Tài liệu Luan van le thi hong mai -Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư tại Công ty Điện lực Nghệ An

Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý LỜI CAM ĐOAN Tác giả của đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư tại Công ty Điện lực Nghệ An” xin cam đoan: Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, là kết quả của quá trình học tập, tiếp thu các kiến thức từ Thầy giáo hướng dẫn và các Thầy, Cô trong Viện Kinh tế và Quản lý - Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội và từ những quan sát và kinh nghiệm thực tế để đưa ra các giải pháp với mong muốn góp phần nhỏ bé của mình để hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư tại Công ty Điện lực Nghệ An. Trên đây là cam kết ràng buộc trách nhiệm của tác giả đối với các nội dung, ý tưởng và đề xuất của luận văn này. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Lê Thị Hồng Mai Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 1 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo Viện Kinh tế và Quản lý, Viện đào tạo sau đại học - Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội. Xin cảm ơn sự trực tiếp sự hướng dẫn tận tình của PGS. Tiến sỹ Trần Văn Bình trong suốt quá trình làm luận văn này. Cảm ơn sự đóng góp của các đồng nghiệp, của bạn bè, cơ quan và của gia đình để luận văn này được hoàn thiện hơn. Mặc dù, tôi đã cố gắng và cẩn thận trong việc lựa chọn nội dung cũng như trình bày luận văn, tuy nhiên luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót, tôi mong muốn tiếp tục nhận được góp ý quý báu để luận văn được hoàn thiện hơn, nhằm nâng cao được hiệu quả quản lý trong lĩnh vực đầu tư xây dựng tại Công ty Điện lực Nghệ An. Xin trân trọng cảm ơn! Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 2 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................... 1 LỜI CẢM ƠN.......................................................................................................... 2 MỤC LỤC ............................................................................................................ 3 BẢNG DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT........................................................... 5 DANH MỤC HÌNH, BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ........................................................ 6 LỜI MỞ ĐẦU....................................................................................................... 7 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ DỰ ÁN ĐẦU TƯ VÀ QUẢN LÝ THỰC HIỆN DỰ ÁN ĐẦU TƯ.......................................................................... 11 1.1. Tổng quan về dự án đầu tư và quản lý dự án đầu tư.................................... 11 1.1.1. Dự án đầu tư............................................................................................... 11 1.1.2. Quản lý dự án đầu tư................................................................................. 14 1.1.3. Các phương pháp quản lý và thực hiện dự án đầu tư................................ 14 1.2. Quản lý thực hiện dự án đầu tư dự án lưới điện........................................... 15 1.2.1. Đặc điểm chung của các dự án lưới điện.................................................. 16 1.2.2. Nội dung công tác quản lý thực hiện dự án lưới điện.............................. 18 1.3. Chỉ tiêu đánh giá và các nhân tố ảnh hưởng công tác quản lý thực hiện dự án lưới điện.................................................................................................................. 32 1.3.1. Chỉ tiêu đánh giá công tác quản lý dự án lưới điện...................................... 32 1.3.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thực hiện dự án lưới điện.... 34 TÓM TẮT CHƯƠNG 1........................................................................................ 38 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ TẠI CÔNG TY ĐIỆN LỰC NGHỆ AN...................................................... 39 2.1. Giới thiệu tổng quan về Công ty điện lực Nghệ An..................................... 39 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty Điện lực Nghệ An.......... 39 2.1.2. Cơ cấu bộ máy quản lý của điện lực Nghệ An.......................................... 42 2.1.3. Công tác vận hành và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty Điện lực Nghệ An.............................................................................................. 48 2.2. Phân tích thực trạng công tác quản lý dự án tại Công ty Điện lực Nghệ An 50 2.2.1 . Tình hình quản lý các dự án đầu tư tại Công ty Điện lực Nghệ An trong 5 năm 2012 - 2016.................................................................................................. 