Tài liệu Luận văn thạc sĩ quản lý hoạt động trung tâm văn hóa thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã nghi sơn, tỉnh thanh hóa

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH THANH HÓA - BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH LÊ ĐÌNH THÙY QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRUNG TÂM VĂN HÓATHỂ THAO XÃ, PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ NGHI SƠN, TỈNH THANH HÓA LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA THANH HÓA, 2021 ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH THANH HÓA - BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA, THỂ THAO & DU LỊCH LÊ ĐÌNH THÙY QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRUNG TÂM VĂN HÓATHỂ THAO XÃ, PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ NGHI SƠN, TỈNH THANH HÓA LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA Chuyên ngành: Quản lý Văn hóa Mã số: 8.319.042 Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Văn Dũng THANH HÓA, 2021 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan những vấn đề được trình bày trong luận văn, các số liệu, kết quả và các dẫn chứng là do tôi tự tìm hiểu dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Văn Dũng Có sự tham khảo, sưu tầm và kế thừa những nghiên cứu của tác giả đi trước. Các số liệu và kết quả nghiên cứu là trung thực, có trích dẫn rõ ràng. Xin trân trọng cảm ơn. Thanh Hóa, ngày 12 tháng 8 năm 2021 Tác giả luận văn Lê Đình Thùy i MỤC LỤC MỤC LỤC ..................................................................................................... i DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.......................................................... iv DANH MỤC BIỂU, BẢNG.......................................................................... v MỞ ĐẦU ....................................................................................................... v 1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1 2. Lịch sử nghiên cứu ............................................................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................ 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................... 6 5. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 7 6. Đóng góp của luận văn ......................................................................... 7 7. Bố cục của luận văn.............................................................................. 8 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TRUNG TÂM VĂN HÓA THỂ THAO XÃ, PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ NGHI SƠN, TỈNH THANH HÓA............................................................... 9 1.1. Cơ sở lý luận ..................................................................................... 9 1.1.1. Các khái niệm cơ bản ..................................................................... 9 1.1.2. Cơ sở pháp lý, nội dung quản lý ................................................... 13 1.2. Khái quát về hệ thống Trung tâm Văn hóa- Thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn .......................................................................... 18 1.2.1. Khái quát về thị xã Nghi Sơn ........................................................ 18 1.2.2. Khái quát về hệ thống trung tâm văn hóa-thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn .......................................................................... 24 1.2.3. Vai trò, ý nghĩa của Trung tâm văn hóa- thể thao xã, phường ...... 33 Tiểu kết .................................................................................................. 35 Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA TRUNG TÂM VĂN HÓA- THỂ THAO XÃ, PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ NGHI SƠN ................................................................................... 36 2.1. Cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý ....................................................... 36 ii 2.1.1. Cơ cấu tổ chức .............................................................................. 