Lêi më ®Çu
---*--HiÖn nay nÒn kinh tÕ níc ta lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng vËn hµnh theo chÕ ®é x·
héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lÝ cña nhµ níc, v× vËy ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®Ó tån
t¹i vµ ph¸t triÓn, cã vÞ trÝ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng, th× yªu cÇu ®Æt ra cho c¸c
doanh nghiÖp lµ cÇn ph¶i ®i s©u vµo nghiªn cøu, t×m hiÓu n¾m b¾t kÞp thêi nhu
cÇu cña thÞ trêng. §ã lµ nh÷ng yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh, b¹i
cña doanh nghiÖp.
§Ó qu¶n lÝ vµ theo dâi chi tiÕt c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, th× bÊt k× mét
doanh nghiÖp nµo còng cÇn ph¶i cã vµ tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty,
mµ trong ®ã bao gåm tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
Trong cuéc sèng, tiÒn l¬ng kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò mµ ngêi trùc tiÕp tham gia
lao ®éng quan t©m mµ nã ®· trë thµnh vÊn ®Ò chung cña x· héi. Bëi tiÒn l¬ng lµ
®ßn bÈy kinh tÕ ®em l¹i thu nhËp cho ngêi lao ®éng ®Ó bï ®¾p nh÷ng hao phÝ vÒ
søc lao ®éng cña con ngêi. TiÒn l¬ng cßn gãp phÇn thóc ®Èy ®éng viªn ngêi lao
®éng tham gia nhiÖt t×nh trong c«ng viÖc ®Ó ®¹t kÕt qu¶ tèt nhÊt. Tõ ®ã ta thÊy ®îc tiÒn l¬ng gióp ngêi lao ®éng æn ®Þnh ®îc cuéc sèng, ®em l¹i mét x· héi v¨n
minh, giµu ®Ñp.
Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, ®· më ra c¸c mèi quan hÖ gi÷a ngêi lao ®éng víi
c¸c tæ chøc BHXH, BHYT, KPC§. Sù quan t©m ®ã lµ rÊt cÇn thiÕt, v× nã ®em l¹i
lîi Ých cho ngêi lao ®éng khi ngêi lao ®éng gÆp rñi ro nh: tai n¹n, èm ®au, thai
s¶n…§iÒu ®ã kh«ng nh÷ng ®¸p øng ®îc c¶ nhu cÇu vÒ vËt chÊt mµ cßn ®¸p øng
c¶ nhu cÇu vÒ tinh thÇn ®Ó ngêi lao ®éng h¨ng say lµm viÖc, t¨ng n¨ng suÊt lao
®éng, ®em l¹i thu nhËp cao vµ t¹o ®îc niÒm tin cho ngêi lao ®éng an t©m khi lµm
viÖc.
Do vËy, qua thêi gian thùc tËp, víi sù nhËn thøc ®îc vai trß, vÞ trÝ,
tÝnh chÊt cña nh÷ng vÊn ®Ò trªn nªn em ®· chän chuyªn ®Ò: "KÕ to¸n
tiÒn
l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i C«ng ty cæ phÇn x©y dùng ii
S¬n la" t¹i C«ng ty cæ phÇn x©y dùng II S¬n la , víi môc ®Ých vËn dông lÝ
thuyÕt vÒ kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng vµo nghiªn cøu thùc tÕ
c«ng viÖc.
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
1
Sau ®©y em xin tr×nh bµy néi dung chuyªn ®Ò tèt nghiÖp: Chuyªn ®Ò
gåm ba phÇn:
PhÇn I: lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n
tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
PhÇn II: Thùc tr¹ng vµ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n
tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i C«ng ty cæ
phÇn x©y dùng ii S¬n la .
PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c
kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i
C«ng ty cæ phÇn x©y dùng ii s¬n la .
Do bíc ®Çu lµm quen víi thùc tÕ, cha cã kinh nghiÖm h¹ch to¸n kÕ to¸n, nªn
chuyªn ®Ò cña em cßn nhiÒu sãt, em kÝnh mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c
thÇy, c« gi¸o ®Æc biÖt lµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña ThÊy NguyÔn V¨n HËu cïng c¸c
c«, chó phßng kÕ to¸n t¹i c«ng ty ®Ó chuyªn ®Ò cña em ®¹t kÕt qu¶ tèt nhÊt.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
PhÇn I
Lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng
vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
I. kh¸i qu¸t chung vÒ kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng.
1. ý nghÜa _ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
a. Kh¸i niÖm
Kh¸i niÖm
Díi bÊt k× mét chÕ ®é x· héi nµo, ngêi lao ®éng sau mét thêi gian lµm viÖc,
®Òu ®îc hëng mét phÇn thu nhËp nhÊt ®Þnh nh»m bï ®¾p, t¸i t¹o l¹i søc lao ®éng
cña m×nh, phÇn thu nhËp ®ã chñ yÕu lµ tiÒn l¬ng. TiÒn l¬ng cao hay thÊp, nhiÒu
hay Ýt tuú thuéc vµo thêi gian c«ng t¸c, tr×nh ®é, nghÒ nghiÖp hoÆc khèi lîng,
chÊt lîng s¶n phÈm, khèi lîng c«ng viÖc mµ ngêi lao ®éng ®· hoµn thµnh.
Ngoµi tiÒn l¬ng, ngêi lao ®éng cã thÓ ®îc hëng c¸c kho¶n kh¸c nh: trî cÊp
trong thêi gian nghØ viÖc v× èm ®au, thai s¶n, tai n¹n…, nh»m gióp ®ì ngêi lao
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
2
®éng trong lóc khã kh¨n kh«ng lµm viÖc ®îc, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn sù quan t©m cña
Nhµ níc tíi ngêi lao ®éng. V× vËy, cÇn ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng
vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ vµ c¸c
kho¶n kh¸c mµ c«ng nh©n viªn chøc ®îc hëng, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c«ng nh©n
viªn chøc an t©m tÝch cùc lao ®éng, ph¸t huy tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o n©ng cao
n¨ng suÊt lao ®éng vµ hoµn thµnh tèt c«ng viÖc ®îc giao.
®èi víi doanh nghiÖp, tæ chøc ®óng ®¾n kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
thanh to¸n kh¸c víi c«ng nh©n viªn chøc cã ý nghÜa quan träng trong viÖc tæ
chøc lao ®éng hîp lÝ, sö dông lao ®éng phï hîp, gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh, t¨ng
n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng thu nhËp cho doanh nghiÖp, nhµ níc, c¶i thiÖn ®êi sèng
cho ngêi lao ®éng.
V× vËy tiÒn l¬ng lµ phÇn thu nhËp quèc d©n mµ Nhµ níc ®em ph©n phèi mét
c¸ch cã kÕ ho¹ch cho ngêi lao ®éng tuú theo sè lîng, chÊt lîng vµ hiÖu
qu¶ lao ®éng mµ hä ®· cèng hiÕn.
B¶n chÊt kinh tÕ cña tiÒn l¬ng
TiÒn l¬ng chÝnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ c¶ søc lao ®éng. mÆt kh¸c,
tiÒn l¬ng cßn lµ ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó khuyÕn khÝch tinh thÇn h¨ng h¸i lao ®éng,
kÝch thÝch vµ t¹o mèi quan t©m cña ngêi lao ®éng ®Õn kÕt qu¶ c«ng viÖc cña hä.
