Lêi nãi ®Çu
Trong nÒn Kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, môc ®Ých cuèi cïng cña c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt lµ lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®îc môc ®Ých nµy, mèi quan t©m hµng
®Çu cña c¸c doanh nghiÖp lµ võa ®¶m b¶o an toµn, võa ®Èy nhanh vßng quay
cña vèn kinh doanh.
Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu, CCDC lµ biÓu hiÖn cña vèn lu ®éng, lµ mét phÇn
cña vèn kinh doanh trong doanh nghiÖp. V× vËy, sö dông NVL, CCDC tiÕt
kiÖm vµ cã hiÖu qu¶ còng chÝn lµ mét biÖn ph¸p b¶o toµn vµ ®Çy nhanh vßng
quay cña vèn kinh doanh.
§èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt chi phÝ VËt liÖu, CCDC chiÕm tû träng rÊt
lín trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó tèi ®a ho¸ lîi
nhuËn, nhÊt thiÕt c¸c doanh nghiÖp ph¶i lµm sao gi¶m ®îc chi phÝ vËt liÖu,
CCDC mét c¸ch hîp lý. §Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay, sù c¹nh tranh lµ
vÊn ®Ò tÊt yÕu, muèn tån t¹i ®· khã, muèn tèi ®a ho¸ lîi nhuËn l¹i cµng khã
h¬n, ®iÒu nµy buéc c¸c doanh nghiÖp bªn c¹nh viÖc ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n
phÈm vµ sö dông triÖt ®Ó, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, CCDC trong s¶n xuÊt s¶n
phÈm, tõ ®ã h¹ ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng.
MÆt kh¸c, NVL, CCDC cßn lµ mét bé phËn quan träng cña hµng tån kho.
Do vËy, viÖc tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n vÒ NVL, CCDC lµ mét yÖu
cÇu tÊt yÕu cña qu¶n lý. ViÖc h¹ch to¸n VL tèt sÏ gióp cho viÖc ®¶m b¶o viÖc
cung cÊp NVL, CCDC mét c¸ch kÞp thêi vµ ®ång bé cho nhu cÇu s¶n xuÊt,
kiÓm tra vµ gi¸m s¸t chÆt chÏ viÖc chÊp hµnh c¸c ®Þnh møc dù tr÷ vµ tiªu hao
vËt liÖu, CCDC ng¨n chÆn viÖc l·ng phÝ VL, CCDC trong s¶n xuÊt, gãp phÇn
gi¶m bít chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm, ®em l¹i lîi nhuËn cao h¬n cho doanh nghiÖp.
NhËn thøc ®îc vai trß cña kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ vai trß cña kÕ to¸n NVL,
CCDC t¹i c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng 1 HN. Cïng víi sù gióp ®ì tËn t×nh
cña c¸c c¸n bé trong phßng kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy
gi¸o, Em ®· chän ®Ò tµi “ Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n NVL, CCDC ë c«ng ty
c«ng tr×nh giao th«ng 1 HN “ ®Ó ®i s©u nghiªn cøu vÒ kÕ to¸n NVL, CCDC
trong lý thuyÕt vµ c¶ thùc tÕ ë c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng 1 HN.
Ngoµi phÇn më ®Çu, bµi chuyªn ®Ò nµy ®îc chia thµnh ba phÇn chÝnh:
+ PhÇn thø nhÊt: Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ kÕ to¸n NVL, CCDC trong doanh nghiÖp
s¶n xuÊt.
+ PhÇn thø hai: T×nh h×nh thùc tÕ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n NVL, CCDC ë
c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng 1 HN.
1
+ PhÇn thø ba: Mét sè nhËn xÐt, kiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m
hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, CCDC ë c«ng ty c«ng tr×nh giao
th«ng 1 HN.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n
PhÇn thø nhÊt
nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ kÕ to¸n vËt liÖu,nguyªn
vËt liÖu ,ccdc.trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
i.
kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, vai trß cña NL, VL, ccdc.
1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, vai trß cña NL, VL, ccdc trong s¶n xuÊt kinh
doanh.
a. Kh¸i niÖm:
VËt liÖu: lµ ®èi tîng lao ®éng - mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt, lµ c¬ s¬ vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm.
CCDC:lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng kh«ng cã ®ñ tiªu chuÈn quy ®Þnh vÒ gi¸ trÞ
vµ thêi gian sö dông cña TSC§ ( gi¸ trÞ thùc nhá h¬n 5 triÖu; thêi gian sö dông
nhá h¬n 1 n¨m).
b. §Æc ®iÓm.
§Æc ®iÓm cña VL
- ChØ tham gia mét chu kú s¶n xuÊt, nã thay ®æi hoµn toµn h×nh th¸i vËt chÊt
ban ®Çu.
- Gi¸ trÞ cña VL ®îc chuyÓn dÞch toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm
2
míi.
§Æc ®iÓm cña CCDC.
- Tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kh¸c nhau nhng nã vÉn gi÷a nguyªn
h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu vµ gi¸ trÞ th× bÞ hao mßn dÇn, chuyÓn dÞch tõng phÇn
vµo chi phÝ kinh doanh trong kú.
- Do CCDC cã gi¸ trÞ nhá thêi gian sö dông ng¾n nªn nhËn ®îc mua s¾m
b»ng vèn lu ®éng.
c. Vai trß.
Chi phÝ VL, CCDC thêng chiÕm tû träng lín trong toµn bé chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, vµ thêng ®îc bá vµo gia ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt ®Ó h×nh thµnh nªn s¶n phÈm míi. Do ®ã viÖc cung cÊp NVL, CCDC
cã kÞp thêi hay kh«ng sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm
cña doanh nghiÖp. ChÊt lîng NVL, CCDC quyÕt ®Þnh chÊt lîng s¶n phÈm, kÓ
c¶ vÒ mÆt hiÖn vËt lÉn mÆt gi¸ trÞ, NVL, CCDC lµ mét trong nh÷ng yÕu tè
kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña bÊt kú qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµo.
Díi h×nh thøc hiÖn vËt nã biÎu hiÖn lµ mét bé phËn quan träng cña tµi s¶n
lu ®éng, cßn díi h×nh thøc gi¸ trÞ nã biÓu hiÖn thµnh vèn lu ®éng. Do viÖc
qu¶n lý NVL, CCDC chÝnh lµ qu¶n lý vèn kinh doanh vµ tµi s¶n cña doanh
nghiÖp, thªm vµo ®ã vËt liÖu CCDC lµ tµi s¶n dù tr÷, s¶n xuÊt thêng xuyªn
mua NVL, CCDC ®¸p øng kÞp thêi cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm vµ
c¸c nhu cÇu kh¸c cña doanh nghiÖp v× vËy ®ßi hái cã sù qu¶n lý chÆt chÏ viÖc
thu mua vµ b¶o qu¶n NVL, CCDC.
2. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ NL, VL, CCDC.
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, vËt liÖu CCDC bao gåm nhiÒu lo¹i nhiÒu
thø kh¸c nhau víi néi dung kinh tÕ, c«ng dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tÝnh
n¨ng lý ho¸ häc kh¸c nhau. §Ó cã thÓ qu¶n lý chÆt chÏ vµ tæ chøc h¹ch to¸n
chi tiÕt tõng lo¹i vËt liÖu, CCDC phôc vô cho nhu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp,
cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chóng theo nh÷ng tiªu chuÈn phï hîp.
