Tài liệu Luận văn kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại công ty cp xây dựng số 9

Lêi më ®Çu ë níc ta hiÖn nay, víi c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, x©y dùng trë thµnh mét ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh ®éc lËp. Nã chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho con ®êng tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta. X©y dùng bao gåm c¸c tæ chøc chuyªn nhËn thi c«ng, cung cÊp c¸c dÞch vô vÒ x©y dùng . C¸c tæ chøc nµy ®Òu ph¶I tù h¹ch to¸n kinh doanh níi h×nh thøc x©y dùng theo kiÓu giao nhËn thÇu gi÷a chñ ®Çu t vµ chñ thÇu x©y dùng lµ chñ yÕu. §iÒu thay ®æi nµy ®· t¹o sù ph¸t triÓn vît bËc trong ngµnh x©y dùng cña níc ta vÒ sè lîng c¸c doanh nghiÖp x©y dùng, sè lîng vµ chÊt lîng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, ®iÒu nµy ®· ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, nãi tíi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngêi ta kh«ng thÓ nãi tíi tÝnh c¹nh tranh khèc liÖt cña nã. Trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng còng vËy, cã nh÷ng doanh nghiÖp lu«n tróng thÇu, thêng xuyªn lµm ¨n cã l·I, më réng quy m«, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp. Nhng ngîc l¹i còng cã nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç, c¸n bé c«ng nh©n viªn kh«ng cã viÖc lµm, ®êi sèng khã kh¨n. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ nhiÒu vÊn ®Ò, nhng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, th× vÊn ®Ò quan träng nhÊt ®Ó th¾ng thÕ trong c¹nh tranh lµ t¨ng chÊt lîng c«ng tr×nh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy, viÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh sn¶ phÈm lµ viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt. Nã gióp c¸c nhµ qu¶n lý ®iÒu hµnh ph©n tÝch, ra quyÕt ®Þnh chñ ®éng ®óng ®¾n vÒ gi¸ c¶ vµ sö 1 dông hîp lý h¬n n÷a c¸c yÕu tè chi phÝ cÊu thµnh nªn s¶n phÈm x©y l¾p. Muèn x¸c ®Þnh ®îc chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm, thÝ doanh nghiÖp ph¶I h¹ch to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh ®óng vµ tÝnh ®ñ gi¸ thµnh sn¶ phÈm x©y l¾p. NhËn thøc ®îc sù cÇn thiÕt cña vÊn ®Ì trªn, sau mét thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty cæ phÇn x©y dùng sè 9- VINACONEX 9, ®ång thêi ®îc sù chØ b¶o vµ híng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o TrÇn ThÞ MÏ, b¸c kÕ to¸n trëng L¹i V¨n Th¨ng, cïng c¸c c« chó, anh chÞ trong c«ng ty em ®· lùa chän vµ hoµn thµnh chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cña m×nh lµ: “KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i c«ng ty cæ phÇn x©y dùng sè 9”. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp gåm ba phÇn: PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. PhÇn II: Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i c«ng ty cæ phÇn x©y dùng sè 9. PhÇn III: Nh÷ng biÖn ph¸p, ph¬ng híng nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty cæ phÇn 9. MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng, nhng chuyªn ®Ò thùc tËp cña em ch¾c ch¾n kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ vµ thiÕu sãt. V× vËy em rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp, nhËn 2 xÐt vµ phª b×nh cña c¸c thÇy co gi¸o ®Ó chuyªn ®Ò cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n 3 PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p I/ Sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p 1.1/ Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p 1.1.1/ Kh¸I niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm a/ Chi phó s¶n xuÊt Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ®Òu ph¶I chi ra chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ ngoµi ho¹t ®éng sn¶ xuÊt( chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ bÊt thêng,…). Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp x©y l¾p ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng x©y l¾p. Gièng nh c¸c ho¹t ®«ngj kh¸c, ho¹t ®éng x©y l¾p còng cÇn cã vËt t, lao ®éng, m¸y mãc, c«ng cô, dông cô( gäi lµ c¸c t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éngvµ søc lao ®éng). Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh sö dông c¸c yÕu tè cá b¶n ®ã dÉn tíi xuÊt hiÖn c¸c hao phÝ t¬ng øng. C¸c hao phÝ vÒ ®èi tîng lao ®éng, khÊu haot liÖu lao ®éng sÏ h×nh thµnh nªn hao phÝ lao ®éng vËt ho¸, hao phÝ vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶I tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt h×nh thµnh nªn hoa phÝ lao ®éng sèng. Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, c¸c hoa phÝ trªn ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. VËy chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phi lao ®éng sèng vµ hao phÝ lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh x©y l¾p, trong mçi kú nhÊt ®Þnh. 4 Tuy nhiªn, hiÖn nay cã mét sè kho¶n kh«ng thuéc hao phÝ trªn, ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. VÝ dô: ThuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, VAT kh«ng ®îc khÊu trõ…, vÉn qui ®Þnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt.Vai trß vµ nhiÖm vô b/ Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho tong c«ng tr×nh, h¹ng môcc«ng tr×nh hay khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh cho ®Õn giai ®o¹n quy íc hoµn thµnh nghiÖm thu bµn giao vµ ®îc chÊp nhËn thanh to¸n. Do s¶n phÈm x©y l¾p mang tÝnh ®¬n chiÕc, kÕt cÊu phøc t¹p kh«ng c«ng tr×nh nµo gièng c«ng tr×nh nµo, nªn mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh ®Òu cã gi¸ trÞ riªng. MÆt kh¸c trong doanh nghiÖp x©y l¾p, gi¸ b¸n( gi¸ dù thÇu) cã tríc gi¸ thµnh s¶n xuÊt. V× vËy cµng h¹ gi¸ thµnh s¶n xuÊt mµ chÊt lîng c«ng tr×nh kh«ng thay ®æi th× cµng cã lîi, cµng cã nhiÒu kh¶ n¨ng c¹nh tranh h¬n nªn c¸c doanh nghiÖp x©y l¾pcã gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®Ó phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh. S¶n phÈm x©y l¾p cã kÕt cÊu phøc t¹p, thi c«ng ngoµi trêi nªn dÔ ph¸t sinh nhiÒu chi phÝ, xa n¬I h¹ch to¸n, khã kiÓm so¸t. §Ó qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng cã l·i, c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p cã gi¸ thµnh dù to¸n ®Ó giíi h¹n møc chi phÝ cao nhÊt mµ ®¬n vÞ cã thÓ chia ra cho mçi c«ng tr×nh. §ång thêi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng x©y l¾p, c¸c doanh nghiÖp thêng kho¸n s¶n phÈm x©y l¾p cho tong tæ ®éi x©y l¾p. Còng nh c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp, doanh nghiÖp x©y l¾p còng cÇn cã gi¸ thµnh thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh chÊt lîng snae xuÊt. 1.1.2/ B¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm VÒ mÆt b¶n chÊt, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn hai mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh 5 doanh. Còng gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu cïng biÓu hiÖn b»ng tiÒn nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ bá ra, nhng kh¸ch nhau vÒ mÆt lîng. Khi nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ giíi han cho chóng mét thêi kú nhÊt ®Þnh, kh«ng ph©n biÖt cho lo¹i s¶n phÈm nµo, ®· hoµn thµnh hay cha, cßn khi nãi ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ x¸c ®Þnh mét lîng chi phÝ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh, tÝnh cho mét ®¹i lîng kÕt qu¶ hoµn thµnh nhÊt ®Þnh. §øng trªn gãc ®é qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Ó xem xÐt th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng liªn tôc, cßn viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc hiÖn t¹i mét ®iÓm cã tÝnh chÊt chu kú ®Ó so s¸nh chi phÝ víi khèi lîng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh, chøa ®ùng mét lîng