LỜI MỞ ĐẦU
KÕ to¸n ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cïng víi nÒn v¨n minh nh©n lo¹i, ®©y ®îc coi lµ mét trong nh÷ng ph¸t minh to lín nhÊt cña x· héi loµi ngêi. Ngµy nay
c«ng t¸c kÕ to¸n ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng trong qu¶n lý kinh tÕ. Nã ®·
trë thµnh mét c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®Ó n©ng cao chÊt lîng qu¶n lý kinh tÕ vµ
hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp .
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, khi hiÖu qu¶ kinh doanh ®îc xem lµ vÊn ®Ò tån
t¹i hay kh«ng tån t¹i cña doanh nghiÖp th× cã rÊt nhiÒu biÖn ph¸p ®îc ®Æt ra nh»m
n©ng cao h¬n n÷a lîi nhuËn ®¹t ®îc. Mét biÖn ph¸p hiÖu qu¶ ®ang ®îc c¸c doanh
nghiÖp ¸p dông réng r·i ®ã lµ phÊn ®Êu kh«ng ngõng ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt
(CPSX), h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm .
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chi phÝ chiÕm mét tû träng lín vµ cã tÝnh
quyÕt ®Þnh ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ vµ gi¸ thµnh ®îc coi lµ hai chØ tiªu c¬
b¶n, cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt víi nhau trong hÖ thèng chØ tiªu kinh tÕ chÝnh cña
mét doanh nghiÖp nh»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp trong tõng
chu kú kinh doanh. TiÕt kiÖm CPSX vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa to lín
®èi víi viÖc t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp còng nh t¨ng sù ®ãng gãp cho nÒn
kinh tÕ cña doanh nghiÖp. §Ó tiÕt kiÖm CPSX, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× doanh
nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Tuy ®· cã ®îc quan t©m thÝch ®¸ng nhng vÊn ®Ò nay vÉn cßn tån t¹i nhiÒu bÊt cËp
c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn. Th«ng tin vÒ kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm cha ®îc thu thËp, xö lý vµ cung cÊp mét c¸ch kÞp thêi, cã hiÖu qu¶ cho c¸c
®èi tîng sö dông th«ng tin, nhÊt lµ ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ .
Trong xu híng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng
nghiªn cøu mang tÝnh lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó phôc vô cho viÖc ®Ò ra quyÕt ®Þnh kinh tÕ nh»m bæ xung vµ
hoµn thiÖn c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn, tõ ®ã gióp cho c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp
CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ tin cËy ,
cã hiÖu qu¶ cho c¸c ®èi tîng sö dông th«ng tin .
Tõ nhËn thøc vÒ vai trß vµ tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ
c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng, qua t×m hiÓu
thùc tÕ t¹i c«ng ty Sîi Trµ Lý Th¸i B×nh trùc thuéc tæng c«ng ty DÖt May ViÖt
Nam , Em ®· ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi: “ Tæ chøc c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë Doanh nghiÖp “.
Néi dung cña LuËn v¨n tèt nghiÖp gåm 3 ch¬ng :
Ch¬ng 1 : Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm .
------ Pages 1 ------
Ch¬ng 2 : Thùc tr¹ng tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty Sîi Trµ lý Th¸i b×nh .
Ch¬ng 3 : Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm .
§îc sù híng dÉn tËn t×nh cña c¸c ThÇy c« cïng víi sù nç lùc phÊn ®Êu cña
b¶n th©n, LuËn v¨n cña em ®· hoµn thµnh ®óng thêi gian quy ®Þnh .
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c ThÇy c« gi¸o trong khoa kÕ to¸n vµ
Phßng kÕ to¸n tµi Vô c«ng ty sîi trµ lý , ®· gióp ®ì vµ ®ãng gãp nhiÒu ý
kiÕn quý b¸u ®Ó em hoµn tÊt b¶n luËn v¨n nµy .
Tuy nhiªn do thêi gian vµ kiÕn thøc cã h¹n nªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn
ch¾c ch¾n luËn v¨n kh«ng tr¸nh ®îc thiÕu sãt, em xin tiÕp thu ý kiÕn chØ b¶o cña
c¸c ThÇy c« vµ c¸c nhµ chuyªn m«n.
Ch ¬ng 1 :
Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm .
1 “ Sù cÇn thiÕt tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt .
1.1 - ¶nh hëng cña c¬ chÕ thÞ trêng ®Õn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng , doanh nghiÖp lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt hµng ho¸
®éc lËp , tù chñ trong ho¹t ®éng kinh tÕ . C¸c doanh nghiÖp nhµ níc còng kh«ng
cßn ®îc b¶o hé cña Nhµ níc nh tríc mµ nhµ níc thùc hiÖn giao quyÒn sö dông
vèn , tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn c¸c doanh nghiÖp nh»m t¹o sù ®éc lËp
t¬ng ®èi trong tæ chøc sö dông vèn vµ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp còng
nh ®Ó ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ . C«ng t¸c
kinh doanh ®îc nhµ níc quy ®Þnh th«ng qua hÖ thèng ph¸p lÖnh mang tÝnh chÊt híng dÉn chung, néi dung cô thÓ doanh nghiÖp cã thÓ tù ¸p dông cho phï hîp vµ cã
hiÖu qu¶ dùa trªn ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña doanh nghiÖp.
------ Pages 2 ------
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong níc còng nh ngoµi
níc cã sù c¹nh tranh gay g¾t buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh h¹ch to¸n kinh
doanh vµ t×m mäi c¸ch ®Ó thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn nhÊt. V× vËy vÊn ®Ò tiÕt kiÖm
chi phÝ ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n lµ vÊn ®Ò ®îc quan t©m hµng ®Çu ®Ó duy tr×
sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· trë thµnh phÇn hµnh kÕ to¸n quan träng nhÊt ®èi víi doanh
nghiÖp. Th«ng qua kh©u kÕ to¸n nµy doanh nghiÖp sÏ x¸c ®Þnh ®îc chi phÝ ®· chi
ra trong qu¸ tr×nh SXKD, so s¸nh víi thu nhËp ®Ó thÊy ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh
cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Tõ ®ã doanh nghiÖp cã thÓ ®a ra
quyÕt ®Þnh hîp lý cho ho¹t ®éng SXKD trong kú kÕ tiÕp .
