Tài liệu Luận văn tình hình tổ chức kế toán vốn bằng tiền ở công ty xe máy, xe đạp thống nhất

LêI nãi §ÇU Trong thêi gian gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ cña níc ta ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, tõ nÒn kinh tÕ vËn chuyÓn sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸, tõ c¬ chÕ tËp trung bao cÊp chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh doanh XHCN. NÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ níc ®· b¾t ®Çu h×nh thµnh . Sù hiÓu biÕy vÒ c¸c kiÕn thøc kÕ to¸n lµ yªu cÇu cÇn thiÕt kh«ng chØ ®èi víi sinh viªn theo häc chuyªn nghµnh kÕ to¸n mµ cßn cÇn thiÕt cho mäi ®èi tîng, nh»m ®¸p øng cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc dÇn Çn cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp. Lµ häc sinh thùc tËp cña chuyªn nghµnh kÕ to¸n víi ®Ò tµi vèn b»ng tiÒn t¹i C«ng ty Xe m¸y,Xe ®¹p – Thèng NhÊt em nhËn thÊy :§©y lµ mét ®Ò tµi kh¸ phong phó th©u tãm gÇn nh toµn bé qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cña c¶ bé m¸y kÕ to¸n nh vÊn ®Ò nhËp xuÊt TiÒn mÆt, TiÒn göi ng©n hµng thÓ hiÖn nhiÒu ph¸t sinh ®a d¹ng cña thanh to¸n tiÒn hµng, tr¶ thuª ngoµi… v× vèn b»ng tiÒn thuéc vèn lu ®éng cã tÝnh trao ®æi nhanh chãng vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Trong thêi gian thùc tËp gÇn 2 th¸ng t¹i C«ng ty Xe m¸y, Xe ®¹p – Thèng nhÊt, cïng víi sù gióp ®ì híng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o Phïng ThÞ Lan H¬ng em ®· hoµn thµnh b¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp chuyªn nghµnh kÕ to¸n víi ®Ò tµi kÕ to¸n Vèn b»ng tiÒn. V× thêi gian thùc tËp cã h¹n nªn mong cã sù bæ xung vµ gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o trong chuyªn nghµnh cho bµi b¸o c¸o cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. PHÇN THø NHÊT Lý do nghiªn cøu ®Ò tµi vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n t¹i C«ng ty Xe m¸y - Xe ®¹p thèng nhÊt I. Vai trß cña vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n trong s¶n xuÊt kinh doanh: 1 §Ó thÊy ®îc tÇm quan träng vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n trong ho¹t s¶n xuÊt kinh doanh. Tríc hÕt ta ph¶i t×m hiÓu mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ vèn b»ng tiÒn, vµ mét sè quan hÖ thanh to¸n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 1. Nguån gèc ph¸t sinh vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n trong ho¹t ®éng SXKD cña doanh nghiÖp: 1.1. Kh¸i niÖm: 1.1.1. Vèn b»ng tiÒn: Vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp lµ tµi s¶n tån t¹i trùc tiÕp díi h×nh th¸i gi¸ trÞ bao gåm tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn ®ang chuyÓn vµ tiÒn göi ng©n hµng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vèn b»ng tiÒn võa ®îc sö dông ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vÒ thanh to¸n c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp hoÆc mua s¾m vËt t, hµng hãa ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh, võa lµ kÕt qu¶ cña viÖc mua b¸n hoÆc thu håi c¸c kho¶n nî. V× vËy, quy m« vèn b»ng tiÒn ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng thanh to¸n ngay cña doanh nghiÖp vµ lµ mét bé phËn cña vèn lu ®éng. MÆt kh¸c, vèn b»ng tiÒn lµ lo¹i vèn ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lÝ hÕt søc chÆt chÏ v× trong qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn b»ng tiÒn rÊt dÔ bÞ tham «, lîi dông, mÊt m¸t. Do vËy, viÖc sö dông vèn b»ng tiÒn cÇn ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c, chÕ ®é qu¶n lÝ tiÒn tÖ thèng nhÊt cña nhµ níc. Ch¼ng h¹n, tiÒn mÆt t¹i quü cña doanh nghiÖp dïng ®Ó chi hµng ngµy kh«ng vît qu¸ møc tån quü mµ doanh nghiÖp vµ ng©n hµng ®· tho¶ thuËn ghi trong hîp ®ång tiÒn mÆt, khi cã tiÒn thu b¸n hµng b»ng tiÒn mÆt th× doanh nghiÖp ph¶i nép vµo ng©n hµng. 1.1.2. C¸c nghiÖp vô thanh to¸n: Quan hÖ thanh to¸n ®îc hiÓu lµ mét lo¹i quan hÖ kinh doanh x¶y ra khi doanh nghiÖp cã quan hÖ ph¶i thu, ph¶i tr¶ víi con nî vµ chñ nî cña m×nh vÒ mét kho¶n vay nî tiÒn vèn cho kinh doanh. Mäi quan hÖ thanh to¸n ®Òu tån t¹i trong sù cam kÕt vay nî gi÷a chñ nî vµ con nî vÒ mét kho¶n tiÒn theo ®iÒu kho¶n ®· qui ®Þnh cã hiÖu lùc trong thêi h¹n vay nî. 1.2. Nguån gèc ph¸t sinh vèn b»mg tiÒn vµ kho¶n ph¶i thu ph¶i tr¶ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp: Muèn tiÕn hµnh ®îc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i tiÕn hµnh mua vËt t, hµng ho¸ ®Çu vµo. §Õn kh©u cuèi cïng cña mçi chu k× s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh b¸n s¶n phÈm hµng ho¸ ®Ó hëng phÇn chªnh lÖch, nh»m thùc hiÖn môc tiªu kinh doanh cña m×nh lµ t×m kiÕm lîi nhuËn. Râ rµng, c¸c nghiÖp vô mua b¸n tån t¹i song song víi chÆng ®êng h×nh thµnh vµ 2 ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp. Hay nãi mét c¸ch cô thÓ h¬n, c¸c ho¹t ®éng mua b¸n diÔn ra trong mäi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, tõ kh©u mua c¸c yÕu tè ®Çu vµo, qua kh©u s¶n xuÊt ®Õn kh©u tiªu thô b¸n thµnh phÈm, hµng ho¸ cña mçi doanh nghiÖp. Trong mèi quan hÖ vÒ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n th× ngêi mua mong muèn mua ®îc hµng ho¸ cßn ngêi b¸n mong muèn thu ®îc tiÒn ngay sau khi b¸n hµng. Trong trêng hîp hai bªn ®Òu ®¹t ®îc môc ®Ých cña m×nh th× ®ã lµ ph¬ng thøc mua b¸n tr¶ tiÒn ngay. Trong mèi quan hÖ ®ã l¹i n¶y sinh viÖc thanh to¸n b»ng c¸c lo¹i tiÒn nh: tiÒn mÆt, TGNH, tiÒn ®ang chuyÓn... TiÒn lµ mét yÕu tè rÊt cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, nã thÓ hiÖn ®îc kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cã kh¶ quan hay kh«ng. Trong thêi gian míi b¾t ®Çu thanh lËp doanh nghiÖp tiÒn lµ mét lîng vèn tèi thiÓu ®Ó quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh cña doanh nghiÖp. Nhng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ x¶y ra rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p, kh«ng ph¶i lóc nµo c¸c quan hÖ thanh to¸n còng ®îc thùc hiÖn ngay sau khi ph¸t sinh. Môc ®Ých cña c¸c doanh nghiÖp ®Òu mong muèn tiªu thô ®îc nhiÒu hµng ho¸, cã mèi quan hÖ réng vµ l©u dµi víi kh¸ch hµng. Bªn c¹nh ®ã, tÝnh chÊt liªn tôc kÕ tiÕp cña c¸c chu kú kinh doanh buéc c¸c doanh nghiÖp kh¸c ph¶i mua vËt t, hµng ho¸, thuª nh©n c«ng… mÆc dï cung vÒ vèn kh«ng ®¸p øng ®ñ cÇu vÒ vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp nµy vÉn mua ®îc hµng ho¸ th«ng qua ph¬ng thøc mua chÞu. Tõ nh÷ng nguyªn nh©n nªu ë trªn lµm n¶y sinh c¸c quan hÖ thanh to¸n. Khi thanh to¸n ngay, tiÒn sÏ lµ vËt ngang gi¸ chung trong qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸. NÕu nh doanh nghiÖp kh«ng l©m vµo t×nh tr¹ng suy tho¸i hay ph¸ s¶n, lo¹i trõ ®îc c¸c kho¶n nî nÇn kh«ng hîp ph¸p, kh«ng lµnh m¹nh, th× cã thÓ nh×n vµo tÝnh chÊt réng lín, ®a ph¬ng vµ phøc t¹p cña quan hÖ thanh to¸n ®Ó ®¸nh gi¸ ®îc møc ®é t¨ng trëng cña mét doanh nghiÖp trªn th¬ng trêng. Tãm l¹i, trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh víi môc tiªu mua vµ b¸n s¶n phÈm, vËt t, hµng ho¸… c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã mèi quan hÖ thanh to¸n ngay b»ng tiÒn hoÆc cã quan hÖ thanh to¸n vÒ c¸c kho¶n ph¶i thu vµ ph¶i tr¶. Tõ ®ã, t¹o nªn trong x· héi mét m¹ng líi hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp víi mçi m¾t xÝch lµ mét quan hÖ thanh to¸n kh¸c nhau. Vèn b»ng tiÒn vµ c¸c quan hÖ thanh to¸n bao giê còng vÉn ph¶i theo ®îc dâi qu¶n lý trªn c¸c gãc ®é kh¸c nhau cña c¸c kho¶n tiÒn thanh to¸n vµ kho¶n tiÒn cßn nî. Trong doanh nghiÖp, cã rÊt nhiÒu mèi quan hÖ thanh to¸n kh¸c nhau n¶y sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Tuy nhiªn, díi gãc ®é th«ng tin cho qu¶n lÝ, kÕ to¸n thêng ph©n c¸c quan hÖ thanh to¸n vµo c¸c nhãm sau: 3 - Thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi nhµ cung cÊp, c¸c kh¸ch hµng trong quan hÖ mua b¸n vËt t, hµng ho¸, tµi s¶n, dÞch vô… Thanh to¸n víi ngêi nhËn thÇu; thanh to¸n víi ngêi cung cÊp lao vô, dÞch vô. - Quan hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp vÒ tiÒn c«ng, tiÒn thëng, trî cÊp vµ c¸c kho¶n thu nhËp c¸ nh©n ph©n phèi kh¸c cho hä. - Thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi bªn ®èi t¸c liªn doanh trong quan hÖ liªn kÕt nh viÖc gãp vèn, nhËn vèn, thu håi vèn, tr¶ vèn ph©n chia kÕt qu¶… - Thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi ng©n hµng vµ chñ kinh doanh tÝn dông kh¸c vÒ mét kho¶n tiÒn vay. - Thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi ng©n s¸ch vÒ c¸c kho¶n ph¶i nép tµi chÝnh theo nghÜa vô. - Thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi bªn trong néi bé tæ chøc cña mét ph¸p nh©n kinh tÕ do ph¸t sinh nghiÖp vô ®iÒu hoµ, cÊp ph¸t, hoµn tr¶ vèn kinh doanh néi bé, nghiÖp vô thu, chi hç trî lÉn nhau; nghiÖp vô mua vµo, b¸n hé trong néi bé c¸c tæ chøc thµnh viªn trùc thuéc. - Thanh to¸n víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n c¬ quan bªn trong vµ bªn ngoµi doanh nghiÖp do c¸c nghiÖp vô vay nî, v·ng lai. 2. Yªu cÇu qu¶n lý vèn b»ng tiÒn vµ kho¶n ph¶i thu ph¶i tr¶ trong doanh nghiÖp. C©u hái ®Æt ra cho mçi doanh nghiÖp lµ t¹i sao ph¶i qu¶n lý vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ? C©u tr¶ lêi sÏ ®îc më ra khoi chóng ta tiÕp tôc ®i s©u vµo nghiªn cøu c¸c mèi quan hÖ nµy, th«ng qua viÖc t×m hiÓu c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh 2.1. Yªu cÇu qu¶n lý vèn b»ng tiÒn: §Ó cã thÓ qu¶n lÝ tèt vèn b»ng tiÒn trong néi bé doanh nghiÖp th× tríc hÕt ph¶i t¸ch biÖt viÖc b¶o qu¶n vèn b»ng tiÒn ra khái viÖc ghi chÐp c¸c nghiÖp vô nµy. Ngoµi ra nªn ph©n