nhËp, xuÊt vËt liÖu, c«ng cô – dông cô, tr×nh ®é cña nh©n viªn kÕ to¸n, thñ
kho, ®iÒu kiÖn kho tµng cña doanh nghiÖp. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ vËt
liÖu, c«ng cô – dông cô xuÊt kho thêng dïng lµ:
* Gi¸ thùc tÕ ®Ých danh ( tÝnh trùc tiÕp )
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n
riªng tõng l« vËt liÖu, c«ng cô – dông cô nhËp kho, v× vËy khi xuÊt kho l« nµo
th× tÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp kho ®Ých danh cña l« ®ã.
¦u ®iÓm: lµ c«ng t¸c tÝnh gi¸ vËt liÖu, c«ng cô – dông cô ®îc thùc hiÖn kÞp
thêi vµ th«ng qua viÖc tÝnh gi¸ vËt liÖu, c«ng cô – dông cô xuÊt kho kÕ to¸n cã
thÓ theo dâi ®îc thêi h¹n b¶o qu¶n cña tõng l« vËt liÖu, c«ng cô – dông cô
Nhîc ®iÓm: ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã ®iÒu kiÖn kho tµng ®Ó b¶o qu¶n
riªng tõng l« vËt liÖu, c«ng cô – dông cô nhËp kho.
* Ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc ( FIFO)
Theo ph¬ng ph¸p nµy vËt liÖu, c«ng cô – dông cô ®îc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt
kho trªn c¬ së gi¶ ®Þnh l« vËt liÖu, c«ng cô – dông cô nµo nhËp vµo kho tríc sÏ
®îc xuÊt dïng tríc, v× vËy lîng vËt liÖu, c«ng cô – dông cô xuÊt kho thuéc lÇn
nhËp nµo th× tÝnh theo gi¸ thùc tÕ cña lÇn nhËp ®ã.
¦u ®iÓm: cho phÐp kÕ to¸n cã thÓ tÝnh gi¸ vËt liÖu, c«ng cô – dông cô xuÊt
kho kÞp thêi.
Nhîc ®iÓm: ph¶i tÝnh gi¸ theo tõng danh ®iÓm vËt liÖu, c«ng cô – dông cô
vµ ph¶i h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu, c«ng cô – dông cô tån kho theo tõng lo¹i gi¸
nªn tèn nhiÒu c«ng søc. Ngoµi ra, ph¬ng ph¸p nµy lµm cho chi phÝ kinh doanh
cña doanh nghiÖp kh«ng ph¶n ¸nh kÞp thêi gi¸ c¶ thÞ trêng cña vËt liÖu, c«ng cô
– dông cô.
Ph¬ng ph¸p nhËp tríc – xuÊt tríc chØ thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã
Ýt danh ®iÓm vËt liÖu, c«ng cô – dông cô, sè lÇn nhËp kho cña mçi danh ®iÓm
kh«ng nhiÒu.
* Ph¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tríc (LIFO)
Theo ph¬ng ph¸p nµy vËt liÖu, c«ng cô – dông cô ®îc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt
kho trªn c¬ së gi¶ ®Þng l« vËt liÖu, c«ng cô – dông cô nhËp vµo kho sau sÏ ® îc
xuÊt dïng tríc, v× vËy viÖc tÝnh gi¸ xuÊt vËt liÖu, c«ng cô – dông cô ®îc lµm ngîc l¹i víi ph¬ng ph¸p nhËp tríc- xuÊt tríc.
VÒ c¬ b¶n u, nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn vËn dông cña ph¬ng ph¸p nµy gi«ng
nh ph¬ng ph¸p nhËp tríc – xuÊt tríc, nhng sö dông ph¬ng ph¸p nhËp sau –
xuÊt tríc gióp cho chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶n ¸nh kÞp thêi gi¸ c¶
thÞ trêng cña vËt liÖu, c«ng cô – dông cô.
* Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n
Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ vËt liÖu, c«ng cô - dông cô xuÊt dïng
trong kú ®îc tÝnh theo gi¸ trÞ b×nh qu©n ( b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷, hay b×nh qu©n
cuèi kú tríc hoÆc b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp ). Trong ®ã:
Gi¸ thùc tÕ VL,
= Sè lîng VL, CCDC xuÊt x Gi¸ ®¬n vÞ b×nh
6
CCDC xuÊt dïng
dïng
qu©n
- Ph¬ng ph¸p thùc tÕ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm vËt liÖu,
c«ng cô – dông cô nhng sè lÇn nhËp xuÊt cña mçi danh ®iÓm nhiÒu. Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu, c«ng cô – dông cô tån ®Çu kú
vµ nhËp trong kú, kÕ to¸n x¸c ®Þnh ®îc gi¸ b×nh qu©n cña mét ®¬n vÞ vËt liÖu,
c«ng cô – dông cô. C¨n cø vµo lîng vËt liÖu, c«ng cô – dông cô xuÊt dïng
trong kú vµ gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ xuÊt trong kú.
Gi¸ ®¬n vÞ
Gi¸ thùc tÕ VL, CCDC tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú
b×nh qu©n c¶
x
kú dù tr÷
Lîng thùc tÕ VL, CCDC tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú
¦u ®iÓm: gi¶m nhÑ ®îc viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu, c«ng cô – dông cô
so víi ph¬ng ph¸p nhËp tríc- xuÊt tríc, kh«ng phô thuéc vµo sè lÇn nhËp, xuÊt
cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu, c«ng cô – dông cô.
Nhîc ®iÓm: dån c«ng viÖc vËt liÖu, c«ng cô – dông cô xuÊt kho vµo cuèi
kú h¹ch to¸n nªn ¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é cña c¸c kh©u kÕ to¸n kh¸c, ®ång thêi ph¬ng ph¸p nµy còng ph¶i tÝnh gi¸ theo tõng danh ®iÓm vËt liÖu, c«ng cô – dông
cô.
- Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp
Theo ph¬ng ph¸p nµy sau mçi lÇn nhËp kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ b×nh qu©n
cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu, c«ng cô – dông cô. C¨n cø vµo gi¸ ®¬n vÞ b×nh
qu©n vµ lîng vËt liÖu, c«ng cô – dông cô xuÊt kho gi÷a hai lÇn nhËp kÕ tiÕp ®Ó
kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ vËt liÖu, c«ng cô – dông cô xuÊt kho.
Gi¸ ®¬n vÞ
b×nh qu©nsau
mçi lÇn nhËp
=
Gi¸ thùc tÕ VL, CCDC tån kho sau mçi lÇn nhËp
Lîng thùc tÕ VL, CCDC tån sau mçi lÇn nhËp
¦u ®iÓm: ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp kÕ to¸n tÝnh gi¸ vËt liÖu, c«ng cô –
dông cô xuÊt kho võa chÝnh x¸c võa cËp nhËt.
Nhîc ®iÓm: tèn nhiÒu c«ng søc, tÝnh to¸n nhiÒu lÇn.
Ph¬ng ph¸p nµy chØ sö dông ë nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt danh diÓm vËt liÖu,
c«ng cô – dông cô vµ lÇn nhËp cña mçi lo¹i kh«ng nhiÒu.
- Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tríc
Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n dùa trªn gi¸
thùc tÕ tån kho cuèi kú tríc. Dùa vµo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n nãi trªn vµ lîng vËt
liÖu, c«ng cô – dông cô xuÊt kho trong kú ®Ó kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ vËt
liÖu, c«ng cô – dông cô xuÊt kho theo tõng danh ®iÓm.
Gi¸ ®¬n vÞ
Gi¸ thùc tÕ VL, CCDC tån kho ®Çu kú (hoÆc cuèi kú tríc)
b×nh qu©n
=
cuèi kú tríc Lîng thùc tÕ VL, CCDC tån kho ®Çu kú(hoÆc cuèi kú tríc)
¦u ®iÓm: ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n vµ ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh biÕn
®éng vËt liÖu, c«ng cô – dông cô trong kú.
Nhîc ®iÓm: ®é chÝnh x¸c cña c«ng viÖc tÝnh gi¸ phô thuéc vµo t×nh h×nh
biÕn ®éng gi¸ c¶ vËt liÖu, c«ng cô – dông cô, trêng hîp gi¸ c¶ thÞ trêng vËt liÖu,
c«ng cô – dông cô cã sù biÕn ®éng lín th× viÖc tÝnh gi¸ vËt liÖu, c«ng cô –
dông cô xuÊt kho theo ph¬ng ph¸p nµy trë nªn thiÕu chÝnh x¸c.
* Ph¬ng ph¸p trÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú
Víi c¸c ph¬ng ph¸p trªn, ®Ó tÝnh ®îc gi¸ thùc tÕ vËt liÖu, c«ng cô – dông
cô xuÊt kho ®ßi hái kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh ®îc lîng vËt liÖu, c«ng cô – dông cô
xuÊt kho c¨n cø vµo c¸c chøng tõ xuÊt. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ cã nh÷ng doanh
nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i vËt liÖu, c«ng cô – dông cô víi mÉu m· kh¸c nhau,
gi¸ trÞ thÊp, l¹i ®îc xuÊt dïng thêng xuyªn th× sÏ kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó kiÓm kª
7
tõnh nghiÖp vô xuÊt kho. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, doanh nghiÖp ph¶i tÝnh gi¸ cho sè
lîng vËt liÖu, c«ng cô – dông cô tån kho cuèi kú, sau ®ã míi x¸c ®Þnh ®îc gi¸
thùc tÕ cña vËt liÖu, c«ng cô – dông cô xuÊt kho trong kú.
Gi¸ trÞ thùc tÕ
VL, CCDC
=
tån kho cuèi kú
Gi¸ trÞ thùc tÕ
VL, CCDC
xuÊt kho
=
Sè lîng tån
kho cuèi
kú
Gi¸ trÞ thùc tÕ
VL, CCDC
nhËp kho
x
+
§¬n gi¸ VL,
CCDC nhËp
kho lÇn cuèi
Gi¸ trÞ thùc tÕ
VL, CCDC
tån kho ®Çu kú
Gi¸ trÞ thùc tÕ
- VL, CCDC
tån kho cuèi kú
* Ph¬ng ph¸p hÖ sè gi¸
§èi víi c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i vËt liÖu, c«ng cô – dông cô gi¸ c¶
thêng xuyªn biÕn ®éng, nghiÖp vô nhËp – xuÊt vËt liÖu, c«ng cô – dông cô
diÔn ra thêng xuyªn th× viÖc h¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ trë nªn phøc t¹p, tèn
nhiÒu c«ng søc vµ nhiÒu khi kh«ng thùc hiÖn ®îc. Do ®ã viÖc h¹ch to¸n hµng
ngµy nªn sö dông gi¸ h¹ch to¸n.
Gi¸ h¹ch to¸n lµ lo¹i gi¸ æn ®Þnh doanh nghiÖp cã thÓ sö dông trong thêi
gian dµi ®Ó h¹ch to¸n nhËp, xu¸t, tån kho vËt liÖu, c«ng cô – dông cô trong khi
cha tÝnh ®îc gi¸ thùc tÕ cña nã. Doanh nghiÖp cã thÓ sö dông gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc
gi¸ mua vËt liÖu, c«ng cô – dông cô ë mét thêi ®iÓm nµo ®ã hay gi¸ vËt liÖu,
c«ng cô – dông cô b×nh qu©n th¸ng tríc ®Ó lµm gi¸ h¹ch to¸n. Sö dông gi¸ h¹ch
to¸n ®Ó gi¶m bít khèi lîng cho c«ng t¸c kÕ to¸n nhËp, xuÊt vËt liÖu, c«ng cô –
dông cô hµng ngµy nhng cuèi th¸ng ph¶i tÝnh chuyÓn gi¸ h¹ch to¸n cña vËt liÖu,
c«ng cô – dông cô xuÊt, tån kho theo gi¸ thùc tÕ. ViÖc tÝnh chuyÓn dùa trªn c¬
së hÖ sè gi¸ gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n.
HÖ sè gi¸ VL,
CCDC
=
Gi¸ thùc tÕ VL, CCDC
tån kho ®Çu kú
Gi¸ h¹ch to¸n VL, CCDC +
tån kho ®Çu kú
Gi¸ thùc tÕ
VL, CCDC
xuÊt kho
=
HÖ sè gi¸
VL, CCDC
x
+
Gi¸ thùc tÕ VL, CCDC
nhËp trong kú
Gi¸ h¹ch to¸n VL, CCDC
nhËp trong kú
Gi¸ h¹ch to¸n
VL, CCDC
xuÊt kho
¦u ®iÓm: ph¬ng ph¸p hÖ sè gi¸ cho phÐp kÕt hîp chÆt chÏ h¹ch to¸n chi tiÕt
vµ h¹ch to¸n tæng hîp vÒ vËt liÖu, c«ng cô – dông cô trong c«ng t¸c tÝnh gi¸,
nªn c«ng viÖc tÝnh gi¸ ®îc tiÕn hµnh nhanh chãng vµ kh«ng bÞ phô thuéc vµo sè
lîng danh ®iÓm vËt liÖu, c«ng cô – dông cô, sè lÇn nhËp, xuÊt cña mçi lo¹i
nhiÒu hay Ýt.
Nhîc ®iÓm: ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng
lo¹i vËt liÖu, c«ng cô – dông cô vµ ®éi ngò kÕ to¸n cã chuyªn m«n cao.
Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vËt liÖu, c«ng cô – dông cô nh ®· tr×nh bµy ë
trªn nhng mçi doanh nghiÖp chØ ®îc ¸p dông mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p ®ã.
V× mçi ph¬ng ph¸p ®Òu cã u, nhîc ®iÓm riªng nªn ¸p dông ph¬ng ph¸p nµo cho
phï hîp víi ®Æc ®iÓm quy m« s¶n xuÊt lµ vÊn ®Ò cÇn ®Æt ra cho mçi doanh
nghiÖp.