1.2 “ Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
Khi nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× c¸c doanh nghiÖp cµng ph¶i qu¶n lý chÆt
chÏ vÒ mäi mÆt nh»m tèi ®a ho¸ lîi nhuËn . Muèn thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy danh
nghiÖp ph¶i chó träng tíi ¸p dông thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi
vµo s¶n xuÊt , qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶, bè trÝ c¸c kh©u s¶n xuÊt
hîp lý ... bªn c¹nh ®ã , doanh nghiÖp còng ph¶i t¨ng cêng qu¶n lý kinh tÕ mµ träng
t©m lµ qu¶n lý CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm víi c«ng cô qu¶n lý quan träng kh«ng
thÓ thiÕu lµ kÕ to¸n.
Víi chøc n¨ng lµ ghi chÐp, tÝnh to¸n ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc mét c¸ch thêng
xuyªn, liªn tôc sù biÕn ®éng cña vËt t , lao ®éng tiÒn vèn , kÕ to¸n ®· sö dông c¶
thíc ®o hiÖn vËt vµ thíc ®o gi¸ trÞ ®Ó qu¶n lý chi phÝ , v× thÕ míi cã thÓ cung cÊp
kÞp thêi c¸c tµi liÖu cÇn thiÕt vÒ c¸c chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tõ ®ã ®¸p
øng kÞp thêi nhu cÇu qu¶n lý CPSX ®èi víi tõng lo¹i ho¹t ®éng, s¶n phÈm, lao vô,
dÞch vô...
Qua c«ng t¸c kÕ to¸n , c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp sÏ biÕt ®îc t×nh h×nh
sö dông c¸c yÕu tè chi phÝ lµ tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ khi so s¸nh chi phÝ thùc tÕ vµ
chi phÝ ®Þnh møc ®Ó ®Ò ra c¸c bÖn ph¸p kÞp thêi, phï hîp nh»m tiÕt kiÖm CPSX,
h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong c¬ chÕ thÞ trêng nÕu tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ, h¹ gi¸
thµnh trong khi chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng ®æi th× sÏ cµng t¹o ®îc chç ®øng cho
doanh nghiÖp trªn th¬ng trêng. Nh vËy kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm lµ phÇn hµnh kÕ to¸n kh«ng thÓ thiÕu khi thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ.
2 “ Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong Doanh nghiÖp
s¶n xuÊt .
2.1 “ Kh¸i niÖm b¶n chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt
- Kh¸i niÖm : Chi phÝ s¶n xuÊt (cßn gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n
phÈm) cña doanh nghiÖp lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng , lao ®éng vËt ho¸ vµ
------ Pages 3 ------
c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ,
chÕ t¹o s¶n phÈm trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn .
- Néi dung cña CPSX : CPSX kh«ng nh÷ng bao gåm yÕu tè lao ®éng sèng
cÇn thiÕt liªn quan ®Õn sö dông lao ®éng (Tתn l¬ng, tiÒn c«ng) lao ®éng vËt ho¸
( khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu...) mµ cßn bao gåm mét sè
kho¶n mµ thùc chÊt lµ mét phÇn gi¸ trÞ míi s¸ng t¹o ra ( BHXH, BHYT, KPC§...).
- Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n cã tÝnh c¸ biÖt, nã ph¶i bao gåm tÊt c¶ c¸c chi phÝ
mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra ®Ó tån t¹i vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt. §é
lín cña chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ®¹i lîng x¸c ®Þnh vµ phô thuéc vµo 2 yÕu tè chñ
yÕu: Khèi lîng lao ®éng hao phÝ vµ ®¬n gi¸ tÝnh chi ®¬n vÞ khèi lîng (thêi gian)
lao ®éng, khèi lîng t liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao vµo s¶n xuÊt vµ ®¬n gi¸ mét ®¬n vÞ
t liÖu s¶n xuÊt .
- Chi phÝ s¶n xuÊt võa liªn quan ®Õn s¶n phÈm hoµn thµnh vµ s¶n phÈm cha
hoµn thµnh. Ngoµi ra ®Ó hiÓu râ néi dung cña CPSX ta cÇn ph©n biÖt chi phÝ s¶n
xuÊt víi chi tiªu :
Chi tiªu lµ viÖc chuÈn bÞ yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cßn CPSX lµ viÖc sö
dông c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®îc biÓu hiÖn
b»ng tiÒn . CPSX ph¸t sinh trªn c¬ së chi tiªu, nã kh¸c chi tiªu c¶ vÒ thêi gian vµ
sè lîng . Cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kú nµy nhng cha ®îc tÝnh vµo CPSX nh chi mua
vËt t nhËp kho nhng cha ®em vµo sö dông, ngîc l¹i cã nh÷ng kho¶n thùc tÕ cha chi
nhng l¹i ®îc tÝnh vµo chi phÝ nh chi phÝ trÝch tríc. HiÓu ®îc sù kh¸c biÖt nµy sÏ
gióp chóng ta cã thÓ tÝnh ®óng , tÝnh ®ñ CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm .
2.2 “ Ph©n lo¹i CPSX
2.2.1 - Ph©n lo¹i CPSX theo néi dung kinh tÕ
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy , c¨n cø vµo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña CPSX
®Ó chia thµnh c¸c yÕu tè cña chi phÝ kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh tõ lÜnh
vùc , ho¹t ®éng s¶n xuÊt nµo , ë ®©u, môc ®Ých vµ t¸c dông cña chi phÝ ®ã .Toµn bé
CPSX trong kú ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ c¸c ®èi tîng lao ®éng
nh nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu , phô tïng thay thÕ...
- Chi phÝ nh©n c«ng : Bao gåm toµn bé sè tiÒn l¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n
trÝch theo tiÒn l¬ng theo quy ®Þnh cña toµn bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp.
- Chi phÝ khÊu hao TSC§: Lµ sè trÝch khÊu hao trong kú cña TSC§ trong
doanh nghiÖp.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : Gåm c¸c kho¶n chi tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô
mua ngoµi , thuª ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ( tiÒn ®iÖn, níc,
®iÖn tho¹i...).
