LỜI MỞ ĐẦU
Trong bÊt kú x· héi nµo tiÒn l¬ng lu«n lµ vÊn ®Ò ®îc
coi träng hµng ®Çu, cÊp thiÕt, ®îc mäi ngêi quan t©m .
ChÝnh v× thÕ nã lu«n lu«n ®îc c¶i tiÕn ®Ó phï hîp víi tÝnh
chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt còng nh phï hîp víi
tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi .
XÐt vÒ mÆt kinh tÕ, tiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh
tÕ, nã tån t¹i vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi,
g¾n liÒn víi lîi Ých vµ c¸ch ph©n chia lîi Ých cña tõng
thµnh viªn trong x· héi ®ã, g¾n liÒn gi÷a lîi Ých cña con
ngêi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ. ViÖc ph©n phèi tiÒn l¬ng cßn
lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng, thùc
hiÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn con ngêi .
VËy, cã thÓ hiÓu : tiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn
cña gi¸ trÞ søc lao ®éng, lµ gi¸ c¶ cña yÕu tè søc lao ®éng
mµ ngêi sö dông (nhµ níc, chñ doanh nghiÖp) ph¶i tr¶ cho
ngêi cung øng søc lao ®éng, tu©n theo c¸c nguyªn t¾c
cung, cÇu, gi¸ c¶ cña thÞ trêng vµ ph¸p luËt hiÖn hµnh cña
Nhµ níc.
HiÖn nay, ®èi víi khu vùc s¶n xuÊt – kinh doanh,
tÝnh chÊt hµng ho¸ cña søc lao ®éng ®· ®îc thõa nhËn
mét c¸ch tù nhiªn nhng nhiÒu ngêi vÉn cha hiÓu hÕt b¶n
chÊt vµ vai trß cña lao ®éng, tiÒn l¬ng trong khu vùc qu¶n
lý nhµ níc vµ x· héi, vÉn muèn g¾n sù tuyÓn dông suèt
1
®êi víi tÝnh chÊt bao cÊp vÒ tiÒn l¬ng nh tríc ®©y, vÉn cã
sù so s¸nh gi÷a chÝnh s¸ch biªn chÕ víi c¸c hîp ®ång lao
®éng... Quan hÖ cung øng vµ sö dông lao ®éng tuú thuéc
vµo tõng quèc gia vµ tuú tõng giai ®o¹n kinh tÕ – x· héi
mµ cã nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp nhÊt ®Þnh, nhng b¶n
chÊt cña lao ®éng vµ tiÒn l¬ng trong c¸c quan hÖ ®ã lµ
thèng nhÊt víi kh¸i niÖm ®· nªu ë trªn . NÒn kinh tÕ thÞ
trêng cµng ph¸t triÓn vµ ®îc x· héi ho¸ cao, th× quan hÖ
cung øng vµ sö dông søc lao ®éng trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc
cµng trë nªn linh ho¹t h¬n, tiÒn l¬ng trë thµnh nguån thu
nhËp duy nhÊt, lµ mèi quan t©m vµ ®éng lùc lín nhÊt víi
mäi ®èi tîng cung øng søc lao ®éng .
C¨n cø vµo ®ã, mçi doanh nghiÖp ®Òu x©y dùng
cho m×nh h×nh thøc tr¶ l¬ng, tÝnh l¬ng thÝch hîp .
Víi tÇm quan träng nãi trªn cña vÊn ®Ò tiÕn l¬ng
còng nh c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n tiÒn l¬ng, b¶o hiÓm x·
héi g¾n liÒn víi yÕu tè con ngêi, chÊt lîng, n¨ng suÊt c«ng
viÖc lu«n ®i kÌm víi lîi Ých kinh tÕ x· héi .