chi phÝ cho nã- ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. T¬ng tù nh vËy, ®Çu kú cã thÓ cã mét sè khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt cha hoµn thµnh ë kú tríc chuyÓn sang ®Ó tiÕp tôc s¶n xuÊt, chøa ®ùng mét lîng chi phÝ cho nã- ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊ dë dang ®Çu kú. Nh vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú bao gåm chi phÝ cña kú tríc chuyÓn sang vµ mét phÇn cña chi phÝ ph¸t sinh trong kú. 6 = + - H¬n n÷a, gi¸ thµnh s¸n phÈm mang tÝnh chÊt chñ quan, viÖc giíi h¹n chi phÝ tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm gåm nh÷ng chi phÝ nµo cßn tuú thuéc vµo quan ®iÓm tÝnh to¸n x¸c ®Þnh chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶, còng nhquy ®Þnh cña chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ- tµi chÝnh, chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. Nh÷ng quan ®iÓm vµ quy ®Þnh ®ã ®«I khi kh«ng hoµn toµn khï hîp víi b¶n chÊ cña chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn ph¶I nhËn thøc râ rµng ®Çy ®ñ ®Ó sö dông th«ng tin cho thÝch hîp. Trong c«ng thøc tÝnh to¸n gi¸ thµnh nªu trªn, gi¸ thÊnhnr phÈm ®îc hiÓu lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm; kh«ng bao gåm chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm vµ c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý chung toµn doanh nghiÖp. Chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lýdoanh nghiÕpÏ ®îc tÝnh vµo thu nhËp cña sè s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· tiªu thô trong kú ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶. 1.2/ Yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung, x©y dùng c¬ b¶n nãi riªng c¸c doanh nghiÖp ph¶I bá ra mét kho¶n chi phÝ vÒ lao ®éng sèng, ®ã lµ tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n ph¶I tr¶ cho ngêi lao ®éng cïng c¸c chi phÝ kh¸c vÒ lao ®éng vËt ho¸ nh: chi phÝ nguyªn vËt liÖu, phô ting, dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh… C¸c lo¹i chi phÝ nµy thêng xuyªn ph¸t sinh vµ g¾n liÒn víi c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. NhËn biÕt ®îc tÇm quan träng cña qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt nh vËy mµ trong mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã nh÷ng h×nh thøc qu¶n lý chi phÝ s¶n 7 xuÊt kh¸c nhau. Tuy vËy, yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng c¬ b¶n lµ qu¶n lyc chi phÝ theo dù to¸n. Dù to¸n ®îc lËp trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, ®Þnh gi¸ x©y dùng c¬ b¶n, tû xuÊt vèn ®Çu t, lîi nhuËn ®Þnh møc, c¸c th«ng t, chÕ ®ä qu¶n lý theo chÕ ®é hiÖ hµnh cña nhµ níc. Tæng dù to¸n c«ng tr×nh lµ tæng chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc ®Çu t x©y dùng c«ng tr×nh gåm c¸c kho¶n chi phÝ cã liªn quan nh: Chi phÝ x©y l¾p, chi phÝ mua s¾m thiÕt bÞ, chi phÝ dù phßng vµ c¸c chi phÝ kh¸c. 1.3/ Vai trß vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p Ngµnh x©y dùng c¬ b¶n vµ s¶n phÈm x©y dùng cã nh÷ng ®Æc trng riªng víi c¸c ngµnh kh¸c, do vËy viÖc qu¶n lý qu¸ tr×nh ®Çu t vµ x©y dùng c¬ b¶n lµ c¶ mét qu¸ tr×nh khã kh¨n phøc t¹p. Trong ®ã tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®îc quan t©m hµng ®Çu trong c¸c doanh nghiÖp. Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh trong x©y dùng c¬ b¶n hiÖn nay chØ ¸p dông h×nh thøc ®Êu thÇu vµ chØ ®Þnh thÇu, kh«ng ¸p dông h×nh thøc giao thÇu. V× vËy ®Ó tróng thÇu x©y dùng thi c«ng mét c«ng tr×nh th× ph¶I x©y dùng mét gi¸ thÇu hîp lý cho c«ng tr×nh ®ã dùa trªn c¬ së ®Þnh møc ®¬n gi¸ x©y dùng do nhµ níc ban hµnh trªn c¬ së gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp ®ång thêi ph¶I ®¶m b¶o kinh doanh cã l·i. §Ó thùc hiÖn ®îc nh÷ng ®iÒu trªn, kÕ to¸n cÇn ph¶I thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: - Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh 