1
MUÏC LUÏC
Trang
MÔÛ ÑAÀU
................................................................................................................. 1
CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ DU LÒCH VAØ PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH .......... 6
1.1. KHAÙI NIEÄM VAØ LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH DU LÒCH........................................ 6
1.2. THÒ TRÖÔØNG DU LÒCH...................................................................................... 8
1.2.1. Cung du lòch ................................................................................................. 8
1.2.2. Caàu du lòch ................................................................................................... 8
1.2.3. Saûn phaåm du lòch.......................................................................................... 8
1.3. CAÙC NGUOÀN LÖÏC ÑEÅ PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH............................................... 9
1.3.1. Taøi nguyeân thieân nhieân ................................................................................ 9
1.3.2. Taøi nguyeân nhaân vaên ................................................................................. 11
1.3.3. Cô sôû haï taàng vaø vaät chaát kyõ thuaät ............................................................ 13
1.3.4. Caùc yeáu toá khaùc ......................................................................................... 13
1.4. VAØI TROØ CUÛA NGAØNH DU LÒCH ................................................................... 14
1.4.1. Vai troø cuûa ngaønh du lòch ñoái vôùi phaùt trieån neàn kinh teá........................... 14
1.4.2. Vai troø cuûa du lòch trong lónh vöïc vaên hoùa – xaõ hoäi .................................. 14
1.4.3. Vai troø cuûa ngaønh du lòch ñoái vôùi moâi tröôøng sinh thaùi ............................. 15
1.4.4. Vai troø cuûa ngaønh du lòch ñoái vôùi chính trò................................................. 15
1.5. THÖÏC TIEÃN VAØ KINH NGHIEÄM PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH CUÛA MOÄT SOÁ
QUOÁC GIA ................................................................................................................ 16
1.5.1. Thöïc tieãn phaùt trieån du lòch moät soá quoác gia ............................................. 16
1.5.2. Nhöõng baøi hoïc ruùt ra töø thöïc teá phaùt trieån du lòch taïi moät soá quoác gia...... 20
CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH TÆNH PREAH
VIHEAR - CAMPUCHIA.................................................................. 21
2.1. TIEÀM NAÊNG, LÔÏI THEÁ VAØ ÑIEÀU KIEÄN PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH TÆNH
PREAH VIHEAR....................................................................................................... 21
2.1.1. Khaùi quaùt tænh Preah Vihear ...................................................................... 21
2.1.2. Vò trí ñòa lyù ................................................................................................. 21
2.1.3. Taøi nguyeân du lòch ..................................................................................... 22
2.1.3.1. Taøi nguyeân thieân nhieân ......................................................................... 22
2.1.3.2. Taøi nguyeân nhaân vaên ............................................................................. 23
2.1.4. Chuû tröông, chính saùch phaùt trieån du lòch cuûa tænh Preah Vihear .............. 25
2.2. THÖÏC TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH TÆNH PREAH VIHEAR .................. 26
2.2.1. Cô sôû haï taàng ............................................................................................. 26
2
2.2.1.1. Maïng löôùi ñöôøng saù vaø phöông tieän giao thoâng.................................... 26
2.2.1.2. Phöông tieän thoâng tin lieân laïc................................................................ 27
2.2.1.3. Heä thoáng caùc coâng trình caáp ñieän, nöôùc ................................................ 27
2.2.2. Côû sôû vaät chaát kyõ thuaät du lòch .................................................................. 27
2.2.2.1. Cô sôû phuïc vuï aên uoáng, löu truù.............................................................. 28
2.2.2.2. Maïng löôùi cuûa haøng thöông nghieäp ....................................................... 28
2.2.2.3. Cô sôû theå thao........................................................................................ 28
2.2.2.4. Cô sôû y teá............................................................................................... 29
2.2.2.5. Caùc coâng trình phuïc vuï hoaït ñoäng thoâng tin vaên hoaù ........................... 29
2.2.2.6. Cô sôû phuïc vuï dòch vuï boå sung khaùc ..................................................... 29
2.2.3. Löôïng khaùch du lòch................................................................................... 30
2.2.4. Lao ñoäng trong ngaønh du lòch .................................................................... 31
2.2.5. Thò tröôøng du lòch ....................................................................................... 32
2.2.6. Tình hình ñaàu tö vaøo ngaønh du lòch............................................................ 32
2.2.7. Saûn phaåm du lòch cuûa tænh .......................................................................... 34
2.2.8. Quaûn lyù Nhaø nöôùc veà du lòch ..................................................................... 34
2.3. ÑAÙNH GIAÙ THÖÏC TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH TÆNH PREAH
VIHEAR .................................................................................................................... 34
2.3.1. Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc ............................................................................. 34
2.3.1.1. Löôïng khaùch .......................................................................................... 34
2.3.1.2. Chính saùch ñaàu tö phaùt trieån.................................................................. 35
2.3.1.3. Nguoàn nhaân löïc trong ngaønh ................................................................. 35
2.3.1.4. Moâi tröôøng ............................................................................................. 36
2.3.2. Nhöõng haïn cheá yeáu keùm ............................................................................ 36
2.3.2.1. Cô sôû haï taàng vaät chaát kyõ thuaät ............................................................. 36
2.3.2.2. Nguoàn nhaân löïc ..................................................................................... 37
2.3.2.3. Coâng taùc tuyeân truyeàn quaûng baù vaø xuùc tieán du lòch ............................ 37
2.3.2.4. Söï tham gia cuûa chính quyeàn vaø cuûa coäng ñoàng ñòa phöông ................ 37
2.3.2.5. Caùc dòch vuï hoã trôï cho ngaønh du lòch .................................................... 37
2.3.2.6. Coâng taùc toå chöùc tour vaø saûn phaåm du lòch ........................................... 38
2.3.3. Nhöõng nguyeân nhaân ................................................................................... 38
2.3.3.1. Chieán löôïc quy hoaïch ñaàu tö vaø phaùt trieån ........................................... 38
2.3.3.2. Nguoàn voán ñaàu tö .................................................................................. 38
2.3.3.3. Heä thoáng caùc giaûi phaùp keát hôïp ............................................................ 38
2.3.3.4. Coâng taùc toå chöùc quaûn lyù vaø ñieàu haønh................................................. 39
2.3.3.5. Chieán löôïc ñaøo taïo vaø boá trí nhaân löïc phuïc vuï ngaønh du lòch............... 39
2.3.3.6. Trieån khai vaø aùp duïng khoa hoïc coâng ngheä .......................................... 39
CHÖÔNG 3: CHIEÁN LÖÔÏC PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH TÆNH PREAH
VIHEAR – CAMPUCHIA ÑEÁN NAÊM 2015.................................. 40
3
3.1. QUAN ÑIEÅM PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH TÆNH PREAH VIHEAR ..................... 40
3.1.1. Coi vieäc ñaàu tö cô sôû haï taàng vaø ñaøo taïo phaùt trieån nguoàn nhaân löïc laø
nhieäm vuï caáp baùch haøng ñaàu trong vieäc phaùt trieån du lòch tænh Preah Vihear. ... 40
3.1.2. Phaùt trieån ngaønh du lòch tænh Preah Vihear laø raát caàn thieát trong vieäc
ñoät phaù chuyeån dòch cô caáu kinh teá trong tænh. Do ñoù caàn phaûi keát hôïp nhieàu
nguoàn löïc ñaàu tö nöôùc ngoaøi, trong nöôùc vaø lieân keát vôùi nhau. .......................... 40
3.1.3. Du lòch caàn phaùt trieån trong moái quan heä lieân ngaønh lieân vuøng vôùi noäi
dung vaên hoaù saâu saéc vaø xaõ hoäi hoaù cao ............................................................. 41
3.1.4. Phaùt trieån du lòch nhanh vaø beàn vöõng, tranh thuû khai thaùc moïi nguoàn
löïc trong vaø ngoaøi nöôùc, phaùt huy söùc maïnh toång hôïp cuûa caùc thaønh phaàn
tham gia, naâng cao chaát löôïng vaø ña daïng hoaù saûn phaåm ñaùp öùng yeâu caàu
phaùt trieån .............................................................................................................. 41
3.1.5. Phaùt trieån du lòch quoác teá vaø du lòch noäi ñòa, ñaûm baûo hieäu quaû cao veà
chính trò vaø kinh teá – xaõ hoäi, laáy phaùt trieån du lòch quoác teá laø höôùng ñoät phaù .... 42
3.2. CHIEÁN LÖÔÏC PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH TÆNH PREAH VIHEAR ÑEÁN
NAÊM 2015 ................................................................................................................. 43
3.2.1. Caên cöù xaây döïng chieán löôïc....................................................................... 43
3.2.2. Chieán löôïc phaùt trieån du lòch tænh Preah Vihear ñeán naêm 2015 ................ 46
3.2.2.1. Chieán löôïc phaùt trieån thò tröôøng, xuùc tieán, tuyeân truyeàn quaûng baù du
lòch ...................................................................................................................... 46
3.2.2.2. Chieán löôïc phaùt trieån saûn phaåm ............................................................ 48
3.2.2.3. Chieán löôïc ñaàu tö phaùt trieån du lòch Preah Vihear................................ 49
3.2.2.4. Chieán löôïc baûo veä, toân taïo taøi nguyeân du lòch vaø moâi tröôøng............... 52
3.2.2.5. Chieán löôïc xaây döïng cô sôû haï taàng cho phaùt trieån du lòch .................... 53
3.2.2.6. Chieán löôïc veà hôïp taùc quoác teá............................................................... 55
3.2.2.7. Chieán löôïc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc ................................................... 57
3.3. KIEÁN NGHÒ ........................................................................................................ 58
3.3.1. Ñoái vôùi Nhaø nöôùc vaø Boä du lòch ................................................................ 58
3.3.2. Ñoái vôùi UBND tænh vaø Sôû du lòch .............................................................. 59
KEÁT LUAÄN ............................................................................................................... 60
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
PHUÏ LUÏC
4
MÔÛ ÑAÀU
1.
Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi:
Campuchia coi vieäc phaùt trieån ngaønh du lòch laø moät trong nhöõng ngaønh muõi
nhoïn trong thôøi gian tôùi, ñoàng thôøi thoâng qua ñoù ñeå chuyeån dòch cô caáu kinh teá
trong caû nöôùc. Trong boái caûnh ñoù vieäc phaùt trieån du lòch tænh Preah Vihear laø raát
caàn thieát goùp phaàn ñöa ngaønh du lòch Campuchia phaùt trieån maïnh vaø beàn vöõng.
Tænh Preah Vihear laø tænh hoaït ñoäng noâng nghieäp, keùm hieäu quaû, ñôøi soáng
ngöôøi daân raát khoù khaên, maëc daàu Preah Vihear naøy naèm ôû vò trí ñòa lyù raát thuaän lôïi
trong vieäc phaùt trieån du lòch. Preah Vihear coù bieân giôùi giaùp Thaùi Lan, Laøo, coù tieàm
naêng du lòch phong phuù, laø nôi coù 3 khu ñeàn thaùp noåi tieáng: Koh Ker, Preah Khan
vaø Preah Vihear – ñöôïc UNESCO coâng nhaän laø di saûn vaên hoaù theá giôùi. Tuy nhieân
trong thôøi gian qua, ngaønh du lòch cuûa tænh naøy phaùt trieån raát keùm, chöa töông xöùng
vôùi tieàm naêng hieän coù. Do ñoù, vieäc tìm ra chieán löôïc, bieän phaùp ñeå khai thaùc vaø
phaùt trieån ngaønh du lòch nhaèm taän duïng tieàm naêng du lòch phong phuù vaø giaûi quyeát
coâng aên vieäc laøm ñeå taïo thu nhaäp cho ngöôøi daân ñòa phöông, laø voâ cuøng caáp baùch
vaø caàn thieát.
Trong boái caûnh ñoù taùc giaû ñaõ choïn ñeà taøi “chieán löôïc phaùt trieån du lòch tænh
Preah Vihear – Campuchia ñeán naêm 2015” laøm luaän vaên thaïc só cuûa mình nhaèm
ñoùng goùp moät soá bieän phaùp thieát thöïc ñeå phaùt trieån du lòch taïi tænh Preah Vihear.
2.
Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu:
Ñeà taøi naøy chæ taäp trung chuû yeáu vaøo ñoái töôïng laø phaùt trieån ngaønh du lòch tænh
Preah Vihear, vaø coù xu höôùng nhaém ñeán trong töông lai laø phaùt trieån du lòch xanh
vaø beàn vöõng.
Phaïm vi nghieân cöùu veà du lòch laø raát roäng vaø phong phuù. Tuy nhieân ñeà taøi taäp
trung chuû yeáu vaøo vieäc laøm roõ nhöõng vaán ñeà lyù luaän veà phaùt trieån du lòch, nghieân
cöùu kinh nghieäm phaùt trieån du lòch cuûa moät soá nöôùc, ñoàng thôøi ñaùnh giaù tieàm naêng
5
du lòch vaø phaân tích thöïc traïng phaùt trieån du lòch tænh Preah Vihear trong thôøi gian
qua ñeå coù caùi nhìn thöïc teá nhaèm tìm ra nhöõng bieän phaùp, chieán löôïc hôïp lyù ñeå phaùt
trieån du lòch tænh Preah Vihear trong thôøi gian tôùi.
3.
Phöông phaùp nghieân cöùu:
Trong quaù trình nghieân cöùu, ñeà taøi söû duïng ñoàng boä nhieàu phöông phaùp, trong
ñoù quan troïng nhaát laø caùc phöông phaùp duy vaät bieän chöùng vaø duy vaät lòch söû, keát
hôïp vôùi phöông phaùp so saùnh ñoái chieáu, phaân tích vaø toång hôïp, suy dieãn, vaø cuoái
cuøng laø phöông phaùp tröøu töôïng hoùa khoa hoïc ñeå nghieân cöùu tình hình phaùt trieån du
lòch du lòch Campuchia noùi chung vaø tænh Preah Vihear noùi rieâng. Töø keát quaû
nghieân cöùu, ñeà taøi ruùt ra nhöõng keát luaän mang tính lyù luaän vaø thöïc tieãn ñeå laøm cô sôû
cho vieäc ñeà xuaát nhöõng chieán löôïc mang tính ñoäi phaù, ñoàng thôøi ñeà ra nhöõng bieän
phaùp mang tính chieán thuaät ñeå phaùt trieån ngaønh du lòch Campuchia.
4.
Muïc ñích vaø nhieäm vuï nghieân cöùu:
¾ Muïc ñích: Ñeà taøi ñeà xuaát nhöõng chieán löôïc chuû yeáu vaø caùc bieän phaùp coù
cô sôû khoa hoïc ñeå phaùt trieån ngaønh du lòch tænh Preah Vihear trong thôøi gian tôùi
nhaèm goùp phaàn tích cöïc vaøo söï nghieäp coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc.
¾ Nhieäm vuï: Thoâng qua vieäc laøm roõ lyù luaän vaø phaân tích thöïc tieãn phaùt trieån
du lòch tænh Preah Vihear thôøi gian qua, vaø cuoái cuøng laø ñeà xuaát nhöõng chieán löôïc
vaø bieän phaùp thöïc hieän cho sôû du lòch tænh Preah Vihear noùi rieâng vaø Boä du lòch
Campuchia noùi chung.
5.
Keát caáu cuûa ñeà taøi: bao goàm:
Môû ñaàu
Chöông 1: Toång quan veà du lòch vaø phaùt trieån du lòch.
Chöông 2: Thöïc traïng phaùt trieån ngaønh du lòch tænh Preah Vihear.
Chöông 3: Chieán löôïc phaùt trieån du lòch tænh Preah Vihear ñeán naêm 2015.
Keát luaän
Danh muïc taøi lieäu tham khaûo
Danh muïc phuï luïc
6
CHÖÔNG 1
TOÅNG QUAN VEÀ DU LÒCH VAØ PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH
1.1. KHAÙI NIEÄM VAØ LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH DU LÒCH
“Du lòch” theo tieáng la tinh “Tusnus”, tieáng Hy Laïp “Tomos”, tieáng Anh
“Tourism”, tieáng phaùp “Tour” vôùi yù nghóa daõ ngoaïi, daïo chôi, leo nuùi, vaän ñoäng
ngoaøi trôøi... Thuaät ngöõ “Tourism” ngaøy nay ñaõ ñöôïc quoác teá hoùa, ñöôïc hieåu nhö söï
dòch chuyeån cuûa con ngöôøi ra khoûi nôi thöôøng soáng vaø laøm vieäc cuûa mình ñeå naâng
cao söùc khoûe, taàm hieåu bieát veà ñôøi soáng vaên hoùa con ngöôøi vaø moâi tröôøng sinh thaùi
môùi trong moät khoaûng thôøi gian töông ñoái ngaén.
