LỜI MỞ ĐẦU
Qóa tr×nh chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung
sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬
chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ n íc t¹o c¬ héi míi cho c¸c
doanh nghiÖp. Mäi thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia kinh doanh
mét c¸ch tù do, b×nh ®¼ng .MÆt kh¸c, nã còng lµ mét th¸ch thøc
lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, buéc hä ph¶i kh«ng ngõng phÊn
®Êu ®Ó n©ng cao n¨ng lùc kinh doanh nÕu kh«ng muèn bÞ thua lç,
tôt hËu. Muèn tån t¹i ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i kinh doanh
cã l·i . §©y lµ môc tiªu mµ c¸c doanh nghiÖp theo ®uæi , tuy
nhiªn ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã
mét chiÕn lîc kinh doanh phï hîp vµ tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh hîp lý hiÖu qu¶ ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh tiªu thô hµng
ho¸, thµnh phÈm mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt.
XÐt vÒ mÆt lý luËn còng nh trªn thùc tÕ cho thÊy kÕ to¸n lµ
c«ng cô kinh tÕ cã vai trß v« cïng quan träng trong viÖc qu¶n lý,
thóc ®Èy tiªu thô hµng ho¸, thµnh phÈm ®ång thêi cung cÊp
th«ng tin ®Ó ®¸nh gi¸ ® îc hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty.
XuÊt ph¸t tõ ®ã, qua thêi gian thùc tËp ë c«ng ty Th ¬ng M¹i
Kh¸ch S¹n §èng §a t«i ®· ®i s©u nghiªn cøu tæ chøc kÕ to¸n b¸n
hµngvµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong c«ng ty víi ®Ò tµi :
“ Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
kinh doanh t¹i c«ng ty Th¬ng M¹i Kh¸ch S¹n §èng §a.
1
Chuyªn ®Ò gåm ba phÇn:
PhÇn I : Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
kinh doanh trong doanh nghiÖp th ¬ng m¹i.
PhÇn II : Thùc tr¹ng tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh t¹i c«ng ty th ¬ng m¹i kh¸ch s¹n §èng
§a.
PhÇn III : Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh t¹i c«ng ty th ¬ng m¹i kh¸ch s¹n §èng
§a
PhÇn I
Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c
®Þng kÕt qu¶ kinh doanh
I . Nh÷ng kh¸i niÖm chung:
2
1. Doanh NghiÖp th¬ng m¹i
Trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸, nghµnh th ¬ng
m¹i víi nh÷ng thÕ m¹nh cña m×nh trong c«ng t¸c tæ chøc, thóc
®Èy lu th«ng hµng ho¸, nèi ng êi s¶n xuÊt víi ngêi tiªu dïng , ®·
gãp phÇn ®¸ng kÓ cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸.
Nghµnh th¬ng nghiÖp ®îc coi lµ nghµnh kinh tÕ cã chøc n¨ng tæ
chøc lu th«ng hµng ho¸ th× doanh nghiÖp th ¬ng m¹i chÝnh lµ bé
phËn cña nghµnh th¬ng nghiÖp thùc hiÖn chøc n¨ng ®ã.
Trong ho¹t ®éng kinh doanh th ¬ng m¹i, tiªu thô hµng ho¸ lµ
giai ®o¹n cuèi cïng trong qu¸ tr×nh l u chuyÓn hµng ho¸. Ho¹t
®éng chÝnh cña doanh nghiÖp th ¬ng m¹i lµ mua vµo c¸c s¶n phÈm
hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt , sau ®ã th«ng qua hÖ
thèng b¸n hµng cña m×nh cung cÊp cho ng êi tiªu dïng ®ång thêi
thu ®îc tiÒn nhê vµo viÖc cung cÊp hµng ho¸ ®ã. Qu¸ tr×nh kinh
doanh cña doanh nghiÖp th ¬ng m¹i gåm ba kh©u chñ yÕu ®ã lµ:
Mua vµo, dù tr÷ vµ b¸n ra. Trong ®ã qu¸ tr×nh vèn kinh doanh
cña doanh nghÞªp vËn ®éng theo m« h×nh T-H-T’.
