Lêi nãi ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o trang tr¶i
bï ®¾p mäi chi phÝ vµ cã l·i lµ mét yªu cÇu mang tÝnh sèng cßn ®èi víi mçi mét
doanh nghiÖp.
X©y dùng c¬ b¶n lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt, t¹o ra tµi s¶n cè ®Þnh cho
x· héi. Bíc sang c¬ chÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp x©y dùng còng nh c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c ®Òu ph¶i tù h¹ch to¸n kinh doanh. NghÜa lµ c¸c
doanh nghiÖp x©y dùng kh«ng nh÷ng ph¶i bï ®¾p ®îc chi phÝ bá ra mµ cßn ph¶i cã
l·i. HiÖn nay c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n chñ yÕu ®îc tæ chøc theo ph¬ng thøc
®Êu thÇu. V× vËy ®Ó tróng thÇu thi c«ng mét c«ng tr×nh nµo ®ã, c¸c doanh nghiÖp
ph¶i x©y dùng gi¸ ®Êu thÇu hîp lý cho c«ng tr×nh ®ã dùa trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc,
®¬n gi¸ (XDCB) do nhµ níc qui ®Þnh, gi¸ c¶ thÞ trêng ®ång thêi doanh nghiÖp vÉn
ph¶i ®¶m b¶o cã lîi nhuËn. §Ó thùc hiªn ®îc c¸c yªu cÇu trªn ®ßi hái c¸c doanh
nghiÖp ph¶i t×m mäi gi¶i ph¸p vÒ ¸p dông tiÕn bé kü thuËt trong thi c«ng ®Ó n©ng
cao chÊt lîng c«ng tr×nh, ®¶m b¶o tiÕn ®é thi c«ng, ®ång thêi ph¶i t¨ng cêng c«ng
t¸c qu¶n lý nãi chung vµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh nãi riªng nh»m h¹ gi¸
thµnh cña c«ng tr×nh. Trong ®ã träng t©m lµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n ph¶m x©y l¾p, ®¶m b¶o ph¸t huy tèi ®a t¸c dông cña c«ng cô kÕ
to¸n víi qu¶n lý s¶n xuÊt
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong viÖc qu¶n lý chi phÝ cña doanh nghiÖp. Trong thêi
gian thùc tËp t¹i C«ng ty X©y l¾p vËt t kü thuËt em ®· ®i s©u t×m hiÓu nghiªn cøu
®Ò tµi “ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i
C«ng ty X©y l¾p vËt t Kü thuËt” lµm luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh.
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vÒ lý luËn thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh luËn v¨n. Em
nhËn ®îc sù tËn t×nh gióp ®ì cña C« gi¸o Phïng ThÞ §oan, c¸c thÇy c« gi¸o trong
khoa tµi chÝnh kÕ to¸n, vµ c¸c b¹n, c¸c c« chó phßng kÕ to¸n tæng hîp c«ng ty X©y
l¾p vËt t kü thuËt. KÕt hîp víi kiÕn thøc häc hái ë trêng vµ sù nç lùc cña b¶n th©n
nhng do thêi gian vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cßn h¹n chÕ, nªn luËn v¨n nµy cña em
kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt.
Néi dung cña luËn v¨n nµy ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn ®îc chia lµm 3
phÇn:
PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p.
1
PhÇn II: T×nh h×nh thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty X©y l¾p vËt t kü thuËt.
PhÇn III: §¸nh gi¸ u ®iÓm, tån t¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý, c«ng t¸c kÕ to¸n
t¹i c«ng ty X©y l¾p vËt t kü thuËt vµ mét sè kiÕn nghÞ.
2
PhÇn I:
Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p trong
®iÒu kiÖn hiÖn nay
1. §Æc ®iÓm chung cña ngµnh XDCB vµ s¶n phÈm x©y l¾p ¶nh hëng ®Õn
c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh cña nã
Trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt, XDCB lµ ngµnh cã ®Æc thï riªng, s¶n
xuÊt ®éc lËp vµ lµ mét trong nh÷ng lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt lín nhÊt cña nÒn kinh
tÕ quèc d©n. Nã t¹o ra tµi s¶n cè ®Þnh vµ c¬ së ban ®Çu cho tÊt c¶ c¸c ngµnh trong
nÒn kinh tÕ quèc d©n, gãp phÇn quan träng trong viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho
x· héi vµ lµm t¨ng tiÒm lùc kinh tÕ cho ®Êt níc.
Qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm trong ngµnh x©y dùng thêng dµi. Tõ khi khëi c«ng
x©y dùng cho ®Õn khi c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ®a vµo sö dông lµ c¶ mét qóa
tr×nh thi c«ng. Nã phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè nh quy m«, tÝnh chÊt phøc t¹p vÒ
kü thuËt cña tõng c«ng tr×nh, quy tr×nh quy ph¹m trong thi c«ng, m¸y mãc thiÕt bÞ
thi c«ng, con ngêi vµ c¶ yÕu tè cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng
chia lµm nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n l¹i bao gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau,
c¸c c«ng viÖc nµy chñ yÕu ®îc thùc hiÖn ngoµi trêi nªn nã chÞu ¶nh hëng rÊt lín
cña yÕu tè thêi tiÕt nh n¾ng, ma, giã, b·o, lôt...Do ®ã qu¸ tr×nh vµ ®iÒu kiÖn thi
c«ng kh«ng cã tÝnh æn ®Þnh, nã lu«n biÕn ®éng theo tõng giai ®o¹n thi c«ng c«ng
tr×nh vµ theo ®Þa ®iÓm, mÆt b»ng thi c«ng ngoµi dù ®o¸n (kÕ ho¹ch).
§Æc ®iÓm nµy ¶nh hëng rÊt lín ®Õn c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
S¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc cã quy m« lín, kÕt cÊu
phøc t¹p mang tÝnh ®¬n chiÕc, ®ßi hái c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸
thµnh ph¶i riªng biÖt.
S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt, c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt: vËt liÖu,
lao ®éng, xe m¸y thi c«ng, ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm ®Æt s¶n phÈm c«ng tr×nh.