Theo caùc tö lieäu chuyeân nghieân cöùu veà du lòch, du lòch hoïc ñaõ ñöôïc hình thaønh
töø cuoái theá kyû 19 taïi caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån, ñieån hình nhö AÙo, Ñöùc, YÙ,
Thuïy Só, Taây Ban Nha. Phaùp, [1,3]. Theo Robert Laquar, “Du lòch chæ trôû thaønh ñoái
töôïng nghieân cöùu kinh teá coù heä thoáng töø sau Theá chieán thöù II vôùi söï coå vuõ cuûa hai
nhaø kinh teá Thuïy Só Karpt vaø Hunzikeer trong vieäc thaønh laäp Hieäp hoäi quoác teá caùc
chuyeân gia khoa hoïc veà du lòch” [1,7]. Caùc nöôùc XHCN baét ñaàu nghieân cöùu du lòch
töø nhöõng naêm 60 xuaát phaùt töø nhu caàu böùc thieát cuûa thöïc tieãn phaùt trieån. Vaø töø ñoù
ñeán nay coù ñaõ hình thaønh raát nhieàu khaùi nieäm du lòch vaø moãi khaùi nieäm ñeàu coù yù
nghóa rieâng cuûa noù. Tuy nhieân theo taùc giaû thì coù moät khaùi nieäm du lòch maø taùc giaû
raát taâm ñaéc ñoù laø khaùi nieäm du lòch cuûa WTO – Toå chöùc du lòch theá giôùi.
Theo ñaïi hoäi WTO taïi thaønh phoá Ottawa, Canada naêm 1991 ñaõ ñònh nghóa
raèng “Du lòch laø nhöõng hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi ñi ñeán vaø ôû moät soá nôi beân ngoaøi
moâi tröôøng thöôøng xuyeân cuûa hoï trong khoaûng thôøi gian lieân tuïc döôùi moät naêm ñeå
giaûi trí vui chôi, kinh doanh vaø moät soá muïc ñích khaùc”.
Trong ñònh nghóa treân coù ba cuïm töø raát quan troïng: “di chuyeån ra khoûi moâi
tröôøng thöôøng xuyeân”, “vieäc di chuyeån naøy nhaèm thoûa maõn moät soá nhu caàu nhaát
ñònh” vaø “trong moät khoaûng thôøi gian döôùi 1 naêm”.
7
Phaùt trieån du lòch theo höôùng beàn vöõng laø xu theá taát yeáu vaø caùc quoác gia ngaøy
caøng höôùng tôùi du lòch beàn vöõng. Theo ñònh nghóa cuûa WTO ñöa ra taïi Hoäi nghò veà
Moâi tröôøng vaø Phaùt trieån cuûa Lieân hôïp quoác taïi Rio de Janeiro naêm 1992 “Du lòch
beàn vöõng laø vieäc phaùt trieån caùc hoaït ñoäng du lòch nhaèm ñaùp öùng caùc nhu caàu hieän taïi
cuûa khaùch du lòch vaø ngöôøi daân baûn ñòa trong khi vaãn quan taâm ñeán vieäc baûo toàn vaø
toân taïo caùc nguoàn taøi nguyeân cho vieäc phaùt trieån hoaït ñoäng du lòch trong töông lai.
Du lòch beàn vöõng seõ coù keá hoaïch quaûn lyù caùc nguoàn taøi nguyeân nhaèm thoûa maõn caùc
nhu caàu veà kinh teá, xaõ hoäi, thaåm myõ cuûa con ngöôøi trong khi ñoù vaãn duy trì ñöôïc söï
toaøn veïn veà vaên hoùa, ña daïng sinh hoïc, söï phaùt trieån cuûa caùc heä sinh thaùi vaø caùc heä
thoáng hoã trôï cho cuoäc soáng cuûa con ngöôøi”.
Nhö vaäy coù theå coi du lòch beàn vöõng laø moät nhaùnh cuûa phaùt trieån beàn vöõng ñaõ
ñöôïc Hoäi nghò cuûa UÛy ban Theá giôùi veà Phaùt trieån vaø Moâi tröôøng xaùc ñònh naêm
1987. Hoaït ñoäng phaùt trieån du lòch beàn vöõng laø hoaït ñoäng phaùt trieån ôû moät khu vöïc
cuï theå sao cho noäi dung, hình thöùc, vaø quy moâ laø thích hôïp vaø beàn vöõng theo thôøi
gian, khoâng laøm suy thoaùi moâi tröôøng, laøm aûnh höôûng ñeán khaû naêng hoã trôï caùc hoaït
ñoäng phaùt trieån khaùc. Ngöôïc laïi tính beàn vöõng cuûa hoaït ñoäng phaùt trieån du lòch
ñöôïc xaây döïng treân neàn taûng söï thaønh coâng trong phaùt trieån cuûa caùc ngaønh khaùc, söï
phaùt trieån beàn vöõng chung cuûa khu vöïc.
Du lòch beàn vöõng ñöùng tröôùc moät thöû thaùch laø caàn phaùt trieån caùc saûn phaåm du
lòch coù chaát löôïng, coù khaû naêng thu huùt khaùch cao song khoâng gaây phöông haïi ñeán
moâi tröôøng töï nhieân vaø vaên hoùa baûn ñòa, thaäm chí coøn phaûi coù traùch nhieäm baûo toàn
vaø phaùt trieån chuùng. Troïng taâm cuûa phaùt trieån du lòch beàn vöõng ñaáu tranh cho söï
caân baèng giöõa caùc muïc tieâu veà kinh teá xaõ hoäi baûo toàn taøi nguyeân moâi tröôøng vaø vaên
hoùa coäng ñoàng trong khi phaûi taêng cöôøng söï thoûa maõn nhu caàu ngaøy caøng cao vaø ña
daïng cuûa du khaùch. Söï caân baèng naøy coù theå thay ñoåi theo thôøi gian, khi coù söï thay
ñoåi veà caùc quy taéc xaõ hoäi, caùc ñieàu kieän ñaûm baûo moâi tröôøng sinh thaùi vaø söï phaùt
trieån cuûa khoa hoïc coâng ngheä.
8
1.2. THÒ TRÖÔØNG DU LÒCH
Thò tröôøng du lòch laø moät boä phaän cuûa thò tröôøng chung, moät phaïm truø cuûa saûn
xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa, dòch vuï du lòch, phaûn aûnh toaøn boä quan heä trao ñoåi giöõa
ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn, giöõa Cung – Caàu veà moät saûn phaåm dòch vuï naøo ñoù vaø
toaøn boä caùc moái quan heä.
1.2.1. Cung du lòch
Laø taäp hôïp nhöõng hoaït ñoäng kinh doanh ñöôïc taïo ra ñeå saün saøng giuùp cho vieäc
thöïc hieän caùc cuoäc haønh trình vaø löu truù taïm thôøi cuûa con ngöôøi thoâng qua vieäc toå
chöùc vaän chuyeån, phuïc vuï löu truù, phuïc vuï aên uoáng, höôùng daãn tham quan.
1.2.2. Caàu du lòch
Laø heä thoáng caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán söï hình thaønh caùc cuoäc haønh trình löu truù
taïm thôøi cuûa con ngöôøi ôû moät nôi khaùc ngoaøi nôi ôû thöôøng xuyeân cuûa hoï ñeå nghæ
döôõng, chöõa beänh, thoûa maõn caùc nhu caàu veà vaên hoùa, ngheä thuaät, giao löu tình caûm,
coâng vuï... nhöõng yeáu toá taùc ñoäng ñoù goàm: khaû naêng chi tieâu, nhu caàu, sôû thích, moâ
ñen, thôøi gian nghæ ngôi...