------ Pages 4 ------
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn : Lµ toµn bé chi phÝ b»ng tiÒn chi cho ho¹t ®éng
cña doanh nghiÖp ngoµi c¸c lo¹i chi phÝ ®· kÓ trªn.
- T¸c dông cña c¸ch ph©n lo¹i nµy lµ :
+, Cho biÕt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt doanh nghiÖp chi ra nh÷ng chi phÝ g×
®Ó x¸c ®Þnh tû träng tõng yÕu tè chi phÝ trong tæng CPSX ®Ó x¸c ®Þnh kÕt cÊu
CPSX.
+, Lµ c¬ së ®Ó dù trï chi phÝ vµ lËp kÕ ho¹ch cung cÊp vËt t , kÕ ho¹ch huy
®éng lao ®éng, tiÒn vèn cho kú s¶n xuÊt tiÕp theo . Th«ng qua c¸ch ph©n lo¹i nµy
®Ó thùc hiÖn tËp hîp CPSX - KD theo yÕu tè phôc vô cho viÖc lËp thuyÕt minh b¸o
c¸o tµi chÝnh phÇn CPSX - KD theo yÕu tè .
+, Thùc hiÖn kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ . Ngoµi ra viÖc
ph©n lo¹i CPSX theo ph¬ng thøc nµy cã t¸c dông lín ®èi víi qu¶n trÞ kinh doanh,
ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý
2.2.2 - Ph©n lo¹i CPSX theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ :
Theo tiªu thøc nµy CPSX ®îc chia thµnh c¸c kho¶n môc:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp : Bao gåm chi phÝ vÒ c¸c lo¹i NVL chÝnh ,
NVL phô, nhiªn liÖu ... sö dông trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt , chÕ t¹o s¶n phÈm . Kh«ng
tÝnh vµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ NVL dïng vµo môc ®Ých phôc vô nhu cÇu
s¶n xuÊt chung vµ c¸c lÜnh vùc ngoµi s¶n xuÊt.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Bao gåm toµn bé sè tiÒn l¬ng, phô cÊp vµ c¸c
kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc
hiÖn c¸c lao vô , dÞch vô nhÊt ®Þnh. Kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy kho¶n tiÒn l¬ng phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn ph©n xëng , nh©n viªn b¸n
hµng vµ qu¶n lý doanh nghiÖp.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung : Lµ chi phÝ dïng vµo viÖc qu¶n lý vµ phôc vô s¶n
xuÊt chung t¹i bé phËn s¶n xuÊt (ph©n xëng , ®éi ...) bao gåm :
+, Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng (nh©n viªn qu¶n lý , nh©n viªnthèng kª,
nh©n viªn tiÕp liÖu...)
+, Chi phÝ vËt liÖu gåm c¸c lo¹i vËt liÖu sö dông cho nhu cÇu SXC cña ph©n
xëng .
+, Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: Chi phÝ vÒ c¸c lo¹i c«ng cô , dông cô cho nhu
cÇu SXC ph©n xëng s¶n xuÊt .
+, Chi phÝ khÊu hao TSC§: lµ sè khÊu hao TSC§ sö dông ë ph©n xëng .
+, Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : sö dông cho nhu cÇu SXC cña ph©n xëng s¶n
xuÊt nh chi phÝ vÒ ®iÖn , níc ...
+, Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn .
------ Pages 5 ------
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông kinh tÕ cã t¸c dông
phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc , lµ c¬ së cho kÕ to¸n thùc hiÖn
viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng kho¶n môc chi phÝ nh»m cung cÊp sè liÖu
cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt thµnh phÈm hoµn thµnh theo tõng kho¶n môc.
C¸ch ph©n lo¹i nµy lµ c¬ cë ®Ó viÖc kiÓm tra , ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh
møc chi phÝ s¶n xuÊt , lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch
gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh vµ x¸c ®Þnh ®Þnh møc chi phÝ cho kú sau.
2.2.3 – Ph©n lo¹i chi phÝ theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ cho c¸c ®èi t îng :
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy CPSX ®îc chia thµnh:
- Chi phÝ trùc tiÕp : Lµ nh÷ng chi phÝ chØ quan hÖ trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt
mét lo¹i s¶n phÈm , mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh vµ hoµn toµn cã thÓ h¹ch to¸n , quy
n¹p trùc tiÕp cho s¶n phÈm cña c«ng viÖc ®ã .
- Chi phÝ gi¸n tiÕp : lµ c¸c lo¹i chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm,
c«ng viÖc , nhiÒu ®èi tîng kh¸c nhau nªn ph¶i tËp hîp , quy n¹p cho tõng ®èi tîng
b»ng ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp .
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa víi viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp
vµ ph©n bæ CPSX cho c¸c ®èi tîng mét c¸ch ®óng ®¾n , hîp lý .
2.2.4 – Ph©n lo¹i CPSX theo mèi quan hÖ víi khèi l îng s¶n phÈm , c«ng
viÖc, lao vô s¶n xuÊt trong kú .
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy CPSX ®îc chia thµnh:
- Chi phÝ kh¶ biÕn : Lµ c¸c chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè tû lÖ víi sù thay ®æi
cña møc ®é ho¹t ®éng ( Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ) trong kú. Gåm :
CPNVLTT, CPNCTT.
- Chi phÝ bÊt biÕn ( chi phÝ cè ®Þnh ) : Lµ c¸c chi phÝ mµ tæng sè thay ®æi khi
cã sù thay ®æi vÒ khèi lîng ho¹t ®éng thùc hiÖn . Thuéc lo¹i chi phÝ nµy cã chi phÝ
khÊu hao TSC§ theo ph¬ng ph¸p khÊu hao theo ®êng th¼ng .
ViÖc ph©n biÖt chi phÝ kh¶ biÕn vµ chi phÝ bÊt biÕn cã ý nghÜa quan träng
trong viÖc thiÕt kÕ , x©y dùng c¸c m« h×nh chi phÝ trong mèi quan hÖ víi chi phÝ,
khèi lîng, lîi nhuËn , x¸c ®Þnh ®iÓm hoµ vèn vµ c¸c quyÕt ®Þnh quan träng kh¸c
trong quan hÖ SX - KD. Ngoµi ra nã cßn gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ x¸c ®Þnh ®óng ®¾n
ph¬ng híng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña chi phÝ .