3.2)C¸c ph¬ng ph¸p ph©n bæ c«ng cô dông cô xuÊt dïng:
VÒ mÆt gi¸ trÞ trong qu¸ tr×nh sö dông c«ng cô dông cô hao mßn dÇn vµ
chuyÓn tõng phÇn gi¸ trÞ cña chóng vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh bëi vËy ®Ó
tÝnh chÝnh x¸c phÇn gi¸ trÞ cña c«ng cô dông cô ph©n bæ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kÕ
to¸n thêng dïng c¸c ph¬ng ph¸p ph©n bæ sau ®©y:
8
-Ph©n bæ nhiÒu lÇn (nhiÒu kú )
+C¨n cø vµo gi¸ trÞ thùc tÕ cña xuÊt dïng c«ng cô dông cô, kÕ to¸n tiÕn
hµnh tÝnh to¸n vµ ph©n bæ gi¸ trÞ c«ng cô dông cô thùc tÕ xuÊt dïng cho s¶n xuÊt
kinh doanh tõng kú h¹ch to¸n ph¶i chÞu sè ph©n bæ cho tõng kú ®îc tÝnh theo
c«ng thøc sau:
Gi¸ trÞ c«ng cô dông cô
Gi¸ thùc tÕ c«ng cô dông cô
xuÊt dïng ph©n bæ
=
cho tõng kú
sè kú sö dông
+Trêng hîp mµ doanh nghiÖp chØ ph©n bæ hai lÇn th× khi xuÊt tiÕn hµnh
ph©n bæ nghay 50%gi¸ trÞ thùc tÕ c«ng cô dông cô xuÊt dïng vµ chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh cña kú ®ã.Khi b¸o háng sÏ ph©n bæ nèt gi¸ trÞ cßn l¹i cña c«ng cô
dông cô vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ cô thÓ lµ vµo bé phËn b¸o
háng, gi¸ trÞ cßn l¹i cña c«ng cô dông cô b¸o háng ®îc x¸c ®Þnh nh sau.
Gi¸ trÞ cßn
1/2 gi¸ trÞ
PhÕ liÖu
TiÒn båi thêng
l¹i cña CCDC =
CCDC
thu håi do lµm háng
b¸o háng
b¸o háng
(nÕu cã)
(nÕu cã)
III - KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô
1)Chøng tõ kÕ to¸n
HÖ thèng chøng tõ kÕ to¸n ph¶n ¸nh kÞp thêi, ®Çy ®ñ chÝnh x¸c t×nh h×nh
nhËp xuÊt vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô lµ c¬ së ®Ó tiÕn hµnh ghi chÐp trªn thÎ kho
vµ trªn c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n, ®ång thêi chøng tõ kÕ to¸n cßn lµ c¨n cø ®Ó kiÓm tra
gi¸m s¸t t×nh h×nh biÕn ®éng vÒ sè lîng tõng thø vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô
thùc hiÖn qu¶n lý cã hiÖu qu¶ phôc vô nhu cÇu vÒ vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô
cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n qui ®Þnh vµ ban hµnh theo quyÕt ®Þnh
1141/TC/Q§-C§KT ngµy 01/11/1995 cña bé tµi chÝnh c¸c chøng tõ kÕ to¸n vËt
liÖu vµ c«ng cô dông cô bao gåm:
-PhiÕu nhËp kho (mÉu sè 01-VT) dïng ®Ó x¸c ®Þnh sè lîng vËt t s¶n phÈm,
hµng ho¸ nhËp kho lµm c¨n cø ghi thÎ kho, thanh to¸n tiÒn hµng x¸c ®Þnh tr¸nh
nhiÖm víi ngêi liªn quan vµ ghi sæ kÕ to¸n phiÕu nhËp kho ®îc sö dông trong
mäi trêng hîp nhËp kho cña mäi vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô.
-PhiÕu xuÊt kho (mÉu sè 02-VT)®Ó theo dâi chÆt chÏ sè lîng vËt t s¶n phÈm
hµng ho¸ xuÊt kho c¸c bé phËn sö dông trong ®¬n vÞ lµm c¨n cø ®Ó h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ kiÓm tra viÖc sö dông, thùc hiÖn ®iÞnh
møc tiªu hao vËt t, phiÕu xuÊt kho ®îc lËp cho mét hay nhiÒu thø vËt t, s¶n
phÈm , hµng ho¸ cïng mét kho dïng cho mét ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ hoÆc
cïng mét môc ®Ých sö dông.
-PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé(mÉu 03-VT) §îc dïng ®Ó theo dâi
sè lîng vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸ di chuyÓn tõ kho nµy ®Õn kho kh¸c trong néi
bé ®¬n vÞ hoÆc ®Õn ®¬n vÞ kh¸c trùc thuéc, phiÕu lµ c¨n cø ®Ó thñ kho ghi vµo thÎ
kho, kÕ to¸n ghi vµo sæ chi tiÕt, lµm chøng tõ vËn chuyÓn trªn ®êng.
-PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc (mÉu 04-VT)
Theo dâi sè lîng vËt t xuÊt kho trong trêng hîp lËp phiÕu xuÊt kho mét lÇn
theo ®Þnh møc nhng xuÊt kho nhiÒu lÇn trong mét th¸ng cho bé phËn sö dông vËt
t theo h¹n møc, phiÕu nµy lµm c¨n cø ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm vµ kiÓm tra viÖc sö dông vËt t theo ®Þnh møc.
-Biªn b¶n kiÓm nghiÖm (mÉu sè 05-VT)x¸c ®Þnh qui c¸ch vµ sè lîng vËt t,
s¶n phÈm hµng ho¸ tríc khi nhËp kho, lµm c¨n cø ®Ó qui tr¸ch nhiÖm trong thanh
to¸n vµ b¶o qu¶n.
-ThÎ kho( mÉu sè 06-VT)theo dâi sè lîng nhËp xuÊt-tån kho tõng thø vËt t,
s¶n phÈm hµng ho¸ ë tõng kho. ThÎ kho cßn ®îc dïng lµm c¨n cø x¸c ®Þnh tån
kho dù tr÷ vËt t, s¶n phÈm hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm vËt chÊt cña thñ
kho.
9
-PhiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú (mÉu sè 07-VT) theo dâi sè lîng vËt t cßn
l¹i cuèi kú h¹ch to¸n ë ®¬n vÞ sö dông vµ lµm c¨n cø tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm,
kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc sö dông vËt t.
-Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸(mÉu sè 08-VT) x¸c ®Þnh sè lîng, chÊt lîng vµ gi¸ trÞ vËt t, s¶n phÈm hµng ho¸ cã t¹i kho t¹i thêi ®iÓm kiÓm
ke, biªn b¶n nµy lµm c¨n cø x¸c ®Þnh trong viÖc b¶o qu¶n, xö lý vËt t, s¶n phÈm
hµng ho¸ thõa-thiÕu vµ ghi sæ kÕ to¸n.
2)C¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô.
§Ó kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô tuú thuéc vµo ph¬ng ph¸p kÕ
to¸n chi tiÕt ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ sö dông c¸c thÎ kÕ to¸n chi tiÕt nh
sau:
-Sæ (thÎ) kho.
-Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô.
-Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
-Sæ sè d.