c«ng mét sè nh©n viªn lµm nhiÖm vô ghi sæ ®Ó kiÓm tra c«ng viÖc cña ngêi nµy nh»m h¹n chÕ bít t×nh tr¹ng gian lËn còng nh sù mãc ngoÆc gi÷a c¸c nh©n viªn trong tham « tiÒn mÆt. §Ó thùc hiÖn tèt viÖc qu¶n lÝ néi bé vèn b»ng tiÒn ta tiÕn hµnh c¸c bíc sau: - T¸ch biÖt nhiÖm vô gi÷ tiÒn mÆt víi viÖc gi÷ sæ s¸ch kÕ to¸n-Nh÷ng nh©n viªn gi÷ tiÒn mÆt kh«ng ®îc tiÕp cËn víi c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n vµ nh©n viªn kÕ to¸n kh«ng ®îc gi÷ tiÒn mÆt. - LËp b¶n danh s¸ch ghi ho¸ ®¬n thu tiÒn mÆt t¹i thêi ®iÓm vµ n¬i nhËn tiÒn mÆt. 4 - Thùc hiÖn thanh to¸n b»ng sÐc, chØ nªn dïng cho c¸c kho¶n chi tiªu lÆt vÆt. Kh«ng bao giê ®îc chi tr¶ vît sæ, kh«ng bao giê chi tr¶ tiÒn mÆt thay cho viÖc chi tr¶ sÐc. - Tríc khi ph¸t hµnh mét sè sÐc ®Ó thanh to¸n, ph¶i kiÓm tra sè lîng vµ gi¸ trÞ c¸c kho¶n chi. - T¸ch chøc n¨ng duyÖt chi khái chøc n¨ng kÝ sÐc 2.2. Yªu cÇu qu¶n lý c¸c quan hÖ thanh to¸n: Theo nh kh¸i niÖm ë trªn, quan hÖ thanh to¸n lµ sù h×nh thµnh trong sù cam kÕt cña hai bªn trong giao dÞch th¬ng m¹i, träng gi¸ tr×nh s¶n xuÊt… Bëi vËy, nã ®i liÒn víi c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ lµ nh÷ng nghÜa vô rµng buéc con nî vµ chñ nî. ViÖc thùc hiÖn tèt c¸c nghiÖp vô ph¶i thu, ph¶i tr¶ cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. V× viÖc thanh to¸n ®óng c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ sÏ t¹o niÒm tin, c¬ së vµ c¸c mèi quan hÖ lµm ¨n l©u dµi cho doanh nghiÖp kh«ng g©y hiÖn tîng chñ nî chiÕm mét tû träng vèn lín dÉn ®Õn t×nh tr¹ng s¶n xuÊt tr× trÖ vµ doanh nghiÖp dÉn ®Õn ph¸ s¶n. Do vËy, ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho doanh nghiÖp ph¶i tr¶, ph¶i thu khi ph¸t sinh ph¶i ®îc ghi chÐp, ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi. Tõ ®ã, gióp cho viÖc thanh to¸n ®îc nhanh chãng thuËn tiÖn, tr¸nh ®îc nh÷ng thÊt tho¸t kh«ng ®¸ng cã x¶y ra ®èi víi doanh nghiÖp. Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp,quan hÖ thanh to¸n kh«ng chØ liªn quan ®Õn mét ngêi, mét b¹n hµng mµ nã liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c ®èi tîng kh¸c ë nhiÒu quèc gia, nhiÒu doanh nghiÖp. C¸c quan hÖ thanh to¸n ngµy cµng trë nªn phøc t¹p h¬n, nhÊt lµ trong t×nh h×nh hiÖn nay. Tríc ®©y, giao dÞch th¬ng m¹i chØ diÔn ra trªn ph¹m vi mét l·nh thæ, mét quèc gia th× quan hÖ thanh to¸n ®¬n thuÇn chØ lµ trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt. Do cã sù më cöa cña nhµ níc, giao dÞch th¬ng m¹i ®· vît ra khái biªn giíi vµ nèi liÒn víi nhiÒu quèc gia kh¸c nªn quan hÖ thanh to¸n ®îc më réng b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh: sÐc, hèi phiÕu, kú phiÕu… thay thÕ cho tiÒn mÆt. C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n ®îc diÔn ra nhanh chãng, thuËn tiÖn gi÷a c¸c níc, c¸c ®èi t¸c cã quan hÖ víi doanh nghiÖp. Cã nhiÒu ph¬ng thøc thanh to¸n ®îc ¸p dông nh: ph¬ng thøc nhê thu, ph¬ng thøc ghi sæ, ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn… ®Æc biÖt lµ ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ. Khi ¸p dông c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n trªn, ngêi thanh to¸n sau khi ®· lµm xong thñ tôc ph¶i b¸o cho bªn ®èi t¸c biÕt qua ®iÖn tho¹i, Fax, th hay trùc tiÕp ®¹i diÖn… Tuy nhiªn, thêi h¹n thanh to¸n cßn ph¶i phô thuéc vµo viÖc lµm thñ tôc nhanh hay chËm cho viÖc giao vµ nhËn hµng, viÖc chuyÓn tiÒn hoÆc chuyÓn sÐc. Râ rµng, lµ ph¬ng thøc thanh to¸n tr¶ tiÒn ngay nhng víi nh÷ng thu tôc kh«ng thÓ bá qua ®ã, ®· khiÕn cho thêi ®iÓm ngêi tr¶ tiÒn kh«ng cïng víi thêi ®iÓm giao nhËn 5 hµng. Hay nãi c¸ch kh¸c, gi÷a hai bªn giao dÞch th¬ng m¹i, c¸ nh©n víi doanh nghiÖp vÉn n¶y sinh c¸c kho¶n c«ng nî. C¸c quan hÖ thanh to¸n rÊt ®a d¹ng vµ phong phó cho nªn nh÷ng th«ng tin phøc t¹p vÒ t×nh h×nh thanh to¸n cÇn ®îc tæ chøc vµ qu¶n lÝ mét c¸ch khoa häc cã hÖ thèng, nh»m cung cÊp nhanh chãng c¸c d÷ liÖu cÇn thiÕt cho c«ng t¸c qu¶n lÝ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp. §èi víi c¸c quan hÖ thanh to¸n, nhiÖm vô cña c¸c nhµ qu¶n lÝ kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc ®¶m b¶o c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ ®îc thanh to¸n ®óng h¹n cho tõng ®èi tîng, theo ®óng ph¬ng thøc, thêi gian ®· tho¶ thuËn mµ c«ng t¸c qu¶n lÝ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp cßn ph¶i ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng thanh to¸n ®îc thùc hiÖn mét c¸ch linh ho¹t vµ hîp lÝ nhÊt. Víi mét lîng vèn nhÊt ®Þnh, dùa trªn nh÷ng th«ng tin cã ®îc vÒ quan hÖ thanh to¸n nî ph¶i tr¶, ®«n ®èc c¸c kho¶n nî ph¶i thu nh»m ®iÒu hoµ lîng vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Cô thÓ lµ, tËn dông tèi ®a thêi h¹n thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ thu håi nhanh c¸c kho¶n nî ph¶i thu th«ng qua