phÇn 1:
lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
I - sù cÇn thiÕt tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp
1.1 - Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm .
1.1.1 - Lý do chän ®Ò tµi
V× thùc tËp ë ®¬n vÞ lµ mét doanh nghiÖp chñ yÕu lµ s¶n xuÊt kinh doanh vµ
khai th¸c nªn chuyªn ®Ò: Chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh rÊt quan träng ®· cuèn hót
em. V× muèn biÕt doanh nghiÖp ®ã cã lµm ¨n ph¸t triÓn hay kh«ng th× ph¶i
n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh xem doanh nghiÖp ®ã
chi phÝ lµ bao nhiªu, lîi nhuËn nh thÕ nµo. H¬n thÕ n÷a trong mét doanh
nghiÖp trong ®ã chñ yÕu lµ s¶n xuÊt kinh doanh th× kÕ to¸n lµ mét kh©u rÊt
quan träng kh«ng thÓ thiÕu trong mçi doanh nghiÖp mµ nhÊt lµ chi phÝ vµ tÝnh
gi¸ thµnh. Trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ t×m hiÓu vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n, kÓ c¶ trªn
lý thuyÕt còng nh trong qu¸ tr×nh thùc tËp th× chuyªn ®Ò chi phÝ vµ tÝnh gi¸
thµnh lµ mét ®Ò tµi mµ em thÝch. ChÝnh v× vËy mµ em ®· chän chuyªn ®Ò tËp
hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh lµm chuyªn ®Ò thùc tËp, trong qu¸ tr×nh thùc tËp
em ®· vËn dông tèt nh÷ng kiÕn thøc mµ em ®· häc ë nhµ trêng.
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt còng nh kinh doanh nãi chung vµ
c«ng ty Cavico ViÖt Nam th¬ng m¹i nãi riªng th× kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸
thµnh rÊt quan träng. Nã lµ mét nh©n tè quan träng trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n
còng nh tiªu thô s¶n phÈm nãi chung trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ kinh
doanh lµ mét môc tiªu rÊt quan träng nhng bªn c¹nh ®ã viÖc s¶n xuÊt vµ kinh
doanh mµ kh«ng dã kÌm theo chi phÝ vµ gi¸ thµnh th× kh«ng thÓ biÕt ®îc
C«ng ty ®ã lµm ¨n cã lîi hay kh«ng.
Mét doanh nghiÖp lµm ¨n ph¸t triÓn hay kh«ng th× tríc tiªn ph¶i tËp hîp
chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh, chi tiÕt theo dâi chÆt chÏ c¸c kho¶n môc chi phÝ vµ
tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c hoµn chØnh cã hiÖu qu¶. SÏ gióp cho doanh
nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t ®îc lîi nhuËn cao.
1
1.1.2 - Vai trß cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét c«ng cô quan träng trong viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh
vµ kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Trong c¸c phÇn hµnh c«ng viÖc kÕ to¸n, kÕ to¸n
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gi÷ vÞ trÝ quan träng nhÊt bëi
phÇn hµnh nµy gÇn nh ®· kh¸i qu¸t ®îc toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp. ViÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
tiÒn®Ò ®Ó h¹ch to¸n kinh doanh, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
Sù tån t¹i l©u dµi cña mét doanh nghiÖp phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè. Nhng
trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay, ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cña sù sèng cßn cña mét doanh
nghiÖp chÝnh lµ gi¸ b¸n s¶n phÈm ph¶i hîp lý ®Ó cã thÓ chiÕn th¾ng trong c¹nh
tranh. Nãi c¸ch kh¸c, doanh nghiÖp ph¶i biÕt øng xö gi¸ mét c¸ch linh ho¹t. §iÒu
nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n ®îc chi phÝ bá ra, tõ ®ã tiÕt kiÖm chi phÝ,
khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng, h¹ chi phÝ, gi¶m gi¸ thµnh. Nhng ®ång thêi vÉn ph¶i ®¶m
b¶o chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó n©ng cao uy tÝn cho doanh nghiÖp. §iÒu nµy chØ cã thÓ
lµm tèt th«ng qua viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét
c¸hc chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Ó cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ qu¶n lý.
MÆt kh¸c, tµi liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø
quan träng ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù
to¸n chi phÝ, t×nh h×nh sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh vËt t, lao ®éng ... ®Ó cã c¸c
quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp, nh»m t¨ng cêng viÖc kiÓm so¸t néi bé trong doanh
nghiÖp. H¬n n÷a, viÖc h¹ch to¸n ®óng chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
cµng trë nªn quan trong v× chÞu sù chi phèi cña c¸c ®Æc ®iÓm riªng cña tõng ngµnh
nh gi¸ c¶ vËt t, hµng ho¸ biÕn ®éng ph¸t sinh thªm nhiÒu chi phÝ kh«ng cã trong dù
to¸n... Nhê nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, c¸c nhµ
qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã thÓ t×m ra ph¬ng phíng ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh,
t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Nh vËy, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ãng mét vai trß quan träng trong h¹ch to¸n kinh tÕ, cung cÊp
c¸c th«ng tin chÝnh x¸c phôc vô nhu cÇu qu¶n lý doanh nghiÖp.