3 - Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt :
3.1 “ Kh¸i niÖm b¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm .
- Kh¸i niÖm : Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ CPSX tÝnh cho mét khèi lîng hoÆc
mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ( c«ng viÖc ) do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh.
------ Pages 6 ------
- B¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm : Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï
cña s¶n xuÊt hµng ho¸ , ph¶n ¸nh lîng gi¸ trÞ cña nh÷ng hao phÝ lao ®éng sèng vµ
lao ®éng vËt ho¸ ®· thùc sù chi ra cho s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm . Trong gi¸
thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , tiªu thô ph¶i ®îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp mµ
kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña doanh nghÖp.
3.2 “ Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm .
3.2.1 – Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh
gi¸ thµnh
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia lµm 3 lo¹i :
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch : lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh trªn c¬ së CPSX kÕ ho¹ch vµ
s¶n lîng kÕ ho¹ch.
ViÖc tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc
hiÖn vµ ®îc tiÕn hµnh tríc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , chÕ t¹o s¶n phÈm . gi¸
thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n
tÝch , ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc : ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh
vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm .
ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc thùc hiÖn tríc khi s¶n xuÊt s¶n phÈm. gi¸
thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ thíc ®o chÝnh
x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông lao ®éng, tµi s¶n , vËt t ... cña Doanh nghiÖp.
Trong s¶n xuÊt gióp ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ
doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ : ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu CPSX thùc tÕ ®· ph¸t sÞnh vµ
tËp hîp ®îc trong kú vµ s¶n lîng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt ra trong kú.
ViÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc tÕ ®îc thùc hiÖn sau khi kÕt thóc qu¸
tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®îc tÝnh to¸n cho c¶ chØ tiªu tæng gi¸ thµnh vµ gi¸
thµnh ®¬n vÞ . Gi¸ tµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn
®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ , kü
thuËt, tæ chøc c«ng nghÖ... ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Lµ c¬ së ®Ó
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ SX - KD cña doanh nghiÖp vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp víi nhµ
níc .
3.2.2 – Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¹m vi c¸c chi phÝ cÊu thµnh
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia lµm 2 loaÞ:
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm : Bao gåm c¸c CPSX , chÕ t¹o san phÈm nh
CPNVLTT , CPNCTT ,CPSXC tÝnh cho s¶n phÈm , c«ng viÖc hoµn thµnh .
------ Pages 7 ------
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n thµnh phÈm nhËp
kho vµ gi¸ vèn hµng b¸n ( b¸n th¼ng kh«ng qua nhËp kho) . Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng ho¸ vµ møc l·i gép trong kú cña doanh nghiÖp.Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô : Gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt, chi phÝ b¸n
hµng , chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm tiªu thô . Nã lµ c¨n cø ®Ó
tÝnh to¸n x¸c ®Þnh møc lîi nhuËn tríc thuÕ cña doanh nghiÖp.
3.3 “ Vai trß ,nhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm .
3.3.1 – Vai trß cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm .
Trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp , CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ quan träng lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n trÞ quan t©m v× chóng g¾n
liÒn víi kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp . KÕ to¸n cã nhiÖm vô theo dâi ,
kiÓm tra vµ h¹ch to¸n ®Çy ®ñ toµn bé CPSX ph¸t sinh ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm vµ cung cÊp sè liÖu cho c¸c bé phËn kh¸c cã liªn quan trong
doanh nghiÖp .
Ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, trung thùc , hîp lý CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý
nghÜa rÊt lín trong c«ng t¸c qu¶n lý CPSX , kiÓm tra tÝnh hîp lý , hîp ph¸p cña chi
phÝ ph¸t sinh, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ
sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt . ViÖc qu¶n lý tèt CPSX gióp cho c«ng t¸c
tÝnh gi¸ thµnh ®îc chÝnh x¸c tõ ®ã ®a ra gi¸ b¸n cña s¶n phÈm phï hîp víi thÞ trêng vµ ®¸p øng nhu cÇu vña ngêi tiªu dïng . ViÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c gi¸ thµnh
dùa trªn kÕt qu¶ tËp hîp CPSX cã ý nghÜa quan träng vµ lµ yªu cÇu kh«ng thÓ
thiÕu ®èi víi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng . Th«ng qua nh÷ng th«ng tin
vÒ CPSX do bé phËn kÕ to¸n cung cÊp , nh÷ng ngêi qu¶n lý biÕt ®îc CPSX thùc tÕ
cña tõng lo¹i ho¹t ®éng , s¶n phÈm còng nh kÕt qu¶ cña toµn bé ho¹t ®éng SXKD
cña doanh nghiÖp ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ , t×nh h×nh
sö dông tµi s¶n vËt t ... ®Ó cã c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp.
3.3.2 – NhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm .
§Ó tæ chøc tèt kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh
nghiÖp , kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau :
- X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm phï
hîp víi ®Æc thï cña doanh nghiÖp vµ yªu cÇu qu¶n lý.
- Tæ chøc vµ vËn dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho mµ doanh nghiÖp ®·
lùa chän .
------ Pages 8 ------
- Tæ chøc tËp hîp , kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ CPSX ®· x¸c ®Þnh , theo c¸c
yÕu tè chi phÝ vµ kho¶n môc gi¸ thµnh.
- LËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ( trªn thuyÕt minh b¸o c¸o tµi
chÝnh ). §Þnh kú tæ chøc ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë
doanh nghiÖp.
- Tæ chøc kiÓm kª ®¸nh gi¸ khèi lîng s¶n phÈm dë dang mét c¸ch khoa häc
hîp lý, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh vµ h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh s¶n xuÊt
trong kú mét c¸ch ®Çy ®ñ chÝnh x¸c .
4 “ Tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n
xuÊt
4.1 - §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¨n cø x¸c ®Þnh ®èi t îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt :
- §èi tîng:
+ Kh¸i niÖm : §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp CPSX lµ ph¹m vi ( giíi h¹n ) ®Ó tËp
hîp c¸c chi phÝ ph¸t sinh. Ph¹m vi ( Giíi h¹n ) ®ã cã thÓ lµ tõng ph©n xëng , tõng
®éi s¶n xuÊt , tõng s¶n phÈm , tõng lo¹i s¶n phÈm , tõng bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm
hoÆc toµn doang nghiÖp.