8 - KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vËt t, lao ®éng, sö dùng may thi c«ng vµ c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh ngoµi dù to¸n, c¸c kho¶n thiÖt h¹i, mÊt m¸t, h hang… - TÝnh to¸n chÝnh x¸c, kÞp thêi mäi c«ngt¸c x©y l¾p, c¸c lao vô hoµn thµnh cña doanh nghiÖp. - KiÓm tra viÖc thùc hiÖn gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp theo tong c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, tong s¶n phÈm vµ lao vô, v¹ch ra c¸c chøc n¨ng biÖn ph¸p h¹ tæng mét c¸ch hîp lý, hiÖu qu¶. - X¸c ®Þnh ®óng ®¾n c«ng t¸c x©y l¾p ®· hoµn thµnh, tõ ®ã lµm c¬ së ®Ó bµn giao vµ thanh to¸n gi¸ trÞ khèi lîng c«ng viÖc ®ã. §Þnh kú kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ gi¸ thµnh thi c«ng dë dang theo nguyªn t¾c ®· qui ®Þnh. - §¸nh gi¸ ®óng ®¾n kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ë tong c«ng tr×nh, tong biÖn ph¸p thi c«ng cña tæ, ®éi… trong tong thêi kú nhÊt ®Þnh, kÞp thêi lËp b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh tæng c«ng t¸c x©y l¾p. - H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ vÊn ®Ò träng t©m cña c«ng t¸c h¹ch to¸n x©y l¾p. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt gióp doanh nghiÖp n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vÒ chi phÝ vËt t, nh©n c«ng, m¸y thi c«ng ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh ®îc møc tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ®a ra biÖn ph¸p qu¶n lý cã hiÖu qu¶. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p thÓ hiÖn toµn bé chÊt lîng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. §èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y dùng, viÖc x¸c ®Þnh ®îc ®¬n gi¸ hîp lý ®¶m b¶o cã thÓ tróng thÇu lµ yÕu tè khëi ®Çu rÊt quan träng. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng, viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së t¹o nªn tæng s¶n phÈm, h¹ch to¸n chÝnh x¸c 9 chi phÝ s¶n xuÊt sÏ ®¶m b¶o tÝnh ®óng, ®ñ chi phÝ vµ gióp cho doanh nghiÖp tÝnh to¸n kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh tõ ®ã cã biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ tæng s¶n phÈm. §Ó thùc hiÖn ®îc yªu cÇu ®ã ph¶I t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt nãi chung vµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt , tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng II/ Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p 2.1/ Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp Chi phÝ s¶n xuÊt gåm nhiÒu lo¹i, nhiÒu kho¶n cã néi dung, tÝnh chÊ kinh tÕ vµ cã yªu cÇu qu¶n lý kh¸c nhau. V× vËy, trong c«ng t¸c qu¶n lý, c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶I thùc hiÖn ®èi víi tong lo¹i. Do ®ã ph¶I ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt(CPSX) theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. Sau ®©y lµ hai c¸ch ph©n lo¹i CPSX chñ yÕu dïng trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 2.1.1/ Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ §Æc ®iÓm chñ yÕu cña c¸ch ph©n lo¹i nµy lµ dùa vµo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ hoÆc h×nh th¸I nguyªn thuû ban ®Çu cña CPSX trong kú ®Ó s¾p xÕp c¸c chi phÝ cã cïng néi dung kinh tÕ vµo mét lo¹i mµ kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë ®©u vµ n¬I nµo chÞu chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®îc ph©n thµnh 5 yÕu tè: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu gåm: VËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô… Tuy nhiªn yÕu tè nµy cÇn ph¶I lo¹i trõ gi¸ trÞ vËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp kho vµ phÕ liÖu thu håi( kh«ng gåm c¸c thiÕt bÞ do chñ ®Çu t bµn giao). 