2
1.1.3 - NhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm.
Víi c¸c yªu cÇu trªn, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau ®©y:
- X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh phï hîp víi ®Æc thï vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
- Tæ chøc vËn dông tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho mµ doanh
nghiÖp ®· lùa chän.
-Tæ chøc tËp hîp, kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng
®· x¸c ®Þnh theo c¸c yÕu tè chi phÝ vµ kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh.
- LËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt, tæ chøc ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh
s¶n phÈm ë doanh nghiÖp.
- Tæ chøc kiÓm kª, ®¸nh gi¸ khèi lîng s¶n phÈm dë dang khoa häc, hîp lý,
x¸c ®Þn gi¸ thµnh vµ h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao
trong kú ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c.
2 - b¶nchÊt, néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ
gi¸ thµn s¶n phÈm
2.1 - B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt
2.1.1 - Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo
còng ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chi phÝ nµy lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt
tiÒn ®Ò ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng, giai ®o¹n s¶n xuÊt
lu«n lµ giai ®o¹n quan träng nhÊt. Giai ®o¹n nµy lu«n diÔn ra qu¸ tr×nh tiªu dïng c¸c
nguån lùc lµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo, t¹o nªn chi phÝ vµ cÊu thµnh trong yÕu tè ®Çu ra lµ
c¸c s¶n phÈm. C¸c chi phÝ bá ra cña doanh nghiÖp ®Òu ®îc biÓu hiÖn díi h×nh th¸i
gi¸ trÞ. V× vËy, hiÓu mét c¸ch chung nhÊt, chi phÝ s¶n xuÊt cña mét doanh nghiÖp lµ
3
toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra
trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn.
§Ó phôc vô cho viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc tÝnh
to¸n, tËp hîp theo tõng thêi kú nhÊt ®Þnh nh th¸ng, qu¸y, n¨m. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t
sinh trong kú chØ bao gåm c¸c chi phÝ bá ra trong kú ®ã, kh«ng bao gåm chi phÝ tõ
kú tríc chuyÓn sang. Chi phÝ s¶n xuÊt trong ngµnh x©y l¾p gåm nhiÒu lo¹i, ®Ó thuËn
tiÖn cho viÖc qu¶n lý chi phÝ, cÇn ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt
®Þnh.
2.1.1.1 - Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ lµ viÖc
s¾p xÕp c¸c chi phÝ cã nguån gèc kinh tÕ ban ®Çu ®ån nhÊt thµnh mét lo¹i chi phÝ,
kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh trong lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo vµ ë ®©u. Theo
c¸ch ph©n lo¹i nµy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh c¸c
yÕu tè sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm c¸c chi phÝ vÒ ®èi tîng lao ®éng nh
nguyªn vËt liÖu chÝnh (g¹ch, ®¸, v«i, s¾t, thÐp, xi m¨ng...); vËt liÖu phô; phô tïng
thay thÕ; nhiªn liÖu (x¨ng, dÇu...)... phôc vô cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú.
- Chi phÝ nh©n c«ng: gåm tiÒn l¬ng (l¬ng chÝnh, l¬ng phô), phô cÊp, c¸c
kho¶n trÝch theo l¬ng (BHXH, BHYT, KPC§) cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong kú.
- Chi phÝ khÊu khao TSC§: lµ sè trÝch khÊu hao trong kú cña toµn bé TSC§
trongdoanh nghiÖp
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Gåm c¸c kho¶n chi tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua
ngoµi, thuª ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp
trong kú.
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ toµn bé chi phÝ b»ng tiÒn ph¸t sinh trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ngoµi bèn lo¹i chi phÝ kÓ trªn.
C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cã t¸c dông
quan träng trong viÖc qu¶n lý chi phÝ: Gióp nhµ qu¶n t rÞ hiÓu râ c¬ cÊu, tû träng cña
tõng yÕu tè chi phÝ, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt, ®Ó lªn kÕ ho¹ch cung øng vËt t, tiÒn vèn, huy ®éng vµ sö dông lao
®éng....
2.1.1.2. - Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ.
4
Dùa vµo tiªu thøc nµy, c¸c chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông ®îc tËp
hîp thµnh mét lo¹i vµ bao gåm c¸c kho¶n môc chi phÝ sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Lµ chi phÝ c¸c lo¹i vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu
phô, vËt liÖu sö dông lu©n chuyÓn... cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm .
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Lµ tiÒn l¬ng c¬ b¶n, l¬ng phô cã tÝnh æn ®Þnh,
c¸c kho¶n phô cÊp theo l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt cÇn thiÕt ®Ó hoµn
thµnh s¶n phÈm
- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Lµ chi phÝ sö dông m¸y ®Ó hoµn thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p bao gåm chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng, chi phÝ thêng xuyªn m¸y
mãc thi c«ng, tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y vµ c¸c chi phÝ kh¸c cña m¸y
thi c«ng.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Bao gåm c¸c chi phÝ phôc vô cho viÖc qu¶n lý ph¸t
sinh trong kú nh: Chi phÝ cho bé m¸y qu¶n lý tæ ®éi, c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT,
KPC§...
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®îc thÓ hiÖn theo n¬i ph¸t sinh
chi phÝ vµ ®èi tîng chÞu chi phÝ. §ång thêi, c¸ch ph©n loÞa nµy còng t¹o ®iÒu kiÖn
thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc, lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh
h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ x¸c ®Þnh ®Þnh móc chi phÝ s¶n xuÊt cho kú
sau.
2.1.2.3 - C¸c c¸ch ph©n lo¹i kh¸c
- Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ. Theo c¸ch nµy,
chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp:
+ Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp tíi qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt vµ t¹o ra s¶n phÈm. Nh÷ng chi phÝ nµy cã thÓ tËp hîp cho tõng c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh ®éc lËp nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp.
+ Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tæ chøc
phôc vô vµ qu¶n lý s¶n xuÊt. Do ®ã, chi phÝ gi¸n tiÕp kh«ng t¸c ®éng trùc tiÕp tíi
5
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ nµy liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng chÞu chi phÝ vµ ph¶i tiÕn
hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng ®ã.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa thùc tiÕn trong viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña
chi phÝ vµ t×m biÖn ph¸p gi¶m bít c¸c chi phÝ gi¸n tiÕp, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông
vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp.
- Ph©n lo¹i chi phÝ s·nuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ quy m«
s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi:
+ Chi phÝ cè ®Þnh: Lµ c¸c chi phÝ mµ tæng sè kh«ng thay ®æi khi cã sù thay
®æi vµ khèi lîng thùc hiÖn.
+ Chi phÝ biÕn ®æi: Lµ chi phÝ mµ tæng sè tû lÖ thuËn víi sù thay ®æi cña møc
®é ho¹t ®éng.
C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp nhµ qu¶n trÞ x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ph¬ng híng n©ng
cao hiÖu qu¶ cña chi phÝ. Víi chi phÝ cè ®Þnh ph¶i t×m c¸ch n©ng cao hiÖu qu¶, víi
chi phÝ biÕn ®æi ph¶i t×m biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ.
2.2 - B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña gi¸ thµnh s¶n phÈm
2.2.1 - Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm
§Ó tiÕn hµnh hoµn thµnh mét s¶n phÈm , doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t vµo qu¸
tr×nh thi c«ng mét lîng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn chi phÝ chØ thÓ hiÖn hao phÝ lao
®éng bá ra. §Ó ®¸nh gi¸ ®îc chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ ph¶i
®îc xem xÐt trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Mèi quan hÖ ®ã h×nh
thµnh nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi lîng hoÆc mét ®¬n
vÞ s¶n phÈm do doanh nghiÖp ®· hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt (gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt
chung) tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc giai ®o¹n x©y l¾p hoµn
thµnh bµn giao vµ ®îc chÊp nhËn thanh to¸n.
6
Nh vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh ®îc
chÊt lîng c«ng t¸c s¶n xuÊt, biÓu thÞ hiÖu qu¶ sö dông c¸c nguån lùc vËt t, lao
®éng ... ViÖc tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh trong c«ng t¸c x©y l¾p lµ nguån chÝnh
t¹o nªn lîi nhuËn cho c¸c doanh nghiÖp . V× vËy, cÇn ph¶i tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸
thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm mét c¸ch khoa häc, chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo
®óng ®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh nh chÕ ®é kÕ to¸n ®· quy ®Þnh.
2.2.2 - Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm
Trong doanh nghiÖp x©y dùng, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc ph©n lo¹i dùa vµo c¬
së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm
®îc chia thµnh: Gi¸ thµnh dù to¸n, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch vµ gi¸ thµnh thùc tÕ.
2.2.2.1 - Gi¸ thµnh dù to¸n s¶n phÈm .
Gi¸ thµnh dù to¸n lµ tæng chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh khèi lîng c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
Gi¸ thµnh dù to¸n ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt vµ
®¬n gi¸ XDCB ¸p dông cho tõng vïng l·nh thæ, tõng ®Þa ph¬ng, do cÊp cã thÈm
quyÒn ban hµnh.