S¶n phÈm x©y l¾p thêng ®îc tiªu thô theo gi¸ dù to¸n hoÆc gi¸ tho¶ thuËn víi chñ
®Çu t tõ tríc, do ®ã tÝnh chÊt hµng ho¸ cña s¶n phÈm thêng thÓ hiÖn kh«ng râ. Qu¸
tr×nh chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc so s¸nh víi dù to¸n c¶ vÒ mÆt sè lîng còng nh chÊt
lîng kÓ c¶ gi¸ vËt t, nh©n c«ng.... Khi thùc hiÖn ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng, c¸c
®¬n vÞ x©y l¾p ph¶i ®¶m b¶o ®óng yªu cÇu kü, mü thuËt cña c«ng tr×nh, ®óng thiÕt
3
kÕ, ®¶m b¶o chÊt lîng c«ng tr×nh, bµn giao ®óng tiÕn ®é. Do ®ã c«ng t¸c kÕ to¸n
tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh XDCB ph¶i s¸t hîp c¸c diÔn biÕn bëi
nh÷ng ®Æc ®iÓm nãi trªn.
2. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt chñ yÕu trong doanh
nghiÖp x©y l¾p
BÊt kú mét doanh nghiÖp nµo muèn s¶n xuÊt kinh doanh còng ph¶i cã ®Çy ®ñ
ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã lµ: T liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ
søc lao ®éng. Sù kÕt hîp ba yÕu tè nµy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n
phÈm, dÞch vô phôc vô cho nhu cÇu cña con ngêi. ViÖc tiªu hao mét lîng nhÊt ®Þnh
vÒ c¸c yÕu tè trªn ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô ®ã gäi lµ chi phÝ.
Nh vËy, chi phÝ x©y l¾p lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt
ho¸ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh XDCB cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh x©y l¾p (víi khèi lîng
x©y l¾p ®· hoµn thµnh). Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng hãa vµ c¬ chÕ h¹ch to¸n
kinh doanh mäi chi phÝ trªn ®Òu ®îc thÓ hiÖn b»ng tiÒn. Trong ®ã chi phÝ vÒ tiÒn
c«ng, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn
cña hao phÝ lao ®éng sèng, cßn chi phÝ vÒ khÊu hao TSC§, nguyªn nhiªn vËt liÖu lµ
biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ lao ®éng vËt ho¸.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p ph¸t sinh thêng xuyªn
trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nhng ®Ó phôc vô cho qu¶n lý vµ h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n
xuÊt ph¶i ®îc tÝnh to¸n tËp hîp cho tõng thêi kú, hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m
phï hîp víi kú b¸o c¸o. Trong ®ã chØ nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra trong
kú míi ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p chi phÝ
s¶n xuÊt gåm nhiÒu lo¹i cã tÝnh chÊt vµ c«ng dông kinh tÕ kh¸c nhau, yªu cÇu qu¶n
lý cña tõng lo¹i còng kh¸c nhau. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ theo tõng tiªu thøc sÏ n©ng
cao chÊt lîng cña th«ng tin, lµ c¬ së cho viÖc xö lý c¸c th«ng tin nh»m phÊn ®Êu
gi¶m chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn vµ t¨ng cêng h¹ch to¸n kinh tÕ trong
c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p. Do ®ã, muèn tËp hîp vµ qu¶n lý tèt chi phÝ s¶n xuÊt tÊt yÕu ph¶i
ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Th«ng thêng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p ®îc
ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc sau:
2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy c¸c chi phÝ cã cïng néi dung kinh tÕ ®îc xÕp chung
vµo cïng mét yÕu tè kh«ng kÓ chi phÝ ph¸t sinh ë ®©u hay dïng vµo môc ®Ých g×
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p bao gåm c¸c yÕu tè chi phÝ
sau:
4
+ Chi phÝ vËt liÖu bao gåm: VËt liÖu chÝnh nh xi m¨ng, s¾t thÐp.... nhiªn liÖu
nh x¨ng, dÇu.... vµ c«ng cô dông cô nh quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng.
+ Chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña c«ng nh©n viªn.
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§ lµ kho¶n chi phÝ tÝnh cho hao mßn cña c¸c lo¹i
TSC§ nh: Nhµ xëng, vËt kiÕn tróc, m¸y thi c«ng, m¸y vËn chuyÓn vµ c¸c TSC§
dïng trong qu¶n lý....
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nh ®iÖn níc, ®iÖn tho¹i...
+ Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
ViÖc ph©n lo¹i nµy gi÷ ®îc tÝnh nguyªn vÑn tõng yÕu tè còng nh tõng kho¶n
môc chi ra trong yÕu tè ®ã, bÊt kÓ nã chi ra ë ®©u vµ cã quan hÖ nh thÕ nµo víi qu¸
tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ theo yÕu tè lµ chi phÝ ban ®Çu gi¶n ®¬n trong ph¹m vi chi phÝ
cña doanh nghiÖp kh«ng thÓ tiÕp tôc ph©n bæ nhá c¸c chi phÝ nµy. H¹ch to¸n c¸c
kho¶n môc chi phÝ nµy cã t¸c dông rÊt lín trong c«ng t¸c kÕ to¸n còng nh trong
c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ. Nã cho biÕt kÕt cÊu tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ s¶n
xuÊt ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Nã lµ c¬ së
lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü l¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn lu ®éng ®Þnh
møc. §èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n nã lµ c¬ së ®Ó tæ chøc viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
theo yÕu tè, gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, ®ång thêi lµ c¬
së ®Ó tÝnh to¸n thu nhËp quèc d©n, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ h¹
gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
mèi quan hÖ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia lµm hai lo¹i:
+ Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp víi qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm, mét c«ng tr×nh nhÊt ®Þnh bao gåm nguyªn vËt liÖu x©y
dùng, tiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, khÊu hao thiÕt bÞ thi c«ng.