-Sæ (thÎ) kho(mÉu 06-VT) ®îc sö dông ®Ó theo dâi sè lîng nhËp xuÊt-tån
kho cña tõng thø vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô theo tõng kho, thÎ kho do phßng kÕ
to¸n lËp vµ ghi c¸c chi tiÕt: tªn , nh·n hiÖu, qui c¸ch, ®¬n vÞ tÝnh , m· sè vËt t vµ
sau ®ã giao cho thñ kho ®Ó theo dâi t×nh h×nh nhËp-xuÊt-tån hµng ngµy vÒ mÆt sè
lîng.ThÎ kho ®îc dïng ®Ó h¹ch to¸n ë kho kh«ng ph©n biÖt h¹ch to¸n chi tiÕt vËt
liÖu vµ c«ng cô dông cô theo ph¬ng ph¸p nµo.
-Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
-Sæ sè d ®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n hµng ngµy t×nh h×nh nhËp xuÊt tån vËt
liÖu vÒ c«ng cô dông cô vÒ mÆt gi¸ trÞ hoÆc c¶ mÆt sè lînh tuú thuéc vµo ph¬ng
ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt ¸p dông trong doanh nghiÖp. Ngoµi c¸c sæ trªn cßn cã thÓ
sö dông c¸c b¶ng kª nhËp-xuÊt tån kho vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô phôc vô cho
viÖc ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®îc ®¬n gi¶n nhanh chãng vµ kÞp thêi.
3)C¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt vµ c«ng cô dông cô.
3.1)Ph¬ng ph¸p thÎ song song.
Néi dung h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song gi÷a kho
vµ phßng kÕ to¸n nh sau:
+ ë kho: viÖc ghi chÐp t×nh h×nh nhËp – xuÊt – tån kho hµng ngµy do thñ
kho tiÕn hµnh trªn thÎ kho vµ chØ ghi theo sè lîng.
Khi nhËp – xuÊt c¸c chøng tõ nhËp – xuÊt vËt liÖu thñ kho ph¶i kiÓm tra
tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ råi tiÕn hµnh ghi chÐp sè thùc nhËp, sè thùc
xuÊt vµo chøng tõ vµ thÎ kho. Cuèi ngµy tÝnh ra sè tån kho ghi vµo thÎ kho. §Þnh
kú thñ kho göi ( hoÆc kÕ to¸n xuèng kho nhËn ) c¸c chøng tõ nhËp – xuÊt ®· ®îc ph©n lo¹i theo tõng thø vËt liÖu cho phßng kÕ to¸n.
+ ë phßng kÕ to¸n: kÕ to¸n sö dông sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ®Ó ghi
chÐp t×nh h×nh nhËp – xuÊt – tån kho theo chØ tiªu hiÖn vËt vµ chØ tiªu gi¸ trÞ.
VÒ c¬ b¶n sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu cã kÕt cÊu gièng nh thÎ kho nhng cã
thªm c¸c cét ®Ó ghi chÐp chØ tiªu hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ.
Cuèi kú, kÕ to¸n tiÕn hµnh ®èi chiÕu sè liÖu trªn “ThÎ kÕ to¸n chi tiÕt vËt
liÖu “ víi “ThÎ kho” t¬ng øng do thñ kho chuyÓn ®Õn, ®ång thêi tõ “Sæ kÕ to¸n
chi tiÕt vËt liÖu” kÕ to¸n lÊy sè liÖu ®Ó ghi vµo “B¶ng tæng hîp nhËp – xuÊt –
tån kho vËt liÖu” theo tõng danh ®iÓm, tõng lo¹i vËt liÖu ®Ó ®èi chiÕu víi sè liÖu
kÕ to¸n tæng hîp nhËp, xuÊt vËt liÖu.
¦u ®iÓm: ph¬ng ph¸p nµy rÊt ®¬n gi¶n trong kh©u ghi chÐp vµ dÔ ph¸p hiÖn
sai sãt, ®ång thêi cung cÊp th«ng tin nhËp – xuÊt – tån kho cña tõng danh
®iÓm vËt liÖu kÞp thêi, chÝnh x¸c.
Nhîc ®iÓm: viÖc ghi chÐp trïng l¾p (sè lîng nhËp – xuÊt – tån ®îc theo
dâi trªn c¶ kho vµ phßng kÕ to¸n). Ngoµi ra viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu chñ yÕu tiÕn
hµnh vµo cuèi kú do vËy h¹n chÕ chøc n¨ng kiÓm tra kÞp thêi cña kÕ to¸n. Do
vËy, ph¬ng ph¸p nµy chØ sö dông ®îc khi doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm vËt liÖu.
MÉu sæ vµ s¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song
10
ThÎ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu
Sè thÎ
Tªn vËt t
Sè danh ®iÓm
§¬n vÞ tÝnh
Sè tê
Kho
Chøng tõ TrÝch §¬n
SH NT yÕu gi¸
NhËp
Sè lSè
îng
tiÒn
XuÊt
Sè lSè
îng
tiÒn
Tån
Sè lSè
îng
tiÒn
Ghi
chó
B¶ng tæng hîp NhËp – xuÊt - tån kho vËt liÖu
Th¸ng … n¨m …
Sè danh
®iÓm
Tªn
vËt
liÖu
Tån ®Çu
th¸ng
SL
ST
NhËp trong
th¸ng
SL
ST
XuÊt trong
th¸ng
SL
ST
Tån cuèi
th¸ng
SL
ST
S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt theo ph¬ng ph¸p thÎ song song
PhiÕu nhËp
kho
ThÎ
hoÆc sæ
chi tiÕt
vËt t
B¶ng tæng hîp
nhËp, xuÊt, tån
kho vËt t
ThÎ kho
KÕ to¸n tæng
hîp
Ghi hµng ngµy
Quan hÖ ®èi chiÕu
PhiÕu xuÊt
kho
Ghi cuèi th¸ng
3.2. Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
Néi dung cña ph¬ng ph¸p
+ ë kho: viÖc ghi chÐp ë kho cña thñ kho còng ®îc thùc hiÖn trªn thÎ kho
gièng nh ph¬ng ph¸p thÎ song song.
+ ë phßng kÕ to¸n: kÕ to¸n chØ më “ Sæ dèi chiÕu lu©n chuyÓn” theo tõng
kho, cuèi kú trªn c¬ së ph©n lo¹i chøng tõ nhËp, xuÊt theo tõng danh ®iÓm vËt
liÖu vµ theo tõng kho, kÕ to¸n lËp “B¶ng kª nhËp vËt liÖu”, “B¶ng kª xuÊt vËt
liÖu” vµ dùa vµo b¶ng kª nµy ®Ó ghi vµo “Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn”. Khi nhËn ®îc thÎ kho, kÕ to¸n tiÕn hµnh ®èi chiÕu tæng lîng nhËp, xuÊt cña tõng thÎ kho víi
“Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn” ®ång thêi tõ ”Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn” lËp “B¶ng
tæng hîp nhËp – xuÊt - tån kho vËt liÖu” ®Ó ®èi chiÕu víi sè liÖu kÕ to¸n tæng
hîp vËt liÖu .
11
to¸n.
