Tài liệu Luận văn thạc sĩ quản lý hoạt động xây dựng môi trường học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã bến cát, tỉnh bình dương

UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT TRẦN THỊ THU THUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG MÔI TRƢỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN CHO HỌC SINH TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ BẾN CÁT TỈNH BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 140 114 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƢƠNG – 2020 UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT TRẦN THỊ THU THUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG MÔI TRƢỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN CHO HỌC SINH TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ BẾN CÁT, TỈNH BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 140 114 LUẬN VĂN THẠC SỸ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HOÀNG MAI KHANH BÌNH DƢƠNG – 2020 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn về đề tài “Quản lý hoạt động xây dựng môi trường học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi và đƣợc sự hƣớng dẫn khoa học của TS. Hoàng Mai Khanh. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam. Các kết quả này chƣa từng đƣợc công bố trong bất kì nghiên cứu nào khác. Tác giả luận văn Trần Thị Thu Thuận i LỜI CÁM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu đề tài “Quản lý hoạt động xây dựng môi trường học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương” tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ, chỉ bảo nhiệt tình của quý thầy, cô giáo trƣờng Đại học Thủ Dầu Một để hoàn thành luận văn này. Với tình cảm chân thành, tôi bày tỏ lòng biết ơn đối với Ban giám hiệu, phòng Sau đại học, Khoa Quản lý giáo dục – Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một, quý thầy giáo, cô giáo đã tham gia quản lý, giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu. Tôi xin bày tỏ sự biết ơn đặc biệt đến TS. Hoàng Mai Khanh – Ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn, giúp đỡ về kiến thức, tài liệu và phƣơng pháp để tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học này. Tôi xin chân thành cảm ơn: – Lãnh đạo, chuyên viên Phòng giáo dục đào tạo Thị xã Bến Cát. – Ban giám hiệu, các giáo viên dạy trƣờng Tiểu học trên địa bàn Thị xã Bến Cát. – Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, cổ vũ, khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong suốt quá trình thực hiện đề tài, song có thể còn có những mặt hạn chế, thiếu sót. Tôi rất mong nhận đƣợc ý kiến đóng góp và sự chỉ dẫn của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp. Bến Cát, ngày 15 tháng 12 năm 2020 Tác giả luận văn Trần Thị Thu Thuận ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................... i LỜI CÁM ƠN ................................................................................................................ ii MỤC LỤC ..................................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................. ix DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ................................................................................. x TÓM TẮT LUẬN VĂN .............................................................................................. xii 1. Lí do chọn đề tài ........................................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................. 3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu......................................................................... 3 3.1. Khách thể nghiên cứu ............................................................................................. 3 3.2. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học. ................................................................................................. 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 4 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 4 6.1. Về nội dung.............................................................................................................. 4 6.2. Về khách thể khảo sát ............................................................................................. 5 6.3. Về địa bàn nghiên cứu ............................................................................................ 5 6.4. Về thời gian ............................................................................................................. 5 7. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................................... 5 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận ........................................................................... 5 7.2. Các phương pháp thực tiễn .................................................................................... 