Gi¸ thµnh dù to¸n =
Khèi lîng dù to¸n x
§¬n gi¸ dù to¸n
+
Chi
cña tõng c«ng tr×nh,
tõng c«ng tr×nh, h¹ng
tõng c«ng t×nh, h¹ng
phÝ
h¹ng môc c«ng tr×nh
môc c«ng tr×nh
môc c«ng tr×nh
chung
Th«ng qua gi¸ thµnh dù to¸n, ngêi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc thµnh tÝch cña ®¬n
vÞ v× gi¸ thµnh dù to¸n chÝnh lµ h¹n møc chi phÝ cao nhÊt mµ ®¬n vÞ cã thÓ chi ra ®Ó
®¶m b¶o cã l·i, lµ tiªu chuÈn ®Ó ®¬n vÞ phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh.
C¨n cø vµo gi¸ thµnh dù to¸n cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ngêi
ta x¸c ®Þnh gi¸ trÞ dù to¸n:
Gi¸ trÞ dù to¸n
c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh
=
Gi¸ thµnh dù to¸n
+
tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
l·i
®Þnh
møc
7
Nh vËy, gi¸ trÞ dù to¸n cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã thªm phÇn l·i
®Þnh møc - lµ sè phÇn tr¨m gi¸ thµnh do Nhµ níc quy ®Þnh ®èi víi tõng lo¹i h×nh
kh¸c nhau, tõng lo¹i s¶n phÈm cô thÓ.
2.2.2.2- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch s¶n phÈm
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch s¶n phÈm lµ gi¸ thµnh ®îc x©y dùng trªn c¬ së nh÷ng
®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp vÒ c¸c ®Þnh møc, biÖn ph¸p thi
c«ng ...... Gi¸
thµnh kÕ ho¹ch ph¶n ¸nh ®îc tr×nh ®é cña doanh nghiÖp vµ ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng
thøc:
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch
Gi¸ thµnh dù to¸n
Møc h¹
cña c«ng tr×nh, h¹ng
cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng
gi¸ thµnh
môc c«ng tr×nh
môc c«ng tr×nh
kÕ ho¹ch
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp thÊy ®îc chÝnh x¸c
nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch còng nh hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn
ph¸p h¹ gi¸ thµnh dù to¸n.
2.2.2.3- Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm .
Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm lµ biÓu tîng b»ng tiÒn cña nh÷ng chi phÝ thùc tÕ
ph¸t sinh ®Ó hoµn thµnh khèi lîng . Gi¸ thµnh thùc tÕ ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu kÕ
to¸n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cña khèi lîng hoµn thµnh trong kú.
Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm kh«ng chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ ®Þnh møc mµ
cßn cã c¶ c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh nh c¸c kho¶n mÊt m¸t, hao hôt vËt t , l·ng phÝ
lao ®éng, tiÒn vèn do c¶ nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan cña b¶n th©n doanh
nghiÖp.
Gi÷a ba lo¹i gi¸ thµnh nãi trªn cã mèi quan hÖ víi nhau vÒ mÆt lîng. VÒ
nguyªn t¾c: Gi¸ thµnh thùc tÕ Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch Gi¸ thµnh dù to¸n
2.3 Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm xÐt vÒ b¶n chÊt cã cïng mét néi
dung. C¶ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu lµ c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng
8
vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó thùc hiÖn viÖc th× x©y l¾p c«ng
tr×nh. Tuy nhiªn, hai kh¸i niÖm nµy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt.
XÐt vÒ mÆt lîng, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm thêng kh«ng thèng
nhÊt víi nhau bëi v× s¶n phÈm phÇn lín cã thêi gian kÐo dµi, chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i
bá ra trong nhiÒu kú, khèi lîng s¶n phÈm dë dang kh¸ lín.
Gi¸ thµnh s¶n = Gi¸ trÞ s¶n phÈm + Chi phÝ s¶n
phÈm
Gi¸ thµnh s¶n
x©y l¾p dë dang
xuÊt ph¸t sinh phÈm dë dang cuèi kú
®Çu kú
trong kú
VÒ mÆt chÊt, nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ xÐt ®Õn hao phÝ trong mét thêi kú,
cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chi phÝ cña mét ®èi tîng hoµn thµnh bµn giao. VËy, chi
phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt kh¸c nhau nhng cã quan hÖ chÆt chÏ
víi nhau .
9
3- ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm
3.1- §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp
§èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi hanh ®Ó tËp hîp
chi phÝ nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm so¸t chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Trong tõng doanh nghiÖp, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ thêng lµ n¬i ph¸t sinh chi
phÝ (ph©n xëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt...) Thùc chÊt viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt chÝnh lµ x¸c ®Þnh n¬i chi phÝ ®· ph¸t sinh vµ c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ.