Giöõa cung vaø caàu du lòch coù moái quan heä taùc ñoäng qua laïi laãn nhau. Tuy
nhieân, cung – caàu du lòch coù moät ñaëc ñieåm rieâng laø cung – caàu caùch xa nhau veà
khoâng gian ñòa lyù. Do ñoù coâng taùc Marketing, tuyeân truyeàn quaûng baù, ñeå keùo cung
– caàu gaëp nhau laø heát söùc caàn thieát.
1.2.3. Saûn phaåm du lòch
“Saûn phaåm du lòch laø moät toång theå bao goàm caùc thaønh phaàn khoâng ñoàng nhaát
höõu hình vaø voâ hình.
Saûn phaåm du lòch coù theå laø moät moùn haøng cuï theå nhö thöùc aên, hoaëc moät moùn
haøng khoâng cuï theå nhö chaát löôïng phuïc vuï, baàu khoâng khí taïi nôi nghæ maùt”
Saûn phaåm du lòch coøn goïi laø kinh nghieäm du lòch vaø noù laø toång theå neân Krapf
noùi “moät khaùch saïn khoâng laøm neân du lòch”
9
Saûn phaåm du lòch coù nhieàu ñaëc tính rieâng bieät. Nhöõng ñaëc tính naøy cuõng laø
nhöõng ñaëc tröng cuûa dòch vuï du lòch. Sau ñaây laø nhöõng ñaët tính saûn phaåm du lòch:
+ Khaùch mua saûn phaåm tröôùc khi thaáy saûn phaåm.
+ Saûn phaåm du lòch thöôøng laø moät kinh nghieäm neân deã baét chöôùc.
+ Khoaûng thôøi gian mua saûn phaåm vaø thaáy, söû duïng saûn phaåm quaù laâu.
+ Saûn phaåm du lòch ôû xa khaùch haøng.
+ Saûn phaåm du lòch do söï toång hôïp caùc ngaønh kinh doanh khaùc nhau.
+ Saûn phaåm du lòch nhö choã ngoài ôû maùy bay, phoøng nguû khaùch saïn, gheá ngoài
nhaø haøng khoâng theå ñeå toàn kho.
+ Trong thôøi gian ngaén, löôïng cung saûn phaåm du lòch coá ñònh, nhöng löôïng caàu
cuûa khaùch coù theå gia taêng hoaëc suùt giaûm.
+ Khaùch mua saûn phaåm du lòch ít trung thaønh hoaëc khoâng trung thaønh vôùi coâng
ty baùn saûn phaåm.
+ Nhu caàu cuûa khaùch ñoái vôùi saûn phaåm du lòch deã bò thay ñoåi veà söï giao ñoäng
veà tieàn teä, chính trò.
1.3. CAÙC NGUOÀN LÖÏC ÑEÅ PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH
Ñeå phaùt trieån du lòch, ñaëc bieät laø du lòch beàn vöõng caàn coù caùc nguoàn löïc sau:
1.3.1. Taøi nguyeân thieân nhieân
Thieân nhieân laø moâi tröôøng soáng cuûa con ngöôøi vaø moïi sinh vaät treân traùi ñaát,
song chæ coù caùc thaønh phaàn vaø caùc theå toång hôïp töï nhieân tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp
ñöôïc khai thaùc söû duïng phuïc vuï cho muïc ñích phaùt trieån du lòch môùi ñöôïc xem laø taøi
nguyeân du lòch thieân nhieân. Caùc taøi nguyeân du lòch thieân nhieân goàm:
¾ Ñòa hình: Caùc daïng ñòa hình taïo neàn cho phong caûnh, moät soá kieåu ñòa hình
ñaëc bieät vaø caùc di tích töï nhieân coù giaù trò phuïc vuï cho nhieàu loaïi hình du lòch.
Khaùch du lòch coù taâm lyù vaø sôû thích chung laø muoán ñeán nhöõng nôi cho phong caûnh
ñeïp, khaùc laï so vôùi nôi hoï ñang sinh soáng. Nhöõng taøi nguyeân ñòa hình ñöôïc khai
10
thaùc cho du lòch thöôøng laø: caùc phong caûnh ñeïp, hang ñoäng, caùc baõi bieån, caùc ñaûo
vaø quaàn ñaûo ven bôø, caùc di tích töï nhieân.
¾ Khí haäu: Laø moät daïng taøi nguyeân du lòch quan troïng. Caùc ñieàu kieän khí haäu
ñöôïc xem nhö caùc taøi nguyeân khí haäu du lòch cuõng raát ña daïng vaø ñaõ ñöôïc khai thaùc
ñeå phuïc vuï cho caùc muïc ñích du lòch khaùc nhau.
¾ Nguoàn nöôùc: Ñoái vôùi hoaït ñoäng du lòch, thuûy vaên cuõng ñöôïc xem nhö moät
daïng taøi nguyeân quan troïng. Nhieàu loaïi hình du lòch gaén boù vôùi ñoái töôïng nöôùc
chính vaø taïo theâm nhieàu saûn phaåm du lòch môùi, thích hôïp nhö maët nöôùc vaø vuøng
ven bôø, taøi nguyeân nöôùc khoaùng.
¾ Sinh vaät: Taøi nguyeân sinh vaät coù giaù trò taïo neân phong caûnh laøm cho thieân
nhieân ñeïp vaø soáng ñoäng hôn. Ñoái vôùi moät soá loaïi hình du lòch nhö du lòch sinh thaùi,
tham quan, nghieân cöùu khoa hoïc, taøi nguyeân sinh vaät coù yù nghóa ñaëc bieät quan
troïng tröôùc heát laø tính ña daïng sinh hoïc, laø söï baûo toàn ñöôïc nhieàu nguoàn gen quyù
giaù raát ñaëc tröng trong vuøng nhieät ñôùi, laø vieäc taïo neân nhöõng phong caûnh mang
daùng daáp cuûa vuøng nhieät ñôùi vaø oân ñôùi laï maét ñoái vôùi nhöõng ngöôøi soáng ôû vuøng
nhieät ñôùi. Taøi nguyeân sinh vaät ñöôïc khai thaùc cho du lòch thöôøng laø caùc vöôøn quoác
gia, caùc khu röøng ñaëc duïng, heä sinh thaùi ñaëc bieät, caùc khu sinh vaät nuoâi.
Treân ñaây laø caùc daïng taøi nguyeân du lòch töï nhieân chuû yeáu döïa treân caùc thaønh
phaàn cuûa töï nhieân ñeå laøm cô sôû cho vieäc xaùc ñònh caùc loaïi hình du lòch vaø coù ñònh
höôùng khai thaùc chuùng theo nhöõng chuû ñeà vaø chöông trình nhaát ñònh. Nhöng trong
thöïc teá, caùc daïng taøi nguyeân luoân gaén boù vôùi nhau, boå sung vaø hoã trôï cho nhau vaø
cuøng ñöôïc khai thaùc moät luùc taïo neân caùc saûn phaåm du lòch hoaøn chænh, coù tính toång
hôïp cao. Vì theá caùc taøi nguyeân du lòch töï nhieân caàn ñöôïc xem xeùt döôùi goùc ñoä toång
hôïp cuûa caùc daïng taøi nguyeân vôùi nhau taïi moãi moät ñôn vò laõnh thoå coù khoâng gian vaø
thôøi gian xaùc ñònh.
11
1.3.2. Taøi nguyeân nhaân vaên
a) Daân cö, daân toäc hoïc: Moãi daân toäc coù nhöõng ñieàu kieän sinh soáng, nhöõng ñaëc
ñieåm vaên hoùa, phong tuïc taäp quaùn, hoaït ñoäng saûn xuaát manh nhöõng saéc thaùi rieâng
cuûa mình vaø coù ñòa baøn cö truù nhaát ñònh. Nhöõng ñaëc thuø cuûa töøng daân toäc coù söùc
haáp daãn rieâng ñoái vôùi khaùch du lòch.
Caùc ñoái töôïng du lòch gaén lieàn vôùi daân toäc hoïc coù yù nghóa vôùi du lòch laø caùc
taäp tuïc laï veà cö truù, veà toå chöùc xaõ hoäi, veà thoùi quen aên uoáng sinh hoaït, veà kieán truùc
coå, caùc neùt truyeàn thoáng trong quy hoaïch cö truù vaø xaây döïng, trang phuïc daân toäc...