5 7.3. Phương pháp xử lý dữ liệu ..................................................................................... 7 8. Bố cục của luận văn................................................................................................... 7 iii Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG MÔI TRƢỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN CHO HỌC SINH TIỂU HỌC ............ 8 1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề ................................................................... 8 1.1.1. Trên thế giới......................................................................................................... 8 1.1.2. Trong nƣớc......................................................................................................... 13 1.1.3. Khái quát kết quả các công trình nghiên cứu có liên quan ............................. 16 1.2. Hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học .... 18 1.2.1. Khái niệm Trƣờng học thân thiện ................................................................... 18 1.2.2. Khái niệm Xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện..................................... 19 1.2.3. Những điều kiện thuận lợi trong xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện .............................................................................................................................. 20 1.2.4. Những điều kiện khó khăn trong xây dựng môi trường học tập thân thiện .............................................................................................................................. 22 1.2.5. Vai trò, ý nghĩa, tác dụng của việc xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện .............................................................................................................................. 23 1.2.6. Nội dung các công việc cơ bản nhất của xây dựng môi trường học tập thân thiện ...................................................................................................................... 24 1.3. Quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học ......................................................................................................................... 26 1.3.1. Khái niệm quản lý, quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học ................................................................................. 26 1.3.2. Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện ..................................................................................................................... 28 1.3.3. Tổ chức thực hiện kế hoạch xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện ........ 29 1.3.4. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch xây dựng môi trường học tập thân thiện ........... 31 1.3.5. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện ............................................................................................................... 32 iv 1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học .......................................................................... 33 1.4.1. Các yếu tố chủ quan .......................................................................................... 33 1.4.2. Các yếu tố khách quan ...................................................................................... 35 Tiểu kết chƣơng 1 ........................................................................................................ 36 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, văn hóa giáo dục trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ................................................................. 37 2.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng .................................................................................................. 37 2.1.2. Tình hình giáo dục tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ........................................................................................................................... 38 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện và quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học .......................................................................................................... 40 2.2.1. Nội dung khảo sát .............................................................................................. 40 2.2.2. Công cụ điều tra, khảo sát thực trạng ............................................................. 41 2.2.3. Tổ chức điều tra, khảo sát ................................................................................ 42 2.2.4. Quy ƣớc thang đo .............................................................................................. 46 2.3. Thực trạng hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ................................... 47 2.3.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học ...................................................... 