¦u ®iÓm: ph¬ng ph¸p nµy gi¶m nhÑ khèi lîng c«ng viÖc ghi chÐp cña kÕ
Nhîc ®iÓm: dån c«ng viÖc ghi sæ, kiÓm tra ®èi chiÕu vµo cuèi kú, nªn trong
trêng hîp sè lîng chøng tõ nhËp, xuÊt cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu kh¸ nhiÒu th×
c«ng viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ h¬n n÷a lµ ¶nh hëng ®Õn
tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c kh©u kÕ to¸n kh¸c.
Víi u, nhîc ®iÓm trªn ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn chØ ¸p dông
thÝch hîp trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã kh«ng nhiÒu nghiÖp vô nhËp, xuÊt,
kh«ng bè trÝ riªng nh©n viªn kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu do vËy kh«ng cã ®iÒu kiÖn
ghi chÐp, theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng ngµy.
12
MÉu sæ vµ s¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn nh sau:
Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
N¨m
Kho
Sè
danh
®iÓm
Tªn
vËt
liÖu
§¬n
vÞ
tÝnh
§¬n
gi¸
Sè d ®Çu
T1
SL ST
Lu©n chuyÓn T1
NhËp
XuÊt
SL ST SL ST
Sè d
cuèi T2
SL ST
S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n
chuyÓn
PhiÕu nhËp
kho
ThÎ kho
PhiÕu xuÊt
kho
B¶ng kª nhËp vËt liÖu
Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
B¶ng
tæng hîp
nhËp,
xuÊt, tån
kho vËt
liÖu
Sæ
kÕ
to¸n
tæng
hîp
vËt
liÖu
B¶ng kª xuÊt vËt liÖu
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu
3.3. Ph¬ng ph¸p sè d
+ ë kho: gièng c¸c ph¬ng ph¸p trªn. §Þnh kú, sau khi ghi thÎ kho thñ kho
ph¶i tËp hîp toµn bé chøng tõ nhËp, xuÊt kho ph¸t sinh theo tõng vËt t quy ®Þnh.
Sau ®ã, lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ vµ nép cho kÕ to¸n kÌm theo c¸c chøng tõ
nhËp, xuÊt vËt t.
Ngoµi ra thñ kho cßn ph¶i ghi sè lîng vËt t tån kho cuèi th¸ng theo tõng
danh ®iÓm vËt t vµo sæ sè d. Sæ sè d ®îc kÕ to¸n më cho tõng kho vµ dïng cho c¶
n¨m, tríc ngµy cuèi th¸ng, kÕ to¸n giao cho thñ kho ®Ó ghi vµo sæ.Ghi xong thñ
kho ph¶i göi vÒ phßng kÕ to¸n ®Ó kiÓm tra vµ tÝnh thµnh tiÒn.
+ ë phßng kÕ to¸n : ®Þnh kú, nh©n viªn kÕ to¸n ph¶i xuèng kho ®Ó híng
dÉn vµ kiÓm tra viÖc ghi chÐp thÎ kho cña thñ kho vµ thu nhËn chøng tõ. Khi
nhËn ®îc chøng tõ, kÕ to¸n kiÓm tra vµ tÝnh gi¸ theo tõng chøng tõ (gi¸ h¹ch
to¸n), tæng céng sè tiÒn vµ ghi vµo cét sè tiÒn trªn phiÕu giao nhËn chøng tõ.
§ång thêi, ghi sè tiÒn võa tÝnh ®îc cña tõng nhãm vËt t (nhËp riªng, xuÊt riªng)
vµo b¶ng luü kÕ nhËp – xuÊt - tån kho vËt t. B¶ng nµy ®îc më cho tõng kho,
mçi kho mét tê, ®îc ghi trªn c¬ së c¸c phiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp, xuÊt.
Cuèi kú tiÕn hµnh tÝnh tiÒn trªn “Sæ sè d” do thñ kho chuyÓn ®Õn vµ ®èi
chiÕu tån kho tõng danh ®iÓm vËt liÖu trªn ”Sæ sè d” víi tån kho trªn ”B¶ng luü
kÕ nhËp – xuÊt - tån”.Tõ “B¶ng luü kÕ nhËp – xuÊt - tån “ kÕ to¸n lËp b¶ng
tæng hîp nhËp, xuÊt, tån vËt liÖu ®Ó ®èi chiÕu víi sæ kÕ to¸n tæng hîp vÒ vËt
liÖu .
¦u ®iÓm: tr¸nh ®îc viÖc ghi chÐp trïng l¾p vµ dµn ®Òu c«ng viÖc ghi sæ
trong kú, nªn kh«ng bÞ dån c«ng viÖc vµo cuèi kú.
13
Nhîc ®iÓm: ViÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu vµ ph¸t hiÖn sai xãt gÆp nhiÒu khã
kh¨n.V× vËy, ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái nh©n viªn kÕ to¸n vµ thñ kho ph¶i cã tr×nh
®é chuyªn m«n cao.
Ph¬ng ph¸p sæ sè d ®îc ¸p dông thÝch hîp trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
cã khèi lîng c¸c nghiÖp vô nhËp, xuÊt kho (chøng tõ nhËp, xuÊt) nhiÒu thêng
xuyªn, nhiÒu chñng lo¹i vËt liÖu víi ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp sö dông gi¸ h¹ch
to¸n ®Ó h¹ch to¸n nhËp, xuÊt ®· x©y dùng hÖ thèng danh ®iÓm vËt liÖu.
MÉu sæ vµ s¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt theo ph¬ng ph¸p sæ sè d
PhiÕu giao nhËn chøng tõ
Tõ ngµy …. ®Õn ngµy …. th¸ng …. n¨m
Nhãm vËt
liÖu
Sèlîng chøng tõ
Sè hiÖu
Sè tiÒn
Ngµy …. th¸ng … n¨m
Ngêi giao
Ngêi nhËn
sæ sè d
N¨m
Kho
Sè
danh
®iÓm
Tªn
vËt
liÖu
§¬
n vÞ
tÝnh
§¬n
gi¸
Sè
danh
®iÓm
Tªn vËt
liÖu
SL ST
Tån kho
cuèi T1
SL ST
Tån kho cuèi
T2
SL
ST
b¶ng luü kÕ nhËp – xuÊt - tån kho vËt liÖu
Th¸ng …. n¨m
Kho
Sè danh
®iÓm
Tªn
vËt
liÖu
Tån
kho
®Çu
th¸ng
Tõ
ngµy..§
Õn
ngµy..
NhËp
Tõ
ngµy..§
Õn
ngµy..
Céng
nhËp
Tõ
ngµy..§
Õn
ngµy..
XuÊt
Tõ
ngµy..