B»ng nh÷ng kiÕn thøc trang bÞ trong qu¸ tr×nh häc
tËp t¹i trêng vµ nh÷ng hiÓu biÕt thùc tÕ t¹i ®¬n vÞ thùc
tËp . Cïng víi sù gióp ®ì, chØ b¶o tËn t×nh cña c« gi¸o
NguyÔn Quý vµ tËp thÓ c¸n bé, c«ng nh©n viªn phßng kÕ
to¸n C«ng ty C¬ khÝ « t« 3-2 em ®· chän ®Ò tµi “KÕ
to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng t¹i
2
C«ng ty C¬ khÝ « t« 3-2” lµm chuyªn ®Ò thùc tËp tèt
nghiÖp .
3
Néi dung cña chuyªn ®Ò ®îc tr×nh bµy gåm ba
phÇn :
- PhÇn mét : C¸c vÊn ®Ò chung vÕ tiÒn l¬ng vµ
c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng .
- PhÇn hai : Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng
vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng t¹i C«ng ty C¬ khÝ 3-2 .
- PhÇn ba : NhËn xÐt vµ ®ãng gãp ý kiÕn vÒ
c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng t¹i C«ng ty C¬ khÝ « t« 3-2 .
4
PhÇn I
C¸c vÊn ®Ò chung vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch
theo l¬ng
I. Vai trß quyÕt ®Þnh cña lao ®éng trong qu¸ tr×nh
SXKD .
Lao ®éng lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt
cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp . Lao ®éng
lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ vÒ lao ®éng lµ mét trong c¸c
yÕu tè chi phÝ c¬ b¶n, cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm do
doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra . Qu¶n lý lao ®éng lµ mét néi
dung quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý toµn diÖn c¸c ®¬n
vÞ s¶n xuÊt kinh doanh . Sö dông hîp lý lao ®éng lµ tiÕt
kiÖm chi phÝ vÒ lao ®éng sèng, gãp phÇn h¹ thÊp gi¸
thµnh sµn phÈm, t¨ng doanh lîi cho doanh nghiÖp vµ n©ng
cao ®êi sèng cho ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp .
II. Kh¸i niÖm vÒ tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n theo trÝch
theo tiÒn l¬ng . ý nghÜa cña tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng.
1. Kh¸i niÖm
TiÒn l¬ng (hay tiÒn c«ng) lµ sè tiÒn thï lao lao ®éng
ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng theo sè lîng vµ chÊt lîng lao
®éng mµ hä ®ãng gãp ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng bï
®¾p hao phÝ lao ®éng cña hä trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh .
5
Ngoµi tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng) c«ng nh©n viªn chøc cßn
®îc hëng c¸c kho¶n trî cÊp thuéc phóc lîi x· héi, trong ®ã
cã trî cÊp BHXH, BHYT vµ KPC§, mµ theo chÕ ®é tµi chÝnh
hiÖn hµnh, c¸c kho¶n nµy doanh nghiÖp ph¶i tÝnh vµo chi
phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh .
Quü B¶o hiÓm x· héi ®îc chi tiªu cho c¸c trêng hîp:
Ngêi lao ®éng èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, bÖnh
nghÒ nghiÖp, hu trÝ, tö tuÊt...
Quü B¶o hiÓm y tÕ ®îc sö dông ®Ó thanh to¸n c¸c
kho¶n tiÒn kh¸m, ch÷a bÖnh, viÖm phÝ, thuèc thang...
cho ngêi lao ®éng trong thêi gian èm ®au, sinh ®Î .
Kinh phÝ C«ng ®oµn phôc vô chi tiªu cho ho¹t ®éng
cña tæ chøc c«ng ®oµn nh»m ch¨m lo, b¶o vÖ quyÒn lîi
cña ngêi lao ®éng .
2.
ý nghÜa cña tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo
tiÒn l¬ng .
Tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n lao ®éng, gióp cho c«ng
t¸c qu¶n lý lao ®éng cña doanh nghiÖp ®i vµo nÒ nÕp .