36 2.1.2. Phân cấp quản lý........................................................................... 38 2.1.3. Chức năng, nhiệm vụ: ................................................................... 38 2.2. Quản lý hoạt động Trung tâm văn hóa- Thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn ................................................................................ 39 2.2.1. Hoạt động tuyên truyền cổ động ................................................... 39 2.2.2. Hoạt động văn nghệ quần chúng ................................................... 43 2.2.3. Hoạt động thể dục thể thao ........................................................... 45 2.2.4. Hoạt động câu lạc bộ .................................................................... 48 2.2.5. Hoạt động xây dựng nếp sống văn hóa ......................................... 50 2.2.6. Hoạt động triển khai thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” .......................................................................... 56 2.2.7. Các hoạt động văn hóa- thể thao khác........................................... 59 2.2.8. Hoạt động thanh tra, kiểm tra........................................................ 61 2.3. Đánh giá chung................................................................................ 62 2.3.1. Kết quả đạt được........................................................................... 62 2.3.2. Hạn chế ........................................................................................ 64 2.4. Nguyên nhân của những tồn tại và hạn chế ...................................... 66 2.4.1. Cơ sở vật chất ............................................................................... 66 2.4.2. Thời gian tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao.....68 2.4.3. Đội ngũ cán bộ ............................................................................. 69 2.4.4. Kinh phí hoạt động ....................................................................... 70 *Tiểu kết ................................................................................................ 71 Chương 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRUNG TÂM VĂN HÓA - THỂ THAO XÃ, PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ NGHI SƠN, TỈNH THANH HÓA............................. 72 3.1. Phương hướng và nhiệm vụ ............................................................. 72 3.1.1. Phương hướng .............................................................................. 72 3.1.2. Nhiệm vụ ...................................................................................... 72 iii 3.2. Giải pháp cụ thể............................................................................... 74 3.2.1. Nhóm giải pháp về tổ chức bộ máy quản lý hoạt động.................. 74 3.2.2.Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động trung tâm văn hóa-thể thao ............................................................................................ 77 *Tiểu kết ................................................................................................ 89 KẾT LUẬN ................................................................................................. 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 93 PHỤ LỤC ................................................................................................... 99 iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ Nxb Nhà xuất bản QĐ Quyết định TDTT Thể dục thể thao Tr Trang UBND Ủy ban nhân dân VHTT&DL Văn hóa thể thao và du lịch v DANH MỤC BIỂU, BẢNG Biểu 1.1: Hiện trạng thiết chế VH-TT Thị Xã .............................................. 28 Biểu 1.2: Thiết chế văn hóa, thể thao cấp xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn ............................................................................................... 29 Bảng 2.1: Thống kê các hình tuyên truyền cổ động trên địa bàn 16 phường của thị xã Nghi Sơn. ..................................................................................... 42 Bảng 2.2: Bảng thống kê sân chơi thể thao trên địa bàn phường của thị xã Nghi Sơn ...................................................................................................... 