10 - Chi phÝ nh©n c«ng gåm: TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶I tr¶, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng tÝnh vµo chi phÝ c«ng nh©n viªn. - Chi phÝ khÊu hao TSC§ gåm toµn bé sè khÊu hao trÝch cho TSC§, phôc vô s¶ xuÊt, qu¶n lý ë tæ, ®éi… Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi gåm toµn bé sè tiÒn doanh nghiÖp ph¶I chi tr¶ vÒ c¸c dÞch vô mua tõ bªn ngoµi nh tiÒn ®iÖn, níc,… phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, qu¶n lý tæ, ®éi x©y l¾p trong kú. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Nh tiÒn mua ®iÖn, níc… phôc vô cho s¶n xuÊt - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c  T¸c dông cña c¸ch ph©n lo¹i nµy lµ gióp c¸c nhµ qu¶n lý nhËn diÖn c¸c chi phÝ ®· chi ra mét c¸ch hÖ thèng, tû träng cña c¸c chi phÝ, tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· chi ra trong kú. §ång thêi lµ c¬ së ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ sn¶ xuÊt theo yÕu tè, lµ c¨n cø ®Ó lËp phÇn chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè cña b¶n thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, lµ tµi liÖu ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè cung cÊp ®Ó tÝnh thu nhËp quèc d©n. 2.1.2/ Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, c«ng dông kinh tÕ cña chi phÝ( ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc) §Æc ®iÓm chñ yÕu cña c¸ch ph©n lo¹i nµy lµ c¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó chia ra c¸c kho¶n môcchi phÝ kh¸ch nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ l¹i cã nh÷ng chi phÝ môc ®Ých, c«ng dông kh¸c nhau, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ cã néi dung kinh tÕ g×. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú cña doanh nghiÖp x©y l¾p ®îc chia lµm 4 kho¶n môc. 11 -Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp:lµ toµn bé vËt liÖu chÝnh, phô sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghÖ, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô mµ ®¬n vÞ ®· bá ra trong kú - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp theo l¬ng, l¬ng phô cña c«ng nh©n trùc tiÕp tiÕn hµnh ho¹t ®éng x©y l¾p; c«ng nh©n phôc vô x©y l¾p vµ c¶ tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n vËn chuyÓn, bèc dì vËt liÖu, tiÒn luong cña c«ng nh©n chuÈn bÞ thi c«ng thu dän hiÖn trêng… - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp theo l¬ng, l¬ng phô tr¶ cho c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý chung ë c¸c tæ, ®éi x©y l¾p gåm l¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng, nh©n viªn x©y l¾p; chi phÝ khÊu hao ®å dïng, dÞch vô mua ngoµi cho c¸c tæ, ®éi x©y dùng, tiªn l¬ng, tiÒn ¨n gi÷a ca cña nh©n viªn qu¶n lý tæ, ®éi x©y dùng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng tÝnh vµo chi phÝ sn¶ xuÊt chung, BHYT, KPC§, BHXH cña toµn c¸n bé c«ng nh©n viªn * T¸c dông cña c¸ch ph©n lo¹i nµy: Lµ c¨n cø cho viÖc tËp hîp chi phÝ sane xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo kho¶n môc vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §ång thêi nã còng lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó lËp ®Þnh møc, qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cho kú sau 2.2/ Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p 12 - C¨n cø vµo ph¹m vi tÝnh to¸n vµ néi dung cña chi phÝ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh th× gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p gåm hai lo¹i: + Gi¸ thµnh s¶n xuÊt bao gåm chi phÝ nguyªn liÖu s¶n xuÊt, chi hpÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸c chi phÝ nµy lµ c¨n cø ghi sæ trÞ gi¸ vèn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao vµ tÝnh gép l·i + Gi¸ thµnh toµn bé: Gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. §©y lµ c¨n cø ®Ó tÝnh lîi nhuËn tríc thuÕ - C¨n cø vµo sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p gåm 3 lo¹i + Gi¸ thµnh dù to¸n: Lµ tæng chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, ®¬n gi¸ cña