Muèn tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹nh to¸n lao ®éng, c¸c doanh
nghiÖp ph¶i biÕt bè trÝ hîp lý søc lao ®éng, t¹o c¸c ®iÒu
kiÖn ®Ó c¶i tiÕn lÒ lèi lµm viÖc, b¶o ®¶m an toµn lao
6
®éng, x©y dùng c¸c ®Þnh møc lao ®éng vµ ®¬n gi¸ tr¶
c«ng ®óng ®¾n . C¸c ®iÒu kiÖn ®ã thùc hiÖn ®îc sÏ lµm
cho n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng, thu nhËp cña doanh nghiÖp
®îc n©ng cao vµ tõ ®ã phÇn thu nhËp cña c«ng nh©n viªn
còng ®îc n©ng cao .
III. ChÕ ®é cña Nhµ níc quy ®Þnh vÒ tiÒn l¬ng, chÕ
®é trÝch lËp vµ sö dông KPC§, BHXH, BHYT.
1. ChÕ ®é cña Nhµ níc quy ®Þnh vÒ tiÒn l¬ng .
Víi t c¸ch lµ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp
th× mäi doanh nghiÖp ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn lîi nhuËn
. Nhng víi t c¸ch lµ mét tÕ bµo kinh tÕ cña x· héi th×
doanh nghiÖp ph¶i quan t©m ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò ®ang
x¶y ra bªn ngoµi doanh nghiÖp . Do ®ã, khi nghiªn cøu
®Þnh møc tiÒn l¬ng, doanh nghiÖp cßn ph¶i quan t©m
®Õn c¸c vÊn ®Ò l¬ng bæng trªn thÞ trêng, chi phÝ sinh
ho¹t, c¸c tæ chøc c«ng ®oµn, x· héi...
ChØ riªng yÕu tè luËt ph¸p, chÝnh s¸ch l¬ng bæng
còng ph¶i tu©n theo luËt lÖ cña nhµ níc . Sau ®©y lµ mét
sè yÕu tè quan träng cña luËt ph¸p ViÖt Nam ®èi víi vÊn
®Ò tr¶ c«ng lao ®éng:
Theo ®iÒu 56 ch¬ng VI vÒ “TiÒn l¬ng cña Bé luËt lao
®éng ViÖt Nam” nhµ níc quy ®Þnh nh sau:
7
“Møc l¬ng tèi thiÓu ®îc Ên ®Þnh thao gi¸ sinh
ho¹t, ®¶m b¶o cho ngêi lao ®éng lµm viÖc gi¶n ®¬n
nhÊt trong ®iÒu kiÖn lao ®éng b×nh thêng bï ®¾p
søc lao ®éng gi¶n ®¬n vµ mét phÇn tÝch luü t¸i s¶n
xuÊt søc lao ®éng më réng vµ ®îc dïng lµm c¨n cø
®Ó tÝnh c¸c møc l¬ng cho c¸c lo¹i lao ®éng kh¸c”.
ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh møc l¬ng tèi thiÓu cho tõng vïng,
nghµnh vµ cho tõng thêi kú sau khi lÊy ý kiÕn tæng liªn
®oµn lao ®éng ViÖt Nam vµ ®¹i diÖn cña ngêi sö dông lao
®éng .
Khi chØ sè gi¸ sinh ho¹t t¨ng lªn lµm cho tiÒn l¬ng
thùc tÕ cña ngêi lao ®éng bÞ gi¶m sót th× chÝnh phñ
®iÒu chØnh møc l¬ng tèi thiÓu ®Ó ®¶m b¶o tiÒn l¬ng
thùc tÕ .
§iÒu 58: Quy ®Þnh c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng .
§iÒu 59: Quy ®Þnh thêi gian tr¶ l¬ng .
§iÒu 60: Quy ®Þnh ngêi lao ®éng ®îc biÕt lý do khÊu
trõ l¬ng
nhng kh«ng ®îc xö ph¹t b»ng
h×nh thøc øng l¬ng .