Hay tiÒn l¬ng lµ mét nh©n tè thóc ®Èy søc lao ®éng.
b.ý nghÜa cña viÖc qu¶n lÝ lao ®éng tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
TiÒn l¬ng lµ sè tiÒn thï lao mµ ngêi sö dông lao ®éng ph¶i tr¶ cho ngêi lao
®éng theo sè lîng, chÊt lîng lao ®éng mµ hä ®ãng gãp ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao
®éng, bï ®¾p hao phÝ lao ®éng cña hä trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
Quü b¶o hiÓm x· héi ®îc chi tiªu cho c¸c tr¬ng hîp nh: Ngêi lao ®éng èm
®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, hu trÝ, tö tuÊt…
Quü b¶o hiÓm y tÕ ®îc sö dông ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n tiÒn kh¸m, ch÷a
bÖnh,viÖn phÝ, thuèc thang… cho ngêi lao ®éng trong thêi gian èm ®au,sinh ®Î..
Quü kinh phÝ c«ng ®oµn ®îc phôc vô chi tiªu cho ho¹t ®éng cña tæ chøc
c«ng ®oµn nh»m ch¨m lo, b¶o vÖ quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng.
Tæ chøc h¹ch to¸n lao ®éng, gióp c«ng t¸c qu¶n lÝ lao ®éng cña doanh
nghiÖp ®i vµo nÒ nÕp. Muèn tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n lao ®éng, c¸c doanh
nghiÖp ph¶i bè trÝ hîp lÝ søc lao ®éng, x©y dùng c¸c ®Þnh møc lao ®éng vµ c«ng
t¸c tr¶ c«ng ®óng ®¾n. c¸c ®iÒu kiÖn ®ã thùc hiÖn ®îc sÏ lµm cho n¨ng suÊt lao
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
3
®éng t¨ng, thu nhËp cña doanh nghiÖp ®îc n©ng cao, tõ ®ã phÇn thu nhËp cña
nh©n viªn còng ®îc n©ng cao.
§Ó t¹o ®iÒu kiÖn qu¶n lÝ, huy ®éng vµ sö dông hîp lÝ lao ®éng trong doanh
nghiÖp, cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp. XÐt vÒ chøc
n¨ng, trong doanh nghiÖp cã thÓ ph©n lo¹i nh©n c«ng thµnh ba lo¹i nh sau.
Chøc n¨ng s¶n xuÊt chÕ biÕn.
Nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm nh÷ng lao ®éng tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh
chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô.
Nh©n c«ng gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng nh©n c«ng phôc vô cho c«ng nh©n trùc tiÕp
hoÆc chØ tham gia mét c¸ch gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Chøc n¨ng lu th«ng tiÕp thÞ.
Bao gåm bé phËn nh©n c«ng tham gia ho¹t ®éng b¸n hµng tiªu thô s¶n phÈm,
nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ trêng.
Chøc n¨ng qu¶n lÝ hµnh chÝnh.
Lµ bé phËn nh©n c«ng tham gia qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh doanh nghiÖp.
Huy ®éng sö dông lao ®éng hîp lÝ, ph¸t huy ®îc ®Çy ®ñ tr×nh ®é chuyªn
m«n, tay nghÒ cña ngêi lao ®éng lµ mét trong c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n, thêng xuyªn
cÇn ®îc quan t©m thÝch ®¸ng cña ngêi lao ®éng.
c. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
H¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng kh«ng chØ liªn quan ®Õn
quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng, mµ cßn liªn quan ®Õn chi phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh, gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp vµ t×nh h×nh chÊp hµnh c¸c
chÝnh s¸ch vÒ lao ®éng tiÒn l¬ng cña Nhµ níc.
Do ®ã, kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ph¶i thùc hiÖn c¸c
nhiÖm vô sau:
Tå chøc h¹ch to¸n ®óng thêi gian, sè lîng, chÊt lîng vµ kÕt qu¶ lao ®éng cña
ngêi lao ®éng, tÝnh ®óng vµ thanh to¸n kÞp thêi tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n liªn quan
kh¸c cho ngêi lao ®éng.
TÝnh to¸n ph©n bæ hîp lÝ, chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ chi phÝ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c
kho¶n BHXH, BHYT, KPC§ cho c¸c ®èi tîng sö dông cã liªn quan.
KiÓm tra ®«n ®èc vµ thanh to¸n kÞp thêi, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n ph¶i thu ph¶i tr¶ kh¸c ®èi víi ngêi lao ®éng, thu nép ®Çy ®ñ c¸c
kho¶n b¶o hiÓm, kinh phÝ c«ng ®oµn víi ng©n s¸ch nhµ níc. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ
to¸n tiÒn l¬ng khoa häc, hîp lÝ.
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
4
§Þnh k× tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng, t×nh h×nh qu¶n lÝ vµ chi
tiªu quü l¬ng. Cung cÊp c¸c th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt cho c¸c bé phËn cã liªn
quan.
LËp b¸o c¸o kÕ to¸n vµ ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng, quü tiÒn l¬ng, ®Ò
xuÊt biÖn ph¸p khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng lao ®éng trong doanh nghiÖp,
ng¨n chÆn c¸c hµnh vi vi ph¹m chÝnh s¸ch, chÕ ®é vÒ lao ®éng tiÒn l¬ng.
2. Vai trß cña tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng trong qu¸ tr×nh t¸i
s¶n xuÊt s¶n phÈm x· héi nãi chung vµ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh nãi riªng.
Vai trß cña tiÒn l¬ng.
TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ mang tÝnh lÞch sö vµ cã ý nghÜa chÝnh trÞ
x· héi to lín ®èi víi bÊt k× mét quèc gia nµo. TiÒn l¬ng ®îc rÊt nhiÒu quan t©m
kÓ c¶ ngêi tham gia lao ®éng vµ kh«ng tham gia lao ®éng trùc tiÕp.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng chøc n¨ng cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh
lµ kinh doanh hµng ho¸ phôc nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. §Ó thùc hiÖn tèt chøc
n¨ng nµy th× vÊn ®Ò ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng lµ mét trong c¸c yÕu tè
quan träng quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña qu¸ tr×nh nµy. sÏ kh«ng tån t¹i viÖc t¸i t¹o
cña c¶i, vËt chÊt vµ tinh thÇn nÕu nh thiÕu yÕu tè lao ®éng cña con ngêi. Nh vËy,
c¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng cã nhiÖm vô s¶n xuÊt ra s¶n phÈm… mµ cßn tæ
chøc tèt vÊn ®Ò tiÒn l¬ng cho ngêi lao ®éng, khi ®ã doanh nghiÖp míi thùc hiÖn
®îc chøc n¨ng cña m×nh.
TiÒn l¬ng cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn víi bÊt k×
doanh nghiÖp nµo ®ã ®¶m b¶o duy tr× n¨ng lùc lµm viÖc cña ngêi lao ®éng mét
c¸ch l©u dµi vµ hiÖu qu¶ lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù h¨ng say lao ®éng, t¨ng n¨ng
suÊt lao ®éng dÉn ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng t¨ng theo.
Bªn c¹nh ®ã tiÒn l¬ng ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña ngêi lao ®éng c¶
vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn, kÝch thÝch vµ t¹o mèi quan t©m víi nh÷ng ngêi lao ®éng
®Ó ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt.