nghiÖp vô chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng. Nh vËy, qua mét sè ®Æc ®iÓm cña quan hÖ thanh to¸n n¶y sinh gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c ®èi tîng cã liªn quan, ta thÊy viÖc qu¶n lÝ quan hÖ thanh to¸n rÊt cÇn thiÕt, gióp cho doanh nghiÖp sö dông vèn cã hiÖu qu¶… VÊn ®Ò ®Æt ra lµ b»ng c¸ch nµo ®Ó kiÓm so¸t ®îc c¸c quan hÖ kinh tÕ tµi chÝnh nµy. 3. NhiÖm vô h¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn vµ kho¶n thu, ph¶i tr¶ XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn vµ nh»m tho¶ m·n nhu cÇu qu¶n lÝ vÒ vèn b»ng tiÒn; c¸c nghiÖp vô thanh to¸n n¶y sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c«ng t¸c h¹ch to¸n phÇn hµnh nµy ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau ®©y: 3.1. §èi víi h¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn: - Hµng ngµy, ph¶n ¸nh t×nh h×nh thu, chi tån quü tiÒn mÆt, gi¸m ®èc t×nh h×nh chÊp hµnh ®Þnh møc tån quü tiÒn mÆt. Thêng xuyªn ®èi chiÕu tiÒn mÆt tån quü thùc tÕ víi sæ s¸ch, ph¸t hiÖn vµ xö lÝ kÞp thêi c¸c sai sãt trong viÖc qu¶n lÝ vµ sö dông tiÒn mÆt - Ph¶n ¸nh t×nh h×nh t¨ng gi¶m vµ sè d tiÒn göi ng©n hµng hµng ngµy, gi¸m ®èc viÖc chÊp hµnh chÕ ®é thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. - Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn ®ang chuyÓn, kÞp thêi ph¸t hiÖn nguyªn nh©n lµm cho tiÒn ®ang chuyÓn bÞ ¸ch t¾c ®Ó doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p kÞp thêi gi¶i phãng nhanh tiÒn ®ang chuyÓn. Thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô trªn, h¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn gióp doanh nghiÖp qu¶n lÝ tèt vèn b»ng tiÒn, chñ ®éng trong viÖc thu chi vµ sö dông vèn b»ng tiÒn cã hiÖu qu¶ cao 3.2. §èi víi h¹ch to¸n c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ 6 - Ph¶n ¸nh, theo dâi kÞp thêi c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ph¸t sinh trong kinh doanh chi tiÕt theo tõng ®èi tîng, tõng kho¶n nî, tõng thêi gian ®îc thanh to¸n. - Ghi chÐp kÞp thêi trªn hÖ thèng chøng tõ, sæ s¸ch chi tiÕt, tæng hîp cña phÇn hµnh c¸c kho¶n ph¶i thu ph¶i tr¶. - Thùc hiÖn gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn chÕ ®é thanh to¸n c«ng nî vµ t×nh h×nh chÊp hµnh kû luËt thanh to¸n trong tµi chÝnh vµ tÝn dông. - Tæng hîp vµ xö lÝ th«ng tin nhanh vÒ t×nh h×nh c«ng nî trong h¹n,®Õn h¹n, qu¸ h¹n vµ c«ng nî cã kh¶ n¨ng khã tr¶, khã thu ®Ó qu¶n lý tèt c«ng nî, tr¸nh d©y da c«ng nî vµ gãp phÇn c¶i thiÖn tèt t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. - §èi víi c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶, ph¶i thu cã gèc ngo¹i tÖ cÇn theo dâi c¶ vÒ nguyªn tÖ vµ quy ®æi theo ®ång “Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam”, cuèi k× ph¶i ®iÒu chØnh sè d theo tû gi¸ thùc tÕ. - §èi víi c¸c kho¶n nî ph¶i thu, ph¶i tr¶ b»ng vµng b¹c, ®¸ quý, cÇn chi tiÕt theo c¶ chØ tiªu vÒ gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt. Cuèi k× ®iÒu chØnh sè d theo tû gi¸ thùc tÕ. - TuyÖt ®èi kh«ng ®îc bï trõ gi÷a 2 bªn nî, cã cña mét sè tµi kho¶n thanh to¸n nh tµi kho¶n 131, 331 mµ ph¶i c¨n cø vµo sè d chi tiÕt tõng bªn ®Ó lÊy sè liÖu ghi vµo c¸c chØ tiªu trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. II. Tæ chøc h¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn t¹i doanh nghiÖp: 1. H¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn: 1.1. H¹ch to¸n tiÒn t¹i quü doanh nghiÖp: 1.1.1. Néi dung h¹ch to¸n tiÒn t¹i quü: TiÒn t¹i quü cña doanh nghiÖp gåm giÊy b¹c ng©n hµng ViÖt Nam, ng©n phiÕu, hiÖn ®ang qu¶n lÝ t¹i doanh nghiÖp. 1.1.2.Nguyªn t¾c h¹ch to¸n tiÒn mÆt t¹i quü: - ChØ ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n 111 “tiÒn mÆt” sè tiÒn mÆt ng©n phiÕu thùc tÕ nhËp xuÊt quü. - C¸c kho¶n tiÒn, vµng b¹c, ®¸ quý do c¸c ®¬n vÞ kh¸c vµ c¸ nh©n kh¸c kÝ cîc, kÝ quü t¹i ®¬n vÞ, th× viÖc h¹ch to¸n nh c¸c lo¹i tµi s¶n b»ng tiÒn cña ®¬n vÞ. dïng vµng, b¹c, ®¸ quý khi nhËp quü ph¶i lµm ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc vÒ c©n, ®o, ®ong, ®Õm sè lîng, träng lîng vµ gi¸m ®Þnh chÊt lîng. - KÕ to¸n quü tiÒn mÆt chÞu tr¸ch nhiÖm më vµ gi÷ sæ quü ghi chÐp theo tr×nh tù ph¸t sinh c¸c kho¶n thu, chi, nhËp, xuÊt quü tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, ®¸ quý tÝnh ra sè tån quü t¹i mäi thêi ®iÓm. Riªng vµng, b¹c, ®¸ quÝ nhËn kÝ c îc, kÝ quü ph¶i theo dâi riªng mét sæ hay mét phÇn sæ. Thñ quÜ lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vµ nhËp, xuÊt quÜ tiÒn mÆt, ngo¹i tÖ, vµng , b¹c, ®¸ quÝ t¹i quü. 7 - Hµng ngµy, thñ quÜ ph¶i thêng xuyªn kiÓm kª sè tiÒn tån quÜ thùc tÕ vµ tiÕn hµnh ®èi chiÕu víi sè hiÖu cña sæ quÜ, sæ kÕ to¸n. NÕu cã chªnh lÖch, kÕ to¸n vµ thñ quÜ ph¶i tù kiÓm tra ®Ó x¸c ®Þnh ®îc nguyªn nh©n vµ kiÕn nghÞ biÖn ph¸p xö lý chªnh lÖch(b¸o c¸o thõa hoÆc thiÕu). Sæ quÜ tiÒn mÆt ®îc më lµm 2 liªn, ghi chÐp vµ kho¸ sæ hµng ngµy. 1.1.3.MÉu sæ kiªm b¸o c¸o quÜ: BiÓu 1: Chøng tõ Thu Chi TK ®èi øng DiÔn gi¶i Sè d ®Çu th¸ng Sè ph¸t sinh Sè tiÒn Thu Chi .... Céng ph¸t sinh Sè d cuèi ngµy KÌm theo... chøng tõ thu, chi Ngµy… th¸ng… n¨m… Thñ quü (ký) 8 1.1.4. Tµi kho¶n sö dông vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: 1.1.4.1. Tµi kho¶n sö dông: - H¹ch to¸n tiÒn mÆt t¹i quÜ ®îc sö dông trªn tµi kho¶n 111-“TiÒn mÆt” - Tµi kho¶n 111 ph¶n ¸nh t×nh h×nh thu, chi, tån quÜ, tiÒn mÆt t¹i quÜ cña ®¬n vÞ, bao gåm tiÒn ViÖt Nam(kÓ c¶ ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, ®¸ quÝ). 