- C¨n cø x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp CPSX :
+ §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt : S¶n xuÊt ®¬n chiÕc hay s¶n xuÊt hµng lo¹t ,
khèi lîng lín . NÕu s¶n xuÊt ®¬n chiÕc ( cã thiÕt kÕ dù to¸n riªng ) th× ®èi tîng tËp
hîp CPSX lµ tõng s¶n phÈm . NÕu s¶n xuÊt hµng lo¹t , khèi lîng lín th× ®èi tîng
tËp hîp CPSX lµ tõng lo¹i s¶n phÈm .
+ §Æc ®iÓm c«ng dông cña chi phÝ : nÕu lµ chi phÝ trùc tiÕp th× ®èi tîng tËp
hîp CPSX lµ tõng s¶n phÈm . NÕu lµ chi phÝ chung th× ®èi tîng tËp hîp CPSX lµ
tõng ph©n xëng .
+ §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm : NÕu quy tr×nh c«ng
nghÖ gi¶n ®¬n ®èi tîng tËp hîp CPSX sÏ lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ nh s¶n
xuÊt ®iÖn , níc . NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p mµ kiÓu liªn tôc th× ®èi tîng
tËp hîp CPSX lµ tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ , cßn kiÓu song song th× ®èi tîng tËp
hîp CPSX lµ tõng chi tiÕt bé phËn s¶n phÈm vµ s¶n phÈm hoµn thµnh cuèi cïng.
+ Yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh .
+ Tr×nh ®é vµ yªu cÇu cña c¸n bé qu¶n lý .
+ §Æc thï tõng doanh nghiÖp.
4.2 “ Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt .
Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hoÆc mét hÖ
thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp CPSX. Tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng quy
------ Pages 9 ------
n¹p chi phÝ vµo c¸c ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp CPSX kÕ to¸n sÏ ¸p dông ph¬ng ph¸p
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho phï hîp .
4.2.1 – Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp
- Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp : lµ ph¬ng ph¸p cã thÓ c¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc
ph¶n ¸nh CPSX ®· ph¸t sinh trùc tiÕp cho c¸c ®èi tîng cô thÓ ®Ó tËp hîp trùc tiÕp
cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ ®ã , tõ ®ã ph¶n ¸nh vµo c¸c tµi kho¶n hoÆc sæ kÕ to¸n
chi tiÕt
- §iÒu kiÖn ¸p dông : ¸p dông ®èi víi c¸c chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn
®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n,ghi chÐp ban
®Çu cho phÐp tËp hîp trùc tiÕp c¸c chi phÝ nµy vµo tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp
chi phÝ cã liªn quan.
4.2.2- Ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp ( Ph- ¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ): lµ ph¬ng
ph¸p mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë c¸c chøng tõ gèc nhng kh«ng ph¶n ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cô thÓ do ®ã chØ cã thÓ tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh theo ®Þa ®iÓm
sau ®ã lùa chän c¸c tiªu thøc hîp lý ®Ó ph©n bæ chi phÝ thùc tÕ cho tõng ®èi tîng
chÞu chi phÝ theo tiªu thøc : - Bíc 1 : X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ :
H
C
n
Ti
i 1
Trong ®ã: H : HÖ sè ph©n bæ chi phÝ
C : Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh theo ®Þa ®iÓm
Ti : Tiªu thøc ph©n bæ cho ®èi tîng ( i )
- Bíc 2 : TÝnh chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng
Ci = H x Ti
Ci : Chi phÝ thùc tÕ ph©n bæ cho ®èi tîng ( i )
§iÒu kiÖn ¸p dông : ¸p dông khi mét lo¹i chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi
tîng kÕ to¸n tËp hîp CPSX , kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng ®îc.
4.3 “ Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông.
Doanh nghiÖp sö dông hÖ thèng tµi kho¶n chuÈn do Bé Tµi ChÝnh quy ®Þnh
vµ quy ®nh ë th«ng t 89 . Ngoµi ra doanh nghiÖp cè thÓ më thªm c¸c tµi kho¶n chi
tiÕt ®Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý vµ cung cÊp th«ng tin cña tõng doanh nghiÖp.
NÕu doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng
xuyªn thêng sö dông c¸c tµi kho¶n :
TK 621 – Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tÕp : Dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ
hoÆc kÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp sang TK 154.
------ Pages 10 ------
TK 622 – Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Ph¶n ¸nh chi phÝ nh©n c«ng trùc
tiÕp vµ thùc hiÖn kÕt chuyÓn chi phÝ nµy sang TK 154.
TK 627 – Chi phÝ s¶n xuÊt chung : Dïng ®Ó tËp hîp ,ph©n bæ vµ kÕt
chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung sang TK 154.
TK nµy cã 6 TK cÊp hai : TK 627 ( 1 ) Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
TK 627 ( 2 ) Chi phÝ vËt liÖu
TK 627 ( 3 ) Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
TK 627 ( 4 ) Chi phÝ khÊu hao TSC§
TK 627 ( 7 ) Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
TK 627 ( 8 ) Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn
C¸c TK trªn ®Òu kh«ng cã sè d.
TK 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang : Dïng ®Ó tËp hîp CPSX
phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Vµ mét sè TK liªn quan kh¸c nh : TK 111 , TK 112 , TK 152 , TK 331...
NÕu doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þng kú
th× sö dông c¸c TK sau :
TK 621 , TK 622 , TK 627 ( nh ph¬ng ph¸p KKTX )
TK 631 – Gi¸ thµnh s¶n xuÊt : Dïng ®Ó tËp hîp CPSX , cung cÊp sè liÖu ®Ó
tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ ph¶n ¸nh gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm hoµn thµnh.
TK 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang : ChØ ph¶n ¸nh Chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú.
Cïng víi c¸c TK liªn quan kh¸c .
4.4 “ Tr×nh tù kÕ to¸n.
4.4.1 – Trêng hîp doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph ¬ng ph¸p
KKTX .
- TËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ( CPNVLTT ) lµ c¸c chi phÝ vÒ NVL
chÝnh , nöa thµnh phÈm mua ngoµi , vËt liÖu phô , nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho
viÖc s¶n xuÊt , chÕ t¹o s¶n phÈm cña doanh nghiÖp.
+ CPNVLTT ®îc tÝnh c¨n cø vµo sè NVL xuÊt kho dïng s¶n xuÊt s¶n phÈm
cho tõng ®èi tîng vµ kÕ to¸n vËt liÖu . ViÖc tËp hîp CPNVLTT vµo c¸c ®èi tîng cã
thÓ tiÕn hµnh theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc ph©n bæ gi¸n tiÕp . Th«ng thêng chi
phÝ NVL trùc tiÕp cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi tîng chÞu chi phÝ th× sö dông ph¬ng ph¸p trùc tiÕp , liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng th× ph¶i chän tiªu thøc ph©n bæ
hîp lý nh ®Þnh møc tiªu hao hoÆc sè lîng s¶n phÈm.
Tæng sè CPNVLTT trong kú ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc :
Chi phÝ
=
TrÞ gi¸ NVL
+
TrÞ gi¸
-
------ Pages 11 ------
TrÞ gi¸ NVL
-
TrÞ gi¸
NVL trùc
tiÕp trong
kú
NVL cßn
l¹i ®Çu kú
ë n¬i SX
xuÊt sö dung
trong kú
cßn l¹i cuèi kú
cha sö dông
phÕ liÖu
thu håi
KÕ to¸n tËp hîp CPNVLTT ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau:
tk 152.153. (622)
tk 621
TrÞ gi¸ NVL xuÊt kho
trùc tiÕp dïng cho SX
tk 111.112.141
TrÞ gi¸ NVL cßn cha sö dông
phÕ liÖu thu håi
133
Mua NVL sö dông
tk 331
tk 152 (611)
TrÞ gi¸ NVL thùc tÕ sö dông
tk 154 (631)
ngay cho s¶nS¬xuÊt
chochi
s¶nphÝ
xuÊt
s¶n phÈm
®å 1 : TËp hîp
NVL
trùc tiÕp.
S¬ ®å 1 : TËp hîp chi phÝ NVL trùc tiÕp
- KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp :
+ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ( CPNCTT ) : lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho
c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm tiÒn l¬ng chÝnh , l¬ng phô , c¸c
kho¶n phô cÊp , c¸c kho¶n trÝch BHXH , BHYT, KPC§ theo sè tiÒn l¬ng cña c«ng
nh©n s¶n xuÊt .
+ §èi víi tiÒn l¬ng s¶n phÈm vµ tiÒn l¬ng thêi gian cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn
tõng ®èi tîng tËp hîp CPSX th× kÕ to¸n sö dông ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp ®Ó
tËp hîp cho tõng ®èi tîng.
tk+334
tk vµ
622l¬ng phô cña c«ng nh©n
tks¶n
154 xuÊt
(631) cã liªn
§èi víi tiÒn l¬ng thêi gian
chÝnh
quan ®ÕnL¬ng
nhiÒu
®èi l¬ng
tîng phô
tËp ph¶i
hîp CPSX th× kÕ to¸n sö dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ
gi¸n tiÕptr¶
cho
tõng
®èinh©n
tîngs¶n
. Tiªu
cho
c«ng
xuÊtthøc ph©n bæ cã thÓ lµ tiÒn c«ng hay giê c«ng
®Þnh møc hoÆc giê c«ng thùc tÕ .
tk 335
KÕ to¸n
c¨n
cøtiÒn
vµol¬ng
tiÒnnghØ
l¬ng c«ng
nh©n s¶n
xuÊt
®· tËp
TrÝch
tríc
KÕt chuyÓn
chi phÝ
NCTT
cho hîp cho tõng ®èi tîng vµ tûphÐp
lÖ trÝch
BHXH
BHYT
quy®èi®Þnh
x¸c
cña c«ng
nh©n, s¶n
xuÊt , KPC§c¸c
tîng®Ó
chÞu
chi®Þnh
phÝ nh÷ng chi phÝ nµy
cho tõng ®èi tîng , cuèi kú tiÕn hµnh ph©n bæ CPNCTT vµo c¸c ®èi tîng liªn quan.
tkKÕ
331to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau :
TrÝch BHXH, BHYT, KPC§
theo tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n SX
------ Pages 12 ------
S¬ ®å 2 : TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
- KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung :
+ Chi phÝ s¶n xuÊt chung ( CPSXC ) : lµ nh÷ng chi phÝ phôc vô vµ qu¶n lý
trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng hoÆc ®éi s¶n xuÊt. CPSXC ph¶i ®îc tËp hîp theo
tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ , cuèi th¸ng tiÕn hµnh ph©n bæ CPSX ®· tËp hîp ®îc kÕt chuyÓn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh . Trêng hîp s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm th×
ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ CPSXC cho c¸c s¶n phÈm liªn quan . Tiªu thøc ®Ó ph©n bæ
cã thÓ lµ :
. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
. Giê m¸y ch¹y.
. Ph©n bæ theo tõng néi dung cña CPSXC ...
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc thÓ hiÖn theo s¬ ®å sau :
tk 334, 338
tk 152, (611)
Chi phÝ nh©n c«ng
tk 627
tk 154 (631)
Chi phÝ vËt liÖu
tk 153, 142(611)
Chi phÝ c«ng cô dông cô
tk 241
KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung
Ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng liªn quan
Chi phÝ khÊu hao TSC§
tk 111, 112, 331
Chi phÝ d.vô mua ngoµi b»ng tiÒn kh¸c
tk 133
------ Pages 13 ------
S¬ ®å 3 : KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp.