3
Qóa tr×nh vËn ®éng trªn cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt vµ ®Òu cã ý
nghÜa hÕt søc quan träng trong ®ã kh©u b¸n hµng lµ kh©u cuèi
cïng trong chu kú tuÇn hoµn vèn cña doanh nghiÖp. Kh©u nµy cã
t¸c ®éng rÊt lín ®Õn tÝnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh
trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i.
2. Qu¸ tr×nh b¸n hµng
Trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i, qu¸ tr×nh b¸n hµng ® îc b¾t
®Çu tõ khi doanh nghiÖp chuyÓn giao s¶n phÈm , hµng ho¸ . dÞch
vô cho kh¸ch hµng, ®ång thêi kh¸ch hµng tr¶ hoÆc chÊp nhËn tr¶
mét kho¶n tiÒn t¬ng øng cho gi¸ b¸n s¶n phÈm hµng ho¸ ®ã mµ
hai bªn ®· tho¶ thuËn. Qu¸ tr×nh nµy ® îc coi lµ hoµn tÊt khi ng êi b¸n ®· nhËn ®îc tiÒn vµ ngêi mua ®· nhËn ®îc hµng. §èi víi
doanh nghiÖp th¬ng m¹i nãi riªng vµ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nãi
chung ho¹t ®éng b¸n hµng ®¶m b¶o cho hä bï ®¾p c¸c kho¶n chi
phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh kinh doanh vµ cã thÓ tÝch luü. Cã thÓ
nãi ho¹t ®éng b¸n hµng lµ lý do tån t¹i cña c¸c doanh nghiÖp th ¬ng m¹i vµ nã cã ý nghÜa to lín ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn
cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i.
Ho¹t ®éng b¸n hµng ph¸t triÓn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh
nghiÖp më réng ®îc thÞ trîng tiªu thô, më réng kinh doanh, do
®ã t¨ng ®îc doanh thu gióp doanh nghiÖp cñng cè vµ kh¼ng ®Þnh
vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr êng.
Qu¸ tr×nh b¸n hµng ®îc thóc ®Èy sÏ t¨ng nhanh vßng quay cña
vèn lu ®éng, tiÕt kiÖm ®îc vèn cho doanh nghiÖp, ®¶m b¶o thu
håi vèn nhanh t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc t¸i s¶n xuÊt më réng.
Bªn c¹nh ®ã t¨ng nhanh qu¸ tr×nh b¸n hµng còng t¹o ®iÒu kiÖn
t¨ng thu nhËp cña doanh nghiÖp, n©ng cao ®êi sèng ng êi lao
®éng.
§èi víi ngêi tiªu dïng, qu¸ tr×nh b¸n hµng cña doanh
nghiÖp gióp ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. ChØ qua kh©u
b¸n hµng, c«ng dông cña hµng ho¸, dÞch vô míi ® îc x¸c ®Þnh
4
hoµn toµn, sù phï hîp gi÷a thÞ hiÕu ng êi tiªu dïng víi hµng ho¸
míi ®îc kh¼ng ®Þnh.
§èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, kh©u b¸n hµng còng cã ý
nghÜa rÊt lín víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Víi lîi thÕ riªng
cña m×nh ®ã lµ tiÕp cËn trùc tiÕp víi ng êi tiªu dïng, nªn qu¸
tr×nh b¸n hµng cã thÓ n¾m b¾t t êng tËn nhu cÇu , thÞ hiÕu cña ng êi tiªu dïng.
Trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i b¸n hµng thêng chia
thµnh hai h×nh thøc, b¸n bu«n vµ b¸n lÎ.
Theo h×nh thøc b¸n bu«n: c¸c doanh nghiÖp th êng ¸p dông
c¸c ph¬ng thc nh: B¸n bu«n qua kho, b¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng
vµ göi hµng ®¹i lý ký göi.
Theo h×nh thøc b¸n lÎ: B¸n hµng thu tiÒn trùc tiÕp, b¸n hµng
thu tiÒn tËp chung.