47 2.3.2. Thực trạng nhận thức về mục đích của hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học ...................................................... 48 2.3.3. Quan niệm về môi trƣờng học tập thân thiện tiểu học .................................. 50 2.3.4. Thực trạng thực hiện nội dung hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện tiểu học ................................................................................................ 52 2.3.5. Thuận lợi trong xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học ......................................................................................................................... 56 v 2.3.6. Khó khăn trong xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học ......................................................................................................................... 58 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ..................... 60 2.4.1 Thực trạng lập kế hoạch xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ............................ 60 2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng .......................................................................................................... 62 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng .......................................................................................................... 63 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng .................................................................................................. 65 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện ở trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng .......................................................................................................... 67 2.5.1. Yếu tố chủ quan ................................................................................................. 67 2.5.2. Yếu tố khách quan ............................................................................................ 69 2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện của hiệu trƣởng trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng .................................................................................................. 71 2.6.1. Ƣu điểm .............................................................................................................. 71 2.6.2. Hạn chế ............................................................................................................... 71 2.6.3. Nguyên nhân hạn chế ........................................................................................ 72 Tiểu kết chƣơng 2 ........................................................................................................ 74 CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG MÔI TRƢỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN CHO HỌC SINH TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ BẾN CÁT, TỈNH BÌNH DƢƠNG ........................................................................................................................ 75 vi 3.1. Các cơ sở đề xuất biện pháp ................................................................................ 75 3.1.1. Căn cứ vào cơ sở lý luận về quản lý hoạt động xây dựng môi trường học tập thân thiện cho học sinh tiểu học ........................................................................... 75 3.1.2. Căn cứ vào cơ sở pháp lý về quản lý hoạt động xây dựng môi trường học tập thân thiện cho học sinh tiểu học ........................................................................... 75 3.1.3. Căn cứ vào thực trạng công tác quản lý hoạt động xây dựng môi trường học tập thân thiện cho học sinh tiểu học .................................................................... 76 3.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ...................................................................... 76 3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp chế ................................................................... 77 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ...................................................................... 77 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ...................................................................... 78 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả.................................................................... 78 3.2.5. Nguyên tắc đảm bảo tính phát triển .................................................................. 78 3.3. Các biện pháp đề xuất nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng .................................................................................................. 