Chi phÝ s¶n xuÊt sau khi tËp hîp riªng cho tõng kho¶n môc cÇn ®îc kÕt
chuyÓn ®Ó tËp hîp chi phÝ toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt theo tõng ®èi tîng kÕ to¸n
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau:
tk 154
tk 621
D®k : xxx
KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT
PhÕ liÖu thu håi do s¶n phÈm háng
tk 152
Tk 338
Båi thêng ph¶i thu do s¶n phÈm háng
tk 622
KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT
tk627
Gi¸ thµnh s¶n phÈm nhËp kho
Gi¸ thµnh s¶n phÈm b¸n kh«ng
KÕt chuyÓn chi phÝ SXC
qua nhËp kho
Gi¸ thµnh s¶n phÈm göi b¸n
kh«ng qua nhËp
Dck : xxx
------ Pages 14 ------
tk 155
tk 632
tk 157
S¬ ®å 4 : TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh toµn doanh nghiÖp.
4.4.2 – Trêng hîp doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p KK§K
- KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp :
Theo ph¬ng ph¸p nµy , ®Ó x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt dïng cho nhu
cÇu s¶n xuÊt , chÕ t¹o s¶n phÈm , phôc vô qu¶n lý s¶n xuÊt , phôc vô b¸n hµng hay
qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo sè liÖu h¹ch to¸n chi tiÕt c¸c chi phÝ liªn
quan ®Õn tõng ®èi tîng ( ph©n xëng , bé phËn s¶n xuÊt , s¶n phÈm...) hoÆc dùa vµo
môc ®Ých sö dông hay tû lÖ ®Þnh møc ®Ó ph©n bæ vËt liÖu xuÊt dïng cho tõng môc
®Ých .
ViÖc x¸c ®Þnh NVL xuÊt dïng trªn tµi kho¶n tæng hîp kh«ng c¨n cø vµo sè liÖu
tæng hîp tõ c¸c chøng tõ xuÊt kho mµ c¨n cø vµo trÞ gi¸ NVL tån ®Çu kú , trÞ gi¸
NVL nhËp trong kú vµ trÞ gi¸ NVL tån trong kho sau khi kiÓm kª cuèi kú.
TrÞ gi¸
thùc tÕ NVL
xuÊt dïng
=
TrÞ gi¸
thùc tÕ NVL
tån ®Çu kú
+
TrÞ gi¸
thùc tÕ NVL
nhËp trong kú
-
TrÞ gi¸
thùc tÕ NVL
tån cuèi kú
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®îc thÓ hiÖn theo s¬ ®å sau :
tk 331, 111,
112, 311, 411,...
tk 611.1
Gi¸ trÞ vËt liÖu
t¨ng trong kú
tk 621
Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu
dïng chÕ t¹o s¶n phÈm
hay thùc hiÖn dÞch vô
tk 631
KÕt chuyÓn chi phÝ
nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
tk 151, 152
Gi¸ trÞ vËt liÖu
cha dïng cuèi kú
KÕt chuyÓn gi¸ trÞ vËt liÖu cha dïng ®Ç kú
S¬ ®å 6 : TËp hîp chi phÝ NVL trùc tiÕp
S¬ ®å 5 : TËp hîp chi phÝ NVL trùc tiÕp
- KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp :
VÒ CPNCTT , tµi kho¶n sö dông vµ c¸ch tËp hîp chi phÝ trong kú gièng nh ph¬ng
ph¸p KKTX . Cuèi kú ,kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn CPNCTT vµo TK 631 theo
tõng ®èi tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm , lao vô , dÞch vô.
------ Pages 15 ------
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc thÓ hiÖn theo s¬ ®å
sau :
tk 334
tk 622
tk 631
TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp
s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh trong kú
Cuèi kú kÕt chuyÓn
tk 338
C¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña
c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ph¸t sinh phÐp
tk 335
D.nghiÖp trÝch tríc tiÒn l¬ng theo kÕ ho¹ch
tk 334, 338
tk 627
tk 111,112,152
tk 111, 112TiÒn l¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
PhÕ liÖu thu håi
C¸c kho¶n
tiÒn viªn
tr¶ cho
laolý®éng
ngoµi
cña nh©n
qu¶n
ph©nthuª
xëng
tk 611
TrÞ gi¸ thùc tÕ cña CCDC ( 1 lÇn)
tk 142
Khi xuÊt CCDC
kú tÝnh
Cuèi
kú kÕt
chuyÓn
S¬ ®å 6 :Trong
TËp hîp
chivµo
phÝ nh©n
c«ng
trùc
tiÕp.
tk 631
( Ph©n bæ nhiÒu lÇn ) chi phÝ SX chung
- KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung :
TrÞ gi¸ thùc cña vËt liÖu sö dông qu¶n lý
Toµn bé CPXSC ®îc tËp hîp vµo TK 627 vµ ®îc chi tiÕt theo c¸c tiÓu kho¶n t¬ng
tk 214
øng t¬ng tù nh doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p KKTX . Sau ®ã ®îc kÕt chuyÓn
Chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng vµo SX
vµo TK 631 theo tõng ®èi tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm , lao vô , dÞch vô.
tk111,112,113
Chi phÝ d.vô mua ngoµi b»ng tiÒn kh¸c
tk 1331
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc thÓ hiÖn theo s¬ ®å sau :
------ Pages 16 ------
tk 631
tk 621
S¬ ®å 7 : TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung
KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT
PhÕ liÖu thu håi do s¶n phÈm háng
Tk 622
KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT
tk 152
TK 338
Båi thêng ph¶i thu do s¶n phÈm háng
tk 627
- KÕKÕt
to¸nchuyÓn
tËp hîp
phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp :
chi chi
phÝ SXC
tk 154
tk 632
KÕt chuyÓn s¶n phÈm
S¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho
lµm dë ®Çu kú
hoÆc göi b¸n
KÕt chuyÓn s¶n phÈm lµm dë cuèi kú
------ Pages 17 ------
S¬ ®å 8 : TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp .
5. Tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh t¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
5.1 C«ng t¸c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú .
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt , s¶n phÈm lµm dë cuèi kú lµ nh÷ng s¶n phÈm
®ang trong qu¸ tr×nh gia c«ng chÕ biÕn ho¹c cßn ®ang trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt
cha ®Õn thêi kú hoµn thµnh , cha bµn giao tÝnh vµo khèi lîng bµn giao thanh to¸n .
§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë lµ viÖc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh phÇn CPSX trong kú tÝnh
cho s¶n phÈm dë cuèi kú ph¶i chÞu.
ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë hîp lý lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh
®Õn tÝnh trung thùc , hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú.