47 Bảng 2.3: Bảng thống kê số liệu người dân tập luyện thể dục thể thao từ năm 2019 đến năm 2020 ...................................................................................... 48 Bảng 2.4: Bảng báo cáo tổng hợp kết quả xây dựng gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa năm 2020.................................................................................... 58 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hiện nay, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, và toàn cầu hóa cùng với cuộc cách mạng khoa học công nghệ kỹ thuật lần thứ tư, nền văn hóa nước ta ngày càng phát triển, khẳng định vị trí, vai trò, tầm quan trọng trong công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước. Tuy nhiên, trong quá trình hội nhập và toàn cầu hóa, bản sắc văn hóa dân tộc nói riêng và nền văn hóa Việt Nam nói chung ít nhiều chịu ảnh hưởng tiêu cực, đòi hỏi phải có sự quản lý, giám sát chặt chẽ của các cơ quan chức năng, thông qua hệ thống pháp luật. Trong công tác quản lý nhà nước về hoạt động văn hóa ở cơ sở hiện nay cấp xã, phường, thị trấn đang còn nhiều bất cập. Có hai nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiện trạng trên: thứ nhất, đội ngũ cán bộ làm văn hóa ở cấp xã, phường, thị trấn còn thiếu nên chưa đáp ứng được yêu cầu công việc; thứ hai, quá trình đô thị hóa phát triển nhanh, dẫn đến sự đa dạng các loại hình hoạt động văn hóa. Từ đó dẫn đến công tác quản lý các hoạt động văn hóa chưa hiệu quả. Thị xã Nghi Sơn là đơn vị hành chính mới được thành lập trên cơ sở toàn bộ diện tích và dân số của huyện Tĩnh Gia.Thời gian qua,các Trung tâm văn hóa- thể thao cấp xã, phường trên địa bàn thị xã đã tổ chức được nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao phục vụ có có hiệu quả nhu cầu vui chơi giải trí của nhân dân; tạo được môi trường sinh hoạt văn hóa lành mạnh trên địa bàn, tạo hiệu ứng xã hội tốt.Các hoạt động trên góp phần tuyên truyền đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; giáo dục đạo đức, nếp sống văn hóa; bồi dưỡng năng khiếu nghệ thuật, thể thao, nâng cao dân trí; bảo tồn và phát huy truyền thống của dân tộc. Qua đó, góp phần thực hiện có hiệu quả thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII 2 “Về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”; Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9 khóa XI “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước”. Song bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của các Trung tâm Văn hóa- Thể thao cấp xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn còn nhiều hạn chế, nguyên nhân là do kinh phí hoạt động chưa đáp ứng được nhu cầu, chưa phát huy tốt các nguồn lực xã hội phục phụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa, thể thao của người dân tại địa phương.Một số Trung tâm Văn hóa Thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã diện tích chưa đáp ứng được yêu cầu, ở một vài trung tâm văn hóa thể thao chủ yếu dành cho hoạt động hội họp của UBND và các đoàn thể. Một số Trung tâm văn hóa đã xây dựng từ lâu, qua thời gian hiện nay các trung tâm văn hóa- thể thao đã hư hỏng, xuống cấp nhưng chưa được đầu tư xây mới. Hầu hết các trung Tâm văn hóa Thể thao chưa có thư viện, chưa có nhà truyền thống để trưng bầy, đội ngũ cán bộ chuyên môn còn thiếu và yếu. Đặc biệt là còn lúng túng trong phương thức hoạt động, mô hình hoạt động, từ đó dẫn đến việc nhiều Trung tâm Văn hóa Thể thao xã, phường hoạt động mang tính thời vụ, phong trào; chưa tổ chức được các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao mang tính định kỳ hàng tuần, hàng tháng, hàng quý, nhằm tạo thói quen sinh hoạt, thể thao của người dân địa phương. Để đánh giá một cách toàn diện và cụ thể về hoạt động của Trung tâm văn hóa- Thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn cần có những nghiên cứu, đánh giá một cách khách quan. Từ đó đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lượng quản lý cũng như nâng cao hiệu quả hoạt động của Trung tâm. Từ những lý do đó, tôi chọn đề tài "Quản lý hoạt động trung tâm Văn hóa- Thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa" làm