50 2.2.2. Công tác quản lý dự án đầu tư tại Công ty Điện lực Nghệ An................. 53 2.3. Đánh giá công tác quản lý dự án đầu tư tại Công ty Điện lực Nghệ An... 72 2.3.1. Tiến độ hoàn thành dự án......................................................................... 72 2.3.2. Chất lượng dự án...................................................................................... 81 2.3.3. Chi phí dự án............................................................................................ 91 Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 3 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý 2.3.4. Kết quả đạt được và những tồn tại .......................................................... 92 TÓM TẮT CHƯƠNG 2..................................................................................... 97 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ TẠI CÔNG TY ĐIỆN LỰC NGHỆ AN.................................................... 98 3.1. Các mục tiêu hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư tại Công ty Điện lực Nghệ An năm 2017- 2021................................................................................. 98 3.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Công ty Điện lực Nghệ An 99 3.2.1. Lập kế hoạch chi tiết, quản lý tiến độ dự án............................................ 100 3.2.2 Hoàn thiện, nâng cao chất lượng của hồ sơ khảo sát, thiết kế dự án để để hạn chế việc xử lý bổ sung, phát sinh khi triển khai dự án...................................... 103 3.2.3. Đẩy nhanh công tác bồi thường giải phóng mặt bằng............................. 104 3.2.4. Thực hiện mục tiêu chiến lược phát triển nguồn nhân lực..................... 106 3.2.5. Duy trì sự kiểm soát ............................................................................. 109 3.2.6. Các giải pháp hoàn thiện khác............................................................... 110 TÓM TẮT CHƯƠNG 3................................................................................ 112 KẾT LUẬN.................................................................................................... 113 TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................. 115 Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 4 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý BẢNG DANH MỤC NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT Stt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 20 21 22 23 24 25 26 27 28 Chữ viết tắt EVN EVN NPC PCNA SXKD QLDA ĐTXD SCL SCTX MBA ĐZ TBA TKKT TKBVTC GPMB VTTB UBND ATLĐ TNHH SSC TU TI CBCNV QLVH TG GIS BCKTKT HSMT HSYC ISO 9001-2008 Nghĩa của cụm từ viết tắt Tập đoàn Điện lực Việt Nam Tổng Công ty Điện Lực miền Bắc Công ty Điện lực Nghệ An Sản xuất kinh doanh Quản lý dự án Đầu tư xây dựng Sửa chữa lớn Sửa chữa thường xuyên Máy biến áp Đường dây Trạm biến áp Thiết kế kỹ thuật Thiết kế bản vẽ thi công Giải phóng mặt bằng Vật tư thiết bị Ủy ban nhân dân An toàn Lao động Trách nhiệm hữu hạn Suất sự cố Máy biến điện áp Máy biến dòng điện Cán bộ công nhân viên Quản lý vận hành Trạm trung gian Trạm biến áp kiểu kín cách điện bằng khí SF6 Báo cáo kinh tế kỹ thuật Hồ sơ mời thầu Hồ sơ yêu cầu Quy trình quản lý chất lượng phiên bản 2008 Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 5 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng 2.1: Kết quả hoạt động SXKD của Công ty Điện lực Nghệ An giai đoạn 2012 - 2016...................................................................................................................... 49 Bảng 2.2: Số lượng dự án và tổng mức đầu tư ( Năm 2012 - 2016)...................... 52 Bảng 2.3: Công tác lựa chọn nhà thầu năm 2015................................................... 52 Bảng 2.4: Công tác lựa chọn nhà thầu năm 2016................................................... 52 Bảng 2.5: Các sai sót trong công tác khảo sát, thiết kế làm chậm tiến độ và ảnh hưởng chi phí của dự án......................................................................................... 59 Bảng 2.6: Những vướng mắc thường gặp trong quá trình thực hiện GPMB làm chậm tiến độ dự án................................................................................................ 62 Bảng 2.7: Các sai sót trong công tác lựa chọn nhà thầu vấn, công tác khảo sát, thiết kế và dự toán........................................................................................................ 74 Bảng 2.8: Những vướng mắc thường gặp trong quá trình thực hiện GPMB....... 77 Bảng 2.9: Những vướng mắc thường gặp trong quá trình thi công xây dựng.... 