Moãi daân toäc, moãi quoác gia ñeàu theå hieän nhöõng saéc thaùi rieâng bieät cuûa mình ñeå
thu huùt khaùch du lòch. Ngöôøi Taây Ban Nha ôû vuøng bieån Ñòa Trung Haûi vôùi neàn vaên
hoùa Phlamanco vaø truyeàn thoáng ñaáu boø laø ñoái töôïng haáp daãn khaùch du lòch nghæ heø
ôû Chaâu AÂu. Ñaát nöôùc Phaùp, Italia, Hy Laïp... laø nhöõng caùi noâi cuûa vaên minh Chaâu
AÂu. Kho taøng vaên hoùa, sinh hoaït vaên hoùa ñaëc thuø laø ñieàu kieän thuaän lôïi cho coâng
nghieäp du lòch phaùt trieån.
b) Di tích lòch söû - vaên hoùa: Di tích lòch söû – vaên hoùa laø nhöõng khoâng gian
vaät chaát cuï theå, khaùch quan, trong ñoù chöùa ñöïng caùc giaù trò ñieån hình lòch söû, do taäp
theå hoaëc caù nhaân con ngöôøi hoaït ñoäng saùng taïo ra trong lòch söû ñeå laïi. Di tích lòch
söû – vaên hoùa ôû moãi daân toäc, moãi quoác gia ñöôïc phaân chia thaønh :
¾ Di tích vaên hoùa khaûo coå: laø nhöõng ñòa ñieåm aán giaáu moät boä phaän giaù trò
vaên hoùa, thuoäc veà thôøi kyø lòch söû xaõ hoäi loaøi ngöôøi chöa coù vaên töï vaø thôøi gian naøo
ñoù trong lòch söû coå ñaïi.
¾ Di tích lòch söû: di tích lòch söû thöôøng bao goàm (1) di tích ghi daáu veà daân toäc
hoïc ; (2) di tích ghi daáu söï kieän chính trò quan troïng, tieâu bieåu coù yù nghóa quyeát ñònh
chieàu höôùng phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc, cuûa ñòa phöông ; (3) di tích ghi daáu chieán coâng
choáng xaâm löôïc ; (4) di tích ghi daáu nhöõng kyû nieäm ; (5) di tích ghi daáu söï vinh
quang trong lao ñoäng ; (6) di tích ghi daáu toäi aùc cuûa ñeá quoác, phong kieán vaø ñoäc taøi.
12
¾ Di tích vaên hoùa ngheä thuaät: laø caùc di tích gaén vôùi caùc coâng trình kieán truùc
coù giaù trò neân coøn goïi laø di tích kieán truùc ngheä thuaät. Nhöõng di tích naøy khoâng chæ
chöùa ñöïng nhöõng giaù trò kieán truùc maø coøn chöùa ñöïng caû nhöõng giaù trò vaên hoùa xaõ
hoäi, vaên hoùa tinh thaàn (Thaùp Eiffel, Khaûi Hoaøn Moân ôû Phaùp, khu ñeàn Angkor Wat
Campuchia, Kim töï thaùp Ai Caäp...).
c) Leã hoäi: Laø neùt ñoäc ñaùo ñaëc tröng cho moãi daân toäc. Nhìn beà ngoaøi coù
theå leã hoäi mang tính chaát coå khoâng phuø hôïp vôùi tính hieän ñaïi trong thôøi kyø thoâng tin
buøng noå hieän nay, nhöng neáu thöïc söï ñeå taâm nghieân cöùu seõ thaáy ñöôïc nhöõng neùt
heát söùc ñoäc ñaùo vaø khoâng khoûi kinh ngaïc veà giaù trò phi thôøi gian, ñoàng thôøi thoâng
qua ñoù coù theå hieåu roõ hôn veà sinh hoaït veà nhu caàu taâm linh cuûa ngöôøi xöa ñöôïc
minh hoïa roõ neùt cho töøng giai ñoaïn lòch söû cuûa daân toäc. Ñieàu ñoù chính laø ñieàu du
khaùch mong muoán khaùm phaù. Mong muoán cuûa du khaùch khoâng chæ ñôn thuaàn chæ
ngaém nhìn thöôûng thöùc veû ñeïp thieân nhieân, nhöõng danh lam thaéng caûnh, nhöõng di
tích coå xöa, nghe nhöõng huyeàn thoaïi veà ñaát nöôùc con ngöôøi maø coøn coù nhu caàu hieåu
bieát phong tuïc taäp quaùn, neùt sinh hoaït vaên hoùa truyeàn thoáng daân gian cuõng nhö ñôøi
soáng hieän ñaïi.
Chính leã hoäi laø nguoàn cung caáp nhöõng nhu caàu ñoù cho du khaùch. Do ñoù leã hoäi
taïo neân söùc haáp daãn du khaùch moät caùch maõnh lieät.
d) Caùc loaïi hình ngheä thuaät ca muùa, nhaïc, saân khaáu: Caùc loaïi hình ngheä
thuaät ca muùa nhaïc saân khaáu cuõng laø moät di saûn cuûa con ngöôøi coù khaû naêng haáp daãn
du khaùch trong vaø ngoaøi nöôùc. Coù theå noùi trong sinh hoaït vaên hoùa coù tính ñaëc tröng
cuûa moãi ñòa phöông moãi vuøng ñoùng vai troø heát söùc quan troïng. Trong chuyeán du
ngoaïn treân nhöõng doøng keânh raïch len loõi trong mieät vöôøn ñaày hoa traùi, beân caïnh veû
ñeïp thieân nhieân neáu ñöôïc nghe nhöõng ñieäu lyù, lôøi ca voïng coå, bay boång giöõa trôøi
ñaát meânh moâng, coû caây soâng nöôùc thì tính haáp daãn seõ taêng leân gaáp boäi laàn. Neáu
baïn ñeán Angkor Wat coù keøm theo nhöõng ñieäu muùa daân gian, nhöõng trang phuïc cuûa
vua chuùa coå xöa haún seõ laøm du khaùch thuù vò hôn gaáp nhieàu laàn. Nhöõng ñoäi ca nhaïc
13
cuûa chuøa, nhaø thôø, nhöõng ngaøy teát taùt nöôùc, nhöõng ngaøy hoäi ñua thuyeàn treân soâng...
seõ phuïc vuï toát hôn nhu caàu thöôûng ngoaïn cuûa khaùch.
e) Ngheà vaø laøng ngheà truyeàn thoáng: Ngheà thuû coâng truyeàn thoáng cuõng laø loaïi
taøi nguyeân du lòch nhaân vaên quan troïng vaø coù söùc haáp daãn lôùn ñoái vôùi du khaùch
thoâng qua nhöõng saûn phaåm thuû coâng ñoäc ñaùo, ñaéc saéc. Ñaáy cuõng chính laø nhöõng
ñaëc tính rieâng cuûa caùc neàn vaên hoùa vaø laø söùc haáp daãn cuûa caùc ngheà vaø laøng thuû
coâng truyeàn thoáng. Nhöõng caùc ngheà thuû coâng truyeàn thoáng bao goàm: ngheà chaïm
khaéc ñaù, ngheà ñuùc ñoàng, ngheà kim hoaøn, ngheà goám, ngheà moäc, ngheà deät – theâu ren
truyeàn thoáng, ngheà sôn maøi vaø khaûm.
f) Caùc söï kieän vaên hoùa, theå thao: Nhöõng hoaït ñoäng mang tính söï kieän nhö caùc
giaûi theå thao lôùn, caùc cuoäc trieån laõm caùc thaønh töïu kinh teá quoác daân, caùc hoäi chôï,
caùc lieân hoan phim aûnh quoác teá, ca nhaïc quoác teá hay daân toäc, caùc leã hoäi ñieån hình...
cuõng laø nhöõng ñoái töôïng haáp daãn du khaùch.
Thoâng thöôøng nhöõng ñoái töôïng vaên hoùa naøy thöôøng taäp trung ôû nhöõng thaønh
phoá lôùn, vaø nhöõng thaønh phoá naøy laø nhöõng haït nhaân cuûa caùc trung taâm du lòch quoác
gia, vuøng vaø khu vöïc.