Ph©n lo¹i VËt liÖu, CCDC lµ c¨n cø vµo tiªu thøc nµo ®ã tuú theo yªu cÇu
qu¶n lý doanh ®Ó s¾p xÕp VL, CCDC cã cïng mét tiªu thøc vµo mét lo¹i.
a. Ph©n lo¹i.
- C¨n cø vµo néi dung Kinh tÕ vµ yªu cÇu kÕ to¸n qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp
s¶n xuÊt, vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau:
+ Nguyªn vËt liÖu chÝnh(bao gåm c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi): ®èi víi c¸c
DNSX, nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc
3
thÓ cña s¶n phÈm nh: xi m¨ng, s¾t, thÐp, ®¸, nhùa ®êng trong c¸c doanh
nghiÖp chÕ t¹o m¸y c¬ khÝ x©y dùng c¬ b¶n . . . .§èi víi nöa thµnh phÈm mua
ngoµi víi môc ®Ých tiÕp tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, vÝ dô nh: sîi mua
ngoµi trong c¸c doanh nghiÖp dÖt còng ®îc coi lµ nguyªn vËt liÖu chÝnh.
+ VËt liÖu phô: VËt liÖu phô chØ cã t¸c dông phô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ
t¹o s¶n phÈm nh lµm t¨ng chÊt lîng nguyªn vËt liÖu chÝnh, t¨ng chÊt lîng s¶n
phÈm, phôc vô s¶n xuÊt, cho viÖc b¶o qu¶n, ®ãng gãi s¶n phÈm . . . .
+ Nhiªn liÖu: Trong DNSX, nhiªn liÖu bao gåm c¸c lo¹i ë thÓ láng, khÝ, r¾n
dïng ®Ó phôc vô cho c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i m¸y mãc, thiÕt bÞ ho¹t ®éng trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh: x¨ng, dÇu, than, cñi . . . .
+ Phô tïng thay thÕ: Bao gåm c¸c lo¹i phô tïng, chi tiÕt dïng ®Ó thay thÕ söa
ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn vËn t¶i . . .
+ ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: C¸c lo¹i thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn ®ùc sö dông cho
c«ng viÖc XDCB.
+ VËt liÖu kh¸c: lµ c¸c lo¹i vËt liÖu lo¹i ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , chÕ t¹o
s¶n phÈm nh: gç, s¾t vôn, phÕ liÖu thu nhÆt, thu håi trong qu¸ tr×nh thanh lý
TSC§. Tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi tiÕt, cô thÓ cña tõng
lo¹i doanh nghiÖp mµ trong tõng lo¹i vËt liÖu nªu trªn l¹i ®îc chia thµnh tõng
nhãm, tõng thø, tõng quy c¸ch . . .
- C¨n cø vµo môc ®Ých c«ng dông cña NVL còng nh néi dung quy ®Þnh ph¶n
¸nh chi phÝ vËt liÖu trªn c¸c TK kÕ to¸n th× NVL cña doanh nghiÖp ®uùc chia
thµnh:
+ NVL trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm.
+ NVL dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c: phôc vô, qu¶n lý ë c¸c ph©n xëng, tæ, ®éi
s¶n xuÊt , cho nhu cÇu b¸n hµng, qu¶n lý doanh nghiÖp . . .
- C¨n cø vµo nguån nhËp VL ®îc chia thµnh:
+ NVL nhËp do mua ngoµi
+ NVL tù gia c«ng chÕ biÕn
+ NVL nhËn vèn gãp
b. Ph©n lo¹i CCDC:
Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh nhh÷ng t liÖu lao ®éng sau kh«ng ph©n biÖt tiªu
chuÈn gi¸ trÞ thêi gian sö dông vÉn ®îc h¹ch to¸n lµ CCDC.
- C¸c l¸n tr¹i t¹m thêi, ®µ gi¸o, c«ng cô( trong XDCB), dông cô gi¸ l¾p
chuyªn dïng cho s¶n xuÊt.
- C¸c lo¹i bao b× b¸n kÌm theo hµng ho¸ cã tÝnh tiÒn riªng nhng trong qu¸
4
tr×nh b¶o qu¶n hµng ho¸ vËn chuyÓn trªn ®êng vµ dù tr÷ ë trong kho cã tÝnh
gi¸ trÞ hao mßn trõ dÇn gi¸ trÞ cña bao b×.
- Dông cô ®å nghÒ b»ng thuû tinh, sµnh sø.
§Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ kÕ to¸n, toµn bé CCDC cña doanh nghiÖp
®îc chia lµm ba lo¹i sau:
- C«ng cô dông cô
- Bao b× lu©n chuyÓn
- §å dïng cho thuª.
Ngoµi ra cã thÓ ph©n lo¹i thµnh CCDC ®ang dïng vµ c«ng cô, dông cô
trong kho. T¬ng tù nh ®èi víi vËt liÖu, trong tõng lo¹i c«ng cô, dông cô cÇn ®îc ph©n lo¹i chi tiÕt h¬n thµnh tõng nhãm, trong tõng nhãm l¹i chia thµnh
tõng thø . . . tuú theo yªu cÇu, tr×nh ®é qu¶n lý vµ c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh
nghiÖp.
c. §¸nh gi¸ vËt liÖu, CCDC.
§¸nh gi¸ NVL, CCDC lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña chóng theo nh÷ng nguyªn t¾c
nhÊt ®Þnh.Theo qiu ®Þnh hiÖn hµnh, kÕ to¸n nhËp, xuÊt, tån kho vËt liÖu, CCDC
ph¶i ph¶n ¸nh theo gi¸ trÞ thùc tÕ, cã nghÜa lµ khi nhËp kho ph¶i tÝnh to¸n vµ
ph¶n ¸nh theo gi¸ trÞ thùc tÕ, khi xuÊt kho còng ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ
xuÊt kho theo ®óng ph¬ng ph¸p quy ®Þnh. Nhng mét sè doanh nghiÖp vÉn sö
dông gi¸ trÞ h¹ch to¸n ®Ó ghi chÐp, tÝnh to¸n hµng ngµy.
II.
§¸nh gi¸ vËt liÖu CCDC theo gi¸ thùc tÕ:
1. Gi¸ thùc tÕ VL, CCDC nhËp kho.
- §èi víi NVL, CCDC mua ngoµi th× trÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ mua
ghi trªn ho¸ ®¬n (bao gåm c¶ c¸c kho¶n thuÕ nhËp khÈu, nÕu cã) céng (+) víi
c¸c chi phÝ mua thùc tÕ (bao gåm chi phÝ vËn chuyÓn bèc xÕp b¶o qu¶n b¶o
hiÓm chi phÝ thuÕ kho . . .) trõ (-) c¸c kho¶n chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ (nÕu cã).
- §èi víi NVL, CCDC do doanh nghiÖp tù gia c«ng chÕ biÕn trÞ gi¸ vèn
thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ thùc tÕ cña VL , CCDC xuÊt gia c«ng chÕ biÕn c«ng
(+) c¸c chi phÝ gia c«ng, chÕ biÕn.