XÐt trªn ph¹m vi toµn nÒn kinh tÕ, tiÒn l¬ng lµ yÕu tè gi¸n tiÕp quyÕt ®Þnh sù
tån t¹i cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt s¶n phÈm x· héi. V× ba yÕu quan träng quyÕt
®Þnh sù tån t¹i cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã lµ ®èi tîng lao ®éng, t liÖu lao ®éng vµ
søc lao ®éng cña con ngêi sÏ kh«ng tån t¹i viÖc t¹o ra cña c¶i vËt chÊt vµ tinh
thÇn nÕu nh thiÕu yÕu tè lao ®éng. Nh vËy tiÒn l¬ng lµ nghiÖp vô rÊt quan träng
®èi víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tiÒn l-
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
5
¬ng lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng, chÝnh lµ thíc ®o hao phÝ lao ®éng cña x· héi nãi
chung vµ cña doanh nghiÖp nãi riªng, lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é qu¶n lÝ vµ
hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cu¶ doanh nghiÖp.
Vai trß cña c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
Bªn c¹nh nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc quan träng vÒ tiÒn l¬ng th× nghiÖp vô ph¸t
sinh gi÷a ngêi lao ®éng víi c¸c tæ chøc x· héi còng ®ãng vai trß rÊt cÇn thiÕt ®ã
lµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng BHXH, BHYT, KPC§. §ã lµ viÖc ph©n phèi phÇn
gi¸ trÞ míi do ngêi lao ®éng t¹o ra, thùc chÊt ®ã lµ sù ®ãng gãp cña nhiÒu ngêi ®Ó
bï ®¾p cho mét sè ngêi khi gÆp rñi ro, èm ®au, tai n¹n…
C¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi lao ®éng thùc hiÖn
c«ng b»ng x· héi thu hÑp kho¶ng c¸ch giµu nghÌo, kh¾c phôc nh÷ng mÆt yÕu cña
c¬ chÕ thÞ trêng.
3. Yªu cÇu qu¶n lÝ cña tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng cña tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ®èi
víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nãi riªng còng nh toµn bé nÒn kinh tÕ
nãi chung, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt yªu cÇu
qu¶n lÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng .
Theo dâi chÆt chÏ sè lîng lao ®éng trong doanh nghiÖp thêi gian lµm viÖc,
tr×nh ®é cña ngêi lao ®éng tõ ®ã lùa chän h×nh thøc tr¶ l¬ng phï hîp cho mçi ngêi, ph¶i tæ chøc ph©n c«ng lao ®éng sao cho hä cã thÓ ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña
m×nh ®Ó phôc vô cho c«ng ty.
X©y dùng kÕ ho¹ch tiÒn l¬ng, tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiÒn l¬ng sao cho
tiÕt kiÖm cã hiÖu qu¶ ®óng chÝnh s¸ch cu¶ Nhµ níc, thùc hiÖn c¸c chÕ ®é thèng
kª vÒ lao ®éng tiÒn l¬ng mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi.
Tæ chøc thùc hiÖn n©ng cÊp, n©ng bËc, n©ng l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©nviªn
trong doanh nghiÖp sao cho c«ng b»ng, c«ng khai ph¶i ®óng chÝnh s¸ch.
§Þnh k× lµm tèt c«ng t¸c thanh to¸n tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp ®èi víi ngêi
lao ®éng cña doanh nghiÖp, mÆt kh¸c theo dâi t×nh h×nh nghÜa vô, quyÒn lîi cña
ngêi lao ®éng víi c¸c tæ chøc x· héi nh BHYT, BHXH, KPC§.
4. néi dung cña tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
a. Néi dung cña tiÒn l¬ng
TiÒn l¬ng lµ sè tiÒn mµ chñ doanh nghiÖp tr¶ cho ngêi lao ®éng c¨n cø vµo
khèi lîng tÝnh chÊt vµ chÊt lîng lao ®éng cña tõng ngêi sau mét thêi lµm viÖc.
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
6
TiÒn l¬ng lµ kho¶n thu nhËp chñ yÕu dïng ®Ó bï ®¾p nh÷ng hao phÝ vÒ thêi
gian, søc lao ®éng vµ trÝ tuÖ cña ngêi lao ®éng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp.
TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng bao gåm: l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n
phô cÊp mang tÝnh chÊt l¬ng theo quy ®Þnh cña nhµ níc vµ doanh nghiÖp, trong
®ã:
L¬ng chÝnh lµ: Kho¶n l¬ng chñ yÕu tr¶ cho ngêi lao ®éng ®îc c¨n cø vµo
ngµnh, bËc chuyªn m«n, chøc tr¸ch, nhiÖm vô, khèi lîng c«ng viÖc ®îc giao cña
ngêi lao ®éng vµ theo thang bËc l¬ng quy ®Þnh cña nhµ níc hoÆc cña doanh
nghiÖp.
L¬ng phô lµ: Kho¶n tiÒn l¬ng tr¶ thªm cho ngêi lao ®éng trong thêi gian
kh«ng thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh nhng vÉn ®îc hëng theo quy ®Þnh nh: lµm thªm
giê, s¶n xuÊt kinh doanh phô. L¬ng phô ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së khèi lîng, tÝnh
chÊt vµ chÊt lîng ®îc giao c¨n cø vµo møc l¬ng c¬ b¶n cña ngêi lao ®éng.
C¸c kho¶n phô cÊp mang tÝnh chÊt l¬ng cña ngêi lao ®éng: Lµ c¸c kho¶n tiÒn
tr¶ thªm cho ngêi lao ®éng do ®¶m nhËn thªm c¸c tr¸ch nhiÖm qu¶n lÝ hoÆc lµm
viÖc trong c¸c ngµnh nghÒ ®éc h¹i hoÆc lµm thªm ca…
b. Néi dung cña c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
BHXH lµ mét ng©n quü ®îc h×nh thµnh nh»m thùc hiÖn qu¸ tr×nh ph©n phèi
l¹i cho ngêi lao ®éng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Môc ®Ých cña quü BHXH lµ ®Ó trî cÊp cho ngêi lao ®éng trong nh÷ng trêng
hîp ®Æc biÖt nh èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, vÒ hu, tö
tuÊt…
Trî cÊp èm ®au ®îc ¸p dông ®èi víi c¸n bé c«ng nh©n viªn khi bÞ èm ®au ph¶i
nghØ, hoÆc trî cÊp ch¨m sãc con bÞ èm ®au, møc trî cÊp nhiÒu hay Ýt tuú thuéc
vµo thêi gian ®ãng b¶o hiÓm tríc khi nghØ èm vµ thêi gian nghØ èm ®îc hëng
BHXH dµi hay ng¾n.
Trî cÊp tai n¹n lao ®éng bÖnh nghÒ nghiÖp, møc trî cÊp cao hay thÊp tuú thuéc
vµo tai n¹n hoÆc bÖnh nghÒ nghiÖp nÆng hay nhÑ.
Trî cÊp tiÒn tuÊt, tiÒn mai t¸ng bao gåm tiÒn trî cÊp nu«i con díi 18 tuæi, bè
mÑ giµ, tiÒn lo mai t¸ng nhËn mét lÇn khi bÞ mÊt.
Nguån h×nh thµnh BHXH chñ yÕu ®îc trÝch nép theo tØ lÖ phÇn tr¨m tiÒn l¬ng, tÝnh trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng. Trong ®ã c¸c doanh nghiÖp ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh mét phÇn ngêi lao ®éng nép.