luận văn nghiên cứu thạc sĩ chuyên ngành quản lý văn hóa. 3 2. Lịch sử nghiên cứu Nghiên cứu về công tác quản lý nhà nước về văn hóa nói chung, văn hóa thể thao xã phường nói riêng, có thể khái quát phương diện lý luận và thực tiễn liên quan đến đề tài với các nhóm công trình nghiên cứu như sau: * Nhóm thứ nhất: Những công trình nghiên cứu lý luận về quản lý nhà nước về văn hoá. Hoàng Sơn Cường: Lược sử Quản lý văn hoá ở Việt Nam (Tập bài giảngTrường Đại học Văn hoá Hà Nội), Nxb Văn hoá Thông tin, HN, 1998. Nội dung của công trình đề cập đến những khái niệm chung về văn hóa, về quản lý và công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Việt Nam trong giai đoạn trước năm 1998[1]. Lê Như Hoa (2002), Văn hóa vì sự phát triển xã hội. Tác giả nêu lên quá trình phấn đấu vì sự nghiệp xây dựng một nền văn hóa và phát triển tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, giáo dục văn hóa và sự phát triển xã hội, xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, xã hội hóa hoạt động văn hóa [14]. Nguyễn Văn Tình (chủ biên): Chính sách văn hóa trên thế giới và việc hoàn thiện chính sách văn hóa ở Việt Nam, Nxb Văn hóa -Thông tin, HN, 2010. Tác giả đề cập đến những khái niệm về văn hóa, quản lý và quản lý văn hóa, giới thiệu những chính sách về văn hóa của các quốc gia trên thế giới, tình hình xây dựng và hoàn thiện chính sách văn hóa ở Việt Nam [41]. Tài liệu bồi dưỡng cán bộ công chức VH-XH Phường, Thị trấn, 2014 của Trường Cán bộ quản lý VHTT&DL. Đây là tập hợp 12 chuyên đề lý luận và kỹ năng hướng dẫn tổ chức các hoạt động văn hóa trên địa bàn phường, thị trấn thuộc các tỉnh thành trên cả nước. Một số chuyên đề liên quan đến quản lý nhà nước về văn hóa như: Quản lý nhà nước về văn hóa, gia đình, thể thao và du lịch; Kỹ năng quản lý, hướng dẫn tổ chức các dịch vụ văn hóa, gia đình, thể thao và du lịch; Kỹ năng xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh đô thị; Kỹ năng quản lý, hướng dẫn, bảo vệ, khai thác giá trị di sản văn hóa trên địa bàn Phường, Thị trấn. 4 Đây là những công trình nghiên cứu bước đầu làm rõ những vấn đề lý luận của công tác quản lý văn hóa, như: Chính sách quản lý hoạt động văn hóa, nội dung quản lý hoạt động văn hóa, quản lý xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở hiện nay, mối quan hệ giữa văn hóa và kinh tế, đại cương về quản lý hoạt động văn hóa [30] Bài viết, Thiết chế văn hóa với quản lý xây dựng đời sống văn hóa và nâng cao chất lượng sống ở Thành phố Hồ Chí Minh, tác giả Huỳnh Quốc Thắng, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh [33]. Theo tác giả: Thiết chế văn hóa là khái niệm nói về những cơ quan, đơn vị hoạt động văn hóa do nhà nước hoặc cộng đồng xã hội lập ra trong khuôn khổ pháp luật nhà nước, quy chế của các ngành, đoàn thể nhằm đáp ứng mọi nhu cầu văn hóa tinh thần đa dạng của công chúng, góp phần xây dựng đời sống văn hóa-xã hội đương thời theo mộ thệ thống nào đó nhằm thực thi các nhiệm vụ: Xây dựng, triển khai thực hiện chuẩn mực văn hóa, quy tắc hoạt động văn hóa thông qua thu hút sự tham gia đông đảo của các đối tượng công chúng khác nhau. Tổ chức hướng dẫn cá nhân và cộng đồng thực thi theo những chuẩn mực, quy tắc văn hóa xã hội đã được xác lập bằng sự chủ động, tự giác. Góp phần xây dựng, hoàn thiện các cấu trúc văn hóa hữu hình được thiết lập một cách phù hợp và vững chắc ở các mô hình tổ chức xã hội với quy mô lớn nhỏ khác nhau. * Nhóm thứ hai: Một số luận văn, đề tài khoa học liên quan đến vấn đề quản quản lý các hoạt động văn hóa cơ sở, như: Nguyễn Thế Song (2016) với đề tài "Quản lý hoạt động văn hóa- Thể thao trên địa bàn huyện Đông Hưng, thành phố Thái Bình. Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận và qua khảo sát thực tế hoạt động tại TTVH huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình. Luận văn đã bước đầu nêu ra và góp phần tích cực vào sự phát triển văn hóa của địa phương [29]. 