1.3.3. Cô sôû haï taàng vaø vaät chaát kyõ thuaät
Cô sôû vaät chaát kyõ thuaät chuyeân ngaønh vaø cô sôû haï taàng chung cuûa neàn kinh teá
laø yeáu toá quan troïng ñeå phaùt trieån ngaønh du lòch. Quoác gia naøo neáu coù cô sôû vaät
chaát kyõ thuaät chuyeân ngaønh vaø cô sôû haï taàng chung yeáu keùm thì quoác gia ñoù khoù
thaønh coâng trong chieán löôïc phaùt trieån cho ngaønh du lòch hay phaùt trieån neàn kinh teá
quoác daân noùi chung. Coù cô sôû haï taàng toát thì lôïi theá caïnh tranh raát maïnh veà thu huùt
du khaùch, thaäm chí seõ haáp daãn nhaø ñaàu tö.
1.3.4. Caùc yeáu toá khaùc
Moät yeáu toá voâ cuøng quan troïng taïo nguoàn tieàm naêng cho ngaønh du lòch laø chuû
tröông chính saùch ñaàu tö cuûa nhaø nöôùc. Kinh nghieäm cuûa moät soá nöôùc cho thaáy khi
Chính phuû ñaàu tö maïnh cho ngaønh du lòch thì toác ñoä taêng tröôûng cuûa ngaønh taêng
14
tröôûng raát cao, khaû naêng caïnh tranh vôùi ngaønh du lòch cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc
cuõng nhö treân theá giôùi raát maïnh nhö Thaùi Lan, Trung quoác,...
1.4. VAØI TROØ CUÛA NGAØNH DU LÒCH
1.4.1. Vai troø cuûa ngaønh du lòch ñoái vôùi phaùt trieån neàn kinh teá
- Ngaønh du lòch ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc chuyeån dòch cô caáu
kinh teá cuûa moät quoác gia, moät khi ngaønh du lòch phaùt trieån thì noù seõ keùo theo tyû
troïng trong GDP taêng leân vaø cuøng luùc ñoù tyû troïng noâng nghieäp giaûm. Ngoaøi ra
ngaønh du lòch coøn ñoùng goùp moät tyû troïng khoâng nhoû trong GDP cuûa moät quoác gia.
- Treân phaïm vi toaøn caàu, thu nhaäp cuûa ngaønh du lòch töông ñöông 45,8% toång
thu cuûa toaøn ngaønh dòch vuï trong giai ñoaïn 1990 – 2002; ñaëc bieät taïi caùc quoác gia
ñang phaùt trieån tyû troïng ñoùng goùp cuûa ngaønh du lòch chieám ñeán 60% toaøn ngaønh
dòch vuï. Ngaønh du lòch laø ngaønh coâng nghieäp söû duïng nhieàu lao ñoäng, laø ngaønh chuû
löïc coù möùc ñoùng goùp quan troïng cho ngaân saùch caùc quoác gia. Trong naêm 2002,
thoáng keâ veà ngaønh du lòch ñaõ ñoùng goùp 8,8% vaøo GDP theá giôùi, trong ñoù du lòch noäi
ñòa chieám 75%. WTO döï baùo möùc ñoùng goùp tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp cuûa ngaønh du
lòch vaøo GDP theá giôùi seõ leân tôùi tyû leä 12,5% vaøo naêm 2010.
- Ngaønh du lòch laø cô sôû quan troïng kích thích söï phaùt trieån caùc ngaønh kinh teá
khaùc, trong ñoù noåi leân öu theá cuûa dòch vuï giao thoâng, aên ôû...
- Ngoaøi ra, ngaønh du lòch coøn laø ngaønh dòch vuï mang laïi nguoàn thu ngoaïi teä
lôùn cuûa nhieàu nöôùc.
1.4.2. Vai troø cuûa du lòch trong lónh vöïc vaên hoùa – xaõ hoäi
- Ngaønh du lòch taïo ra nhieàu coâng aên vieäc laøm, ñaëc bieät laø lao ñoäng taïi caùc
vuøng mieàn coù ñieåm du lòch.
- Du lòch theå hieän trong vieäc giöõ gìn, phuïc hoài söùc khoeû vaø taêng cöôøng söùc
soáng cho nhaân daân. Trong chöøng möïc naøo ñoù du lòch coù taùc duïng haïn cheá caùc beänh
taät, keùo daøi tuoåi thoï vaø khaû naêng lao ñoäng cuûa con ngöôøi.
15
- Du lòch laø caàu noái giao löu vaên hoaù giöõa caùc coäng ñoàng, nhôø coù du lòch maø
quaàn chuùng coù ñieàu kieän tieáp xuùc vôùi nhöõng thaønh töïu vaên hoaù phong phuù vaø laâu
ñôøi cuûa caùc daân toäc, töø ñoù taêng theâm loøng yeâu nöôùc, tình thaàn ñoaøn keát quoác teá,
hình thaønh nhöõng phaåm chaát ñaïo ñöùc toát ñeïp nhö loøng yeâu lao ñoäng, tình baïn...
1.4.3. Vai troø cuûa ngaønh du lòch ñoái vôùi moâi tröôøng sinh thaùi
- Ngaønh du lòch ñöôïc theå hieän trong vieäc taïo neân moâi tröôøng soáng oån ñònh veà
maët sinh thaùi. Nghæ ngôi du lòch laø nhaân toá coù taùc duïng kích thích vieäc baûo veä, khoâi
phuïc vaø toái öu hoaù moâi tröôøng thieân nhieân bao quanh.
- Vieäc ñaåy maïnh hoaït ñoäng du lòch, taêng möùc ñoä taäp trung khaùch vaøo nhöõng
vuøng nhaát ñònh laïi ñoøi hoûi phaûi toái öu hoaù quaù trình söû duïng töï nhieân vôùi muïc ñích
du lòch. Ñeán löôïc mình quaù trình naøy kích thích vieäc tìm kieám caùc hình thöùc baûo veä
tö nhieân, ñaûm baûo ñieàu kieän söû duïng nguoàn taøi nguyeân moät caùch hôïp lyù.
- Vieäc laøm quen vôùi caùc danh lam thaéng caûnh vaø moâi tröôøng thieân nhieân bao
quanh coù yù nghóa khoâng nhoû ñoái vôùi khaùch du lòch. Noù taïo ñieàu kieän cho hoï hieåu
bieát saâu saéc caùc tri thöùc veà töï nhieân, hình thaønh quan nieäm vaø thoùi quen baûo veä töï
nhieân, goùp phaàn giaùo duïc cho khaùch du lòch veà maët sinh thaùi hoïc.
1.4.4. Vai troø cuûa ngaønh du lòch ñoái vôùi chính trò
- Du lòch nhö laø moät nhaân toá cuûng coá hoaø bình, ñaåy maïnh caùc moái giao löu
quoác teá, môû roäng söï hieåu bieát giöõa caùc daân toäc.
- Du lòch quoác teá laøm cho con ngöôøi soáng ôû caùc khu vöïc khaùc nhau hieåu bieát
vaø xích laïi gaàn nhau. Moãi naêm, hoaït ñoäng du lòch vôùi caùc chuû ñeà khaùc nhau, nhö
“Du lòch laø giaáy thoâng haønh cuûa hoaø bình” (naêm 1967). “Du lòch khoâng chæ laø
quyeàn lôïi, maø coøn laø traùch nhieäm cuûa moãi ngöôøi” (naêm 1983)... keâu goïi haøng trieäu
ngöôøi quyù troïng lòch söû, vaên hoaù vaø truyeàn thoáng cuûa caùc quoác gia, giaùo duïc loøng
meán khaùch vaø traùch nhieäm cuûa chuû nhaø ñoái vôùi khaùch du lòch, taïo neân söï hieåu bieát
vaø tình höõu nghò giöõa caùc daân toäc.
16
1.5. THÖÏC TIEÃN VAØ KINH NGHIEÄM PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH CUÛA MOÄT SOÁ
QUOÁC GIA
Nhaèm taïo cô sôû cho vieäc hình thaønh nhöõng giaûi phaùp phaùt trieån du lòch, coâng
vieäc nghieân cöùu tham khaûo moâ hình phaùt trieån du lòch cuûa caùc quoác gia ñieån hình
treân theá giôùi noùi chung vaø khu vöïc noùi rieâng laø coâng vieäc heát söùc caàn thieát. Döôùi
ñaây laø nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm coù giaù trò lôùn ñeå hoïc hoûi.