79 Bảng 2.10: Những tiêu cực xảy ra trong quá trình tổ chức đấu thầu.................. 85 Bảng 2.11: Sai sót trong các công tác làm tăng chi phí của dự án...................... 91 DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ Hình 1.1: Các tiêu chí đánh giá công tác quản lý thực hiện dự án: Thời gian, chi phí và kết quả............................................................................................................. 33 Hình 2.1: Trụ sở Công ty Điện lực Nghệ An....................................................... 39 Hình 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của Công ty Điện lực Nghệ An........... 42 Hình 2.3: Kết quả SXKD của Công ty Điện lực Nghệ An ( Năm 2012 - 2016) 50 Hình 2.4: Sơ đồ tổ chức của Ban quản lý dự án - Công ty Điện lực Nghệ An... 53 Hình 2.5: Số lượng công trình gặp rủi ro trong quá trình thực hiện thi công do sai sót của những khâu trước..................................................................................... 89 Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 6 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý LỜI MỞ ĐẦU Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 7 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm gần đây công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng trở nên quen thuộc đối với các nhà quản lý các cấp, có rất nhiều hoạt động trong tổ chức, cơ quan, doanh nghiệp được thực hiện theo hình thức dự án. Phương pháp quản lý dự án đầu tư xây dựng ngày càng trở nên quan trọng và nhận được sự chú ý ngày càng tăng trong xã hội. Điều này một phần do tầm quan trọng của công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng trong việc thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế, sản xuất kinh doanh và đời sống xã hội. Để phát triển được nền kinh tế thị trường nhiều thành phần có sự quản lý của nhà nước ta đòi hỏi một sự đổi mạnh mẽ ở nhiều lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực quản lý hoạt động đầu tư xây dựng. Quản lý thực hiện dự án đầu tư xây dựng cơ bản là một yêu cầu rất quan trọng. Công tác nâng cao hiệu quả quản lý dự án đầu tư xây dựng, cả trên phương diện tài chính cũng như hiệu quả kinh tế xã hội, đòi hỏi phải quản lý tốt quá trình đầu tư bao gồm tất cảc các giai đoạn từ nghiên cứu cơ hội đầu tư đến giai đoạn vận hành các kết quả đầu tư. Vậy công tác quản lý dự án, đầu tư xây dựng và nội dung phương pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư là vô cùng quan trọng. Một trong những biện pháp đổi mới công tác quản lý dự án giúp các doanh nghiệp có điều kiện nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý dự án đầu tư là phải có giải pháp nhằm hạn chế các tình trạng yếu kém tồn tại trong từng giai đoạn trong quá trình chuẩn bị, thực hiện đầu tư xây dựng. Các giải pháp nhằm chấn chỉnh các yếu kém tồn tại trong lĩnh vực đầu tư xây dựng phải được tiến hành đồng bộ và thường xuyên. Để thực hiện có hiệu quả trước hết phải xây dựng các biện pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao công tác quản lý thực hiện dự án đầu tư xây dựng. Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 8 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý Công ty Điện lực Nghệ An là một doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Tổng Công ty Điện lực miền Bắc. Công tác quản lý thực hiện dự án đầu tư xây dựng chiếm 30% khối lượng công việc trong toàn Công ty. Hoàn thiện nâng cao công tác quản lý thực hiện dự án đầu tư xây dựng đối với các công trình điện nhằm đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Đảm bảo cung cấp điện an toàn, ổn định, tin cậy và chất lượng nhằm thoả mãn nhu cầu khách hàng, phục vụ tốt cho an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội và phát triển kinh tế trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Vấn đề đặt ra là phải làm thế nào để công tác quản lý thực hiện dự án đầu tư xây dựng trong Công ty Điện lực Nghệ An đạt kết quả tốt hơn và hiệu quả cao hơn. Hiệu quả của công tác đầu tư phải được thực hiện thường xuyên, liên tục trong mỗi bước, mỗi khâu của quá trình đầu tư như từ khâu lên kế hoạch đầu tư, lựa chọn dự án đầu tư đến khâu khảo sát lựa chọn địa điểm lắp đặt trạm biến áp, chọn tuyến đường dây, chọn quy mô, kết cấu, các giải pháp công nghệ, các biện pháp thi công phù hợp, cho đến việc lập chi phí đầu tư (dự toán) của từng dự án và cả khâu tổ chức thực hiện dự án, đến công tác nghiệm thu, giải ngân thanh quyết toán công trình. Đứng trước thực tế của công tác đầu tư từ nay đến năm 2021 của Công ty Điện lực Nghệ An: Các dự án cải tạo, nâng cấp đường dây 10kV lên vận hành cấp 22kV để tiến tới xóa bỏ các trạm biến áp trung gian 35/10kV khai