5 Bùi Thị Thu Phương (2016) Với đề tài "Quản lý hoạt động văn hóa của trung tâm Văn hóa -Thể thao thành phố Sơn La". Luận văn đã đã có cái nhìn toàn diện về công tác quản lý tại trung tâm thành phó Sơn La bao gồm cả những mặt mạnh và những hạn chế tồn đọng, từ đó đưa ra những giải pháp mang tính khả thi, phần nào khắc phục những khó khăn mà trung tâm văn hóa tỉnh Sơn La gặp phải [25]. Quản lý các hoạt động văn hóa của nhà văn hóa thanh thiếu nhi Đắk Lắk, tỉnh Đắk Lắk, luận văn của Lương Thị Vân, 2017 (Đại học Sư Phạm Nghệ thuật Trung ương) [49]. Quản lý hoạt động văn hóa của trung tâm văn hóa - thông tin thành phố Hải Dương, luận văn của Đỗ Thị Mai Huệ, 2018 (Đại học Sư Phạm Nghệ thuật Trung Uơng) [17]. Luận văn (2016), Quản lý Trung tâm Văn hóa - Thể thao huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội, tác giả Phan Thị Kim Oanh, Luận văn Thạc sĩ Quảnlý giáo dục, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội . Công trình đã làm rõ một số vấn đề lý luận liên quan đến hoạt động quản lý của TTVHTT nói chung và TTVHTT huyện Mê Linh nói riêng. Khảo sát những vấn đề hoạt động quản lý tại TTVHTT huyện Mê Linh từ năm 2008 đến 2016. Luận văn cũng đã đề xuất một số giải pháp, khuyến nghị trong việc quản lý TTVHTT huyện Mê Linh [24] Các công trình nghiên cứu trên đều là những tư liệu quý khái quát được những vấn đề cơ bản liên quan đến công tác quản lý hoạt động của các Trung tâm văn hóa, nhà văn hóa là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cho tác giả trong quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn của mình. Để nghiên cứu cụ thể hơn nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý của Trung tân văn hóaThể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn, tác giả đã tiếp tục tìm hiểu, khảo sát, phỏng vấn từ đó có cái nhìn toàn diện khách quan về công tác quản lý hoạt động của trung tâm. Đây cũng là một đề tài mới mà chưa có một đề tài đi trước đã nghiên cứu. 6 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Luận văn đi sâu khảo sát các hoạt động của trung tâm Văn hóaThể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn. Tìm hiểu thực trạng, đánh giá kết quả đạt được và những hạn chế, trên cơ sở đó luận văn đưa ra một số giải pháp cụ thể góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý các hoạt động của trung tâm trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Tìm hiểu những lý luận quản lý, đặc biệt là quản lý về hoạt động văn hóa. Từ đó hệ thống hóa cơ sở lý luận các vấn đề liên quan đến công tác quản lý hoạt động của trung tâm văn hóa- thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động quản lý của các trung tâm văn hóa- thể thao xã, phường. Đưa ra các kiến nghị, giải pháp nâng cao chất lượng quản lý hoạt động của trung tâm- văn hóa xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác quản lý hoạt động trung tâm Văn hóa -Thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về không gian nghiên cứu: Hoạt động Trung tâm Văn hóa-Thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn. Về phạm vi và thời gian nghiên cứu: Đánh giá thực trạng việc quản lý hoạt động của trung tâm Văn hóa Thể thao 16 phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn từ năm 2019 đến nay. 7 5. Phương pháp nghiên cứu Các phương pháp nghiên cứu được tác giả sử dụng trong luận văn bao gồm: - Phương pháp khảo sảo sát, điều tra, điền dã. Đây là phương pháp chủ đạo, có vai trò quan trọng nhất để có tư liệu chính xác, khách quan. Tác giả luận văn đã tiến hành khảo sát thực địa về hoạt động trung tâm văn hóa của 16 xã phường của Thị xã Nghi Sơn. - Phương pháp tổng hợp, phân tích tư liệu: trên cơ sở các tư liệu thu thập được tác giả phân tích, đánh giá, sắp xếp theo hệ thống đưa vào luận văn. Những cơ sở để phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động trung tâm văn hóa là căn cứ vào các quy định của Trung ương, từ đó chỉ ra những mặt mạnh, tồn tại và định hướng giải pháp khắc phục. - Phương pháp phỏng vấn: Để thực hiện luận văn đạt mục tiêu đặt ra, tác giả đã phỏng vấn những người dân, cán bộ làm công tác văn hóa. Đây là những đối tượng thụ hưởng văn hóa và quản lý nhà nước về văn hóa sẽ nắm rõ thực trạng của địa phương. Tác giả đã đưa kết quả phỏng vấn, mẫu phiếu vào phần phụ lục của luận văn. - Ngoài ra để thực hiện tốt sự nghiên cứu cho luận văn của mình tác giả còn sử dụng phương pháp nghiên cứu liên ngành về văn hóa. Đó là kết hợp các