5
3. Doanh thu b¸n hµng:
Doanh thu b¸n hµng lµ sè tiÒn ®· thu hoÆc ph¶i thu tÝnh theo gi¸
b¸n cña sè s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô ®· ® îc x¸c ®Þnh lµ tiªu
thô. Doanh thu b¸n hµng cña doanh nghiÖp bao gåm:
C¸c kho¶n trî gi¸, phô thu theo qui ®Þnh cña nhµ n íc ®Ó sö dông
cho doanh nghiÖp ®èi víi hµng ho¸, dÞch vô cña doanh nghiÖp
tiªu thô trong k× ®îc nhµ níc cho phÐp.
Gi¸ trÞ c¸c s¶n phÈm , hµng ho¸ ®em biÕu tÆng hoÆc dïng
trong néi bé doanh nghiÖp.
§èi víi c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t îng nép thuÕ GTGT
theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ th× doanh thu b¸n hµng , cung cÊp
dÞch vô lµ toµn bé sè tiÒn b¸n hµng, cung cÊp dÞch vô ( ch a cã
thuÕ GTGT) bao gåm c¶ phô thu vµ phÝ thªm ngoµi gi¸ b¸n (nÕu
cã ) mµ c¬ së kinh doanh ® îc hëng.
§èi víi c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t îng nép thuÕ theo ph ¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ ®èi víi hµng ho¸ kh«ng thuéc ®èi t îng nép
thuÕ GTGT , doanh thu b¸n hµng, cung cÊp dÞch vô lµ toµn bé sè
tiÒn b¸n hµng, cung cÊp dÞch vô bao gåm c¶ phô thu vµ phÝ bªn
ngoµi gi¸ b¸n
( nÕu cã) mµ c¬ së kinh doanh ® îc hëng (tæng
gi¸ thanh to¸n bao gåm c¶ thuÕ GTGT).
Thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu còng gièng nh trong doanh
nghiÖp c«ng nhgiÖp nghÜa lµ thêi ®iÓm chuyÓn giao quyÒn së h÷u
vÒ hµng ho¸ tõ ngêi b¸n sang ngêi mua. Hµng ho¸ tiªu thô cã thÓ
®îc ngêi mua thanh to¸n ngay hoÆc thanh to¸n chËm b»ng tiÒn
mÆt hay chuyÓn kho¶n, cã thÓ b»ng tiÒn VN§ hoÆc b»ng ngo¹i
tÖ. ViÖc x¸c ®Þnh thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu cã ý rÊt quan
träng, cã x¸c ®Þnh ®óng thêi ®iÎm míi x¸c ®Þnh ®óng ®iÓm kÕt
thóc qu¶n lý b¸n hµng ho¸ vµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c doanh thu b¸n
hµng trong kú cña doanh nghiÖp.
6
Trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i th× doanh thu b¸n hµng
®îc chia lµm hai lo¹i lµ doanh thu néi bé vµ doanh thu b¸n ra
ngoµi.
Ngoµi ra theo ph¬ng thøc b¸n hµng doanh thu cßn ® îc ph©n
lo¹i thµnh doanh thu b¸n thanh to¸n tiÒn ngay, doanh thu ng êi
mua cha tr¶, doanh thu b¸n hµng tr¶ gãp , doanh thu b¸n hµng
®¹i lý , doanh thu nhËn tr íc.
Trong ho¹t ®éng kinh doanh th ¬ng m¹i c¸c nghiÖp vô kinh
tÕ ph¸t sinh lµm gi¶m doanh thu b¸n hµng bao gåm:
-Gi¶m gi¸ hµng b¸n: lµ sè tiÒn doanh nghiÖp ph¶i tr¶ l¹i
cho kh¸ch hµng trong tr êng hîp ho¸ ®¬n b¸n hµng ®· viÕt theo
gi¸ thêng , hµng ®· ®îc x¸c ®Þnh lµ b¸n nhng do chÊt lîng kÐm,
kh¸ch hµng yªu cÇu gi¶m gi¸ vµ doanh nghiÖp chÊp nhËn hoÆc
do kh¸ch hµng mua víi sè l îng lín nªn ®îc gi¶m gi¸.
-Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i : lµ sè tiÒn doanh nghiÖp ph¶i tr¶ l¹i
cho kh¸ch hµng trong trêng hîp hµng ®· x¸c ®Þnh lµ b¸n nh ng do
chÊt lîng qu¸ kÐm kh¸ch hµng tr¶ l¹i sè hµng ®ã.