Tuy nhiªn viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë cuèi kú lµ c«ng viÖc rÊt phøc t¹p , khã cã thÓ
thùc hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c tuyÖt ®èi . KÕ to¸n ph¶i tuú thuéc vµo t×nh h×nh cô
thÓ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt vµ yªu cÇu tr×nh ®é qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp ®Ó vËn
dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë cuèi kú cho phï hîp.
5.1.1 - §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc
tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp.
Theo ph¬ng ph¸p nµy s¶n phÈm lµm dë cuèi kú chØ tÝnh phÇn chi phÝ
NVLTT cßn CPNCTT vµ CPSXC tÝnh c¶ cho gi¸ thµnh thµnh phÈm .
C«ng thøc cña ph¬ng ph¸p nµy :
D®k + Cvl
Dck =
x Sd
Stp + Sd
Trong ®ã : Dck, D®k : Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm lµm dë cuèi kú vµ ®Çu kú
Stp, Sd : S¶n lîng thµnh phÈm vµ s¶n lîng cña s¶n phÈm dë cuèi kú
Cvl : Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú
------ Pages 18 ------
- ¦u ®iÓm : Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n , dÔ tÝnh to¸n , khèi lîng tÝnh to¸n Ýt ,
x¸c ®Þnh nhanh chãng chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú , phôc vô kÞp thêi cho viÖc
tÝnh gi¸ thµnh ®îc nhanh chãng.
- Nhîc ®iÓm : §é chÝnh x¸c kh«ng cao v× kh«ng tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ chÕ
biÕn.
Ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ ¸p dông thÝch hîp trong trêng hîp CPVLTT hoÆc chi
phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp chiÕm tû träng lín trong tæng CPSX , khèi lîng s¶n
phÈm dë dang cuèi kú Ýt vµ kh«ng cã sù biÕn ®éng nhiÒu so víi ®Çu kú.
5.1.2 - §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng.
Theo ph¬ng ph¸p nµy tríc hÕt kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm
dë dang vµ møc ®é chÕ biÕn cña chóng ®Ó tÝnh khèi lîng s¶n phÈm dë dang ra khèi
lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Sau ®ã lÇn lît tÝnh to¸n tõng kho¶n môc chi
phÝ cho s¶n phÈm dë dang theo c«ng thøc.
§èi víi c¸c CPSX bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu d©y chuyÒn c«ng nghÖ nh
CPNVLTT hoÆc CPNCTT th× ¸p dông theo c«ng thøc :
D®k + Cvl
Dck =
x S'd
Stp + S'd
§èi víi chi phÝ bá dÇn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt theo møc ®é gia c«ng , chÕ
biÕn nh CPNCTT , CPSXC th× s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®îc ®¸nh gi¸ theo s¶n lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng :
D®k + C
Dck =
x S''d
Stp + S''d
Trong ®ã :
C : §îc tÝnh theo tõng kho¶n môc chi phÝ t¬ng øng ph¸t sing trong kú.
S''d : Khèi lîng s¶n phÈm dë dang ®· tÝnh ®æi ra khèi lîng s¶n phÈm hoµn
thµnh t¬ng ®¬ng theo tû lÖ chÕ biÕn hoµn thµnh (% HT)
S''d = Sd x % HT
- ¦u ®iÓm : KÕt qu¶ tÝnh to¸n cã møc ®é chÝnh x¸c hîp lý cao h¬n v× chóng
®îc tÝnh to¸n ®Çy ®ñ c¸c kho¶n môc chi phÝ.
- Nhîc ®iÓm : Khèi lîng tÝnh to¸n lín , mÊt nhiÒu thêi gian , khi kiÓm kª
s¶n phÈm dë dang x¸c ®Þnh møc ®é chÕ biÕn hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang ë
tõng bíc c«ng nghÖ . ViÖc x¸c ®Þnh nµy kh¸ phøc t¹p.
------ Pages 19 ------
5.1.3 - §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc.
Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc ®îc
tiÕn hµnh trªn c¬ së x¸c ®Þnh møc CPSX ®îc x©y dùng cho tõng ph©n xëng, tõng
giai ®o¹n vµ c¨n cø vµo sè lîng s¶n phÈm dë dang kiÓm kª cuèi kú ®Ó tÝnh theo
c«ng thøc :
Dck = Sd x §Þnh møc chi phÝ
-¦u ®iÓm : TÝnh to¸n nhanh v× cã lËp b¶ng tÝnh s½n , gióp cho viÖc x¸c ®Þnh
chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú ®îc nhanh h¬n.
- Nhîc ®iÓm : Møc ®é chÝnh x¸c kh«ng cao v× chi phÝ ®Þnh møc khã cã thÓ
khíp chÝnh x¸c víi chi phÝ thùc tÕ ®îc .
5.2 - §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp s¶n
xuÊt.
5.2.1 - §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
- §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm , c«ng viÖc , lao vô , dÞch vô
mµ doanh nghiÖp chÕ t¹o vµ thùc hiÖn cÇn tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n
vÞ .
- C¨n cø x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh :
+ §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu s¶n xuÊt .
+ §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ , kü thuËt s¶n xuÊt cña s¶n phÈm.
+ §Æc ®iÓm sö dông cña s¶n phÈm , nöa thµnh phÈm.
+ C¸c yªu cÇu qu¶n lý , yªu cÇu cung cÊp th«ng tin cho viÖc ra quyÕt ®Þnh
trong doanh nghiÖp.
+ Kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp.
Dùa vµo nh÷ng c¨n cø trªn th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ :
thµnhphÈm , b¸n thµnh phÈm , chi tiÕt , bé phËn s¶n xuÊt , ®¬n ®Æt hµng hay tõng
h¹ng môc c«ng tr×nh...
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n gi¸ thµnh tæ chøc
lËp b¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ( chi tiÕt gi¸ thµnh ) gióp cho viÖc qu¶n lý , kiÓm
tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
5.2.2- Kú tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
- Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú mµ bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i tiÕn hµnh
c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
- C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh :
+ §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm .
+ Chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm .
+ Yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ ë tõng doanh nghiÖp ...
------ Pages 20 ------
- Xem thêm -
.DOC 
62 
115 
99 