3.2- §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh nãi chung lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô,
dÞch vô do doanh nghiÖp s¶n xu¸t, chÕ t¹o vµ thùc hiÖn cÇn tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh
vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ.
X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong toµn bé
c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bé phËn kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n
xuÊt cña doanh nghiÖp, c¬ cÊu c¸c lo¹i s¶n phÈm vµ lao vô, c¸c yªu cÇu qu¶n lý, tÝnh
chÊt s¶n xuÊt ... ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp.
Nh vËy, viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®óng vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn
vµ ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp gióp cho kÕ to¸n tÝnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm
vµ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý néi bé cña doanh nghiÖp.
3.3 Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t îng tÝnh gi¸ thµnh:
§èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ hai
kh¸i niÖn kh¸c nhau nhng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ lµ tiÒn ®Ò ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®èi t îng tÝnh
gi¸ thµnh. Trªn thùc tÕ, mét ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ bao
gåm nhiÒu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh hoÆc ngîc l¹i, mét ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh gåm
nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. Tuy nhiªn, trong doanh nghiÖp x©y l¾p, ®èi tîng kÕ
to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh thêng lµ trïng nhau, ®ã lµ
c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, khèi lîng, hoÆc ®¬n ®Æt hµng x©y l¾p. §iÒu
nµy rÊt thuËn lîi cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
4- ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp
4.1- Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
§Ó tËp hîp chi phÝ cho c¸c ®èi tîng liªn quan, c¸c doanh nghiÖp tuú theo
ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hµng tån kho cña m×nh mµ thùc hiÖn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn (KKTX) hay kiÓm kª ®Þnh kú
(KK§K).
10
4.1.1- KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p KKTX
KÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p KKTX cã ®Æc ®iÓm lµ theo dâi vµ
ph¶n ¸nh thêng xuyªn, liªn tôc, cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho vËt t hµng
ho¸, ®Þnh kú ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª hµng tån kho ®Ó ®iÒu chØnh sè chªnh lÖch gi÷a
sè liÖu trªn sæ vµ sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ.
Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh
nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p KKTX bao gåm: TK 621, TK 622, TK 623, TK 627, TK
154, TK 632...
11
4.1.1.1- Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
S¬ ®å kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
TK 152
TK 621
TK 152
TrÞ gi¸ NVL xuÊt kho
dïng trùc tiÕp s¶n xuÊt
TK 111, 112, 141, 331...
TrÞ gi¸ NVL mua ngoµi dïng
trùc tiÕp s¶n xuÊt kh«ng qua kho
TrÞ gi¸ NVL cha sö dông
hÕt vµ phÕ liÖu thu håi
TK 154
TK 133
VAT ®Çu vµo
TK 151, 411
Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ
NVL ®· dïng vµo s¶n xuÊt
TrÞ gi¸ NVL trªn ®êng
®· vÒ, ®îc cÊp gãp ®a
4.1.1.2- KÕ to¸n tËp hîp chi phÝnh©n c«ng trùc tiÕp
S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
TK 334
L¬ng chÝnh, l¬ng phô, phô cÊp tr¶
cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
TK 622
TK 154
TK 335
TrÝch tríc l¬ng nghØ phÐp cña
c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
Cuèi kú kÕt chuyÓn chi
phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
12
4.1.1.3 - KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
TK 334
TK 623
TiÒn l¬ng,phô cÊp cña c«ng
nh©n sö dông m¸y thi c«ng
TK 152, 153
TK 154
Gi¸ trÞ thùc tÕ cña NVL,
CCDC dïng cho m¸y thi c«ng
TK 214
KhÊu hao c¬ b¶n cña m¸y
thi c«ng
Cuèi kú kÕt chuyÓn, ph©n bæ
chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
TK 1421, 335
Chi phÝ trÝch tríc, tr¶ tríc
cho m¸y thi c«ng
TK 111, 112, 141, 331
CPDV mua ngoµi, CP b»ng tiÒn
kh¸c dïng cho m¸y thi c«ng
TK 133
VAT ®Çu vµo
4.1.1.4 - KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung
S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK 334, 338
TK 627
L¬ng nh©n viªn qu¶n lý, BHXH
13
BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n viªn
TK 152, 153
TK 154
Gi¸ thùc tÕ NVL, CCDC xuÊt
dïng cho s¶n xuÊt chung
TK 1421, 335
Chi phÝ trÝch tríc, tr¶ tríc chi
phÝ s¶n xuÊt chung
Cuèi kú ph©n bæ, kÕt chuyÓn
TK 214
chi phÝ s¶n xuÊt chung
Chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng
cho s¶n xuÊt chung
TK 111, 112, 331
TK 1 54
TK 6 1
TK 632
T K 63 1
K Õ hc yu Ón g i¸ rt Þc n« g
tr× nh d dë an g ®Ç u úk
T K 62 1
T rÞ g i¸ ng uy ªn
v Ët liÖ u trù ct iÕ p
K Õt ch uy Ón C P
TK 1 54
N V Lt rù ct iÕp
T K 62 3
KÕ tc h uy Ón ch ip h Ý
x© ly ¾p d ëd an g cu èi kú
C P NV L d ïn gc ho M T C
T K 2 41 1, 1
C P K H M TC , CP
DV m u a ng oµ i.