7
4. Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
Trong qu¸ tr×nh b¸n hµng, doanh nghiÖp ph¶i chi ra nh÷ng
kho¶n tiÒn phôc vô cho b¸n hµng gäi lµ chi phÝ b¸n hµng. Chi
phÝ nµy bao gåm nhiÒu kho¶n kh¸c nhau nh chi phÝ b¶o qu¶n
hµng ho¸, chi phÝ bao gãi s¶n ph¶m, chi phÝ vËn chuyÓn tiÕp
thÞ qu¶ng c¸o…
Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh, chi phÝ b¸n hµng trong doanh nghiÖp
bao gåm c¸c lo¹i sau:
-Chi phÝ nh©n viªn.
-Chi phÝ vËt liÖu, bao b×.
-Chi phÝ dông cô, ®å dïng.
-Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh .
-Chi phÝ b¶o hµnh.
-Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
-Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ nh÷ng chi phÝ chi cho viÖc
qu¶n lý kinh doanh qu¶n lý hµnh chÝnh vµ phôc vô chung kh¸c
liªn quan ®Ðn ho¹t ®éng cña c¶ doanh nghiÖp.
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp chia thµnh c¸c lo¹i sau:
-Chi phÝ nh©n viªn.
-Chi phÝ vËt liÖu, bao b×.
-Chi phÝ dông cô, ®å dïng.
-Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh .
-ThuÕ, phÝ lÖ phÝ.
-Chi phÝ dù phßng.
-Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
8
5. KÕt qu¶ kinh doanh .
*KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t
®éng b¸n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp sau mét
thêi k× nhÊt ®Þnh biÓu hiÖn b»ng sè tiÒn l·i hay lç.
KÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp th ¬ng m¹i bao gåm
kÕt qu¶ b¸n hµng, kÕt qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ bÊt th êng.
KÕt qu¶ b¸n hµng ®îc x¸c ®Þnh lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh
thu víi trÞ gi¸ vèn hµng b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý
doanh nghiÖp ph©n bæ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong
kú. KÕt qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ chªnh lÖch gi÷a thu nhËp tõ
ho¹t ®éng tµi chÝnh víi chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ bÊt
thêng lµ sè chªnh lÖch gi÷a c¸c kho¶n thu nhËp bÊt th êng vãi c¸c
kho¶n chi phÝ bÊt thêng.
KÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp cã thÓ cã l·i hoÆc lç.
NÕu l·i, doanh nghiÖp ph¶i ph©n phèi sö dông cho nh÷ng môc
®Ých nhÊt ®Þnh theo quy ®Þnh cña c¬ chÕ tµi chÝnh nh : lµm nghÜa
vô ®èi víi nhµ níc nh nép thuÕ, chia l·i cho c¸c bªn gãp vèn vµ
bæ xung c¸c quü.
§èi víi doanh nghiÖp th ¬ng m¹i th× kÕt qu¶ b¸n hµng th êng
chiÕm tû träng lín chñ yÕu trong kÕt qña ho¹t ®éng kinh doanh.
Do ®ã , viÖc x¸c ®Þnh kªt qu¶ b¸n hµng còng cã ý nghÜa quan
träng trong c«ng t¸c qu¶n lý t¹i doanh nghiÖp.
9
II KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n
hµng t¹i doanh nghiÖp th¬ng m¹i
1. NhiÖm vô chung cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶.
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ lµ mét phÇn cña kÕ
to¸n, cã vai trß rÊt lín ®èi víi c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
Nã gióp cho doanh nghiÖp xem xÐt kinh doanh mÆt hµng , nhãm
hµng, ®Þa ®iÓm kinh doanh nµo cã hiÖu qu¶ , bé phËn kinh doanh,
cöa hµng nµo thùc hiÖn tèt c«ng t¸c b¸n hµng. Nhê ®ã doanh
nghiÖp cã thÓ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, lùa chän c¸c ph ¬ng ¸n ®Çu t
sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. §Ó ® îc nh vËy , kÕ to¸n b¸n hµng vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cÇn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô c¬ b¶n sau:
-Ghi chÐp ®Çy ®ñ , kÞp thêi khèi l îng hµng ho¸, dÞch vô b¸n
ra vµ tiªu thô néi bé, tÝnh to¸n ®óng ®¾n trÞ gi¸ vèn hµng ®· b¸n,
chi phÝ b¸n hµng vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c nh»m x¸c ®Þnh ®óng
kÕt qu¶ b¸n hµng.