1.5.1. Thöïc tieãn phaùt trieån du lòch moät soá quoác gia
¾ Kinh nghieäm cuûa Trung Quoác: Quoác gia naøy ñaõ ñònh höôùng chieán löôïc phaùt
trieån trong 20 naêm qua vaø ñaõ taïo neân moät böôùc ñoät phaù trong lòch söû veà nguoàn
khaùch ña daïng vaø phong phuù. Neáu nghieân cöùu kyõ, coù leõ deã daøng nhaän ra ngaønh du
lòch Trung Quoác ñaõ choïn cho mình moät höôùng ñi ñuùng. Ñoù laø söï naâng cao chaát
löôïng dòch vuï theo tieâu chuaån quoác teá, thuû tuïc haønh chính goïn nheï, giao thoâng
thuaän lôïi, giaù caû hôïp lyù, saûn phaåm du lòch theo chuyeân ñeà vaø raát ña daïng.
Du lòch vaên hoùa – di tích lòch söû: laø moät yeáu toá cöïc kyø quan troïng cuûa ngaønh
du lòch Trung Quoác, laø quoác gia coù neàn vaên hoùa laâu ñôøi – ña daïng phong phuù vaø ñaõ
giöõ gìn, baûo toàn toát nhö: phong tuïc taäp quaùn daân toäc, Vaïn lyù tröôøng thaønh...
Du lòch xanh: laø moät chuû ñeà chính cuûa ngaønh du lòch Trung Quoác, ñöôïc ra ñôøi
töø naêm 1999. Töø ñoù, Chính phuû ñaõ khoâng ngöøng phaán ñaáu baûo veä moâi tröôøng.
Trung Quoác ñaõ toå chöùc hoäi thaûo veà: Phaùt trieån du lòch beàn vöõng; Quaûn lyù vaø phaùt
trieån du lòch sinh thaùi cuûa töøng ñòa phöông; Xaây döïng vaø truyeàn baù nhöõng thuaän lôïi
cuûa caùc tieän nghi du lòch. Keát quaû cuûa nhöõng hoäi thaûo aáy ñaõ höôùng Trung Quoác ñi
vaøo vieäc phaùt trieån du lòch sinh thaùi vaø xem ñaây laø moät trong nhöõng caùch taùc ñoäng
tröïc tieáp vaø tích cöïc ñeán vieäc phaùt trieån beàn vöõng.
Vaøo naêm 2000, Trung Quoác ñaõ böôùc vaøo keá hoaïch 5 naêm laàn thöù 10; Chính
phuû Trung Quoác ñaõ tieáp tuïc xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån du lòch beàn vöõng, söû
duïng coâng ngheä taïo ra nhöõng saûn phaåm saïch vaø xanh, thu hoài chaát pheá thaûi, Chính
17
phuû quaûn lyù saâu, roäng heä thoáng xanh. Hoï coá gaéng höôùng du lòch trôû thaønh moät boä
phaän khoâng theå thieáu vaø coù moái quan heä chaët cheõ vôùi moâi tröôøng.
Vaøo thaùng Gieâng naêm 2003, Trung Quoác laø nôi ñaõ phaùt hieän beänh dòch SARS
raát nguy hieåm vaø ñaõ ñe doïa theá giôùi. Toå chöùc WHO ñaõ caûnh baùo khaùch du lòch
ñöøng ñeán nhöõng quoác gia coù beänh dòch SARS naøy. Hieän nay Chính phuû vaø caùc coâng
ty du lòch Trung Quoác ñang khaéc phuïc tình traïng naøy vôùi moät soá chöông trình quaûng
baù ñeå theá giôùi bieát laø nôi an toaøn söùc khoûe nhaèm thu huùt du khaùch laïi nhö: Hoäi chôï
du lòch quoác teá Trung Quoác vöøa dieãn ra taïi thaønh phoá Coân Minh töø 20-24/11/2003
vôùi söï tham gia gaàn 10 nghìn quan chöùc vaø doanh nghieäp du lòch ñeán töø 49 quoác gia
nhaèm taêng cöôøng trao ñoåi vaø hôïp taùc giöõa ngaønh du lòch Trung Quoác vôùi theá giôùi.
Theâm vaøo ñoù, Cuïc phaùt trieån Du lòch Hong Kong vöøa phaùt ñoäng ñôït vaän ñoäng môùi
quaûng baù du lòch töø ngaøy 28/11/2003 ñeán ngaøy 04/1/2004 vôùi chuû ñeà “Nhöõng ngaøy
röïc rôõ cuoái naêm”.[2]. Ñaây laø moät trong nhöõng noäi dung tieáp theo cuûa chieán dòch
quaûng baù du lòch quy moâ lôùn “Keá hoaïch môû roäng du lòch toaøn caàu” cuûa Hong Kong
vôùi muïc ñích laø vò trí “ñoâ thò du lòch, giaûi trí vaø toå chöùc caùc hoäi nghò lôùn ôû Chaâu AÙ”.
Ngaønh du lòch Trung quoác cuõng nhö Cuïc Du lòch Hoàng Koâng ñaõ ñöa ra caùc
chieán dòch nhö: Hong Kong Welcomes You, Be our guest campaign for the world,
Cathay’s visit Hong Kong now, Welcome Back to China... nhaèm phuïc hoài ngaønh du
lòch sau ñaïi dòch SARS. Nhöõng hoaït ñoäng treân laø chính saùch vaø thöïc tieãn cuûa ngaønh
Du lòch Trung Quoác ñaõ thöïc hieän thaønh coâng trong vieäc thu huùt du khaùch quoác teá.
¾ Kinh nghieäm cuûa Thaùi Lan: Thaùi Lan laø moät trong nhöõng ñieåm thu huùt
khaùch du lòch nhieàu nhaát trong khu vöïc, chæ ñöùng sau Trung Quoác vaø Malaysia, bôûi
leõ öu theá quyeát ñònh cuûa Thaùi Lan laø neàn kinh teá phaùt trieån, ñoàng thôøi chaát löôïng
dòch vuï khaùch saïn laïi khaù toát. Trong keá hoaïch phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi ñaát nöôùc
giai ñoaïn 1997 – 2003, Thaùi Lan ñaõ xaùc ñònh phaùt trieån du lòch theo hai höôùng öu
tieân chính laø: baûo veä, baûo toàn caùc nguoàn taøi nguyeân vaø taøi saûn du lòch, phuïc vuï cho
phaùt trieån du lòch.
18
Chính phuû ñaõ phaùt ñoäng phong traøo khoâi phuïc laïi giaù trò nguyeân baûn cuûa vaên
hoùa vaø ñaát nöôùc cuûa hoï, keâu goïi caùc laøng maïc ôû vuøng noâng thoân giöõ nguyeân veû ñeïp
nguyeân sô, baûo veä caây coái, giaûm thieåu tieáng oàn vaø giöõ gìn phong caùch kieán truùc
Thaùi Lan. Maët khaùc, Cô quan Du lòch Thaùi Lan cuõng hoã trôï caùc coäng ñoàng baûn ñòa
duy trì söùc haáp daãn cuûa caùc ñieåm du lòch, phoái hôïp vôùi Cuïc baûo toàn röøng töø caùc cô
quan lieân quan ôû ñòa phöông trieån khai caùc chöông trình giaùo duïc, ñaøo taïo vaø naâng
cao nhaän thöùc veà du lòch cho moïi taàng lôùp daân cö.
Ngoaøi ra, Thaùi Lan coøn xaây döïng nhieàu chöông trình du lòch raát saùng taïo vaø
ñoäc ñaùo ñeå thu huùt khaùch du lòch. Beân caïnh ñoù, Thaùi Lan coøn thieát laäp nhöõng
chöông trình quaûng caùo, khuyeán maõi raàm roä, coù söùc thu huùt cao nhö chöông trình
Thai – Amazing, Du lòch kieán taïo neân hoøa bình, “Road Show” quaûng baù maïnh meõ
taïi Tokyo, Osaka vaø Fukuoka, “Luck is in the Air” nhaèm ñaåy maïnh löôïng khaùch
ñeán Thailand baèng chöông trình khuyeán maõi veù cuûa Thai Airways...