TK 3 34
K / cC P
s ö dô ng
M TC
L ¬ ng C N ®iÒ u
TK 6 32
kh iÓ nM T C
Tr Þg i¸ N V L, C D C
T K 62 7
d ïn gc h oS X C
TK 2 41 ,1 1
G i¸ th µn h c« ng tr ×n h
x© y ¾pl h oµ nt hµ nh b µn g iao
KH T SC § ,C P DV
m ua ng oµ i ch oS X C
L ¬ gn N V QL ® éi ,
BH X H BH Y T ,K PC D
cñ a CN V
T K 62 2
T K 3 4 ,3 38
L ¬ gn ,p ôh c pÊ cñ a
CN t rù tc iÕp s ¶n ux Êt
K c/ C P
NC T T
CPDV mua ngoµi, CP b»ng tiÒn
kh¸c dïng cho s¶n xuÊt chung
TK 133
CPSXC cè ®Þnh
PS trªn møc b×nh thêng
VAT ®Çu vµo
4.1.2 - KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p KK§K.
Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n KK§K kh«ng ph¶n ¸nh thêng xuyªn, liªn tôc t×nh h×nh
nhËp, xuÊt kho vËt t, hµng ho¸ mµ h¹ch to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ ®Ó
ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña vËt t hµng ho¸ tån kho cuèi kú. TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt
dïng ®îc tÝnh nh sau:
TrÞ gi¸ vèn
TrÞ gi¸ vèn
TrÞ gi¸ vèn
TrÞ gi¸ vèn
thùc tÕ vËt t,
= thùc tÕ vËt
+ thùc tÕ vËt t,
- thùc tÕ vËt
hµng ho¸ xuÊt
t, hµng ho¸
hµng ho¸
t, hµng ho¸
kho
tån ®Çu kú
nhËp trong kú
tån cuèi kú
Tµi kho¶n kÕ to¸n ®îc sö dông trong ph¬ng ph¸p KK§K ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm gåm TK 621, 622, 623, 627, 611, 631...
S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo
ph¬ng ph¸p KK§K
14
4.2 - Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm x©y l¾p dë dang
S¶n phÈm lµm dë ë c¸c doanh nghiÖp p cã thÓ lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh s¶n phÈm dë dang cha hoµn thµnh hoÆc khèi lîng dë dang trong kú cha
®îc chñ ®Çu t nghiÖm thu, chÊp nhËp thanh to¸n.
§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ viÖc tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt
trong kú cho khèi lîng lµm dë cuèi kú theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. ViÖc ®¸nh
gi¸ s¶n phÈm dë dang hîp lý lµ nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc,
hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kú. Muèn ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë mét c¸ch
chÝnh x¸c, kÕ to¸n cÇn ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ víi bé phËn kü thuËt, bé phËn tæ chøc
lao ®éng ®Ó x¸c ®Þnh ®óng møc ®é hoµn thµnh cña khèi lîng dë dang.
15
ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang phô thuéc vµo ph¬ng thøc thanh to¸n khèi
lîng hoµn thµnh gi÷a chñ ®Çu t vµ doanh nghiÖp.
NÕu trong hîp ®ång quy ®Þnh s¶n phÈm chØ ®îc bµn giao thanh to¸n sau khi
®· hoµn thµnh toµn bé, th× c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cha bµn giao thanh to¸n
®îc coi lµ s¶n phÈm dë dang. V× vËy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®· ph¸t sinh thuéc
c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã tÝnh tõ lóc khëi c«ng ®Õn hÕt kú kÕ to¸n ®îc coi
lµ chhi phÝ cña s¶n phÈm dë dang.
Trong trêng hîp c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc quy ®Þnh bµn giao
thanh to¸n theo tõng giai ®o¹n th× nh÷ng giai ®o¹n dë dang cha bµn giao thanh to¸n
chÝnh lµ s¶n phÈm dë dang. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®îc tÝnh to¸n mét
phÇn cho s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo tû lÖ dù to¸n c«ng tr×nh. C«ng thøc tÝnh
nh sau:
Chi phÝ cña
s¶n phÈm dë
dang ®Çu kú
+
Chi phÝ s¶n
xuÊt
ph¸t sinh trong kú
Gi¸ dù to¸n cña c¸c
giai ®o¹n
+
xay dùng hoµn thµnh
Gi¸ dù to¸n cña
giai ®o¹n x©y dùng
dë dang
Chi phÝ s¶n phÈm
dë dang cuèi kú =
Gi¸ dù to¸n
cña giai
x ®o¹n x©y
dùng dë dang
cuèi kú
4.3 - Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ ph¬ng ph¸p sö dông sè liÖu vÒ chi phÝ
s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc trong kú ®Ó tÝnh to¸n tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña
s¶n phÈm ®· hoµn thµnh theo c¸c yªu tè hoÆc c¸c kho¶n môc chi phÝ quy ®Þnh cho
®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
KÕ to¸n cã thÓ lùa chän sö dung mét hoÆc kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p thÝch
hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh tuú theo ®Æc ®iÓm cña ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ mèi quan hÖ
gi÷a c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Trong doanh nghiÖp ,
ngêi ta thêng ¸p dông mét sè ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau ®©y.