§Õn
ngµy
PhiÕu giao nh©n
chøng tõ nhËp
PhiÕu nhËp kho
S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p
ThÎ kho
PhiÕu xuÊt kho
Sæ sè d
B¶ng luü kÕ nhËp,
xuÊt, tån kho vËt
liÖu
PhiÕu giao nhËn
14
chøng tõ xuÊt
B¶ng
tæng
hîp
nhËp,
xuÊt,
sè d
tån vËt
liÖu
Céng
xuÊt
Tån kho
cuèi
th¸ng
Sæ kÕ
to¸n
tæng
hîp vÒ
vËt
liÖu
Ghi trong th¸ng
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu
IV. H¹ch to¸n tæng hîp vËt liÖu, c«ng cô - dông cô
§Ó h¹ch to¸n vËt liÖu, c«ng cô - dông cô nãi riªng vµ c¸c lo¹i hµng tån kho
kh¸c nãi chung, kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn
(KKTX) hoÆc ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú (KK§K). ViÖc sö dông ph¬ng ph¸p
nµo lµ tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña doanh nghiÖp, vµo yªu cÇu c«ng
t¸c qu¶n lý vµ vµo tr×nh ®é c¸n bé kÕ to¸n còng nh vµo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ
to¸n hiÖn hµnh.
-Ph¬ng ph¸p KKTX: Lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã,
biÕn ®éng t¨ng, gi¶m hµng tån kho mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc trªn c¸c tµi
kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho.
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông phæ biÕn ë níc ta hiÖn nay. Ph¬ng ph¸p nµy cã
®é chÝnh x¸c cao vµ cung cÊp th«ng tin vÒ hµng tån kho mét c¸ch kÞp thêi, cËp
nhËt. Theo ph¬ng ph¸p nµy, t¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo, kÕ to¸n còng cã thÓ x¸c
®Þnh ®îc lîng nhËp, xuÊt, tån kho tõng lo¹i hµng tån kho nãi chung vµ vËt liÖu,
c«ng cô - dông cô nãi riªng. Tuy nhiªn, víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng
lo¹i vËt t, hµng ho¸ cã gi¸ trÞ thÊp thêng xuyªn xuÊt dïng, xuÊt b¸n mµ ¸p dông
ph¬ng ph¸p nµy sÏ tèn rÊt nhiÒu c«ng søc.
-Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: lµ ph¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng c¸c lo¹i vËt t, hµng ho¸, s¶n phÈm
trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån
kho ®Çu kú vµ cuèi kú cña chóng trªn c¬ së kiÓm kª cuèi kú, x¸c ®Þnh lîng tån
kho thùc tÕ vµ lîng xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c môc ®Ých kh¸c.
§é chÝnh x¸c cña ph¬ng ph¸p nµy kh«ng cao mÆc dï tiÕt kiÖm ®îc c«ng søc
ghi chÐp vµ nã chØ thÝch hîp víi c¸c ®¬n vÞ kinh doanh nh÷ng lo¹i hµng ho¸, vËt
t kh¸c nhau, gi¸ trÞ thÊp, thêng xuyªn xuÊt dïng, xuÊt b¸n.
TrÞ gi¸ vËt t, hµng ho¸ ®· xuÊt dïng trong kú ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
TrÞ gi¸ vËt t Tæng trÞ gi¸ vËt t,
hµng ho¸
xuÊt kho
=
TrÞ gi¸ vËt t,
hµng ho¸ mua vµo
trong kú
TrÞ gi¸ vËt t,
+ hµng ho¸ tån - hµng ho¸ tån
®Çu kú
cuèi kú
1. H¹ch to¸n tæng hîp vËt liÖu, c«ng cô - dông cô theo ph¬ng ph¸p KKTX
1.1. H¹ch to¸n tæng hîp vËt liÖu
* Tµi kho¶n sö dông
- TK 152 “ Nguyªn liªu, vËt liÖu”
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ghi chÐp sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m nguyªn
vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ. KÕt cÊu TK 152:
Bªn nî: + Ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp kho do mua ngoµi, tù
chÕ, thuª ngoµi gia c«ng, nhËn gãp vèn liªn doanh, ®îc cÊp hoÆc nhËp tõ c¸c
nguån kh¸c.
+ Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª.
Bªn cã: + Ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xu©t kho ®Ó s¶n xuÊt, ®Ó
b¸n, thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn hoÆc gãp vèn liªn doanh.
+ Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu ®îc gi¶m gi¸ hoÆc tr¶ l¹i ngêi
b¸n.
15
+ Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thiÕu hôt ph¸t hiÖn khi kiÓm kª.
D nî: gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu tån kho
TK 152 cã thÓ më thµnh c¸c tµi kho¶n cÊp 2 ®Ó kÕ to¸n chi tiÕt theo tõng
lo¹i, nhãm thø vËt liÖu tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp, th«ng
thêng c¸c doanh nghiÖp chi tiÕt tµi kho¶n nµy theo vai trß vµ c«ng dông cña vËt
liÖu nh:
+ TK 1521: Nguyªn vËt liÖu chÝnh
+ TK 1522: VËt liÖu phô
+ TK 1523: Nhiªn liÖu
…
- TK 151” Hµng mua ®i ®êng”
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ c¸c lo¹i vËt t, hµng ho¸ mµ doanh
nghiÖp ®· mua, ®· chÊp nhËn thanh to¸n víi ngêi b¸n nhng cha vÒ nhËp kho
doanh nghiÖp.
TK 151 cã kÕt cÊu:
Bªn nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng ho¸, vËt t ®ang ®i ®êng
Bªn cã: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng ho¸, vËt t ®ang ®i ®êng vÒ nhËp kho hoÆc
chuyÓn giao cho c¸c ®èi tîng sö dông hay kh¸ch hµng
D nî: Gi¸ trÞ hµng ®i ®êng cha vÒ nhËp kho
* Chøng tõ
C¸c chøng tõ ®îc sö dông trong h¹ch to¸n vËt liÖu, c«ng cô - dông cô ë
doanh nghiÖp thêng bao gåm: ho¸ ®¬n b¸n hµng ( nÕu tÝnh thuÕ theo ph¬ng ph¸p
trùc tiÕp ), ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng ( nÕu tÝnh thuÕ theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ), ho¸
®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho, phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi
bé, phiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc, phiªu xuÊt kho … tuú theo néi dung nghiÖp vô
cô thÓ.
H¹ch to¸n t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng vËt liÖu ®èi vãi doanh nghiÖp tÝnh
thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ
§èi víi c¸c c¬ së kinh doanh ®· cã ®ñ ®iÒu kiÖn tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ ( thùc hiÖn viÖc mua, b¸n hµng ho¸ cã ho¸ ®¬n, chøng tõ, ghi
chÐp kÕ to¸n ®Çy ®ñ ), thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc t¸ch riªng, kh«ng ghi vµo gi¸
thùc tÕ cña vËt liÖu. Nh vËy, khi mua hµng, trong tæng gi¸ thanh to¸n ph¶i tr¶ cho
ngêi b¸n, phÇn gi¸ mua cha thuÕ ®îc ghi t¨ng gi¸ vËt liÖu, cßn phÇn thuÕ GTGT
®Çu vµo ®îc ghi vµo sè ®îc khÊu trõ.