* Nh÷ng néi dung chÝnh trong chÕ ®é l¬ng c¶i c¸ch
1993 cña nhµ níc:
8
§Ó phï hîp víi m«i trêng s¶n xuÊt kinh doanh míi, khi
®Êt níc chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña
nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa (XHCN) , ChÝnh
phñ ViÖt Nam ban hµnh c¸c nghÞ ®Þnh 25/CP vµ 26/CP
(n¨m 1993) vÒ chÕ ®é tiÒn l¬ng míi . Mét sè néi dung
chÝnh cña c¸c nghÞ ®Þnh trªn ®îc tãm t¾ nh sau:
+ Nhµ níc thùc hiÖn tiÒn tÖ ho¸ tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n
tiÒn B¶o hiÓm y tÕ (BHYT), tiÒn nhµ, tiÒn häc ®îc ®a vµo
quü l¬ng . C¸c kho¶n bï gi¸ nh: tiÒn ®iÖn, tiÒn nhµ ë...
®Òu bÞ b·i bá .
+ Nhµ níc kh«ng hç trî ng©n s¸ch cho c¸c doanh
nghiÖp ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l¬ng míi .
+ Møc l¬ng tèi thiÓu quy ®Þnh lµ 120.000®/ 1
th¸ng, tuy nhiªn tõ 1/1/1997 møc l¬ng tèi thiÓu ®îc quy
®Þnh l¹i lµ 144.000®/ 1th¸ng .
+ C«ng nh©n, viªn chøc trong doanh nghiÖp nhµ níc
lµm viÖc g×, chøc vô g× sÏ ®îc hëng theo l¬ng c«ng viÖc
vµ chøc vô ®ã .
+ C¸c kho¶n phô cÊp trong l¬ng nhµ níc ®îc quy
®Þnh nh sau:
9
Phô cÊp khu vùc: ¸p dông ®èi víi nh÷ng n¬i xa x«i
hÎo l¸nh, cã nhiÒu khã kh¨n vµ khÝ hËu xÊu, gåm 7 møc l¬ng vµ b»ng 0,1 ; 0,2 ; 0,3 ; 0,4 ; 0,5 ; 0,6 ; 0,7 vµ 1 so
víi møc l¬ng tèi thiÓu .
Phô cÊp ®éc h¹i, nguy hiÓm : ¸p dông ®èi víi nh÷ng
nghµnh ngµnh nghÒ hoÆc c«ng viÖc cã ®iÒu kiÖn lao
®éng ®éc h¹i, nguy hiÓm cha x¸c ®Þnh ®îc trong møc l¬ng gåm 4 møc: 0,1 ; 1,2 ; 0,3 ; 0,4 so víi møc l¬ng tèi
thiÓu .
Phô cÊp lµm ®ªm: ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n
viªn chøc lµm viÖc tõ 22 giê ®Õn 6 giê s¸ng, gåm 2 møc:
30% tiÒn l¬ng cÊp bËc hoÆc chøc vô ®èi víi c«ng viÖc
kh«ng thêng xuyªn lµm viÖc ban ®ªm .
Ngoµi ra, Nhµ nuíc cßn cã c¸c quy ®Þnh vÒ c¸c
kho¶n phô cÊp nh : phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp thu hót,
phô cÊp ®¾t ®á, phô cÊp lu ®éng, phô tréi...
2. ChÕ ®é trÝch lËp vµ sö dông KPC§, BHXH, BHYT .
Theo quy ®Þnh cña nhµ níc, BHYT, BHXH, KPC§ ®îc
trÝch hµng th¸ng tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh
theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng thùc tÕ
ph¶i tr¶ trong th¸ng .
-Tû lÖ trÝch vµo chi phÝ s¶n xuÊt lµ 19%
10
-Trõ vµo l¬ng ngêi lao ®éng lµ 6%
-Tæng sè trÝch lµ 25%
BHXH h×nh thµnh 20% trong ®ã :
15% trÝch quü tiÒn l¬ng tÝnh vµo gi¸ thµnh ®Õn nép
cho së th¬ng binh x· héi ®Ó chi tiªu : hu chÝ, tö tuÊt vµ
èm ®au thai s¶n cña c¸n bé CNV, kho¶n nµy ph¶i nép
ngay khi rót tiÒn göi ng©n hµng vÒ quü tiÒn mÆt .