+ Chi phÝ gi¸n tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt ra nhiÒu
lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc. KÕt cÊu cña chi phÝ gi¸n tiÕp còng t¬ng tù nh chi
phÝ trùc tiÕp nhng nh÷ng chi phÝ nµy ph¸t sinh ë bé phËn qu¶n lý ®éi, ph©n xëng
s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ x©y l¾p, v× vËy kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng
cã liªn quan theo mét tiªu thøc thÝch hîp. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi
viÖc tËp hîp chi phÝ vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng mét c¸ch hîp lý.
Mçi lo¹i chi phÝ trªn cã t¸c dông kh¸c nhau ®Õn khèi lîng vµ chÊt lîng c«ng
tr×nh nªn viÖc ®Þnh râ hai lo¹i chi phÝ nµy cã ý nghÜa thùc tiÔn cho viÖc ®¸nh gi¸
tÝnh hîp lý cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ t×m biÖn ph¸p kh«ng ngõng gi¶m chi phÝ gi¸n
5
tiÕp, n©ng cao hiÖu qu¶ vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp, viÖc ®a ra quyÕt ®Þnh ®Çu t vèn
vµo bé phËn nµo lµ hîp lý.
2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy c¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông kinh tÕ cña chi
phÝ trong s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p h×nh thµnh c¸c kho¶n môc sau:
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Lµ chi phÝ c¸c lo¹i vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu
phô, vËt liÖu sö dông lu©n chuyÓn cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm x©y l¾p.
+ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Lµ chi phÝ tiÒn l¬ng c¬ b¶n, c¸c kho¶n phô cÊp
l¬ng, l¬ng phô cã tÝnh chÊt æn ®Þnh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt cÇn thiÕt ®Ó
hoµn thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
+ Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Lµ chi phÝ sö dông m¸y ®Ó hoµn thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p, gåm: Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng, chi phÝ thêng xuyªn m¸y mãc
thi c«ng, ®éng lùc, tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y vµ chi phÝ kh¸c cña
m¸y thi c«ng.
+ Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ chi phÝ cho bé m¸y qu¶n lý thuéc tæ, ®éi, c¸c
kho¶n trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn...
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy mçi lo¹i chi phÝ thÓ hiÖn ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cña
chi phÝ s¶n xuÊt, thÓ hiÖn n¬i ph¸t sinh chi phÝ, ®èi tîng chÞu chi phÝ. §ång thêi
c¸ch ph©n lo¹i nµy t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè
kh¸c nhau vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm phôc vô cho c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm.
Ngoµi ra trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p cßn ph¸t sinh c¸c kho¶n môc kinh
doanh phô, c¸c chi phÝ thuéc quü c«ng ty vµ c¸c nguån kinh phÝ kh¸c, c¸c chi phÝ
s¶n xuÊt phô trî s¶n xuÊt x©y l¾p chÝnh sÏ ®îc tËp hîp, sau ®ã ph©n bæ cho c¸c ®èi
tîng s¶n xuÊt chÝnh theo tiªu thøc phï hîp. XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm
x©y l¾p vµ ph¬ng ph¸p lËp dù to¸n trong x©y dùng c¬ b¶n lµ dù to¸n ®îc lËp cho
tõng ®èi tîng x©y dùng theo c¸c kho¶n môc gi¸ thµnh nªn ph¬ng ph¸p ph©n loaÞ
chi phÝ theo kho¶n môc lµ ph¬ng ph¸p ®îc sö dông phæ biÕn trong c¸c doanh
nghiÖp x©y dùng.
3. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
§èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chung, doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng, gi¸
thµnh s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò ®îc doanh nghiÖp thêng xuyªn quan t©m. §Ó x©y dùng
mét c«ng tr×nh hay hoµn thµnh mét lao vô th× doanh nghiÖp x©y l¾p ph¶i ®Çu t vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng mét lîng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ
6
doanh nghiÖp bá ra trong qu¸ tr×nh thi c«ng ®ã sÏ tham gia cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh
s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh.
Nh vËy: Gi¸ thµnh cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ bá ra nh chi phÝ
vËt t, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ m¸y mãc thi c«ng vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c... tÝnh
b»ng tiÒn ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh trong doanh nghiÖp.
3.1. C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh th× gi¸ thµnh cña s¶n phÈm
x©y l¾p ®îc chia ra thµnh
+ Gi¸ thµnh dù to¸n: Lµ tæng sè c¸c chi phÝ dù kiÕn ®Ó hoµn thµnh mét khèi
lîng x©y l¾p c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Gi¸ thµnh dù to¸n ®îc x¸c ®Þnh trªn
c¬ së c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt vµ ®¬n gi¸ cña nhµ níc.
Gi¸ thµnh dù to¸n nhá h¬n gi¸ trÞ dù to¸n ë phÇn l·i ®Þnh møc:
Gi¸ dù to¸n = Gi¸ thµnh dù to¸n + L·i ®Þnh møc
+ Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh ®îc x©y dùng tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ
cña doanh nghiÖp vÒ c¸c ®Þnh møc, ®¬n gi¸, biÖn ph¸p qu¶n lý vµ thi c«ng gi¸
thµnh kÕ ho¹ch tÝnh theo c«ng thøc:
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch = Gi¸ thµnh dù to¸n - Møc h¹ gi¸ thµnh dù to¸n
Víi doanh nghiÖp kh«ng cã gi¸ thµnh dù to¸n th× gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x¸c
®Þnh khi bíc vµo kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ n¨m tríc vµ c¸c ®Þnh møc
kinh tÕ kü thuËt cña doanh nghiÖp. Nã bao gåm c¸c chi phÝ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ
tiªu thô s¶n phÈm theo mét danh môc thèng nhÊt theo tõng ngµnh s¶n xuÊt lËp ra
trªn c¬ së hao phÝ lao ®éng, hao phÝ vËt chÊt vµ gi¸ c¶ kÕ ho¹ch. Do vËy, bªn c¹nh
gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cßn cã gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc x©y dùng trªn c¬ së ®Þnh møc
hiÖn hµnh cho tõng giai ®o¹n cña tõng thêi kú (th¸ng, quý, n¨m).
+ Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ®Ó hoµn
thµnh khèi lîng x©y l¾p. Gi¸ thµnh thùc tÕ ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu kÕ to¸n vÒ chi
phÝ s¶n xuÊt cña khèi lîng x©y l¾p thùc hiÖn trong kú.
3.2.C¨n cø vµo ph¹m vi tÝnh gi¸ thµnh
V× ®Æc ®iÓm s¶n phÈm x©y l¾p cã thêi gian thi c«ng dµi nªn ®Ó tiÖn cho viÖc
theo dâi chÆt chÏ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh ngêi ta thêng ph©n chia gi¸ thµnh nh sau:
+ Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p thùc tÕ: Ph¶n ¸nh gi¸ thµnh cña mét khèi lîng
c«ng t¸c x©y l¾p ®Õn mét ®iÓm dõng kü thuËt nhÊt ®Þnh nã cho phÐp x¸c ®Þnh kiÓm
7
kª kÞp thêi nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh ®Ó ®iÒu chØnh cho thÝch hîp ë nh÷ng giai ®o¹n
sau, ph¸t hiÖn nh÷ng nguyªn nh©n t¨ng gi¶m chi phÝ.
+ Gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh lµ toµn bé chi phÝ
chi ra ®Ó tiÕn hµnh thi c«ng mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh kÓ tõ khi khëi
c«ng ®Õn khi kÕt thóc hoµn thµnh bµn giao cho bªn chñ ®Çu t.
3.3. Ngoµi ra trong x©y dùng c¬ b¶n cßn sö dông hai chØ tiªu gi¸ thµnh sau
+ Gi¸ ®Êu thÇu x©y l¾p: Lµ mét lo¹i gi¸ dù to¸n do chñ ®Çu t ®a ra ®Ó c¸c
doanh nghiÖp x©y l¾p c¨n cø vµo ®ã tÝnh to¸n gi¸ thµnh cña m×nh. NÕu doanh
nghiÖp thÊy gi¸ thµnh cña m×nh thÊp h¬n gi¸ ®Êu thÇu th× míi tham gia ®Êu thÇu.
+ Gi¸ hîp ®ång c«ng t¸c x©y l¾p: Lµ lo¹i gi¸ thµnh dù to¸n ghi trong hîp
®ång ký kÕt gi÷a chñ ®Çu t vµ doanh nghiÖp x©y l¾p sau khi tho¶ thuËn giao thÇu.
4. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
4.1. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ s¶n
xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp theo ph¹m vi giíi h¹n ®ã.
§Ó x¸c ®Þnh ®îc ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng doanh nghiÖp cÇn
c¨n cø vµo c¸c yÕu tè sau:
+ TÝnh chÊt s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm (s¶n
xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p: qu¸ tr×nh s¶n xuÊt liªn tôc hay kiÓu song song).
+ Lo¹i h×nh s¶n xuÊt: S¶n xuÊt ®¬n chiÕc hay hµng lo¹t.
+ §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt: Cã hay kh«ng cã ph©n xëng, bé phËn c«ng trêng, tæ ®éi thi c«ng.
+ Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp
+ §¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh ¸p dông trong doanh nghiÖp.
Dùa vµo nh÷ng c¨n cø trªn, ®èi tîng kÕ to¸n ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p thêng ®îc x¸c ®Þnh lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh hay theo tõng ®¬n ®Æt hµng.
4.2. Tæ chøc hÖ thèng chøng tõ vµ h¹ch to¸n ban ®Çu ®èi víi chi phÝ s¶n
xuÊt.
Chøng tõ gèc liªn quan ®Õn chi phÝ ph¸t sinh lµ nh÷ng chøng tõ thuéc vÒ yÕu
tè chi phÝ nh: VËt t (phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt kho), tiÒn l¬ng (b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ
8
tiÒn l¬ng),khÊu hao TSC§ (b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ sè khÊu hao), tiÒn mÆt (phiÕu chi),
tiÒn göi ng©n hµng (giÊy b¸o nî).
Trong doanh nghiÖp x©y l¾p, ®èi tîng chi phÝ lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh hoÆc theo tõng ®¬n ®Æt hµng. V× vËy, kÕ to¸n trëng tæ chøc viÖc lËp
chøng tõ kÕ to¸n cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ (nÕu lµ chi phÝ trùc tiÕp), cßn
nh÷ng chi phÝ chung th× lËp chøng tõ kÕ to¸n theo kho¶n môc chi phÝ chung.
4.3. Tæ chøc hÖ thèng sæ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Tuú theo h×nh thøc kÕ to¸n ¸p dông trong doanh nghiÖp x©y l¾p ®Ó më sæ kÕ
to¸n cho phï hîp.
+ Trong h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký sæ c¸i: Gåm cã sæ kÕ to¸n NhËt ký - Sæ c¸i
vµ c¸c sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt.
+ Trong h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chung: Gåm cã sæ nhËt ký chung, Sæ c¸i,
c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt.
+ Trong h×nh thøc kÕ to¸n Chøng tõ ghi sæ: Gåm cã sæ §¨ng ký chøng tõ ghi
sæ, sæ c¸i, c¸c sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt.
+ Trong h×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký chøng tõ: Gåm cã B¶ng kª, NhËt ký
chøng tõ, Sæ c¸i, Sæ hoÆc thÎ kÕ to¸n chi tiÕt.
5. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p theo ph¬ng ph¸p kª khai
thêng xuyªn.
§Ó phôc vô cho phÇn thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty X©y l¾p VËt t - Kü thuËt nªn em chØ tr×nh bµy c«ng t¸c kÕ
to¸n trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng
ph¸p kª khai thêng xuyªn.
5.1. Tµi kho¶n sö dông:
TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo ph¬ng ph¸p
kª khai thêng xuyªn, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n chñ yÕu sau:
+ TK 621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n
¸nh c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph¸t sinh thùc tÕ ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y dùng
hay l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh x©y
dùng, l¾p ®Æt ( theo c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, khèi lîng x©y l¾p, c¸c giai
®o¹n c«ng viÖc cã dù to¸n riªng). §èi víi c¸c thiÕt bÞ do chñ ®Çu t bµn giao ®a vµo
l¾p ®Æt cho c«ng tr×nh kh«ng ph¶n ¸nh ë tµi kho¶n nµy, mµ ph¶n ¸nh ë tµi kho¶n
1526.