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
7
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh c¸c doanh nghiÖp ph¶i trÝch BHXH 15%, thu tõ ngêi lao ®éng 5% tÝnh trªn tiÒn l¬ng. Toµn bé BHXH nµy ph¶i nép cho c¬ c¬ quan
qu¶n lÝ quü b¶o hiÓm cña c¸c doanh nghiÖp. Sau ®ã tuú theo kÕ ho¹ch chi BHXH
cña c¸c doanh ngiÖp nhµ níc sÏ cÊp l¹i BHXH cho c¸c doanh nghiÖp tr¶ l¹i cho
ngêi lao ®éng.
ViÖc qu¶n lÝ thu, chi quü BHXH theo ®óng c¸c quy ®Þnh cña nhµ níc. Cuèi
niªn ®é kÕ to¸n cïng víi quyÕt to¸n t×nh h×nh lao ®éng kinh doanh, c¸c doanh
nghiÖp còng ®ång thêi quyÕt to¸n quü BHXH víi c¸c c¬ quan qu¶n lÝ chøc n¨ng.
Ngoµi quü BHXH hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp cßn ph¶i trÝch tû lÖ phÇn tr¨m
tÝnh trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng hai kho¶n lµ BHYT, KPC§ nép cho
c¬ quan qu¶n lÝ chøc n¨ng.
BHYT trÝch 3% trªn tæng quü l¬ng, trong ®ã 2% ®îc tÝnh vµo chi phÝ cã liªn
quan, phÇn nµy doanh nghiÖp chÞu, cßn 1% trõ vµo l¬ng ngêi lao ®éng ®Ó chi cho
c¸c ho¹t ®éng y tÕ mang tÝnh nh©n ®¹o.
KPC§ ®îc trÝch hµng th¸ng ®Ó ghi vµo chi phÝ cã liªn quan theo tØ lÖ 2% trong
®ã 1% nép cho c«ng ®oµn cÊp trªn ®Ó chi cho ho¹t ®éng chung cña cÊp trªn, cßn
1% ®Ó l¹i chi cho ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn c¬ së.
5.
Nguyªn t¾c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
§Ó ®¶m b¶o cung cÊp th«ng tin kÞp thêi cho nhµ qu¶n lÝ, ®ßi hái trong h¹ch
to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ph¶i qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c sau:
Nguyªn t¾c thø nhÊt: Nguyªn t¾c tr¶ l¬ng theo sè lîng, chÊt lîng lao ®éng.
Khi thanh to¸n chi tr¶ tiÒn l¬ng nhÊt thiÕt ph¶i g¾n chÆt hai møc tiªu thøc nµy
®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng chñ nghÜa b×nh qu©n trong ph©n phèi. Nguyªn t¾c ®¶m b¶o
tÝnh c«ng b»ng ngêi lao ®éng nhËn thøc ®îc kho¶n ®Òn bï xøng ®¸ng. §©y lµ
mét ®éng lùc gióp hä h¨ng say phÊn ®Êu tÝch cùc vµ yªn t©m lao ®éng. §Ó ®¸nh
gi¸ chÝnh x¸c hai tiªu thøc sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng ngêi ta xem xÐt kÕt qu¶
s¶n xuÊt kinh doanh th«ng qua khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh.
Nguyªn t¾c thø hai: §¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng vµ kh«ng ngõng
n©ng cao møc sèng.
TiÒn l¬ng chÝnh lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc gióp ngêi lao ®éng cã tr¸ch
nhiÖm vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, tuy nhiªn chØ lµ mét ®éng lùc khi ngêi lao
®éng nhËn mét kho¶n tiÒn ®ñ ®Ó t¸i s¶n xuÊt lao ®éng, vµ tÝch luü ®¸ng kÓ qu¸
tr×nh s¶n xuÊt, chÝnh lµ sù hµi hoµ gi÷a ba yÕu tè: ®èi tîng lao ®éng, t liÖu lao
®éng vµ søc lao ®éng. V× vËy, ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc liªn tôc vµ
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
8
cã ý nghÜa lµ ngêi lao ®éng ph¶i tham gia liªn tôc th× hä ph¶i ®îc båi hoµn søc
lao ®éng díi d¹ng thï lao lao ®éng.
Nguyªn t¾c thø ba: §¶m b¶o mèi quan hÖ hîp lÝ vÒ tiÒn l¬ng gi÷a nh÷ng
ngêi lao ®éng kh¸c nhau trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Mçi ngµnh nghÒ kh¸c nhau th× h×nh thøc lao ®éng bá ra còng kh¸c nhau, nhng
viÖc tr¶ l¬ng ph¶i ®¶m b¶o ®îc tÝnh c«ng b»ng t¹o ra sc m¹nh khuyÕn khÝch ngêi
lao ®éng. Nhµ níc víi t c¸ch tÇm qu¶n lÝ vÜ m«, muèn t¹o ra mòi nhän th× cÇn cã
chÝnh s¸ch h¬p lÝ víi ngêi lao ®éng trong ngµnh ®ã. Nguyªn t¾c nµy ®îc vËn
dông mét c¸ch linh ho¹t cho phÐp khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng vµo nh÷ng ngµnh
nghÒ mµ nhµ níc khuyÕn khÝch. ViÖc c¸c nhµ qu¶n lÝ doanh nghiÖp chi tr¶ l¬ng
cho ngêi lao ®éng còng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lÝ gi÷a ngêi lao ®éng ch©n tay víi
lao ®éng trÝ ãc… Ngêi lao ®éng sÏ ph¸t huy kh¶ n¨ng s¸ng t¹o khi hä c¶m thÊy
tho¶ m·n víi sè tiÒn mµ hä nhËn ®îc ®ã lµ tiÒn l¬ng.
II. Quü tiÒn l¬ng, BHXH,BHYT,KPC§
1. Quü tiÒn l¬ng
Quü tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp lµ toµn bé tiÒn l¬ng tÝnh theo c«ng nh©n
viªn cña doanh nghiÖp do doanh nghiÖp qu¶n lÝ chi tr¶ l¬ng.
Quü tiÒn l¬ng gåm:
TiÒn l¬ng thêi gian, tiÒn l¬ng tÝnh theo s¶n phÈm vµ tiÒn l¬ng kho¸n
TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm háng trong ph¹m vi
chÕ ®é quy ®Þnh.
TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt donguyªn
nh©n kh¸ch quan, trong thêi gian ®îc ®iÒu ®éng c«ng t¸c lµm nghÜa vô theo chÕ
®é quy ®Þnh, thêi gian nghØ phÐp, thêi gian ®i häc.
C¸c lo¹i phô cÊp lµm ®ªm, lµm thªm giê
C¸c kho¶n tiÒn l¬ng cã tÝnh chÊt thêng xuyªn
Quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch trong doanh nghiÖp cßn ®îc tÝnh c¶ c¸c kho¶n trî
cÊp BHXH trong thêi gian ngêi lao ®éng èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng.
ViÖc ph©n chia quü tiÒn l¬ng cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c«ng t¸c ph©n
tÝch kinh tÕ
§Ó ®¶m b¶o hoµn thµnh vµ hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña doanh
nghiÖp th× viÖc qu¶n lÝ vµ chi tiªu quü tiÒn l¬ng ph¶i ®îc ®Æt trong mèi quan hÖ
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
9
phôc vô tèt cho viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp,
chi tiªu tiÕt kiÖm vµ hîp lÝ quü tiÒn l¬ng.