- §èi víi NVL, CCDC thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn, th× trÞ gi¸ vèn thùc tÕ
nhËp kho lµ gi¸ thùc tÕ cña VL, CCDC xuÊt thuª ngoµi gia c«ng, chÕ biÕn
céng (+) c¸c chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì ®Õn n¬i thuª chÕ biÕn vµ tõ n¬i ®ã vÒ
doanh nghiÖp, céng (+) sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ngêi nhËn gia c«ng chÕ biÕn
- Trêng hîp ®¬n vÞ kh¸c gãp vèn liªn doanh b»ng VL, CCDC th× trÞ gi¸ vèn
5
thùc tÕ cña tõng VL nhËn vèn gãp liªn doanh lµ gi¸ do héi ®ång liªn doanh
®¸nh gi¸.
- PhÕ liÖu ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ íc tÝnh.
2. Gi¸ thùc tÕ VL, CCDC xuÊt kho.
Nguyªn vËt liÖu, CCDC ®uîc thua mua nhËp kho thêng xuyªn tõ nhiÒu
nguån kh¸c nhau, do vËy gi¸ trÞ thùc tÕ cña tõng lÇn, ®ît nhËp kho kh«ng hoµn
toµn gièng nhau. V× thÕ khi xuÊt kho, kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n x¸c ®Þnh ®îc gi¸
thùc tÕ xuÊt kho cho c¸c nhu cÇu, ®èi tîng sö dông kh¸c nhau, theo ph¬ng
ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho ®· ®¨ng ký ¸p dông vµ ®¶m b¶o tÝnh nhÊt qu¸n
trong niªn ®é kÕ to¸n. §Ó tÝnh trÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL, CCDC xuÊt kho cã thÓ
¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
a. TÝnh gi¸ trÞ thùc tÕ tån ®Çu kú: Theo ph¬ng ph¸p nµy, th× gi¸ thùc tÕ vËt
liÖu, CCDC xuÊt kho ®îc tÝnh trªn c¬ së sè lîng vËt liÖu, CCDC xuÊt kho vµ
®¬n gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú.
Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho = Sè lîng xuÊt * §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n
b. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n gia quyÒn: Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thùc tÕ
vËt liÖu, CCDC xuÊt kho còng ®îc c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho trong kú vµ
®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n ®Ó tÝnh nh sau:
Gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú + Gi¸ thùc tÕ nhËp TKú
®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n =
SL tån ®Çu kú + SL nhËp TKú
c. TÝnh theo gi¸ nhËp tríc - xuÊt tríc: Theo ph¬ng ph¸p nµy tríc hÕt ta ph¶i
x¸c ®Þnh ®îc ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña tõng lÇn nhËp vµ gi¶ thiÕt hµng nµo
nhËp kho tríc th× xuÊt kho tríc. Sau ®ã c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho ®Ó tÝnh ra
gi¸ thùc tÕ xuÊt kho theo nguyªn t¾c. TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp tríc ®èi
víi lîng xuÊt kho thuéc lÇn nhËp tríc, sè cßn l¹i( tæng sè xuÊt kho - sè ®· xuÊt
thuéc lÇn nhËp tríc) ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ lÇn nhËp tiÕp sau. Nh vËy,
gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu tån cuèi kú chÝnh lµ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu, CCDC
nhËp kho thuéc c¸c lÇn nhËp sau cïng.
d. TÝnh theo gi¸ nhËp sau - xuÊt tríc: (NhËp tríc - xuÊt sau). Theo ph¬ng
ph¸p nµy còng ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®¬n gi¸ thùc tÕ cña tõng lÇn nhËp kho vµ
còng gi¶ thiÕt hµng nµo nhËp kho sau th× xuÊt tríc. Sau ®ã c¨n cø sè lîng xuÊt
kho tÝnh ra gi¸ thùc tÕ xuÊt kho theo nguyªn t¾c: TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ cña
lÇn nhËp sau cïng, sè cßn l¹i ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ cña c¸c lÇn nhËp tríc ®ã. Nh vËy, gi¸ thùc tÕ cña NVL, CCDC tån kho cuèi kú l¹i lµ gi¸ thùc tÕ
cña c¸c lÇn nhËp ®Çu kú.
6
e. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh: Theo ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái doanh
nghiÖp ph¶i qu¶n lý theo dâi VL theo tõng l« hµng. Kho xuÊt kho nguyªn vËt
liÖu thuéc l« hµng nµo th× ph¶i c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ nhËp
kho (mua) thùc tÕ cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt kho.
II. §¸nh gi¸ vËt liÖu, CCDC theo gi¸ h¹ch to¸n.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp cã quy m« lín, khèi lîng, chñng lo¹i nguyªn vËt
liÖu, CCDC lín, t×nh h×nh nhËp - xuÊt diÔn ra thêng xuyªn viÖc x¸c ®Þnh gi¸
thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu, CCDC hµng ngµy rÊt khã kh¨n vµ ngay c¶ trong
trêng hîp cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc hµng ngµy ®èi víi tõng lÇn, ®ît nhËp nhng qu¸
tèn kÐm nhiÒu chi phÝ, kh«ng hiÖu qu¶ cho c«ng t¸c kÕ to¸n, cã thÓ sö dông
gi¸ h¹ch to¸n t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng ngµy gi¸ h¹ch to¸n lµ lo¹i gi¸ æn ®Þnh
®îc sö dông thèng nhÊt trong doanh nghiÖp, trong thêi gian dµi, cã thÓ lµ gi¸
kÕ ho¹ch cña nguyªn vËt liÖu, CCDC. Nh vËy, hµng ngµy sö dông gi¸ h¹ch
to¸n cña vËt liÖu, CCDC ®Ó ghi sæ chi tiÕt gi¸ trÞ vËt t nhËp - xuÊt. Cuèi kú
ph¶i ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ tiÕn hµnh nh sau:
- Tríc hÕt x¸c ®Þnh hÖ sè gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n cña NVL, CCDC
nh sau:
Gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú + Gi¸ thùc tÕ nhËp trong kú
H=
Gi¸ h¹ch to¸n tån ®Çu kú + Gi¸ h¹ch to¸n nhËp trong kú
- Sau ®ã tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho, c¨n cø vµo gi¸ h¹ch to¸n xuÊt kho vµ hÖ
sè gi¸:
Zttxk = GHT xk * H
Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cuÈ doanh nghiÖp mµ
trong c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ vËt liÖu, CCDC xuÊt kho, ®¬n gi¸ thùc tÕ
hoÆc sæ c¸i trong trêng hîp sö dông gi¸ h¹ch to¸n) cã thÓ tÝnh riªng cho tõng
nhãm hoÆc c¶ vËt liÖu, CCDC.
1. NhiÖm vô kÕ to¸n vËt liÖu, CCDC.
§Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý, kÕ to¸n vËt liÖu, CCDC tring DNSX cÇn
thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau:
Thø nhÊt: Thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i vËt liÖu, CCDC phï hîp víi
nguyªn t¾c, yªu cÇu qu¶n lý thèng nhÊt cña nhµ níc vµ yªu cÇu qu¶n lý trong
doanh nghiÖp.