9
+ TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n
tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh, c«ng nh©n phôc
vô x©y dùng vµ l¾p ®Æt gåm c¶ tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n vËn chuyÓn, bèc dì vËt liÖu
trong ph¹m vi mÆt b»ng x©y l¾p vµ tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n chuÈn bÞ thi c«ng vµ
thu dän hiÖn trêng. TK 622 ®îc më chi tiÕt theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh, giai ®o¹n c«ng viÖc. Riªng ®èi víi ho¹t ®éng x©y l¾p kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi
kho¶n nµy kho¶n b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn tÝnh trªn quü
l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp cña ho¹t ®éng x©y l¾p.
+ TK 623: Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: TK 623 dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n
bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng
tr×nh, tµi kho¶n nµy chØ sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng ®èi
víi doanh nghiÖp x©y l¾p thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh theo ph¬ng thøc thi c«ng hçn
hîp võa thñ c«ng võa kÕt hîp b»ng m¸y.
Trêng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh hoµn toµn theo ph¬ng
ph¸p b»ng m¸y kh«ng sö dông TK 623 mµ doanh nghiÖp h¹ch to¸n c¸c chi phÝ x©y
l¾p trùc tiÕp vµo TK 621, TK 622, TK 627.
Kh«ng h¹ch to¸n TK 623 kho¶n trÝch vÒ b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ,
kinh phÝ c«ng ®oµn tÝnh trªn l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng.
TK 623 cã 6 tµi kho¶n cÊp 2:
TK 6231: Chi phÝ nh©n c«ng
TK 6232: Chi phÝ vËt liÖu
TK 6233: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
TK 6234: Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng
TK 6237: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
TK 6238: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
+ TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ
s¶n xuÊt cña ®éi, c«ng trêng x©y dùng, gåm: L¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng,
kho¶n trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn ®îc tÝnh theo tû lÖ
quy ®Þnh trªn tiÒn lu¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p vµ nh©n viªn qu¶n lý
®éi, khÊu hao TSC§ dïng chung cho ho¹t ®éng cña ®éi vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c liªn
quan ®Õn ho¹t ®éng cña ®éi.
+ TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang: TK 154 dïng ®Ó h¹ch to¸n
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y
10
l¾p ë doanh nghiÖp, ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn trong h¹ch to¸n hµng
tån kho.
Chi phÝ SXKD h¹ch to¸n trªn TK 154 ®îc chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi
phÝ, ®éi s¶n xuÊt, c«ng trêng, c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
Ph¶n ¸nh trªn TK 154 gåm nh÷ng chi phÝ sau:
- Chi phÝ nguyªn v©t liÖu trùc tiÕp
- Chi phÝ c«ng nh©n trùc tiÕp
- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung
+ TK 154 cã 4 tµi kho¶n cÊp 2:
- TK 1541: X©y l¾p
- TK 1542: S¶n phÈm kh¸c
- TK 1543: DÞch vô
- TK 1544: Chi phÝ b¶o hµnh x©y l¾p
5.2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n
C¨n cø vµo ph¬ng ph¸p vµ néi dung lËp dù to¸n c«ng tr×nh x©y l¾p. Dù to¸n
thêng ®îc lËp cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh vµ theo tõng kho¶n môc chi phÝ.
V× vËy ®Ó so s¸nh kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ nªn kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p còng ®îc ph©n tÝch theo c¸c kho¶n môc chi
phÝ.
5.2.1. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Chi phÝ nguyªn vËt liªu trùc tiÕp x©y l¾p bao gåm gi¸ thùc tÕ toµn bé vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô, c¸c cÊu kiÖn, c¸c bé phËn kÕt cÊu c«ng tr×nh sö dông trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Nã kh«ng bao gåm gi¸
trÞ vËt liÖu, nhiªn liÖu sö dông cho m¸y thi c«ng vµ vËt liÖu sö dông cho qu¶n lý ®éi
c«ng tr×nh. Chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp cßn bao gåm c¶ c¸c chi phÝ cèt pha, ®µ gi¸o
c«ng cô, dông cô ®îc sö dông nhiÒu lÇn.
VËt liÖu sö dông cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo th× tÝnh trùc tiÕp
cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. Trêng hîp kh«ng t¸ch riªng ®îc ph¶i tiÕn
hµnh ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh theo ®Þnh møc tiªu hao vËt
liÖu, hoÆc theo khèi lîng thùc hiÖn.
Khi ph¸t sinh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n ghi:
11
- Khi xuÊt nguyªn vËt liÖu sö dông cho x©y l¾p:
Nî TK 621 (gi¸ cha cã thuÕ GTGT)
Cã TK 152, 153.
- Trêng hîp mua nguyªn vËt liÖu sö dông ngay kh«ng qua nhËp kho cho ho¹t
®éng x©y l¾p, thuéc ®èi tù¬ng chÞu thuÕ GTGT:
Nî TK 621 (gi¸ cha cã thuÕ GTGT)
Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 331, 111, 112...
- Trêng hîp mua nguyªn vËt liÖu sö dông cho x©y l¾p thuéc ®èi tîng kh«ng
chÞu thuÕ GTGT:
Nî TK 621 (Gi¸ ®· cã thuÕ GTGT)
Cã TK 331, 111, 112 ....
Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh.
Nî TK 154 (Chi tiÕt theo ®èi tîng)
Cã TK 621 (Chi tiÕt theo ®èi tîng)
Trêng hîp nguyªn vËt liÖu c«ng cô xuÊt dïng kh«ng hÕt hay phÕ liÖu thu håi
(b¸n hoÆc nhËp kho)
Nî TK liªn quan (152, 153...)