1.1.4.2. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 111 “TiÒn mÆt” Bªn nî: Ghi gi¶m c¸c kho¶n tiÒn mÆt t¨ng trong kú do thu, nhËp quÜ tiÒn mÆt, sè tiÒn mÆt thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª. Bªn cã: C¸c kho¶n tiÒn mÆt gi¶m trong k× do chi, xuÊt quÜ tiÒn mÆt hoÆc sè tiÒn mÆt thiÕu ph¸t hiÖn khi kiÓm kª. D bªn nî: C¸c kho¶n tiÒn mÆt hiÖn cßn tån quÜ Tµi kho¶n 111 “TiÒn mÆt” gåm cã 3 tµi kho¶n cÊp 2: Tµi kho¶n 1111 “ TiÒn ViÖt Nam”: ph¶n ¸nh thu chi, tån quÜ tiÒn ViÖt Nam vµ ng©n phiÕu t¹i quÜ. Tµi kho¶n 1112 “TiÒn ngo¹i tÖ”: ph¶n ¸nh thu, chi, tån quÜ ngo¹i tÖ t¹i quÜ. Tµi kho¶n 1113 “ Vµng, b¹c, ®¸ quý”: ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vµng, kim khÝ quÝ, ®¸ quÝ nhËp, xuÊt tån quÜ theo gi¸ mua thùc tÕ. 1.1.4.3.Tr×nh tù h¹ch to¸n tiÒn mÆt ë quÜ.  KÕ to¸n c¸c kho¶n t¨ng gi¶m do thu chi b»ng tiÒn ViÖt Nam. BT1: Doanh thu b¸n hµng ho¸, dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ: Nî TK111 TiÒn mÆt Cã TK 3331:ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép(TK33311) Cã TK 511 : Doanh thu b¸n hµng (cha cã thuÕ GTGT) Cã TK 512 : Doanh thu b¸n hµng néi bé (gi¸ cha cã thuÕ) HoÆc: Doanh thu b¸n hµng ho¸, dÞch vô kh«ng thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT hoÆc chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng lµ tæng gi¸ thanh to¸n( gi¸ ®· cã thuÕ) ghi: Nî TK 111- TiÒn mÆt 9 Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng( tæng gi¸ thanh to¸n) Cã TK 512: Doanh thu b¸n hµng néi bé( tæng gi¸ thanh to¸n) BT2: §èi víi trêng hîp b¸n hµng theo ph¬ng thøc tr¶ gãp(hµng ho¸ thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ) kÕ to¸n x¸c ®Þnh doanh thu b¸n hµng lµ gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn cha cã thuÕ GTGT vµ thuÕ GTGT, ghi: Nî TK111- TiÒn mÆt Cã TK3331- ThuÕ GTGT ph¶i nép CãTK511-Doanhthub¸nhµng Cã TK711-Thu nhËp H§TC (l·i b¸n hµng tr¶ chËm) BT3: Doanh thu b¸n hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hoÆc thuÕ xuÊt khÈu kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng lµ tæng gi¸ thanh to¸n (bao gåm c¶ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu), ghi: Nî TK111-TiÒn mÆt Cã TK 511- Doanh thu b¸n hµng Cã TK 512- Doanh thu b¸n hµng néi bé - ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hoÆc thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép: Nî TK 511,512: Doanh thu b¸n hµng Cã TK 3332: ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt Cã TK 3333: ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu BT4: Doanh thu b¸n hµng ho¸, dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ ®îc phÐp sö dông ho¸ ®¬n chøng tõ ®Æc thï ghi gi¸ thanh to¸n lµ gi¸ ®· cã thuÕ GTGT, kÕ to¸n c¨n cø vµo hãa ®¬n hµng ho¸ dÞch vô ®· cã thuÕ ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ kh«ng cã thuÕ vµ thuÕ GTGT ®Çu ra theo c«ng thøc: Gi¸ cha cã thuÕ GTGT Gi¸ thanh to¸n (gi¸ cã thuÕ GTGT) 1+ (%) thuÕ suÊt cña hµng ho¸, dÞch vô = Sè thuÕ ®Çu ra ph¶i nép ®îc x¸c ®Þnh nh sau: Sè thuÕ GTGT ®Çu ra = Gi¸ thanh to¸n (gi¸ cã thuÕ GTGT) - Gi¸ cha cã thuÕ GTGT Sau khi x¸c ®Þnh gi¸ cha cã thuÕ vµ thuÕ GTGT ®Çu ra, ghi: 10 Nî TK 111: TiÒn mÆt Cã TK 33311:ThuÕ GTGT ph¶i nép Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng (gi¸ cha cã thuÕ) BT5: Trêng hîp c¬ së kinh doanh trùc tiÕp b¸n lÎ, hµng ho¸, cung øng dÞch vô cho ngêi tiªu dïng hµng ho¸ dÞch vô kh«ng thuéc diÖn ph¶i lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng, c¨n cø vµo b¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸ dÞch vô (MÉu sè 05/GTGT) kÕ to¸n ph©n lo¹i doanh thu b¸n hµng theo lo¹i hµng ho¸, dÞch vô vµ nhãm thuÕ suÊt thuÕ GTGT, tÝnh to¸n doanh thu vµ thuÕ GTGT ph¶i nép, ghi: Nî TK 111 - TiÒn mÆt Cã TK 511 - Doanh thu b¸n hµng Cã TK 3331 - ThuÕ GTGT ph¶i nép - Rót TGNH vÒ quÜ tiÒn mÆt: Nî TK 111 (1111,1112) - TiÒn mÆt Cã TK112 - TiÒn göi ng©n hµng. - Thanh to¸n c¸c kho¶n nî ph¶i thu b»ng tiÒn mÆt nhËp quÜ: Nî TK 111-TiÒn mÆt Cã TK 138 - Ph¶i thu kh¸c Cã TK144 - ThÕ chÊp, kÝ cîc, kÝ quÜ ng¾n h¹n. - XuÊt quÜ tiÒn mÆt