5% trõ vµo l¬ng ngêi lao ®éng nép cho së th¬ng binh x·
héi .
KPC§ 2% tÝnh vµo gi¸ thµnh trong ®ã :
1% nép cho c«ng ®oµn cÊp trªn .
1% ®Ó l¹i c«ng së .
BHYT 3% trong ®ã
2% tÝnh vµo gi¸ thµnh
1% trõ vµo l¬ng ngêi lao ®éng
C¶ 3% nµy ®Òu nép hÕt cho c¬ quan y tÕ n¬i mµ
®¬n vÞ ®¨ng ký kh¸m vµ ch÷a bÖnh .
Hµng th¸ng khi doanh nghiÖp rót tiÒn göi ng©n
hµng vÒ tr¶ l¬ng ®ång thêi ph¶i nép ngay 24% cho
cÊp trªn .
IV. C¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng – Ph¬ng ph¸p chia l¬ng
1. C¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng .
11
Trªn thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp thêng ¸p dông c¸c
h×nh thøc(chÕ ®é) tr¶ l¬ng c¬ b¶n :
-
TiÒn l¬ng thêi gian
-
TiÒn long theo s¶n phÈm
-
TiÒn l¬ng kho¸n
1 . 1. TiÒn l¬ng theo thêi gian
TiÒn l¬ng theo thêi gian lµ tiÒn l¬ng thanh to¸n cho
ngêi c«ng nh©n c¨n cø vµo tr×nh ®é kü thuËt vµ thêi gian
c«ng t¸c cña hä .
-
TiÒn l¬ng th¸ng : lµ tiÒn l¬ng tr¶ cè ®Þnh hµng
th¸ng trªn c¬ së hîp ®ång lao ®éng .
-
TiÒn l¬ng hµng tuÇn : lµ tiÒn l¬ng tr¶ mét tuÇn lµm
viÖc .
TiÒn l¬ng th¸ng x 12 th¸ng
TiÒn l¬ng tuÇn =
52 tuÇn
-
TiÒn l¬ng ngµy lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho mét ngµy lµm viÖc
TiÒn l¬ng th¸ng
TiÒn l¬ng ngµy =
Sè ngµy lµm viÖc theo chÕ
®é
- TiÒn l¬ng giê lµ tiÒn l¬ng tr¶ mét giê lµm viÖc
TiÒn l¬ng ngµy
TiÒn l¬ng giê =
12
Sè ngµy lµm viÖc theo chÕ
®é 8 giê.
TiÒn l¬ng thêi gian cßn kÕt hîp thªm víi tiÒn thëng( ®¶m b¶o ngµy c«ng, giê c«ng)
Ngêi ta thêng sö dông h×nh thøc tiÒn l¬ng nµy cho
nh÷ng bé phËn mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®· ®îc tù ®éng
ho¸,nh÷ng c«ng viÖc cha x©y dùng ®îc ®Þnh møc lao
®éng ,nh÷ng c«ng viÖc mµ khèi lîng hoµn thµnh kh«ng
x¸c ®Þnh ®îc hoÆc nh÷nglo¹i c«ng viÖc cÇn thiÕt ph¶i tr¶
l¬ng thêi gian nh»m ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm nh c«ng
viÖc kiÓm tra s¶n phÈm hay söa ch÷a thiÕt bÞ m¸y mãc .
1 . 2 . TiÒn l¬ng theo s¶n phÈm
HiÖn nay, phÇn lín c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp ë níc ta
®Òu sö dông h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm . Tr¶ l¬ng
theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc tiÒn l¬ng c¨n cø vµo sè lîng,
chÊt lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cña mçi ngêi vµ ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm ®Ó tr¶ l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn
chøc .