phương pháp như lịch sử, địa lý học…để phân tích, chứng minh, luận giải các vấn đề đặt ra của luận văn. 6. Đóng góp của luận văn 6.1. Về mặt lý luận Luận văn đã góp phần hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về công tác quản lý của trung tâm văn hóa- thể thao xã, phường trong điều kiện hiện nay. Các kết quả khảo sát đánh giá thực trạng hoạt động của các trung tâm Văn hóa Thể thao của 16 phường, xã và đề xuất một số giải pháp trong luận văn sẽ là cơ sở cho việc đổi mới công tác quản lý tại các trung tâm văn hóa- thể thao xã, phường trên địa bàn Thị xã. 8 6.2. Về mặt thực tiễn Từ những giải pháp được đưa ra luận văn sẽ góp phần nâng cao chất lượng quản lý hoạt động của các trung tâm Văn hóa - Thể thao. Những kết quả luận văn đạt được có thể làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, giảng dạy hoặc làm tài liệu tham khảo trong công tác hoạt động quản lý văn hóa nhất là cấp phường trực thuộc Thị xã. 7. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phần phụ lục, luận văn được kết cấu thành 03 chương. Chương 1: Cơ sở lý luận và khái quát chung về trung tâm văn hóa thể thao xã, phường trên địa bàn Thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Chương 2: Thực trạng quản lý trung tâm văn hóa xã, phường trên địa bàn Thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hoạt động của trung tâm văn hóa xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa. 9 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TRUNG TÂM VĂN HÓA THỂ THAO XÃ, PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ NGHI SƠN, TỈNH THANH HÓA 1.1. Cơ sở lý luận 1.1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1.1. Quản lý Theo sách Đại từ điển Tiếng Việt thì: "quản lý được hiểu là việc tổ chức, điều khiển hoạt động của một số đơn vị, cơ quan; việc trông coi, gìn giữ và theo dõi việc"[54, tr 52]. Các nhà nghiên cứu cũng đã đưa ra các khái niệm về quản lý, trong đó có các nhà khoa học quản lý đã đưa ra khái niệm một cách cụ thể về quản lý: "là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nằm đạt được mục tiêu đề ra" [50, tr.12-13]. Để thuận tiện cho nghiên cứu, theo chúng tôi khái niệm “quản lý” có thể được hiểu: là một quá trình tác động gây ảnh hưởng của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý nhằm đạt dược mục tiêu chung. Bản chất của quản lý là một loại lao động để điều khiển lao động xã hội ngày càng phát triển, các loại hình lao động phong phú, phức tạp thì hoạt động quản lý càng có vai trò quan trọng. 1.1.1.2. Quản lý nhà nước Quản lý nhà nước là hoạt động của nhà nước trên các lĩnh vực lập pháp, hành pháp và tư pháp nhằm thực hiện các chức năng đối nội và đối ngoại của nhà nước. Mặt khác, quản lý nhà nước là sự tác động của các chủ thể mang quyền lực nhà nước chủ yếu bằng pháp luật tới các đối tượng quản lý nhằm thực hiện các chức năng đối nội đối ngoại của nhà nước. Chủ thể của quản lý nhà nước là tổ chức mang quyền lực nhà nước trong quá trình hoạt động tác động tới đối tượng quản lý. 10 Quản lý nhà nước bao gồm hai yếu tố: chủ thể quản lý và khách thể quản lý. Chủ thể quản lý nhà nước bao gồm: Nhà nước, cơ quan nhà nước tổ chức nhà nước xã hội và cá nhân được nhà nước uỷ quyền thực hiện quyền quản lý nhà nước. Khách thể của quản lý nhà nước: Là trật tự quản lý nhà nước. Quản lý hành chính nhà nước là một hình thức hoạt động của nhà nước được thực hiện trước hết và uỷ quyền các cơ quan hành chính nhà nước. Như vậy có thể hiểu “Quản lý nhà nước là hoạt động thực thi quyền lực nhà nước do các cơ quan nhà nước tiến hành đối với tất cả mọi cá nhân và các tổ chức trong xã hội, trên tất cả các mặt của đời sống xã hội bằng cách sử dụng quyền lực nhà nước có tính cưỡng chế đơn phương, nhằm mục tiêu phục vụ lợi ích chung của cả cộng đồng, duy trì ổn định, an ninh trật tự và thúc đẩy xã hội phát triển theo một định hướng thống nhất của nhà nước”[23, tr10] 1.1.1.3. Quản lý nhà nước về văn hóa Quản lý văn hóa là một lĩnh vực cụ thể của quản lý, ở đây thường hiểu hiểu là: “Công việc của nhà nước được thực hiện thống nhất qua việc ban hành, tổ chức thực hiện, kiểm tra và giám sát việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực văn hóa, đồng thời nhằm phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương, đơn vị nói riêng, cả nước nói chung. Ngoài ra, quản lý văn hóa còn được hiểu là sự tác động chủ quan bằng nhiều hình thức, phương pháp cụ thể của chủ thể quản lý (các cơ quan đảng, nhà nước, đoàn thể, các cơ cấu dân sự, các cá nhân được trao quyền và trách nhiệm quản lý) đối với khách thể (là mọi thành tố tham gia và làm nên đời sống văn hóa) nhằm đạt được mục tiêu mong muốn” [15,tr.26]. 