¾ Kinh nghieäm cuûa Malaysia: Ngaønh du lòch nöôùc naøy taäp trung phaùt trieån du
lòch vôùi baûo veä caùc giaù trò vaên hoaù, truyeàn thoáng. Malaysia ñaõ xaây döïng vaø phaùt
trieån du lòch vaên hoaù treân cô sôû phoái hôïp cuûa coäng ñoàng ñòa phöông theo höôùng beàn
vöõng. Boä Vaên hoaù – Ngheä thuaät vaø Du lòch cuûa Malaysia ñaõ xaùc ñònh muïc tieâu phaùt
trieån chuû ñaïo cuûa ngaønh du lòch laø höôùng tôùi phaùt trieån beàn vöõng treân cô sôû baûo toàn
caùc nguoàn gen quyù hieám, duy trì ña daïng sinh hoïc vaø phaùt huy baûn saéc vaên hoaù
Malaysia truyeàn thoáng nhöng khoâng phuû nhaän söï pha troän cuûa caùc doøng vaên hoaù
ngoaïi lai nhaèm taïo ra caùc saûn phaåm du lòch beàn vöõng vaø ñoäc ñaùo.
Chöông trình du lòch nghæ taïi nhaø daân laø saûn phaåm du lòch raát haáp daãn vaø ñöôïc
Chính phuû pheâ duyeät cho tieán haønh taïi 5 laøng thí ñieåm. Muïc ñích chính cuûa chöông
trình naøy nhaèm giuùp cho du khaùch coù ñieàu kieän ñöôïc tieáp xuùc, trao ñoåi vaø tröïc tieáp
tham gia vaøo ñôøi soáng sinh hoaït cuûa coäng ñoàng ngöôøi Malaysia baûn ñòa vaø nhaèm
taïo ñieàu kieän duy trì vaø phaùt huy baûn saéc vaên hoaù truyeàn thoáng daân toäc cuõng nhö
goùp phaàn naâng cao möùc soáng cho ngöôøi daân ñòa phöông.
19
Sau ñaïi dòch SARS, ñeå phuïc hoài ngaønh du lòch Chính phuû Malaysia ñaõ ñöa ra
chieán dòch môùi, ñöôïc söï hoã trôï trò giaù moät tyû RM töø Quyõ hoã trôï ñaëc bieät daønh cho
caùc doanh nghieäp kinh doanh du lòch vaø Chính phuû cuõng ñaõ cam keát: Giaûm 5% tieàn
ñieän cho caùc khaùch saïn trong voøng 6 thaùng, Giaûm 50% thueá caàu ñöôøng trong voøng
6 thaùng cho Taxi, Giaûm thueá dòch vuï cho caùc khaùch saïn vaø nhaø haøng trong voøng 6
thaùng, xoaù boû thueá dòch vuï taïi caùc phoøng nguû, hoaõn thanh toaùn thueá thu nhaäp cho
caùc haõng löõ haønh trong voøng 6 thaùng. Ñaây laø tieàn ñeà cho söï phaùt trieån ngaønh du lòch
cuûa Malaysia trong thôøi gian qua vaø nhöõng naêm gaàn ñaây.
¾ Kinh nghieäm cuûa Vieät Nam: Nhìn chung ngaønh du lòch Vieät Nam ñaõ ñaït
ñöôïc nhöõng keát quaû cao trong nhöõng naêm gaàn ñaây, ñaëc bieät trong naêm 2004 ngaønh
du lòch Vieät Nam ñaõ thu huùt hôn 2,9 trieäu löôït khaùch quoác teá vaø thu ñöôïc 26 ngaøn tyû
ñoàng. Nhöõng thaønh töïu naøy do söï noã löïc cuûa Chính phuû, caùc caáp, caùc ngaønh, caùc ñòa
phöông vaø ñaëc bieät laø caùc cô quan ngaønh du lòch Vieät Nam. Sau ñaây taùc giaû ruùt ra
moät soá vaán ñeà trong quaù trình phaùt trieån du lòch Vieät Nam:
• Töøng böôùc xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån du lòch daøi haïn, ñaëc bieät laø coù
söï ñieàu chænh kòp thôøi theo töøng giai ñoaïn.
• Taän duïng toát nhöõng theá maïnh nhö oån ñònh chính trò, taêng tröôûng kinh teá
cao vaø hình aûnh quoác gia ñöôïc naâng cao.
• Töøng böôùc xaây döïng vaø ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc theo höôùng chuyeân moân
hoùa du lòch.
• Ñaõ phaùt huy ñöôïc vai troø cuûa coâng taùc tuyeân truyeàn, quaûng baù, xuùc tieán
du lòch, ñaëc bieät laø vieäc höôùng ñeán khai thaùc theá maïnh veà du lòch mua saém, du lòch
hoäi nghò – hoäi chôï – trieån laõm (MICE), du lòch sinh thaùi, du lòch di tích lòch söû chieán
tranh choáng Phaùp – choáng Myõ.
• Caùc doanh nghieäp vaø ngaønh du lòch ngaøy caøng ña daïng hoùa caùc saûn phaåm
vaø dòch vuï du lòch nhö caùc tour du lòch lieân vuøng.
• Chöa phaùt huy heát caùc tieàm naêng du lòch hieän coù, ñaëc bieät laø söï thieáu haún
caùc khu du lòch nghæ maùt cao caáp (resort).
• Chöa phoå bieán kieán thöùc du lòch cho moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø chöa coù söï
keát hôïp giöõa nhaø nöôùc vaø nhaân daân cuøng laøm du lòch, chöa phaùt trieån ñoàng boä coøn
manh muùn töï phaùt ôû moät soá tuyeán ñieåm du lòch sinh thaùi, chöa quan taâm ñuùng möùc
yeáu toá veä sinh moâi tröôøng.
• Chöa coù ñònh höôùng trong vieäc vöøa phaùt trieån du lòch beàn vöõng vöøa toân
taïo vaø baûo veä moâi tröôøng thieân nhieân.
20
1.5.2. Nhöõng baøi hoïc ruùt ra töø thöïc teá phaùt trieån du lòch taïi moät soá quoác gia
Qua nghieân cöùu chính saùch vaø caùc moâ hình phaùt trieån du lòch treân theá giôùi vaø
trong khu vöïc, phaân tích nhöõng baøi hoïc thaønh coâng cuõng nhö khoâng thaønh coâng taïi
moät soá quoác gia coù theå ruùt ra moät soá baøi hoïc kinh nghieäm nhö sau:
1. Caàn quaùn trieät saâu saéc töø trung öông ñeán ñòa phöông veà chuû tröông – chính
saùch phaùt trieån du lòch cuûa nhaø nöôùc cuõng nhö söï naâng ñôõ tích cöïc cuûa
Chính phuû
2. Phaûi coù söï keát hôïp chaët cheõ giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá, caùc caù nhaân –
ñôn vò kinh doanh vaø chính quyeàn ñòa phöông ñeå hoaïch ñònh, toå chöùc, phaùt
trieån du lòch theo quy hoaïch chung.
3. Phaûi coù söï giaùo duïc veà nhaän thöùc ñuùng vaø ñoàng tình uûng hoä cuûa toaøn xaõ
hoäi – ñaëc bieät laø cö daân ñòa phöông taïi nhöõng nôi coù ñieåm du lòch.
4. Phaùt trieån du lòch phaûi chuù troïng baûo veä moâi tröôøng töï nhieân, giöõ gìn vaø
khai thaùc taøi nguyeân du lòch moät caùch hieäu quaû.
5. Phaùt trieån du lòch phaûi chuù troïng baûo veä moâi tröôøng xaõ hoäi, ngaên ngöøa söï
suy ñoài cuûa neàn vaên hoùa ñòa phöông, baûo ñaûm traät töï – veä sinh taïi caùc khu
du lòch.
6. Chöông trình, saûn phaåm du lòch phaûi theå hieän ñöôïc neùt ñoäc ñaùo, ñaëc thuø
cuûa ñòa phöông quoác gia mình,
7. Ñaûm baûo tuyeät ñoái an toaøn – an ninh cho du khaùch trong quaù trình tham
quan du lòch.
8. Quaûn lyù cuûa Chính phuû ñoái vôùi hoaït ñoäng du lòch phaûi nghieâm ngaët.
- Xem thêm -
.PDF 
61 
75 
118 