C«ng thøc :
TiÒn l¬ng s¶n phÈm = Khèi lîng s¶n phÈm x
§¬ng gi¸
tiÒn l¬ng
ph¶i tr¶
hoµn thµnh c«ng viÖc
phÈm
13
s¶n
H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm gåm nhiÒu chÕ ®é
tr¶ l¬ng nh sau :
-
ChÕ ®é tr¶ l¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp kh«ng h¹n chÕ .
-
ChÕ ®é tr¶ l¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp .
-
L¬ng s¶n phÈm cã thëng .
-
L¬ng s¶n phÈm luü tiÕn .
-
L¬ng kho¸n s¶n phÈm .
-
L¬ng s¶n phÈm tËp thÓ .
L¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp kh«ng h¹n chÕ
TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n c¨n cø vµo sè lîng hoÆc chi
tiÕt s¶n phÈm do hä trùc tiÕp s¶n xuÊt ®îc ®Ó tr¶ l¬ng .
Nh vËy cã nghÜa lµ nÕu s¶n xuÊt ®îc nhiÒu s¶n phÈm th×
®îc tr¶ nhiÒu l¬ng vµ ngîc l¹i .
§¬n gi¸ s¶n phÈm lµ c¬ së cña chÕ ®é tiÒn l¬ng nµy
.
C«ng thøc tÝnh ®¬n gi¸ s¶n phÈm :
+ NÕu c«ng viÖc cã ®Þnh møc s¶n lîng :
Møc l¬ng cÊp bËc c«ng viÖc +
Phô cÊp
§¬n gi¸ =
Møc s¶n lîng
+ NÕu c«ng viÖc ®îc ®Þnh møc thêi gian :
§¬n gi¸ = Møc l¬ng cÊp bËc c«ng viÖc x Møc l¬ng thêi
gian
L¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp :
14
ChÕ ®é l¬ng nµy ¸p dông cho c«ng nh©n phôc vô
s¶n xuÊt . C«ng viÖc cña hä ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn viÖc
®¹t vµ vît møc cña c«ng nh©n chÝnh hëng l¬ng theo s¶n
phÈm . TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n phôc vô ®îc c¨n cø vµo
sè lîng s¶n phÈm cña c«ng nh©n ®øng m¸y s¶n xuÊt ra .
C«ng thøc :
L¬ng s¶n phÈm
=
§¬n gi¸ l¬ng
x
Sè lîng s¶n phÈm
hoµn thµnh
gi¸n tiÕp
gi¸n tiÕp
cña c«ng nh©n
s¶n xuÊt chÝnh
Sö dông biÖn ph¸p tiÒn l¬ng nµy cÇn ph¶i quy ®Þnh
vµ kiÓm tra ch¹t chÏ ®Ò phßng hiÖn tîng tiªu cùc lµm m¸y
háng vµ lµm s¶n phÈm xÊu . Ngoµi ra, chÕ ®é nµy lµm
cho c«ng nh©n phôc vô quan t©m h¬n ®Õn viÖc n©ng
cao n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n chÝnh mµ hä phôc
vô .
L¬ng s¶n phÈm luü tiÕn :
ChÕ ®é nµy ¸p dông cho c«ng nh©n s¶n xuÊt ë
nh÷ng kh©u quan träng, lóc s¶n xuÊt khÈn tr¬ng ®Ó
®¶m b¶o tÝnh ®ång bé, ë nh÷ng kh©u mµ n¨ng suÊt
t¨ng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc hoµn thµnh
chung kÕ ho¹ch cu¶ doanh nghiÖp .