4.3.2 - Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp.
§©y lµ ph¬ng ph¸p ®îc ¸p dông phæ biÕn nhÊt trong c¸c doanh nghiÖp do s¶n
phÈm ®îc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ phï hîp víi ®èi tîng tÝnh gi¸
16
thµnh. Ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp cung cÊp kÞp thêi sè liÖu vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong mçi kú b¸o c¸o, c¸ch tÝnh to¸n còng ®¬n gi¶n vµ dÔ thùc hiÖn.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, tÊt c¶ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trùc tiÕp cña mét
c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh ®îc tËp
hîp vµ chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. Trêng hîp
c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cha hoµn thµnh toµn bé mµ cã mét khèi lîng hoµn
thµnh bµn giao, kÕ to¸n cÇn ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña mçi khèi lîng hoµn
thµnh bµn giao nµy theo c«ng thøc:
Chi phÝ thùc
Gi¸ thµnh thùc tÕ
cña khèi lîng hoµn
thµnh bµn giao
=
tÕ cña s¶n
phÈm dë
dang ®Çu kú
Chi phÝ
+
thùc tÕ ph¸t
sinh trong
kú
Chi phÝ thùc
-
tÕ cña s¶n
phÈm dë dang
cuèi kú
Trêng hîp chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp theo c«ng tr×nh nhng gi¸ thµnh thùc
tÕ
tÝnh riªng cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo tæng chi phÝ s¶n
xuÊt cña c¶ c«ng tr×nh vµ hÖ sè kinh tÕ kü thuËt ®· quy ®Þnh cho tõng h¹ng môc
c«ng tr×nh ®Ó x¸c ®Þnh. Khi ®ã gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc
x¸c ®Þnh nh sau:
Ztti = Gdti x T
Trong ®ã:
Ztti: Gi¸ thµnh thùc tÕ cña h¹ng môc c«ng tr×nh i
Gdti: Gi¸ dù to¸n cña h¹ng môc c«ng tr×nh i
T : Tû lÖ ph©n bæ gi¸ thµnh thùc tÕ
Tæng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh cña
tÊt c¶ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh
T=
Tæng gi¸ dù to¸n cña tÊt c¶ c¸c
h¹ng môc c«ng tr×nh
4.3.2 - Ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dùng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhËn thÇu theo ®¬n
®Æt hµng. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng ®¬n ®Æt hµng, ®èi tîng tÝnh gi¸
17
thµnh lµ ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh. Kú tÝnh gi¸ thµnh kh«ng phï hîp víi kú b¸o
c¸o mµ phô thuéc vµo thêi gian hoµn thµnh ®¬n ®Æt hµng.
Ph¬ng ph¸p nµy tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p nh sau: Hµng th¸ng chi phÝ
s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n ®Æt hµng, khi hoµn thµnh ®Æt
hµng, toµn bé chi phÝ ®· tËp hîp ®îc còng chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt
hµng ®ã.
NÕu ®¬n ®Æt hµng gåm nhiÒu c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh kh¸c nhau th×
ph¶i tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh sè chi phÝ cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh liªn
quan ®Õn ®¬n ®Æt hµng. Nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp ®îc tËp hîp th¼ng vµo c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh, nh÷ng chi phÝ chung ®îc ph©n bæ theo nh÷ng tiªu thøc thÝch
hîp.
4.3.3 - Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc.
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng tÝnh ®îc
gi¸ thµnh ®Þnh møc trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ ®¬n gi¸ t¹i thêi ®iÓm tÝnh gi¸
thµnh. Ph¬ng ph¸p nµy cã t¸c dông kÞp thêi v¹ch ra nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt tho¸t ly
®Þnh møc, nh»m t¨ng cêng viÖc kiÓm tra vµ ph©n tÝch c¸c sè liÖu kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Néi dung cña ph¬ng ph¸p nµy nh sau:
Bíc 1: TÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc cña s¶n phÈm :
C¨n cø vµo c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt vµ ®¬n gi¸ hiÖn hµnh, kÕ to¸n tÝnh
gi¸ thµnh ®Þnh møc cña tõng bé phËn cÊu thµnh nªn s¶n phÈm x©y l¾p, tõ ®ã tÝnh gi¸
thµnh ®Þnh møc cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, khèi lîng hoµn thµnh.