79 3.3.1. Biện pháp 1: Nâng cao hiểu biết về môi trường học tập thân thiện cho các đối tượng liên quan................................................................................................ 79 3.3.2. Biện pháp 2: Phân bổ và điều phối các nguồn lực về tài chính, nhân lực một cách phù hợp ......................................................................................................... 81 3.3.3. Biện pháp 3: Tăng cường sự phối hợp với phụ huynh và các tổ chức xã hội.................................................................................................................................. 84 3.3.4. Biện pháp 4: Chú trọng công tác xây dựng và tổ chức hoạt động ngoại khóa và ngoài giờ lên lớp cho học sinh ....................................................................... 86 3.3.5. Biện pháp 5: Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động xây dựng môi trường học tập thân thiện ........................................................... 90 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ......................................................................... 93 3.5. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................. 95 vii 3.5.1. Mục tiêu khảo sát ............................................................................................... 95 3.5.2. Đối tượng và phương pháp khảo sát ................................................................. 95 3.5.3. Nội dung khảo sát .............................................................................................. 96 3.5.4. Kết quả khảo sát ................................................................................................. 96 Tiểu kết chƣơng 3 ...................................................................................................... 104 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................. 105 1. Kết luận .................................................................................................................. 105 2. Kiến nghị ................................................................................................................ 106 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 108 PHỤ LỤC 1: PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN GIÁO VIÊN VÀ CBQL .................. 2 PHỤ LỤC 2: PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN HỌC SINH ....................................... 9 PHỤ LỤC 3: PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN CHA MẸ HỌC SINH .................... 11 PHỤ LỤC 4: PHIẾU KHẢO SÁT TÍNH CẦN THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC BIỆN PHÁP .............................................................................................. 14 PHỤ LỤC 5: CÂU HỎI PHỎNG VẤN CBQL, GV ................................................ 17 PHỤ LỤC 6: TÓM TẮT PHIẾU PHỎNG VẤN ...................................................... 18 PHỤ LỤC 7: KẾT QUẢ XỬ LÝ SPSS ..................................................................... 26 CÁC ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC ĐÃ THAM GIA ................................ 43 viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Trong luận văn sử dụng các từ và cụm từ viết tắt nhƣ sau: CBQL Cán bộ quản lý CMHS Cha mẹ học sinh ĐCQG Đạt chuẩn quốc gia ĐTB Điểm trung bình GV Giáo viên GVBM Giáo viên bộ môn GVCN Giáo viên chủ nhiệm HS Học sinh KTXH Kinh tế xã hội PHHS Phụ huynh học sinh QL Quản lý TH Tiểu học ix DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Nội dung STT Trang Các bảng 3 Bảng 2.1. Quy mô trƣờng lớp của thị xã Bến Cát năm học 2019 – 2020 Bảng 2.2. Bảng thống kê quy mô trƣờng lớp, học sinh, giáo viên, chất lƣợng giáo dục các trƣờng tiểu học công lập tại thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng Bảng 2.3. Chất lƣợng giáo dục tiểu học qua các năm 4 Bảng 2.4. Thống kê số liệu các trƣờng khảo sát 42 5 Bảng 2.5. Đặc điểm cán bộ quản lý và giáo viên đƣợc khảo sát 42 6 Bảng 2.6. Đặc điểm học sinh đƣợc khảo sát 45 7 Bảng 2.7. Đặc điểm phụ huynh học sinh đƣợc khảo sát 46 8 Bảng 2.8. Quy ƣớc thang đo 46 1 2 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Bảng 2.9. Nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học Bảng 2.10. Nhận thức về mục đích của hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học Bảng 2.11. Quan niệm về môi trƣờng học tập thân thiện tiểu học của cán bộ quản lý, giáo viên Bảng 2.12. Quan niệm về môi trƣờng học tập thân thiện tiểu học của phụ huynh học sinh Bảng 2.13. Thực trạng thực hiện nội dung hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện tiểu học đối với cán bộ quản lý, giáo viên Bảng 2.14. Thực trạng thực hiện nội dung hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện tiểu học đối với học sinh Bảng 2.15. Thực trạng thực hiện nội dung hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện tiểu học đối với phụ huynh học sinh Bảng 2.16. Thuận lợi trong xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học Bảng 2.17. Khó khăn trong xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học x 38 38 39 47 48 50 51 53 54 55 56 58 24 Bảng 2.18. Thực trạng lập kế hoạch xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học Bảng 2.19. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học Bảng 2.20. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học Bảng 2.21. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học Bảng 2.22. Yếu tố chủ quan ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện ở trƣờng tiểu học Bảng 2.23. Yếu tố khách quan ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện ở trƣờng tiểu học Bảng 3.1. Kết quả khảo sát về tính cần thiết của các biện pháp 25 Bảng 3.2. Kết quả khảo sát về tính khả thi của các biện pháp 18 19 20 21 22 23 Bảng 3.3. Mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện 26 pháp quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện Các biểu đồ và sơ đồ Biểu đồ 2.1. Kết quả khảo sát về giới tính của giáo viên và cán 1 bộ quản lý tại các trƣờng Tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. Biểu đồ 2.2. Kết quả khảo sát về trình độ của giáo viên và cán 2 bộ quản lý tại các trƣờng Tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng Biểu đồ 2.3. Kết quả khảo sát về chức vụ của giáo viên và cán 3 bộ quản lý tại các trƣờng Tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý hoạt động 4 xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng Biểu đồ 3.1. Mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân 5 thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng xi 60 62 64 65 68 69 96 98 101 43 44 45 94 96 TÓM TẮT LUẬN VĂN Trƣờng tiểu học là cấp học đầu tiên trong hệ thống trƣờng phổ thông, việc xây dựng trƣờng học thân thiện, học sinh tích cực có ý nghĩa lớn lao không chỉ đối với xã hội mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của học sinh. Việc xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện có ảnh hƣởng quyết định đến chất lƣợng và hiệu quả giáo dục. Môi trƣờng học tập thân thiện chính là môi trƣờng học tập mà ở đó trẻ đƣợc tạo điều kiện để học tập có hiệu quả, đƣợc an toàn trong sự bảo vệ, đƣợc công bằng và dân chủ, đƣợc phát triển sức khỏe thể chất và tinh thần. Để xây dựng một môi trƣờng học tập thân thiện đạt hiệu quả thì công tác quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện đóng vai trò vô cùng quan trọng. Quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện ở các trƣờng tiểu học là một việc làm hết sức cần thiết, nhằm giúp cho hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học ngày càng hiệu quả. Tuy nhiên, trƣớc thực tế cách làm giữa các trƣờng tiểu học, giữa các địa phƣơng hiện nay tƣơng đối khác nhau do cán bộ quản lý, giáo viên và phụ huynh học sinh chƣa hiểu rõ về hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học. Do vậy, việc xây dựng trƣờng tiểu học thân thiện, học sinh tích cực cần đƣợc quan tâm nghiên cứu cả về mặt lý luận và thực tiễn là hết sức cấp thiết trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, cũng nhƣ quá trình hội nhập quốc tế. Các trƣờng Tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng đã và đang tích cực trong việc xây dựng trƣờng học thân thiện, nhƣng cách thức xây dựng trƣờng học thân thiện còn nhiều điểm khác nhau. Hơn nữa, thị xã Bến Cát đã trở thành đô thị loại 3, vì vậy các trƣờng tiểu học cũng phải đáp ứng tiêu chuẩn trƣờng chuẩn quốc gia. Sự đồng bộ trong phát triển kinh tế và phát triển giáo dục là một yêu cầu bức thiết cho các nhà quản lý ở thị xã Bến Cát trong giai đoạn hiện nay. Thực tế cho thấy vai trò của ngƣời hiệu trƣởng là rất quan trọng trong vấn đề quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện. Quản lý nhƣ thế nào để hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện đạt hiệu quả? Quản lý nhƣ thế nào để nâng cao chất lƣợng hoạt động xây dựng môi trƣờng học xii tập thân thiện, phát huy vai trò tích cực của hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện với công tác dạy học và giáo dục học sinh. Chính vì vậy, hoạt động xây dựng trƣờng học thân thiện cho học sinh tiểu học là vấn đề có ý nghĩa cấp thiết ở thị xã Bến Cát. Trong luận văn này, tác giả đã sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu lý luận và thực tiễn nhƣ phân tích, tổng hợp sách báo và các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài; phỏng vấn trực tiếp, điều tra bằng bảng hỏi và phƣơng pháp toán học thống kê nhằm đƣa ra những kết quả đáng tin cậy. Từ những kết quả nghiên cứu lý luận quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện tại các trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng, tác giả đã đề xuất 5 biện pháp dựa trên những nguyên tắc chỉ đạo cụ thể cũng nhƣ xuất phát từ nhu cầu thực tế giáo dục hiện nay đối với các trƣờng tiểu học ở thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng cụ thể nhƣ: Nâng cao hiểu biết cho học sinh về môi trƣờng học tập thân thiện; Phân bổ và