C«ng thøc :
15
L¬ng SP = §¬n gi¸ x SLSP
+ §¬n gi¸ x SLSP vît
x Tû lÖ
luü tiÕn
l¬ng
hoµn thµnh
l¬ng
®Þnh
møc
hoµn thµnh
L¬ng kho¸n s¶n phÈm :
L¬ng kho¸n s¶n phÈm lµ h×nh thøc l¬ng s¶n phÈm
khi giao c«ng viÖc ®· quy ®Þnh râ rµng sè tiÒn ®Ó hoµn
thµnh mét khèi lîng c«ng viÖc trong mét ®¬n vÞ thêi gian
nhÊt ®Þnh . h×nh thøc nµy ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc
mµ xÐt thÊy giao tõng viÖc chi tiÕt kh«ng cã lîi vÒ mÆt
kinh tÕ . V× vËy, ngay tõ khi nhËn viÖc c«ng nh©n ®· biÕt
sè tiÒn l¬ng mµ m×nh sÏ ®îc l·nh sau khi hoµn thµnh c«ng
viÖc . H×nh thøc nµy cã t¸c dông khuyÕn khÝch c«ng
nh©n n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, phÊn ®Êu hoµn
thµnh nhiÖm vô tríc thêi h¹n hoÆc gi¶m bít sè ngêi kh«ng
cÇn thiÕt .
L¬ng s¶n phÈm cã thëng :
Lµ h×nh thøc tiÒn l¬ng ®· tÝnh trªn cã kÕt hîp víi
chÕ ®é tiÒn thëng trong s¶n xuÊt nh thëng t¨ng n¨ng suÊt
lao ®éng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm nguyªn
vËt liÖu .
L¬ng s¶n phÈm tËp thÓ :
§îc ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ kÕt qu¶ s¶n
xuÊt ra kh«ng thÓ x¸c ®Þnh riªng cho tõng ngêi mµ lµ kÕt
qu¶ cña c¶ mét tËp thÓ . C¨n cø vµo kÕt qu¶ s¶n phÈm
cña c¶ tËp thÓ ®· lµm ra vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng sÏ tÝnh ra
16
l¬ng s¶n phÈm tËp thÓ, sau ®ã tiÕn hµnh chia l¬ng cho
tõng ngêi, cã thÓ ¸p dông mét trong ba ph¬ng ph¸p sau :
-
Chia l¬ng theo cÊp bËc c«ng viÖc vµ thêi gian lµm
viÖc .
-
Chia l¬ng theo cÊp bËc c«ng viÖc vµ thêi gian lµm
viÖc kÕt hîp víi
b×nh c«ng chÊm ®iÓm .
-
Chia l¬ng theo b×nh c«ng ®iÓm .
2. Ph¬ng ph¸p chia l¬ng
2 . 1. Chia l¬ng theo cÊp bËc c«ng viÖc vµ thêi
gian lµm viÖc .
§iÒu kiÖn ¸p dông : ViÖc ph©n c«ng vµ viÖc lµm
cña mçi ngêi ®îc râ rµng, cÊp bËc c«ng nh©n phï hîp víi
cÊp bËc c«ng viÖc ®îc giao.
2 . 2 .
.
Chia l¬ng theo cÊp bËc c«ng viÖc, thêi gian
lµm viÖc kÕt hîp víi b×nh c«ng chÊm ®iÓm .
§iÒu kiÖn ¸p dông : CÊp bËc c«ng nh©n kh«ng phï
hîp víi cÊp bËc c«ng viÖc, do ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cã sù
chªnh lÖch râ rÖt vÒ n¨ng suÊt lao ®éng cña c¸c thµnh
viªn trong tæ hoÆc nhãm s¶n xuÊt . Toµn bé lao ®éng ®îc
chia ra lµm hai phÇn :
+
Chia theo cÊp bËc c«ng viÖc vµ thêi gian lµm viÖc
cña mçi ngêi .
17
+
Chia theo thµnh tÝch trªn c¬ së b×nh c«ng chÊm
®iÓm cña mçi ngêi
2 . 3 . Chia theo b×nh c«ng ®iÓm .