göi vµo tµi kho¶n t¹i ng©n hµng Nî TK112 - TiÒn göi ng©n hµng Cã TK111 - TiÒn mÆt - XuÊt quÜ TM hoÆc vµng, b¹c, ®¸ quÝ mang ®i thÕ chÊp, kÝ cîc kÝ quÜ: Nî TK144 - Ký cîc, ký quÜ ng¾n h¹n Nî TK244 - Ký cîc, ký quü dµi h¹n Cã TK 111 - TiÒn mÆt (1111,1113) - XuÊt quÜ tiÒn mÆt mua chøng kho¸n ng¾n h¹n hoÆc dµi h¹n, ghi: Nî TK121-§Çu t chøng khãan ng¾n h¹n Nî TK221- §Çu t chøng kho¸n dµi h¹n Cã TK 111- TiÒn mÆt (1111, 1112, 1113) BT6: Chi tiÒn mÆt mua vËt t, hµng ho¸, TSC§ dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh , ghi: - Theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ: 11 Nî TK 152,153, 156… NVL,CCDC, hµng ho¸ Nî TK 611 Mua hµng Nî TK 211 TSC§ h÷u h×nh Nî TK133 ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ Cã TK 111 TiÒn mÆt - Theo ph¬ng ph¸p thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng chÞu thuÕ GTGT Nî TK 152, 153, 156… NVL,CCDC, hµng hãa…(gi¸ cã c¶ thuÕ) Nî TK611 : Mua hµng (gi¸ mua cã thuÕ GTGT) Nî TK 211 - TSC§ h÷u h×nh (gi¸ mua cã thuÕ GTGT) Cã TK 111 - TiÒn mÆt BT7: Mua hµng ho¸, dÞch vô dïng ngay vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ , ghi: Nî TK 621, 642, 627, 641, 241… Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®Çu vµo Cã TK 111: TiÒn mÆt BT8: Khi mua hµng ho¸ giao b¸n ngay(thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ) cho kh¸ch hµng (kh«ng nhËp kho), ghi: Nî TK632 - Gi¸ vèn hµng b¸n (cha cã thuÕ GTGT ®Çu vµo) Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ Cã TK 111-TiÒn mÆt BT9: Khi nhËp khÈu hµng ho¸, kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vËt t hµng ho¸ bao gåm c¶ thuÕ nhËp khÈu, ghi: Nî TK152,153,156… NVL,CCDC,hµng ho¸ Nî TK 211 TSC§ h÷u h×nh Cã TK 3333 ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu Cã TK111 TiÒn mÆt - XuÊt quÜ tiÒn mÆt thanh to¸n c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ Nî TK 311- Vay ng¾n h¹n Nî TK 315- Nî dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶ Nî TK 331- Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n Nî TK 333- ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ níc 12 Nî TK 334- Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Nî TK336- Ph¶i tr¶ néi bé Nî TK338 - Ph¶i tr¶ kh¸c Cã TK111- TiÒn mÆt - NhËn kÝ cîc, kÝ quÜ cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c b»ng tiÒn, vµng, b¹c… ghi: Nî TK 111-TiÒn mÆt Cã TK 338(3388): Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c Cã TK224 - NhËn kÝ cîc, kÝ quÜ dµi h¹n 13 S¬ ®å 1: S¬ ®å h¹ch to¸n TK111 (VN§) TK112 TK111 Rót TGNH vÒ nhËp quÜ. TK152,153,211 Chi mua vËt t ,tµi s¶n (gi¸ cha cã thuÕ) TK511, 512 TK133 D.thu b¸n hµng ho¸ cha cã thuÕ VAT ThuÕ GTGT ®Çu vµo TK711, 721 TK121.221,112 Thu H§TC vµ H§BT (cha cã thuÕ VAT) Mua CK dµi h¹n, ng¾n h¹n, nép tiÒn vµo tµi kho¶n ë NH TK3331 TK641,642,811 ThuÕ GTGT ®Çu ra (tÝnh theo gi¸ b¸n) CFÝ BH, QLDN, H§BT, H§TC =TMÆt TK121,131.. TK311,315,341 C¸c kho¶n thu kh¸c Chi thanh to¸n TK414,415,531 Chi c¸c quÜ, tr¶ tiÒn ngêi mua sè hµng bÞ tr¶ l¹i.  KÕ to¸n c¸c kho¶n t¨ng, gi¶m do thu, chi ngo¹i tÖ Doanh nghiÖp chØ sö dông ngo¹i tÖ lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n, giao dÞch th«ng qua ng©n hµng. T¹i quü cña doanh nghiÖp chØ sö dông tiÒn VN§ vµ ng©n phiÕu ®Ó h¹ch to¸n.  KÕ to¸n nhËp xuÊt vµng, b¹c, kim lo¹i quý, ®¸ quÝ Vµng b¹c, kim lo¹i quý, ®¸ quÝ chØ ®îc coi nh tiÒn mÆt ë c¸c ®¬n vÞ sö dông lµm vËt ngang gi¸ chung, trong quan hÖ mua b¸n trao ®æi, thÕ chÊp, kÝ cîc, kÝ quÜ ®îc h¹ch to¸n vµo TK 1113 - TiÒn mÆt §èi víi doanh nghiÖp Xe ®¹p, xe m¸y –Thèng NhÊt kh«ng h¹ch to¸n nhËp xuÊt vµng b¹c, kim lo¹i quý, ®¸ quý. 1.2. H¹ch to¸n tiÒn göi ng©n hµng 1.2.1.Néi dung h¹ch to¸n TiÒn göi ng©n hµng lµ sè vèn b»ng tiÒn cña ®¬n vÞ ®ang göi ë c¸c ng©n hµng kho b¹c nhµ níc hoÆc c«ng ty tµi chÝnh, bao gåm tiÒn ViÖt Nam, c¸c lo¹i ngo¹i tÖ, c¸c lo¹i vµng, b¹c, kim lo¹i quý, ®¸ qóy. ViÖc göi tiÒn vµo ng©n hµng, kho b¹c Nhµ níc… hoÆc c¸c c«ng ty tµi chÝnh lµ rÊt cÇn thiÕt vµ lµ yªu cÇu trong c«ng t¸c qu¶n lÝ tµi s¶n, giao dÞch thanh to¸n. C¸c ®¬n vÞ göi c¸c lo¹i vèn b»ng tiÒn vµo ng©n hµng, kho b¹c Nhµ níc… ch¼ng nh÷ng vÉn cã toµn quyÒn sö dông, tr¸nh ®îc h hao, mÊt m¸t, thanh to¸n, chi tr¶ nhanh chãng, thuËn lîi, an toµn mµ cßn ®îc hëng kho¶n l·i t¨ng thu nhËp cho ®¬n vÞ. 1.2.2.Nguyªn t¾c h¹ch to¸n - C¨n cø ®Ó ghi chÐp c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn tiÒn göi cña ®¬n vÞ lµ c¸c giÊy b¸o cã, b¸o nî hoÆc c¸c b¶ng kª sao cña ng©n hµng kÌm theo chøng tõ gèc( uû nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, sÐc chuyÓn kho¶n) - NÕu cã sai lÖch gi÷a sè liÖu cña chøng tõ ng©n hµng víi chøng tõ cña ®¬n vÞ th× ®¬n vÞ ph¶i ghi theo sè liÖu chøng tõ ng©n hµng, sè chªnh lÖch ®îc theo dâi riªng vµ th«ng b¸o cho ng©n hµng ®èi