điều phối các nguồn lực về tài chính, nhân lực một cách phù hợp; Tăng cƣờng sự phối hợp với phụ huynh và các tổ chức xã hội; Chú trọng công tác xây dựng và tổ chức hoạt động ngoại khóa và ngoài giờ lên lớp cho học sinh; Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện. Những biện pháp mà tác giả đề xuất đƣợc trƣng cầu ý kiến của tất cả các phiếu hỏi đối với 150 cán bộ quản lý và giáo viên ở 8 trƣờng tiểu học tại thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng đã chứng minh đƣợc tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp mà tác giả đề xuất nhằm góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học tại các trƣờng tiểu học của thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng nói riêng và học sinh tiểu học nói chung. xiii 1. Lí do chọn đề tài MỞ ĐẦU Trƣớc bối cảnh thế giới phát triển mạnh mẽ mô hình dạy học theo hƣớng tiếp cận năng lực, mô hình này sớm đƣợc phát triển tại Mỹ vào những năm 1970 và trở nên phổ biến vào những năm 90 của thế kỷ XX. Trƣớc sự phát triển mạnh mẽ của mô hình dạy học theo tiếp cận năng lực, Quỹ Nhi đồng của Liên Hợp quốc (UNICEF) quan tâm đến việc xây dựng môi trƣờng học tập tƣơng thích với mô hình dạy học theo hƣớng tiếp cận năng lực với quan điểm ban đầu là xây dựng trƣờng học thân thiện, mô hình trƣờng do Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) khởi xƣớng. Kết quả của sự khởi xƣớng này đã đƣợc áp dụng và triển khai có kết quả tốt ở nhiều nƣớc trên thế giới. Chủ trƣơng xây dựng trƣờng học thân thiện của UNICEF đã dành đƣợc sự quan tâm của ngành giáo dục và Bộ Giáo dục và Đào tạo đã cho phép làm thí điểm ban đầu ở 50 trƣờng tiểu học ở các tỉnh, thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Lào Cai, Đồng Tháp, An Giang, Trà Vinh, Gia Lai và Kon Tum sau đó đƣợc triển khai trên cả nƣớc từ nhiều năm nay. Trƣớc những kết quả đạt đƣợc từ quá trình thí điểm đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho phép tiến hành đại trà trong các trƣờng tiểu học và trung học cơ sở bắt đầu năm học 2008-2009, sau đó đƣợc phổ biến ở các trƣờng trung học phổ thông cho tới năm 2013. Điều này đƣợc cụ thể hóa trong Chỉ thị số 40/2008/CT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo ngày 22 tháng 7 năm 2008 về việc phát động phong trào thi đua “xây dựng trƣờng học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trƣờng phổ thông giai đoạn 2008-2013 (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2008). Thực chất quan điểm trƣờng học thân thiện học sinh tích cực đã đƣợc ngành giáo dục sớm nhận thức vào những năm 60 của thế kỷ XX và đƣa vào thực hiện trong các nhà trƣờng nhƣng chƣa thành chủ trƣơng rộng rãi, ban đầu đƣợc quan niệm đời sống nhà trƣờng là cuộc sống thực của trẻ ngay từ ngày hôm nay, từ lúc này chứ không chỉ là sự chuẩn bị cho tƣơng lai. Từ đó phƣơng châm mỗi ngày đến trƣờng là một ngày vui đƣợc phổ biến và sớm đƣợc áp dụng ngay từ những ngày đó. Một trong những trƣờng tiểu học sớm đƣa quan điểm này vào 1 thực hiện là trƣờng Tiểu học Thực nghiệm Hà Nội do Hồ Ngọc Đại làm Giám đốc, từ năm học 1992-1993. Nhƣng qua thời gian quan điểm mỗi ngày đến trƣờng là một ngày vui ít đƣợc quan tâm hơn khi các trƣờng chú trọng vào dạy chữ và chú trọng vào thi cử làm cho quan điểm, chủ trƣơng đó không còn đƣợc các trƣờng chú trọng. Tuy nhiên, trƣớc yêu cầu đổi mới giáo dục, quan điểm này đã đƣợc khởi xƣớng trở lại và đƣợc các nhà trƣờng hƣởng ứng qua sự phát động của Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ngày 22 tháng 7 năm 2008 tại Trƣờng Trung học cơ sở Vạn Phúc, Hà Đông, Hà Nội. Trên cơ sở khởi xƣớng của Bộ Giáo dục và Đào tạo về phong trào thi đua “xây dựng trƣờng học thân thiện, học sinh tích cực”, nhiều trƣờng tiểu học trên cả nƣớc đã đạt đƣợc nhiều kết quả tích cực và khá toàn diện về xây dựng môi trƣờng, cảnh quan, về dạy và học, rèn kỹ năng sống cho học sinh, các hoạt động trải nghiệm cũng nhƣ đƣa học sinh vào việc tìm hiểu lịch sử. Nhƣng các cách làm rất khác nhau, và cũng do thiếu tiêu chí để đánh giá. Do Bộ Giáo dục đã đƣa chủ trƣơng xây dựng trƣờng học thân thiện, học sinh tích cực nhƣng thiếu những tiêu chuẩn để đánh giá cũng nhƣ cách thức quản lý việc xây dựng trƣờng học thân thiện. Trƣờng tiểu học là cấp học đầu tiên trong hệ thống trƣờng phổ thông, việc xây dựng trƣờng học thân thiện, học sinh tích cực có ý nghĩa lớn lao không chỉ đối với xã hội mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của học sinh. Tuy nhiên, trƣớc thực tế cách làm giữa các trƣờng tiểu học, giữa các địa phƣơng hiện nay tƣơng đối khác nhau do thiếu những chỉ dẫn khung cũng nhƣ các chỉ dẫn cụ thể về công tác quản lý. Do vậy, việc quản lý xây dựng trƣờng tiểu học thân thiện, học sinh tích cực cần đƣợc quan tâm nghiên cứu cả về mặt lý luận và thực tiễn là hết sức cấp thiết trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo cũng nhƣ quá trình hội nhập quốc tế. Các trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng đã và đang tích cực trong việc xây dựng trƣờng học thân thiện, nhƣng cách thức xây dựng trƣờng học thân thiện còn nhiều điểm khác nhau. Hơn nữa, thị xã Bến Cát đã trở thành đô thị loại 3, vì vậy các trƣờng tiểu học cũng phải đáp ứng tiêu 2 chuẩn trƣờng chuẩn quốc gia. Sự đồng bộ trong phát triển kinh tế và phát triển giáo dục là một yêu cầu bức thiết cho các nhà quản lý ở thị xã Bến Cát trong giai đoạn hiện nay. Cùng với đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định 80/2017/NĐ-CP về môi trƣờng giáo dục an toàn, lành mạnh, phòng chống bạo lực học đƣờng. Chính vì vậy, xây dựng trƣờng học thân thiện là vấn đề có ý nghĩa cấp thiết ở thị xã Bến Cát, nhƣng để thực hiện đƣợc phong trào xây dựng trƣờng học thân thiện, học sinh tích cực, hoạt động phòng chống bạo lực học đƣờng, thì việc quản lý phong trào và các hoạt động này đƣợc hiệu quả thì công tác quản lý càng trở nên có ý nghĩa cấp thiết cho các trƣờng tiểu học ở thị xã Bến Cát. Với tính cấp thiết nhƣ trên và những yêu cầu thực tiễn đặt ra cho giáo dục tiểu học thị xã Bến Cát trong việc xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện, học sinh tích cực và để quản lý các hoạt động này có hiệu quả, chúng tôi đã lựa chọn vấn đề “Quản lý hoạt động xây dựng môi trường học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương” làm đề tài nghiên cứu của luận văn, chuyên ngành quản lý giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện, khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học, đề tài đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học nhằm góp phần nâng cao kết quả dạy học và giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý các hoạt động của nhà trƣờng Tiểu học. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. 4. Giả thuyết khoa học 3 Môi trƣờng học tập có vai trò quan trọng góp phần trong việc giáo dục toàn diện học sinh trong nhà trƣờng. Tuy nhiên, môi trƣờng học tập cho học sinh ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng còn nhiều hạn chế. Nếu phân tích rõ đƣợc lí luận về môi trƣờng học tập thân thiện ở trƣờng tiểu học, chỉ ra đƣợc thực trạng quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện ở trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng thì có thể đề xuất đƣợc các biện pháp quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện phù hợp và tạo đƣợc môi trƣờng an toàn, lành mạnh, nâng cao chất lƣợng giáo dục toàn diện cho học sinh trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu Xây dựng cơ sở lý luận về hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện và quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học. Khảo sát, đánh giá hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện và thực trạng quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng góp phần nâng cao kết quả quản lý. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Về nội dung Đề tài giới hạn ở nội dung xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện, lý luận về xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện và quản lý xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện. Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng theo các chức năng quản lý của hiệu trƣởng. 4 6.2. Về khách thể khảo sát Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, phụ huynh học sinh và đại diện Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. Trong đó, khách thể trả lời phiếu điều tra và khảo nghiệm là 72 cán bộ quản lý, giáo viên ở trƣờng đã đạt chuẩn ở cả hai mức độ; 78 cán bộ quản lý, giáo viên ở trƣờng chƣa đạt chuẩn. 6.3. Về địa bàn nghiên cứu Thị xã Bến Cát hiện đang là thị xã nằm trong vùng kinh tế trọng điểm của tỉnh Bình Dƣơng. Cùng với việc chú trọng đầu tƣ và phát triển kinh tế - xã hội thì giáo dục cũng là một trong những mũi nhọn đang đƣợc quan tâm. Chính vì vậy, chúng tôi đã thực hiện khảo sát tại các trƣờng tiểu học công lập trên địa bàn thị xã Bến Cát cho việc nghiên cứu đề tài. 6.4. Về thời gian Đề tài nghiên cứu trong năm học 2018-2019 và năm học 2019-2020. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phƣơng pháp này dùng để phân tích, tổng hợp sách báo và các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài; phân loại và hệ thống hoá những nội dung lý luận nói trên làm cơ sở lý luận về quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh ở trƣờng tiểu học. 7.2. Các phương pháp thực tiễn Để đánh giá khách quan về thực trạng hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện và quản lý hoạt động xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng, chúng tôi sử dụng phối hợp các phƣơng pháp sau: 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Điều tra giáo dục là phƣơng pháp khảo sát một số lƣợng lớn các đối tƣợng nghiên cứu ở một hay nhiều khu vực, vào một hay nhiều thời điểm nhằm thu thập số liệu phục vụ cho mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu. 5