Quü l¬ng cña doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh th«ng qua ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng trªn c¬
së c¸c nguyªn t¾c x¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a ngêi lao ®éng ngêi qu¶n lÝ lao ®éng
víi nhµ níc trong c«ng viÖc ph©n chia lîi Ých sau mét k× kinh doanh. Nh÷ng c¸n
bé qu¶n lÝ sÏ x¸c ®Þnh quü l¬ng cña doanh nghiÖp m×nh theo c¸c quy ®Þnh cña
nhµ níc vµ ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp m×nh.
§¬n gi¸ tiÒn l¬ng thêng ®îc x¸c ®Þnh theo mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau
§¬n gi¸ tiÒn l¬ng tÝnh trªn tæng doanh thu trõ tæng chi phÝ, ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng trªn lîi nhuËn, ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng tÝnh trªn tæng doanh thu vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng theo ®¬n vÞ s¶n phÈm.
§¬n gi¸ tiÒn l¬ng x¸c ®Þnh trªn tæng doanh thu trõ tæng chi phÝ (thêng ¸p
dông víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nhiÒu s¶n phÈm, mÆt hµng nhng
cha cã ®Þnh møc lao ®éng cho tõng s¶n phÈm).
C«ng thøc x¸c ®Þnh:
§¬n
VKH
=
gi¸
Doanh thu kÕ ho¹ch- chi phÝ kÕ ho¹ch(kh«ng cã V)
Trong ®ã: §G lµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng theo tæng doanh thu trõ tæng chi phÝ
VKH lµ quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch (kh«ng bao gåm l¬ng cña gi¸m ®èc,
phã gi¸m ®èc, kÕ to¸n trëng).
VKH ®îc x¸c ®Þnh trªn tiÒn l¬ng b×nh qu©n theo chÕ ®é vµ ®Þnh
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
10
biªn lao ®éng
VKH = Lao ®éng ®Þnh biªn * tiÒn l¬ng b×nh qu©n theo chÕ ®é
Chi phÝ kÕ ho¹ch bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ hîp lÖ, hîp lÝ trong gi¸ thµnh
s¶n phÈm, chi phÝ kh¸c (cha cã l¬ng), c¸c kho¶n ph¶i nép ng©n s¸ch theo quy
®Þnh hiÖn hµnh.
Quü l¬ng thùc hiÖn ®îc x¸c ®Þnh:
_ Quü l¬ng thùc hiÖn = §G * (Doanh thu thùc hiÖn - chi phÝ thùc hiÖn),
(Kh«ng cã V).
§¬n gi¸ tiÒn l¬ng ®îc x¸c ®Þnh trªn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp.
§G
=
VKH
PKH
Trong ®ã: PKH lµ lîi nhuËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp
Quü l¬ng thùc hiÖn cña doanh nghiÖp = §G * PTH
Trong ®ã: PTH lµ lîi nhuËn thùc hiÖn
§¬n gi¸ tiÒn l¬ng ®îc x¸c ®Þnh trªn doanh thu cña doanh nghiÖp
§G
=
VKH
Doanh thu kÕ ho¹ch
Quü l¬ng thùc hiÖn = §G * Doanh thu thùc hiÖn
§¬n gi¸ tiÒn l¬ng theo ®¬n vÞ s¶n phÈm (®îc ¸p dông ë c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt
Ýt mÆt hµng, c¸c mÆt hµng truyÒn thèng vµ cã ®Þnh møc lao ®éng chi tiÕt ®Çy ®ñ).
C«ng thøc x¸c ®Þnh:
§G = T * LCB
Trong ®ã: T lµ hao phÝ thêi gian ®Ó lµm ra s¶n phÈm (thêi gian lao ®éng c«ng
nghÖ, lao ®éng phô trî, lao ®éng qu¶n lÝ)
LCB lµ l¬ng cÊp bËc (kÓ c¶ phô cÊp lao ®éng c«ng nghÖ, phô trî, qu¶n lÝ)
Quü l¬ng thùc
S¶n phÈm hµng ho¸
Quü l¬ng
= §G *
+
hiÖn
thùc hiÖn
bæ sung
Mµ quü l¬ng bæ sung lµ quü l¬ng tr¶ cho thêi gian lao ®éng kh«ng tham gia
s¶n xuÊt theo chÕ ®é ®îc hëng vµ tiÒn l¬ng chøc vô cña Gi¸m ®èc, phã
Gi¸m ®èc, kÕ to¸n trëng cña doanh nghiÖp.
2. Quü BHXH, BHYT, KPC§
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
11
NÒn kinh tÕ níc ta ®ang ngµy mét ph¸t triÓn, dÉn tíi thu nhËp cña ngêi lao
®éng còng t¨ng theo. Nªn ngoµi møc tiÒn l¬ng ®îc hëng c¸c doanh nghiÖp cßn
ph¶i trÝch lËp c¸c quü nh»m ®¶m b¶o cho ngêi lao ®éng kh«ng nh÷ng chØ vËt chÊt
mµ cßn ®¶m b¶o c¶ vÒ mÆt tinh thÇn khi gÆp rñi ro.Trong ®ã, BHXH nh»m ®¶m
b¶o vËt chÊt, gãp phÇn æn ®Þnh ®êi sèng ngêi lao ®éng khi hä gÆp rñi ro. Quü
BHYT th× tµi trî cho viÖc phßng vµ ch¨m sãc søc khoÎ cho ngêi lao ®éng. Cßn
KPC§ ch¨m lo b¶o vÖ cho ngêi lao ®éng.
a.
Quü BHXH
Quü nµy ®îc h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch theo tØ lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè quü
tiÒn l¬ng c¬ b¶n vµ c¸c kho¶n phô cÊp cña c«ng nh©n viªn thùc tÕ ph¸t sinh trong
th¸ng. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, tû lÖ trÝch tríc BHXH lµ 20%, trong ®ã do ®¬n vÞ
hoÆc chñ sö dông lao ®éng nép ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh, 5% cßn l¹i do
ngêi lao ®éng ®ãng gãp vµ ®îc tÝnh trõ vµo thu nhËp cña hä.
Quü BHXH ®îc chi tiªu cho c¸c trêng hîp ngêi lao ®éng èm ®au, thai s¶n,
tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, hu trÝ, tö tuÊt…Quü nµy do c¬ quan BHXH
qu¶n lÝ.
b. Quü BHYT
§îc sö dông ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n tiÒn kh¸m, ch÷a bÖnh, thuèc ch÷a
bÖnh, viÖn phÝ…cho ngêi lao ®éng trong thêi gian èm ®au, sinh ®Î…Quü nµy ®îc
h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch theo tØ lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng c¬ b¶n vµ c¸c
kho¶n phô cÊp cña c«ng nh©n viªn thùc tÕ ph¸t sinh trong th¸ng.
Tû lÖ trÝch BHYT hiÖn hµnh lµ 3%, trong ®ã 2% tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh
vµ 1% trõ vµo thu nhËp cña ngêi lao ®éng.
c.
Kinh phÝ c«ng ®oµn
H×nh thµnh do viÖc trÝch lËp theo tØ lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng c¬ b¶n
vµ c¸c kho¶n phô cÊp cña c«ng nh©n thùc tÕ ph¸t sinh trong th¸ng, tÝnh vµo chi
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, tû lÖ trÝch KPC§ theo chÕ ®é hiÖn hµnh lµ 2%
Sè KPC§ doanh nghiÖp trÝch 1% nép cho c¬ quan qu¶n lÝ c«ng ®oµn cÊp
trªn, phÇn cßn l¹i doanh nghiÖp ®Ò l¹i chi tiªu cho c¸c ho¹t ®éng.
TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng, cïng c¸c kho¶n trÝch BHXH,
BHYT,KPC§ hîp thµnh chi phÝ nh©n c«ng trong tæng chi phÝ kinh doanh.
Ngoµi chÕ ®é tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng, doanh nghiÖp cßn x©y
dùng chÕ ®é tiÒn thëng cho tËp thÓ, c¸ nh©n cã thµnh tÝch trong ho¹t ®éng s¶n
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
12
xuÊt kinh doanh. TiÒn thëng gåm thi ®ua(lÊy tõ quü khen thëng) vµ thëng trong
s¶n xuÊt kinh doanh, thëng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, thëng tiÕt kiÖm vËt t,
thëng ph¸t minh s¸ng kiÕn (lÊy tõ quü tiÒn l¬ng ).
III. H¹ch to¸n tr¶ l¬ng trong doanh nghiÖp
ViÖc tÝnh vµ tr¶ l¬ng cã thÓ thùc theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau tuú theo ®Æc
®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh, tÝnh chÊt c«ng viÖc vµ tr×nh ®é qu¶n lÝ. Trªn thùc tÕ
thêng ¸p dông c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng nh sau:
1. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian.
Lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng c¨n cø vµo thêi lµm viÖc vµ tr×nh ®é thµnh th¹o nghÒ
nghiÖp cña c«ng nh©n viªn cã nghÜa lµ c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc (ngµy c«ng)
tiªu chuÈn thang l¬ng theo cÊp bËc ®îc quy ®Þnh cña Nhµ níc hoÆc cña doanh
nghiÖp, h×nh thøc nµy bao gåm l¬ng ngµy, l¬ng th¸ng, l¬ng c«ng nhËt vµ thêng ®îc ¸p dông cho lao ®éng lµm c«ng t¸c v¨n phßng nh hµnh chÝnh qu¶n trÞ, tæ chøc
lao ®éng, thèng kª, tµi vô, kÕ to¸n,…
C¸ch tÝnh l¬ng theo h×nh thøc nµy nh sau:
L¬ng b×nh qu©n mét ngµy.
TiÒn l¬ng b×nh
(HÖ sè cÊp bËc + hÖ sè phô cÊp) * møc l¬ng tèi thiÓu
qu©n mét ngµy =
trong th¸ng
Sè ngµy lµm viÖc tiªu chuÈn ( 22 ngµy)
TiÒn l¬ng th¸ng:
TiÒn l¬ng b×nh
qu©n trong mét
th¸ng
=
TiÒn l¬ng b×nh
qu©n mét ngµy
trong th¸ng
*
Thêi gian lµm
viÖc thùc tÕ trong
th¸ng
L¬ng c«ng nhËt ¸p dông víi c«ng nh©n viªn ngoµi doanh nghiÖp.
L¬ng c«ng
nhËt
=
L¬ng quy ®Þnh mét
*
ngµy
Sè ngµy lµm viÖc
thùc tÕ
Trong trêng hîp nghØ nh÷ng ngµy lÔ, tÕt vÉn ®îc hëng l¬ng ®ñ c¶ th¸ng, theo
h×nh thøc nµy th× viÖc tÝnh to¸n tiÒn l¬ng ®¬n gi¶n, dÔ dµng nhng l¹i kh«ng
khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng quan t©m ®Õn chÊt lîng vµ hiÖu qu¶.
2. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm
Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
13
H×nh thøc nµy tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng ®îc tÝnh theo sè lîng, chÊt lîng cña s¶n phÈm hoµn thµnh hoÆc khèi lîng c«ng viÖc ®· lµm xong ®îc nghiÖm
thu. §Ó tiÕn hµnh tr¶ theo s¶n phÈm cÇn ph¶i x©y dùng ®îc ®Þnh møc lao ®éng,
®¬n gi¸ l¬ng hîp lÝ tr¶ cho tõng lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc ®îc c¬ quan cã thÈm
quyÒn phª duyÖt, ph¶i kiÓm tra, nghiÖm thu s¶n phÈm chÆt chÏ.
H×nh thøc tiÒn l¬ng s¶n phÈm gåm:
Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp: §îc tÝnh theo s¶n phÈm hoµn thµnh ®óng quy
c¸ch, phÈm chÊt vµ ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm (kh«ng h¹n chÕ sè lîng s¶n
phÈm hoµn thµnh)
tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp: c¨n cø vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña lao ®éng
trùc tiÕp ®Ó tÝnh l¬ng vµ h×nh thøc nµy ¸p dông cho c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt nh
vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm…
tr¶ l¬ng theo s¶n cã thëng: Lµ kÕt hîp tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp hoÆc
gi¸n tiÕp vµ chÕ ®é tiÒn thëng trong s¶n xuÊt.
Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn: Gåm tiÒn l¬ng tÝnh theo s¶n phÈm trùc tiÕp vµ
tiÒn l¬ng tÝnh theo tû lÖ luü tiÕn c¨n cø vµo ®Þnh møc lao ®éng cña hä.
Theo h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm th× c«ng thøc tæng qu¸t ®Ó tÝnh l¬ng
theo c«ng thøc sau:
TiÒn l¬ng theo
Khèi lîng s¶n phÈm,
§¬n gi¸ s¶n phÈm theo
s¶n phÈm trong = c«ng viÖc thùc hiÖn *
tõng ngµnh nghÒ
th¸ng
trong th¸ng
TiÒn l¬ng kho¸n:
Lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng theo khèi lîng vµ chÊt lîng c«ng viÖc
mµ hä hoµn thµnh.
TiÒn l¬ng kho¸n gåm:
TiÒn l¬ng kho¸n theo khèi lîng c«ng viÖc: lµ h×nh thøc tiÒn l¬ng tr¶ theo s¶n
phÈm ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc ®¬n gi¶n, c«ng viÖc ®ét xuÊt nh kho¸n bèc
v¸c, thµnh phÈm, vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu…
Tr¶ l¬ng kho¸n gän theo s¶n phÈm cuèi cïng: TiÒn l¬ng ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸
tæng hîp cho s¶n phÈm hoµn thµnh ®Õn c«ng viÖc cuèi cïng vµ ®îc ¸p dông cho
tõng bé phËn.
TiÒn l¬ng kho¸n ®îc tÝnh:
TiÒn l¬ng
=
Khèi lîng, c«ng
*
§¬n gi¸ cho tõng
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
14
kho¸n trong
th¸ng
viÖc hoµn thµnh
trong th¸ng
khèi lîng, c«ng viÖc
®ã
IV. tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng.
1.Chøng tõ sö dông ®Ó tÝnh l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
Chøng tõ sö dông ®Ó h¹ch to¸n tiÒn l¬ng lµ:
"B¶ng chÊm c«ng" ®îc lËp riªng cho tõng tæ ®éi s¶n xuÊt, bé phËn trong ®ã
ghi râ ngµy lµm viÖc, nghØ viÖc cña mçi ngêi. B¶ng nµy do tæ trëng hoÆc c¸c
phßng ban trùc tiÕp ghi vµ ®Ó n¬i c«ng khai ®Ó ngêi lao ®éng gi¸m s¸t thêi gian
lao ®éng cña hä. Cuèi th¸ng b¶ng chÊm c«ng ®îc dïng ®Ó tæng hîp thêi gian lao
®éng vµ tÝnh l¬ng cho tõng bé phËn, tæ, ®éi s¶n xuÊt khi c¸c bé phËn ®ã hëng
theo thêi gian.