Cã TK 621 (Chi tiÕt theo ®èi tîng)
5.2.2. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong x©y l¾p bao gåm tiÒn l¬ng chÝnh, c¸c
kho¶n phô cÊp l¬ng vµ l¬ng phô cã tÝnh chÊt æn ®Þnh cña c«ng nh©n trùc tiÕp x©y
l¾p thuéc ®¬n vÞ, vµ sè tiÒn lao ®éng thuª ngoµi trùc tiÕp x©y l¾p, ®Ó hoµn thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p theo ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n. Nã kh«ng bao gåm c¸c kho¶n BHXH,
BHYT, KPC§ trÝch trªn tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n x©y l¾p, tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cña c¸n
bé qu¶n lý, c¸n bé kü thuËt, nh©n viªn qu¶n lý ®éi c«ng tr×nh vµ tiÒn l¬ng cña c«ng
nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc tËp hîp riªng theo
tõng ®èi tîng (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh).
KÕ to¸n tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng (kÓ c¶ kho¶n ph¶i tr¶
vÒ tiÒn c«ng cho nh©n c«ng thuª ngoµi).
Nî TK 622 (chi tiÕt theo ®èi tîng)
12
Cã TK 334, 111.
KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cuèi kú:
Nî TK 154 (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
Cã TK 622 (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
5.2.3. KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ toµn bé c¸c chi phÝ trùc tiÕp ph¸t sinh trong
qu¸ tr×nh sö dông m¸y thi c«ng ®Ó thùc hiÖn khèi lîng c«ng viÖc x©y l¾p b»ng m¸y
theo ph¬ng ph¸p thi c«ng hçn hîp. Chi phÝ m¸y thi c«ng gåm c¸c kho¶n sau ®©y:
- Chi phÝ nh©n c«ng: l¬ng chÝnh, l¬ng phô, phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n
trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng.
- Chi phÝ vËt liÖu: nhiªn liÖu, vËt liÖu dïng cho m¸y thi c«ng.
- Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt dïng cho xe m¸y thi c«ng
- Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng cho m¸y thi c«ng
- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c cho xe m¸y thi c«ng
KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng phô thuéc vµo h×nh thøc sö dông m¸y
thi c«ng.
a. NÕu tæ chøc ®éi thi c«ng riªng biÖt vµ cã ph©n cÊp h¹ch to¸n cho ®éi m¸y
cã tæ chøc riªng th×:
+ KÕ to¸n c¸c chi phÝ liªn quan tíi ho¹t ®éng ®éi m¸y thi c«ng:
Nî TK 621, 622, 627
Cã TK liªn quan (111, 152...)
+ KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y vµ tÝnh gi¸ thµnh ca m¸y thùc hiÖn trªn TK
154. Tuú theo ph¬ng thøc tæ chøc h¹ch to¸n vµ mèi quan hÖ gi÷a ®éi m¸y thi c«ng
víi ®¬n vÞ x©y l¾p c«ng tr×nh ®Ó ghi:
- NÕu doanh nghiªp thùc hiÖn theo ph¬ng thøc cung cÊp lao vô m¸y lÉn nhau
gi÷a c¸c bé phËn:
Nî TK 623 (6238)
Cã TK 154.
- NÕu doanh nghiÖp thùc hiÖn theo ph¬ng thøc b¸n lao vô b»ng m¸y gi÷a c¸c
bé phËn trong néi bé:
13
Nî TK 623 (6237)
Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ (1331)
Cã TK 333-ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ níc (33311)
Cã TK 512, 511
b. NÕu kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt, hoÆc cã tæ chøc ®éi m¸y
thi c«ng riªng biÖt nhng kh«ng tæ chøc kÕ to¸n riªng cho ®éi m¸y th× toµn bé chi
phÝ sö dông m¸y kÕ to¸n ghi nh sau:
+ C¨n cø vµo tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô (kh«ng gåm kho¶n trÝch BHXH,
BHYT, KPC§) ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y:
Nî TK 623 - Chi phÝ sö dông m¸y (6231)
Cã TK 334, 111.
+ Khi xuÊt kho hoÆc mua nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, vËt liÖu phô sö dông
cho xe m¸y thi c«ng:
Nî TK 623 (6232) - Chi phÝ vËt liÖu sö dông m¸y thi c«ng
Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 152,153, 111, 112, 331.
+ KhÊu hao m¸y thi c«ng sö dông ë ®éi m¸y thi c«ng:
Nî TK 623 (6234)
Cã TK 214 - Hao mßn TSC§
+ Cho phÝ dÞch vô mua ngoµi ph¸t sinh: s÷a ch÷a m¸y thi c«ng thuª ngoµi,
®iÖn, níc, chi phÝ ph¶i tr¶ cho nhµ thÇu phô tiÒn thuÕ TSC§...
Nî TK 623 (6237)
Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 111, 112, 331
+ Chi phÝ b»ng tiÒn ph¸t sinh:
Nî TK 623 (6238)
Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 111, 112
+ C¨n cø b¶ng ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y: Chi phÝ thùc tÕ cã m¸y tÝnh cho
tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh:
14
Nî TK 154(1541)- X©y l¾p ®· hoµn thµnh cha bµn giao KMSD m¸y
Cã TK 623 - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
+ Trêng hîp t¹m øng chi phÝ m¸y thi c«ng ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p
néi bé, th× khi quyÕt to¸n t¹m øng vÒ gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh ®· bµn
giao ®îc duyÖt:
Nî TK 623 - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
Cã TK 141 (1413)
5.2.4. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
Chi phÝ s¶n xuÊt chung trong tõng ®éi x©y l¾p bao gåm l¬ng nh©n viªn qu¶n
lý ®éi thi c«ng. BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng tiÒn l¬ng
cña c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, nh©n viªn qu¶n lý ®éi, nh©n viªn kü thuËt, kÕ to¸n
®éi thi c«ng. Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dïng cho qu¶n lý ®éi. Chi phÝ khÊu hao
TSC§ kh«ng ph¶i lµ m¸y thi c«ng sö dông ë ®éi. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Nî TK 627
Cã TK 214, 334, 338, 152, 153, 331...
Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ®èi tîng
Nî TK 154 (1541)
Cã TK 627.
5.3.
KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
Do ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt x©y l¾p lµ thêi gian thi c«ng dµi, gi¸ trÞ c«ng tr×nh
lín. V× vËy ngoµi viÖc ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
theo ®óng thiÕt kÕ dù to¸n ®îc chñ ®Çu t, nghiÖm thu vµ chÊp nhËn thanh to¸n trong
kú b¸o c¸o cã thÓ cã mét bé phËn c«ng tr×nh hoÆc khèi lîng c«ng viÖc hay giai
®o¹n hoµn thµnh nghiÖm thu bµn giao cho ngêi giao thÇu vµ ®îc thanh to¸n. §iÒu
nµy ®ßi hái ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh cña khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh quy íc.
Khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh quy íc lµ khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh ®Õn
mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh vµ ph¶i tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau:
+ Ph¶i n»m trong thiÕt kÕ vµ ®¶m b¶o chÊt lîng.
+ Ph¶i ®¹t ®Õn ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý.
Tr×nh tù kÕ to¸n:
15
- Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p theo tõng ®èi tîng c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh... vµ chi tiÕt theo kho¶n môc.
+ C¨n cø kÕt qu¶ b¶ng ph©n bæ vËt liÖu cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh ghi:
Nî TK154(1541) - Kho¶n môc vËt liÖu
Cã TK621 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
+ C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng (kÓ c¶ chi phÝ nh©n c«ng thuª
ngoµi) cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh:
Nî TK154(1541) - Kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng
Cã TK622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
+ C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y (chi phÝ thùc tÕ ca m¸y) tÝnh
cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh:
Nî TK154(1541) - Kho¶n môc chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
Cã TK623 - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
+ Cuèi kú h¹ch to¸n c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®Ó kÕt
chuyÓn hoÆc ph©n bæ cho c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh:
Nî TK154(1541) - Kho¶n môc chi phÝ chung
Cã TK627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung
- H¹ch to¸n gi¸ trÞ x©y l¾p giao cho nhµ thÇu phô:
+ C¨n cø vµo gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p do Nhµ thÇu phô bµn giao cho Nhµ
thÇu chÝnh cha ®îc x¸c ®Þnh tiªu thô trong kú.
ThÇu chÝnh ghi:
Nî TK154(1541)
Nî TK133(1331)
Cã TK111, 112, 331.
+ Khi khèi lîng x©y l¾p do nhµ thÇu phô thùc hiÖn ®îc x¸c ®Þnh tiªu thô
trong kú:
Nî TK632 - Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK154(1541)
+ §èi víi gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p cho nhµ thÇu phô bµn giao cho nhµ thÇu
chÝnh ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô ngay trong kú kÕ to¸n:
16
Nî TK632 - Gi¸ vèn hµng b¸n
Nî TK133(1331) - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK111, 112, 331.
- Cuèi kú h¹ch to¸n c¨n cø vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt x©y l¾p thùc tÕ hoµn thµnh
®a ®i tiªu thô, bµn giao cho bªn A(kÓ c¶ khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh theo hîp
®ång kho¸n néi bé ®¬n vÞ nhËn kho¸n tæ chøc riªng hÖ thèng sæ kÕ to¸n):
Nî TK632 - Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK154(1541)
- Trêng hîp s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh chê tiªu thô nh x©y dùng nhµ ®Ó
b¸n hoÆc hoµn thµnh nhng cha bµn giao c¨n cø vµo s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh,
ghi:
Nî TK155(1551) - Thµnh phÈm
Cã TK154(1541)
- Trêng hîp bµn giao s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh cho ®¬n vÞ nhËn thÇu
chÝnh x©y l¾p (®¬n vÞ nhËn kho¸n cã tæ chøc kÕ to¸n riªng nhng chØ h¹ch to¸n ®Õn
gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p).
Nî TK336(3362) - Ph¶i tr¶ néi bé
Cã TK154(1541)
6. §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë
Trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng, s¶n phÈm lµm dë cã thÓ lµ c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh dë dang cha hoµn thµnh hay khèi lîng c«ng viÖc dë dang
trong kú cha ®îc bªn chñ ®Çu t nghiÖm thu chÊp nhËn thanh to¸n. Nh÷ng h¹ng môc
c«ng tr×nh quy ®Þnh thanh to¸n sau khi hoµn thµnh toµn bé th× gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm
dë b»ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh tõ khi khëi c«ng c«ng tr×nh ®Õn thêi ®iÓm kiÓm
kª ®¸nh gi¸. Nh÷ng HMCT ®îc quy ®Þnh thanh to¸n theo giai ®o¹n x©y dùng quy íc th× s¶n phÈm lµm dë lµ c¸c giai ®o¹n x©y dùng l¾p ®Æt cha hoµn thµnh. §¸nh gi¸
s¶n phÈm lµm dë lµ viÖc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt trong kú cho khèi
lîng s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. §Ó x¸c ®Þnh gi¸
thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c th× mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng lµ
ph¶i ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c s¶n phÈm lµm dë cuèi kú.