nhµ níc Gi¸ thµnh dù to¸n =gi¸ dù to¸n-thu nhËp chÞu thuÕ tÝnh tríc-thuÕ GTGT ®Çu ra Gi¸ trÞ dù to¸n cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ gi¸ trÞ mµ bªn A ®· duyÖt. Gi¸ thµnh dù to¸n bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp + Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: §îc x©y dùng trªn c¬ së gi¸ thµnh dù to¸n vµ møc phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh do bé phËn kÕ ho¹ch lËp Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch=gi¸ thµnh dù to¸n cña s¶n phÈm x©y l¾p-møc h¹ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch 13 III/ Tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p 3.1/ Nguyªn t¾c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p §Ó cã thÓ tiÕn hµnh tæ chøc kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm th× kÕ to¸n ph¶I n¾m v÷ng nguyªn t¾c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm Theo chÕ ®é qui ®Þnh vÒ h¹ch to¸n hiÖn nay, khi tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, chØ ®îc h¹ch to¸n 4 kho¶n sau: + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp + Chi phÝ s¶n xuÊt chung + Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng VÒ chi phÝ b¶o hµnh vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®Òu lµ nh÷ng chi phÝ phôc vô cho s¶n xuÊt, liªn quan gi¸n tiÕp ®Õn s¶n xuÊt song vÒ nguyªn t¾c h¹ch to¸n th× nh÷ng chi phÝ nµy ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh cho toµn bé s¶n phÈm b¸n ra. Ta cã c«ng thøc sau Z toµn bé+ Z s¶n xuÊt= Chi phÝ b¶o hµnh+ Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Trong ®ã: Ztoµn bé: Gi¸ thµnh toµn bé Zs¶n xuÊt: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ViÖc x¸c ®Þnh nguyªn t¾c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ, vµ hîp lý chi phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, còng nh ®¶m b¶o tÝnh nhÊt qu¸n trong c«ngt¸c h¹ch to¸n. 3.2/ §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p 3.2.1/ §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 14 ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ chÝnh lµ c¨n cø cho viÖc tËp hîp c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¸t sinh ë nhiÒu ®Þa ®iÓm kh¸c nhau dïng vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt víi nh÷ng môc ®Ých, c«ng dông kh¸c nhau. Tuy nhiªn viÖc ph¸t sinh chi phÝ s¶n xuÊt luon g¾n liÒn víi n¬I diÔn ra ho¹t ®éng s¶n xuÊt( ®éi, tæ), vµ víi s¶n phÈm s¶n xuÊt. V× vËy kh©u quan träng ®Çu tiªn cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt tøc lµ x¸c ®Þnh chi phÝ ®ã liªn quan ®Õn ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt nµo. Sau ®ã tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, kho¶n môc chi phÝ ®· ph©n laäi theo tõng ®èi tîng tËp hîp. Së dÜ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ph¶I x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt v× viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh. X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®óng ®¾n lµ c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh dÔ dµng vµ chÝnh x¸c v× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã quan hÖ víi ®èi tîng gi¸ thµnh, vµ ®«i khi chóng cßn phï hîp víi nhau. MÆt kh¸c chóng cßn phï hîp víi nhau mÆt kh¸c viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®èi tîng cßn gióp c«ng viÖc cña ngêi qu¶n lý thùc hiÖn dÔ dµng h¬n: BiÕt ®îc n¬i ph¸t sinh chi phÝ ®Ó quy tr¸ch nhiÖm vËt chÊt vÒ nh÷ng chi phÝ ®· chi ra nÕu nÕu nh chi phÝ ®ã lµ cha h¬p lý. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m, vi giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong kú cÇn ®îc cÇn ®îc tæ chøc tËp hîp theo ph¹m vi, giíi h¹n ®ã nh»m phôc vô cho viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t tæng hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, ngêi ta c¨n cø vµo;  §Æc ®iÓm s¶n xuÊt ®¬n vÞ (ph©n xëng tæ ®éi …)  Lo¹i h×nh s¶n xuÊt (®¬n chiÕc hay hµng lo¹t ) 15  Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt (gi¶n ®¬n hay phøc t¹p  Yªu cÇu vµ tr×nh ®é kÕ to¸n… …) Do ®Æc ®iÓm tæ chøc cña ®¬n vÞ x©y l¾p lµ chia thµnh c¸c tæ, ®éi x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, mçi c«ng tr×nh l¹i bao hµm nhiÒu h¹ng môc c«ng tr×nh, s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng vµ thêng ®îc x¸c ®Þnh lµ ngay sau khi hoµn thµnh. VËy ®èi tîng kÕt to¸n lµ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh vµ h¹ng môc c«ng tr×nh, phÇn kü thuËt phÇn kü thuËt vµ còng cã thÓ lµ tæ, ®éi s¶n xuÊt, ®¬n ®Æt hµng. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸i g× th× chi phÝ ph¸t sinh cña nã sÏ ®îc tËp hîp theo ®óng ®èi tîng mµ nã ph¸t sinh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó më cac tµi kho¶n cÊp 2, 3, c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó tæ chøc ghi chÐp gióp cho viÖc t¨ng cêng c¸c c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, thùc hiÖn c¸c chÕ ®é ho¹ch to¸n ë ®¬n 3.2.2 ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p Gi¸ thµnh lµ chØ tiªu lu«n g¾n víi ®èi tîng ®îc doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoµn thµnh vµ b¸n. V× vËy c«ng viÖc ®Çu tiªn lµ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh… do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cÇn ph¶i ®îc tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng gi¸ thµnh. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ yªu cÇu cña doanh nghiÖp. VÝ dô nöa thµnh phÈm tù chÕ nÕu lµ hµng ho¸ th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh nÕu kh«ng lµ hµng ho¸ th× cã thÓ kh«ng cÇn tÝnh gi¸ thµnh. 16 Víi ®Æc ®iÓm cña nghµnh th× ®èi tîng gi¸ thµnh lµ tõng c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh, phÇn kü thuËt h¹ng môc bµn giao. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¨n cø kÕ to¸n më c¸c b¶ng tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh . 3.3 c«ng t¸c kiÓm kª tÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú S¶n phÈm dë dang cña doanh nghiÖp x©y l¾p cã thÓ lµ c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh cha hoµn thµnh khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p trong kú vµ cha ®îc bªn chñ ®©u t nghiÖm thu chÊp nhËn thanh to¸n. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ mét phÇn tÝnh to¸n x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt trong kú cho khèi lîng s¶n phÈm dë dang mét c¸ch chÝnh x¸c tríc hÕt ph¶i tæ chøc kiÓm kª chÝnh x¸c khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh trong kú, ®ång thêi x¸c ®Þnh ®óng ®¾n møc ®é hoµn thµnh cña khèi lîng s¶n phÈm so víi lîng s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh theo quy íc cña tõng giai ®o¹n thi c«ng ®Ó x¸c ®Þnh c«ng khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p dë dang, ph¸t hiÖn tæn thÊt trong qu¸ tr×nh thi c«ng. ChÊt lîng c«ng t¸c kiÓm kª khèi lîng x©y l¾p dë dang cã ¶nh hëng lín ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang vµ tÝnh gi¸ thµnh. §Æc ®iÓm cña viÖc x©y dùng c¬ b¶n lµ cã kÕt cÊu phøc t¹p, do ®ã viÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c møc ®é hoµn thµnh cña nã rÊt khã. V× vËy khi ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë kÕ to¸n cÇn kÕt hîp chÆt chÏ víi møc ®é hoµn thµnh cña khèi lîng x©y l¾p dë dang mét c¸ch chÝnh x¸c. §èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p thêng ¸p dông mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang sau. 17 3.3.1 §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn v©t liÖu chÝnh trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang chi cÇn tÝnh nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, cßn c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c tÝnh c¶ cho s¶n phÈm hoµn thµnh. M¨t