thác các xuất tuyến sau trạm biến áp 110kV; Các dự án cải tạo lưới điện hạ thế nông thôn để giảm bán kính cấp điện, nâng cao chất lượng điện áp khu vực nông thôn, giảm tổn thất điện năng toàn lưới điện; Các dự án chống quá tải lưới điện tại các khu vực. Một nhiệm vụ hết sức nặng nề được đặt ra là phải quản lý hiệu quả vốn đầu tư, tránh tình trạng lãng phí và thất thoát do phải đầu tư nóng, dồn dập, mặt khác phải đảm bảo đúng tiến độ thực hiện để đưa dự án vào vận hành. Để giải quyết vấn đề trên, việc nghiên cứu phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện trong công tác quản lý thực hiện dự án đầu tư xây dựng các công trình điện thuộc Công ty Điện lực Nghệ An thực sự là một vấn đề có tính cấp thiết nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn tại Công ty. Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 9 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý Vì vậy, trên cơ sở kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn trong phạm vi hiểu biết của mình tôi đã chọn đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư tại Công ty Điện lực Nghệ An”. 2. Mục đích nghiên cứu Luận văn cần đạt được những mục đích nghiên cứu chính như sau: - Tổng hợp và hệ thống hoá những lý luận cơ bản về công tác quản lý dự án đầu tư. - Dựa vào cơ sở lý luận đó, nghiên cứu phân tích, đánh giá hiện trạng công tác quản lý dự án lưới điện của Công ty Điện lực Nghệ An giai đoạn 2012-2016 để phát hiện những điểm đã đạt được, chưa đạt được trong công tác quản lý dự án lưới điện của Công ty Điện lực Nghệ An hiện nay. - Nhận dạng các nguyên nhân ảnh hưởng không tốt đến công tác quản lý dự án lưới điện tại Công ty Điện lực Nghệ An. - Trên cơ sở phân tích thực trạng và đánh giá những mặt đã đạt được, những tồn tại trong công tác quản lý dự án lưới điện tại Công ty Điện lực Nghệ An đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án lưới điện của Công ty Điện lực Nghệ An trong những năm tới. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của luận văn là vấn đề quản lý dự án đầu tư. - Phạm vi nghiên cứu: + Về không gian: Nghiên cứu thực trạng công tác quản lý dự án lưới điện tại Công ty Điện lực Nghệ An. + Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng công tác quản lý dự án lưới điện tại Công ty Điện lực Nghệ An trong giai đoạn 2012 - 2016 và đề xuất giải pháp đến năm 2021. 4. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng kết hợp với các học thuyết kinh tế, phương pháp thống kê, phương pháp phân tích tổng hợp, phương pháp so sánh. Nguồn thu thập số liệu: Các báo cáo, tài liệu của các dự án lưới điện cao, trung và hạ thế, thu thập thông tin trên báo chí và internet. 5. Những đóng góp của luận văn Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 10 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý - Về lý luận: Hệ thống hóa và làm rõ một số vấn đề lý luận của quản lý dự án đầu tư. - Về thực tiễn: Xuất phát từ thực trạng quản lý dự án lưới điện tại Công ty Điện lực Nghệ An, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án lưới điện tại Công ty Điện lực Nghệ An. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục bảng biểu... luận văn gồm có 3 chương: Chương 1: Một số vấn đề lý luận về dự án đầu tư và quản lý dự án đầu tư. Chương 2: Phân tích thực trạng công tác quản lý dự án đầu tư tại Công ty Điện lực Nghệ An. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư tại Công ty Điện lực Nghệ An. Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 11 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý CHƯƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ DỰ ÁN ĐẦU TƯ VÀ QUẢN LÝ THỰC HIỆN DỰ ÁN ĐẦU TƯ 1.1. Tổng quan về dự án đầu tư và quản lý dự án đầu tư Những năm gần đây khái niệm "Dự án đầu tư" và "Quản lý dự đầu tư'' đã không còn là một thuật ngữ xa lạ đối với các nhà quản lý hiện đại. Hầu hết các đơn vị, các tổ chức, cơ quan, doanh nghiệp...... đều thực hiện các dự án đầu tư. Với nền kinh tế thị trường hiện nay, cần phải có hệ thống quản lý với các phương pháp quản lý dự án hiệu quả để các dự án được thực hiện nhanh nhất, đảm bảo kỹ thuật và mang lại hiệu quả kinh tế mong muốn cho các nhà đầu tư. 1.1.1. Dự án đầu tư a. Khái niệm dự án: Có rất nhiều cách để định nghĩa dự án. Tùy theo mục đích mà ta có thể nhấn mạnh trên một khía cạnh nào đó: Xét về mặt hình thức, xét trên góc độ quản lý, xét về mặt nội dung, xét trên góc độ kế hoạch hóa.... Có thể định nghĩa: Dự án là một tổng thể các hoạt động phụ thuộc lẫn nhau được thực hiện nhằm đạt được mục đích đã đề ra trong điều kiện ràng buộc về ngân sách, nguồn lực và thời gian. Các đặc điểm của dự án: - Tổng thể các hoạt động: Dự án bao gồm rất nhiều các công việc mà tất cả đều phải kết thúc bằng một sản phẩm giao nộp. - Các công việc lệ thuộc vào nhau và các công việc sắp xếp phải tôn trọng một logic về thời gian. Dự án có điểm bắt đầu và điểm kết thúc. - Các nguồn lực để thực hiện các công việc và tổng thể công việc là giới hạn. Mỗi dự án thường tiêu phí các nguồn lực. Các nguồn lực này ngày càng bị ràng buộc chặt chẽ khi chi phí cho dự án là một số thành công then chốt. - Các hoạt động của dự án diễn ra trong môi trường không chắc chắn. Môi trường dự án không phải là môi trường hiện tại mà là môi trường của tương lai. Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 12 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý b. Khái niệm dự án đầu tư: Theo luật đầu tư năm 2014 thì dự án đầu tư là tập hợp đề xuất bỏ vốn trung hạn hoặc dài hạn để tiến hành các hoạt động đầu tư kinh doanh trên địa bàn cụ thể, trong khoảng thời gian xác định. Đặc điểm cơ bản của dự án đầu tư: - Dự án có mục đích, kết quả xác định: Tất cả các dự án thành công đều phải có mục tiêu, kết quả được xác định rõ ràng như xây dựng một trạm biến áp, xây dựng một cây cầu, xây dựng một hệ thống mạng phân phối sản phẩm của đơn vị…Mỗi dự án thể hiện một hoặc một nhóm nhiệm vụ cần được thực hiện với một bộ kết quả xác định nhằm thoả mãn một nhu cầu nào đó. Dự án cũng là một hệ thống phức tạp nên cần được chia thành nhiều bộ phận khác nhau để thực hiện và quản lý nhưng phải đảm bảo các mục tiêu cơ bản về thời gian, nguồn lực( chi phí) và việc hoàn thành với chất lượng cao. - Dự án có chu kỳ phát triển riêng và thời gian tồn tại hữu hạn: Dự án là một sự sáng tạo, giống như các thực thể sống không thể kéo dài mãi, dự án cũng trải qua các giai đoạn: Hình thành, phát triển, có thời điểm bắt đầu và kết thúc. - Dự án liên quan đến nhiều bên và có sự tương tác phức tạp giữa các bộ phận quản lý chức năng với quản lý dự án: Dự án nào cũng có sự tham gia của nhiều bên hữu quan như chủ đầu tư, người hưởng thụ dự án, các nhà tư vấn, nhà thầu, các cơ quan quản lý nhà nước... Tuỳ theo tính chất và yêu cầu của chủ đầu tư mà sự tham gia của các thành phần trên là khác nhau. Giữa các bộ phận quản lý chức năng và nhóm quản lý dự án thường xuyên có quan hệ lẫn nhau và cùng phối hợp thực hiện nhiệm vụ nhưng mức độ tham gia của các bộ phận không giống nhau.Vì mục tiêu của dự án, các nhà quản lý dự án cần duy trì thường xuyên mối quan hệ với các bộ phận quản lý khác. Mỗi dự án đều là một nhiệm vụ có tính trình tự và giai đoạn. Đây là sự khác biệt lớn nhất giữa dự án với nhiệm vụ công việc mang tính trùng lặp. Mỗi dự án nên căn cứ vào điều kiện cụ thể để tiến hành quản lý hệ thống và việc thực hiện dự án phải có tính trình tự và giai đoạn. - Sản phẩm của dự án mang tính chất đơn chiếc, độc đáo: Khác với quá trình sản xuất liên tục và gián đoạn, kết quả của dự án không phải là sản phẩm sản xuất hàng loạt, mà có tính khác biệt cao. Sản phẩm và dịch vụ do dự án đem lại là duy nhất. Lao động đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao, nhiệm vụ không lặp lại. Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 13 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý - Môi trường hoạt động va chạm: Quan hệ giữa các dự án là quan hệ chia nhau cùng một nguồn lực khan hiếm của một tổ chức. Dự án "cạnh tranh" lẫn nhau và với các bộ phận chức năng khác về tiền vốn, nhân lực, thiết bị... Một số trường hợp, các thành viên quản lý dự án thường có hai thủ trưởng trong cùng một thời gian nên sẽ gặp khó khăn không biết thực hiện quyết định nào của cấp trên khi hai lệnh mâu thuẫn nhau. - Tính bất định và độ rủi ro cao: Hầu hết các dự án đòi hỏi lượng tiền vốn, vật tư và lao động rất lớn để thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định. Mặt khác, thời gian đầu tư và vận hành kéo dài nên các dự án đầu tư phát triển thường có độ rủi ro cao. Vì thế trước khi thực hiện dự án cần phân tích đầy đủ các nhân tố bên trong và bên ngoài mà chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới dự án. Trong quá trình thực hiện mục tiêu dự án cũng cần tiến hành quản lý có hiệu quả nhằm tránh những sai sót xảy ra. Môi trường tổ chức, thực hiện dự án phức tạp và năng động: Quan hệ giữa các dự án trong một tổ chức là quan hệ chia sẻ cùng một nguồn lực như đội ngũ nhân viên làm công tác thiết kế hệ thống, lập trình, kiểm định chất lượng, đào tạo, chuyển giao công nghệ,… Đồng thời lại có thể cạnh tranh lẫn nhau về cả tiền vốn, thiết bị. Từ đó, có thể thấy rằng, môi trường quản lý dự án có nhiều mối quan hệ phức tạp nhưng hết sức năng động. c. Phân loại dự án đầu tư: c.1. Theo thẩm quyền quyết định hoặc cấp giấy phép đầu tư: - Dự án đầu tư trong nước: Để tiến hành quản lý và phân cấp quản lý, tùy theo tính chất của dự án và quy mô đầu tư, các dự án trong nước được phân theo 3 nhóm A, B, C. Có hai tiêu thức được dùng để phân nhóm là dự án thuộc nghành kinh tế nào? Dự án có tổng mức đầu tư bao nhiêu?