chiÕu x¸c minh l¹i. - Ph¶i tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt tiÒn göi theo tõng ng©n hµng, tõng kho b¹c, tõng c«ng ty tµi chÝnh ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu x¸c minh. ®Ó theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng c¸c kho¶n tiÒn göi cña ®¬n vÞ t¹i c¸c ng©n hµng, kho b¹c Nhµ níc hoÆc c¸c c«ng ty tµi chÝnh, kÕ to¸n sö dông TK 112- TiÒn göi ng©n hµng. 1.2.3. KÕt cÊu TK 112 “ TiÒn göi ng©n hµng”: Bªn nî: - Ghi c¸c kho¶n tiÒn göi vµo ng©n hµng - Gi¸ trÞ ngo¹i tÖ t¨ng khi ®¸nh gi¸ l¹i ngo¹i tÖ (TH tû gi¸ ngo¹i tÖ t¨ng) 15 Bªn cã: - C¸c kho¶n tiÒn rót ra tõ ng©n hµng gi¸ trÞ ngo¹i tÖ gi¶m khi ®¸nh gi¸ l¹i ngo¹i tÖ (TH tû gi¸ ngo¹i tÖ gi¶m) Sè d bªn nî: Sè tiÒn cßn göi ë ng©n hµng Tµi kho¶n 112 cã 3 tµi kho¶n cÊp 2: Tµi kho¶n 1121- TiÒn ViÖt Nam: ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn ViÖt Nam ®ang göi t¹i c¸c ng©n hµng… Tµi kho¶n 1122- Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ngo¹i tÖ ®ang göi t¹i c¸c ng©n hµng… Tµi kho¶n 1123- Vµng, b¹c, kim lo¹i quý, ®¸ quý ®ang göi t¹i c¸c ng©n hµng. 1.2.4. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ghi chÐp c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn TK 112- TiÒn göi ng©n hµng, còng t¬ng tù nh ®èi víi TK 111- TiÒn mÆt Cã mét sè nghiÖp vô cÇn chó ý nh sau: BT1: sè l·i ®îc hëng: khi nhËn ®îc giÊy b¸o cña ng©n hµng, kÕ to¸n ghi: Nî TK112- TiÒn göi ng©n hµng Cã TK 711- Thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh BT2: §èi chiÕu sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n tiÒn göi ng©n hµng cña ®¬n vÞ víi sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n cña c¬ quan, ng©n hµng, kho b¹c…nÕu cha x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n: NÕu sè liÖu ë sæ kÕ to¸n c¬ quan ng©n hµng… lín h¬n sè liÖu sæ kÕ to¸n ®¬n vÞ, kÕ to¸n ghi sæ chªnh lÖch ®ã nh sau: Nî TK 112- TiÒn göi ng©n hµng Cã TK 3381- ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c - Khi x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n + NÕu do ng©n hµng ghi nhÇm (®¬n vÞ ghi ®óng) kÕ to¸n ghi: Nî TK338(1): PhÇn chªnh lÖch thõa chê xö lý Cã TK 112 : TiÒn göi ng©n hµng + NÕu do ®¬n vÞ ghi nhÇm sæ (ghi thiÕu) kÕ to¸n ghi: Nî TK 338(1): Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng( hoÆc cã TK 711- Thu nhËp H§TC hoÆc cã TK 721- Thu nhËp H§BT) 16 NÕu sè liÖu cña ng©n hµng nhá h¬n sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n cña ®¬n vÞ, ghi: Nî TK 138(1): PhÇn chªnh lÖch thiÕu chê xö lý Cã TK 112 : TiÒn göi ng©n hµng - Khi x¸c ®Þnh ®îc nguyªn nh©n: + NÕu ng©n hµng ghi sæ nhÇm( ®¬n vÞ ghi ®óng) kÕ to¸n ghi: Nî TK 112 –TiÒn göi ng©n hµng Cã TK 138(1)- PhÇn chªnh lÖch thiÕu chê xö lý + NÕu ®¬n vÞ ghi sæ nhÇm( ng©n hµng ghi ®óng) kÕ to¸n ghi: Nî TK 511( hoÆc nî TK 811; Nî TK 821) Cã TK 138(1)- PhÇn chªnh lÖch thiÕu chê xö lý 1.3. H¹ch to¸n tiÒn ®ang chuyÓn: 1.3.1.Kh¸i niÖm: TiÒn ®ang chuyÓn lµ sè vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp ®· göi vµo ng©n hµng, kho b¹c nhµ níc, hoÆc ®· göi vµo bu ®iÖn ®Ó chuyÓn cho ng©n hµng hoÆc lµm thñ tôc chuyÓn tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn göi ng©n hµng ®Ó tr¶ cho ®¬n vÞ kh¸c nhng cha nhËn ®îc giÊy b¸o Nî, b¸o Cã hay b¶ng kª sao cña ng©n hµng. TiÒn ®ang chuyÓn cña ®¬n vÞ bao gåm: - Nép sÐc vµo ng©n hµng. - ChuyÓn tiÒn qua bu ®iÖn ®Ó tr¶ cho ®¬n vÞ kh¸c. - Thu tiÒn b¸n hµng nép thuÕ ngay vµo kho b¹c (giao tiÒn tay ba gi÷a ®¬n vÞ, ngêi mua vµ Kho b¹c Nhµ níc). 1.3.2. Tµi kho¶n sö dông: §Ó theo dâi c¸c kho¶n tiÒn ®ang chuyÓn, ®¬n vÞ sö dông TK113- TiÒn ®ang chuyÓn. - Néi dung kÕt cÊu TK113 – TiÒn ®ang chuyÓn: Bªn nî: Ghi c¸c kho¶n tiÒn (tiÒn ViÖt Nam, ngo¹i tÖ, sÐc)d· nép vµo ng©n hµng, hoÆc ®· chuyÓn vµo bu ®iÖn ®Ó chuyÓn cho ng©n hµng hoÆc ®¬n vÞ kh¸c. Bªn cã: Ghi kÕt chuyÓn vµo TK112 – TGNH hoÆc c¸c tµi kho¶n kh¸c cã liªn quan. Sè d bªn nî: C¸c kho¶n tiÒn hiÖn cßn ®ang chuyÓn. 17 TK113 cã 2 tµi kho¶n cÊp 2: 1131 – TiÒn VN: Ph¶n ¸nh sè tiÒn VN ®ang chuyÓn. 1132 – Ngo¹i tÖ: Ph¶n ¸nh sè ngo¹i tÖ ®ang chuyÓn. 1.3.4. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - §¬n vÞ thu tiÒn b¸n hµng, thu nî cña kh¸ch hµng b»ng tiÒn mÆt hoÆc b»ng sÐc nép th¼ng vµo ng©n hµng (kh«ng qua quü tiÒn mÆt) ghi: Nî TK113 - TiÒn ®ang chuyÓn Cã TK511 - Doanh thu b¸n hµng Cã TK131 – Ph¶i thu cña kh¸ch hµng (thu nî kh¸ch hµng) - §¬n vÞ xuÊt quü tiÒn mÆt göi vµo Ng©n hµng nhng cha nhËn ®îc giÊy b¸o Cã cña Ng©n hµng- Ghi: Nî TK113 - TiÒn ®ang chuyÓn. Cã TK112 - TiÒn mÆt (1111,1112). - §¬n vÞ lµm thñ tôc chuyÓn tiÒn tõ TK tiÒn göi Ng©n hµng ®Ó tr¶ nî cho chñ nî nhng ®Õn cuèi th¸ng cha nhËn ®îc giÊy b¸o Nî cña Ng©n hµng- Ghi: Nî TK113 - TiÒn ®ang chuyÓn Cã TK112 - TiÒn göi ng©n hµng. - Kh¸ch hµng øng tríc tiÒn hµng cña ®¬n vÞ b»ng sÐc vµo ng©n hµng nhng cha nhËn ®îc giÊy b¸o Cã cña Ng©n hµng- Ghi: Nî TK113 - TiÒn ®ang chuyÓn Cã TK131 - Ph¶i thu cña kh¸ch hµng - §¬n vÞ nhËn ®îc b¸o Cã cña Ng©n hµng vÒ kho¶n tiÒn ®ang chuyÓn- KÕ to¸n ghi: Nî TK112 - TiÒn göi Ng©n hµng. Cã TK113 - TiÒn ®ang chuyÓn. - §¬n vÞ nhËn ®îc b¸o nî cña Ng©n hµng sè tiÒn, ®· chuyÓn tr¶ cho ngêi cung cÊp- Ghi: Nî TK331 - Ph¶i tr¶ ngêi b¸n (338,315...) Cã TK113 - TiÒn ®ang chuyÓn. 