Bíc 2: X¸c ®Þnh sè chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc:
Khi cã sù thay ®æi ®Þnh møc, cÇn ph¶i tÝnh to¸n l¹i gi¸ thµnh theo ®Þnh møc
míi. ViÖc thay ®æi ®Þnh møc thêng ®îc tiÕn hµnh vµo ®Çu th¸ng, nªn viÖc tÝnh to¸n
sè chªnh lÖch do thay ®æi æn ®Þnh møc chØ cÇn thùc hiÖn ®èi víi s¶n phÈm lµm dë
®Çu kú v× nh÷ng s¶n phÈm nµy ®îc tÝnh theo ®Þnh møc cò ë cuèi kú tríc.
Chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc = §Þnh møc cò - §Þnh møc míi
Bíc 3: X¸c ®Þnh chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc:
18
Chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc lµ sè chªnh lÖch do doanh nghiÖp tiÕt kiÖm
®îc hoÆc vît chi trong qu¸ tr×nh thi c«ng so víi chi phÝ ®Þnh møc.
Chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc = Chi phÝ thùc tÕ - Chi phÝ ®Þnh møc
Bíc 4: TÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm :
Trªn c¬ së gi¸ thµnh ®Þnh møc, chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc, chªnh lÖch
do tho¸t ly ®Þnh møc, kÕ to¸n cã thÕ tÝnh ®îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm theo
c«ng thøc sau:
Gi¸ thµnh thùc tÕ
cña s¶n
phÈm
x©y l¾p
=
Gi¸ thµnh ®Þnh møc
Chªnh lÖch
do
Chªnh lÖch do
cña s¶n phÈm x©y +
thay ®æi ®Þnh
+ tho¸t ky ®Þnh
l¾p
møc
møc
Ph¬ng ph¸p nµy cã ý nghÜa lín trong viÖc kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn dù
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. T×nh h×nh sö dông tiÕt kiÖm, hîp lý, hiÖu qu¶ hay l·ng phÝ s¶n
xuÊt ngay c¶ khi cha cã s¶n phÈm hoµn thµnh. Ngoµi ra, ph¬ng ph¸p nµy cßn cã u
®iÓm lµ gi¶m bít ®îc khèi lîng tÝnh to¸n cho kÕ to¸n, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶
c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp .
4.3.4- Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ:
Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông trong trêng hîp ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ
c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ph¶i qua nhiÒu giai ®o¹n th× c«ng, l¾p ®Æt m¸y
mãc thiÕt bÞ.
Theo ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ, gi¸ thµnh thùc tÕ cña toµn bé c«ng tr×nh
®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ cña tõng giai ®o¹n. C¸ch tÝnh cô thÓ ®îc thÓ hiÖn trong
c«ng thøc:
Z = D®k + C1 + C2 +...+ Cn - Dck
Trong ®ã: Z: Gi¸ thµnh thùc tÕ cña toµn bé c«ng tr×nh
Ddk: Chi phÝ thùc tÕ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú
C1,C2....Cn: Chi phÝ tõng giai ®o¹n
19
Dck: Chi phÝ thùc tÕ s¶n phÈm dë dang cuèi kú
Nh vËy, ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm cã thÓ ¸p dông mét hoÆc kÕt hîp mét sè ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh
trªn cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp m×nh.
phÇn thø hai
thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm ë c«ng ty cavico viÖt nam th¬ng m¹i
I- ®Æc ®iÓm chung cña c«ng ty cavico viÖt nam th¬ng m¹i
1- Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
1.1 Qóa tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty CAVICO ViÖt Nam Th ¬ng
M¹i.
C«ng ty CAVICO ViÖt Nam Th¬ng M¹i lµ doanh nghiÖp thµnh lËp dùa
trªn nÒn t¶ng CAVICO ViÖt Nam Th¬ng M¹i. Theo quyÕt ®Þnh sè 09/ Q§H§QT26/ 3/ 2000 cña chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ vÒ viÖc thµnh lËp c«ng ty TNHH
CAVICO ViÖt Nam Th¬ng M¹i. Lµ mét c«ng ty ®îc thµnh lËp cha l©u, CAVICO
ViÖt Nam Th¬ng M¹i ®· lµ n¬i héi tô cña ®éi ngò c¸c c¸n bé qu¶n lý n¨ng ®éng, kü
s trÎ, c«ng nh©n lµnh nghÒ . Víi nh÷ng tinh thÇn s¸ng t¹o ®Çy nhiÖt huyÕt c«ng ty
20
- Xem thêm -
.DOC 
59 
48 
70 