( Trong đó tổng mức đầu tư bao gồm cả tiền chuyển quyền sử dụng đất, mặt nước, mặt biển, thềm vùng lục địa, vùng trời ( nếu có)). Trong các nhóm thì nhóm A là nhóm quan trọng nhất, phức tạp nhất, còn nhóm C là nhóm ít quan trọng , ít phức tạp. - Dự án đầu tư nước ngoài: Gồm 3 loại dự án đầu tư nhóm A, B và loại phân cấp cho địa phương. c.2. Theo trình tự lập và trình duyệt dự án: Theo trình tự ( Hoặc theo bước) lập và trình duyệt, các dự án đầu tư được phân làm hai loại: Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 14 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý - Nghiên cứ tiền khả thi ( Hay còn gọi là báo cáo đầu tư) - Nghiên cứu khả thi ( Hay còn gọi là dự án đầu tư) c.3. Theo nguồn vốn: Dự án đầu tư được chia làm hai loại: Dự án đầu tư bằng vốn trong nước ( vốn cấp phát, tín dụng, các hình thức huy động khác) và dự án đầu tư bằng nguồn vốn nước ngoài ( nguồn vốn viện trợ ODA và nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI) 1.1.2. Quản lý dự án đầu tư Quản lý dự án là một nhiệm vụ quan trọng trong công tác quản lý hiện đại, đặc biệt đối với những dự án lớn, phức tạp và đòi hỏi nhiều kỹ năng đa dạng. Có thể định nghĩa " Quản lý dự án là công việc bố trí, theo dõi và sử dụng các nguồn lực nhằm đạt được một mục tiêu trong một khoảng thời gian cụ thể". Hình thức quản lý này tập trung vào các hoạt động đặc trưng của một dự án, tức là tập hợp các hoạt động nhằm tạo ra kết quả nhất định và có tính ràng buộc về thời gian, nghĩa là có thời điểm bắt đầu và kết thúc rõ ràng. Việc quản lý dự án một cách có hiệu quả sẽ mang lại cho tổ chức những lời ích như: - Xúc tiến thực hiện công việc đúng thời hạn và trong phạm vi ngân sách cho phép. - Rút ngắn thời gian phát triển. Bằng cách đáp ứng các mục tiêu đã đề ra trong phạm vi hợp lý, việc quản lý dự án tốt sẽ giúp giảm thiểu các rủi ro. - Sử dụng các nguồn lực hiệu quả. 1.1.3. Các phương pháp quản lý và thực hiện dự án đầu tư Có nhiều mô hình tổ chức quản lý dự án. Chủ đầu tư căn cứ vào quy mô của dự án và năng lực của mình mà lựa chọn hình thức quản lý dự án cho phù hợp. Có các mô hình quản lý thực hiện dự án đầu tư như sau: - Chủ đầu tư trực tiếp quản lý thực hiện dự án: Theo hình thức này chủ đầu tư sử dụng các cán bộ chuyên môn hiện có của mình đủ năng lực yêu cầu quản lý dự án để tổ chức quản lý thực hiện dự án. Vì chủ đầu tư trực tiếp quản lý nên các công tác thi công, giám sát, hạch toán các chi phí do chủ đầu tư tự chịu trách nhiệm quản lý. Ưu điểm của hình thức quản lý dự án này là tiết kiệm được chi phí và nhân lực, người quản lý có trách nhiệm cao. Nhưng nhược điểm là thiếu chuyên môn hóa nên chất lượng công tác không cao chỉ phù hợp với những dự án nhỏ, đơn giản. Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 15 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý - Hình thức chủ nhiệm điều hành dự án: Là mô hình chủ đầu tư thuê một đơn vị có tư cách pháp nhân độc lập có đủ điều kiện, đủ năng lực làm chủ nhiệm điều hành, quản lý dự án thay mình. Ưu điểm của hình thức quản lý dự án này là thể hiện được tính chuyên nghiệp trong quản lý điều hành dự án nên chất lượng thực hiện dự án tốt. Nhược điểm là chi phí dự án lớn. - Hình thức chìa khóa trao tay: Là hình thức mà chủ đầu tư được phép tổ chức đấu thầu chọn một tổng thầu thực hiện toàn bộ dự án. Ưu điểm là tổng thầu thay chủ đầu tư tổ chức giám sát, quản lý toàn bộ quá trình thực hiện dự án. Nhược điểm của hình thức là do tổng thực thực hiện toàn bộ dự án nên chủ đầu tư sẽ khó giám sát và quản lý chi phí thực hiện dự án nên có thể làm tăng chi phí thực hiện cao hơn so với mức cần thiết. Hình thức này chỉ áp dụng với những dự án có qui mô nhỏ, đơn giản. - Hình thức tự thực hiện dự án: là hình thức mà chủ đầu tư có đủ năng lực để tổ chức thực hiện và quản lý dự án. Ưu điểm là hình thức này tiết kiệm được chi phí quản lý dự án và thực hiện dự án, chủ đầu tư dễ dàng kiểm soát được tất cả mọi vấn đề trong quá trình thực hiện dự án. Nhược điểm của hình thức này là thiếu tính chuyên môn hóa trong việc quản lý cũng như trong thực hiện nên chất lượng công công trình sẽ không cao. 1.2. Quản lý thực hiện dự án đầu tư dự án lưới điện Lưới điện hiện có nhiều cách định nghĩa khác nhau. Khái niệm về lưới điện nói chung đề cấp tới tất cả hoặc một phần của lưới điện, nói đơn giản đó là một cách thức để truyền tải và phân phối điện năng. Lưới điện phân phối điện từ các điểm phát điện tới người sử dụng. Mạng phân phối điện thực hiện chức năng phân