18 1.4. S¬ ®å ghi sæ kÕ to¸n tæng hîp vÒ vèn b»ng tiÒn H×nh thøc h¹ch to¸n nhËt ký chøng tõ: S¬ ®å: Chøng tõ gèc - PhiÕu thu, phiÕu chi - GiÊy b¸o Nî, b¸o Cã B¶ng kª sè 1 Nî TK111 Cã TK111 §èi chiÕu Cã TK113 Cã TK112 Sæ c¸i TK111,112,113 B¶ng kª sè 2 Cã TK112 §èi chiÕu : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi th¸ng : Ghi ®èi chiÕu 2. H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n: 2.1. H¹ch to¸n thanh to¸n víi nhµ cung cÊp 2.1.1. §Æc ®iÓm cña quan hÖ thanh to¸n gi÷a DN víi nhµ cung cÊp: NghiÖp vô thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c nhµ cung cÊp thêng x¶y ra khi doanh nghiÖp tiÕn hµnh mua vËt t, hµng ho¸, thiÕt bÞ, c«ng cô dông cô, dÞch vô ®iÖn níc, ga, khi söa ch÷a, b¶o hµnh s¶n phÈm vµ TSC§… phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Bëi vËy, ®èi tîng thanh to¸n cña doanh nghiÖp trong mèi quan hÖ nµy lµ ngêi b¸n hµng ho¸, ngêi cung cÊp dÞch vô vµ ngêi nhËn thÇu vÒ x©y dùng c¬ b¶n. Ngoµi ra, nh ®· ®Ò cËp ë trªn, trong nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh hiÖn nay, quan hÖ thanh to¸n víi c¸c nhµ cung cÊp kh«ng cßn bã hÑp trong ph¹m vi quèc gia mµ ®· më réng víi c¸c nhµ cung cÊp trªn thÞ trêng quèc tÕ. Khi ®ã ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ chÝnh lµ ho¹t ®éng nhËp khÈu trùc tiÕp hoÆc th«ng qua nhËp kh©ñ uû th¸c. Dï lµ ®èi tîng nµo, nghiÖp vô thanh to¸n chØ ph¸t sinh khi doanh nghiÖp mua hµng theo ph¬ng thøc thanh to¸n tr¶ chËm tiÒn hoÆc tr¶ tríc tiÒn hµng so víi thêi ®iÓm thùc hiÖn viÖc giao nhËn hµng. Trong c¶ t×nh huèng trªn ®Òu dÉn ®Õn 19 quan hÖ nî nÇn gi÷a doanh nghiÖp víi ngêi b¸n hµng trong thêi h¹n tho¶ thuËn. Khi doanh nghiÖp mua chÞu sÏ dÉn ®Õn ph¸t sinh nghiÖp vô thanh to¸n nîph¶i tr¶ víi ngêi b¸n, khi doanh nghiÖp øng tríc tiÒn mua hµng sÏ n¶y sinh mét kho¶n nî ph¶i thu víi nhµ cung cÊp. §èi víi c¸c kho¶n thu víi nhµ cung cÊp: §©y lµ h×nh thøc tÝn dông mµ doanh nghiÖp, víi t c¸ch lµ ngêi mua, cÊp cho ngêi b¸n nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc nhËp hµng. Tuú thuéc môc ®Ých cña viÖc thanh to¸n sím, thêi gian tr¶ tiÒn tríc ®îc chia lµm hai lo¹i: Tr¶ tiÒn tríc cho ngêi b¸n hµng ngµy kÓ tõ ngµy ký hoÆc sau khi ký hîp ®ång. Môc ®Ých cña viÖc tr¶ tiÒn tríc nµy lµ doanh nghiÖp cÊp tÝn dông cho ngêi b¸n trong trêng hîp ngêi b¸n thiÕu vèn do ph¶i thùc hiÖn c¸c hîp ®ång mua b¸n cã kim ng¹ch lín. V× vËy, thêi h¹n øng tríc thêng dµi vµ møc tiÒn øng tríc thêng lín. Tuy nhiªn, viÖc x¸c ®Þnh sè tiÒn tr¶ tríc nµy cßn phô thuéc vµo nhu cÇu vay cña ngêi b¸n còng nh kh¶ n¨ng cÊp tÝn dông cña doanh nghiÖp. Trong giao dÞch quèc tÕ hiÖn nay, c¸c th¬ng nh©n nhËp khÈu lín ë c¸c níc ph¸t triÓn dïng h×nh thøc øng tríc tiÒn, cã tÝnh chÊt tÝn dông nµy cÊp cho th¬ng nh©n xuÊt khÈu hay ngêi s¶n xuÊt n«ng s¶n hoÆc nguyªn liÖu ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®Ó khèng chÕ vµ lòng ®o¹n thÞ trêng xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng nµy. cô thÓ lµ, lîi dông sù thiÕu vèn cña nh÷ng nhµ xuÊt khÈu nµy, c¸c th¬ng nh©n nhËp khÈu lín thêng kÝ c¸c hîp ®ång víi ®iÒu kiÖn cÊp tÝn dông øng tríc hoµn toµn cã lîi cho m×nh nh tÝnh l·i suÊt cao, gi¸ hµng nhËp khÈu thÊp, ph¹t vi ph¹m hîp ®ång víi møc cao… Lo¹i thø hai cña tr¶ tiÒn tríc lµ trêng hîp doanh nghiÖp thanh to¸n cho ngêi b¸n x ngµy tríc khi giao hµng. Môc ®Ých cña lo¹i nµy nh»m ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn ®óng hîp ®ång mua b¸n khi ngêi cung cÊp kh«ng tin vµo kh¶ n¨ng thùc hiÖn hîp ®ång cña doanh nghiÖp hay ®Ò phßng trêng hîp doanh nghiÖp kh«ng muèn thùc hiÖn hîp ®ång. §©y lµ viÖc ®¶m b¶o thùc hiÖn hîp ®ång nªn møc tiÒn øng tríc kh«ng lín l¾m vµ thêng nhá h¬n trêng hîp cÊp tÝn dông cho ngêi b¸n vµ thêi gian øng tríc còng rÊt ng¾n tõ 10 ®Õn 15 ngµy. Trong trêng hîp nµy ngêi b¸n chØ giao hµng cho doanh nghiÖp khi nhËn ®îc sè tiÒn øng tríc hoÆc giÊy baã cã vÒ sè tiÒn øng tríc ®ã. Sè tiÒn øng tríc cã thÓ khÊu trõ dÇn vµo tiÒn hµng khi giao hµng. NÕu tiÒn øng tríc cã tÝnh chÊt tÝn dông th× ngêi b¸n thêng t×m mäi c¸ch kÐo dµi viÖc hoµn tr¶… Cßn trong quan hÖ ph¶i tr¶ víi ngêi b¸n, c¸c kho¶n c«ng nî lµ nh÷ng ho¶n nî ng¾n h¹n, lµ c¸c kho¶n tiÒn mµ doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm tr¶ trong vßng mét chu k× kinh doanh hoÆc lµ c¸c kho¶n nî mµ doanh nghiÖp ph¶i thanh to¸n 20