7
Thø hai: Tæ chøc chøng tõ, tµi kho¶n kÕ to¸n, sæ kÕ to¸n phï hîp víi ph¬ng
ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp ®Ó ghi chÐp, ph©n
lo¹i, tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña vËt
liÖu, CCDC trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cung cÊp sè liÖu
kÞp thêi ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Thø ba: Tham gia viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch
mua, t×nh h×nh thanh to¸n víi ngêi b¸n, ngêi cung cÊp vµ t×nh h×nh sö dông
vËt liÖu, CCDC trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
2. Thñ tôc qu¶n lý nhËp xuÊt kho NL, VL, CCDC vµ c¸c chøng tõ kÕ
to¸n liªn quan.
II.1 . Chøng tõ sö dông: Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n qiu ®Þnh ban hµnh
theo
Q§ 114/TC/Q§/C§KT ngµy 1/11/1995 cña bé trëng bé tµi chÝnh, c¸c chøng
tõ kÕ to¸n vÒ vËt liÖu, CCDC bao gåm:
- PhiÕu nhËp kho (mÉu 01 - VT)
- PhiÕu xuÊt kho (mÉu 02 -VT )
- PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (mÉu 03 - VT)
- Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm hµng ho¸ (mÉu 08 - VT)
- Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho (mÉu 02 - BH )
- Ho¸ ®¬n cíc phÝ vËn chuyÓn (mÉu 03 - BH)
- Ho¸ ®¬n thuÕ GTGT (VAT)
Ngoµi ra chøng tõ b¾t buéc sö dông thèng nhÊt theo qui ®Þnh cña nhµ níc,
c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông thªm c¸c chøng tõ kÕ to¸n híng dÉn nh
phiÕu xuÊt vËt t h¹n møc (mÉu 04 - VT), biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t (mÉu 05
-VT) . . . tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp
thuéc c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng, thµnh phÇn kinh tÕ, h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau.
Mäi chøng tõ vÒ kÕ to¸n vËt liÖu, CCDC ph¶i ®îc tæ chøc tu©n theo tr×nh tù
thêi gian hîp lý, do kÕ to¸n trëng qui ®Þnh phôc vô cho viÖc ph¶n ¸nh, ghi
chÐp vµ tæng hîp sè liÖu kÞp thêi cña c¸c bé phËn, c¸ nh©n cã liªn quan.
II.2 . Sæ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, CCDC:
Tuú thuéc vµo ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ
sö dông c¸c sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt sau:
- Sæ (thÎ) kho
- Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, CCDC,
8
- Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
- Sæ sè d
- . ...
Ngoµi c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt nªu trªn, cßn cã më thªm c¸c b¶ng kª nhËp,
kª xuÊt, b¶ng luü kÕ tæng hîp nhËp xuÊt tån kho nguyªn vËt liÖu, CCDC phôc
vô cho viÖc ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®îc ®¬n gi¶n nhanh chãng kÞp thêi
3. Thñ tôc nhËp, xuÊt kho nguyªn vËt liÖu.
3.1. Thñ tôc nhËp kho nguyªn vËt liÖu, CCDC:
Khi C«ng ty ®îc nhµ níc giao hoÆc C«ng ty tróng thÇu c¸c c«ng tr×nh giao
th«ng th× bé phËn kÕ ho¹ch sÏ lªn kÕ ho¹ch, ®ång thêi lËp dù to¸n c«ng tr×nh.
Khi c«ng tr×nh chuÈn bÞ thi c«ng theo yªu cÇu cña thiÕt kÕ th× bé phËn kü
thuËt dùa vµo dù to¸n c«ng tr×nh ®Ó bãc t¸ch vËt t theo ®Þnh møc ®· ®îc x©y
dùng. Sau ®ã, bé phËn vËt t dùa trªn h¹n møc c«ng tr×nh lµm giÊy xin mua vËt
t tr×nh lªn Gi¸m ®èc duyÖt, nÕu Gi¸m ®èc chÊp nhËn th× sÏ cö ngêi ®i mua vËt
t.
Thêng th× khi ®i mua nguyªn vËt liÖu, CCDC C«ng ty sÏ tiÕn hµnh ký kÕt
hîp ®ång víi bªn cung cÊp vËt t. Trong trêng hîp nµy c¸c bªn sÏ so¹n th¶o c¸c
®iÒu kho¶n qui ®Þnh quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña mçi bªn. Ch¼ng h¹n bªn cung
cÊp vËt t ph¶i ®¶m b¶o vÒ chÊt lîng, quy c¸ch mÉu m·, c¸c quy ph¹m vÒ kü
thuËt, ph¶i cung cÊp ®óng thêi h¹n. Cßn ®èi víi C«ng ty th× ph¶i ®¶m b¶o
thanh to¸n tiÒn ®Çy ®ñ, ®óng h¹n vµ ®óng ph¬ng thøc thanh to¸n mµ hai bªn
®· tho¶ thuËn víi nhau.
HiÖn nay ë C«ng ty cã ban kiÓm nghiÖm vËt t chuyªn nghiÖp vµ vËy khi
mua vËt t vÒ th× tuú theo tõng trêng hîp mµ ®îc bé phËn cã liªn quan kiÓm
nghiÖm. NÕu vËt t mua vÒ nhËp kho th× thñ kho cïng ®¹i diÖn cña phßng vËt t,
kÕ to¸n kiÓm tra tríc khi nhËp kho, nÕu thÊy ®Çy ®ñ tiªu chuÈn th× tiÕn hµnh
nhËp kho, ®èi víi vËt t cã sè lîng vµ gi¸ trÞ lín th× ph¶i lËp biªn b¶n kiÓm
nghiÖm vËt t.
§èi víi hµng mua vÒ nhËp kho c¨n cø vµo ho¸ ®¬n th× thñ kho cïng ®¹i
diÖn phßng vËt t kiÓm tra, nÕu thÊy ®Çy ®ñ tiªu chuÈn th× tiÕn hµnh nhËp kho.
C¸n bé phßng vËt t sÏ lËp vµ ký vµo 3 niªn phiÕu nhËp kho vËt t, sau ®ã
chuyÓn cho thñ kho ký vµ ®a vËt t vµo nhËp kho. Trong 3 niªn phiÕu nhËp kho,
mét niªn lu l¹i t¹i phßng vËt t, mét niªn thñ khi gi÷ lµm c¨n cø ghi vµo thÎ
kho, theo ®Þnh kú thñ kho mang lªn phßng kÕ to¸n hoÆc kÕ to¸n nguyªn vËt
liÖu xuèng lÊy, mét niªn cßn l¹i cïng víi ho¸ ®¬n mua vËt t vµ giÊy ®Ò nghÞ
thanh to¸n cho ngêi b¸n ®îc chuyÓn ®Õn phßng kÕ to¸n.