phối thông qua hai hệ thống chính: Hệ thống truyền dẫn và hệ thống phân phối. Các hệ thống truyền dẫn tải điện từ các nhà máy điện tới các trạm phân phối và đồng thời các hệ thống phân phân phối sẽ phân phối điện từ các trạm phân phối tới hộ tiêu dùng. Theo giáo trình Lưới điện, PGS.TS Trần Bách : " Lưới điện là bộ phận của hệ thống điện làm nhiệm vụ tải điện từ các nguồn điện đến các thiết bị dùng điện ". Lưới điện bao gồm các dây dẫn điện, các máy biến áp và các thiết bị phục vụ khác như: thiết bị đóng cắt, thiết bị bảo vệ, thiết bị bù dọc, thiết bị bù ngang, thiết bị đo Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 16 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý lường, và thiết bị điều khiển chế độ làm việc.... Các thiết bị này được sắp xếp trên các đường dây tải điện và các trạm điện như trạm biến áp, trạm cắt. Các thiết bị tạo thành lưới điện được gọi chung là các phần tử lưới điện. Để có một hệ thống lưới điện thực hiện truyền tải điện năng từ nguồn điện đến các hộ tiêu thụ thì phải thực hiện xây dựng hệ thống đó. Với sự phát triển của cuộc sống và kinh tế thì nhu cầu sử dụng điện ngày càng tăng và yêu cầu ngày càng cao về chất lượng điện năng nên công tác quản lý thực hiện dự án lưới điện đóng một vai trò rất quan trọng. Quản lý thực hiện dự án lưới điện là quá trình lập kế hoạch, điều phối thời gian, nguồn lực và giám sát quá trình thực hiện dự án nhằm đảm bảo dự án hoàn thành đúng thời hạn, đảm bảo kỹ thuật, thực hiện trong tổng mức đầu tư được giao, kịp thời cấp điện ổn định, an toàn theo yêu cầu của khách hàng. 1.2.1. Đặc điểm chung của các dự án lưới điện Các dự án lưới điện là các dự án xây dựng đường dây trung hạ, thế và trạm biến áp từ nguồn điện đến tận hộ khách hàng sử dụng. Những đặc điểm cơ bản của các dự án lưới điện là: a. Dự án lưới điện thường có quy mô lớn, thời gian xây dựng và khai thác dài: Với sự phát triển của nền kinh tế, ngoài các nhu cầu của các hộ tiêu dùng thì các khu công nghiệp, nhà máy sản xuất, khu chế xuất.... ngày càng phát triển và được xây dựng rộng khắp. Do đó, việc xây dựng hệ thống mạng lưới điện phục vụ cho các phụ tải ngày càng tăng và trải rộng khắp trên các địa bàn huyện, xã...Bên cạnh đó, do nhu cầu sử dụng của khách hàng cứ tăng lên hàng năm cộng với việc lão hóa, xuống cấp của hệ thống nên các doanh nghiệp kinh doanh phân phối điện phải thường xuyên cải tạo, nâng cấp và mở rộng lưới điện. Bởi vậy, hàng năm bên cạnh nguồn vốn khấu hao cơ bản và nguồn vốn do Nhà nước cấp bổ sung, doanh nghiệp sẽ phải đi vay từ các nguồn tài trợ Quốc tế, vay thương mại, hoặc tiến hành huy động vốn theo các kênh khác như phát hành cổ phiếu, trái phiếu hoặc các hoạt động kinh doanh tài chính... Do việc tổ chức kinh doanh sản phẩm điện thực hiện trên địa bàn rộng, quy mô dự án xây dựng hệ thống lưới điện lớn nên thời gian thi công một dự án lưới điện Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 17 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý thường kéo dài. Chính vì vậy, đối với các dự án này phải chú trọng công tác quản lý thực hiện dự án nhằm nâng cao hiệu quả của dự án. b. Dự án lưới điện chịu ảnh hưởng của nhiều điều kiện khách quan: Thứ nhất, cơ chế quản lý của nhà nước: Bao gồm các hệ thống văn bản, hướng dẫn văn bản pháp luật liên quan đến đầu tư xây dựng dự án. Nếu hệ thống này càng đơn giản, không chồng chéo thì khi triển khai dự án các đơn vị sẽ thuận tiện trong công tác, không gặp khó khăn trong cơ chế, trái với luật định. Thứ hai, đặc điểm của dự án lưới điện là trải dài, rộng qua nhiều xã, huyện... với địa hình phức tạp: Đồng bằng, miền núi...và thời tiết khí hậu nên việc lựa chọn phương án đầu tư, thời gian thực hiện thuận lợi để thực hiện dự án hiệu quả là một khó khăn lớn. Thứ ba, dự án thường xây dựng trên địa bàn trải rộng nên phải tùy thuộc vào tiềm năng kinh tế của vùng, qui định của pháp luật đối với từng vùng, miền và văn hóa, phong tục, tập quán của nới đó mà quá trình thực hiện dự án cũng cần có những điều chỉnh để thích hợp. c. Dự án lưới điện chịu ảnh hưởng của các bên liên quan: Trong quá trình thực hiện dự án, căn cứ vào phân tích nguồn vốn của các dự án, ta có thể xác định được các bên liên quan với một dự án bao gồm: - Chủ đầu tư ( Tổng Công ty điện lực miền Bắc ( EVN NPC), hoặc các bên đối tác như WB, ADB, kFW ... ): Đưa ra các quyết định về vốn, bỏ vốn và tham gia giám sát thi công công trình. - Đơn vị tư vấn: Lập dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật, tư vấn đền bù, tư vấn giám sát công trình. - Các phòng ban chức năng Công ty: Phòng kế hoạch, Phòng kỹ thuật, Phòng quản lý xây dựng, Ban quản lý dự án.... - Đơn vị thi công: Nhận nhiệm vụ thi công công trình đã trúng thầu, có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và tiến độ của dự án. - Các đơn vị cung cấp vật tư thiết bị: Đảm bảo nguồn vật tư, thiết bị cho công tác thi công xây dựng công trình. - Các cơ quan quản lý: Bộ kế hoạch, Bộ công thương, Bộ tài chính, Sở công thương: Phê duyệt chủ thương đầu tư, thẩm tra dự án đầu tư, thẩm tra BCKTKT... Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 18 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý Tùy theo tính chất và yêu cầu của chủ đầu tư mà sự tham gia của các thành phần trên cũng khác nhau. d. Dự án lưới điện đòi hỏi cao về chất lượng: Điện là một loại hàng hóa đặc biệt có tính chất đặc thù. Do tính chất đặc thù đó nên đòi hỏi hệ thống mạng lưới điện phải được xây dựng có chất lượng cao, đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe về công nghệ. Đây cũng là một thách thức không nhỏ, bởi hiện các nhà cung cấp trên thị trường trong nước hầu hết chỉ sản xuất và cung cấp được các sản phẩm có tiêu chuẩn kỹ thuật, công nghệ ở mức trung bình. Những trang thiết bị công nghệ, kỹ thuật cao cần cho hệ thống điện hiện đại, thông minh hầu như chưa sản xuất được trong nước, phải nhập khẩu từ các nước trên thế giới. Điều này, dẫn đến không chủ động trong cung ứng vật tư thiết bị, ảnh hưởng đến tiến độ và hiệu quả của dự án công trình điện. 1.2.2. Nội dung công tác quản lý thực hiện dự án lưới điện: Quản lý thực hiện dự án là nghệ thuật quản lý và điều phối các nguồn lực ( Con người, tài chính....) trong suốt quá trình thực hiện dự án bằng cách sử dụng các phương pháp quản lý hiện đại để đạt được những mục tiêu đã được xác định trước về qui mô, chi phí, thời gian, chất lượng... Có thể hiểu, quản lý thực hiện dự án lưới điện là thực hiện các chức năng quản lý đối với một dự án cụ thể nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra. Các chức năng đó bao gồm: - Lập kế hoạch. - Tổ chức quản lý thi công dự án lưới điện - Quản lý chi phí dự án lưới điện. a. Lập kế hoạch: Lập kế hoạch là một bộ phận của quản lý dự án. Nó bao gồm các qui trình cần thiết để đảm bảo rằng các thành phần khác nhau của dự án được phối hợp hoàn toàn thích đáng. Nó đảm bảo dung hòa giữa các mục tiêu ( xung đột lẫn nhau) của dự án và các lựa chọn để thỏa mãn yêu cầu của các bên liên quan dự án. Lập kế hoạch dự án lưới điện là công tác quan trọng nhất trong quản lý thực hiện dự án lưới điện, nó bao gồm các nội dung : Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 19 Trường ĐHBK Hà Nội Viện kinh tế & Quản lý - Xác định mục đích, phạm vi và mục tiêu của quản lý dự án lưới điện: Lập kế hoạch của dự án phải xác định rõ những mục tiêu cần đạt được của dự án. Càn phải cụ thể hóa một số mục tiêu cụ thể: Xây dựng hệ thống lưới cấp điện đến cho khách hàng cụ thể với tổn thất của đường dây bao nhiêu, điện áp cuối nguồn là bao nhiêu, điện năng truyền tải được lớn nhất là bao nhiêu.... - Xác định phạm vi của từng nội dung trong công tác quản lý dự án: Số lượng công việc cần thực hiện ( Số lượng móng cần đúc, số lượng và chủng loại cột cần dựng, dây dẫn cần rải căng...), nghiệp vụ quản lý ( Nghiệp vụ xây dựng, nghiệp vụ chuyên môn về điện...)... - Xác định thời gian cần hoàn thành từng công việc và toàn bộ dự án lưới điệnlàm cơ sở cho công tác quản lý tiến độ dự án: Kế hoạch tiến độ phải xây dựng chi tiết để xác định công việc then chốt và thời hạn hoàn thành: Xác định ngày bắt đầu, ngày kết thúc, thời gian để thực hiện từng công việc, xác định các mốc thờ gian quan trọng...Một số nội dung chính cần được làm rõ như: xác định trình tự các công việc, so sánh đánh giá sự phù hợp của tiến độ thời gian với chi phí, nguồn lực phân phối cho chúng, kiểm tra , đánh giá, phê duyệt chính thwcstieens độ chung, xây dựng, phân tích các phương án đẩy nhanh, điều kiện thực hiện và tính khả thi của chúng... - Xác định các nguồn lực cần thiết để hoàn thành các công việc của dự án: Trên cơ sở các định mức kinh tế kỹ thuật, các qui định của nhà nước, đặc điểm của dự án cần lập kế hoạch phân phối các nguồn lực hợp lý, xây dựng sơ bộ phương án phân phối nguồn lực... - Xác định những khó khăn tiểm ẩn, nguyên nhân có thể làm ảnh dưởng đến tiến độ hoàn thành của dự án như: Thời gian nhập khẩu của các thiết bị, Công tác giải phóng mặt bằng... Lập kế hoạch là chức năng quan trọng nhất. Bởi vì nó là cơ sở để thực hiện các chức năng khác trong tổng thể các chức năng của quản lý. Kế hoạch là cơ sở pháp lý để đánh giá, theo dõi giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan nếu xảy ra, là căn cứ để huy động vốn, kiểm tra sử dụng vốn và tìm kiếm khả năng giải quyết các thiếu hụt nếu có. b. Tổ chức quản lý thi công dự án lưới điện: Học viên: Lê Thị Hồồng Mai 20