Tuú theo tõng lo¹i h×nh kinh doanh s¶n xuÊt mµ c¸c doanh nghiÖp sö dông c¸c
chøng tõ ban ®Çu kh¸c nhau nh: "b¶ng theo dâi c«ng t¸c ë tæ", "giÊy b¸o ca",
"phiÕu b¸o giao nhËn s¶n phÈm", "hîp ®ång giao kho¸n", "phiÕu b¸o lµm thªm
giê", ®ã lµ c¸c b¸o c¸o vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt. C¸c chøng tõ ®îc lËp do tæ trëng kÝ,
c¸n bé kiÓm tra kÜ thuËt x¸c nhËn. Chøng tõ nµy ®îc chuyÓn cho phßng lao ®éng
tiÒn l¬ng x¸c nhËn vµ chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n ®Ó lµm c¨n cø tÝnh l¬ng, tÝnh thëng. C¨n cø vµo giÊy nghØ èm, biªn b¶n ®iÒu tra, tai n¹n lao ®éng, giÊy chøng
sinh, … §Ó kÕ to¸n tÝnh trî cÊp BHXH cho ngêi lao ®éng.
§Ó thanh to¸n tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp, c¸c kho¶n trî cÊp
cho ngêi lao ®éng, hµng th¸ng kÕ to¸n doanh nghiÖp ph¶i lËp "b¶ng thanh to¸n
tiÒn l¬ng " cho tõng tæ, ®éi, ph©n xëng s¶n xuÊt vµ c¸c phßng ban, c¨n cø vµokÕt
qu¶ tÝnh l¬ng cho tõng ngêi. Trong b¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng ®îc ghi râ tõng
kho¶n tiÒn l¬ng: l¬ng s¶n phÈm, l¬ng thêi gian, c¸c kho¶n trî cÊp, phô cÊp, c¸c
kho¶n khÊu trõ vµ sè tiÒn ®îc lÜnh. C¸c kho¶n thanh to¸n vÒ trî cÊp còng ®îc lËp
t¬ng tù. Sau khi kÕ to¸n kiÓm tra x¸c nhËn kÝ, Gi¸m ®èc duyÖt " b¶ng thanh to¸n
tiÒn l¬ng vµ BHXH " sÏ ®îc lµm c¨n cø ®Ó thanh to¸n l¬ng vµ BHXH cho ngêi
lao ®éng.
C¸c kho¶n thanh to¸n l¬ng, BHXH, b¶ng kª danh s¸ch nh÷ng ngêi cha lÜnh l¬ng, cïng c¸c chøng tõ b¸o c¸o thu, chi tiÒn mÆt ph¶i ®îc chuyÓn vÒ phßng kÕ
to¸n kiÓm tra, ghi sæ.
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
15
C¸c chøng tõ trªn lµ c¬ së kiÓm tra, tÝnh to¸n vµ h¹ch to¸n tiÒn l¬ng víi ngêi
lao ®éng trong vµ ngoµi quèc doanh, ®ång thêi ®ã còng lµ c¬ së ®Ó c¸c c¬ quan
chøc n¨ng kiÓm tra, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh, chÕ ®é, chÝnh
s¸ch tiÒn l¬ng, tiÒn thëng cña doanh nghiÖp.
2. Tµi kho¶n sö dông.
§Ó tÝnh to¸n vµ thanh to¸n tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n kh¸c víi ngêi
lao ®éng, t×nh h×nh trÝch lËp vµ sö dông c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ kÕ to¸n sö
dông c¸c tµi kho¶n sau:
Tµi kho¶n 334 "ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn"
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn cña doanh
nghiÖp vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, trî cÊp BHXH, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n thuéc vÒ
thu nhËp cña c«ng nh©n viªn.
Bªn cã: Khi tÝnh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn thëng,
tiÒn trî cÊp,BHXH, BHYT…
C¸c kho¶n vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn ¨n ca, tiÒn l¬ng c«ng nh©n viªn tÝnh cho
tõng bé phËn
Bªn nî: C¸c kho¶n khÊu trõ vµo tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng nh©n viªn
TiÒn l¬ng, tiÒn thëng, BHXH, vµ c¸c kho¶n ®· tr¶, ®· øng cho c«ng
cña c«ng nh©n viªn
C¸c kho¶n nép theo l¬ng 5%BHXH, 1%BHYT.
D cã: TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n cßn ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
KÕ to¸n ph¶i më sæ chi tiÕt theo dâi riªng thanh to¸n tiÒn l¬ng vµ thanh
to¸n BHXH.
D nî (nÕu cã): sè tr¶ thõa cho c«ng nh©n viªn.
Tµi kho¶n 338 "Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c".
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép cho c¬ quan
qu¶n lÝ ph¸p luËt cho c¸c tæ chøc, ®oµn thÓ x· héi, cho cÊp trªn vÒ KPC§,
BHXH, BHYT, c¸c kho¶n khÊu trõ vµo l¬ng theo quyÕt to¸n cña toµ ¸n…
Tµi kho¶n cÊp 2:
3382 "kinh phÝ c«ng ®oµn"
Tµi kho¶n cÊp 2:
3383 "B¶o hiÓm x· héi"
Tµi kho¶n cÊp 2:
3384 "B¶o hiÓm y tÕ"
Bªn cã: TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo quy ®Þnh 25%, trong ®ã ngêi sö
Dông lao ®éng nép theo l¬ng 6%
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
16
Quü BHXH ®îc cÊp trªn cÊp theo thùc chi.
Bªn nî: C¸c kho¶n ®· nép cho c¬ quan qu¶n lÝ cÊp trªn BHXH, BHYT, KPC§
lµ (24%)
BHXH tÝnh trî cÊp cho c«ng nh©n viªn
Chi tiªu vÒ BHXH, BHYT Vµ KPC§ cho ho¹t ®éng t¹i doanh nghiÖp.
D cã: Sè tiÒn cßn ph¶i tr¶, ph¶i nép.
D nî (nÕu cã): sè tr¶ thõa, nép thõa, vît chi cha thanh to¸n.
Tµi kho¶n 335 "Chi phÝ ph¶i tr¶"
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ®îc ghi nhËn lµ chi phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh trong k×, nhng thùc tÕ cha ph¸t sinh vµ sÏ ph¸t sinh trong k× nµy hoÆc
nhiÒu k× sau.
Bªn cã: Chi phÝ ph¶i tr¶ dù tÝnh tríc ®· ghi nhËn vµ h¹ch to¸n vµo chi phÝ
ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh.
Bªn nî: C¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh thuéc néi dung chi phÝ ph¶i tr¶
C¸c chi phÝ ph¶i tr¶ lín h¬n chi phÝ thùc tÕ ®îc h¹ch to¸n gi¶m chi
phÝ kinh doanh.
D cã: Chi phÝ ph¶i tr¶ ®· tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh
nhng thùc tÕ cha ph¸t sinh.
Ngoµi ra kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cßn sö dông mét sè
c¸c tµi kho¶n kh¸c nh:
Tµi kho¶n:
622 "Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp"
Tµi kho¶n:
623 "Chi phÝ tiÒn l¬ng cña l¸i xe vµ phô l¸i"
Tµi kho¶n:
627 "Chi phÝ s¶n xuÊt chng"
Tµi kho¶n:
641 "Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng"
Tµi kho¶n:
642 "Chi phÝ qu¶n lÝ doanh nghiÖp"
Tµi kho¶n:
111 "TiÒn mÆt"
Tµi kho¶n:
112 "TiÒn göi ng©n hµng".