-KiÓm tra , gi¸m s¸t tiÕn ®é thùc hiÖn kÕ ho¹ch b¸n hµng, kÕ
ho¹ch lîi nhuËn , kØ luËt thanh to¸n vµ lµm nghÜa vô víi nhµ n íc.
-Cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, trung thùc vµ ®Çy ®ñ vÒ t×nh
h×nh b¸n hµng ,x¸c ®Þnh kÕt qu¶ phôc vô cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi
chÝnh vµ qu¶n lý doanh nghiÖp.
2 KÕ to¸n xuÊt hµng b¸n vµ gi¸ vèn hµng b¸n.
Ph¬ng thøc b¸n hµng cã ¶nh h ëng trùc tiÕp ®èi víi viÖc sö
dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ph¶n ¸nh t×nh h×nh xuÊt kho hµng ho¸
, ®ång thêi cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh thêi ®iÓm
b¸n hµng, doanh thu b¸n hµng.
Trong doanh nghiÖp th ¬ng m¹i cã thÓ ¸p dông nhiÒu ph ¬ng
thøc b¸n hµng kh¸c nhau nh b¸n bu«n qua kho , b¸n bu«n vËn
chuyÓn th¼ng, b¸n hµng theo ph ¬ng thøc göi hµng ®¹i lý , b¸n
lÎ. Tuy nhiªn cã thÓ ph©n chia c¸c ph ¬ng thøc nµy thµnh hai ph ¬ng thøc chÝnh , ®ã lµ ph¬ng thøc göi hµng vµ ph¬ng thøc giao
hµng trùc tiÕp.
*B¸n hµng vµ kÕ to¸n b¸n hµng theo ph ¬ng thøc göi hµng.
10
Theo ph¬ng thøc nµy ,®Þnh kú doanh nghiÖp göi hµng cho
kh¸ch hµng trªn c¬ së tho¶ thuËn trong hîp ®ång mua b¸n gi÷a
hai bªn vµ giao hµng t¹i ®Þa ®iÓm qui íc trong hîp ®ång. Khi
xuÊt kho göi ®i hµng vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp,
chØ khi nµo kh¸ch hµng ®· tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n th×
khi Êy hµng míi ®îc chuyÓn quyÒn së h÷u vµ ® îc ghi nhËn doanh
thu b¸n hµng.
Trêng hîp nµy, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 157: Hµng göi ®i b¸n.
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña trÞ
gi¸ vèn hµng göi ®i b¸n. Sè hµng nµy ch a x¸c ®Þnh lµ b¸n. Néi
dung, kÕt cÊu chñ yÕu cña tµi kho¶n nµy nh sau:
+ Bªn nî ghi: - TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng ho¸ göi b¸n, ký göi
- KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng ho¸ göi
b¸n cha ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n
cuèi kú ( Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú).
11
+ Bªn cã ghi: - TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng ho¸ göi b¸n ®· ® îc
kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh
to¸n
- TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng ho¸ kh¸ch hµng tr¶ l¹i
hoÆc kh«ng chÊp nhËn thanh to¸n
- KÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng göi ®i b¸n nh ng cha ®îc kh¸ch hµng thanh to¸n ®Çu kú (Ph ¬ng ph¸p
kiÓm kª ®Çu kú).
D Nî: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng ho¸ göi ®i b¸n ch a ®îc kh¸ch hµng
thanh to¸n.
Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n theo ph¬ng thøc göi hµng nh sau:
+§èi víi c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph ¬ng ph¸p kª
khai thêng xuyªn:
- C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho göi hµng ho¸ hoÆc göi cho c¸c ®¹i
lý nhê b¸n hé, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 157 - Hµng göi ®i b¸n
Cã TK 156 - Hµng ho¸
- Trêng hîp DN th¬ng m¹i mua hµng göi ®i b¸n ngay kh«ng qua
nhËp kho, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 157 - Hµng göi ®i b¸n
Cã TK 331 - Ph¶i tr¶ cho ng êi b¸n
- C¨n cø vµo giÊy th«ng b¸o chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc c¸c
chøng tõ thanh to¸n tiÒn cña kh¸ch hµng, cña c¬ së ®¹i lý b¸n
hé vµ c¸c chøng tõ thanh to¸n kh¸c, kÕ to¸n kÕt chuyÓn gi¸
vèn cña sè hµng ®· b¸n sang bªn Nî Tk 632.
Nî TK632 - Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 157 - Hµng göi ®i b¸n
- Hµng ho¸ ®· göi ®i b¸n nh ng kh¸ch hµng kh«ng chÊp nhËn, kÕ
to¸n ph¶n ¸nh nghiÖp vô nhËp l¹i kho:
Nî TK 156 - Hµng ho¸
Cã TK 157 - Hµng göi ®i b¸n
+ §èi víi c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph ¬ng ph¸p
kiÓm kª ®Þnh kú:
12
- §Çu kú, kÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng tån kho ®Çu kú, gi¸ trÞ hµng
göi ®i b¸n nhng cha ®îc chÊp nhËn thanh to¸n:
Nî TK 611 - Mua hµng
Cã TK156 - Hµng ho¸
Cã TK 157 - Hµng göi ®i b¸n
- Cuèi kú, c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª hµng ho¸ göi ®i b¸n nh ng
cha ®îc x¸c ®Þnh lµ b¸n, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 157 - Hµng göi ®i b¸n
Cã TK 611 - Gi¸ vèn hµng b¸n
B¸n hµng vµ kÕ to¸n b¸n hµng theo ph ¬ng ph¸p giao hµng trùc
tiÕp: Theo ph¬ng thøc nµy, ngêi mua hµng sau khi ký vµo
chøng tõ b¸n hµng cña doanh nghiÖp th× hµng ho¸ ® îc x¸c
®Þnh lµ b¸n. ë ®©y kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 632 - Gi¸ vèn
hµng b¸n. Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn hµng ho¸ ®· b¸n
( §îc chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc ®· thanh to¸n ) vµ kÕt
chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n sang TK 911 - X¸c ®Þnh kÕt qu¶
kinh doanh ®Ó tÝnh kÕt qu¶ kinh doanh.
13
Néi dung vµ kÕt cÊu cña TK 632 -Gi¸ vèn hµng b¸n.
+ Bªn Nî: - TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt kho ®· x¸c
®Þnh lµ b¸n
- ThuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ® îc khÊu trõ ph¶i tÝnh vµo Gi¸
vèn hµng b¸n
+ Bªn Cã : - KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng ho¸ hoµn
thµnh vµo bªn nî TK 911 - X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
Sau khi kÕt chuyÓn tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d .
Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n xuÊt kho hµng ho¸ ®Ó b¸n theo ph ¬ng ph¸p
b¸n hµng trùc tiÕp:
§èi víi ®¬n vÞ kÕ to¸n hµng tån kho theo ph ¬ng ph¸p kª khai th êng xuyªn:
- C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho, giao hµng trùc tiÕp cho kh¸ch , kÕ
to¸n ghi:
Nî TK632 - Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 156 - Hµng ho¸
- Trêng hîp doanh nghiÖp mua b¸n hµng giao tay ba , kÕ to¸n
ghi:
Nî TK632 - Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 331 - Ph¶i tr¶ cho ng êi b¸n
- Cuèi kú , kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho b¸n vµo bªn nî
tµi kho¶n 911- x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh:
Nî TK911 - X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
Cã TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n
+ Trêng hîp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph ¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh
kú:
- §Çu kú kÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng tån kho ®Çu kú :
14
Nî TK611 - Mua hµng
Cã TK 156 - Hµng ho¸
- Cuèi kú c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª hµng ho¸ tån kho, x¸c
®Þnh hµng ho¸ tån kho cuèi kú:
Nî TK156 - Hµng ho¸
Cã TK 611 - Mua hµng
- X¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n
Nî TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 611 - Mua hµng
§Ó x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ kinh doanh , tr íc hÕt cÇn x¸c
®Þnh ®óng trÞ gi¸ vèn hµng b¸n. TrÞ gi© vèn hµng b¸n lµ toµn bé
chi phÝ kinh doanh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng, bao gåm trÞ
gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®Ó b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n
lý doanh nghiÖp.
TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®Ó b¸n:
§èi víi doanh nghiÖp th ¬ng m¹i, trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®Ó
b¸n bao gåm trÞ gi¸ mua thùc tÕ vµ chi phÝ mua cña sè hµng ®·
xuÊt kho. ViÖc tÝnh trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho phô thuéc vµo viÖc
doanh nghiÖp ghi chÐp kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho theo gi¸
mua thùc tÕ hoÆc gi¸ h¹ch to¸n.
+ Trêng hîp doanh nghiÖp kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho theo gi¸
mua thùc tÕ: trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ® îc tÝnh theo ba bíc:
Bíc 1: TÝnh trÞ gi¸ mua thùc tÕ hµng xuÊt kho ( theo c¸c ph ¬ng
ph¸p nh: nhËp tríc xuÊt tríc, nhËp sau xuÊt tr íc, b×nh qu©n, gi¸
thùc tÕ ).
Bíc 2: TÝnh ph©n bæ chi phÝ mua hµng cho hµng xuÊt kho trong
th¸ng
15
Chi phÝ mua
hµng ph©n bæ
cho hµng
=
xuÊt b¸n trong
th¸ng
Chi phÝ mua
ph©n bæ cho hµng
cßn ®Çu kú
+
Chi phÝ mua
ph¸t sinh
TrÞ gi¸ mua hµng
cßn ®Çu kú
+
TrÞ gi¸ mua
hµng xuÊt trong
th¸ng
TrÞ gi¸
x mua hµng
xuÊt
trong kú
Bíc 3 :
TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt
b¸n trong th¸ng =
TrÞ gi¸ mua cña
hµng xuÊt kho +
trong th¸ng
Chi phÝ mua hµng
ph©n bæ cho hµng
xuÊt trong th¸ng
16
+Trêng hîp doanh nghiÖp ghi chÐp kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho
theo gi¸ h¹ch to¸n gåm 2 b íc:
B íc 1 : TÝnh hÖ sè trÞ gi¸ vèn thùc tÕ víi trÞ gi¸ h¹ch to¸n cña
hµng lu©n chuyÓn trong th¸ng
TrÞ gi¸ vèn hµng lu©n chuyÓn trong th¸ng
H = TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña hµng lu©n chuyÓn
trong th¸ng
B íc 2: trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho trong th¸ng = H x TrÞ gi¸ h¹ch
to¸n hµng xuÊt kho trong th¸ng.
3. KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n gi¶m doanh thu
§Ó ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n gi¶m doanh
thu b¸n hµng , kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n d íi ®©y:
* TK 511 – doanh thu b¸n hµng
KÕt cÊu chñ yÕu cña tµi kho¶n nµy nh sau:
Bªn nî ghi :
- Cuèi k× kÕt chuyÓn c¸c kho¶n gi¶m doanh thu b¸n hµng, gi¶m
gi¸ , hµng bÞ tr¶ l¹i.
- ThuÕ xuÊt nhËp khÈu vµ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt.
- Cuèi k× kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn sang tµi kho¶n 911.
17
Bªn cã ghi :
- Doanh thu hµng ho¸ theo ho¸ ®¬n.
Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d .
* TK 512 – Doanh thu b¸n hµng néi bé
KÕt cÊu chñ yÕu cña tµi kho¶n nµy gièng nh kÕt cÊu cña tµi
kho¶n 511.
* TK 531 – Hµng b¸n tr¶ l¹i
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµ kÕt
chuyÓn trÞ gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i sang tµi kho¶n 511, 512 ®Ó
gi¶m doanh thu b¸n hµng .
Bªn nî ghi gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i theo gi¸ b¸n ch a cã thuÕ
GTGT.
Bªn cã kÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ sang TK 511, TK512.
Sau khi kÕt chuyÓn tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d .