9
§èi víi nguyªn vËt liÖu, CCDC mua ngoµi kh«ng qua nhËp kho mµ xuÊt
th¼ng ®Õn ch©n c«nng tr×nh th× thñ tôc nhËp ®îc tiÕn hµnh nh sau: khi nguyªn
vËt liÖu, CCDC vÒ ®Õn ch©n c«ng tr×nh th× ngêi lÜnh vËt t sÏ kiÓm nghiÖm vµ
ghi sè lîng thùc nhËp vµo hai phiÕu nhËp kho vµ mét giÊy giao nhËn vËt t ®îc
chuyÓn cho phßng vËt t, mét phiÕu nhËp kho vµ ho¸ ®¬n mua hµng ®îc chuyÓn
lªn phßng kÕ to¸n, kÕ to¸n thanh to¸n c¨n cø vµo tÝnh hîp lý hîp lÖ cña chøng
tõ ®Ó thanh to¸n cho ngêi b¸n. Sau ®ã phiÕu nhËp kho ®îc chuyÓn cho kÕ to¸n
vËt liÖu ®Ó theo dâi chi tiÕt trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu, CCDC.
VÝ dô: Trong th¸ng 9/2002 C«ng ty cã nhËn ®îc ho¸ ®¬n nh sau:(biÓu sè 3)
ho¸ ®¬n (gtgt)
Liªn 3 (dïng ®Ó thanh to¸n)
Ngµy 2 th¸ng 9 n¨m 2002
MÉu sè 01 GTKT - 31.1
PT / 99 - B
NO: 54232
§¬n vÞ b¸n hµng: C«ng ty ThiÕt bÞ vËt t Bé GT.
§Þa chØ: .. . . . . . . . . . . . . .Sè tµi kho¶n: . . . . . . . . . . . . . .
§iÖn tho¹i: . . . . . . . . . . . .MS: . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .
Hä tªn ngêi mua hµng: ¤. B¶o
§¬n vÞ: C«ng ty C«ng tr×nh giao th«ng 1 Hµ néi
Sè tµi kho¶n: . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§Þa chØ: Sè 3 Hoµ M· Hµ Néi
H×nh thøc thanh to¸n: ChuyÓn kho¶n.
M· sè: 01001532271
§¬n vÞ tÝnh: VN§
ST
TTªn hµng ho¸ dÞch vô§VTSè lîng§¬n gi¸Thµnh TiÒnABC123 = 2 *11Nhùa ®
êng SingapoKg100.0003.000300.000.000 Céng tiÒn hµng: 300.000.000
®.
ThuÕ suÊt GTGT: 10%
TiÒn thuÕ GTGT: 30.000.000 ®
Tæng céng tiÒn thanh to¸n: 330.000.000®
Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷: Ba tr¨m ba m¬i ba triÖu ®ång ch½n./
Ngêi mua hµng
(ký tªn)
KÕ to¸n trëng
(ký tªn)
Thñ trëng ®¬n vÞ
(ký tªn)
C¨n cø vµo ho¸ ®¬n thñ kho vµ c¸n bé phßng vËt t kiÓm tra vÒ sè lîng, chÊt
lîng hµng, nÕu ®øng yªu cÇu sÏ viÕt biªn b¶n kiÓm nghiÖm (biÓu sè 4) lµm 3
10
b¶n giao cho phßng vËt t, phßng kÕ to¸n, kho. Trong th¸ng C«ng ty cã biªn
b¶n kiÓm nghiÖm cña nhùa ®êng nh sau:
BiÓu sè 4: Biªn b¶n kiÓm nghiÖm nguyªn vËt liÖu, CCDC
C¨n cø vµo ho¸ ®¬n sè 54232 ngµy 2/9/2002 cña C«ng ty ThiÕt bÞ vËt t BGT. Thµnh phÇn ban kiÓm nghiÖm bao gåm.
1 - §¹i diÖn P. vËt t: ¤. NguyÔn TrÝ B¶o.
2 - §¹i diÖn P. kÕ to¸n: Bµ Mai thÞ S¸u.
3 - §¹i diÖn kho: Bµ ¢u thÞ ChÝnh.
§· kiÓm nghiÖm sè vËt t díi ®©y do ¤. B¶o trùc tiÕp mua vÒ.
Tªn nh·n hiÖu, M· Ph¬ng
§VT Sè lîng
KQ kiÓm nghiÖm
quy c¸ch vËt t
sè
thøc kiÓm
Sè
Sè
nghiÖm
lîng
luîng
Nhùa ®¬ng
Singappo
P.VËt t
(ký tªn)
152. C©n
11
Kg
P.KÕ to¸n
(ký tªn)
100.000
®óng
sai
100.000
Thñ kho
(ký tªn)
- ý kiÕn cña ban kiÓm nghiÖm: Sè lîng nhùa ®êng ¤. B¶o mua cña C«ng
ty thiÕt bÞ vËt t - BGT ®óng tiªu chuÈn nhËp kho, kh«ng mÊt m¸t, h háng g×.
§ång thêi viÕt phiÕu nhËp kho biÓu sè 5.
BiÓu sè 5:
PhiÕu nhËp kho
Sè 5/ N
MÉu sè: 01 - VT.
Ngµy 2/ 9/ 2002
Q§ sè: 1141- TC/Q§/C§KT
Nî 152:
Ngµy 1/ 11/ 1995 cña BTC
Cã 331:
§¬n vÞ b¸n hµng: C«ng ty ThiÕt bÞ vËt t BGT
Ngêi giao hµng: ¤. B¶o
Theo hîp ®ång sè 1198 ngµy 1/9/2002. NhËp t¹i kho: Sµi §ång - Gia L©m
§VT: VN§.
11
S Tªn vËt t
T
T
M·
sè
1
152.1 kg
Nhùa ®êng
Singapo
§
V
T
Sè lîng
§¬n
gi¸
Theo
Thùc
chøng
nhËp
tõ
100.000 100.000 3000
Céng
Thµnh
tiÒn
300.000.000
300.000.000
Ngêi nhËn hµng Ngêi giao hµng KÕ to¸n trëng Thñ trëng ®¬n vÞ
(ký tªn)
(ký tªn)
(ký tªn)
(ký tªn)
3.2. Thñ tôc xuÊt kho nguyªn vËt liÖu, CCDC:
Nh ®· nãi, C«ng ty C«ng tr×nh giao th«ng 1 Hµ Néi ChØ nhËp kho nhùa ®êng cßn c¸c nguyªn vËt liÖu, CCDC xuÊt th¼ng ®Õn ch©n C«ng tr×nh kh«ng
qua nhËp kho. Khi xuÊt kho nguyªn vËt liÖu, CCDC cho c¸c ®èi tîng sö dông,
c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho theo h¹n møc vËt t, ®èi víi vËt t ®æ th¼ng ch©n c«ng
tr×nh th× bé phËn vËt t lËp phiÕu nhËp - xuÊt kho cïng mét lóc. PhiÕu xuÊt kho
®îc lËp thµnh hai niªn, mét niªn lu l¹i phßng vËt t vµ mét niªn ®«i trëng s¶n
xuÊt mang ®Õn kho. Sau ®ã, khi xuÊt nguyªn vËt liÖu, CCDC thñ kho ký vµo
phiÕu xuÊt kho. §Þnh kú 7 ngµy mét lÇn kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu xuèng kho
nhËn phiÕu xuÊt kho.
VÝ dô: trong th¸ng 9/2002 §éi duy tu Gia L©m ®îc lÖnh duy tu 2000 m2 ®êng Gia L©m víi tiªu chuÈn nh sau:
- ChiÒu dµy mÆt ®êng lµ 10 cm.
- ChiÒu dµy mÆt ®êng ®· nÌn Ðp 10 cm, tiªu chuÈn nhùa 5,5 kg/m2.