3.
Tr×nh tù kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
a. Tr×nh tù kÕ to¸n tiÒn l¬ng
T¹m øng l¬ng k× I: NÕu doanh nghiÖp tr¶ l¬ng hai k× trong mét th¸ng, (chi
t¹m øng tõ ngµy 05 ®Õn 10 trong th¸ng)
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
17
C¨n cø sè tiÒn l¬ng hµng th¸ng vµ tû lÖ øng l¬ng k× I, kÕ to¸n chi tiÒn t¹m
øng l¬ng ghi:
Nî 334:
T¹m øng l¬ng k× I
Cã 111, 112:
T¹m øng b»ng tiÒn…
Cuèi th¸ng c¨n cø b¶ng chÊm c«ng, b¶ng kª khai khèi lîng c«ng viÖc ®·
hoµn thµnh, kÕ to¸n lËp b¶ng thanh tiÒn l¬ng vµ ghi:
Nî 622: TiÒn l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, XDCB, dÞch vô
Nî 623: TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n l¸i xe vµ phô l¸i
Nî 623: TiÒn l¬ng cña bé phËn ph©n xëng
Nî 641:
TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n viªn b¸n hµng
Nî 642:
TiÒn l¬ng cña bé phËn qu¶n lÝ
Cã 334:
Tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶.
Thanh to¸n tiÒn l¬ng k× II (thêng thanh to¸n tõ ngµy 20 ®Õn 25 trong th¸ng)
C¸c kho¶n c«ng nh©n viªn ph¶i nép theo l¬ng BHXH 5%, BHYT 1%
Nî 334:
TrÝch 6% tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶
Cã 3383:
TrÝch 5% tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶
Cã 3384:
TrÝch 1% tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶
thuÕ thu nhËp cña ngêi lao ®éng ¸p dông víi nh÷ng ngêi ®îc hëng l¬ng tõ
5.000.000® trë lªn trong mét th¸ng
Nî 334:
Trõ vµo l¬ng
Cã 3388:
Sè tiÒn ph¶i nép
C¸c kho¶n c¸n bé c«ng nh©n viªn trõ vµo l¬ng
_ TiÒn ph¹t do båi thêng vi ph¹m
Nî 334:
Trõ vµo l¬ng
Cã 1388:
Sè tiÒn ph¹t
_ TiÒn t¹m øng c«ng t¸c cßn thõa
Nî 334:
Trõ vµo l¬ng
Cã 141:
Sè tiÒn thõa
Khi thanh to¸n tiÒn l¬ng k× II
Thanh to¸n tiÒn
Tæng quü
L¬ng
=
_
l¬ng k× II
l¬ng
k× I
_
C¸c kho¶n ph¶i
nép, ph¶i trõ
§èi víi tiÒn l¬ng nghØ phÐp
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
18
C¸n bé hoÆc c«ng nh©n viªn nghØ phÐp vÉn ®îc tÝnh vµo l¬ng
Trêng hîp ph¸t sinh Ýt kÕ to¸n ghi:
Nî 622:
Nî 627:
Nî 641:
Nî 642:…
Cã 334
TiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp
TiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n ph©n xëng
TiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n b¸n hµng
TiÒn l¬ng nghØ phÐp cña bé phËn qu¶n lÝ…
Tæng tiÒn l¬ng nghØ phÐp
Trêng hîp ph¸t sinh nhiÒu, kh«ng ®ång ®Òu ¶nh hëng ®Õn chi phÝ, thu nhËp
cña doanh nghiÖp nªn ph¶i trÝch theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh nh sau:
TiÒn l¬ng nghØ
phÐp trÝch tríc
mét th¸ng
=
TiÒn l¬ng thùc
chi hµng
th¸ng
x
Tû lÖ trÝch tríc tiÒn
l¬ng nghØ phÐp
Trong ®ã:
Tû lÖ trÝch
Tæng tiÒn l¬ng nghØ phÐp kÕ ho¹ch cña c«ng
tríc tiÒn lnh©n s¶n xuÊt trong n¨m
=
x 100
¬ng nghØ
Tæng tiÒn l¬ng chÝnh kÕ ho¹ch cña c«ng
phÐp
nh©n s¶n xuÊt trong n¨m
_ Sau khi tÝnh ®îc sè trÝch tríc kÕ to¸n ghi:
Nî 641, 642:… Sè tiÒn l¬ng nghØ phÐp trÝch tríc ë tõng bé phËn
Cã 335:
Sè trÝch tríc
_ C¨n cø sè tiÒn l¬ng nghØ phÐp thùc tÕ kÕ to¸n ghi:
Nî 335:
Sè tiÒn l¬ng nghØ phÐp thùc tÕ
Cã 334:
Sè tiÒn l¬ng nghØ phÐp thùc tÕ
_ Khi chi kÕ to¸n ghi:
Nî 334:
Sè tiÒn chi
Cã 111:
Chi b¨ng tiÒn mÆt
QuyÕt to¸n sè trÝch tríc
_ NÕu sè trÝch tríc lín h¬n sè thùc chi:
Nî 335:
Møc chªnh lÖch trÝch thõa
NguyÔn ThÞ HuyÒn
Líp 3TCKT5
19
Cã 641, 642:
Sè chªnh lÖch
_ NÕu sè trÝch tríc nhá h¬n sè thùc chi:
Nî 641, 642:
Bæ xung chªnh lÖch thiÕu
Cã 335:
Bæ xung sè chªnh lÖch
Ngoµi tiÒn l¬ng c¸n bé, c«ng nh©n viªn cßn ®îc hëng mét sè kho¶n kh¸c:
TiÒn thëng thi ®ua:
Nî 4311:
Cã 334:
Khi chi kÕ to¸n ghi:
Sè tiÒn sÏ ®îc thëng
TÝnh vµo l¬ng
Nî 334:
Sè tiÒn ®îc thëng
Cã 111, 112:
Chi b»ng tiÒn mÆt, tiÒn göi
TiÒn trî cÊp èm ®au, thai s¶n…
Nî 3383:
TÝnh trî cÊp BHXH
Cã 334:
TÝnh vµo l¬ng
Khi chi kÕ to¸n ghi:
Nî 334:
Chi tiÒn trî cÊp
Cã 111,112:
Chi b»ng tiÒn mÆt, tiÒn göi
TiÒn ¨n ca
Nî 641,642:
Cã 334:
Khi chi kÕ to¸n ghi:
TiÒn ¨n ca cho bé phËn
TÝnh vµo l¬ng
Nî 334:
Chi tiÒn ¨n ca
Cã 111, 112:
Chi b»ng tiÒn mÆt, tiÒn göi
b. Tr×nh tù c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
Hµng th¸ng c¨n cø tæng quü l¬ng thùc tÕ, kÕ to¸n trÝch c¸c kho¶n theo quy
®Þnh.
PhÇn doanh nghiÖp chÞu:
Nî 622:
Nî 627:
Nî 641:
NguyÔn ThÞ HuyÒn
TrÝch 19% tiÒn l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
TrÝch 19% tiÒn l¬ng c¸n bé qu¶n lÝ ph©n xëng
TrÝch 19% tiÒn l¬ng b¸n hµng
Líp 3TCKT5
20
- Xem thêm -
.DOC 
81 
119 
137 