§iÒu kiÖn ¸p dông : Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong
trêng hîp c«ng nh©n lµm viÖc kh«ng æn ®Þnh, kÜ thuËt
®¬n gi¶n, c«ng cô th« s¬, cÊp bËc cña c«ng nh©n kh«ng
ph¶n ¸nh trªn kÕt qu¶ lao ®éng . Sù chªnh lÖch vÒ n¨ng
suÊt lao ®éng chñ yÕu lµ do søc khoÎ vµ th¸i ®é lao ®éng
cña tõng ngêi .
¸p dông ph¬ng ph¸p nµy, sau mçi ngµy lµm viÖc, tæ
trëng ph¶i tæ chøc b×nh c«ng chÊm ®iÓm cho tõng ngêi,
cuèi th¸ng c¨n cø vµo sè c«ng ®ã ®Ó chia l¬ng .
V. Néi dung quü tiÒn l¬ng – Ph©n lo¹i quü tiÒn l¬ng
1. Quü tiÒn l¬ng
Quü tiÒn l¬ng cña Doanh nghiÖp lµ toµn bé sè tiÒn l¬ng tÝnh theo sè c«ng nh©n viªn trong Doanh nghiÖp, do
Doanh nghiÖp qu¶n lý vµ chi tr¶ l¬ng . Quü l¬ng gåm c¸c
kho¶n :
-
TiÒn l¬ng tÝnh theo thêi gian, tiÒn l¬ng tÝnh theo
s¶n phÈm, tiÒn l¬ng kho¸n .
18
-
TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng t¹o ra s¶n phÈm
háng trong ph¹m vi chÕ ®é quy ®Þnh .
-
TiÒn tr¶ cho ngêi lao trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt
do nguyªn nh©n kh¸ch quan, trong thêi gian ®iÒu ®éng
c«ng t¸c, lµm nghÜa vô theo chÕ ®é quy ®Þnh, thêi gian
nghØ phÐp, thêi gian ®i häc ...
Ngoµi ra trong quü tiÒn l¬ng cßn cã thªm c¸c kho¶n
phô cÊp nh lµm ®ªm, thªm giê ... Trong quü tiÒn l¬ng kÕ
ho¹ch cßn ®îc tÝnh c¶ c¸c kho¶n tiÒn chi trî cÊp BHXH cho
c«ng nh©n viªn trong thêi gian èm ®au, thai s¶n, tai n¹n
lao ®éng .
2. Ph©n lo¹i quü tiÒn l¬ng
Quü tiÒn l¬ng cña Doanh nghiÖp lµ toµn bé tiÒn l¬ng cña
doanh nghiÖp tr¶ cho tÊt c¶ c¸c lo¹i lao ®éng thuéc doanh
nghiÖp qu¶n lý vµ sö dông . Thµnh phÇn quü tiÒn l¬ng cña
doanh nghiÖp bao gåm c¸c kho¶n sau :
- TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian thùc
tÕ lµm viÖc :
TiÒn l¬ng th¸ng, ngµy theo hÖ thèng thang b¶ng thùc
tÕ lµm viÖc cña nhµ níc.
TiÒn l¬ng tr¶ theo s¶n phÈm .
19
- TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian ngõng
c«ng viÖc, do thiÕt bÞ m¸y mãc ngõng ho¹t ®éng v×
nguyªn nh©n kh¸ch quan .
- TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian ®iÒu
®éng ®i c«ng t¸c hoÆc huy ®éng ®i lµm nghi· vô cña nhµ
níc vµ x· héi .
- TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian nghØ
phÐp ®Þnh kú, nghØ theo chÕ ®é nhµ níc .
- TiÒn l¬ng tr¶ cho nh÷ng ngêi ®i häc nhng vÉn thuéc
biªn chÕ .
- C¸c lo¹i tiÒn thëng trong s¶n xuÊt .
- C¸c lo¹i phô cÊp thêng xuyªn nh : Phô cÊp khu vùc,
tr¸ch nhiÖm ...
20
- Xem thêm -
.DOC 
63 
41 
104 