- C¨n cø vµo b¶ng ®Þnh møc vËt t, phßng vËt t lËp phiÕu xuÊt kho theo h¹n
møc (biÓu sè 6) nh sau:
C«ng ty C«ng tr×nh giao th«ng 1 HN.
BiÓu sè 6: phiÕu xuÊt kho theo h¹n møc.
Bé phËn sö dông: §éi duy tu Gia L©m - duy tu ®êng th¸ng 9/ 2002
§èi tîng sö dông: 2000m2 ®êng Gia L©m dµy 10 cm, nhùa 5,5 kg/m2
XuÊt t¹i kho: Sµi §ång - Gia L©m.
Sè phiÕu: 05.
STT Tªn quy c¸ch VT
§VT
M· sè
1
kg
152.1
Nhùa ®êng
12
H¹n møc
®îc duyÖt
11.770
Sè lîng
thùc xuÊt
11.770
2
3
4
5
6
7
8
§¸ r¨m tiªu chuÈn
§¸ 4 * 2
§¸ 1 * 2
§¸ 0.5 * 2
Cñi
DÇu Diezel
DÇu phô
Ngêi nhËn hµng
(ký tªn)
m3
m3
m3
m3
kg
LÝt
LÝt
Ngêi giao hµng
(ký tªn)
152.1
152.1
152.1
152.1
125.3
152.3
152.2
263.8
7.2
47.4
44
9.200
250
10,5
263.8
7.2
47.4
44
9.200
250
10,5
KÕ to¸n trëng Thñ trëng ®¬n vÞ
(ký tªn)
(ký tªn)
C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho theo h¹n møc, thñ kho viÕt phiÕu xuÊt kho cho
tõng lÇn xuÊt kho ( biÓu sè 7).
BiÓu sè 7: phiªu xuÊt kho.
§¬n vÞ: C«ng ty C«ng tr×nh giao th«ng 1 HN
Sè 125
MÉu sè: 02 - VT
Ngµy 30 th¸ng 9 n¨m 2002
Q§ sè: 1141 - TC/Q§/C§KT
Ngµy 1/ 11/ 1995 cña BTC
Nî 621:
Cã 152.1:
Hä vµ tªn ngêi nhËn hµng: TuÊn - §éi duy tu Gia L©m
Lý do xuÊt kho: Duy tu ®Þnh kú ®êng Gia L©m
XuÊt t¹i kho: Sµi §ång - Gia L©m
§VT: ®ång
S Tªn, nh·n hiÖu,
M·
§ Sè lîng
§¬n Thµnh tiÒn
T quy c¸ch,
sè
V Yªu
gi¸
Thùc
T phÈm chÊt vËt t
T cÇu
xuÊt
(s¶n phÈm,
hµng ho¸)
1 Nhùa ®êng
152.1 kg 11.770 11.770 3.010 35.427.700
Singapo
Céng
35.427.700
Ngêi nhËn hµng
(ký tªn)
Ngêi giao hµng
KÕ to¸n trëng Thñ trëng ®¬n vÞ
(ký tªn)
(ký tªn)
13
(ký tªn)
PhiÕu xuÊt kho sè 112
MÉu sè: 02 - VT
§¬n vÞ: C«ng ty c«ng tr×nh GT 1 Hµ Néi
Ngµy 8 th¸ng 9 n¨m 2002
Q§ sè: 1141 - TC/ Q§/ C§KT
Ngµy 1/11/1995 cña BTC
Nî 621:
Cã 153:
Hä vµ tªn ngêi nhËn hµng: TuÊn - §«i duy tu Gia L©m
Lý do xuÊt kho: Trang bÞ ®å dïng BHL§
XuÊt t¹i kho: Kh«ng qua kho
§VT: VN§
S Tªn hµng
§VT Sè lîng
§¬n gi¸
Yªu cÇu Thùc xuÊt
tt
1 QuÇn ¸o L§
bé
39
39
43.636
2 GiÇy v¶i
§«i
41
41
16.364
Céng
Ngêi nhËn hµng
(ký tªn)
Ngêi giao hµng
(ký tªn)
Thµnh tiÒn
1.701.804
670.927
2.327.728
KÕ to¸n trëng Thñ trëng ®¬n vÞ
(ký tªn)
(ký tªn)
C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, c¸c bé phËn s¶n xuÊt viÕt phiÕu xin lÜnh vËt
t. C¨n cø vµo phiÕu xin lÜnh vËt t vµ kiÓm tra kÕ to¸n viÕt phiÕu xuÊt vËt t. C¨n
cø vµo phiÕu xuÊt kho, thñ kho xuÊt VL,CCDC vµ ghi vµo thÎ kho. Sau ®ã thñ
kho chuyÓn chøng tõ cho phßng kÕ to¸n ®Ó ghi sæ.
4. C¸c ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, CCDC.
4.1. Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song:
Néi dung:
- ë kho: ViÖc ghi chÐp t×nh h×nh NhËp - XuÊt - Tån kho hµng ngµy do thñ
kho tiÕn hµnh trªn thÎ kho vµ chØ ghi theo sè lîng.
Khi nhËn c¸c chøng tõ NhËp XuÊt nguyªn vËt liÖu, CCDC thñ kho ph¶i
kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ råi tiÕn hµnh ghi chÐp sæ thùc
nhËp, thùc xuÊt vµo chøng tõ thÎ kho. Cuèi ngµy tÝnh ra sè tån kho ghi vµo thÎ
kho. §Þnh kú thñ kho göi c¸c chøng tõ nhËp - xuÊt ®· ®îc ph©n lo¹i theo tõng
thø vËt liÖu cho phßng kÕ to¸n.
14
ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n sö dông sæ(thÎ) kÕ to¸n vËt liÖu, CCDC chi tiÕt
®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt tån kho vËt liÖu, CCDC theo chØ tiªu hiÖn vËt
vµ gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng kÕ to¸n céng sæ chi tiÕt vËt liÖu, CCDC vµ kiÓm tra ®èi
chiÕu víi thÎ kho. Ngoµi ra ®Ó cã sè liÖu ®èi chiÕu, kiÓm tra víi kÕ to¸n tæng
hîp cÇn ph¶i tæng hîp sè liÖu kÕ to¸n chi tiÕt tõ c¸c sæ chi tiÕt vµo b¶ng tæng
hîp nhËp xuÊt tån kho vËt liÖu, CCDC theo tõng nhãm, lo¹i vËt liÖu, CCDC.
Cã thÓ kh¸i qu¸t néi dung, tr×nh tù kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, CCDC theo ph¬ng
ph¸p thÎ song song trªn s¬ ®å sau:
S¬ ®å 1: KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, CCDC theo ph¬ng ph¸p ghi thÎ song
song.
ThÎ kho
Chøng tõ xuÊt
Chøngtõ nhËp
Sæ kÕ to¸n
chi tiÕt
Ghi chó:
Ghi hµng
B¶ngngµy
kª tæng
Ghi cuèi
hîp Xth¸ng
N -T
Ghi ®èi chiÕu
- ¦u ®iÓm: Ghi chÐp ®¬n gi¶n, dÔ kiÓm tra, ®èi chiÕu.