Do ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ cã kÕt cÊu phøc t¹p, c«ng t¸c x¸c ®Þnh
møc ®é hoµn thµnh cña nã lµ rÊt khã kh¨n nªn khi ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë kÕ
17
to¸n cÇn kÕt hîp chÆt chÏ víi bé phËn kü thuËt vµ c¸c bé phËn cã liªn quan. Cã
nhiÒu ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë, song trong doanh nghiÖp x©y dùng
viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë thêng ®îc ¸p dông theo mét sè ph¬ng ph¸p sau:
6.1. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo tû lÖ hoµn thµnh t¬ng ®¬ng
Ph¬ng ph¸p nµy chñ yÕu ¸p dông ®èi víi viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë ®èi
víi l¾p ®Æt. Theo ph¬ng ph¸p nµy chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng l¾p ®Æt ®îc x¸c ®Þnh
b»ng c«ng thøc:
Chi phÝ TT
KLXKDD =
cuèi kú
Chi phÝ TT
Chi phÝ TT
cña KLXLDD + KLXL thùc
®Çu kú
hiÖn trong kú
----------------------------------------------- x
Chi phÝ cña KL
Chi phÝ cña KLX
XL hoµn thµnh + LDD c/kú ®·
bµn giao trong kú tÝnh chuyÓn theo
SP hoµn thµnh
Chi phÝ cña KL
XLDD cuèi kú
®· tÝnh chuyÓn
theo s¶n phÈm
hoµn thµnh
6.2. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo chi phÝ dù to¸n
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt còng lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Theo ph¬ng ph¸p nµy chi phÝ thùc tÕ cña
KLXLDD cuèi kú ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
Chi phÝ TT cña
Chi phÝ TT cña
KLXLDD ®Çu +
KLXL thùc hiÖn
Chi phÝ TT cña
kú
trong kú
Chi phÝ cña
KLXLDD cuèi = ----------------------------------------------------- x KLXLDD
kú
Chi phÝ cña KL
Chi phÝ cña KL cuèi kú theo
XL hoµn thµnh
+
XLDD cuèi
dù to¸n
bµn giao trong
kú theo dù
kú theo dù to¸n
to¸n
6.3. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo gi¸ trÞ dù to¸n
Theo ph¬ng ph¸p nµy chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p dë dang cuèi kú
®îc tÝnh theo c«ng thøc:
18
Chi phÝ TT cña
Chi phÝ TT cña
KLXLDD ®Çu
+
KLXL thùc
Chi phÝ TT cña
kú
hiÖn trong kú
Gi¸ trÞ dù
KLXLDD cuèi = --------------------------------------------------- x to¸n KLXL
kú
Gi¸ trÞ dù to¸n
Gi¸ trÞ dù to¸n
DD cuèi kú
KLXL hoµn thµnh +
KLXLDD cuèi
bµn giao trong kú
kú ®· tÝnh chuyÓn
theo s¶n phÈm
hoµn thµnh
7. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
7.1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp x©y l¾p
X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng t¸c
tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm, c¬
cÊu tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt... vµ tr×nh ®é h¹ch to¸n kinh tÕ
vµ qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
Trong doanh nghiÖp x©y dùng, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh thêng trïng víi ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao.
7.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ ph¬ng ph¸p sö dông sè liÖu
vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh to¸n ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ thùc tÕ s¶n
phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh theo c¸c yÕu tè hoÆc kho¶n môc gi¸ thµnh trong kú ®·
®îc x¸c ®Þnh. Trong ®ã kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú mµ bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh
cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh, song tuú thuéc tõng ®Æc ®iÓm cña tõng
®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi
tîng tÝnh gi¸ thµnh mµ kÕ to¸n ¸p dông mét trong nhiÒu ph¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó
tÝnh gi¸ thµnh cho tõng ®èi tîng. ë doanh nghiÖp x©y l¾p thêng ¸p dông c¸c ph¬ng
ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau:
7.2.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp lµ ph¬ng ph¸p ®îc sö dông phæ biÕn
trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng hiÖn nay. V× s¶n phÈm x©y dùng mang tÝnh ®¬n
chiÕc, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt l¹i phï hîp víi ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
19
Theo ph¬ng ph¸p nµy, tËp hîp tÊt c¶ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp cho mét
c«ng tr×nh, HMCT tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh chÝnh lµ tæng gi¸ thµnh cña
c«ng tr×nh, HMCT ®ã.
C«ng thøc: Z = C. Trong ®ã:
Z: Lµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt
C: Lµ tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp theo ®èi tîng.
Trêng hîp c«ng tr×nh, HMCT cha hoµn thµnh mµ cã khèi lîng x©y l¾p hoµn
thµnh bµn giao, th× gi¸ thµnh thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao ®îc
x¸c ®Þnh nh sau:
Gi¸ thµnh thùc tÕ
cña KLXL hoµn =
thµnh bµn giao
Chi phÝ thùc
tÕ dë dang +
®Çu kú
Chi phÝ thùc
tÕ ph¸ t sinh
trong kú
-
Chi phÝ thùc
tÕ dë dang
cuèi kú
7.2.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng
Trong c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®¬n chiÕc, c«ng
viÖc s¶n xuÊt kinh doanh thêng ®îc tiÕn hµnh c¨n cø vµo c¸c ®¬n ®Æt hµng cña
kh¸ch hµng. §èi víi doanh nghiÖp x©y dùng, ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong trêng
hîp doanh nghiÖp nhËn thÇu x©y l¾p theo ®¬n ®Æt hµng vµ nh vËy ®èi tîng tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng ®¬n ®Æt hµng. Theo ph¬ng ph¸p
nµy, hµng th¸ng chi phÝ ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n ®Æt hµng vµ khi nµo hoµn thµnh
c«ng tr×nh th× chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp ®îc chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt
hµng. Nh÷ng ®¬n ®Æt hµng cha s¶n xuÊt xong th× toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp
hîp ®îc theo ®¬n ®Æt hµng ®ã ®Òu lµ chi phÝ s¶n xuÊt cña khèi lîng x©y l¾p dë
dang.
7.2.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh tæng céng chi phÝ
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông víi c¸c c«ng tr×nh, HMCT ph¶i tr¶i qua nhiÒu
giai ®o¹n thi c«ng. Theo ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ thµnh thùc tÕ cña toµn bé c«ng
tr×nh, HMCT ®îc tÝnh nh sau:
Z = C1 + C2 + .... + Cn + D®k - Dck.
Trong ®ã:
- Z: Lµ Gi¸ thµnh thùc tÕ cña toµn bé c«ng tr×nh, HMCT.
- C1 + C2 + ...+ Cn: Chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p cña c¸c giai ®o¹n.
- D®k ; Dck : Chi phÝ thùc tÕ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú, cuèi kú.
7.2.4. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc.
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y dùng tho¶ m·n
c¸c ®iÒu kiÖn sau:
20
- Xem thêm -
.DOC 
42 
43 
110 