1.1.1.4. Trung tâm văn hóa, thể thao Trung tâm văn hóa, thể thao là một bộ phận của hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở. Trung tâm có nội dung và kế hoạch hoạt động, có hoạt đông ở trong nhà và hoạt động ngoài trời và có nhiều loại trung tâm với các 11 tên gọi như: Trung văn hóa- thể thao; Trung tâm văn hóa- Du lịch….Cho dù có tên gọi khác nhau và mô hình nội dung, phương thức hoạt động khác nhau nhưng chúng cũng đều có một mục đích giáo dục và truyền tải các giá trị văn hóa cho cộng đồng. 1.1.1.5. Thiết chế văn hóa, thiết chế văn hóa cơ sở * Thiết chế văn hóa Là thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong ngành Văn hóa Việt Nam từ những năm 70 thế kỷ XX. Theo từ điển bách khoa toàn thư Việt Nam “Thiết chế văn hóa là chính thể văn hóa hội tụ đầy đủ các yếu tố: cơ sở vật chất, bộ máy tổ chức, hệ thống biện pháp hoạt động và kinh phí hoạt động cho thiết chế đó”. Thiết chế văn hóa là những công trình thuộc kết cấu hạ tầng xã hội được sử dụng cho các hoạt động trong lĩnh vực văn hóa - thể thao, nhằm phục vụ nhu cầu nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, đảm bảo các tiêu chuẩn như: cơ sở vật chất kỹ thuật, có tổ chức bộ máy, có hoạt động theo chức năng, có sự tham gia sinh hoạt của quần chúng nhân dân. Cơ sở vật chất là yếu tố dễ thấy nhất trong hệ thống thiết chế văn hóa và nó cũng có mối liên hệ biện chứng với những yếu tố phi vật thể. Yếu tố cơ sở vật chất trong hệ thống thiết chế văn hóa, ngoài điện, đường, trường, trạm, còn có hệ thống cơ sở văn hóa, thể thao phục vụ cộng đồng thuộc ngành văn hóa, thể thao và du lịch quản lý bao gồm nhà văn hóa - khu thể thao ở thôn và tương đương, trung tâm văn hóa - thể thao ở xã, phường, thị trấn, quận, huyện, thành phố, tỉnh. Hệ thống cơ sở văn hóa, thể thao phục vụ thanh niên, thiếu niên và nhi đồng, bao gồm: nhà thiếu nhi, cung thiếu nhi hoặc trung tâm hoạt động thanh, thiếu nhi. Hệ thống cơ sở văn hóa, thể thao phục vụ công nhân, viên chức, người lao động bao gồm: nhà văn hóa lao động, cung văn hóa lao động, trung tâm văn hóa thể thao ở khu chế xuất, khu công nghiệp và trong các doanh nghiệp lớn, hệ thống cơ sở văn hóa, thể thao thuộc các Bộ, ngành, đoàn thể và lực lượng vũ 12 trang, cơ sở văn hóa, thể thao được đầu tư bằng nguồn vốn xã hội hóa, được quy định về 13 nguyên tắc quản lý và định hướng phát triển. Những cơ sở vật chất trên đây phải đi liền với trang thiết bị, tổ chức bộ máy, số lượng và trình độ cán bộ. Có như vậy, hệ thống thiết chế văn hóa mới phát huy hết vai trò quan trọng của mình. * Thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở - Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở phục vụ cộng đồng: + Nhà Văn hóa - Khu Thể thao ở thôn và tương đương + Trung tâm Văn hóa - Thể thao ở xã, phường, thị trấn + Trung tâm Văn hóa - Thể thao ở huyện, quận, thị trấn, thành phố trực thuộc tỉnh. + Trung tâm Văn hóa cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương - Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở phục vụ thanh niên, thiếu niên và nhi đồng, bao gồm: + Nhà Thiếu nhi cấp huyện; + Cung Thiếu nhi, Nhà Thiếu nhi hoặc Trung tâm hoạt động Thanh Thiếu nhi cấp tỉnh. - Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở phục vụ công nhân viên chức, người lao động, bao gồm: + Nhà Văn hóa Lao động cấp huyện; + Cung Văn hóa Lao động, Nhà Văn hóa Lao động cấp tỉnh; + Trung tâm Văn hóa - Thể thao ở Khu chế xuất, Khu công nghiệp và trong các doanh nghiệp lớn; - Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở thuộc các Bộ, ngành, đoàn thể và lực lượng vũ trang. Như vậy, Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở với 4 cấp: Cấp tỉnh , cấp huyện, cấp xã và cấp thôn.