- Nguyªn vËt liÖu thu mua nhËp kho
+ Trêng hîp mua ngoµi, hµng vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ
C¨n cø vµo ho¸ ®¬n mua hµng, biªn b¶n kiÓm nhËn vµ phiÕu nhËp kho, kÕ
to¸n ghi:
Nî TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu ): Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu
Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 331, 111, 112, 141 …:Tæng gi¸ thanh to¸n
Trêng hîp doanh nghiÖp ®îc hëng gi¶m gi¸ hµng mua ( do mua nhiÒu, do
hµng kÐm phÈm chÊt, sai quy c¸ch, do giao hµng chËm … ) hay hµng doanh
nghiÖp ®· mua nay tr¶ l¹i cho chñ hµng (nÕu cã), ghi:
Nî TK 331: trõ vµo sè tiÒn hµng ph¶i tr¶
Nî TK 111, 112: sè tiÒn ®îc ngêi b¸n tr¶ l¹i
Nî TK 138 (1388): sè ®îc ngêi b¸n chÊp nhËn
Cã TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu): sè gi¶m gi¸ hµng mua ®îc hëng
hay hµng mua tr¶ l¹i theo gi¸ kh«ng cã thuÕ
Cã TK 133 (1331): thuÕ GTGT kh«ng ®îc khÊu trõ t¬ng øng
víi sè gi¶m gi¸ hay hµng mua tr¶ l¹i
Trêng hîp doanh nghiÖp ®îc hëng chiÕt khÊu khi mua hµng do thanh to¸n
tiÒn hµng tríc h¹n, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 331: trõ vµo sè tiÒn hµng ph¶i tr¶
Nî TK 111, 112: sè tiÒn ®îc ngêi b¸n tr¶ l¹i
Nî TK 138 (1388): sè tiÒn ngêi b¸n chÊp nhËn
Cã TK 711: sè chiÕt khÊu thanh to¸n ®îc hëng
16
+ Trêng hîp hµng ®ang ®i ®êng
KÕ to¸n lu ho¸ ®¬n vµo tËp hå s¬ “ Hµng mua ®ang ®i ®êng”. NÕu trong
th¸ng, hµng vÒ th× ghi sæ b×nh thêng, cßn nÕu cuèi th¸ng vÉn cha vÒ th× ghi:
Nî TK 151: trÞ gi¸ hµng mua theo ho¸ ®¬n (kh«ng cã thuÕ GTGT)
Nî TK 133 (1331): thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 331, 111, 112, 141 .. .
Sang th¸ng sau khi hµng vÒ ghi:
Nî TK 152: nÕu nhËp kho (chi tiÕt vËt liÖu)
Nî TK 621, 627: xuÊt cho s¶n xuÊt ë ph©n xëng
Cã TK 151: hµng ®i ®êng kú tríc ®· vÒ
+ Trêng hîp hµng vÒ cha cã ho¸ ®¬n
KÕ to¸n lu phiÕu nhËp kho vµo tËp hå s¬ “ Hµng cha cã ho¸ ®¬n”. NÕu
trong th¸ng cã ho¸ ®¬n vÒ th× ghi sæ b×nh thêng, cßn nÕu cuèi th¸ng ho¸ ®¬n vÉn
cha vÒ th× ghi sæ theo gi¸ t¹m tÝnh b»ng bót to¸n
Nî TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu)
Cã TK 331
Sang th¸ng sau, khi ho¸ ®¬n vÒ sÏ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh theo gi¸ thùc tÕ
b»ng bót to¸n ghi bæ sung hoÆc ghi ®á.
+ Trêng hîp doanh nghiÖp øng tríc tiÒn hµng cho ngêi b¸n
Khi øng tríc tiÒn, c¨n cø vµo chøng tõ thanh to¸n, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 331
Cã TK 111,112, 311
Khi ngêi b¸n chuyÓn hµng cho doanh nghiÖp, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n, phiÕu
nhËp kho, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 152: phÇn ®îc ghi vµo gi¸ nhËp kho
Nî TK 133 (1331): thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 331: gi¸ thanh to¸n theo ho¸ ®¬n
+ Ph¶n ¸nh chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thu mua vËt liÖu
Nî TK 152: phÇn ®îc tÝnh vµo gi¸ vËt liÖu
Nî TK 133 (1331): thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 111, 112, 331 .. .
+ NÕu khi nhËp kho ph¸t hiÖn vËt liÖu thiÕu so víi ho¸ ®¬n, th× tuú theo
nguyªn nh©n, kÕ to¸n ghi:
Khi nhËp
Nî TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu): trÞ gi¸ sè thùc nhËp kho theo gi¸
kh«ng thuÕ GTGT ®Çu vµo
Nî TK 138 (1381): trÞ gi¸ sè thiÕu (kh«ng cã thuÕ GTGT)
Nî TK 133 (1331): thuÕ GTGT theo ho¸ ®¬n
Cã TK 331: trÞ gi¸ thanh to¸n theo ho¸ ®¬n
Khi xö lý
NÕu ngêi b¸n giao tiÕp sè hµng cßn thiÕu
Nî TK 152: ngêi b¸n giao tiÕp sè thiÕu
Cã TK 138 (1381): xö lý sè thiÕu
NÕu ngêi b¸n kh«ng cßn hµng
Nî TK 331: ghi gi¶m sè tiÒn ph¶i tr¶ ngêi b¸n
Cã TK 138 (1381): xö lý sè thiÕu
Cã TK 133 (1331): thuÕ GTGT ( cña sè hµng thiÕu)
NÕu c¸ nh©n lµm mÊt ph¶i båi thêng
Nî TK 1388, 334: c¸ nh©n ph¶i båi thêng
Cã TK 133 (1331): thuÕ GTGT cña sè hµng thiÕu
Cã TK 138 (1381): xö lý sè thiÕu
NÕu thiÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®îc nguyªn nh©n
Nî TK 821: sè thiÕu kh«ng râ nguyªn nh©n
Cã TK 138 (1381): xö lý sè thiÕu
+ NÕu khi nhËp kho ph¸t hiÖn thÊy vËt liÖu thõa so víi ho¸ ®¬n th× kÕ to¸n
cã thÓ ghi nh sau:
17
NÕu nhËp toµn bé
Nî TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu): trÞ gi¸ toµn bé sè hµng ( gi¸ kh«ng cã
thuÕ GTGT)
Nî TK 133 (1331): thuÕ GTGT tÝnh theo sè ho¸ ®¬n
Cã TK 331: trÞ gi¸ thanh to¸n theo ho¸ ®¬n
Cã TK 338 (3381): trÞ gi¸ sè hµng thõa cha cã thuÕ GTGT
C¨n cø vµo quyÕt ®Þnh xö lý, ghi:
NÕu tr¶ l¹i cho ngêi b¸n
Nî TK 338 (3381): trÞ gi¸ hµng thõa ®· xö lý
Cã TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu): tr¶ l¹i sè thõa
NÕu ®ång ý mua tiÕp sè thõa
Nî TK 338 (3381): trÞ gi¸ hµng thõa (gi¸ cha cã thuÕ GTGT)
Nî TK 133 (1331): thuÕ GTGT cña sè hµng thõa
Cã TK 331: tæng gi¸ thanh to¸n sè hµng thõa
NÕu thõa kh«ng râ ngyªn nh©n ghi t¨ng thu nhËp
Nî TK 338 (3381): trÞ gi¸ hµng thõa (gi¸ cha cã thuÕ GTGT)
Cã TK 721: sè thõa kh«ng râ nguyªn nh©n