kh¸c, khi tÝnh theo ph¬ng ph¸p nµy, ®Ó ®¬n gi¶n, gi¶m bít khèi lîng tÝnh to¸n, kÕ to¸n thêng quan niÖm chi phi nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp, nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bá hÕt mét lÇn ngay tõ ®Çu quy tr×nh s¶n xuÊt. V× vËy, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú tÝnh b»ng c«ng thøc: Gi¸ trÞ s¶n phÈm Gi¸ trÞ s¶n Chi phÝ ph¸t sinh dë dang ®Çu kú + Sè lîng * trong kú s¶n phÈm dë = phÈm dë dang dang c/ kú Sè lîng s¶n phÈm + Sè lîng s¶n phÈm cuèi kú hoµn thµnh dë dang cuèi kú §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, chÕ biÕn phøc t¹p kiÓu liªn tôc, s¶n phÈm ph¶i tr¶i qua nhiÒu gia ®o¹n chÕ biÕn liªn tôc, khi ¸p dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang nµy th× gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú cña gia ®o¹n hai trë ®i ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ trÞ cña nöa thµnh phÈm giai ®o¹n tríc chuyÓn sang. 3.3.2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng Theo ph¬ng ph¸p nµy, ph¶i tÝnh tÊt c¶ c¸c kho¶n môc chi phi cho s¶n phÈm d¬ dang theo møc ®é hoµn thµnh cña 18 chóng. Do vËy tríc hÕt cÇn c¨n khèi lîng s¶n phÈm dë dang vµ møc ®é chÕ biÕn cña chóng ®Ó tÝnh khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Sau ®ã, tÝnh to¸n ®Ó x¸c ®Þnh tõng kho¶n môc chi phÝ cho s¶n phÈm dë dang. - §èi víi c¸c kho¶n chi phÝ bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu quy tr×nh s¶n xuÊt (nh nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp,nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp ) th× tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thanh vµ s¶n phÈm dë dang nh sau GI¸ trÞ s¶n phÈm Gi¸ trÞ s¶n Chi phÝ ph¸t sinh dë dang ®Çu kú + trong kú Sè lîng s¶n phÈm * dë dang = phÈm dë cuèi kú Sè lîng s¶n phÈm + Sè lîng s¶n phÈm dang c/ kú hoµn thµnh dë dang c/ kú -§èi víi c¸c kho¶n chi phÝ bá dÇn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt(nh chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) th× tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo c«ng thøc: Gi¸ trÞ s¶n phÈm Chi phÝ ph¸t sinh Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®µu kú + trong kú Sè lîng dë dang cuèi kú * = Sè lîng s¶n phÈm + Sè lîng s¶n s¶n phÈm hoµn thµnh ®¬ng phÈm t¬ng t¬ng ®¬ng Trong ®ã: 19 Sè lîng s¶n phÈm Sè lîng s¶n phÈm Møc ®é t¬ng ®¬ng = dë dang cuèi kú * hoµn thµnh So víi ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dangtheo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng ®¶m b¶o tÝnh hîp lý h¬n vµ ®é tin cËy cao h¬n cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang còng nh chØ tiªu thµnh phÈm vµ gi¸ vèn hµng b¸n trong b¸o c¸o kÕ to¸n. Tuy vËy, ph¬ng ph¸p nµy còng cã nhîc ®iÓm lµ khèi lîng tÝnh to¸n nhiÒu, h¬n n÷a viÖc x¸c ®Þnh møc ®é chÕ biÕn hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p mang nÆng tÝnh chñ quan. 3.3.3/ §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc §èi víi c¸c doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®îc hÖ thèng ®Þnh møc vµ dù to¸n chi phÝ cho tõng lo¹i s¶n phÈm th× doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc. Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm dë dang, møc ®ä hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang ë rõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ë tõng c«ng ®o¹ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ ®Þnh møc. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo ph¬ng ph¸p phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp sÏ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ®óng ®¾n gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang, ®©y lµ tiÒn ®Ò ®¶m b¶o tÝnh ®óng ®¾n cña chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. 3.4/ Quy tr×nh kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo c«ng viÖc( ®¬n ®Æt hµng) 20