* TK 532- Gi¶m gi¸ hµng b¸n .
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh sè tiÒn gi¶m gi¸ cho kh¸ch hµng vµ
kÕt chuyÓn sè tiÒn gi¶m gi¸ sang TK 511, TK 512 ®Ó gi¶m doanh
thu b¸n hµng .
KÕt cÊu chñ yÕu cña tµi kho¶n nµy nh sau:
Bªn nî ghi sè tiÒn gi¶m gi¸ cho kh¸ch hµng theo gi¸ b¸n.
Bªn cã kÕt chuyÓn sè tiÒn gi¶m gi¸ sang TK 511, TK 512.
Sau khi kÕt chuyÓn tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d .
Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n doanh thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ
doanh thu b¸n hµng nh sau:
- C¨n cø vµo giÊy b¸o Cã , phiÕu thu hoÆc th«ng b¸o chÊp nhËn
thanh to¸n cña kh¸ch hµng , kÕ to¸n ghi :
Nî TK 112,111,131
18
Cã TK 511 – doanh thu b¸n hµng
Cã TK 333 (3331)- thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép
(thuÕ GTGT)
- ThuÕ GTGT ph¶i nép
- Kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ hµng bÞ tr¶ l¹i ph¸t sinh trong
kú, kÕ to¸n ghi :
Nî TK 532 – Gi¶m gi¸ hµng b¸n
Nî TK 531 – Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i.
Cã TK 131 – Ph¶i thu cña kh¸ch hµng.
HoÆc Cã TK 111,112
- §èi víi trêng hîp hµng bÞ tr¶ l¹i trong kú doanh nghiÖp ph¶i
nhËp kho l¹i sè hµng ®ã theo trÞ gi¸ vèn , ®ång thêi ph¶i ghi
gi¶m sè thuÕ GTGT ®Çu ra.
+ Ghi nghiÖp vô hµng nhËp kho
Nî TK 156 – Hµng ho¸
Cã TK 632 – GÝa vèn hµng b¸n.
19
+ Ghi sè tiÒn thuÕ GTGT ®Çu ra gi¶m t ¬ng øng víi sè hµng tr¶
l¹i:
Nî TK 333 – thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép(3331)
Cã TK 111,112,131.
Trêng hîp hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµo kú h¹ch to¸n sau trong
n¨m, kú tríc ®· ghi doanh thu b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh, kÕ to¸n ph¶n ¸nh nh sau:
+ Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i
Nî TK 531 – hµng b¸n tr¶ l¹i
Nî TK 333 (3331) – ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i
nép
Cã TK 111,112,131.
+ Ph¶n ¸nh sè hµng bÞ tr¶ l¹inhËp kho theo trÞ gi¸ vèn
Nî TK 156 – Hµng ho¸
Cã TK 911.
- Cuèi k× kinh doanh, kÕt chuyÓn toµn bé sè tiÒn gi¶m gi¸ hµng
b¸n hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i sang bªn nî TK 511,512 ®Ó gi¶m doanh
thu b¸n hµng ®· ghi theo ho¸ ®¬n bªn cã cña tµi kho¶n nµy.
Nî TK 511 – Doanh thu b¸n hµng ( hoÆc 512)
Cã TK 531,532.
Trong trêng hîp b¸n hµng ®¹i lý, doanh nghiÖp ®ùoc h ëng hoa
hång vµ kh«ng ph¶i kª khai thuÕ GTGT. Doanh thu b¸n hµng lµ
sè tiÒn hoa hång ®îc hëng . Khi nhËn hµng cña ®¬n vÞ giao ®¹i
lý, kÕ to¸n ghi vµo bªn nî TK 003 – Hµng ho¸ vËt t nhËn b¸n
hé, ký göi, khi b¸n hµng thu ® îc tiÒn hoÆc kh¸ch hµng ®· chÊp
nhËn thanh to¸n. kÕ to¸n ghi :
Nî TK 111,112,131
Cã TK 511 doanh thu b¸n hµng.
Cã TK 331 ph¶i tr¶ cho nh êi b¸n ( sè tiÒn cßn
l¹i)
§ång thêi ghi Cã TK 003.
20
- Xem thêm -