- Nhîc ®iÓm: viÖc ghi chÐp cßn trïng lÆp vÒ chØ tiªu sè liÖu. H¹n chÕ chøc
n¨ng kiÓm tra kÞp thêi cña kÕ to¸n.
- Ph¹m vi ¸p dông: ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i vËt t,
c¸c nghiÖp vô nhËp - xuÊt Ýt kh«ng thêng xuyªn.
4.2. Ph¬ng ph¸p ®èi chiÕu sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn:
Néi dung:
- ë kho: gièng nh ph¬ng ph¸p thÎ song song.
- ë phßng kÕ to¸n: kÕ to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ghi chÐp t×nh
h×nh NhËp - XuÊt - tån kho cña tõng thø vËt liÖu, CCDC ë tõng kho dïng cho
c¶ n¨m, nhng mçi th¸ng chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng. §Ó cã sè liÖu ghi vµo
15
sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, kÕ to¸n ph¶i lËp c¸c b¶ng kª xuÊt trªn c¬ së c¸c
chøng tõ nhËp xuÊt ®Þnh kú thñ kho göi lªn, cã thÓ kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau.
S¬ ®å 2- KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, CCDC theo ph¬ng ph¸p
sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
ThÎ kho
Chøng tõ nhËp
Chøng tõ xuÊt
Ghi chó:
b¶ng kª nhËp
Ghi hµng ngµy
Sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn
Ghi cuèi th¸ng
Ghi ®èi chiÕu
b¶ng kª xuÊt
4.3 Ph¬ng ph¸p sæ sè d
Néi dung
- ë kho: thñ kho còng dïng thÎ kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt tån
kho nhng cuèi th¸ng ph¶i ghi sæ tån kho ®· tÝnh trªn thÎ kho sang sæ sè d vµo
cét sè lîng.
- ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n më sæ sè d tõng kho chung cho c¶ n¨m ®Ó ghi
chÐp t×nh h×nh nhËp, xuÊt. Tõ c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kÕ xuÊt kÕ to¸n lËp luü
kÕ nhËp, luü kÕ xuÊt råi tõ c¸c b¶ng luü kÕ lËp b¶ng tæng hîp N - X- T kho
theo tõng nhãm, lo¹i vËt liÖu, CCDC theo chØ tiªu gi¸ trÞ .
thÎ kho
- Cuèi th¸ng khi nhËn sæ sè d do thñ kho göi lªn, kÕ to¸n c¨n cø vµo sè
lîng tån cuèi th¸ng do thñ kho tÝnh chØ ë sæ sè d vµ ®¬n gi¸ h¹ch to¸n tÝnh ra
tõ ®Ó
nhËp
Chøng tõ xuÊt
gi¸ trÞChøng
tån kho
ghi vµo cét sè tiÒn trªn sæ sè d.
S¬ ®å 3: KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu, CCDC theo ph¬ng ph¸p sæ sè
d.
Ghi hµng ngµy Sæ sè d
BK nhËp
BK xuÊt
Ghi cuèi th¸ng
Ghi ®èi chiÕu
B¶ng luü kÕ nhËp
B¶ng luü kÕ xuÊt
BC tæng16
hîp N - X -T
5. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu, CCDC:
5.1. KÕ to¸n tæng hîp v©tk liÖu, CCDC theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn:
Kª khai thêng xuyªn hµng tån kho lµ ph¬ng ph¸p ghi chÐp ph¶n ¸nh thêng
xuyªn liªn tôc vµ cã hÖ thèng t×nh h×nh NhËp - XuÊt - Tån kho c¸c lo¹i vËt
liÖu, CCDC, thµnh phÇn, hµng ho¸ trªn c¸c tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n tæng hîp
trªn c¬ së c¸c chøng tõ NhËp XuÊt.
6.1.1 Tµi kho¶n sö dông.
* Tµi kho¶n 152: “ Nguyªn liÖu vËt liÖu” : TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè hiÖn
cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu, theo gi¸ thùc tÕ.
Sè ph¸t sinh bªn nî:
+ TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ nguyªn liÖu vËt liÖu nhËp kho vµ c¸c nghiÖp vô kh¸c lµm
t¨ng gi¸ trÞ
+ KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn thùc tÕ nguyªn vËt liÖu tån kho cuèi kú ((theo ph¬ng
ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú)
Sè ph¸t sinh bªn cã:
+ TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ NVL xuÊt kho
+ ChiÕt khÊu hµng mua gi¶m gi¸ hµng vµ hµng mua tr¶ l¹i
+ C¸c nghiÖp vô kh¸c lµm gi¶m gi¸ trÞ NVL
+ KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn thùc tÕ nguyªn vËt liÖu tån kho ®Çu kú(theo ph¬ng
ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú)
D nî: rÞ gi¸ vèn thùc tÕ NVL tån kho
TK 152 cã c¸c TK cÊp hai
TK 152.1 Nguyªn VËt LiÖu chÝnh
TK 152.2 Nguyªn VËt LiÖu phô
TK 152.3 Nhiªn liÖu
17
TK 152.4 Phô tïng thay thÕ
TK 152.5 ThiÕt bÞ XDCB
TK 152.8 VËt liÖu kh¸c
TK 153 : “ C«ng cô dông cô “ TK 153 sö dông ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn
cã vµ sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m c¸c lo¹i CCDC theo gi¸ thùc tÕ.
+ KÕt cÊu cña TK 153 t¬ng tù nh kÕt cÊu cña TK 152.
TK 153cã “ C«ng cô dông cô “ cã 3 TK cÊp 2
TK 153.1 C«ng cô dông cô
TK 153.2 Bao b× lu©n chuyÓn
TK 153.3 §å dïng cho thuª.
Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sù dông c¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c nh:
- TK 331 “ Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n” TK nµy ®îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh quan
hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi ngêi b¸n ngêi nhËn thÇu vÒ c¸c kho¶n vËt
t hµng ho¸ lao vô dÞch vô theo hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt.
- TK 113: “ ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc khÊu trõ”: TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh
thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ, ®· khÊu trõ vµ cßn ®îc khÊu trõ.
- TK 111 - TiÒn mÆt
- TK 112 - TiÒn göi ng©n hµng
- TK 141 - T¹m øng
- TK 128 - §Çu t ng¾n h¹n kh¸c
- TK 222 - Gãp vèn liªn doanh
- TK 241 - XDCBDD
5.1.2 Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu CCDC.
NVL, CCDC trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt t¨ng do nhiÒu nguån kh¸c
nhau. Trong mäi trêng hîp doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ thñ tôc kiÓm
nhËn nhËp kho lËp c¸c chøng tõ liªn quan kh¸c, kÕ to¸n ph¶i ph¶n ¸nh kÞp thêi
c¸c néi dung cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ thùc tÕ cña VL, CCDC nhËp kho vµo c¸c
TK, sæ kÕ to¸n tæng hîp ®ång thêi ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n víi ngêi b¸n
vµ c¸c ®èi tîng kh¸c mét c¸ch kÞp thêi. Cuèi th¸ng tiÕn hµnh tæng hîp sè liÖu
kiÓm tra ®èi chiÕu víi c¸c sè liÖu kÕ to¸n chi tiÕt.