NÕu nhËp theo sè ho¸ ®¬n: ghi nhËn sè nhËp cßn sè thõa coi nh gi÷ hé ngêi
b¸n vµ ghi:
Nî TK 002
Khi xö lý sè thõa ghi: Cã TK 002
+ Trêng hîp hµng ho¸ kÐm phÈm chÊt, sai quy c¸ch, kh«ng ®¶m b¶o nh hîp
®ång
Sè hµng nµy cã thÓ ®îc gi¶m gi¸ hoÆc tr¶ l¹i cho ngêi b¸n. Khi xuÊt kho
giao cho chñ hµng ®îc gi¶m gi¸, ghi:
Nî TK 331, 111, 112
Cã TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu)
Cã TK 133 (1331): thuÕ GTGT cña sè giao tr¶ hoÆc gi¶m gi¸
- NhËp kho vËt liÖu tù chÕ hoÆc thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn
Nî TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu): gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ
Cã TK 154: vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng hay tù s¶n xuÊt nhËp
kho
- NhËp kho vËt liÖu tõ c¸c nguån kh¸c
Ngoµi nguån vËt liÖu mua ngoµi vµ tù chÕ nhËp kho, vËt liÖu cña doanh
nghiÖp cßn t¨ng do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nh: nhËn liªn doanh, ®¸nh gi¸ t¨ng,
thõa .. . Mäi trêng hîp ph¸t sinh lµm t¨ng gi¸ vËt liÖu ®Òu ®îc ghi Nî TK 152
theo gi¸ thùc tÕ, ®èi øng víi c¸c tµi kho¶n thÝch øng. Ch¼ng h¹n:
Nî TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu): gi¸ thùc tÕ vËt liÖu t¨ng thªm
Cã TK 411: nhËn cÊp ph¸t, viÖn trî, tÆng thëng, nhËn gãp vèn
liªn doanh
Cã TK 412: ®¸nh gi¸ t¨ng vËt liÖu
Cã TK 336: vay lÉn nhau trong c¸c ®¬n vÞ néi bé
Cã TK 642: thõa trong ®Þnh møc t¹i kho
Cã TK 3381: thõa ngoµi ®Þnh møc chê xö lý
Cã TK 621, 627, 641, 642, 154, 721: dïng kh«ng hÕt hoÆc
thu håi phÕ liÖu nhËp kho
Cã TK 222, 128: nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh
Cã TK 241: nhËp kho thiÕt bÞ XDCB hoÆc thu håi phÕ liÖu tõ
XDCB, tõ söa ch÷a lín TSC§
H¹ch to¸n biÕn ®éng t¨ng vËt liÖu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ
GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp
§èi víi c¸c ®¬n vÞ tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (®¬n vÞ cha
thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ sæ s¸ch kÕ to¸n, vÒ chøng tõ hoÆc víi c¸c
18
doanh nghiÖp kinh doanh vµng b¹c) do phÇn thuÕ GTGT ®îc tÝnh vµo gi¸ thùc tÕ
vËt liÖu nªn khi mua ngoµi kÕ to¸n ghi vµo TK 152 theo tæng gi¸ thanh to¸n
Nî TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu): gi¸ thùc tÕ vËt liÖu mua ngoµi
Cã TK 331, 111, 112, 311…
Sè gi¶m gi¸ hµng mua, hµng mua tr¶ l¹i
Nî TK 331, 111, 112, 1388…
Cã TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu)
Sè chiÕt khÊu thanh to¸n ®îc hëng khi mua hµng ®îc ghi t¨ng thu nhËp ho¹t
®éng tµi chÝnh
Nî TK 331, 111, 112, 1388…
Cã TK 711
H¹ch to¸n t×nh h×nh biÕn ®éng gi¶m vËt liÖu
Víi nh÷ng doanh nghiÖp sö dông ph¬ng ph¸p KKTX th× khi xuÊt kho vËt
liÖu ph¶i lËp “ PhiÕu xuÊt kho” hoÆc “ PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc” thñ kho vµ
ngêi nhËn vËt liÖu ph¶i lµm thñ tôc kiÓm nhËn lîng vËt liÖu xuÊt kho theo phiÕu
xuÊt.
+XuÊt vËt liÖu cho s¶n xuÊt kinh doanh
Nî TK 621 (chi tiÕt ®èi tîng): xuÊt trùc tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm hay
thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô
Nî TK 627 (6272-chi tiÕt ph©n xëng): xuÊt dïng cho ph©n xëng, bé
phËn s¶n xuÊt
Nî TK 641 (6412): xuÊt phôc vô cho b¸n hµng
Nî TK 642 (6422): xuÊt cho nhu cÇu qu¶n lý doanh nghiÖp
Nî TK 241: xuÊt cho XDCB hoÆc söa ch÷a TSC§
Cã TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu): gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt dïng
+ XuÊt gãp vèn liªn doanh
C¨n cø vµo gi¸ gèc ( gi¸ thùc tÕ) cña vËt liÖu xuÊt gãp vèn vµ gi¸ trÞ vèn ®îc liªn doanh chÊp nhËn, phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ tri vèn gãp sÏ
®îc ph¶n ¸nh vµo t¸i kho¶n 412 “ Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n “
Nî TK 222: gi¸ trÞ vèn gãp liªn doanh dµi h¹n
Nî TK 128: gi¸ trÞ vèn gãp liªn doanh ng¾n h¹n
Nî ( Cã )TK 412: phÇn chªnh lÖch
Cã TK 152 ( chi tiÕt vËt liÖu ): gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt gãp
vèn liªn doanh
+ XuÊt thuª ngoµi gia c«ng, chÕ biÕn
Nî TK 154: gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt chÕ biÕn
Cã TK 152: gi¸ thùc tÕ ( chi tiÕt vËt liÖu )
+ Gi¶m do vay t¹m thêi
Nî TK 138 (1388): cho c¸ nh©n, t©p thÓ vay t¹m thêi
Nî TK 136 (1368): cho vay néi bé t¹m thêi
Cã TK 152 ( chi tiÕt vËt liÖu ): gi¸ thùc tÕ vËt liÖu cho vay
+ Gi¶m do c¸c nguyªn nh©n kh¸c ( nhîng b¸n, tr¶ l¬ng, tr¶ thëng, biÕu
tÆng, ph¸t hiÖn thiÕu .. .)
C¨n cø vµo môc ®Ých sö dông, kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ vèn (gi¸ thùc tÕ) cña
vËt liÖu xuÊt dïng cho c¸c môc ®Ých:
Nî TK 632: nhîng b¸n xuÊt tr¶ l¬ng, tr¶ thëng,biÕu tÆng
Nî TK 642: thiÕu trong ®Þnh møc t¹i kho
19
Nî TK 138(1381): thiÕu kh«ng râ nguyªn nh©n chê xö lý
Nî TK 138 (1388), 334: thiÕu c¸ nh©n ph¶i båi thêng
Nî TK 412: phÇn chªnh lÖch gi¶m gi¸ do ®¸nh gi¸ l¹i
Cã TK 152: gi¸ thùc tÕ vËt liÖu thiÕu
20
- Xem thêm -
.DOC 
76 
44 
84 