Ngîc l¹i vËt liÖu CCDC trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt gi¶m chñ yÕu
do c¸c nghiÖp vô xuÊt kho dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm cho nhu cÇu
phôc vô vµ qu¶n lý doanh nghiÖp, gãp vèn liªn doanh víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c.
18
C¸c nghiÖp vô xuÊt kho vËt liÖu, CCDC còng ph¶i ®îc lËp chøng tõ ®Çy ®ñ
®óng quy ®Þnh. Trªn c¬ së c¸c chøng tõ xuÊt kho kÕ to¸n tiÕn hµnh ph©n lo¹i
theo ®óng ®èi tîng sö dông vµ tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho ®Ó ghi chÐp ph¶n ¸nh
trªn c¸c TK sæ kÕ to¸n tæng hîp. Cuèi th¸ng tæng hîp sè liÖu ®Ó ®èi chiÕu
kiÓm tra víi sè liÖu kÕ to¸n chi tiÕt.
KÕ to¸n tæng hîp c¸c trêng hîp t¨ng gi¶m vËt liÖu, CCDC ®îc tiÕn hµnh
trªn s¬ ®å sau: (s¬ ®å sè 4).
Ghi chó: NÕu DN nép thÕu GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp trªn GTGT
hoÆc kh«ng thuéc ®èi tîng thÕu GTGT th× trªn s¬ ®å kh«ng ph¶n ¸nh qua TK
133.
Ph¬ng ph¸p tæng hîp dïng CCDC.
C«ng cô dông cô xuÊt dïng chñ yÕu phôc vô cho nhu cÇu SXKD vµ mét sè
nhu cÇu kh¸c. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho CCDC, kÕ to¸n tËp hîp ph©n
lo¹i theo c¸c ®èi tîng sö dông råi tÝnh ra gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng ph¶n ¸nh vµo
c¸c TK liªn quan. Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt còng nh gi¸ trÞ vµ thêi gian
sö dông cña CCDC vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kÕ to¸n mµ viªvj tÝnh to¸n
ph©n bæ gi¸ thùc tÕ CCDC xuÊt dïng vµo c¸c ®èi tîng sö dông cã thÓ ®îc thùc
hiÖn mét lÇn hoÆc nhiÒu lÇn.
a. Ph¬ng ph¸p ph©n bæ mét lÇn(ph©n bæ ngay 100% gi¸ trÞ).
- Néi dung: Khi xuÊt dïng CCDC kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c phiÕu xuÊt kho
CCDC ®Ó tÝnh ra gi¸ thùc tÕ CCDC xuÊt dïng råi tÝnh ph©n bæ ngay mét lÇn
(toµn bé gi¸ trÞ ) vµ chi phÝ SXKD trong kú.
C¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng kÕ to¸n ghi:
Nî TK 627 (6273) Chi phÝ s¶n xuÊt chung (CP dông cô s¶n xuÊt)
Nî TK 641 (6413) Chi phÝ b¸n hµng ( CP dông cô ®å dïng)
Nî TK 642 (6423) Chi phÝ QLDN (CP ®å dïng v¨n phßng)
. . .. . .. .
Cã TK 153: C«ng cô dông cô (1531, 1532, 1533)
- Ph¹m vi ¸p dông: Ph¬ng ph¸p ph©n bæ mét lÇn ¸p dông thÝch hîp ®èi víi
CCDC cã gi¸ trÞ nhá thêi gian sö dông qu¸ ng¾n.
b. Ph¬ng ph¸p ph©n bæ nhiÒu lÇn (ph©n bæ nhiÒu kú).
- Néi dung: C¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng CCDC, kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh
to¸n ph©n bæ dµn gi¸ trÞ thùc tÕ CCDC xuÊt dïng vµo chi phÝ SXKD tõng kú
h¹ch to¸n ph¶i chÞu. Sè ph©n bæ cho tõng kú ®îc tÝnh nh sau:
19
Gi¸ thùc tÕ CCDC xuÊt dïng
Gi¸ trÞ CCDC xuÊt dïng =
ph©n bæ cho tõng kú
Sè kú sö dông
Trong trêng hîp doanh nghiÖp chØ ph©n bæ 2 lÇn th× khi xuÊt dïng kÕ to¸n
tiÕn hµnh tÝnh to¸n, ph©n bæ dÇn gi¸ trÞ thùc tÕ CCDC xuÊt dïng vµo chi phÝ
SXKD kú ®ã vµ khi b¸o háng sÏ tiÕn hµnh ph©n bæ nèt gi¸ trÞ cßn l¹i cña
CCDC h háng vµo chi phÝ SXKD cña ®¬n vÞ bé phËn b¸o háng
5.1.3 KÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu CCDC theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú:
Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph¬ng ph¸p kh«ng theo dâi ph¶n ¸nh thêng xuyªn liªn tôc t×nh h×nh nhËp xuÊt vËt liÖu CCDC trªn c¸c tµi kho¶n hµng
tån kho t¬ng øng. Gi¸ trÞ cña vËt t hµng ho¸ mua vµo vµ nhËp kho trong kú ®îc theo dâi ph¶n ¸nh ë mét tµi kho¶n riªng - TK 611 “ Mua hµng” Cßn c¸c
TK hµng tån kho chØ dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho lóc ®Çu vµ cuèi
kú. H¬n n÷a gi¸ trÞ hµng tån kho l¹i kh«ng c¨n cø trùc tiÕp vµo c¸c chøng tõ
xuÊt kho ®Ó tæng hîp ph©n lo¹i theo c¸c ®èi tîng sö dông råi ghi sæ mµ l¹i
c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª vµ gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ mua vµo (nhËp kho)
trong kú tÝnh theo c«ng thøc sau:
TrÞ gi¸ = TrÞ gi¸ tån + TrÞ gi¸ nhËp - TrÞ gi¸ tån
xuÊt kho
®Çu kú
trong kú
cuèi kú
Víi c¬ së vµ c¸ch tÝnh trÞ gi¸ xuÊt kho nh trªn th× trÞ gi¸ xuÊt kho lµ con sè
tæng hîp kh«ng thÓ hiÖn râ ®îc gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ xuÊt kho cho tõng ®èi tîng sö dông tõng nhu cÇu lµ bao nhiªu.
5.1.4. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông:
KÕ to¸n tæng hîp NVL, CCDC theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú sö dông
c¸c tµi kho¶n sau:
- Tµi kho¶n 152 “ Nguyªn liÖu vËt liÖu”: Tµi kho¶n nµy kh«ng dïng ®Ó theo
dâi t×nh h×nh nhËp - xuÊt trong kú mµ chØ dïng ®Ó kÕt chuyÓn gi¸ trÞ thùc tÕ
vËt liÖu cuèi kú vµo tµi kho¶n 611 TK “Mua hµng”.
- Tµi kho¶n 153 “ C«ng cô dông cô”:
- tµi kho¶n 611 kh«ng cã sè d vµ ®îc më 2 tµi kho¶n cÊp 2:
+ TK 6111 “ Mua nguyªn vËt liÖu “
+ TK 6112 “ Mua hµng hãa”
Ngoµi ra kÕ to¸n còng sö dông c¸c TK liªn quan kh¸c nh ph¬ng ph¸p kª
khai thêng xuyªn.
5.1.5. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu, CCDC:
20
- Xem thêm -
.DOC 
64 
44 
54 
